صفحه 1:
صفحه 2:
اگوی در شیاژ مرکز فارش دن‌خوالی سال ۵۶۳ دیده به جهان كشود و نام او رامظلح الدينبيا
به قولی مشرف الدین عبد الله گذاشتند
در آن زمان در شیراز اتابکان فرمان میراندند . به مرور که قدرت سلجوقیان کاهش یافت
سلسله های محلی به وجود میامدند و نیرو میگرفتند اتابکان نه تنها در شیراز بلکه در دمشق ,
موصل .بین النهرین , حلب و آذربایجان دستیداشتند این حکومت های کوچک که اهمیت آنها
از یک شهرستان تا یک سلطان نشین تغییر میکرد نسبت به یک پادشاه ابراز اطاعت میکردند
ولی در عمل مستقل بودند
هنگام تولد سعدی حکمران شیراز اتابک مظفر الدین تکله سومین پادشاه از انابکان فارس بود از
ده سال پیش تکله در مقابل اتبکان عراق بدشواری مقاومت میکرد و همچنین مورد دستبرد و
غارت اتابکان آذربایجان نیز قرار میگرقت
صفحه 3:
یکی از مشخصات نبوغ سعدی در اين است که از کوچکترین حادثه زندگی خود درسی اخلاقی میدهد در چندین جای
کلیات کودکی او مطرح است و چنین مینماید که وی از دوران طفولیت خود خاطره ای دلنشین و در عين حال حزن انكيز
دارد چگونگی سالهای خردسالیش در بوستان آمده که از آنجا میتوان فهمید پدرش از کارکنان ساده دیوان اما در رقاه
یودهم
ز عهد پدر یاد دارم همی که باران رحمت بر او هر دمی
که طفلیم لوح و دفتر خرید ز بهر یکی خاتم زر خرید
بدر کرد ناگه یکی مشتری به خرمایی و از دستم انگشتری
بعد از مرگ پدر سعدی در شیراز تنها ماند در سایه توجه اتابک سعدی که در از همان دورانبر اثر هوش و ذکاوت بالای خود
هه اانگفت ابي رهسا قدار کلمت و تاره مدرشه aU ,92% از سال ۵۱ ال و ار
صفحه 4:
سعدی در کلیات از سفر به آسیای مرکزی , هندوستان , شام , مصر , عربستان , حبشه و
مغرب بدون کمترین سرنخی برای ترتیب این سفرها معلوم شود نام برده است
میتوان چنین تصور کرد که سعدی سفرهای خود را با عزیمت مجدد به سمت مشرق آغاز کرد .
گر سعدی از شیراز عزیمت مبکرد می توانست یک راست از راه کرمان و سیستان و خراسان
به بلخ رسد . مسافر بلخ ناچار به جنوب شرقی عزیمت می کرد و از گردنه های کوه بابا
میگذشت و به بامیان میرسید و از آنجا راهی هندوستان می شد
صفحه 5:
در مورد سفر به هندوستان و مدت اقامت و مکان های بازید سعدی در هند تناقص های
زیادی وجود دارددر عین حال هنگام بازگشت از هند سعدی به همرا یک کشتی بازرگانی
وارد جزیره کیش میشود - که در آن زمان مرکز اقتصادی ایران به شمار میرفته است
- حال پایان سفر نیست چون شاعر به جای پازگشت به زادگاه خود شیراز به زیارت
خانه خدا میرود در مسیر حرکت خود به سوی شهر مقدس مکه در صهعا توقف میکند
وی در اين شهر یکبار دیگر ازواج میکند که حاصل آن یک فرزند کوچک هست که رشته
ایس که او را به آن سرزمین پیوند داده است . ناگهان این کودک در گذشت درد و غضه
پدر همان بود که معمولا به پدران در چنین مصیبتی وارد میشود
صفحه 6:
به صنعا درم طفلی اندر گذشت چه گویم کز آنم چه بر سر گذشت
در اين باغ سروى نيامد بلند كه باد اجل بيخ عمرش تكند
عجب پنیست بر خاک اگر گل شکفت که چندین گل اندام در خاک خقت
خانواده سعدی از هم میياشد و او دیگر جز به ادامه سفر نمی اندیشد تا شاید از اندوهی که در اين شهر
محصور در میان کوهها خفه اش میکند رهایی یابد , سعدی عازم مکه شده و بعد از انجام مناسک حج ,
عازم مصر میشود و بعد از چندی به دلیل شروع جنگ های صلیبی عازم تونس شد و بعد ار آرام شدن
جنگ سعدی پا کشتی به سمت شیراز راه افتاد که ابتدا در بیت المقدس توقفی کوتاه میکند و از آتجا به
سوی دمشق رهسپار می شود و در سایه امتیت شهر دمشق فرصت مطالعه و بحث با دانشمندان را نیز
۳
صفحه 7:
حال موقع بازگشت رسیده ز سعدی رفته رفته خستگی و حسرت دیدار آسمان ایران را در دل خود احساس میکند
تمتع ز هر گوشه ای idl,
چویاکان شیراز خاکی نهاد
تولای مردان اين پاک بوم
دريغ آمدم زان همه بوستان
بسر بردم ايام با هر كسى
ز هر خرمی خوشه ای یاقتم
ندیدم که رحمت بر آن خاک باد
بر انگیختم خاطر از شام و روم
تهیدست رفن بر دوستان
صفحه 8:
کوتسا
سرانجام در حالی که قلب سعدی مینبید شیراز جلو چشمان او نمایان گشت و
در واقع موقع تقاعد سعدی از مسافرت فرا رسیده بود . تقاعدی داوطلبانه و
سرشار از سربلندی و مجاهدت
تا اين زمان سعدی فقط اشعاری بصورت مجزا سروده بود : در طى دو سال دو
شاهکار شعر اخلاقی او یعنی بوستان در سال ۶۳۶ و گلستان در سال بعد آن
۷ خاتمه یاقت که نام سعدي را جاودان کردند
سعدی با خاطری آسوده به آرامی به پایان عمر خود نزدیک میشد . از طرف
دیگر به مرور که سعدی سالخرده تر ميشد آشکار بود که تاثیر سخن آو رفته
با وال مسا 9۳ در دنر ور هام ار نیز به شعر فارسی رنگ و
بوبی تازه می بخشید
تاريخ وفات سعدى موضوعی بسیار مبهم و بحث انگیزست زیرا شزح حال
نویسان دو تاريخ وفات برای او ترسیم کردند یکی ۱۷ آذر ۶۷۰ و دیگری
( بزرگانی مانند جامی ) مهر ماه سال ۶۷۱ را aul وفات اين بزرگ مرد
پارسی میدانند
سعدی در بحبوحه اشتهار از دنیا رفت و شهرتی پایدار از خود بجا نهاد , وی از
زندگی چیزی انتظار نداشت و تا میتوانست از زیاده طلبى برهيز ميكرد يه اين
آکتفا مینمود که افتخاری برای شیراز زادگاه خود میراث بگذارد . شيراز نيز نبوغ
شاعر خود را درک کرده بود . سعدی در تزدیکی بقعه خود در حومه شهر به
خاک سپرده شد دیری نپایید که مرقد او زیارنگاه عشاق زبان و ادب پارسی شد
صفحه 9:
سعدی مانند لوکرس یا ویتیی شاعر فیلسوف نیست . سعدی شاعزی انست که تعالیم اخلاقی میدهد , تعلیم دهنده اخلاقی به معنی دقیق کلمه ؛ یفتی مصنفی است که رسوم و عادات و
افعال و خلقیات معاصران خود را مورد مطالعه قرار میدهد
اما این اخلاق بیش از هر چیز حانز جنبه عملی است و در وهله اول باید همین جنبه عملی اخلاق سعدی را در نطر گرفت . سعدی پیش از آن انسان را بذته مورد مطالعه قرار دهد به
موضع گیری وی در بابر همنوعان مینگرد: خطاها و عیب ها را می بیند و به دور از هر نوعانتقدنيشدار میکوشد در اشعار خو آداب و فوعاد بهتری را پیشنهاد دهد خود اين موضوع را به
کرات و آشکارا گوشزد میکند.
اگر در رای سفادت کس اننت. ز گفتار سعدیش حرفی پس است.
پند سعدی به گوش چان بشنو ره چنین است مرد باش و برو
سجن سودمند است اگر بشنوی. به مردان رسی گر طریقت روی
اما سختان سعدی مثال است و پند ,خواننده بای پند را در بسن سطور حکابات جسنجو کند .از اين بندهاي گوناگون یک فاسفه عملی حاصل میشود که بواقع اندک مبهم و دشوار یاب است ولي کاملٍ
پز این اخلاق - که بهآدم طرز رفتار در انز همنوعان را علم میدهد < یک رشته نكات روان شناختی نیز افزوده میشود که سیمای انسان آرمانی سعدی را میسر مبسازد و چون قرد ی ایمان به آفریدگار
هميشه بشری ناقص است pl این سعدی بارها مساله ارتباط بين انان و خداوند رو طرح ميكند
صفحه 10:
شیوه اصلی ترکیب کلام سعدی چنین به نظر می آید : نخست یک حقیقت اخلاقی را بیان میکند سپس آن را با یک سلسله تمثیلها بنوعی
مجسم میسازد
گاهی نبز پر عکس , تصویر حکایت از برای تجسم یک انديشه به کار میرود حتی غالبا از یک داستان ساده یا خاطره ساده جوانی یک انديشه
عارفانه بدست می آید که اصلا انتظار نمیرفت
سعدی گاه نیز شیوه تضاد را در پیش میگیرد ومیداند که چگونه تاثیر جملات کوتاه و دقیق رابیشتر سازد « مثلا در گلستان چنین مینویسد :
هرگز از دور زمان ننالیدم و روی از گردش آسمان در هم نکشیدم مگر وقتی که پایم برهنه ماند بود و استطاعت پاپوشی نداشتم به جامع
کوفه در آمدم دلتنگ یکی را دیدم پا نداشت . سپاس نعمت حق بجا آوردم و بر بی کفشی صبر کردم»
شیوه دیگر سعدی این است که انديشه را مطرح میکند ودلائل موافق و مخالف را باهم بیان میکند « مثلا در پند نامه پس از ستایش کرم و
سخاوت بلافاصله انتقاد از بخل شروع میشود »
یا اینکه موضوع را میان دو شخص مورد بحث قرار میدهد ودلائل موفق و مخالفرا مطرح میسازد « مثلا حکایت مناظره پدر و پسر درباره
منافع و مضرات سفر »
صفحه 11:
ار شعدی, آثار بسیاری در نظم و نثر برجای مانده‌است:
بوستان: کتابی‌است منظوم در اخلاق.
گلستان: به نثر مسجع
وان آشعان شامل غرليات و قصايد .و رياعياك و مثنويات و گقردات و ترجی‌شد و غبره (به فارسی) و‌چندیز) قصیده و غزل عربی"
صاحبیه: مجموعه چند قطعه فارسی و عربی‌است که سعدی در ستایش شمسآلدین صاحب دیوان جوینی, وزیر اتابکان سروده‌است.
قصاید سعدی: قصاید عربی سعدی حدود هفتصد بیت است که بیشتر محتوای آن غناء مدح, اندرز و مرثیه‌است. قصاید فارسی در ستایش
پروردگار و مدح و اندرز و نصیحت بزرگان و پادشاهان آمده‌است.
مرائی سعدی:قصاید بلند سعدی است که بیشتر آن در رثای آخرین خلیقه عباسی المستعصم بالله سروده شده‌است و در آن هلاکوخان
مغول را به خاطر قتل خلیفه عباسی نکوهش کرده‌است.سعدی چند چکامه نیز در رثای برخی اتابکان فارس و وزرای ایشان سروده‌است.
مفردات سعدی:مفردات سعدی شامل مفردات و مفردات در رابطه با پند و اخلاق است.
رسائل نثر:
کناب تصیحه الملوک رسالة در عقل و عشق .. الجواب در تربات یکی از ملوک گوید ۰ جالس پنجگانه هزلیات سعدی
صفحه 12:
77۷۳
SE
Wa