زندگی نامه شاعران فارسی

صفحه 1:
we 7۳ 

صفحه 2:
۱ ود 0 اعتصامی یشاب 3 66 Slee. Be eo ered سم اف Bee Gee be eae در 

صفحه 3:
ار با را ‎Res rey pe emer‏ ۲۳ ‎a ee eee ALAN) oat ene a‏ ل محفل درس استاران زمان فراگرفت و در علوم ادبی عصر پایه‌ای رفیع یافت. خاصه در علوم فقهی و الهی غور و تأمل بسیار کرد و قرآن را با چهاردهروایت مختلف از بر داشت. "گوته" ‎ICS ait See nee LBS Ce ae Bee ees tee‏ ل ‎Re ee il Se Does) SES Mer ats Bal ‏باعیات است. وی به سال ۷۹۲ هجری قمری در شیراز درگذشت. آرامگاه او در حافظية شیراز‎ ‏.زیارتگاه صاحبتظران و عاشقان شعر و ادب پارسی است‎ ‎ 

صفحه 4:


صفحه 5:


صفحه 6:
حکیم ابولقاسم فردوسی , حماسه سرا و شاعر بزرگ ایرانی در سال 329 هجری قمری در روستایی در ‎Den Hn ae ens‏ 1 ‎Bee a en‏ فردوسى أوايل حيات را به كسب مقدمات علوم و ادب كذرانيد و از همان جوانى شور شاعرى در سر داشت . و از همان زمان براى احياى مفاخر بهلوانان و بادشاهان بزرك ايرانى يسيار كوشيد و همين ‎tere‏ ل ا 0 به نام «شاهنامه» شد . 1 one ees ney ere ore aoe eer eryeriercie ee ‏مردانگی و شجاعت و دینداری توصیف می کند‎ 

صفحه 7:


صفحه 8:


صفحه 9:


صفحه 10:
۱ ایران در اواخر فرن شنم و اوبل فرن قفتم قجري قعری ام با بر آنجد که ریخ ویسان گفته اند بعضي از آنها سال ولادت او را 513 و بعضي سال ولادتش را 537 هجريق, مي دانند. او در قریه ‎nace‏ ا ‎eS eS Aer eee‏ دست نیست جز اینکه پدرش در شهر شادیاخ به شغل عطاري که همان دارو فروشي بود مشفول بوده ۱ عطاري مشغول مي شود. او در این هنگام نیز طبایت مي کرده و اطلاعي در دست نمي باشد که نزد جه كسي طبابت را قرا كرفته. او به شغل عطاري و طبابت مشغول بوده تا زماني كه آن انقلاب روحي ‎Peer recent ero rele Sarre‏ 

صفحه 11:


صفحه 12:


صفحه 13:
۱ قمرى / نيمه دوم قررن نهم ميلادى در روستاى بنج رودكه دوف رسنكى سمرقند زاده شد ودر همان روستاى زادكاء خويش ازجهان رفت. وى از نوجواني» قنرآن را از ب داشت وبا صدايى دلكش مى خواند واز استادى بنام ابولحيك اره درس نواختن برربط می گررفت. به زودی شهررت خنیاگرری و آواز خوش او با شعر‌هایی که خود می مسروده به همه جا رسيد و اميس حنرراسان» نصربن احمد سامانى؛ را واداشت تا اورا به دربار نويش بخواند. رودكى در دربار سامانيان كه مردمان آزاد انديش وهنريرور بودنده از مكنت وتجمل بسيار برخوردار شد. نوشته اند هنكامى كه رودكى همراه نصربن احمد از هررات به بخا را مى رفت جها رصد شتى زيربنه او بود. وى مردانى بز رك ‎ner b ee LA eee te‏ 0 راء که جایز» های کلان به اومی دادن در اشعار بسیار زیبا و استادانه خویش ستوده است. با این همهء رودکی شاعرری ‎Ss en an ST ene ea‏ 1 9 

صفحه 14:
1 Crom FO er meee ar Kare er CD ee rene ‏بود. او طی سفری هقت ساله از سرزمین‌های گوناگونی دیدن کرد و گزارش آن را در سفرنامه‌ای به یادگار‎ ‏گذاشت. در مصر با فرقه‌ی اسماعیلیه آشنا شد و به خدمت خلیفه‌ی فاطمی مصره المستتصر بالله. رسید. او برای‎ 00006 Fuckin Jes pl Bs Vn Frc var POre OTC Fos) اچار در سرزمین کوهستانی یمگان در بدخشان گوشه‌نشین شد و به سرودن شعر و نگارش کتاب‌هایی در زميندى باورهاى اسماعيليان برداخت. a ابوسین حمیدالدین ناصرخسو قباینی مروزی: در سال 394 هجری در روستای قبادیانمروه که آکنون در ‎ee eer arn ey eae ace er tenon skan‏ ‎tes erie Mpeateye em re hren yr irare eres tones‏ كانى شناسى: هندسدى اقليدوسى. موسيقى. علوم ديتى. نقاشى: سخنورى و ادبيات بهرهها كرفت. 

صفحه 15:
[۱ er rl aye cer ree eter cere] Pg RO ee ee) Ne ‏ا ل‎ ‏چهارم ق و يا سالهای آغازین قرن پنجم ق در دامغان دیده به جهان گشود. و وفاتش را که در جوانی اتفاق‎ Serene dey eer ere er ete eeeree) ‏زیاری گرفت که مقارن سالهای 403 تا 423 ق در زمان محمد و مسعود غزئوی در طبرستان و گرگان حکومت‎ ‏می کرد و خراجگزار دربارآنان بوده است‎ ‏ا ا ا ا ا‎ 0 ens eee ‏اا‎ ‎0 ‎| ero ‏خود فرا خوانده است. از اين رو أكاهى از زندكى شاعر جوان دامغانى با توجه به دوران كوتاه زندكيش و به طور كلى‎ ۱ ا 

صفحه 16:
۱ eared eae ee TOOT C See ea Fe er eee eae eames ‏ا‎ nee ee cee ee ke Ie ee ‏ازكاردهقانى كناره كرفت وبه خدمت ابوالمظفرجغانى درآمد‎ کارفرخی دردستکاه امیرچغانی اندک اندک بالاگرفت وسرانجام ازاین راه به دریارشاه ‎Dea es nears epee ees eee eae es ee ee)‏ سلطان غزنه بدانجارسید که درسفروحذزباوبودودرتمام جشنها وبزم هاواعیاد همنشین سلطان بود.ازاین روامرای دربارنيزبدوتوجه وافرداشتند فرخی مدت16سال دردربر محمود بودوروزی که مرک محمودرابه کام خودفربردبسیارندوهناک شدودرغم مرگ اومرئیه گفت امایزودی مدح جانشینان اوراآغاز کردونخست محمد وپس ازاومسعود غزنوی رامداحی نمودازفرخی به جزدیوان شعرش که مجموعه ای است ازقصاندوغزلیات,قطعه‌رباعی وتعدادی ترکیبات چیزی باقی نماده است اماواشعاردیگری نیزسروده مانند فتح نامه ويادولت نامه كه درباب فتوحات سلطان محمودسروده واكتون دردست نمى باشدوهمجينين ترجمان البلاغه كه بدونسبت ميدهنديكلى ازبين رفته است ازسرانجام كارفرخى اطلاعات صحيح دردست نيست واينكه اودرجه مكان وجكونه رخت ازجهان بربست گفت تنها می توان گفت که روزکارش باروزگار غزنویانببیان 0000 

صفحه 17:
افضل‌لّین بدیلین علی خافنی شروانی متخلص به خاقانی از جملذ بزرگ‌ترین فصیدهسرایانتاریخ شعر و ادب فارسی ۳ خاقنی در سال 505 - ۵۲۰ هجری - در شروان یا شیروان چشم به جهان گشود. پدرش, به نام علی در شروان به شفل ‎Ea‏ ا ل ا ا ا ‎Tere ee hte rear‏ 00 و ۱ .دست داشت. در تربیت و آموزش برادرزاده خود. کوشش فراوان به عمل می‌آورد که شاعر نیز از آن یاد کردهاست | ee aon ‏ل‎ Tee erent gee aS oe ete) Eo ‏نيز احساس خود را به نل‎ a خاقانى بدون شک یکی از بلندبايهترين شاعران بارسى است و ازجمله اديبانى است كه مورد استقبال و و اقتباس ديكر و » ادبیات و به‌ویژه در نثر و 

صفحه 18:


صفحه 19:
21000 0 ‏ا ا‎ 2200 ‏ا‎ ce nee ee ero te ere) eter Fem er ‏ل‎ eA Pew rere enone epee) ۱ he eel TO ee ret eee eee cee cre ee aie Seat ee ead) Boe near ‏فلسفه و موسیقی بهره‌ور و در دستورات اخترشناسی به زبان خود مرجع بوده‌است. وجود گواهها و نشانه‌هایی در شعر‎ ‏ا ا ا ا لا‎ eS Teer Br Res teeta) 5555 انورى از مردم روستاى بازنه (بدنه) ابيورد و بدرش از كاركزاران دربارى و به كفتهاى سريرست ميهنه بود. او براى بسر خود و اس تس کبس دم ل ل ال ا لمي ل ور .به شاعری در دربار شاهان شد Fes er Sr Reese ye aires ae a brat iy ro eer eecnine eae eee joerar hs earn 0 eee ye enero oe arene ere ye e re cre = ‏.اشاره‌ای است که بر اثر علاقه به آثار پورسیناء عیون الحمة او را به خط خود کتابت کرده‌است‎ 

صفحه 20:
رکن‌الدین اوحدی مراغه ای در دوم فروردین ماه 654 - 15 رمضان 673 - ولادت یافت به احتمال زیاد ب خاطر ارادت و احترامی که برای اوحدی کرمانی ۰ صوفی مشهور فاثل بود . تخلص خود را از صافی به اوحدی تقییر داد ی بزرگان و عارفان مختلف آشنا شد و از محضر هر یک توشعه ای برداشت . مدتی نیز در اصفهان اقامت کرد.. بر ی سر اس ال دص درس اس را اوحدی آموزش های صوفیانه را به گونه ای هنرمندانه بیان کرده است . اوحدی نیمه دوم اسفند ماه 716 - لیمه شعبان 738 هجری - در مراغه دیده از جهان فرو یست 

صفحه 21:


صفحه 22:


صفحه 23:


صفحه 24:


صفحه 25:
50 een per eat eae Fe ‏در آن ديار به‎ ‏ودر آن دیار‎ هر اپ را خیش ليما ‎Pe ria at ete ta oP SOO creda et col Tone SR ad‏ ميرزا بايقرا و وزير فاضل او امير عليشير نوابى تقربى خاص داشت. أو در محرم /43 هجرى قمرى وفت ‎la el eo‏ ا ا ل ا «به جای مانده لست. معروفترین آثار و عبارت از هفت عقنوی به نام هفت آورنگ" است 

صفحه 26:
سید احمد حسینی متخلص به هانف از شاعران قرن دوازدهم و دوران زندیه و افشاریه است. وی درنیمة اول قرن دوازدهم هجری در شهر اصفهان متولد شد. اصلیت وی از اردوباد آذربایجان بوده است. وی در زادگاهش به کسب علوم متداول خاصه طب و حکمت پرداخت و با آذربیگدلی و صباحی بیدگلی و رفیق اصفهانی معاصر و معاشر بود كه همكى آنان از شاكردان مير سيد على مشتاق اصفهانى بودهاند. هاتف سرانجام در قم درگذشت و در همانجابه خاک سپرده شد. بعضی از تذکرههافوتش را در کاشان و مدفنش را در قم مداند. دیوان او مرکب از قصاید و غزلیات و مقطعات و رباعیات است. ترجیع بند معروف وی که دارای پنج .بند و در موضوع وحدت وجود است هاتف رابه حریم استادان بزرگ نزدیک می‌کند 

صفحه 27:
ابو سعيد ابوالخير از عارفان بزرك و مشهور اواخر قرن جهارم و اوايل قرن بنجم هجرى است. ولادت او در سال 347 - ۷ مهجری- در شهری به نام میهنه یا مهنه از توابع خراسان اتفاق افتاده‌است, ویرانه‌های این شهر در بین شهر هاي ‎ee hee nce DCs Se nO ee LSE ACs Be Conia tesa‏ زندكي اش درس را رها كرده و به جمع صوفيان شيعي بيوست و به وادى عرفان روى آورد. شيخ ابوسعيد يس از اخذ طریقه تصوف در نزد شیخ ا الل لل ا بازگشت و هفت سال به ریاشت پرداخت و در سن 40 سالگي به نیشایو رفت. در این سفرها بزرگان علمی و شرعی نیشابور با و به مخالفت -برخاستند, اما جتدى تعذكت كه مشالفت به موافقت بدل شد و مشالقان وى تسليم شدئف | ‏ل ل ا‎ eer یافته‌است. ا 0 ‎ee‏ ا 000 130 ابوالحسن خرقانی به شمار می‌رود 

صفحه 28:
00 ‏ا‎ ‎Fe ees Resear nro ees CROs Pres ent rane entree ee Ca Pe eee peter Dn Sista ‏ا‎ ‎Fe are ‏ا‎ 0 er Re gee ar eer Per pe eee Teen Rarcen es on rey | rer see Ee dtce ele ate tee Cer a سالهاى زندان و تبعيد از بربهرهترين سالهاى زندكى ادبى وى بوده است. بهار در ووز دوم ارديبهشت ‎17١‏ ‎ns‏ ا ا ا ا در آرامگاه ظهیرالدوله به خاك سيرده شد. ازمعروفترين آثار وى ديوان اشعار. سبك شناسى كه در سه جلد در بارةٌ سيك توشتههاى, منثور فارسی نوشته شده تاریخ احزاب سیاسی. تصحیح برخی از متون کهن مانند تاریخ سیستان و ‎aes‏ ای رو ور 

صفحه 29:


صفحه 30:


صفحه 31:


صفحه 32:


بس م اهلل حم حی ارل ن ارل م زندگی نامه ی شاعران فارسی تهیه کننده سید سینا حسینی حافظ سنای ی انوری ابوسعید ابولخیر خیام وحشی اوحدی بهار سعدی رودکی فردوسی مولوی ناصر خسرو منوچهری نظامی فرخی ّ خاجوی کرمانی عراقی صائب تبریزی شبستری بابا طاهر شهریار شیخ بهاری محتشم اعتصامی نیشابوری خاقانی مسعود سعد سلمان جامی هاتف خواجه شمس‌الدین محمد شیرازی متخلص به “حافظ” ،غزلسرای بزرگ و از خ9داوندان شعر و ادب پارسی است .وی حدود سال ۷۲۶هجری قمری در شیراز متولد شد .علوم و فنون را در محفل درس استاران زمان فراگرفت و در علوم ادبی عصر پایه‌ای رفیع یافت .خاصه در علوم فقهی و الهی غور و تأمل بسیار کرد و قرآن را با چهارده روایت مختلف از بر داشت“ .گوته” دانشمند بزرگ و شاعر و سخنور مشهور آلمانی دیوان شرقی خود را به نام او و با کسب الهام از افکار وی تدوین کرد .دیوان اشعار او شامل غزلیات ،چ9ند قصیده ،چند مثنوی ،قطعات و حافظیه شیرا9ز رباعیات است .وی به سال ۷۹۲هجری قمری در شیراز درگذشت .آرامگاه او در ٔ .زیارتگاه صاحبنظران و عاشقان شعر و ادب پارسی است حکیم ابوالفتح عمربن ابراهیم الخیامی مشهور به “خیام” فیلسوف و ریاضیدان و منجم و شاعر ایرانی در سال ۴۳۹هجری قمری در نیشابور زاده شد .وی در ترتیب رصد ملکشاهی و اصالح تقویم جاللی همکاری داشت .وی اشعاری به زبان پارسی و تازی و کتابهایی نیز به هر دو زبان دارد .از آثار او در ریاضی و جبر و مقابله رساله فی شرح ما اشکل من مصادرات کتاب اقلیدس ،رساله فی االحتیال لمعرفه مقداری الذهب و الفضه فی جسم مرکب منهما ،و لوازم االمکنه را می‌توان نام برد .وی به سال ۵۲۶هجری قمری .درگذشت .رباعیات او شهرت جهانی دارد مشرف الدین مصلح بن عبدالله شیرازی شاعر و نویسند ٔه بزرگ قرن هفتم هجری قمری است. تخلص او “سعدی” است که از نام اتابک مظفرالدین سعد پسر ابوبکر پسر سعد پسر زنگی گرفته مدرسه شده است .وی احتماالً بین سالهای ۶۰۰تا ۶۱۵هجری قمری زاده شده است .در جوانی به ٔ نظامیه بغداد رفت و به تحصیل ادب و تفسیر و فقه و کالم و حکمت پرداخت .سپس به شام و ٔ مراکش و حبشه و حجاز سفر کرد و پس از بازگشت به شیراز ،به تألیف شاهکارهای خود دست یازید .وی در سال ۶۵۵سعدی‌نامه یا بوستان را به نظم درآورد و در سال بعد ( )۶۵۶گلستان را تألیف کرد .عالوه بر اینها قصاید ،غزلیات ،قطعات ،ترجیع بند ،رباعیات و مقاالت و قصاید عربی نیز دارد که همه را در کلیات وی جمع کرده‌اند .وی بین سالهای ۶۹۰تا ۶۹۴هجری در شیراز .درگذشت و در همانجا به خاک سپرده شد حکیم ابولقاسم فردوسی ،حماسه سرا و شاعر بزرگ ایرانی در سال 329هجری قمری در روستایی در نزدیکی شهر طوس به دنیا آمد .طول عمر فردوسی را نزدیک به 80سال دانسته اند ،که اکنون حدود هزار سال از تاریخ درگذشت وی می گذرد. فردوسی اوایل حیات را به کسب مقدمات علوم و ادب گذرانید و از همان جوانی شور شاعری در سر داشت .و از همان زمان برای احیای مفاخر پهلوانان و پادشاهان بزرگ ایرانی بسیار کوشید و همین طبع و ذوق شاعری و شور و دلبستگی او بر زنده کردن مفاخر ملی ،باعث بوجود آمدن شاهکاری برزگ به نام «شاهنامه» شد . شاهنامه فردوسی که نزدیک به پنجاه هزار بیت دارد ،مجموعه ای از داستانهای ملی و تاریخ باستانی پادشاهان قدیم ایران و پهلوانان بزرگ سرزمین ماست که کارهای پهلوانی آنها را همراه با فتح و ظفر و .مردانگی و شجاعت و دینداری توصیف می کند موالنا جالل‌الدین محمد بلخی مشهور به مولوی شاعر بزرگ قرن هفتم هجری قمری است .وی در سال ۶۰۴هجری قمری در بلخ زاده شد .پدر وی بهاءالدین که از علما و صوفیان بزرگ زمان خود بود به سبب رنجشی که بین او و سلطان محمد خوارزمشاه پدید آمده بود از بلخ بیرون آمد و بعد از مدتی سیر و سیاحت به قونیه رفت .موالنا بعد از فوت پدر تحت تعلیمات برهان‌الدین محقق ترمذی قرار گرفت .مالقات وی با شمس تبریزی در سال ۶۴۲هجری قمری انقالبی در وی پدید آورد که موجب ترک مسند تدریس و فتوای وی شد و به مراقبت نفس و تذهیب باطن پرداخت .وی در سال ۶۷۲ هجری قمری در قونیه وفات یافت .از آثار او می‌توان به مثنوی ،دیوان غزلیات یا کلیات شمس، .رباعیات ،مکتوبات ،فیه مافیه و مجالس سبعه اشاره کرد حکیم ابومحمد الیاس بن یوسف بن زکی ابن مؤید نظامی شاعر معروف ایرانی در قرن ششم هجری قمری است .وی بین سالهای ۵۳۰تا ۵۴۰هجری قمری در شهر گنجه واقع در جمهوری آذربایجان کنونی متولد شد اما اصلیت عراقی داشته است .وی از فنون حکمت و علوم عقلی و نقلی و طب و ریاضی و موسیقی بهره‌ای کامل داشته و از علمای فلسفه و حکمت به شمار می‌آمده است .مهمترین اثر وی” پنج گنج” یا “خمسه” است .دیوان اشعار او مشتمل بر قصاید ،غزلیات ،قطعات و رباعیات .است .وی بین سالهای ۵۹۹تا ۶۰۲هجری قمری وفات یافت رخشند ٔه اعتصامی معروف به پروین اعتصامی در ۲۵اسفند ۱۲۸۵خورشیدی در شهر تبریز به دنیا آمد .پدرش یوسف اعتصامی آشتیانی (اعتصام الملک) از رجال نامی و نویسندگان و مترجمان مشهور مدرسه ‌نامه تحصیلی خود را از ٔ اواخر دور ٔه قاجار بود .در کودکی با خانواده به تهران آمد .پایان ٔ آمریکایی تهران گرفت و در همانجا شروع به تدریس کرد .پیوند زناشویی وی با پسر عمویش بیش از کتابخانه دانشسرای عالی بود. دو و نیم ماه دوام نداشت .وی پس از جدایی از همسر ،مدتی کتابدار ٔ دیوان اشعار وی بالغ بر ۲۵۰۰بیت است .وی در فروردین ۱۳۲۰شمسی به علت ابتال به حصبه .درگذشت و در قم به خاک سپرده شد فريدالدين ابو حامد محمد بن ابوبكر ابراهيم بن اسحاق عطار نيشابوري ،يكي از شعرا و عارفان نام آور ايران در اواخر قرن ششم و اويل قرن هفتم هجري قمري است .بنا بر آنچه كه تاريخ نويسان گفته اند بعضي از آنها سال والدت او را 513و بعضي سال والدتش را 537هجري.ق ،مي دانند .او در قريه كدكن يا شادياخ كه در آن زمان از توابع شهر نيشابور بوده به دنيا آمد .از دوران كودكي او اطالعي در دست نيست جز اينكه پدرش در شهر شادياخ به شغل عطاري كه همان دارو فروشي بود مشغول بوده كه بسيار هم در اين كار ماهر بود و بعد از وفات پدر ،فريدالدين كار پدر را ادامه مي دهد و به شغل عطاري مشغول مي شود .او در اين هنگام نيز طبابت مي كرده و اطالعي در دست نمي باشد كه نزد چه كسي طبابت را فرا گرفته ،او به شغل عطاري و طبابت مشغول بوده تا زماني كه آن انقالب روحي در وي به وجود آمد و در اين مورد داستانهاي مختلفي بيان شده نیمه نیمه دوم سده پنجم و ٔ ابوالمجد مجدود بن آدم متخلص به سنایی شاعر و عارف بزرگ و نامدار ٔ اول سد ٔه ششم هجری است .وی در سال ۴۶۳یا ۴۷۳هجری قمری در غزنین دیده به جهان گشود .چنانچه ازشعر سنایی برمی‌آید او به تمام دانشهای زمان خود آگاهی و آشنایی و در برخی تبحر و استاری داشته است .وی در سال ۵۲۵یا ۵۳۵هجری قمری در سن ۶۲سالگی درگذشت. از آثار وی غیر از دیوان قصیده و غزل و ترکیب و ترجیع و قطعه و رباعی ،مثنویهای وی معروف و کارنامه بلخ ،سیر العباد الی المعاد ،عشق‌نامه بدین قرارند :مثنویهای حدیقةالحقیقه ،طریق التحقیق، ٔ رساله نثر نیز به وی نسبت داده‌اند .و عقل‌نامه .سه مکتوب و یک ٔ نیمه اول کمال‌الدین‌ بافقی‌ متخلص‌ به‌ وحشی‌ از شعرا ‌ ی زبردست قرن دهم است‌ .وی‌ در اواسط ٔ ش طی کرد .او در مدت عمر قرن دهم در بافق‌ به دنیا آمد و تحصیالت‌ مقدماتی‌ خود را در زادگاه ‌ خواجه شیراز از مسافرتهای دور و دراز احتراز می‌جست و جز به کاشان و عراق سفر نکرد. مانند ٔ محله سر برج یزد در برابر وحشی‌ بافقی‌ در حدود سال‌ ۹۹۹هجر ‌ ی قمری‌درگذشت .مزار وی در ٔ مزار شاهزاده فاضل ،برادر امام هشتم قرار دارد .آثار باقیماند ٔه وی عبارتند از دیوان اشعار ،مثنوی خلد برین ،مثنوی ناظر و منظور و مثنوی فرهاد و شیرین که این آخری به علت فوت وی ناتمام .ماند و قرنها پس از او وصال شیرازی آن را به اتمام رساند ابوعبداهلل جعفرابن محمد رودکی در تاريخ ادب به عنوان پدر شعرفارسی شهرت دارد .وی در قرن سوم هجری قمري /نيمه دوم قرن نهم ميالدی در روستای پنج رودک ،دوفرسنگی سمرقند ،زاده شد و در همان روستای زادگاه خويش از جهان رفت .وی از نوجوانی ،قرآن را از بر داشت و با صدايی دلکش می خواند و از استادی بنام ابولعبک بختيار ،درس نواختن بربط می گرفت .به زودی شهرت خنياگری و آواز خوش او با شعرهايی که خود می سرود ،به همه جا رسيد و امير خراسان ،نصربن احمد سامانی ،را واداشت تا او را به دربار خويش بخواند. رودکی در دربار سامانيان که مردمان آزاد انديش و هنرپرور بودند ،از مکنت و تجمل بسيار برخوردار شد .نوشته اند هنگامی که رودکی همراه نصربن احمد از هرات به بخارا می رفت چهارصد شتر زيربنه او بود .وی مردانی بزرگ چون امير نصر سامانی ،ماکان کاکی از سرداران و اميران بزرگ ديلمی و ابوالفضل بلعمی وزير دانشمند دربار سامانی را ،که جايزه های کالن به او می دادند ،در اشعار بسيار زيبا و استادانه خويش ستوده است .با اين همه ،رودکی شاعری ستايشگر نبود .شعرش روان ،ساده ،دل انگيز و سرشار از شوق و ستايش لذات و شادی های زندگی است ناصرخسرو قباديانى( 394-481قمرى) از شاعران برجسته‌ى ايران است که با دانش‌هاى روزگار خود نيز آشنا بود .او طى سفرى هفت ساله از سرزمين‌هاى گوناگونى ديدن کرد و گزارش آن را در سفرنامه‌اى به يادگار گذاشت .در مصر با فرقه‌ى اسماعيليه آشنا شد و به خدمت خليفه‌ى فاطمى مصر ،المستنصر بالله ،رسيد .او براى فراخواندن مردم به مذهب اسماعيلى به خراسان بازگشت ،اما مردم آن‌جا چندان از دعوت او خشنود نبودند .به ناچار در سرزمين کوهستانى يمگان در بدخشان گوشه‌نشين شد و به سرودن شعر و نگارش کتاب‌هايى در زمينه‌ى باورهاى اسماعيليان پرداخت. زندگى‌نامه ابومعين حميدالدين ناصرخسرو قباديانى مروزى ،در سال 394هجرى در روستاى قباديان مرو ،که اکنون در تاجکستان است ،ديده به جهان گشود .جوانى را به فراگيرى دانش‌هاى گوناگون پرداخت و در سايه‌ى هوش سرشار و روح پژوهشگر خويش از دانش‌هاى دوران خود مانند فلسفه ،اخترشناسى ،کيهان‌شناسى ،پزشکى، کانى‌شناسى ،هندسه‌ى اقليدوسى ،موسيقى ،علوم دينى ،نقاشى ،سخنورى و ادبيات بهره‌ها گرفت. ابوالنجم احمد بن قوص بن احمد منوچهری دامغانی از بزرگان شعرا خوش قريحه و شيرين سخن زبان فارسی است .از تاريخ تولدش اطالع چندان دقيقی بر جای نمانده ،جز آنکه می توان گفت در حدود سالهای اواخر قرن چهارم ه.ق و يا سالهای آغازين قرن پنجم ه.ق در دامغان ديده به جهان گشود .و وفاتش را که در جوانی اتفاق افتاده است سال 432هجری ضبط کرده اند .او عنوان شاعری خود را از منوچهر بن قابوس بن وشمگير امير زياری گرفت که مقارن سالهای 403تا 423ه.ق در زمان محمد و مسعود غزنوی در طبرستان و گرگان حکومت می کرد و خراجگزار دربار آنان بوده است احتماالً سالهايي از عمر شاعر در دربار قابوس بن وشمگير سپری شده و بدين روی منوچهری تخلص کرده است .اما در ديوان او مدحی يا حتی نامی از آن امير نيامده است .از دوران کودکيش آنچه می دانيم آن که در سرزمين دامغان و دشت های خيال انگيز و در تابش آفتاب درخشان و شب های رويا خيزش رشد و نمو يافت و در نوجوانی به گرگان و طبرستان سفر کرد و به خدمت زياريان درآمد ،ليکن از آغاز ارتباط او با غزنويان اطالع روشنی موجود نيست .می توان گفت در زمان لشکر کشی سلطان مسعود غزنوی در سال 426ه.ق سلطان او را از ری به خدمت خود فرا خوانده است .از اين رو آگاهی از زندگی شاعر جوان دامغانی با توجه به دوران کوتاه زندگيش و به طور کلی کمتر ايستا بودنش در جايي و نيز قشری که از لحاظ اجتماعی بدان وابسته بوده تصوير شفاف و روشنی به دست نمی دهد ،اما از نظر ادبی او همواره عنصری را استاد خود خوانده است فرخی سیستانی شاعربلندآوازه پارسی زبان وازاستادان مسلم قصیده سرایی دراواخرقرن جهارم(ه-ق)درسیستان پای به عرصه جهان گذاشت اوکه درخانواده دهقان به دنیا آمدبودبرای امرارمعاش به مزدوری کشاورزان می پرداخت اوبعدازمدتی ازکاردهقانی کناره گرفت وبه خدمت ابوالمظفرچغانی درآمد .کارفرخی دردستکاه امیرچغانی اندک اندک باالگرفت وسرانجام ازاین راه به دربارشاه راه یافت ودرپرتومدایح زیبایی که سرود مرتبه باالیی یافت ودراندک زمانی به ثروت ومکنت بسیاررسید.فرخی درکارنزدیکی به سلطان غزنه بدانجارسیدکه درسفروحذزبااوبودودرتمام جشنها وبزم هاواعیاد همنشین سلطان بود،ازاین روامرای دربارنیزبدوتوجه وافرداشتند فرخی مدت 16سال دردربار محمود بودوروزی که مرک محمودرابه کام خودفربرد،بسیاراندوهناک شدودرغم مرگ اومرثیه گفت امابزودی مدح جانشینان اوراآغازکردونخست محمد وپس ازاومسعود غزنوی رامداحی نمودازفرخی به جزدیوان شعرش که مجموعه ای است ازقصائدوغزلیات،قطعه،رباعی وتعدادی ترکیبات چیزی باقی نماده است امااواشعاردیگری نیزسروده مانند فتح نامه ویادولت نامه که درباب فتوحات سلطان محمودسروده واکنون دردست نمی باشدوهمچینین ترجمان البالغه که بدونسبت میدهندبکلی ازبین رفته است ازسرانجام کارفرخی اطالعات صحیح دردست نیست واینکه اودرچه مکان وچگونه رخت ازجهان بربست نمیتوان چیزی گفت تنها می توان گفت که روزگارش باروزگار غزنویان بپایان رسیدودرحوالی429ه-ق راهی دیارباقی شد جمله بزرگ‌ترین قصیده‌سرایان تاریخ شعر و ادب فارسی ‌الدین بدیل‌بن علی خاقانی شروانی متخلّص به خاقانی از ٔ افضل ّ .به‌شمار می‌آید .از القاب مهم وی حسان العجم می‌باشد .آرامگاه او هم‌اکنون در شهر تبریز قرار دارد خاقانی در سال ۵۲۰ - 505هجری -در شروان یا شیروان چشم به جهان گشود .پدرش ،به نام علی در شروان به شغل درودگری اشتغال داشت؛ آن‌گاه که جان به جان‌آفرین تسلیم می‌کند ،عمویش به نام کافی‌الدین سرپرستی وی را به‌عهده می‌گیرد .کافی‌الدین مردی فرهیخته بود و به شغل داروگری اشتغال داشت .وی که ظاهراً در فقه ،ادبیات و به‌ویژه در نثر .دست داشت ،در تربیت و آموزش برادرزاده خود ،کوشش فراوان به عمل می‌آورد که شاعر نیز از آن یاد کرده‌است مرگ کافی‌الدین ،خاقانی را عمیقا متأثر می‌نماید که به همین مناسبت و به منظور بزرگداشت وی ،چندین قصیده و مراثی سروده‌است .از دیگر وقایع تلخ زندگی خاقانی مرگ فرزندش «رشید» در سن بیست سالگی است که بدین .مناسبت نیز احساس خود را به نظم کشیده‌است خاقانی بدون شک یکی از بلندپایه‌ترین شاعران پارسی است و ازجمله ادیبانی است که مورد استقبال و و اقتباس دیگر .شاعران قرار گرفته‌است .حتی شاعران بلند پایه‌ای مانند سعدی و حافظ بسیاری از ابداعات و مضامین او را مسعود بن سعد بن سلمان شاعر بزرگ پارسی گوی نیمه دوقرن پنجم و اغاز قرن ششم از ارکان استوار شعر فارسی ..است اصل خانودان او از همدان است اما تولد مسعود در الهور هندوستان در سال های 452الی 438 - 427الی 440 .هجری -اتفاق افتاه است پدر سعد سلمان از عمال صاحب منصب و از مستوفیان دوره اول غزنوی بوده چنانکه چون امیر مجدودین مسعود در سال 427 - 414هجری -از جانب پدر به امیری هندوستان رفت سعد سلمان سمت استیفا دستگاه او یافت و گویا از همین زمان به بعد سعد سلمان با خانوداه خود در الهور ماندگار شد و مسعود در این شهر به دنیا آمد سد سلمان تا دوره سلطان مسعود بن ابراهیم زده بود . .مسعود از ابتدای دوران جوانی به دربار سالطین غزنوی را یافت ابتدا به خدمت سلطان ابراهیم غزنوی پیوست .سپس از مالزمان و مقربان سیف الدوله محمود پسر سلطان ابراهیم که از طرف پدر به حکومت هندوستان منصوب شده بود ،گردید جمله شاعران و دانشمندان ایرانی سده ۶ «حجة‌الحق» از ٔ ّ محمد انوری معروف بهانوری ابیوردی و ّ محمدبن ّ اوحدالدین ّ قمری در دوران سلجوقیان است .وی در یکی از دهات کوچک ناحیه ابیورد یا باورد در نزدیکی میهنه که باذنه خوانده می شده است تولد یافته است که از توابع خابران یا دشت خاوران است .تخلص شاعر نخست خاوری بوده است به اعتبار نسبتش به ناحیه دست خاوران و تخلص انوری را در دوران کمال شاعری برگزید انوری استاد قصیده سرای شعر پارسی و آراسته به هنرهای خوش‌نویسی و موسیقی بوده‌است .او از دانش‌های ریاضیات، فلسفه و موسیقی بهره‌ور و در دستورات اخترشناسی به زبان خود مرجع بوده‌است .وجود گواه‌ها و نشانه‌هایی در شعر انوری سخن از آگاهی او از موسیقی دارد و همین امر برخی از پژوهندگان را برانگیخته تا او را موسیقی‌دانی تحصیل کرده بدانند انوری از مردم روستای بازنه (بدنه) ابیورد و پدرش از کارگزاران درباری و به گفته‌ای سرپرست میهنه بود .او برای پسر خود میراث فراوانی به جا گذاشت که انوری همه را صرف خوش‌گذرانی و عیاشی کرد و پس از مدتی از فرط تهی‌دستی ،ناچار .به شاعری در دربار شاهان شد به گفته دولتشاه سمرقندی ،او در جوانی ،چندی در مدرسه منصوریه توس به دانش آموختن علم‌ها پرداخت و دانش‌های عقلی و نقلی از قبیل فلسفه ،اخترشناسی ،موسیقی ،ریاضیات ،پزشکی ،منطق و ادبیات عرب را فرا گرفت .در شعرهای او .اشاره‌ای است که بر اثر عالقه به آثار پورسینا ،عیون الحمة او را به خط خود کتابت کرده‌است رکن‌الدین اوحدی مراغه ای در دوم فروردین ماه 15 - 654رمضان - 673والدت یافت به احتمال زیاد ب خاطر ارادت و احترامی که برای اوحدی کرمانی ،صوفی مشهور قائل بود ،تخلص خود را از صافی به اوحدی تغییر داد تحصیل و سیر و سلوک در وادی عرفان را از دوره اقامتش در مراغه آغاز کرد و در طی سفرهایی که داشت با بزرگان و عارفان مختلف آشنا شد و از محضر هر یک توشعه ای برداشت ،مدتی نیز در اصفهان اقامت کرد . وقتی دوباره به آذربایجان بازگشت سرودن اشعار را اغاز کرد و به تعلیم و ارشاد مشغول شد .به قول ریپکا ، اوحدی آموزش های صوفیانه را به گونه ای هنرمندانه بیان کرده است .اوحدی نیمه دوم اسفند ماه - 716 .نیمه شعبان 738هجری -در مراغه دیده از جهان فرو بست کمال الدین ابوالعطاء محمود بن علی بن محمود ،معروف به خواجوی کرمانی از مشاهیر شعرا و عرفای قرن هفتم هجری است .وی در سال ۶۸۹هجری قمری در کرمان متولد شد و در همانجا به تحصیل علوم و فنون متداول مشغول شد .سپس به سیر و سیاحت پرداخت ،به زیارت کعبه رفت و بعدها نیز مدتی درتبریز و شیراز خمسه نظامی گنجوی را نیز جواب داده است .او در سال ۷۵۳ به سر برد .وی به غیر از دیوان قصاید و غزلیات، ٔ .هجری قمری در شهر شیراز دار فانی را وداع گفت و در باالی تنگ الله اکبر شیراز به خاک سپرده شد شیخ فخرالّدین ابراهیم بن بزرگمهر متخلص به عراقی ،عارف نامی و شاعر بلندآواز ٔه ایرانی ،در اوایل قرن هفتم هجری در دهی در اطراف همدان به دنیا آمد .پس از تحصیل علوم و فنون و کسب دانش ،برای ادامه تحصیل به همدان رفت .سپس با جمعی از دراویش رهسپار هندوستان شد و به خدمت شیخ بهاءالدین زکریا درآمد و بعد از مدتی با دختر او ازدواج کرد .بعدها به عربستان و سپس به قونیه رفت و به خدمت موالنا رسید و مصاحب و معاشر او شد .وی درسال ۶۸۶یا ۶۸۸هجری قمری درحدود سن هشتاد سالگی در .دمشق وفات یافت .از آثار او می‌توان عالوه بردیوان اشعار به مثنوی عشاق‌نامه و کتاب لمعات اشاره کرد میرزا محمد علی صائب تبریزی از شاعران عهد صفویه است که در حدود سال ۱۰۰۰هجری قمری در اصفهان (و به روایتی در تبریز) زاده شد .در جوانی مانند اکثر شعرای آن زمان به هندوستان رفت و از مقربین دربار شاه جهان شد .در سال ۱۰۴۲هجری قمری به کشمیر رفت و از آنجا به ایران بازگشت و به منصب ملک‌الشعرایی شاه عباس ثانی درآمد .در زمان پیری در باغ تکیه در اصفهان اقامت کرد و همواره عده‌ای از ارباب هنر گرد او جمع می‌شدند .وی در سال ۱۰۸۰هجری قمری وفات یافت و در همین محل (باغ تکیه) در کنار زاینده‌رود به .خاک سپرده شد ‌الدین عبدالکریم‌بن یحیی شبستری (معروف به شیخ محمود شبستری) یکی از سعدالدین محمود بن امین ّ ّ عارفان و شاعران سد ٔه هشتم هجریست .سال تولّد او را گوناگون و از جمله ۶۸۷ه.ق .دانسته‌اند .محل تولّد این سن ۳۳سالگی وفات یافته و در عارف نام‌آور ٔ قصبه شبستر در نزدیکی شهر تبریز است .او در سال ۷۲۰ه.ق .در ّ .زادگاهش شبستر مدفون است نورالدین عبدالرحمن ابن نظام الدین احمد ابن محمد متخلص به جامی در سال ۸۱۷هجری قمری در خرجرد جام از توابع خراسان متولد شد. .وی بعدها همراه پدرش به سمرقند و هرات رفت و در آن دیار به کسب علم و ادب پرداخت .سپس به سیر و سلوک مشغول و از بزرگان طریقت شد .او نزد سلطان حسین میرزا بایقرا و وزیر فاضل او امیر علیشیر نوایی تقربی خاص داشت .او در محرم ۸۹۸هجری قمری وفت کرد و در هرات با احترام فراوان به خاک سپرده شد .از جامی بیش از چهل اثر و تألیف سودمند و گرانبها .به جای مانده است .معروفترین آثار او عبارت از هفت مثنوی به نام “هفت اورنگ” است درنیمه اول سید احمد حسینی متخلص به هاتف از شاعران قرن دوازدهم و دوران زندیه و افشاریه است .وی ٔ قرن دوازدهم هجری در شهر اصفهان متولد شد .اصلیت وی از اردوباد آذربایجان بوده است .وی در زادگاهش به کسب علوم متداول خاصه طب و حکمت پرداخت و با آذر بیگدلی و صباحی بیدگلی و رفیق اصفهانی معاصر و معاشر بود که همگی آنان از شاگردان میر سید علی مشتاق اصفهانی بوده‌اند .هاتف سرانجام در قم درگذشت و در همانجا به خاک سپرده شد .بعضى از تذکرهها فوتش را در کاشان و مدفنش را در قم مىدانند .دیوان او مرکب از قصاید و غزلیات و مقطعات و رباعیات است .ترجیع بند معروف وی که داراى پنج .بند و در موضوع وحدت وجود است هاتف رابه حریم استادان بزرگ نزدیک می‌کند ابو سعید ابوالخیر از عارفان بزرگ و مشهور اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری است .والدت او در سال - 347 ۳۵۷هجری -در شهری به نام میهنه یا مهنه از توابع خراسان اتفاق افتاده‌است .ویرانه‌های این شهر در بين شهر هاي سرخس ،مرو ،هرات ،نيشابور امروزی قرار دارد .او سالها در مرو و سرخس فقه و حدیث آموخت تادر يك حادثه مهم در زندگي اش درس را رها كرده و به جمع صوفيان شيعي پيوست و به وادی عرفان روی آورد .شیخ ابوسعید پس از اخذ طریقه تصوف در نزد شيخ ابوالفضل سرخسي و ابوالعباس آملي به دیار اصلی خود (میهنه) بازگشت و هفت سال به ریاضت پرداخت و در سن 40سالگي به نیشابور رفت .در این سفرها بزرگان علمی و شرعی نیشابور با او به مخالفت .برخاستند ،اما چندی نگذشت که مخالفت به موافقت بدل شد و مخالفان وی تسلیم شدند ابوسعید ابوالخیر در میان عارفان مقامی بسیار ممتاز و استثنایی دارد و نام او با عرفان و شعر آمیختگی عمیقی یافته‌است .چندان که در بخش مهمی از شعر پارسی چهره او در کنار مولوی و خیام قرار می‌گیرد ،بی آنکه خود شعر چندانی سروده باشد .در تاریخ اندیشه‌های عرفانی در صدر متفکران این قلمرو پهناور در کنار حالج ،بایزید بسطامی و .ابوالحسن خرقانی به شمار می‌رود محمد تقی بهار ملقب به ملک الشعرای بهار شاعر ،ادیب ،سیاستمدار و روزنامه‌نگار ایرانی است .وی در سال ۱۲۶۳هجری شمسی در مشهد متولد شد .مقدمات و ادبیات فارسی را نزد پدر خود ملک الشعرای صبوری آموخت و برای تکمیل معلومات عربی و فارسی به محضر “ادیب نیشابوری” رفت .بعد از فوت پدر ،ملک الشعرای دربار مظفرالدین شاه شد .وی شش دوره نمایند ٔه مجلس شد و سالها استاد دور ٔه دکتری ادبیات دانشسرای عالی و دانشکد ٔه ادبیات بود .به علت پیوستن به مشروطه‌طلبان و آزادی‌خواهان چند بار تبعید و زندانی شد که سالهای زندان و تبعید از پربهره‌ترین سالهای زندگی ادبی وی بوده است .بهار در روز دوم اردیبهشت ۱۳۳۰ خانه مسکونی خود در تهران زندگی را بدرود گفت و در شمیران در آرامگاه ظهیرالدوله به هجری شمسی ،در ٔ خاک سپرده شد .ازمعروفترین آثار وی دیوان اشعار ،سبک شناسی که در سه جلد در بار ٔه سبک نوشته‌های منثور فارسی نوشته شده ،تاریخ احزاب سیاسی ،تصحیح برخی از متون کهن مانند تاریخ سیستان و .مجمل‌التواریخ و القصص ،تاریخ بلعمی را می‌توان نام برد باباطاهر عریان عارف و شاعر قرن پنجم هجری قمری و معاصر با طغرل شاه سلجوقی است .البته در باب حوادث زندگی و احواالت بابا طاهر اطالعات مبسوطی در دست نیست .برخی تذکره‌نویسان وی را معاصر عین‌القضات همدانی (یعنی حدود سال ۵۲۵هجری قمری) و برخی وی را هم عهد خواجه نصیر (۶۷۲ هجری قمری) دانسته‌اند .از باباطاهر عالوه بر دوبیتیهای معروف او ،مجموعه کلمات قصاری نیز به زبان عربی مجموعه موثقی در دست نیست ،به همین جهت به نام “اشارات” به جای مانده است .از اشعار باباطاهر ٔ .نمی‌توان در صحت انتساب تمام اشعاری که به او نسبت می‌دهند به یقین حکمی کرد سید محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار ،شاعر پارسی‌گوی آذری‌زبان ،در سال ۱۲۸۵هجری مدرسه شمسی در روستای خشکناب در بخش قره‌چمن آذربایجان متولد شد .او تحصیالت خود را در ٔ متوسطه تبریز و دارالفنون تهران گذراند و وارد دانشکد ٔه طب شد .سرگذشت عشق متحده و فیوضات و ٔ رشته پزشکی در سال آخر منجر شد ،مسیر زندگی او را آتشین و ناکام او که به ترک تحصیل وی از ٔ عوض کرد و تحوالت درونی او را به اوج معنوی ویژه‌ای کشانید و به اشعارش شور و حالی دیگر بخشید. شاعرانه پربار در ۲۷شهریور ماه ۱۳۶۷هجری شمسی وی سرانجام پس از هشتاد و سه سال زندگی ٔ .درگذشت و بنا به وصیت خود در مقبرة الشعرای تبریز به خاک سپرده شد کمال‌الدین علی محتشم کاشانی شاعر ایرانی عهد صفویه و معاصر با شاه طهماسب اول است .وی در سال ۹۰۵ هجری قمری در کاشان زاده شد و بیشتر دوران زندگی خود را در این شهر گذراند .نام پدرش خواجه میراحمد بود. مطالعه علوم دینی و ادبی معمول زمان خود پرداخت .معروفترین اثر وی دوازده بند کمال‌الدین در نوجوانی به ٔ مرثیه دیگری نیز در مرگ برادر جوان خود سروده که بسیار واقعه کربال سروده است. ٔ مرثیه‌ای است که در شرح ٔ سوزناک است .مجموعه‌ای از غزلیات عاشقانه با نام «جاللیه» نیز از وی باقی مانده است .وی در ربیع االول سال ۹۹۶.هجری قمری (به روایتی ۱۰۰۰هجری قمری) درکاشان درگذشت بهاء الدین محمد عاملی مشهور به شیخ بهایی از دانشمندان بنام عهد شاه عباس صفوی است .وی در سال ۹۵۳هجری قمری در بعلبک متولد شد .در ۱۳سالگی همراه پدرش به ایران مهاجرت کرد .وی مجموعه آنها به ۸۸کتاب و رساله بالغ می‌شود .از آثار او می‌توان به تألیفاتی به فارسی و عربی دارد که ٔ کشکول ،دیوان غزلیات ،جامع عباسی (در فقه) ،خالصةالحساب ،تشریح االفالک و دو مثنوی معروف ” نان و حلوا” و “شیر و شکر” اشاره کرد .وی در سال ۱۰۳۰هجری قمری در اصفهان دار فانی را وداع .گفت .جناز ٔه او را به مشهد انتقال دادند و در مسجد گوهرشاد دفن کردند