صفحه 1:
con -
بسم الله الرحمن الرحیم
cla Kal, افزايش خودكارآمدى
fp
۱۷
صفحه 2:
خودکارآمدی چیست و چرا باید خودمان را باور داشته بان
وقتى با جالشى مواجه میشوید. لیا حس مىكنيد مىتوانيد به يا خيزيد و تمام تلاش خود را
براى رسيدن به هدف به كار ببنديد يا تسليم شكست مىشويد؟ آيا جملهدى معروف «خواستن»
تولنستن است» را سرلوحهی خود قرار میدهید یا در تواناییهایتان براى برخاستن و غلبه بر
مشکلاتی که زندگی سر راه شما قرار دلده لست شک میکنید؟ خودکارآمدی یا همان باور
شما نسبت به توانايىهايتان براى دست و ينجه نرم كردن با مشكلات: نه تنها میتواند روی
احساسى كه نسبت به خود داريد تاثيركذار باشدء بلكه در موفقيت شما براى دستيابى به
.اهدافتان نیز نقش دارد و مهم است
صفحه 3:
حالا بايد ديد كه تعريف دقيق اين مفهوم جيست؟
(Social cognitive theory) مفهوم خودكارأمدى حول نظريهى شناختي اجتماعى
شكل كرفته است (83001013 غ]©8/0) متعلق به يك روازشناس به نام ألبرت باندورا
که در آن بر نقش یادگیری دیداری» تجربهی اجتماعی و جبرگرایی متقابل در رشد
.شخصيت تاكيد میشود
نظريهى باندوراء نكرش و طرز برخورد؛ توانايىها و مهارتهاى شناختى يك فرد
ارا تشكيل مىدهند. اين سيستم (مرر*اسح) همكى اجزاى يك سيستم به نام خود-نظام
در جكونكى ادارك و همجنين نحودى تعامل ما در موقعيتهاى مختلف نقش مهمى ايفا
.مىكند. خودكارأمدى يكى از اجزاى اساسى و حياتى سيستم خود-نظام را تشكيل مىدهد
صفحه 4:
تعریف خودکا رآمدی
از دیدگاه باندورا» خودکارآمدی باوری است که شخص به قابلیتهای خود ب
سازماندهی و اجرای اقدامات لازم در موقعیتهای پیش رو دارد. به عبارت دیگر»
خودکارآمدی ایمان شخص به تواناییهای خود برای موفقیت در یک موقعیت مشخص
است. باندورا چنین ایمانی را عامل تعینکنندی طرز فکر نحوهی رفتار و احساسات
.مردم میداند
صفحه 5:
مه
از زمانی که باندور! مقالی خود را با عنوان «خودکارآمدی: به سوی نظریهی
یکپارچهسازی تغییرات رفتاری» در سال ۱۹۹۷ به چاپ رساند» این موضوع به یکی از
مشهورترین مباحث در روانشناسی تبدیل شده و تحقیقات زیادی پیرامون آن صورت
گرفته است. اما چرا خودکا رآمدی در بین روانشناسان و مربیان از چنین لهمیتی
برخوردار است؟ زیرا همانطور که باندورا و سایر پژوهشگران نشان دادهانده
آمدی روی همه چیز تاثیر میگذارد» از حالتهای روانشناختی گرفته تا رفتاری
.که منجر به ایجاد انگیزه و تحرک میشود
صفحه 6:
:افرادى كه خودكارأمدى ضعيفى دارئة
.از کارهای چاتشرانگیزاجتتاب ميکند
باور دارند کارها و موقعیتهای دشوار فراتر از حد تواناییهای
انهاست.روی شکستها و ناج منفیتمرکز میکنند
به سرعت اعتماد خود نسبت به قابليتها و توانمندىهايشان را از دست
میدهند
:افرادى که خودکارآمدی بالییدارند
مشکلات و مسائل جالشبرانكيز را به جشم تمرينى براى كسب مهارت
se
.به فعاليتهايى كه در أنها شركت مىكنند علاقدى بيشترى بيدا میکنند
در برابر علاقمندىها و قعاليتهاى خود احساس تعهد و وظيففشئاسى
ass
ميائع و شكستها دلسردشان نمىكند و خيلى زود أنها را بشت سر
suk,
صفحه 7:
. —
نقش خودکارآمدی
تقریبا همهی افراد میتوانند اهدافی را که میخواهند» كسب كنند»
چیزهایی که میخواهند عوض کنند. تغییر دهند و چیزهایی را که دوست
دارندء به دست آورند. با اين حال میدانند که
عملى كردن اين نقشهها و برنامهها جندان ساده نيست. باندورا و ديكران
كشف كردهاند خودكارآمدى مىتواند نقش مهمى در نحودى Steel ss
.شخص با اهدافء جالشها و كارهايش ايفا كند
صفحه 8:
)هرن
Ss كن است ارول براى شما ايجاد شود كه
۲ خودکارآمدی چگونه به وجود میآید؟ در
۱ قیقت این باورها از اوایل دوران کودکی و
زمانی که کودک در حال سر و کله زدن با
جموعهای از تجربهها» وظایف و
موقعیتهای گوناگون است شکل میگیرد. با
اين حال رشد خودکارآمدی در دوران جوانی
متوقف نمیشود» بلکه در طول زندگی و با
کسب مهارتهای جدید» تجربهها و ادراک
.گوناگون ادلمه پیدا میکند
صفحه 9:
: «موثرترین راه برای به وجود آمدن حس قوی کارآمدی از طریق
تآمیز به انجام برسانیم حس
خودکارآمدی ما را تقویت میکند.البته ناکامی در انجام تمام و کمال یک وظیفه و یا یک
تآميز است.» اينكه بتوانيم كارى را موا
چالش نیز میتواند به همان نسبت حس خودکارآمدی رل در ما کاهش داده و تضعیف
as,
صفحه 10:
یکی دیگر از سرچشمههای مهم خودکارآمدی زمانی است كه موفق
۱ ای مهم خودکارآمدی زمانی است که موفقیت سایر افراد در به
سر انجام رساندن یک کار را نظاره کنیم. باندورا میگوید
مانند خودشان را میبییند که با تلاش بیوقفه موفق مىشون
میبییند که با تلاش بیوقفه موفق میشوند؛ باور پیدا میکنند که خود
الگربرداریاجتماعی2
«هنگامی مردم افرادی
.نیز از تواناییهای لاز فقیت i
تواناییهای لازم برای موفقیت در کارهای مشابه برخوردارند
صفحه 11:
9. ترغیب اجتماعی
تشویق و ترغیب از سوی دیگران
باندورا همچنین عنوان میکند که میتوان مردم را متقاعد کرد که دارلی مهارتها و
تولناییهای لازم برای رسیدن به موفقیت هستند. موقعبتی را به یاد آورید که شخصی
حرف مثبت و تشویقآمیزی به شما گفت و همان حرف کمکتان کرد تا به هدف خود
برسید. شنیدن تشویق و ترغیب از زبان دیگران به شما کمک میکند تا از
که نسبت به خود دارید دست بکشید و در عوض. تمام تلاش خود را روی کاری که
.پیش رو دارید متمركز كنيد
دیدهایی
صفحه 12:
7 0000
باسخها و واكنشهاى احساسى ما به موقعیتهای گوناگون نيز نقش يررنكى در
خودكارآمدى ايفا مىكنند. وضعيت روحىء حالت عاطفی؛ واکنشهای فیزیکی و سطح
استرس همگی میتوانند روی احساس فرد نسبت به قابلیتهایش در یک موقعیت خاص
تاثیرگذار باشند. برای مثال لسترس و نگرانی شدید پیش از صحبت در جمع؛ میتواند
.منجر به ایجاد حس خودکارآمدی ضعیف در فرد در موقعیتهای مشابه بشود
البته باندورا همچنین بیان میدارد که «تنها شدت واکنش احساسی و فیزیکی نیست که
اهميت داردء بلکه چگونگی ملاحظه و تفسیر لین واکنشها از سوی دیگران نیز مهم
است». یادگیری روشهای به حداقل رساندن اضطراب و بالا بردن روحیه هنگام
مواجهه با یک مشکل میتواند به افرلد کمک کند که سطح خودکارآمدیشان را افزایش
a
صفحه 13:
ارزیابی خودکارآمدی
مقیاسهای مختلفی برای ارزیابی سطح خودکارآمدی وجود دارد. از آن جمله
و پرسشنامهی خودکارآمدی (]55)( میتوان به مقیاس عمومی خودکا رآمدی
اشاره کرد. برای یک ارزیابی سریع و غیررسمی از میزان خودکارآمدی
:خود میتوانید به سوالات زیر پاسخ دهید
آيا حس مىكنيد اكر تلاش كنيد از بس مشكلات برمیآیید؟
آيا به توانايى خود در رسيدن به اهداف اطمينان داريد؟
صفحه 14:
7
آیا حس میکنید میتوانید وقایع و اتفاقات غیرمنتظره را مدیریت کنید؟
أيا بعد از وقایع استرسزا میتوانید به سرعت به حالت عادی برگردید؟
آیا وقتی با مشکلی روبرو هستید, حس میکنید که میتوانید به رامحلی برسید؟
آیا حتی وقتی کاری دشوار به نظر میرسد به تلاش خود ادامه میدهید؟
أيا در موقعیتهای آشفته میتوانید آرامش خود را حفظ کنید؟
آیا حتی هنگامی که تحت فشار هستید» عملکرد خوبی دارید؟
آیا به جای توجه به حجم زیاد کار باقی مانده و اصطلاحاً دستپاچه شدن؛ بر روی
پیشرفت کار تمرکز میکنید؟
آیا معتقدید سختکوشی در نهایت نتیجه خواهد داد؟
اگر پاسخ شما به بیشتر سوالات بالا مثبت است. شما احتمالاً از حس خودکارآمدی قوی و
خوبی برخوردار هستید. اما اگر فکر میکنید باید حس خودکارآمدی خود را بهبود ببخشید,
.عمل به توصیههای زیر میتواند مفید باقد
|
صفحه 15:
چگونه خودکارآمدی را در خود تقویت کنیم؟
خوشبختانه؛ خودکارآمدی یک مهارت روانشناختی است که میتوان آن را
پرورش داده و تقویت کرد. بس اگر خودکارآمدی پایینی دارید. از همین
امروز شروع کنید و دنبال راههایی برای گنجاندن چهار منبع اصلی حس
,خودکارآمدی در زندگی خود باشید
صفحه 16:
هدفگذاری کنید و موفق شوید wr
تجارب موفق نقش مهمی در ایجاد خودکارآمدی دارد. وقتی در کاری موفق میشوید؛
خودباوری در شما شکل میگیرد و به تواناییهای خود بیشتر اعتماد میکنید. البته شکست
نیز روی دیگر سکهی تجربه است و میتواند خودباوری و در نتیجه حس خودکارآمدی شما
را تخریب و تضعیف کند. اهدافی را برای خود تعیین کنید که دستیافتنی باشند اما لزوماً
نیازی نیست دست یافتن به آنها آسان باشد. ممکن است برای دست یاة
مىكنيد به زحمت افتاده و به سخت کوشی و استقامت بیشتری نياز داشته باشيد نی
ابه اهدافى كه تعيين
.بعد از دستيابى به أنها باور قوىترى نسبت به توانايىهاى خود خواهيد داشت /۱
7 8 4
صفحه 17:
6۹
تلاش و موفقیت دیگران را زیر نظر بگیرید
بندورا نشان داد که با دیدن تجربه و موفقیت دیگران
مدلسازی آن میتوان خودکارآمدی قویتری در خود ایجاد
کرد. پس دیگران را زیر نظر بگیرید و موفقیتهای آنها را
دنبال کنید. در مورد مدلسازی اجتماعی حتماً اين نكته را در
نظر داشته باشید كه مدل تا جه اندازه به خود شما شباهت دارد.
هر چقدر مدل به شما شبیهتر باشد. احتمال بيشترى وجود دارد
.که مشاهدات سبب بهبود احساس خودکا رآمدی در شما شود
صفحه 18:
به افکار و احساسات خود توجه کنید
اگر قبل از موقعیت یا کار خاصی دچار استرس و آشفتگی میشوید؛
احتمال بیشتری وجود دارد که به توانایی خود در رویارویی با آن
موقعیت خاص بیاعتماد شوید. بنابراین برای اینکه باور خود نسبت
به تواناییهایتان را اف
استرس خود باشید تا بتوانید خود را آرام کنید و به حالت عادی خود
wh
همچنین اگر متوجه شدید که افکار منفی ذهن شما را اشغال کرده
است سعی کنید آنها را با افکار و گفتگوهای درونی مثبت جایگزین
. به این ترتیب میتوانید حس خودکارآمدی قویتری داشته باشيد
ايش دهيد
به دنبال راههایی برای کاهش
صفحه 19:
نماید. بنابراین سعی کنید از نظرات منفی دوری کنید و به
دنبال نظرات مثبت و تأییدکنندهبازخورد مثبت دوستان»
مربی» پزشک و همهی افرادی که برای شما مهم و قابل
احترام هستند؛ هرچند به تنهایی قادر به ایجاد حس
خودکارآمدی نیست ولی میتواند (به عنوان یک مشوق)
.حس خودکارآمدی شما را تقویت کند
صفحه 20:
Vy
حالت های مهم خودکارآمدی چیست؟ Wp
برای مقوله خودکارآمدی و اعتماد به نف چهار حالت مهم CBE
o در نظر گرفته می شود که در ادامه به هر کدام از اين حالت
۳ .ها می پردازیم
-S
| ۱
pe Reb >
صفحه 21:
اولین خطای شناختی افرلدی که توانایی انجام کاری رل دارند؛ لما خود آن را باور
نمى كنندء این افراد مسئله شناختی و باوری دارند. مهم ترين باور غلط این افراد»
بی نقص گرایی است یعنی» استاندارد های غیر واقع بینانه و انتظارات بسیاری از
خود دارند و کم تر از آن حد را مساوی با شکست می دانند. این باور غلط باعث
.تولید خطای شناختی باید اندیشی میشود و فشار زیادی برای فرد به همراه دارد
دومین خطای شناختی مقایسه غیر منصفانه لست. برای مثال» فردی که سه ماه
گیتار می زند» خودش را با فردی که پنج سال گیتار می زند مقایسه می کند و كفت
و كو هاى درونى نظير اين كه» من خیلی بدم؛ با من خیلی بی استعدادم در فرد کل
.می گیرد و فرد داشته های خود را نادیده می گیرد
صفحه 22:
.سياه سياه مى ب
چهارمین خطای شناختی نکند و لگر ها هستنده يعنى فرد على رغم داشتن
توانایی» به خود می گوید. نکند این آهنگ را بنوازم و آن قدر آن را بد اجرا كنم
که از چشم سایرین بیفتم. راه کاری که براى اين كروه از افراد ارائه مى شوده
.مداخلات شناختی با هدف کم کردن باور های کمال گرایانه است
صفحه 23:
: تس
فرد توانایی ندارد؛ ولی باور دارد. برای مثال» فرد راننده خوبی نیست اما در
این زمینه ادعای بسیاری دارد. به اصطلاح می گوینده این افراد اعتماد به نفس
بالای کاذب دارند. اين مسئله» دو ريشه اساسی دارد» اولی توجه طلبی افراطی
که خود آن در ترس از طرد شدگی ريشه دارد و دومی تأیید طلبی افراطی که
ریشه آن حقارت درونی است. اعتماد به نفس افراد هیستریونیک و نارسیستیک
اين نوع است
صفحه 24:
حالت سوم
فرد نه توانایی دارد و نه باور. برای مثال. فردی که شنا بلد نیست از این
مسئله رنج هم نمی برد ولی اگه شنا بلد نباشد و این موضوع» احساس من
کافی نیستم را در فرد به وجود بیاورده آن وقت این فرد در پایین ترين حد از
اعتماد به نفس قرار مى كيرد. ريشه این وضعیت ترس از شکست است. تا به
اين جا سه حالت لز اعتماد يه نفس را بررسى كرديم كه هيج كدام از a
x;
,حالت خودکارآمدی نیست
صفحه 25:
حالت چهارم
فرد هم توانایی دارد و هم باور. در این وضعیت فرد اعتماد به نفس واقعی دارد و
هدف اصلی هم این است که افراد از آن سه حالت به سمت حالت چهارم سوق پیدا
ها
صفحه 26:
های خود کارآمدی
ق العاده است. هنگامی که ما شروع به خوك باوری
و جادو شروع به اتفاق افتادن مى كند
پرسش باید گفت که اعتماد به نفس یک سازه وابسته به یک
قلمرو است و کلی در نظر گرفته نمی شود. جمله های مانند؛ طرف مقابلم
اعتماد به تفس ندارد یا خیلی اعتماد به نفس دارد؛ جملات صحیحی نخواهد بود
و بهتر است بگوییم آن فرد در زمینه سخنرانی اعتماد به نفس خوبی دارد. بر
این اساس» در پرسش نامه های اعتماد به نفسء قلمرو های مختلفی در نظر
گرفته میشود ماننده تحصيلى؛ ارتباطی؛ کاری و... . به طور کلی» داشتن اين
.مهارت به | ان كن
صفحه 27:
5 مکانیسم اوله
هر چقدر اعتماد به نفس فرد در قلمرو های متفاوت بيش تر شود خود پنداری او
یعنی تصویری که هر فرد از خود دارده درباره خودش مثبت تر می شوده در نتیجه
سلامت روان فرد هم ارتقا می یابد. البته لازم به ذکر است که کیفیت تصاویر و خود
پنداره فرد به تجربه های قبلی او بستگی دارد. برای مثال» اكر ف ۲
رانندگی خود هفت بار تصادف کرده باشده خود پنداره منفی درباره خود پیدا مى كند.
تحفیقات نشان می دهند که برای افزایش خود پنداره فرزندان باید تا جایی که امکان
برایشان تجربه های موفیقت آمیز خلق کنیم و زمانی که در انجام دادن آن
موفق می شوند» آن ها را تشویق کنیم. به طور کلی؛ باید برای آن ها فرصت چالش
.ایجاد كنيم
»
صفحه 28:
۹ مکانیسم دوم
هر قدر خودکارآمدی و اعتماد به نفس فرد در قلم رویی افزایش یابده ادراک
موفقیت هم بیش تر می شود. بهطور کلی افزایش اعتماد به نفس در موضوعاتی
همچون سبک پردازش شناختی؛ قاطعیت» مدیریت بحران؛ حل مسئله. روابط کیفی
و استقامت ذهنی تأثیر به سزایی دارد. برای مثال. ورزشکاران المپیکی را در نظر
بكيريم. على رغم اين که همه آن ها در اوج آمادگی خود به سر می برنده تنها دلیل
اول يا دوم شدن میزان اعتماد به نفس آن فرد و استقامت ذهنی وی است. ذکر این
Mental-toftness sus Jb al 33 نکته مهم است که آزمون هایی نظیر
کاربردی است. در واقع ویژگی های افراد با اعتماد به نفس این است که از شروع
,نمی ترسند» ريسك يذيرند» خوش بین هستند و امیدوارند
صفحه 29:
راه های بالا بردن اعتماد به تفس چیست؟
افزایش اعتماد به نفس و خود کارآمدی
از آن جا که افزایش اعتماد به نفس و خودکارآمدی تأثیر به سزایی در
روحیه فرد دارد. لذا راه کار های افزایش آن از اهمیت بسیاری بر
6 خوردار است. در ادامه گام های موثر در اين زمینه را بررسی خواهیم
.كرد
صفحه 30:
كام اول در افزايش اعتماد به نفس
آموزش روانی درباره آن مهارت یعنی برای کسب مهارتی مثل رانندگی ابتدا
.باید در آن حوزه آموزش ببینیم و بیاموزیم
صفحه 31:
گام دوم در افزایش اعتماد به نفس
شناسایی وضعیت اعتماد به نفس خود. در اين گام برای سنجش میزان
توانم ها و من نمیتوانم ها اعتماد به نفس خوده می توان لیستی از من
تهیه کرد برای مثال, من در أشيزى مهارت دارم؛ ولی در دوچرخه
.سواری مهارت ندارم
صفحه 32:
09 sete
تعیین اولویت دار ترین نمی توانم ها به می توانم یعنی مسئله ای که بیش ترین رنج روانی
را برای ما به همراه دارد را انتخاب کنیم و روی آن کار کنیم» مانند وابستگی ما به نقش
فردی در زندگی» شرایط زندگی ماء علایق فردی و جنسیت خود. در اين گام می توانیم از
تمرین های رفتاری بند و را با هدف افزايش اعتماد به نفس بهره ببریم
:به عنوان مثال
تجربه واقعی یا مواجهه رفتاری با مسئله مد نظر
به مسئله در فضاى ايمن كه اين فضا خود دو ویژگی باید داشته باشد» اولی به ما اجازه
»اشتباه بدهد و هزینه اشتباه در آن بالا نباشد
تجربه جانشینی. در این گام می توانیم از الگوی مشاهده استفاده کنیم. الگویی که قبول داریم
و به ما نزدیک باشده یعنی بعد از دیدن فردی که اين دو ویژگی را دارد به خودمان بگوییم
او توانست؛ پس من هم می توانم
یه جانبی, در این گام بید خود را در حال انجام آن کار تجسم
,میتوانیم اعتماد به نفس خود را به.
صفحه 33:
تفاوت اعتماد به نفس عزت نفس و خودکارآمدی
ر که برای عزت نفس تعریف واحدی که مورد قبول جامعه محققين
باشد به سادگی در دسترس نبود. برای اعتماد به نفس نیز نمی تولن تعریفی
جامع و ثابت یافت
در بسیاری از تعاریفی که در لغت نامه ها یا مقالات روانشناسی مطرح
,شده» تعریف اعتماد به نفس با عزت نفس یکسان در نظر گرفته شده
با اين حال آنجه كه در بين اکثر اين تعاریف میتوان به عنوان یک عنصر
: مشترک پیدا کرد اين است كه
اعتماد به نفس یعنی باور فرد به توانایی؛ ظرفیت و
.رویارویی با مشکلات و حل مسائل
صفحه 34:
همانطور که می بينيد این تعریف بسیار مشابه است با فاکتور توانمندی در
تعریف عزت نفس. البته روانشناسان و محققین علاقه ی زیادی به استفاده از
عبارت اعتماد به نفض ندارند. برای مثال آلبرت بندورا
از اعتماد به نفس به عنوان عبارتی عامیانه یاد می کند و ترجیح می دهد از
یا خود کارآمدی استفاده کند.نمیتوان گفت اعتماد به نفس Ske oelP-ePPivary
.و خودکارآمدی مفاهیمی یکسان هستند » اما مشترکات بسیاری دارند
صفحه 35:
بندورا تفاوت بین اعتماد به نفس و خودکارامدی را اینطور بیان می کند
اعتماد واژه ای خنثی است؛ و فقط به اطمینان از یک باور اشاره میکند» و لزوما
مشخص نیست که فرد به چه چیزی اعتماد و اطمینان دارد. اما خودکارآمدی به
,معنای باور فرد به عاملیت خود » و توانایی ایجاد تغییر و کسب موفقیت است
در نهایت می توان گفت که اعتماد به نفض حتی اگر ارتباطی هم با عزت نفس داشته
باشدء می توان آن را بخش کوچکی از عزت نفس که مربوط به ارزیابی فرد نسبت
به توانمندى هايش لست درنظر كرفت
صفحه 36:
بسيار جدى ديكر نيز بين عزت نفس و اعتماد به نفض وجود دارد
عزت تلس ارزیابی کلی یک فرد است از تمامیت شخصیت » باور ها و رفتارهايش اما
اسك يه ناس مريرط يه خرزء على مقارت بيت
به عبارت ساده تر مى توان كفت اعتماد به نفس افراد در حوزه ها و شرايط مختلف ممكن
است متفاوت باشد. ممكن است فردى قهرمان يك رشته ى ورزشى باشد و به توانايى خود
در أن رشته اعتماد داشته باشد اما براى صحبت كردن در يك جمع اعتماد به نفس نداشته
باشد
اما عزت نفس مربوط به حوزه های مختلف نیست و محدود به یک موقعیت خاص نمی
شود. بلکه یک ارزیابی کلی است. همچنین ممکن است فردی اعتماد به نف 4
.حوزه های مختلف داشته باشد اما همچنان از کمبود عزت :۶
صفحه 37:
.نکته ی دیگری که در این جا قصد داریم به آن بپردازیم مفهوم خودشیفتگی است
همانطور که در درس قبل خواندیم بخشی از تعریف عزت نفس اين است که افراد با عزت نفس حتى با
.وجود نقایص و شکست هایی که در زندگی شان وجود دارد برای خود ارزش قائل اند
.این تعریف باعث شده بسیاری عزت نفس بالا را باعث بوجود آمدن خودشیفتگی و خودپسندی بدانند
اولین تفاوت مهمی که بین خودشیفتگی و عزت نفس بالا وجود دارد این است که افراد خود شیفته خود را
از دیگران برتر میبیننده خود را از دیگران محقٌ تر می دانند و نسبت به دیگران احترامى قائل
لزوما خود را دوست ندارند. همچنین ارزیابی افراد خودشیفته از خودشان تا حد بسیار زیادی وابسته به
نگاه دیگران به آنهاست
در مقابل؛ افراد با عزت نفس بالا كرجه خود را ارزشمند می دانند اما لزوما خود را برتر از دیگران نمی
بینند. در واقع معیار ارزشمندی خود را بر اساس مقایسه با دیگران به دست نمی آورند و همچنین
.ارزیابیشان از ارزشمندی خود کم تر وابسته به عوامل بیرونی است
صفحه 38:
"۵
a
رابطه ی خود کارآمدی و عزت نفس و خودشیفتگی .
عزت نفس مانند یک ویتامین نیست که افزایش بیش از اندازه ی آن
بر ین مضر باشد . اتانیل براندن عزت نفس را در واقع خود
سلامت روح و/روان میداند. عزت نفس بالاتر برابر است با سلامت
روان بالاتر. همانطور که هیچ کس از سلامتی زیاد رنج نمیبرد»
.عزت نفس بالا نیز مشکل ساز نخواهد بود
صفحه 39:
خودکارآمدی اجتماعی
اجتماعات امروزی تحت تأثیر
ات سریع تکنولوژیکی اجتماعی و انفجار
اطلاعات قرار دارند. اين تغییرات لزوماً جد
نیستنده ولی سرعت أنها بسيار بالا
است و أنجه در اين ميان حائز اهميت استء نقش انسان در اين تغييرات و جكونكى
برخورد با آنها است. انسانها هميشه به دنبال كنترل و تاثيركذارى بر وقايع زندكى
خويش هستند. در زمانهاى قديم كه افراد از
ياى اطراف خويش آگاهی محدودى
داشتنده برای کنترل زندگی خود از نیروهای فوقطبیعی درخواست کمک مینمودند.
رشد و گسترش دانش در انسان» توانایی او را برای پیشبینی وقایع و کنترل بر آنها
افزایش داد و باوری که به نیروهای فوق طبیعی وجود داشت؛ جای خود را به قدرت
انسان برای شکل دادن به سرنو:
داد, به عبارت دیگر؛ دیدگاه انسان از کنترل
.نیروهای فوقطبیعی به کنترل شخصی تغییر یافت
صفحه 40:
نظریه شناخت اجتماعی مبتنی بر الگوی علّی سه جانبه رفتار محيط و فرد است. این
الكو به ارتباط متقابل بين رفتار» اثرات محیطی و عوامل فردی (عوامل شناختی»
عاطفی و بیولوژیک) که به ادراک فرد برای توصیف کارکردهای روانشناختی اشاره
دارد؛ تاکید مىكند. بر اساس اين نظريه؛ افراد در يك نظام عليّت سه جانبه بر
انكيزش و رفتار خود اثر مىكذارند. بندورا (0©©70)؛ اثرات يك بعدى محيط بر
رفتار فرد كه يكى از فرضيه هاى مهم روانشناسان رفتاركرا بودهاست را رد كرد. به
نظر بندورا داشتن دانش؛ مهارتها و دستاوردهاى قبلى افراد بيش بينى كننده هاى
مناسبی برای عملکرد آینده آنها نیستند بلکه باور انسان در بارهی تواناییهای خود در
.انجام آنها بر چگونگی عملکردشان موثر است
صفحه 41:
باور کارآمدی عاملی مهم در نظام سازنده شایستگی انسان است. انجام وظایف توسط
افراد مختلف با مهارتهای مشابه در موقعیتهای متفاوت به صورت ضعیف» متوسط و
یا قوی و یا توسط یک فرد در شرایط متفاوت به تغییرات باورهای کارآمدی آنان
ابسته است. مهارتها میتوانند به آسانی تحت تأثیر خود تردیدی قرار گیرند و در
حتی افراد خیلی مستعد در شرایطی که باور ضعیفی نسبت به خود داشته باشند
از موقعیتهای تهدیدکننهای که معتقدند توان کنارآمدن با آن را ندارند میترسند و از
این موقعیتها اجتناب میور(
داشته باشد که نمی تواند 1
نمی تواند مانع رفتارهای غیرقابل قبول شود؛ انگیزه او برای انجام کار کم خواهد شد.
خودکارآمدی ادراک شده» بیانگر اعتقاد فرد به دارا بودن توانایی در مورد انجام
تکالیف جدید یا دشوار و همچنین مقابله با حوادث ناگوار میباشد (شوارزر؛
«ose.
صفحه 42:
خودکارآمدی به عمق اطمینان افراد راجع به کارآیی شخصی خود اشاره
و لا CEs a sae ores ممکن
است مشکلات را سختتر از آنچه که واقعاً هست تصور نمایند. رفتار
نامناسب یا ناسازگار در این موقعیتها ممکن است ادراک فرد را از خود
مبنی بر اينکه نالایق» ناتوان و منفعل استء تأييدكند. اين امر موجب مىشود
که فرد از موقعیتهای مشکلزا اجتتاب نماید و یا از تلاش برای رفع آن
بکاهد. بهاینترئیب دور باطلی ایجاد خواهدشدکه همواره ادامه دارد
45s), نژاد» 19600)
صفحه 43:
تجارب تسلط : تجارب تسلط؛ مهمترین منبع خودکارآمدی بهحساب میلیند و
ناشی از عملکرد هدفمند فرد است. در الگوی علیّت سه جانبه؛ این منبع به تأثير
رفتار بر باور خودکارآمدی مرتبط میباشد. افراد بهطور مداوم به برآورد تأثیر
اعمالخود میپردازند و بر اساس تفسیرهایی که از تأثیر رفتارهایخود به
عملمیآورند» باورهای خودکارآمدی در آنها شکل میگیرد. موفقیتهای قبلی که
بر تسلط شخصی مبتنی هستند؛ شواهد فوری و ملموس فرآهم میکنند مبنی بر
اینکه آیا شخص میتواند در انجام یک تکلیف خاص موفق شود یا خیر؟ مو
.سیب افزایش و شکست سبب کاهش خودکا رآمدی میگردد
صفحه 44:
» استرسء برانگیختگی و اضطرابحالات عاطفی و فیزیولوژیکی افراد:
خستگی, اطلاعاتی درباره خودکارآمدی فرد در اختیار او میگذارند.
قضاوت افراد در مورد توانمندیهای خود تابع حالات جسمانی است که آنها
به نوبه خود متأثر از حالات عاطفی و فیزیولوژیک شخصی هستند.
برانگیختگی هیجانی به معنی دور کردن احساسات منفی از قبیل ترس,
نگرانی» خلق بد» ایجاد احساسات مثبت مانند محبت» هیجان و سبقت جویی
است. بازخوردهای ناشی از وضعیت عاطفی و فیزیولوژیکی فرد.
.ضعیفترین منبع خودکارآمدی محسوب میشوند
صفحه 45:
تجارب جانشینی: افراد در ارزیابی خودکارآمدی خویش تنها به موفقیتهای
قبلی خود متکی نیستند. بلکه تحت تأثیر تجربههای جانشینی از طریق
الگوسازی یا سرمشقگیری نیز قرار میگیرند. الگوسازی که با عوامل
محیطی مرتبط است. ابزاری موثر برای ارتقاء و تقویت کیفیت احساس
خودکارآمدی شخصی است. الگوسازی به مشاهده رفتار دیگران به عنوان
الگو در حین انجام تکالیف اشاره دارد. در بسیاری از فعالیتهاء افراد
تواناییهای خود را در مقایسه با پیشرفت دیگران ارزیابی میکنند. الگوسازی
از طریق تلاشهای موفقیت آمیز» مبنایی برای مقایسه اجتماعی و قضاوت در
مورد تواناییهای شخصی فراهم میکند و اين باور را در مشاهدهگر تقویت
مىكند كه علىرغم موانع؛ میتواند با تلاش فراوان تکالیف را به طور
موفقیتآمیز انجام دهد. مقایسههای اجتماعی به عنوان اولین عامل
خودارزیابی تواناییها محسوب میشوند
صفحه 46:
اقلاع اجتماعی: اقناع اجتماعی: حاصل قضاوتهای کلامی دیگران در مورد فرد است.
اقناعکنندگان میتوانند نقش مهمی در رشد خودکارآمدی فرد داشتهباشند.
قانسازیکلامی اغلب بهمنظور متقاعدکردن افراد در اين مورد که آنها توانایبی لازم
برای به اجرا رساندن اهدافشان را دارنده مورد استفاده قرار میگیرند. به عنوان مثال»
بیاری از والدین کودکانشان را تشویق میکنند که باور کنند میتوانند در حوزههای
زندگی موفق شوند تا آنجا که چنین تشویقهایی بچهها را ترغیب میکند که به
اندازه کافی تلاش کنند تا موفق شوند و همچنین باعث ارتقاء و رشد حس کارآمدی
شخصی میگردند. برعکس» والدینی که به طور مداوم تلاشهای فرزندانشان را با
تمسخرء انتقاد و تحقیر» مأیوس میکنند» احتمالاً انتظ
.فرزندانشان ایجاد مینما
ارات کارآمدی پاینی را در
صفحه 47:
به طور خلاصه. خودکارآمدی به داشتن مهارت یا مهارتها مربوط
نمیشود. بلکه به داشتن باور به توانایی انجام کار در موقعیتهای مختلف
زندگی اشاره دارد (ساوو لاینن» ©000)©). امروزهء باورهای
خودکارآمدی به عنوان یکی از مهمترین و اصلیترین عامل در تبیین
رفتارهای انسانی محسوب میشونده زیرا افراد زندگی خود را بر اساس
باورهایشان از کارآمدی خویش هدایت میکنند و کلید اصلی فعالیّت
.انسان» همین باورهای خودکارآمدی او است (بندور:19912)
صفحه 48:
سخن آخر
زندگی پر است از موقعیتهای جدید و چالشبرانگیز. نقش
خودکارآمدی را در همه جنبههای زندگی خود جدی بگیرید.
احساس خودکارآمدی قوی میتواند شما را در رسیدن به اهداف
کوچک و بزرگ زندگی یاری کند. این حس را در خوا
کنید. به تولناییهای خود باور و اطمینان داشته باشید و با قدرت
.به جلو برويد
صفحه 49:
#7 با تشکر از حسن توجه شما 7