سم شناسی

صفحه 1:


صفحه 2:
سموم و کاربرد آن در بهداشت 

صفحه 3:
:سموم و کاربرد آن عواملی که باعث کاهش محصولات کشاورزی می شود عبارتند از : آفات. بیماریهای گیاهی» علفهای هرز. عمده ترين روش مبارزه با آفات. بیماریهای گیاهی و علفهای هرز در کشور مبارزه شیمیایی است. رعایت برنامه های مدیریت کنترل تلفیقی آفات (۱۱۲69۲3۲60 ‎Pest Management‏ مهمترین بخش مبارزه با آفات است که برای رسیدن دو اصل اساسى را بايد در نظر كرفت : ‎-١‏ اجراى سيستم كشاورزى يايدار ‏۲- حفاظت از محیط زیست ‎ 

صفحه 4:
: تاریخچه استفاده از سموم ۱- استفاده از حشره كشها در نوشته هاى يونانى. روسىء چینی به ۴۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح تعلق دارد. ۲- ۲۵ تا ‎۷٩‏ سال بعد از میلا مسیح از ترکیبات معدنی نظیر آرسنیکها. روغنهای نفتی, صابونها و ترکیبات گیاهی برای کنترل حشرات استفاده شده است. ۳- در سال ۱۷۶۳ از نیکوتین به عنوان حشره کش استفاده شده است. ۴- داروین در سال ۱۸۱۸ از گیاه 16۲16۲ برای کنترل حشرات استفاده نمود. ۵- در سال ۱۸۹۲ از آرسنات سرب برای کنترل آفات درختان میوه مصرف شد. ۶ در سال ۱۹۰۷ از گرد آرسنات کلسیم در آمریکا برای کنترل آفات استفاده شد. 

صفحه 5:
۷- در سال ۱۹۲۷ روتنون جهت مسموم کردن ماهیها استفاده شد. ۸- قبل از جنگ جهانی اول ترکیبات معدنی آفت کش, نسل اول آفت کشها بودند. ‎-٩‏ در سال ۱۹۳۹ مولر خواص حشره کش د.دات را کشف کرد. ۰- در سال ۱۹۴۲ به طور همزمان در فرانسه و انگلیس (بنزن هگزاکلرید ©811) به عنوان یک ترکیب آلی کلره ساخته شد. ۱- در سال ۱۹۴۸ ترکیبات دیگری نظیر ترکیبات به نسل دوم آفت کشها مشهور هستند ین و کلرادان به بازار عرضه شد که این 

صفحه 6:
۲- در سال ۱۹۴۵ ترکیبات آلی فسفره. نظیر پاراتیون توسط شرادر آلمللی کشف و به بازار عرضه ۳- در سال ۱۹۵۳ از گروه سموم کاریامات توسط یک شرکت آمریکایی کارباریل کشف و عرضه ۴- در اواخر دهه ۱۹۷۰ خاصیت آفت کشی نسل سوم آفت کشها کشف و به بازار عرضه شد. 0 vy R Carhamate 

صفحه 7:
خواص مطلوب یک آفت کش آفت کشی که در کشاورزی مصرف می شود به طور کلی بايد دارای خواص مطلوب باشد که عبارتند از ‎-١‏ اثر فاطع و سریع روی آفت مورد نظر داث ۲- روی انسان, دام.گياهان, محیط زیست آب و خاک اثر سوم نداشته باشد. ‏۳ برای زنبور عسل, بارازيتوئيدها و ديكر حشرات غیر آفت بی خطر باشد. ‏۴- روی مواد غذایی بو يا طعم نامطلوب باقی نگذارد. ‏۵ دوام كافى براى اثر روى آفت مورد نظر را داشته باشد. ۶ بتواند چند آفت را کنترل تماید. ‏۷- از نظراقتصادی مقرون به صرف باشد. ‏۸- کاربرد آن آسان باشد. ‎-٩‏ در طبیعت برای مدت طولانی بافی نماند. ‏۰- حالت اختصاصی داشته باشد. ‏می توان ترکیبی را انتخاب نمود که لاقل دارای تعدادی از .این خصوصیات باشد ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 8:
: آفت کشها کلیه ترکیباتی که برای کنترل آفات. عوامل بیماریزا و تمامی عواملی که در محصولات غذایی مورد نیاز و حتی سلامتی بشر را به خطر می انذازنده آفت کفن نامیده می شود در برخی:از منابع آفت کشها را ترکیب یا مخلوطی از چند ترکیب شیمیایی که در جهت جلوگیری» نابودی. دورکردن و کاهش جمعیت حشرات. کنه هاء جوندگان. .حلزونهاء نماتدهاه قارچها و باکتریها به کار می روند می باشد 

صفحه 9:
عوامل موّثر در ایجاد مسمومیت در حشرات : ۱- قدرت نفوذ: هرچه نفوذ سم به بدن حشرات. چه از طریق تماسی و چه از طریق گولرشی بیشتر و سریعتر باشد. آفت مورد نظر نیز سریعتر از بین می برد. قدرت نفوذ سموم حشره کش از طریق کوتیکولی یکی از مهمترین عوامل در تعیین میزان کل نفوذ سم به بدن حشره می باشد و حشره کشهای سریع الاثر دارای قدرت نفوذ خوب از راه کوتیکول یا روزنه های تنفسی حشرات می باشد و جزو سموم تماسی و تدخینی هستند. طریقه ورود سم به بدن حشره تا حد زیادی به نوع و ماهیت خود سم بستگی دارد. ۲- سن حشره : سختی کوتیکول حشرات, نفوذ سموم را کاهش می دهد. نفوذپذیری کوتیکول در لاروهای جوان بیشتر از لاروهای مسن لست. ۳- جنسیت حشرات : حشرات ماده در مقابل سم از حشرات نر مقاومت بیشتری دارند. ۴- طبیعت سموم : سموم مختلف در شرایط حرارتی محیط و دمای بدن موجود زنده رفتار متفاوتی از خود نشان می دهند. طوری که بعضی از سموم کلره در دماهای پایین تر و سموم فسفره در دماهای بالا پهتر اثر می کنند حتی تأثیر آنزیم استیل کولین استراز احتیاج به یک محدوده دمایی خاص دارد. 

صفحه 10:
انواع مسمومیت ناشی از آفت کشها : به طور کلی ترکیبات شیمیایی یک یا دو نوع مسمومیت شامل حاد و مزمن در حیونات و انسان ایجاد می نماید ‎ :‏ 1- مسمومیت حاد: این نوع مسمومیت معمولا توسط یک دز حادث می شود که شدت آن به توانایی ماده شیمیایی و چگونگی تماس یا ورود ماده سمی به داخل بدن موجود زنده داشته و در مدت زمان کوتاهی بوجود می آید. 17-مسموميت:مزمن”: در آثر تماش :يا :وزود موهای ضعیلی از نگ ماده سم به بدن موجود زنده بوجود مى آيد كه ممكن است يس از جند سال به حد قابل توجهى رسيده و سبب مسموميت فرد شود. 

صفحه 11:
‎SN AS‏ ایی شناخته شده به صورت یک آفت کش مناسب درآید باید یک سلسله مراحل را طی نماید که این مراحل به طور کلی به قرار زیر است : ‏۱- سنتز و تهیه ترکیب در آزمایشگاه ‏۲- آزمایش در گلخانه و تعیین فعالیتهای بیولوژیکی ترکیب سنتز شده ‏۳- انتخاب ترکیب و آزمایش آن در سطح محدود در مزرعه ‏۴- آزمایش دراز مدت در مزرعه به مدت دو سال ‏۵- ارائه به بازار براساس اجاز اسنتفادة ميحفوظ ‎ ‎eb ‎ ‎ 

صفحه 12:
یند ی آفت سموم آفت کش را به روشهای مختلف تقسیم بندی می کنند. مهمترین این روشها عبارتند از : الف) تقسیم بندی براساس نوع آفت مورد مبارزه : براین اساس آفت کشها به انواع حشره کشها (1065» ۱۳561 ‎Gle (Acraicides) kas us‏ کشها ‎«(Funjicides) kes <6 (Herbicides)‏ حلزون ‎ysSogils (Mollusidcides) kes‏ ‎(Nematocides)‏ جونده کشها ‎(Bactriocides) kus «st (Rodenticides)y‏ ‎pans (Repellentes) le su 599 5‏ بندی می شود. برخی از سموم ممکن است روی یک یا چند گروه از آفات موثر باشد. 

صفحه 13:
ب) تقسیم بندی بندی براساس نحوه ورود به بدن و نحوه جذب : براین اساس حشره کشها به سه گروه شامل حشره کشهای تماسی» حشره کشهای گوارشی و حشره کشهای تدخینی تقسیم می شوند. بسیاری از سموم بیش از یک خاصیت دارند. ج) تقسیم بندی براساس ماهیت شیمیایی و ترکیب ماده مؤثر سم : در اين بندی که جنبه علمی و ماهیتی دارده سموم به گروههای مختلف به شرح زیر تقسیم می شوند : ۱- حشره کشهای آلی مصنوعی که خود شامل حشره کشهای آلی کلره؛ فسفره. کارباماتی و سولفوره است. 

صفحه 14:
۲- حشره کشهای آلی گیاهی که از گياهان مختلفی استخراج می شوند و انواع مشابه و مصنوعی آنها نیز ساخته و ‎soph gral paca‏ ۳- حشره کشهای معدنی که ترکیبات معدنی و غیرآلی را شامل می شود. ؟- حشره كشهاى كازى تدخینی که به صورت كاز و از طريق استنشاقى تأت ‎Aes oe‏ ۵- دور کننده ها شامل تركيبات مختلفى هستند كه خاصيت حشره كشى آنها ضعيف است ولى باعث دور 

صفحه 15:
فرمولاسیونهای حشره کشها : فرمولاسیون حشره کشها حالت فیزیکی و فرم تجاری ساخت و مصرف حشره کشهاست. حشره کشها با فرمولاسیونهای مختلفی تهیه عرضه و مصرف می شوند که شامل حالات زیر است : الف) حشره کش تکنیک : خالص ترين شکل تجاری حشره کشهاست که معمولاً قبل از مصرف رقیق می شود. گاهی این فرم بدون رقیق شدن مصرف می شود مثلاً به صورت سمپاشی با حجم بسیار کم. 

صفحه 16:
ب) گرد (/2)) : گرد حشره کشها معمولاً عبارت است از مقادیری از حشره کش تکنیکک به صورت پودر کاملاً نرم که با رقیق کننده های مناسبی از پودرهای بی اثر مثل پودر تالک مخلوط شده است و به همان شکل پاشیده می شود. ج) يود های قابل تعلیق در لب : اين پودرها عبارتند از حشره کش تکنیک + یک ماده بی اثر + یک ماده خیس کننده که هنگام مصرف با آب مخلوط و تحت تأثیر ماده خيس كننده حشره کش و ماده بى اثر به صورت ذرات ریز در آب معلق و به صورت سوسپانسیون در می آیند. 

صفحه 17:
این فرمولاسیون در بهداشت کاربرد بیشتری نسبت به سایر فرمولاسیونها دارد و دلیل ارجحیت آن این است که اولاً ماده رقیق کننده آن یعنی آب ارزان و همه جا در دسترس است. ثانیً قابل اشتعال نیست و خاصیت سمی ندارد. ثالاً وقتی سوسپانسیون حشره کش روی سطوح متخلخل از قبیل سیمان. گچ. چوب. گل و گیاه و کاهگل پاشیده می شود. آب آن به داخل سطوح نفوذ کرده و سم به صورت ذرات ریز روی سطح باقی می مانند 

صفحه 18:
د) ام ولسيونهاى غليظ : امولسيون غلیظ از طريق ۱ ‎Hx‏ ‏حل كردن حشره كش تكنيكك در يكك حلال و 2 افزودن يكك ماده امولسيون كننده ساخته مى 7 شود. اين امولسيون غليظ هنكام كاربرد با آب شده و تحت تأثیر ماده امولسیون کننده ذرات ریز سم و حلال روغنی که در حالت عادی با آب قابل اختلاط نیستند» در آب پخش شده و یک مایع شیری رنگ ایجاد می شود. از امولسيونها بيشتر برای مبارزه با لارو پشه ها در آبهای کم عمق استفاده می شود. 

صفحه 19:
ه) محلولها (عطال9)) : محلول حشره کش عبارت است از حشره کش تکنیک به همراه حلال. حلالهایی که در فرمولاسیون حشره کشها بیشتر کاربرد دارند شامل گریلن (ابوه؛ نفت سفید (عمححس) پارافین» گازوئیل (0۷ اسحطل) و نفت كوره (ات اص هستند. محلولها در صورت يايين بودن غلظت ماده مؤثر مستقيماً مصرف مى شوند ولى محلولهاى غليظ با محلولهاى مناسب قبل از مصرف رقيق مى شوند. ميزان كريستاليزه شدن سم در محلولها بيشتر و دوام آنها كمتر است. 

صفحه 20:
‎Gromues & Petits) 25 9 ilo (y‏ : حشره کشها را ممکن است به صورت دانه های ریز به قطر ۳/۰ تا ۶/۰ میلی متر و یا دانه های درشت تر به قطر ۶/۰ تا ۲ میلی متر همراه با مواد بی اثر و يا از طریق آغشته کردن سطح این دلنه ها به سم تهیه کنند. در بهداشت از گرانولها و قرصها بیشتر برای کنترل لارو پشه ها در لانه های لاروی پوشیده از گیاه و یا لاروهایی که در عمتی لب زندگی می کنند» ‏استفاده می شود. ‎ 

صفحه 21:
ز) آثروسل (#سحص9) : آثروسل در اثر انتشار و پراکندگی ذرات میکروسکوپی جامد و يا مايع در یک فضای گازی خاص ایجاد می شود. چنانچه قطر ذرات آثروسل بين ۱ تا ۵۰ میکرون باشد» بیشتر به "یا مه معروفند و توسط سم پاشی که در هوای گرم تولید ‎ES‏ ایجاد می شود. اگر قطر آثروسل بین ۵۰ تا ۱۰۰ میکرون باشد آن را میست (۳70) می نامند. برخی از حشره کشهای خانگی را از طریق قوطی های تحت فشار به صورت آثروسل يا اسپری مصرف می کنند که به این قوطی ها بمب آثروسل ‎os @ervsel boob)‏ گویند. 

صفحه 22:
مواد کمکی حشره کشها : مواد و ترکیباتی که برای تهیه فرمولاسیونهای حشرات و یا سهولت کاربرد آنها بكار مى روند مواد كمكى مى نامند. الف) حلالها (جلدمصاصع) : موادی هستند که حشره کش را در خود حل ویه صورت محلول درمی آورند و به میزان بسیار کمی در آب حل می شوند بنابراین مواد روغنى مثل كزيلن» پارافین؛ نفت سفید و دیگر روغنهای نفتی و معدنی از حلالهای رایج محسوب می شوند. 

صفحه 23:
ب) امولسيون كننده ها زعو احاد دو 2 ©) بوش حادس 2)) عه : عوامل و موادى هستند كه موجب انتشار و تعليق يك مايع در مايع ديكر مثل روغن در آب كه در حالت عادى قابل اختلاط نیست. می شوند. مواد امولسیون کننده به صورت یک لایه نازک اطراف ذرات چربی را احاطه کرده و مانع از اتصال آنها به هم و در نتیجه معلق ماندن , در آب می شوند. مهمترین امولسیونهای ۷۳-0 مصرفی در حشره کشها 7 .و روغنهای سولفونه می باشد ۱ 

صفحه 24:
ج) مواد يخش كننده و خيس کنندهلاصسسس) -« مولمسوت) عدج بماك( - سس بسيارى از مواد امولسیون ساز به عنوان عناصر پخش کننده و خیس کننده بکار مى روند. اين مواد از طریق کاهش کشش سطحی روغنها باعث پخش روغنهای حشره کش به صورت یک لایه نا زک در سطح آب می شوند. همچنین باعث پراکنده شدن یکنواخت پودرها در آلب و تشکیل سوسپانسیون می گردند. مهمترين اين مواد شامل صابونهاء ساپونین هاء ژلاتین» کازئین و آرد و ترکیبات سنتتیک مثل مواد کاتیون اکتیو و آنیون اکتیو و تر کیبات غیر یونیزه هستند. ct A. 

صفحه 25:
د) سینرژستها 2 ‎alge Gul‏ یا خود به تنهایی خاصیت حشره کشی نداشته و یا بسیار ضعیف می باشند ولی وقتی به حشره کشها افزوده می شوند. میزان سميت و تأثیر آنها را افزایش می دهند. به علاوه از این راه باعث کاهش میزان مصرف سم و صرفه جوبی اقتصادی بخصوص در مورد سموم گیاهی می شوند. مهمترین سینرژیستهای مصرفی در حشره کشها پایپیرونیل بوتوکساید (۳۳۳۲۹۷) ‎(Guipkoxtde) LLS yi. dbuiontce‏ سزوكسان ‎Greve)‏ 3 سزامین (()) می باشند. ‎PY an ‎0 ‏رل‎ ‎0 dimethylsulfoxide (DMSO) 

صفحه 26:
شاخصهای سنجش سمیت آفت کشها : برای تعیین میزان کشند گی سموم برای ‎LI‏ حیوانات خونگرم؛ ماهیها و حشرات شاخصهایی تعیین شده که برای هر سم ثبت و مشخص می شود. مهمترین این شاخصها عبارتند از : الف) (00)را یا دو زکشنده سموم (90096 جوا لمجلجرا) : 00 عبارتلس از ‎Ft‏ از يكولم مشخص(تسماسی خورلكىيا تنفسي) روعجسته لواز حيولناتةزمايشكاهىبا شرليط ی کسانپساز ۲۴ ساعنتا ۴۸ ساعت ۵/ م رگلو میر لیجاد کندد ولحد 1606261 میلی‌گرم در کیل و گرم وزندستبرلیمثا لدگر 00 سمی(10) ۳۷۷/6060 ب‌اشد مقدار لازم برلعاز بینبردن کش خص:۵ کی و گرمی‌معادل‌پنج گرم خولهد ‎ary SOOO = GOxIDD) 2,‏ 

صفحه 27:
Let Ovarectratira) so ‏ب) ,ایا غلظت کشنده‎ :CO% حداق[غ لظ كشنده سهومىرا كه در ‎VOC DS paw TL Ip‏ موشوند تعبي زم ىك نند و معمو لأبسرلىتعييره رصد م رگو میر حشرلندر هوا یا ماهیها در آبتسوسط حشره کشهابه کار می‌رود ما ‎cope LT bs g PPO LPO (Port per‏ و در هوا به صوردیلیگرم در متر مکعبتسعیزمی(9 77 رده ' 

صفحه 28:
شرایط لازم برای استفاده از یک حشره کش در بهداشت : سمومی را که برای مصارف بهداشتی انتخاب می کنیم باید خواص زیر را دارا باشند : الف) دارای خاصیت ابقایی کافی باشد. ب) بايد بر روى اشکال مختلف فیزیولوژیک و رشدی حشره موثر باشد (تخم» لارو و بالغ), ج) حتی المقدور اثرات سمی زیاد برای حشرات و سمیت کم برای انسان و سایر حیوانات داشته باشد. د) ارزان و مقرون به صرفه باشد. ه) سهولت استعمال داشته و کاربرد آن ساده باشد. و) شرایط مناسب از نظر وضع ف یکی و شیمیایی داشته باشد (نگهداری و حمل و نقل آن ساده باشد) 

صفحه 29:
حثره کشهای آلی کلره (عه ساملا ولا واه مدرب : اولین سم این گروه د.د.ت بوده که در زمان خود به عنوان مهمترین کشف قرن شناخته شده و در مناطق گرمسیر جهان حتی بیش از پنی سیلین جان مردم را از امراضی که حشرات منتقل می کردند نجات داد. مصرف این سموم پس از چندین سال به تدریج محدود و در بعضی موارد ممنوع گردید كه علت اين امر مواردی چون ایجاد مقاومت در حشرات نسبت به این سموم؛ دوام زیاد آنها و اثرات سوء سموم کلره بر اكوسيستم؛ اثرات سموم کلره بر روی انسان و تجمع آنها در بافتهای چربی و احتمال سرطان زا بودن آنها و بالاخره اثرات سموم کلره بر روی محیط زیست عمومی و آلوده کردن آبهای زیرزمینی؛ خاکهای زراعی و از بین بردن میکروار گانیسم ها و حیوانات .انزع يو اسك 

صفحه 30:
مهمترین سموم کلره مصرفی در بهداشت عبارتند از : : Dickbro-DipkeaT ricktoroetvad) ‏د.د.ت‎ (all ‏این ت کیب در سال ۱۸۷۴ توسط یک دانشجوی شیمی به نام زایدلر‎ ۱۹۳۹ ‏کشف شد ولی خواص حشره کشی آن توسط مولر در سال‎ ‏به اثبات رسید.‎ جسمی است جامد. نامحلول در آب و محلول در حلالهای آلی از ت رکیب کلرال و کلروبنزن در مجاورت اسید سولفوریک بدست می آيد. داراى ايزومرهاى مختلف است. از اين سم به شكل وسیع در كشاورزى و بهداشت استفاده مى شود. از يودر شه تا ‎/٠١‏ همراه با تالكك براى لباسها و رختخواب افراد آلوده به شيش و ككك استفاده مى شود. در سمياشى ابقایی علیه پشه ها به ميزان 8 ۲۳/۳ مصرف شد. (0626), تن ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی گرم در كيل وكرم وزن بدن است. 

صفحه 31:
WOW (here t 0 ‏مسا میج‎ vhbridte) (Oo subbrmgabbie) فرمول شیمیایی 6۷6646 و به جسم ۶۶۶ معروف است. دارای ایزومرهای مختلف است که ایزومر گاما خاصیت حشره کشی بیشتری دارد و چهاسم لیندین ععروف استر فرم تجاری این سم باید ‎۸۹٩‏ ایزومر گاما داشته باشد. خاصیت تدخینی نسبتا بالا و دوام کمتری نسبت به د.دست دارد و با نام تجاری گامکسان می باشد. ‎LOGO‏ لیندین ۱۲۵ میلی گرم از طریق خوراکی است. در سم پاشی به میزان ۵/۰ گرم در مترمربع است. 

صفحه 32:
1 (Pktia & Dieta) op AT 59 9 5 این دو سم از نظر ت کیب شیمیایی مشابه و فقط دی آلدرین یک اتم اکسیژن بیشتر از آلدرین دارد. سموم گوارشی و تماسی هستند و دوام چند ساله در خاک دارند. دوام دی آلدرین بیشتر از آلدرین است. 2661, آلدرین ۵۰ و دی آلدرین ۴۷ میلی گرم است. از آلدرین به میزان ۲۵/۰ گرم در مترمربع در سم پاشی ابقایی استفاده شده است. + Okbroberrzyhte) 29 329 lS ‏د)‎ این ماده با نام تجاری آ کار به فروش می رسد. از مشتقات د.د.ت بوده و به عنوان کنه کش برعلیه پارازیتهای دام مصرف می شود ولی به علت احتمال سرطان زایی مصرف آن محدود است. از سایر سموم کلره می توان به حشره کش اندوسولفان (تیووان) و کنه کشهای کلتان (دیکلوفل) و تدین (تترادیفون) .و اومایت (پروپارژیت) اشاره کرد ج) سمو مآلدر 

صفحه 33:
ه) مسمومیت و درمان مسمومیت ناشی از سمو م کلره : سموم كلره به عنوان تركيبات قوى و مؤثر بر روى سيستم اعصاب م رکزی عمل كرده و بنديايان را در اثر تحريكات متوالى» حركات تشنجى شديد و فلج از ياى در مى أورند. عملکرد آنها به آهستگی صورت می گیرد و ممکن است جندين ساعت پس از .تماس باعث م رگ حشره شود ‎Fase ténica‏ Fase clénica bat 

صفحه 34:
سموم در انسان با ورود به بدن از طريق جذب در بافتهای چربی و تأثیر روی سیستم اعصاب در مسمومیتهای حاد | اد گلودرد حالت تهوع؛ درد مفاصل عصبائیت؛ سردرد و لرزشهای خفیف می کنند. پادزهر این سموم باربیتوراتها و سایر داروهای مخدر اعصاب است که نوع و مقدار آنها را پزشک نماید. تا به پزشک می توان نمكهاى مسهل؛ داروهای تهوع آورن شستشوی معده صورت ‎ae es Ane‏ اک دق ‎golly a‏ تسیود ‎ 

صفحه 35:
سموم آلی فسفره (۷ 7 موه عم یوار مب یه ‎(PRosphorus‏ : اولین کسی که روی ترکیبات آلی فسفره به عنوان حشره کش کار کرد. جای-ب52۱) لمهج!۲() آلمانی بود که با جایگزین کردن عوامل مختلف یه جای اجزای اسید سولفوریک. سموم قوی و بسیار سمی تولید کرد. اولین ترکیب حشره کش فسفره که کاربرد عمومی پیدا کرد. سم هگزا اتیل تترافسفات (1,)/6۳) بود که به دلیل وجود ترکیب تترااتیل پیروفسفات به عنوان حشره کش در آن به سم تیپ ‎dd Gyre (MEP)‏ این سم بسیار کم دوام و شدیداً سمی است و دارای 6/0 60 تا 10/0 7۷4 می باشد. سموم فسفره به دلیل تجزیه سریعتر و ناپایداری در محیط به خصوص در مواقعی که مقاومت نسبت به سموم کلره ایجاد شده بوده در بسیاری از موارد .جایگزین سموم کلره شدند 

صفحه 36:
مهمترین ت رکیبات فسفره شامل سموم زیر است : الف) مالاتیون با کاریوفوس (مصلوله(0 : فرمول شیمیایی 00004110905082 به صورت روغنی شکل زرد تا قهوه ای ‎AS sy‏ است که ناشی از مواد همراه یا تصل ظ) می باشد. سمیت آن برای پستانداران بسیار کم و 00 تن 99000-01000 ب«* است. مفیدترین حشره کش گروه فسفره محسوب می شود. در بهداشت به صورت پودرهای تعلیق در آلب که ).() معروف است. ۸۵۰ و گرد ۸۱ و در کشاورزی به شکل 26 با امولسیون غلیظ ۰ ۷۵/ مصرف می شود. برای کنترل پشه ها به میزان 62 ۲۳/۳ و برای مبارزه با شيش و ساس در لباس و رختخواب از پودر 1۱ آن استفاده می شود. 

صفحه 37:
ب) د.د.ویپ با دیکلرفوس (عصسطل0) ۵2۷۰ یک حشره کش تدخینی به مقدار زیاد و به صورت مخلوط با پلاستیک به شکل نوارهای مخصوص تهیه و در آشپزخانه ها؛ رستورانها و اطاقهایی که دارای تهویه باشند» مصرف می شود و بيشتر عليه آفات بهداشتی بخصوص دو بالان کاربرد دارد. نوارهای مذ کور با متصاعد کردن تدریجی سم برای مدت ۸ تا ۱۰ هفته مثر می باشند. 

صفحه 38:
ح) دبا زشون (02) با بازودین : ديازينون يكك حشره کش تماسی است که طیف اثر وسیعی دارد. این سم تا حدی خاصیت کنه کشی دارد و 00 تن ۳۰۰ تا ۸۵۰ میلی گرم است. در انواع ناخالص این سم به دلیل مواد سمی همراه (06960),| آن کمتر می شود. دیازینون به صورت سم پاشی ابقایی علیه آفات خانگی بخصوص سوسریها و به صورت گرانول برای از بین بردن لارو پشه ها در آب بکار برده می شود. برای تهیه طنابهای آغشته به سم علیه مگسها استفاده می گردد. 

صفحه 39:
د) پاراتیون (۳۵/0) : حشره کشهای این گروه بسیار سمی و وسیع الطیف هستند و به همین دلیل در بهداشت مصرف ندارند. ت کیب اتیل پاراتیون با نام تجاری تیوفوس و 0/9 06 تا ۱۳ میلی گرم است و در صورت ورود به بدن اکسیده شده تبدیل به پاراو کسون می شود که سمیت آن ده برابر پاراتیون است. مصرف این سم در کشاورزی نیز ممنوع است. تر کیب دیگر اين كروه متيل پاراتیون (متافوس) که سمیت آن ۱۴ تا ۰ میلی گرم است و هنوز در کشاورزی مصرف دارد 

صفحه 40:
ه) تعفوس (عاسسه1) با ابیت (ع0۳۳۸)) : به عنوان یکی از کم خطرترین حشره کشهای مصرف شده در بهداشت عمومی تلقی شده و سمیت ‎OT‏ برای پستانداران؛ پرند گان و ماهیها بسیار کم است؛ 26 آن برای راتها (موشها) از طریق خوراکی ۸۶۰۰ تا ۱۳۰۰۰ میلی گرم است ولی در عین حال برای حشرات بسیار کشنده است. علیه پشه ها در آب (/0۳/۳۸۱) بیشتر به عنوان یک تر کیب لارو کش مى 1 60 مصرف می شود. حد آستانه مجاز این سم در آبهای آشامیدنی باشد كه بهتر است به صورت كرانولول مصرف شود. از يودر ‎/١‏ آن عليه شبش .استفاده مى شود 

صفحه 41:
ر) فتتیون (ف/۳/) : به اسامی تجاری بایتکس (5/()) و لباسید لوصا و با 060 ‎(LOGO‏ ۳۰۰ میلی گرم در کشاورزی و بهداشت کاربرد دارد. در سمپاشی ابقایی از پودر 1/۴۰ آن به میزان ۵/۲ گرم در مترمربع استفاده می شود. به صورت گرانول و قرص نیز علیه لارو پشه ها مصرف می گردد. 

صفحه 42:
ز) فنیترونیون با سومیشون : این سم دارای اسامی تجاری آن ۵۰۳ تا ۰ میلی گرم است. 250 متعددی است و برای کنترل آفات بهداشتی مغل مگسها و پشه ها به صورت سم مورد مصرف قرار می گیرد. در 2 ‎gr/m2‏ پاشی و به میزان ایران مصترق چتدانی نداره: از سایر موم این گروه که-مصازق بهداشتی قابل توجهی دارند. دیپترکس (بیشتر گوارشی می .باشند) است و عليه مكس و يشه کاربرد دارد 

صفحه 43:
ح) مسمومیت و درمان تاشی از سموم فسقره : تمامی سموم فسفره با تأثیر بر روی سیستم اعصاب در محل سیناپس (<9۱۳۳)) عصبی دارای خاصیت بازدارندگی و مختل كردن عمل آنزيم كولين استراز بوده و باعث تجمع ماده استیل کولین در سلولهای عصبی و در نتیجه تداوم تحریکات عصبی و تشنج شدید ضعف عضلات. نارسایی ریوی و مرگ می شود. 

صفحه 44:
علایم مسمومیت در انسان : سرگیجه اسهال و تهوع؛ تتگی مردمک نشستن عرق سرد بر بدن» ریزش اشک» تارشدن بینایی» جاری شدن بزاق؛ سردرد افزايش ضربان قلب (تا کیکاردی)؛ لرزش دست. ضعف عضلات؛ تورم ریه ها و بالاخره اغما می باشد. در شروع مسمومیت ضربان قلب و فشارخون پایین می آید و سپس فشار خون بالا می رود. در صورت شدت مسمومیت حداکثر ظرف ۲۴ ساعت مرگ حادث می شود. در صورت ورود سم با دوز بالاه بدن قادر به هیدرولیز سم نبوده و علایم مسمومیت ایجاد می شود. پادزهر سموم فسفره سولفات آتروپین به میزان ۲ میلی گرم تزریق وریدی است و در صورت ‎SW‏ ‏.هر ۳۰ تا ۴۰ دقیقه تکرار می شود 

صفحه 45:
سموم آلی ازته با کارباماتها (ممس9) مه خواص دارويى اين مواد از سالها قبل شناخته شده بود. این سموم از اسید کاربامیک به فرمول (26(601,6),!!" مشتق می شوند. اين مواد عموماً حشره کش هستند. تعدادی از آنها قارج کش و نماتدکش نیز می باشند. در این ترکیبات به جای دو اکسیژن متصل به کربن, دو گوگرد قرار می گیرد. سینرژیستها اثر خوبی بر روی این سموم دارند و خاصیت حشره کشی آنها را چندین برابر می کنند. برای مبارزه با حشراتی که به سموم کلره و فسفره مقاوم هستند به وفور مورد استفاده قرار گرفته اند. ۳-۹ ۱ 

صفحه 46:
مهمترین سموم این گروه که کاربرد بهداشتی دارند عبارتند از: الف) با بایگون : بایگون حشره کشی است با طیف وسیع و برای مبارزه با تعداد زیادی از آفات بهداشتی مصرف شده است. دارای خاصیت گوارشی و تماسی خوب و دوام زیاد است. خاصیت سریع التأثیر دارد. در سم پاشی ابقایی برای از پودر آن در ایران مصرف 2 ۳/۶ کنترل پشه ها به میزان خوراکی آن برای رات ۹۵ تا ۱۱۰ میلی 1,696 .می شود گرم است. فرمولاسیونهای دیگراین سم شامل امولسیون ۸۲۰ که (90)) بیشتر مصارف کشاورزی دارد. گرد ۰1/۱ طعمه مسموم و آثروسل و حشره کشهای خانگی بوده که مصارف 276 بهداشتی دارند 

صفحه 47:
ب) سوین (3/03/0/1) : از مهمترین سموم کارباماتی است که مصارف کشاورزی و بهداشتی فراوانی دارد. در کنترل آفات بهداشتی بیشتر به عنوان لاروکش و به صورت پودر برای مبارزه با کک و شپش دام مصرف می شود. به صورت لوسیون و امولسیون برای مبارزه با شپش سر کاربرد دارد. سمیت آن برای پستانداران کم و 050 آن برای رات ۲۲۵0/۱۵ 0 است. 

صفحه 48:
ج) بندی وکارب (6/100/03110) با ساترن : ساترن برعلیه ساسها و پشه هاء در کنترل بیماری شاگاس و مالاریا و مبارزه با مگسهاء ككهاء سوسکهای حمام. حشرات و آفات خزنده و به صورت سم پاشی ابقایی به میزان ۴۱۰ گرم در مترمربع مصرف شده است. به دلیل مسمومیت بالا با 1050 معادل ۵۵ میلی گرم و خاصیت برگشت پذیری کم» نسبت به بایگون مورد استفاده کمتری پیدا کرده است. از سموم دیگر این گروه که مصارف بهداشتی و اغلب کشاورزی دارند. می توان سموم دی اوکساکارب. کاربامولت. فورادان و دی متان را نام برد. 

صفحه 49:
نیز مانند سموم فسفره روی آنزیم کلین استراز عمل کرده و کار آن را مختل می نمایند. ورود دوزهای بالای این سموم به بدن ایجاد علایم مسمومیت به شکل سرگیجه. سردرد. تشنج» استفراغ می باشد و تا رسیدن پزشک وادار به استفراغ از طریق خوراندن آب نمک نمود. پادزهر این سموم نیز سولفات آتروپیل 6 سح 

صفحه 50:
حشره کشهای آلی گیاهی : ۱ از قدیم الایام از عصاره توتون و تنباکو و گاهی مخلوط با آهک جهت مبارزه با 515 حشرات استفاده مى شد. يس از آن از كياهان خانواده استفاده شد. بعضی گیاهان خانواده نفوذ نیز ۷۲۵۲۳۲۸۱۲۳ تحت عنوان دارای ترکیباتی با خاصیت حشره کشی می باشد. چند سم موثر حشره کش از گیاهان فوق استخراج می شود که به ترتیب نیکوتین و پیرتروم و روتنون است .که پیرتروم بیشترین مصرف را دارد 

صفحه 51:
الف) تونون : دارای ۱۲ نوع آلکالوئید و ۸۹۸ نیکوتین است. نیکوتین مایعی به شدت فرار و تبخیر شونده است و از طریق تنفسی باعث مرگ آفات می شود. ممکن است به صورت خالص و به صورت سولفات نیکوتین مصرف شود. اين ماده به سرعت تجزیه می شود و برای انسان و دام بسیار خطرناک است. 050آا آن بين ۲۳ تا ۳۰ میلی گرم در کیلوگرم وزن بدن است. 

صفحه 52:
ب) پسرنبرونمدها : گیاه پیرتر دارای چندین ترکیب سمی طبیعی شامل پیرترین ۱و ۲ سینرین است که دارای خاصیت حشره کشی سریع است. برگشت پذیر بودهء سميت كم براى يستانداران و تجزيه سريع در مقابل نور است. اين تركيبات به اسامی تجاری مثل توپکس, آمبوش و آیکون است که در بهداشت و کشاورزی کاربرد دارد. 050 آنها بیش از ۴۰۰۰ میلی گرم می باشد. ج) روتنوئيدها : از ريشه بعضى كياهان خانواده 1115 ©0] تر تحت عنوان روتنوئید استخراج می شود که ترکیبات مصنوعی آنها به نامهای روتنون تهیه و عرضه می شود. از پیرتروتیدهای سننتیک به همراه سینرژیستها به شکل وسیع. به عنوان حشره کشهای خانگی بهداشتی برای کنترل حشرات. پشه هاء مگسهاء سوسریها و حشراتی که به سموم کلره» فسفره و کارباماتی مقاوم شده اند. استفاده می شود. 

صفحه 53:
در صورت مصرف مقادیر بالا از ممکن است علایم مسمومیت به صورت سوزش چشم. ریزش اشک» سوزش پوست. عطسه و سرفه. آبریزش از بینی و در صورت خورده شدن سم. حالت تهوع و استفراغ دل درد. سوزش و ضعف عضلانی ایجاد می شود. تيروئيدها در اين صورت انتقال مسموم به هوای آزاد. در صورت آلودگی پوست. شستشوی یدن و مصرف مواد تهوع آور توصیه می شود. اين سموم پادزهر مشخصی ندارند و درمان مسموم به .صورت علامت درمانی می باشد 

صفحه 54:
سموم آلی گوگردی (روداناتها) : مصرف این سموم دربهداشت رواج چندانی نداد این سموم ترکیبی از تیوسینات ‏ می باشد. ت و دارای عامل ‎SCN‏ سموم معدنی : سموم معدنی شامل مواد شیمیایی معدنی مثل روغنهای معدنی نفتی, گوگردی, فسفر دوزنگ و مواد آرسنیکی می باشند که از طریق گوارش ایجاد مسمومیت می کنند. بعضی از ترکیبات این گروه مثل گوگرد تأثير تنفسى دارند. روغنها علاوه بر تأثير تنفسى و توليد بخار سمى از طريق فيزيكى و یا مسدود كردن روزنه های تنفسی حشرات باعت مرگ آنها می شود. 

صفحه 55:
جونده کشها : موادی که برای مبارزه با جوندگان بکار مى روند در چهار گروه می باشند : ۱- جونده کشهای تک دوز یا سموم حاد یا شدیدالاثر (۸16) (Chronic slow acting) ‏ضد انعقادى‎ clas oaige -Y (Fumigants) ‏سموم تدخینی یا گازی‎ -۳ ۴- دور کننده های جوندگان (۲6۴۵۱۱6۳6 5۵06۳6) 

صفحه 56:
‎Cal‏ نموم تک دوز با حاو اين سموم معمولاً در صورت ورود دوز مناسب با یک بار تغذیه باعث مرگ چونده می شوند. سموم این گروه غالباً ترکیبات معدنی بوده و کاربرد نسبتا وسیعی دارند. مهمترین این سموم عبارتند از : ‏فسفر دوزنگ یا زینک فسفید (۴۵2۲3) : ‏گردی است نرم. خاکستری مایل به سیاه و دارای بوی مشخص سیر و مزه ای تند که برای جوندگان مطلوب است. این ماده جونده کش عمومی است. سرعت تأثیر آن زياد بوده» در کمتر از یک ساعت باعث مرگ جونده می شود. فسفر دوزنگ به شکل طعمه مسموم به میزان ۱ تا ۵۱ درصد همراه غلات حبوبات؛ ماهى: گوشت» میوه و سبز ‎ ‎ ‏ات مصرف می شود. 

صفحه 57:
سولفات تالیم (۲12504) : به اسامی تجاری (۵/0] و 26110) عرضه می شود. جسمی است بلوری» سفیدرنگ, محلول در آب: بدون مزه و بوی خاصء به همین دلیل توسط حیوانات اهلی؛ پرندگان و حتی انسان ممکن است مصرف شود. این ماده به صورت خمیر و دانه مسموم مصرف می شود. ب) سموم ضد انعقادی یا مزمن : اين تركيبات داراى اثرات فیزیولوژیکی مشابه بوده و می توانند مکانیسم انعقاد خون را مختل و باعث خونریزی داخلی و کشنده شوند و اثر آن تا چند روز ممکن است باشد. سمیت آن برای انسان و حیوانات کم است و پادزهر آن ویتامین 6 می باشد. مهمترین این سموم عبارتند از 

صفحه 58:
۱- وار فا با نام تجاری 8 و 0۲۵۲۱۳ ۰6۷ محلول غلیظ 4۵/۰ همراه نشاسته و محلول در آب:می:باشده ۲- راکومید به صورت پودر. مایع و طعمه مسموم مصرف می شود. اميد[ به نامهاى ييندون و ييوالين به صورت يودر نرم و زرد رنك با بوی کم است. روی موشهاى اهلى به خوبی موثر است و به صورت ۵/۰ درصد و ۲ درصد همراه نشاسته مصرف می شود. ۴- برودی فا به نام های تجاری کلرات و تالن ساخته و عرضه می گردد. نسبت به سموم دیگر جدیدیتر و سمی تر است و خطر آن برای انسان و حیوانات نیز بیشتر است. این ماده دارای تأثیر سریع در دوزهای کم است. طعمه های مسموم حاوی ۰۰۱/۰ تا ۰۰۵/۰ درصد به مدت جند روز باعث کنترل جوندگان می شوند. این طعمه ها در محلهای مختلف از جمله درون کانالهای فاضلاب و به همراه گندم مصرف می شوند. 

صفحه 59:
ج) سموم ندخینی يا گازی : از این سموم برای از بین بردن جوندگان و اکتوپارازیتهای آنها در محلهای غیرقابل دسترس در ساختمانها, کشتی ها و در لانه جوندگان در زیر خاک استفاده می شود. این سموم بسیار خطرناک و کار با آنها نیاز به رعایت نکات دقیق و تجربه و آموزش کافی دارد. مهمترین این سموم عبارتند از : ۱- سیانور : لین سم به شکل سیانور کلسیم 8)6.1(2) و سیانور سدیم ‎NaN‏ ‏مصرف می شود و از پرمصرف ترین سموم گازی یا تدخینی است که در عملیات خارج از اماکن به کار رفته و نباید درون یا در نزدیک منازل و ساختمانها بكار رود. اين ماده ذر اثر تماس با رطوبت هوا تولید اسید سیانیدریک (۳۱6/۷) کرده و در هوا منتشر شده و باعث مرگ می گردد. 

صفحه 60:
این سم به صورت پودر یا گرانول سفید خاکستری وجود دارد و درون لانه جونده ریخته و درب لانه مسدود می شود. پادزهر آن آمپولهای نیتریت آمیل است که درون دستمال ريخته شده و به مدث ۳۰ ثائیه در مقابل بینی فرم مسموم که بیهوش شده نگه داشته می شود. هنگام کاربرد این سم حتماً باید دو نفر حضور داشته باشتد. 

صفحه 61:
۲- متیل بروماید (۳۱38۲)) : گازی بی بو و خیلی سمی است و کاربرد عمومی دارد. اين گاز به صورت کپسولهای تحت فشار که دارای لوله و شیر می باشند عرضه شده و به کمک آنها گاز به درون لانه جونده و محل موردنظر فرستاده می شود. متیل بروماید بای ضد عقونی کردن سیلوها و علیه حشرات و قارچها به کار می رود. در دمای زیر ۴ درجه سانتیگراد نباید مصرف 

صفحه 62:
۳- هیدروژن فسفاید (فسفید آلومینیوم) ۳۱3 به نامهای فسفین و سلفوس و به صورت قرصهای فشرده ۳ گرمی که هر قرص تولید یک گرم گاز سمی هیدروژن فسفاید در مجاورت رطوبت هوا می کنند مصرف می شود. ۲ تا ۳ قرص را درون لانه جوندگان ريخته و دربهای لانه را مسدود ‎eS‏ این گاز نیز دارای تأثیر عمومی بر روی جوندگان و حشرات و سایر بندپایان بوده و از آن در سیلوها و انبارها به شرطی که خالی از سکنه باشد استفاده می شود. این ماده دارای بوق تند سیر است. سایر سموم گازی کلروپیکرین (130102/)) یا گاز اشک آور. گاز کربنیک (202)) به صورت یخ خشک برای سردخانه ها و توده های غلات و منواکسید کربن (00©) يا گاز اگزوز که توسط لوله ای به درون لانه جوندگان برای مدت ۱ تا ۲ دقیقه فرستاده می شود. اشاره کرد. 

صفحه 63:
دوره کننده ها ‎(Repellents)‏ : ترکیباتی هستند که برای جوندگان مضر و باعث دورشدن آنها از مناطق و يا مواد مورد استفاده مى شوند. اين مواد علاوه بر تآثير مناسب بايد داراى دوام كافى باشند. اين مواد در ساخت كابل تلفن و برق و كونى ها و كارتنها نكهدارى مى شود. اين مواد مانند و را نام 11۳3۳0 و ۲110102۷۱۱0 ,برد 

صفحه 64:
حشره كشهاى آلى متفرقه: ‏ _ تركيبات آلى متفرقه مى باشند كه آنالوك فرمون و هورمونهاى مختلف حشرات بوده و ايجاد اختلالات فيزيولوزيكى در رشد و فعاليت عادى حشرات کرده و باعث مرگ آنها می شود. که موجب تجزیه کیتین (01۳۳[110) از این گروه می توان دیمیلین حشرات شده و لاروها در اثر تماس با آن دچار اختلال در تغییر جلد شده و از بین می روند. اين ماده بر روی تخم حشرات نیز اثر کشنده دارد و رشد جنین را مختل می کند. مانند ترکیبات تریمیدان و .پروپال 

صفحه 65:
حشره کشهای بیولوژیک (میکروبی) : اين مواد شامل عوامل زنده میکروبی مثل ویروسها, باكتريها. قارجها و بعضى جانوران هستند که ‎Calla‏ و یا ترشحات سمی آنها با مرگ حشرات می شود مهمترین عوامل بیولوژیک مصرفی در بهداشت باکتری موسوم به باسیلوس تورینجنس است که در شرایط مصنوعی تولید انبوه شده و اسپورزایی می کند. اسپورهای آن دارای کریستالهای سمی است. لاروها با خوردن کریستال سمی از بين مى روند. این باکتری به صورت تجاری و به اسامی باکتان و باکتوسپتنین تولید و عرضه می شوند و در کشاورزی کاربرد وسیع دارند. استفاده از سموم یولوژیک قارچی, ویروسی و نماتدی در بهداشت رواج جندانى ندارد. 

صفحه 66:
لاروکشها (65 ۵۳۷۱610 : مبارزه با لارو پشه ها وسیله مفیدی در برنامه هاى مبارزه .با بيمارى مالاریا است و در نواحی که سم پاشی ابقلیی رضلیت بخش نباشد و در مواردی که لانه های لاروی و محلهای رشد و نمو پشه ها محدود و مشخص باشند توصیه می شود. ترکیبات و سموم مختلف به عنوان لاروکش مورد استفاده قرار گرفته است که عبارتند از الف) ین مصرف را گازوئیل به همراه یک ماده بخش کننده داشته است و میزان مصرف ‎۱٩‏ تا ۴۷ لیتر است که در هکتار سطح لب می باشد. همچنین روغنهای کاستور (0[1 ۵500۲ مازوت و نفت سفید. نیز مصرف می شوند. روغنهای سنتتیک دارای خاصیت پخش شوندگی پیشتر و قیمت کمتری هستند مانند ۵ ۲5 ا۷/۵۱2۲[0 به میزان ۱۰ تا ۲۰ لیتر در هکتار مصرف می شوند. روضهاء هم از طریق فیزیکی و مسدود کردن سوراخهای تنفسی لاروها و از طریق تصفیه بخارات سمی باعث مرگ لاروها می شوند. 

صفحه 67:
ب) سبزباريس 1 ترکیبی است محلول در آب از قدیمی ترین ترکیبات شیمیایی حشره کش و لاروکش محسوب می شود و به صورت پودر نرم و به میزان یک کیلوگرم در هکتار سطح آب به کار می رود. اين سم به صورت گرانولهای بسیار ریز به نامهای ورمیکولیت (۱01[66 ]۷/6۳۳0 و بنتونیت (860۱01100[6) و گرانول درشت و شناور جهت نفوذ در عمق آب به کار مي روند. چ) حشره کش آلی لاروکث سموم مختلف فسفره و كارباماتى مثل تمفوس (©]868. فنتيون. بايتكس و مالاتيون به صورت امولسيون يا كرانول و قرص در آبهای محل رشد لارو بسته به داشتن يا نداشتن كياه درآب مصرف مى شوند. در أبهاى كثيف ميزان مصرف سم ودفعات سم ياشى بيشترمى شوف 0 از سم دصوپ به متظور فومیگاسیون بقایی در مخازن آب آشامیدنی,تانکر آب و آب نار استفاده می شود 

صفحه 68: