دین و قوم یهود در تاریخ

صفحه 1:
سس دين و قوم يهود در تاريخ " فائزه كيوان لو دانشجو ترم ) مددکاربی ا اکبری تبریزی 

صفحه 2:
tobe ‏دک را وه رز رز‎ he ‏مس ری رز‎ ‏كز زیت و هید لبق موف رسای‎ ‏رخنت سكحلوجبره یتشد‎ ‏رات اجه ی تسار مج رم‎ ‏د ماحد هی کر ری مگ رد که ی‎ ‏راد قد از مینست دیدشت بآ سا‎ ‏راد که ی مر زر زک م سن ال مد‎ ‏مرت ند یک‎ ‏راخ‎ ‏ای با‎ aes Hes iio Nites as, ei 

صفحه 3:
نفوذ یبود در جزیره العرب " دين يبود چند قرن پیش از ظیور اسلام در جزيرةالعرب رد پر رس تا رس ی مرت سر بر ‎tee RMU Ry riper renee) sae nee sil‏ ۱ مستقر شدند. در ميان مناطق يبودى نشين از همه معروف تجهب ریژد ده وید سرت تمرم رار اع و بنى قريظه - بودند. در «تيماء»:«طائف». «فدذدى» و ا ا ‎ener Peet Mra‏ ‎NE eg Ty‏ ل ل ‎REO‏ ‎COCR ey CMe ree eke oe ethan O) nye)‏ هایی مانند: آهنگری, رنگرژی و ساخت اسلحه نیز مبارت یافته بودند. 

صفحه 4:
آنيا نفوذ زيادى بر يبوديان داشته اند؛ به كونه اى كه رسول خدا صلی اللّه علیه و آله فرموده بود: TOTO NE ENE ER Cy NU e eae ene I Noten) ‏زمين به رسالتم ایمان خواهند زار‎ ۱ ae ‏و بر‎ sane ‏مى شناختند.‎ و ‎Sh‏ تس ۳1 تست ‎py erate‏ اه م یعلَمُونَ.» کسانی که به ایشان کتاب [ آسمانی ]داده نه که پسران خود را می شناسند. او (محمّد) را ‎ney pom PN rrr 2‏ 1 دارند. و خودشان [هم ] می دانند. ۱ تنبا جند نفر از يبوديان مسلمان شده و ديكران از يذيرش اسلام برتافتند 

صفحه 5:
زمینه نفوذ اسلام در پثرب * يثرب كه در حدود جبارصد كيلومترى شمال مكه قرار كرفته است. در آن زمان از نظر كشاورزى و باغدارى اهميت فراوانى داشت. در شير يثرب - كه وضع اجتماعى آن با مكة ‎sz)‏ م ا ا ا ا ا 0 ل ا م ا ا ال م ا ا ‎ony‏ ‏پس از سه سال فراهم ساخت. ‎es weed‏ ری زر ‏بو ‎0 ome ‏ملاقات كردند. رسول خدا الله عليه وآله كه زمينه مسلمان شدن آنبا زا متاسب ديدء‎ ‏را‎ ee eee Se ee re ey meee eer Ce rele ‏ا ا ا‎ ۱ ‎0 ee one ey ore To ese Oyo al ‏مکه را فرو ریخت و بذر اسلام در شیر بثرب کاشّته شد. آنان مردم آن سامان رابه دین‎ ‏جديد دعوت نمودتد-‎ ‎ 

صفحه 6:
| ۴ پیامبراکرم صلی الّه علیه وآله پس از هجرت به پثرب آشکارا می دانست که مدینه به زودی از سوی دو دسته عوامل بیرونی و درونی. تبدید خواهد شد. «قریش و ۱ ‎Re BO MES Peng Cit eS oRO ee)‏ ا ا ۱9۱0 ويبوديان مدینه». «هم بيمانى احتمالى يبوديان مدينه با مش ركان مكة». «دسته ‎SRC:‏ ا ‎Cte OS Ree Ree Nee eRe‏ دسته بندى ها به اقدامات خشونت بار عليّه يكديكر» ‎visi ob‏ 22 ار( 0۳ درونی به حساب آورد. ۱ eee eer Crs Ne CM ey ONY G)e ent as ‏قومى و قبيله اى اوس و خزرج و يبوديان: در همان سال نخست هجرت به ابتكار‎ ‏پیامبر «پیمان نامه ای» نوشته شد که براساس آن. حقوق گروه های مختلف ساکن‎ در مدینه معیّن کشت تا در کنار تضمین زندکی مسالمت آمیز مردم و ایجاد نظم ا ا ۱ ‎Sette os)‏ اق را رار ا رن رار اص لقي ا ‎9 ‏ا‎ CNG) i ero) France teas ‏یبودیان را نیز در اين امّت واحده جای داد تا با وحدت تمام به امر آنبا رسید کی‎ 331 ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 7:
مهم ترين ‎OUP e epee c ig eee Ieee) EY)‏ 1 و تامین ‎eget Yet EE pe pe gp pat pee eee ET‏ كرفت ‎aT ite‏ 0 ‏ل ال ا‎ ae ‏مدینه.‎ ‎eee ‏ار سس‎ ei ‏خود.‎ ‎۱۳ - ‏ميخو دن‎ 5 ‏ل سا‎ Et ie ‏وا دا‎ xe ry ‏صلى الله علية‎ lek ee ‏ا ل‎ 

صفحه 8:
‎TV Ceat. WAM RC WSIS WE Fr weNe wT .e‏ 1 21 2007 ل مى توان هنين برشمرد: ‏و ی خاطر مسلمافان از درگیری احتمالی با نیروهای ‎FY‏ 5 ‏* ۲. جمع آوری یرو و آماده سازی فکری و عقیدتی مسلمانان. ال ی 

صفحه 9:
۳ | WIC SPI pCi pees ان جداکانه ای نیز با هریک از سه قبیله یبودی بنی تضیر. بنی 2 بنی قَرَیْظه منعقد ساخت؛ پیمان نامه ای که نمایندکان بن اخطب. مخیریق و کعب بن اسد. متن آن را امضا كردند.برخى از مفاد اين قرارداد به قرار زير است: 5 ‏را‎ Pe ed ۲ هیچ ضرری به پیامبر و مسلمانان نرسانند. * ۳. اگر برخلاف قرارداد عمل کردند. پیامبر حقّ هر گونه مجازات آنا را دارد. 

صفحه 10:
برفی از مهم ترین انگیزه های مخالفت و توطثه های بهود با اسلام را می توان چنین برشمرد: | Eee Te PCy en Steen ie * ۲. رو به ضعف نیادن و به خطر افتادن موقعیت اقتصادی. اجتماعی, سیاسی و نظامی بهودیان: 1 00 ‏ا ا‎ Oy NCU Cea 00 ‏ا‎ ere مفاهیم ق رآنی. ‎eta‏ برخى دستورهاى دينى يبود كه از ابتدا مسلمانان بدان ‏عمل مى كردند: ‏ا ل ل 

صفحه 11:
511 ۱ earn) 1 ‏نيرداختن قرضها و امانات مسلماتان, و در تنكنا'قرار داذن آنها‎ .١ ‏ا ا ا مر‎ Ceo y 000 ‏ل‎ ree kag ‏تلاش برای تضعیف پایه های ایمان مسلماتان‎ ۶ 5 ‏ا ا ل‎ ‏ا ا اك‎ et™ ‏تجسّس در امور مسلمانان و جاسوسن براى مشركان و نيز افشای اسرار نظامی‎ ./ ‏ل‎ etary ‏ا ا ل ا ا كت‎ CSE LON ‏ا ا ا ار‎ O Lp Sie 2000 ‏الل ا ا‎ pia pee Pee ‏ا‎ ee Pp Re Cn Seven ‏ا ا ا ا‎ CEB] ‏محلّه خيبر‎ ‏خیانت و پیمان شکنی‎ ۲ Seley ote roa he 

صفحه 12:
۱ * برخورد مسالمت آمیز 8 ۴ برخورد نظامی 

صفحه 13:
۱. برفورد مسالمت آمیز ۷ هجرت خود با هدف فراخوانی یهودیان به اسلام بسته بود. با آنها با ا ا ا ا ۱ ا ‎Tne eer ey)‏ ا ا 7 ‎NCE ST aeU 2‏ ا ا ا هيج كوئه اقدامى عليه بيامبر صلى الله عليه وآله و مسلماثان انجام ‎Ue cap eee) oe TET ape ee‏ ا 0 ‎bre‏ | ا ا ل ا ا ‎BURY rep)‏ ‎ae UP WC ie aoe‏ ا ‎SAVIN‏ "" كفتنى است: يهوديان تا زمانى كه به تعهدات خود عمل كردند؛ از حقوق شهروندی برخوردار بودند و حتی کمترین ستمی به آنها نرفت. 

صفحه 14:
برخورد فكرى و اعتقادى 000 آل سال سوم هجرى. بر موقعيت دولت مدينه در ميان ساكثان حجاز تأثير نامطلوبى بر جاى 0 ‏م ل‎ era es 000 Le serene an ome AI oh ‏زدند. در مقابل» ال او‎ 0 EcPOpryuu rep olisnyenrcia rnin pepe reeling ‏مسیحیان حول اعتقاد مشترک, به «کلمه واخد» و «یکتایی خداوند» فراخوا‎ ‏آما در این راستاء هر اندازه تلاش پیامبرصلی الّه علیه وآله فزوتی می یافت. کوشش های آنان به‎ ۱1۳0 ‏ا ا‎ pee ees ey) 0 Berar greeny ‏ا م‎ ‏را آرام نساخت. اقدامات تبليغى يهوديان در مداينه,‎ 19 Seiwa yy) ‏مسلماتان براى أقامةرنماز به سو بيت"‎ ore er sae wr ‏كام‎ ا ‎mee renee el ea een‏ اينكه بيامبر از ياسخ دادن به آنها ناتوان است - مطرح, و بر لزو, 3 ‎sem einige‏ ار ی اسخ صحیح آن. نه تنها 4 I 

صفحه 15:
۳ از ظاهر آيات برمى آيد كه تشديد موضع كيرى اسلام در برابز يبوديان و اهل كتاب: به مقتضاى موضع كيرى آنان تغيير مى كرده است. همان كونه كه كذشت. يبوديان مدينه با [ieee sire) Pein 1 ‏ا‎ Pree en MEU Lc nee heen Ope eee er ap SCs RG REGU eC) 7 pple reen pee PSs ‏م‎ peat oes ene Cay ۳ ۱9 rer noe Unce dR Se PRena Re oR Re a] Pore) قبلكُم و الكقار أولياءَ و لوا له ان کنتم مَو نَ» ؛ اى كسائى كه ايمّان 1 ورده ايد! كشانى را ۱ ‏ا ل ا ا‎ Cy ۱ ‏ا ا ا ل ل ل‎ eos hea تس 1 res or ene Carper ‏م ا ا‎ age ee Ps BR trace me krona mre ice peer tg 3 نايت - زمانى كه مجبور شد - به صدور فرمان جنك و فرونشائدن «فتنه يبوديان» اقدام لكت 

صفحه 16:
۱ a * جنگ بنی قینقاع " جنگ بنی قَربظه " جنگ خیبر 

صفحه 17:
جنگ بنی قینقاع |۱9 CLE] te He) FEY) STS peer CNBR URE Se BMY) EN WEST OT Eo) Pee See ee ee dees ‏يهودى بنى قيئقا‎ fore دبال حدم عظرر بل انان را نقض كردند و از سويى. به كينه جويى و كستاخى خود نسبت به ‎are es Aas BC ye pe‏ ل ا ل ل ۱ ‎ge‏ کریم در خصوص ور 2 ار 0 1 لراك 0 0 ee 2 7 ‏ين‎ ‎0 anes ‎yas‏ هم ‎Pee Eats ee‏ 1 خود را می شکستند و [از خدا] پروا نمی دارند. ار ره ‎Dy‏ رن را زر ‎ECU col‏ ‎ONLI‏ ی ار ‎FO ae ere rere erty Par i ea aE yee Pate BE‏ ‎aCe eae)‏ ا 0 ‎as‏ رأ نيز براى رویارویی و درگیری با ‎diag ake‏ الله عليه وله رس لق كرد وب اج کد اه ‎ 

صفحه 18:
1 اتحاد نظامی با مشرکان مکه از دیگر سو سیب گسترش دشمتی میان بهودیان و مسلمانان شد. از سویی دیگر, پس از چند ماه از غزوه احد. رسول خدا صلی له علیه وآله در ماه صفر سال چهارم در تلاش برای گسترش دعوت در میان بدویان. دو گروه از معلمان و مرییان قرآن ربا تقاضای دو دسته از بدویان به بادیه فرستاد تا به آنان قرآن يياموزند و آنها را باعقايد و احكام اسّلامى شنا ساوئد. 0 ‏اا‎ ater ‏ا‎ aoe ere eee 00 ‏اا‎ NICE See erases ‏اين انديشه انداخت كه با استفاده از فرصتى مطلوب. بيامبر صلى الله عليه وآله را.نيز به قتل برساتند. رسول خدا صَلك الله عليه‎ ‏واله در ربیع الاّل سال چهارم به ا ل اظهار‎ 4 0 مهاجران و انصار به قلعه آنان (بنی تضیر) رفتند و موضوع راپا آنان دز هیان گذاشتند. عبی بن اخطب - رئیس بني ضير - با ‎ea Pr gor fe pen essing es Byrn pr ar crests‏ ۱ صلى الله عليه وآله در ساية ديوار قلعة نشسته تود. قصد أجراى توطئه خود را داشتند. اما با «امدادئ غيبى». اين توطئه خننى شد. پس از روشن شدخ نقض بیمان, توطته قتل و خطرساز بودن وخود آنها برای مسلمانان پیامبر به آنها مهلت ده روزه داد تا مد ‎gies ee ion pe en eat)‏ ۱ وآله تاكزير سباهى رأ كرد آورد و قلعه هاي أنها را محاصره كرد. در اين جريان. عبدالله بن أبن در بيامى به حبى بن أخطب اعلام تمود كه يا هم بيمانانش آمادة همكارى با آنان است: ولى اوضاع به كوته اى بود كه او نتواتست به وعده خود عمل كتد. سرانجام با موفقت پيامیر. خانه های بهودیان «بنی نضیر» 4 7 - آذرعات شام و عدّه اى نيز از جمله حيّى بن أخطب به خيبر رفتند. كه البته مورد استقبال خيبريآن نيز قرار كرقتنذ. ناگفته نماند: در پایان نیز همچنان شماری از بزرگان یهود تلاش خود را برای تشویق قریش و بدویان جهت هجوم یکپارچه به 1 

صفحه 19:
Pe er oo eryen en p er a ener Sy ‏ل ا ا‎ reat ae U SEMA ‏خیائت به مشلمائان و شکست در برابر قدرت اسلام به خیبر پناهنده شده بودند و یز گروهی ار قبله نی وافل. در مکه با‎ ‏قریش دیدار کردند و آنان را یه جنگ با پیامبر تشویق نمودند و حنی قول همه گونه همکاری را نیز بهآنن دلندء سپس شران‎ 9 cat carne fee an dee ‏به سراغ قبیله بني غطفان.‎ 5 5200 ‏را ثيز‎ Eevee ye aes ‏يهود بنى نضير به سراغ قبيا‎ ‏يشتيبائي تمودند:‎ ere ۳ ‏اسان كد جا‎ [۱0 ‏أن ]تقض وكزدندزو از سيأة‎ 3 Pea ‏ا‎ N me Va ny Ter pere renee [ee | ‏نقض بيمان بسنده 0 احزاب - كه سخت به آن محتاج بودئد - براى‎ Bi Coy eon tes Wie ‏ا‎ 00 ae pe eter Bator ee ener es] pivear eave sey viet ae nce bony tee pre) Se aea tne see rem eg ie I Fee en rere epee Sap water ese Rese Peer Nese rmunne swe es ‏مديته حاكم شد. قرآن كريم از اين اوضاع؛ جنين ياد كرده است:‎ ازآناکامی و عقب نشینی سپاه احزاب, پیامبر به دستور خداربه سرام بن قر بظه رفت "تا کارشان را یکسوه کند؛ ارتشن اسلا | 0 ارشان را ب ارتش اسلام عس همان روز له بی قرط ره محاصره کود درآ ‎Fol mE ICAL SOM, 5 hoes‏ 1 بهودیان بنی قریظه داوری کند سعد ین معاذ نیز پس از اخذ تأیید از طرفیّن. حکم داد که: مردان آناق کشته. زنان و فرزندانشان اسیر. و اموالشان به غنیمت 9 گفتنی است؛ خی بن اخطب - رئیس قبیله بنی نضیر - که در ت بسیاز مهمی داشست؛ جزه کشقه آشدگان این جنگ بود. ‎Ped cpr eects wi ene tea Femcclc Oar vty een Veer el ke ese pe rey‏ ‎arch Gn etn yon r nemeptac carer are! (By‏ و ۱ میان بدویان حجاز را یافته که دیگر بسیج همه آنان علیه مسلمانان میشر یست. ‎ener ye|‏ 1 طوايف متمايل به غارتكرى در جاى جاى حجاز بودند كه طبعاً دولت مدينه در آن اوضاع. توانابى مقابله با آنان را داشت. يهوديان”بنى قريظه به نقض بيمان يا مسلمانان نقش 

صفحه 20:
‎CRE ed ate ea‏ 00 قبيله هاى سه كانه يهودى را در دل داشتتد. گروه بهودی بودند که با مسلمانان به مقابله برخاستند. به سپب کارشکنی های ساکنان خیبر و تهدید آنان برای به مديته. بِيامبرَ صلى الله عليه وآله يس أز «صلح حديبيّه» به قمراه سياهى روانه اين قلعه ها شد. يهوديان در اين تبرد به سختى مقاومت كردند و حتى تفوذ در برخى قلعه ها نيز بسيار دشوار بود. و( در ووزى ديكر. فرماندهى كروه مسلمانان را به دست عمر بن خطاب داد. كه وى نيز با شكست مواجه شد. أين بار, ‎aia Neas,‏ 7 «فردا پرچم را به کسی خواهم سپرد که خدا و رسول را دوست ذارد.و خدا و رسولش نیز او را دوست دارند.» 0 ۷ عل ید ام بط برای حفظ اسلا ۳ کر خی که ار دک واستخوان دو" وا م علی علیه | قامد عایی میادی فرکرگدشته در وگید ان در له لیر زار بابک وبا كشتن ‎ee‏ 590 اع ‎tary ere‏ 0 پیامبر صلی الله علیه وآله پس از فتح قلعه ها و شکست بهودیان, با درخواست و پیشنهاد آنان مبنی بر ماندن" در منطقة و كشت و زرع اراضى حاصلخيز آن و ترداخت تصف محصول سالانه به مسلمانان. مؤاققت كرد ‎el Sy‏ لياق ل نشت أن افك رمد أذ لتك ترد رن دید رآ سي 5 ‏۱ لتَكُونَ َايَة ‎PA‏ حرط ۵۹(4) و خدا به شما غنیمت های فراوان [دیگری |وعده داده که به زودی آنها را خواهید گر [ييروزى ] را براى شما ‎SEIN cg PIT SNOT IE‏ ۱ شاه أى راش و شما رأ به رأه راست هدايت كلد ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

باسمه تعالی دین و قوم یهود در تاریخ ‏ ‏ ‏ فائزه کیوان لو دانشجو ترم 1مددکاری استاد :حجة االسالم دکتر محسن اکبری تبریزی نفوذ یهود در جزیره العرب ‏ دین یهود چند قرن پیش از ظهور اسالم در جزیرةالعرب نفوذ کرد و سبب شد که برخی مناطق یهودی نشین در آنجا پدید آید .بیشتر یهودیان در منطقه حجاز و یمن مستقر شدند .در میان مناطق یهودی نشین از همه معروف تر «یهودیان یثرب» -به ویژه سه طایفه بنی نضیر ،بنی َقْیُنقاع و بنی ُق ریظه -بودند .در «َتْیماء»«،طائف»َ« ،فَد ک» و «خیبر» نیز مناطقی یهودی نشین وجود داشت .گفتنی است کیش یهود در میان برخی قبایل دیگر نیز پیروانی داشت. یهودیان در مدینه عالوه بر بازرگانی و کشاورزی ،در حرفه هایی مانند :آهنگری ،رنگرزی و ساخت اسلحه نیز مهارت یافته بودند.  ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ آنها نفوذ زیادی بر یهودیان داشته اند؛ به گونه ای که رسول خدا صلی اهلل علیه وآله فرموده بود: «اگر ده تن از آنان به من ایمان آورند ،تمامی یهودیان روی زمین به رسالتم ایمان خواهند آورد». آنان رسول خدا صلی اهلل علیه وآله را همچون پسران خویش می شناختند .قرآن کریم در این باره می فرماید: «اَّلِذ یَن َء اَتْیَناُه ُم اْلِک َتاَب َیْع ِر ُفوَنُه َک َم ا َیْع ِر ُفوَن َأْبَناَء ُه ْم َو ِإ َّن َفِر یًق ا ِم ْنُهْم َلَیْک ُتُم وَن اْلَح َّق َو ُه ْم َیْع َلُم وَن ».کسانی که به ایشان کتاب [آسمانی ]داده ایم ،همان گونه که پسران خود را می شناسند ،او (محّم د) را می شناسند؛ و مسًامّل گروهی از ایشان حقیقت را نهفته می دارند ،و خودشان [هم ] می دانند. از این رو ،انتظار می رفت زودتر از دیگران مسلمان شوند ،اما تنها چند نفر از یهودیان مسلمان شده و دیگران از پذیرش اسالم برتافتند زمینه نفوذ اسالم در یثرب ‏ ‏ ‏ یثرب که در حدود چهارصد کیلومتری شمال مکه قرار گرفته است ،در آن زمان از نظر کشاورزی و باغداری اهمیت فراوانی داشت .در شهر یثرب -که وضع اجتماعی آن با مکه متفاوت بود -عالوه بر سه طایفه بزرگ یهودی ،دو قبیله معروف «اوس» و «خزرج» نیز سکونت داشتند و در کنار یهودیان می زیستند .زمانی که پیامبر صلی اهلل علیه وآله در مکه سرگرم تبلیغ و دعوت مردم بود ،حوادثی در یثرب می گذشت که زمینه هجرت پیامبر را پس از سه سال فراهم ساخت. شش تن از بزرگان خزرج -که از نب و ّ ت حضرت آگاهی یافته بودند -در سال یازدهم بعثت ،پیامبر را در منا و در موسم حج مالقات کردند .رسول خدا صلی اهلل علیه وآله که زمینه مسلمان شدن آنها را مناسب دید، آنان را به اسالم دعوت کرد .آنان نیز که از پیش ،از یهودیاِن یثرب نوید ظهور پیامبری را شنیده بودند ،به یکدیگر گفتند« :بدانید این ،همان پیامبری است که یهودیاْن ما را از بعثت او بیم می دادند؛ اینک بیایید در پذیرش آیین او بر آنها پیشی گیریم». از این رو ،مسلمان می شوند و به یثرب بازمی گردند و بدین ترتیب« ،آئین اسالم» حصار مکه را فرو ریخت و بذر اسالم در شهر یثرب کاشته شد .آنان مردم آن سامان را به دین جدید دعوت نمودند. پیمان نامه عمومی ‏ ‏ ‏ پیامبراکرم صلی اهلل علیه وآله پس از هجرت به یثرب آشکارا می دانست که مدینه به زودی از سوی دو دسته عوامل بیرونی و درونی ،تهدید خواهد شد« .قریش و نیروهای نظامی آنان» و نیز «تحریکهای آنها در میان بدویان متمایل به چپاولگری» را می توان جزء عوامل بیرونی و «بروز اختالف و منازعه میان مسلمانان ،مشرکان و یهودیان مدینه»« ،هم پیمانی احتمالی یهودیان مدینه با مشرکان مکه»« ،دسته بندی قومی و طایفه ای میان مهاجران و انصار» و نیز «گسترش و جهت گیری این دسته بندی ها به اقدامات خشونت بار علیه یکدیگر» را می توان در شمار عوامل درونی به حساب آورد. برای سامان دادن اوضاع اجتماعی و سیاسی مدینه و برطرف کردن اختالفات دیرینه قومی و قبیله ای اوس و خزرج و یهودیان ،در همان سال نخست هجرت به ابتکار پیامبر «پیمان نامه ای» نوشته شد که براساس آن ،حقوق گروه های مختلف ساکن در مدینه معّین گشت تا در کنار تضمین زندگی مسالمت آمیز مردم و ایجاد نظم و عدالت ،از بروز هرگونه تشّنج نیز جلوگیری شود. این عمل پیامبر صلی اهلل علیه وآله مهم ترین و بهترین اقدام سیاسی وی بود که نخست ،میان مسلمانان به عنوان «اّم ت واحده» همبستگی ایجاد کرد و از دیگر سو، یهودیان را نیز در این اّم ت واحده جای داد تا با وحدت تمام به امر آنها رسیدگی شود. مهم ترین مواّد این قرارداد -که نخستین قانون اساسی حکومت و تأمین کننده مصالح مّلی اّمت اسالم به شمار می آمد و مورد تصویب همگان نیز قرار گرفت -چنین است: ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ اِندمآ رامش هب هدحاو تّم مسلمانان و یهودیاِن ساکنمدینه. آزاد بودن مسلمانان و یهودیان در پیروی از مراسم دینیخود. مشّخ ص شدن روش پرداخت دیه. ممنوع بودن خونریزی در مدینه. تنها مرجع رفع اختالفات احتمالی در مدینه ،پیامبرصلی اهلل علیه وآله است. -دفاع مشترک از مدینه برعهده امضاکنندگان پیمان است. عمده هدف های رسول خدا صلی اهلل علیه وآله از نظام نامه مدینه را می توان چنین برشمرد: ‏ ‏ ‏ .1آسودگی و آرامش خاطر مسلمانان از درگیری احتمالی با نیروهای داخلی. .2جمع آوری نیرو و آماده سازی فکری و عقیدتی مسلمانان. .3مناسب شدن زمینه برای وحدت مسلمین. پیمان با سه قبیله یهودی ‏ ‏ ‏ ‏ پیامبراکرم صلی اهلل علیه وآله عالوه بر پیمان نامه عمومی، پیمان جداگانه ای نیز با هریک از سه قبیله یهودی بنی نضیر ،بنی َقْیُنقاع و بنی ُقَر ْیَظ ه منعقد ساخت؛ پیمان نامه ای که نمایندگان آنانُ ،ح ِّیی بن اخطب ،مخیریق و کعب بن اسد ،متن آن را امضا کردند.برخی از مفاد این قرارداد به قرار زیر است: .1با دشمنان مسلمانان همکاری نکنند. .2هیچ ضرری به پیامبر و مسلمانان نرسانند. .3اگر برخالف قرارداد عمل کردند ،پیامبر حّق هرگونه مجازات آنها را دارد. برخی از مهم ترین انگیزه های مخالفت و توطئه های یهود با اسالم را می توان چنین برشمرد: ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ .1تفّکر نژادپرستانه ،و قوم خود را قوم برگزیده خدا پنداشتن .2رو به ضعف نهادن و به خطر افتادن موقعیت اقتصادی، اجتماعی ،سیاسی و نظامی یهودیان: .3حسادت: .4مال اندوزی ،دنیاطلبی و منفعت پرستی. .5مخالف بودن بسیاری از عقاید ،احکام و برنامه های یهود با مفاهیم قرآنی. .6تغییر برخی دستورهای دینی یهود که از ابتدا مسلمانان بدان عمل می کردند. .7تغییر قبله از بیت المقّد س به کعبه  ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ شیوه های مخالفت با اسالم پاره ای از مهم ترین شیوه های مخالفت یهود با اسالم ،بدین قرار است: .1نپرداختن قرضها و امانات مسلمانان و در تنگنا قرار دادن آنها .2شبهه افکنی و طرح ایرادها و سؤالهای انحرافی و حرکات عوام فریبانه .3درخواست های نامعقول و غیرمنطقی .4تالش برای تضعیف پایه های ایمان مسلمانان . 5زنده ساختن کینه های قدیم اوس و خزرج . 6ایجاد تفرقه میان مهاجر و انصار .7تجّس س در امور مسلمانان و جاسوسی برای مشرکان و نیز افشای اسرار نظامی و عملیاتی مسلمانان برای اشراف قریش و مشرکان مکه . 8روابط و همکاری پنهانی نظامی و اقتصادی با مشرکان و منافقان و نیز تحریک مشرکان علیه اسالم ،به ویژه قبل و در اثنای جنگ احزاب .9مسخره کردن رسول خدا صلی اهلل علیه وآله و مسلمانان .10جنگ روانی و تبلیغاتی علیه مسلمانان ،به ویژه پس از شکست در جنگ احد. .11تهدید به جنگ با مسلمانان در جریان بنی قینقاع و توطئه حمله به مدینه از محّله خیبر .12خیانت و پیمان شکنی .13توطئه ترور پیامبر برخورد پیامبر صلی اهلل علیه وآله با یهودیان ‏ ‏ ‏ برخورد مسالمت آمیز برخورد فکری و اعتقادی برخورد نظامی  .1برخورد مسالمت آمیز ‏ ‏ بر اساس پیمانی که رسول خدا صلی اهلل علیه وآله اندکی پس از هجرت خود با هدف فراخوانی یهودیان به اسالم بسته بود ،با آنها با مالیمت رفتار می نمود و همواره بر این حقیقت تکیه می نمود که دعوت اسالم در اساس ،دعوت به یگانگی پروردگار است .یهودیان در مقابل برخورداری از امنیت و حفظ حقوق شهروندی ،متعّه د شدند که: هیچ گونه اقدامی علیه پیامبر صلی اهلل علیه وآله و مسلمانان انجام ندهند و از سویی ،با دشمنان پیامبر صلی اهلل علیه وآله نیز همکاری و مشارکت نداشته باشند و اگر برخالف تعّه دات خود رفتار نمودند، پیامبر صلی اهلل علیه وآله در هرگونه مجازات آنها آزاد باشد. گفتنی است :یهودیان تا زمانی که به تعّه دات خود عمل کردند ،از حقوق شهروندی برخوردار بودند و حتی کمترین ستمی به آنها نرفت. برخورد فکری و اعتقادی ‏ ‏ ‏ ‏ شکست مسلمانان در غزوه احد ،در ش و ّ ال سال سوم هجری ،بر موقعیت دولت مدینه در میان ساکنان حجاز ،تأثیر نامطلوبی بر جای گذاشت .در چنین اوضاعی ،یهودیان به اقدامات تبلیغِی وسیعی علیه مسلمانان و آیین آنان دست زدند .در مقابل ،خداوند با نزول آیاتی چند ،اهل کتاب را ضمن درک مبانی وحدِت با یکدیگر و شناخت تعارض هایشان با بت پرستان و نیز ضرورت اّتحاد و همبستگی میان مسلمانان ،یهودیان و مسیحیان حول اعتقاد مشترک ،به «کلمه واحد» و «یکتایی خداوند» فراخواند: اما در این راستا ،هر اندازه تالش پیامبرصلی اهلل علیه وآله فزونی می یافت ،کوشش های آنان به منظور بی اعتبار دانستن باورهای اسالمی نیز افزون تر می شد ،تا اینکه با نزول آیات مربوط به «تحریم ربا» ،عالوه بر بت پرستان ،یهودیاِن رباخوار نیز هرچه بیشتر به عناد با مسلمانان پرداختند. سیاسِت ُم دارای پیامبر با یهودیان مدینه در اوج تالشهای تخریبی آنان علیه دولت مدینه و عقاید و باورهای مسلمانان ،فضای پرالتهاب مدینه را آرام نساخت .اقدامات تبلیغی یهودیان در مدینه ،گاه با نفی پیوند اسالم با آیین ابراهیمی ،و زمانی با تحقیر مسلمانان برای اقامه نماز به سوی بیت المقّد س و گاه نیز با انکار پیامبری حضرت رسول صلی اهلل علیه وآله نمود و گسترش بیشتری می یافت. از دیگر سو ،دانشمندان یهود نیز درخواست های نامعقول و شبهات و پرسش هایی را -به گمان اینکه پیامبر از پاسخ دادن به آنها ناتوان است -مطرح ،و بر لزوم پاسخ به آنها تأکید می کردند. اما از آنجا که این پرسش ها برای رسیدن به حقیقت نبود ،با دریافت پاسخ صحیح آن ،نه تنها ایمان نمی آوردند ،بلکه چه بسا بر لجاجت خود نیز می افزودند. برخورد نظامی ‏ ‏ ‏ ‏ از ظاهر آیات برمی آید که تشدید موضع گیری اسالم در برابر یهودیان و اهل کتاب ،به مقتضای موضع گیری آنان تغییر می کرده است .همان گونه که گذشت ،یهودیان مدینه با شیوه های گوناگونی با اسالم به مخالفت برخاستند .پیامبر صلی اهلل علیه وآله نخست با فرمان خداوند از لغزش های آنان چشم پوشی نمود و مسلمانان را به استقامت و تقوا در برابر اذیت و آزار اهل کتاب فرمان داد: در مرحله بعد ،از مسلمانان خواست با آنان قطع رابطه کرده و آنها را به عنوان یاور انتخاب نکنند: «َیا َأّیها اِذّلیَن آَم نوا َالَتَّتِخ ُذ وا اَّلِذ یَن اَّتَخ ُذ وا ِد یَنُکم ُه ُز وًا و َلِعبًا ِم َن اَّلِذ یَن ُأوتوا الِکتاَب ِمن َقبِلُکم و الُکَراّف َأوِلیاَء و َاَّتُق وا اَهلل ِإن ُکنُتم ُم ؤِمِنیَن » ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! کسانی را که دین شما را به ریشخند و بازی گرفته اند [ -چه ]از کسانی که پیش از شما به آنان کتاب داده شده و [چه از ]کافران -دوستان [خود ]مگیرید ،و اگر ایمان دارید ،از خدا پروا دارید. عالوه بر این ،پیامبر صلی اهلل علیه وآله با براهین عقلی به دفع شبهات آنها پرداخت و با ادامه مخالفت یهودیان ،با «تعیین کعبه به عنوان قبله مسلمانان» از آنان فاصله گرفت و در نهایت -زمانی که مجبور شد -به صدور فرمان جنگ و فرونشاندن «فتنه یهودیان» اقدام کرد جنگ های پیامبر با یهودیان ‏ ‏ ‏ ‏ جنگ بنی قینقاع جنگ بنی نضیر جنگ بنی ُق َر ْیظه جنگ خیبر جنگ بنی قینقاع ‏ ‏ ‏ پس از پیروزی مسلمانان در جنگ بدر ،که برای یهودیان و منافقان مدینه باورکردنی نبود ،قبیله یهودی بنی قینقاع -که شجاع ترین یهودیان ساکن مدینه به شمار می رفتند پیمان عدم تجاوز به مسلمانان را نقض کردند و از سویی ،به کینه جویی و گستاخیخود نسبت به مسلمین نیز ادامه دادند .آنان با اّتحاد پنهانی خود با ابوسفیان ،نخستین همکاری و هماهنگی نظامی خود با قریش را آغاز کردند .در قرآن کریم در خصوص «پیمان شکنی یهود» آیاتی نازل شد و یهود را بدترین جنبندگان نامید: «ِإَّن َش َّر الَّد َو اِّب ِع ْنَد اِهلل اَّلِذ یَن َک َفُر وا َفُه ْم اَل ُیْؤ ِم ُنوَن * اَّلِذ یَن َع اَهْد َت ِم ْنُه ْم ُثَّم َیْنُقُض ُو َن َعْه َد ُه ْم ِفی ُک ِّل َم َّر ٍة َو ُه ْم اَل َیَّتُقوَن »؛ بی تردید بدترین جنبندگان پیش خدا کسانی اند که کفر ورزیدند و ایمان نمی آورند؛ همانان که از ایشان پیمان گرفتی ،ولی هر بار پیمان خود را می شکستند و [از خدا] پروا نمی دارند. در این میان ،منافقان نیز آنها را تشویق می کردند تا به مقاومت و جنگ علیه رسول خدا صلی اهلل علیه وآله ادامه دهند و حتی برای این منظور ،به آنها قول مساعدت و همکاری نیز داده بودند .از این روی ،پیامبراسالم صلی اهلل علیه وآله به یهودیان اخطار کرد ،ولی آنان اخطار پیامبر را جّد ی نگرفتند و حتی طرح هایی را نیز برای رویارویی و درگیری با پیامبر صلی اهلل علیه وآله پیش بینی کرده و به اجرا گذاشتند. جنگ بنی نضیر ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ رفت و آمدهای پنهانی بزرگانی از یهود بنی نضیر به مکه و طوایف بدوی از یک سو ،و تشویق آنان برای حمله به مدینه و نیز اتحاد نظامی با مشرکان مکه از دیگر سو ،سبب گسترش دشمنی میان یهودیان و مسلمانان شد. از سویی دیگر ،پس از چند ماه از غزوه احد ،رسول خدا صلی اهلل علیه وآله در ماه صفر سال چهارم در تالش برای گسترش دعوت در میان بدویان ،دو گروه از معّلمان و مرّبیان قرآن را با تقاضای دو دسته از بدویان به بادیه فرستاد تا به آنان قرآن بیاموزند و آنها را با عقاید و احکام اسالمی آشنا سازند. در این اثنا ،اعضای سریه ُرَج یع ،که تعدادشان بین 6تا 10نفر ،و افراد سریه بئرمعونه ،که شمارشان بین 40تا 70نفر گزارش شده بود ،با تحریک قریش و مّت حدان یهود مدینه ،به شهادت رسیدند .رسیدن این اخبار به مدینه ،بزرگان یهودی بنی نضیر را در این اندیشه انداخت که با استفاده از فرصتی مطلوب ،پیامبر صلی اهلل علیه وآله را نیز به قتل برسانند .رسول خدا صلی اهلل علیه وآله در ربیع االّو ل سال چهارم به دنبال کشته شدن دو نفر از بنی عامر به دست عمرو بن امیه ،اظهار تأ س ّ ف نمود و چون بنی عامر با قبیله بنی نضیر هم پیمان بودند ،برای جلب یاری بنی عامر و پرداخت دیه به آنها ،با تنی چند از مهاجران و انصار به قلعه آنان (بنی نضیر) رفتند و موضوع را با آنان در میان گذاشتندُ .ح ِّیی بن اخطب -رئیس بنی نضیر - با قبیله خود به گفت وگو پرداخت و پیشنهاد «ترور پیامبر» را مطرح ساخت ،که به تأئید افراد قبیله رسید .آنان زمانی که پیامبر صلی اهلل علیه وآله در سایه دیوار قلعه نشسته بود ،قصد اجرای توطئه خود را داشتند ،اما با «امدادی غیبی» ،این توطئه خنثی شد. پس از روشن شدن نقض پیمان ،تؤطئه قتل و خطرساز بودن وجود آنها برای مسلمانان ،پیامبر به آنها مهلِت ده روزه داد تا مدینه را ترک کنند و در غیر این صورت ،کشته خواهند شد .ولی آنها با وسوسه عبداهلل بن ابّی چنین نکردند .رسول خدا ی پردیامبه صلی اهلل علیه وآله ناگزیر سپاهی را گرد آورد و قلعه های آنها را محاصره کرد .در این جریان ،عبداهلل بن ابّی ُح ِّیی بن َاخطب اعالم نمود که با هم پیمانانش آماده همکاری با آنان است .ولی اوضاع به گونه ای بود که او نتوانست به وعده خود عمل کند. سرانجام با موافقت پیامبر ،خانه های یهودیان «بنی نضیر» تو ط س نلاممن ّس تخریب و یهودیان سالح های خود را تحویل دادند و اموال و اثاث زندگی شان را بار شترها کردند و گروهی به َاْذِرعات شام و عُح هلمج زا زین یا هّدِّی ی بن أخطب به خیبر رفتند ،که البته مورد استقبال خیبریان نیز قرار گرفتند. ناگفته نماند :در پایان نیز همچنان شماری از بزرگان یهود تالش خود را برای تشویق قریش و بدویان جهت هجوم یکپارچه به مدینه ،استمرار بخشیدند. جنگ بنی ُقَر ْیظه درگیری با بنی قریظه نیز پیامد همکاری و مشارکت این گروه با مشرکان و اشراف قریش بر ضُح هک دش زاغآ اجنآ زا قدنخ گنج .دوب )بازحا( قدنخ گنج رد ناناملسم ّدِّیی بن أخطب،برخی از سران یهودی که پس از خیانت به مسلمانان و شکست در برابر قدرت اسالم به خیبر پناهنده شده بودند و نیز گروهی از قبیله بنی وائل ،در مکه با قریش دیدار کردند و آنان را به جنگ با پیامبر تشویق نمودند و حتی قول همه گونه همکاری را نیز به آنان دادند .سپس سران یهود بنی نضیر به سراغ قبیله بنی َغ ْط فان ،بنی ُس َلْی م و بنی اسد رفتند و موافقت آنها را نیز کسب کردند .از این رو ،یهودیان بنی قریظه پیمان عدم تجاوز با مسلمانان را نقض کردند و از سپاه احزاب پشتیبانی نمودند. فاش شدن این توطئه ،روحیه بسیاری از مسلمانان را که در وضعیت نامناسبی قرار داشتند ،تضعیف کرد .بنی قریظه نه تنها به نقض پیمان بسنده نکردند ،بلکه افزون بر رساندن آذوقه و خواروبار به سپاه احزاب -که سخت به آن محتاج بودند -برای ایجاد رعب و وحشت در درون شهر و در میان پناهگاه های زنان و افراد غیرنظامی ،به یک سلسله عملیات دست زدند .مثًال در یکی از شبها ،یهودیان بنی قریظه تصمیم گرفتند به کمک هزار نفر از قریش و هزار نفر از قبیله َغ طفان به مرکز مدینه حمله کنند .وقتی گزارش این تحّر ک ها به مردم رسید ،رعب و وحشت شدیدی شهر را فراگرفت و شرایط حّس اس و شکننده ای بر مدینه حاکم شد .قرآن کریم از این اوضاع ،چنین یاد کرده است: پس از ناکامی و عقب نشینی سپاه احزاب ،پیامبر به دستور خدا به سراغ بنی قریظه رفت تا کارشان را یکسره کند .ارتش اسالم عصر همان روز ،قلعه بنی قریظه را به محاصره خود درآورد .یهودیان پس از 25روز مقاومت ،پیشنهادی دادند مبنی بر اینکه پس از پذیرفتن اوسیان و پذیرش پیامبر صلی اهلل علیه وآله ،رئیس قبیله اوس« ،سعد بن معاذ» در مورد چگونگی برخورد با یهودیان بنی قریظه داوری کند. سعد بن معاذ نیز پس از اخذ تأیید از طرفین ،حکم داد که :مردان آنان کشته ،زنان و فرزندانشان اسیر ،و اموالشان به غنیمت گرفته شود. گفتنی استُ :ح ِّی ی بن اخطب -رئیس قبیله بنی نضیر -که در تشویق یهودیان بنی قریظه به نقض پیمان با مسلمانان نقش بسیار مهّم ی داشت ،جزء کشته شدگان این جنگ بود. با هزیمت قریش در جنگ احزاب و خاتمه غزوه بنی قریظه ،مسلمانان پس از چند سال به آرامش رسیدند .در واقع آنان دریافته بودند که قریش به این زودی توانایی هجومی دیگر به مدینه را ندارد و از سویی ،ایمان اسالمی نیز به اندازه ای در میان بدویان حجاز راه یافته که دیگر بسیج همه آنان علیه مسلمانان میّس ر نیست. افزون بر این ،خطر تهدید درونی مدینه از سوی یهودیان نیز از میان رفته بود؛ تنها آنچه مانده بود ،گروه هایی از بدویان و طوایف متمایل به غارتگری در جای جای حجاز بودند که طبعًا دولت مدینه در آن اوضاع ،توانایی مقابله با آنان را داشت. جنگ خیبر یهودیاِن ساکن در قلعه های خیبر -که کینه های شکست قبیله های سه گانه یهودی را در دل داشتند -آخرین گروه یهودی بودند که با مسلمانان به مقابله برخاستند .به سبب کارشکنی های ساکنان خیبر و تهدید آنان برای حمله به مدینه ،پیامبر صلی اهلل علیه وآله پس از «صلح حدیبّیه» به همراه سپاهی روانه این قلعه ها شد .یهودیان در این نبرد به سختی مقاومت کردند و حتی نفوذ در برخی قلعه ها نیز بسیار دشوار بود. ق به گشودن قلعه نگردید. پیامبر اکرم صلی اهلل علیه وآله گروهی را به فرماندهی ابوبکر به آنجا فرستاد ،که وی موّف موّفق در روزی دیگر ،فرماندهی گروه مسلمانان را به دست عمر بن خّط اب داد ،که وی نیز با شکست مواجه شد .این بار، رسول خدا صلی اهلل علیه وآله فرمود: «فردا پرچم را به کسی خواهم سپرد که خدا و رسول را دوست دارد و خدا و رسولش نیز او را دوست دارند». صبح روز سوم ،پیامبر خدا صلی اهلل علیه وآله پرچم را به دست امام علی علیه السالم سپرد؛ کسی که پس از رحلت ایشان برای حفظ اسالم ،قریب به بیست و پنج سال سکوت کرد ،در حالی که خار در چشم داشت و استخوان در گلو .امام علی علیه السالم توانست مانند تمامی میادین نبرد گذشته ،پیروزمندانه دِر قلعه خیبر را از جا بر کند و با کشتن َم ْر َح ب خیبری ،شجاع ترین مرد یهود ،پیروزی مسلمانان را حتمی گرداند. پیامبر صلی اهلل علیه وآله پس از فتح قلعه ها و شکست یهودیان ،با درخواست و پیشنهاد آنان مبنی بر ماندن در منطقه و کشت و زرع اراضی حاصلخیز آن و پرداخت نصف محصول ساالنه به مسلمانان ،موافقت کرد. رسول خدا صلی اهلل علیه وآله غنائم به دست آمده را میان مسلمانان تقسیم کرد و بدین گونه وعده الهی تحّقق یافت: َکَّف َأْیِد َی الَّناِس َع ْنُک ْم َو ِلَتُکوَن َء اَیًة ِلْلُم ْؤ ِمِنیَن َو َیْه ِد َیُک ْم ِص َر اًط ا «َوَع َد ُک ُم اُهلل َم َغ اِنَم َکِثیَر ًة َتْأُخ ُذ وَنَه ا َفَع َّج َل َلُک ْم َه ِذ ِه َو َک َّف ُم ْس َتِقیًم ا»()59؛ و خدا به شما غنیمت های فراوان [دیگری ]وعده داده که به زودی آنها را خواهید گرفت .و این [پیروزی ] را برای شما پیش انداخت ،و دست های مردم [کافر و مشرک ] را از شما کوتاه ساخت ،تا برای مؤمنان نشانه ای باشد و شما را به راه راست هدایت کند.