سیستم های اندازه گیری دقیق

صفحه 1:
9 "الاين اس بسم الله الرحمن الرحيم Oe ‏هاى اندازه كيرى دقيق (کاردانی)‎ a af “ < és 7/17 nae 

صفحه 2:
a 1 سیستم های اندازه گیری به دلیل اينکه درسطح جهان درکشورهای مختلف قطعات مختلف ماشین آلات و دستگاه های مورد استفاده اکثراً درکشورهای مختلفی ساخته می شود و بمنظور تطابق آنها در تمام کشورها نیاز به هماهنگی و یکنواختی اندازه آنها می باشد لذا به این لحاظ سیستم پا سیستم های خاصی از اندازه گیری مورد نیاز است تا همه کشورها از آن تبعیت نموده و آن را به کار برند تا قطعات ساخته شده در آن کشورها و کشورهای دیگر و برای ماشین آلات و دستگاه ها مورد استفاده قرار گیرد. بدین منظورح سیستم عمده اندازه گیری برای تعبین کمیت های اندازه گیری وجود دارد. 

صفحه 3:
ae 7 سيستم متريك.) * از جمله سيستم هاى اندازه كيرى سيستم متريك است كه اكثر كشورهاى دنيا به خاطر ویژگی های زیر از آن استفاده می کنند. از جمله وبژگی های بارز اين سیستم ده دهی بودن رقمهای اعشاری آن است که به عبارت دیگر ضرایب اجزاء و اضعاف این سیستم مضربی از عدد 100) هستند که به راحتی می نوان آن را در عدد ضرب پا تقسیم به نام سیستم بین المللی 601 معروف است کمیت اصلی اين سیستم برای واحد طول متر(0)) است. ۰ تعرف متر: جدیدترین تعریف در سال 90 میلادی در هفدهمین کنفرانس اوزان و مقادیر در پاریس ارانه شد که عبارت است از فاصله ای که نور در مدت ثانیه در خلاء طی می نماید. پس از این به بعد متر اندازه و شناسه ای از جنس زمان خواهد بود. 

صفحه 4:
ae 7 ۰ تا سال 19000 تعریف متر عبارت بود از محیط کره زمین در روی نصف النهار زمین که از قطب می گذرد. برای مقایسه قطعه ای از آلباژ پلاتین ایریدیوم به نام مر مبناه ساخته و در موزه سور فرانسه نگهداری می شد و فاصله بین دو خط رسم شده برروی بدنه آن به عنوان متر مبنا شناخته شد. ۰ خاصیت آلیاژ پلاتین ایریدیوم از لحاظ شیمیایی و فیزیکی طوری است که دارای بقاء و دوام نسبتأ خوبی می باشد. ولی به علت مشکل بودن ساخت آن برای نمونه های متعدد در کشورهای دیگر و کنترل آن با متر مبنا و نیز مشکلات دیگر باعث شد كه از سال ‎(GOD‏ به بعد تعریف جدید برای متر پیشنهاد شود. تعریف جدید: هر منر برابر است با 1960070607 برابر طول موج نور نارنجى كريبتون ©6. پس از اين تعریف نیز جدیدترین تعریف متر عنوآن شد که در بالا ذکر شد. 

صفحه 5:
i 7 :لجزاء و اضعاف متر ۰ اجزاء متر: دسی مترمس!» سانتی مترمی میلی مترسس و میکرومتر ۲ ۰ اضعاف متر: دکامتر» هکتامتر و کیلومترس( 

صفحه 6:
ae 7 (ark EY!) ‏سیستم انگلیسی‎ ۰ اين سيستم كه به نام سپستم اینچ معروف است در انگلیس و آمریکا و دیگر کشورهای انگلیسی زبان متداول است. واحد طول دراین سیستم پارد لسجمم می باشد. تعریف طول برمبنای کمیت اصلی ‎Gal‏ سیستم نیز هموراه دستخوش تغییرانی بوده است. درسال 9006 میلادی» طول ساعد « استخوان زیرین» ادوارد اول» پادشاه انگلیس بر مبنای استاندارد طول قرار گرفت. براساس این تعريف النا ‎(obra)‏ ادوارد اول یک یارد تعبین شد. دراین راستا < ام ‎Boot‏ 6 ر 46 ۳ < ‎tack‏ تین شد. اما در سال 9000 میلادی در آمريكا هر يارد برابر با مثر استاندارد تعيين شد ه معادل م 0/ 606006 

صفحه 7:
8۲", :اجزاء و اضعاف يارد ۰ اجزاه بارد: :۰۰۰و .... که همگی برحسب اینچ بودند. + اضعاف یارد: مایل (طب) و ‎(Poot) asi‏ 485 عاد 6 عم ‎tek pad = OO mek‏ 9999 ۷۲۶ نکته 6 1299920 ۰900006006 w OP. POC ww Arak = ‏م99 ۶2 ۲ ب‎ 

صفحه 8:
0۷9 :واحد زاویه ۰ زاویه دارای واحدهای گوناگونی مانتددرجه « رادیان و گراد(دایره) می باشد. ۰ در صنعت برای اندازه گیری زاویه از واحدی به نام درجه استفاده می کنند و آن برابر است با زاویه مرکزی محیط دایره. + اجزاء درجه شامل دفيقه و ثانیه می باشند و در موارد حساس تر میتوان از تقسیمات کوچکتری به نام ثالثه و رابعه نیز در مورد آن استفاده کرد. 

صفحه 9:
۱9 استانداریدهایاندازه گیری ۰ استانداردهای اندازه گیری برحسب عملکرد و کاربردشان به 9 قسمت (دسته) طبقه بندی می شوند. 0- استانداردهای بین المللی ©- استانداردهای مرجم © استانداردهای اولیه ستانداردهای کاری یا عملی استاندارهای ملی م- استانداردهای فعال <- استانداردهای ثانویه استانداردهای غیرفعال 

صفحه 10:
۰ 0 استانداردهای بين المللى اسنانداردی با یک موافقننامه بین المللی به عنوان اسناندارد مبنای بین المللی شناخته شده و وسیله ای است جهت دادن اندازه به سایر استانداردها از همان کمیت در جهان؛ این استاندارد دارای دقت بسیار بالایی می باشد. ۰ 0 استانداردهای ارلیه این استاندارد نبز دارای بالاترین کیفیت مترولوژی برای کمیت خاص می باشد که همواره توسط پک موسسه بین المللی کالبیره شده و دارای تابیدیه می باشد. این استانداردها در آزمایشگاههای بعضی از کشورهای صنعتی تهبه می شود. مهمترین آنها عبارنند از: دفذر ملی استاندارد در واشنگتن (0(,60,60)» آزمایشگاه ملی فیزیک در انگلستان(,ا۳).()) و موسسه فیزیک و تکنیک در آلمان (۳.۳۵)) 

صفحه 11:
۰ 6 استانداردهای ملی استانداردی که با یک موافقتنامه ملی به عنوان استاندارد مبنای ملی شناخته شده و وسیله ای است جهت دادن اندازه به سایر استانداردها از همان کمیت و در همان کشور. ‎٠‏ - استانداردهای ثانویه ‏نظربه اینکه اول ساخت یک استاندارد اولیه کار بسیار پیچیده است و ثانیاً احتیاج به تاسیسات پیچیده دارد. لذا در مراکز آزمایشی بزرگ و استیتوهای تحقیقاتی از استانداردهای ثانویه که درعین دقیق بودن» کار با آنها نیز آسان است استفاده می شود. استانداردهای انویه به صورت دوره ای توسط استانداردهای اولپه کالببره می گردند و به آزمایشگاههای ملی اسناندارد فرسناده می شود و صرفاً برای استاندارد کردن رده پایین تر یعنی استانداردهای کاری مورد استفاده قرار می گیرد. ‎ 

صفحه 12:
۰ 0 استانداردهای مرجع استانداردی است که بطورکلی دارای بالاترین کیفیت مترولوژبی موجود در آن محل با سازمان است و به اندازه گیری از آن ناشی می شود. ۰ استانداردهای کاری از جمله لوازم بنیادی هر آزمایشگاهی محسوب می شود. این استانداردها جهت کنترل و کالببره نمودن لوازم اندازه گیری موجود در آزمایشگاه برای ارزیابی دقت و عملکرد آنها و پا جهت انجام اندازه گیریهای مقایسه ای در کاربردهای صنعتی به کار می رود. 

صفحه 13:
A 59 ‏استانداردهاى فعال‎ © ٠ وسايل و دستكاه هايى كه به صورت بنيوماتيكى؛ الکترونیکی و هیدرولیکی و یا داده بردازى كنترل مى شودء مانند دستگاه های 20000) و لیزر و اینترفرومتری و.... ۰ 0 استانداردهای خبرفعال وسایلی که با گذشت زمان و مواردی همچون حمل و نقل» رفتار نامنظمی از خود نشان نمی دهند مانند گیچ هاء فرمانهای برونری وزنه ها و... 

صفحه 14:
9 اصطلاحات و تعاریف در اندازه گیری ۰ تعاربف ر اصطلاحاتی که در زمبده مترولوژی به کار می رود دارای معالی خاص و تعربف شده ای اسث و به منظور پکنواخث كردن در سطح بين المللى ندرین شده است. اکثر اين عبارات براساس واژنامه تعریف شده اند و همچنبن تعاریفی نیز برحسب 0000060 196 بیان شده است. 

صفحه 15:
مترولوژی - علمی است که راجع به اندازه گیری و کنترل ابعاد و زوایا و کیفیت قطعات صنعتی بحث می کند. در مترولوژبی 6 پارامتر خیلی مهم است یکی طول و دیگری زاویه. اصولاً مترولوژی به روشهای اندازه گیری مربوط می شود که نکبه بر واحدهای اسناندارد دارد. عمل منرولوژبی در صورنی منضمن اندازه گیری دقیق و درستی می باشد که از دستگاه و ابزار آلات دارای درجه دقت بالا استفاده شود. مترولوژبی محدود به اندازه گبری طول نیست. اما اغلب به بازرسی صنعتی به شیوه های گوناگون و مختلفی مربوط می شود به اضافه تکنیک های طراحی صنعت. بنابراین مترولوژی بر دو نوع است: - مترولوژی ثابت(استاندارد) ‏ . مترولوژی پوبا(دینامیک) 

صفحه 16:
۰ اندازه گیری مجموعه عملباتی که به منظور تعبین مقدار یک کمیث انجام می پذیرد را اندازه گیری گویند. ازطریق اندازه گیری میتوان اطلاعانی درباره خصوصیات اجسام از قبيل وزن هاء دماء طول و.. بدست آورد. بنابراین اندازه گیری شامل دو بخش است. ‏ عددو واحد اندازه گیری. به عبارت دیگر اندازه گیری تعبین ابعاد یک قطعه توسط ابزار مربوط براساس واحدهای استاندارد می باشد. ۰ کنترل مرحله بعد از اندازه گیری می باشد و عبارت است از عمل بررسی و مقایسه ابعاد یک قطحه ترسط ابزار مربوطه براساس انحرافهای مجازی که طراح روی لقشه مشخص کرده است. 

صفحه 17:
۰ دقت وسیله اندازه گیری کمترین اندازه ای که وسایل اندازه گیری می نوانند اندازه بگیرند يا کوچکترین قسمت بندی وسیله اندازه گیری. ‎٠‏ دقت سطح (زبرى يا كيفيت سطح) ‏ميزان برداخت سطح را كه به روشهاى مختلف قابل محاسبه و يا با وسايل مختلف قابل اندازه كيرى مى باشد را كويند. ‏۰ دقت ابعاد یا تلرانس ‏میزان خطای مجازی را که طراح نقشه مشخص کرده و به عبارت دیگر ماکزیمم و مینمم انحرافی که می توانیم در مورد یک کمیت روا بداریم. ‎ 

صفحه 18:
۰ دامنه پا طیف اندازه گیری حدفاصل بین حداقل و حداکثر اندازه ای را که با وسیله اندازه گیری می توانند اندازه بگیرند گویند. ۰ کالییراسیون عبارت است از اطمینان حاصل کردن از دقت و صحت وسایل اندازه گیری با توجه به شاخص ها و معیارهای مشخص شده یا تعبین خواص اندازه شناسی, 

صفحه 19:
.۰ 8۷۲ ۰ کنترل کیفیت بازرسی مورد قبولی است برای نمونه گیری از محصولات؛ به طریق ریاضی و مشخص کردن درست بودن یا نبودن فرآیند انجام شده برروی محصولات. ‎٠‏ فرآیند اندازه گیری ‏مجمرعه فرآیندها و دستورالعمل ها و رويه هاى معين شده كه با استفاده از ابزار دقيق» درم افزارها و افرادى كه در ارثباط با کار اندازه گیری هستند صورت می پذبرد. ‎ 

صفحه 20:
ry ‏الواع وسایل اندازه گیری‎ ۰ »- وسایل ثابت: توسط اين وسایل فقط یک بعداز قطعه را میتوان کنترل کرد مانند شابلون ها. ©- وسايل متغير: با اين وسايل ميتوان اندازه هاى مختلف را اندازه كيرى و كنترل نمود. استفاده از اين وسايل نياز به مهارث دارد. سرعت عمل اندازه كيرى با آنها كم است و برای تولید تکی مناسب است. © وسيل كتتراية وسایلی که فقط میتوان با آنها قطعه را کنترل نمود مانند 

صفحه 21:
a 1 روشهای اندازه گیری ۰ ).- مسنفیم: اگر در اندازه گیری وسیله مستقیماً با کار در تماس باشد و از روی آن اندازه خوانده شود به عبارت دیگر وسایل اندازه گیری را که دارای درجه بندی هستند با قراردادن آنها در کنار قطعه مورد اندازه گیری اندازه قطعه مسنقیماً از روی خطوط درجه بندی خوانده می شود را می گویند. ۰ © غيرمستقيم: اين حالت عکس اندازه گیری مسنقیم می باشد. یعنی در یک اندازه گیری میلوان وسیله اندازه گر را مستقیم با کار تماس داد و درابن حالت از رسابل کمکی (از طریق لفل الدازه) استفاده کرد. وساپل نقل الدازه مانلد پرگارها که شامل پرگار سرکج» پرگاردوطرفه»پرگارپله ای» اندازه گپر تلسکوپی 

صفحه 22:
09 :خطا در وسایل اندازه گیری و اندازه گیری بطورکلی هیچ وقت نمیتوان اندازه گیری مطلق و صحیح و کاملا درست انجام داد زیرا خطاهای مختلف درسیستم باعث عدم اندازه گیری مطلق و صحبح می باشدکه مقدار اين خطاها بستگی به عوامل مختلفی داردکه با شناسایی آنها ميتوان مقدارخطا رابه حداقل رساند. عوامل ایجاد کننده خطاها بسیار زیاد است که میتوان به دسته های زیر طبقه بندی نمود. 

صفحه 23:
a 1 :الواع خطاها ۰ خطای عمده» ©- خطا از نظر منشاء و منبع» 0- خطا از نظر نمایش» ‎AP‏ ‏خطای حدی تضمین شده ۰ 4 خطای عمده این خطا به سه دسته تفسیم می شود: الف) خطای ناشی از اشتباه مثل اينکه در چند اندازه اشتباهی رخ دهد. ب) خطای ناشی از حواس ری متا یمه به جای 0/060 خوانده شود. ج) خطای ناشی از استفاده ناصحیح از تجهیزات, ۰ © خطا از نظر منشاء و منبع به دو دسته نقسیم می شود: الف) خطای روشمند با سیستماتیک به عبارت دیگر خطای دانمی با قابل را عام ب) خطاى تصادفي يا رأندم به عبارت ديككر خطای اتفافی یا غبرقابل رفع(خاص). 

صفحه 24:
a 1 :الف) خطای سیستماتیک ۰ خطایی است که قابل رفع و برطرف کردن است و در توان کاربر می باشد به عبارت دیگر خطایی است که قابل پیش بینی و پیشگیری است. عرامل ایجاد کننده این خطا عبارتند از: 1 خطای شخصی: این خطا از ناحیه اپراتور در اثر بی توجهی ایجاد می شود ‎Sie‏ ‏بای ‎ae‏ اندازه باید به صورت عمود به خطوط وسایل اندازه گیری بایستی نگاه کرد. خطای فشاردرگیری: درمواقع اندزه گیری با وسایل اندازه گیری نبايد به وسيله الدازه كبرى زياد فشار أورد. 6- خطای عدم منطبق بردن صفر: هرگاه صفر ورنبه دقيقاً در مقابل صفر درجه بندی قرار نگیرد. 

صفحه 25:
87 :الف) خطای سیستماتیک <- حرارت: مثل انقباض و انبساط که نباید قطعه با وسایل اندازه گیری را بیش از حد در دست نگه داشت. © آلردگی: از بدترین خطاها در اين مورد بوده و اپراتور بایستی قطعه و وسیله اندازه گیری را قبل از عمل اندازه گیری پاک کند. 0.- عدم انتخاب مناسب ابزار اندازه گیری > خطای »بح وحم (مثلثاتی): دراثر عدم انطباق محور کار با محور وسیله به وجود می آید. 

صفحه 26:
0-9 ب) خطای تصادفی ‎٠‏ خطایی که دریک عمل اندازه گیری به صورت طبیعی ایجاد شده است به عبارت دیگر خطایی که قابل پیش بینی است ولی قابل پیشگیری نیست. یا کار از کار گذشته و قابل رفع نيست و یا بطورکلی از حد توانایی اندازه گیر خارج است. مانند لرزش» سروصداء تشعشم پارازیت الکتریکی, بيدايش خطا در اثر تغيير شكل اجزاء تحث تاثير وزن؛ استهلاک وسایل» خطاى موجود در استانداردها و تجهيزات كاليبراسيون. خطاى تصادفى را ميتوان از ميانكين كرفتن و فنون آمارى به حداقل رساند. ‎ 

صفحه 27:
6۲, خطا از نظر نمایش-6 ۰ به دو دسته تقسیم می شود: - خطی ©- غيرخطى 2 خطای حدی تضمین شده معمولاً کارخانجات ساخت وسایل اندازه گیری» جهت مطمنن نمودن خریداران این لوزام از کیفیت کالاء دقت مشخصی را برای محصولات خود تضمین می نمایند. دقت تضمین شده این وسایل اندازه گیری غالبا برحسب درصد بخصوصی از حداکثر مقداری است که دستگاه میتواند بسنجد را بیان می کند. 

صفحه 28:
817 نحوه انتخاب وسايل اندازه گیری * انتخاب وسایل اندازه گیری به پارامترهای مختلفی بستگی داردکه درزیربه اعم آنها اشاره می شود. ](~ شکل هندسی قطعه مورد اندازه گیری 6 سیستم اندازه گیری ©- جنس قطعه مورد اندازه كيرى © نوع عمل ©- دقت اندازه كيرى وكنترل براى قطعه ©- تنوع و تعداد قطعات مورد اندازه كيرى 4 - حجم قطعه © زمان اندازه كيرى 

صفحه 29:
0-9 تقسیم وسائل اندازه گیری از نظر ساختمان و مكانيزم عمل ۰ از مهمترین ابزار اندازه شناسی تجهیزات اندازه گیری است که در حقیقت عمل اندازه گیری و سنجش توسط آنها صورت می گرد. هرچه تجهیزات اندازه گیری از دقت عمل و خطای کمتری برخوردار باشد میزان سنجش دقیق تر و خطا کمتر می باشد. بنابراین در سیستم های اندازه گیری برای سنجش کمیت های فیزیکی؛ مکانیکی, الکترونیکی الکتریکی و... وسایل و ابزار خاصی مورد استفاده قرار مى كيرد كه به شرح زير اسث: 

صفحه 30:
0۷9 ‎٠‏ 1 مکانیکی: اساس کار آنها پیچ و مهره- چرخ دنده و... می باشد. مانند: کولیس» پیکومتر» زاویه سنج و.. ‎ ‏۰ . هیدرولیکی: اساس کار اين نوع وسایل سیالات می باشند مانند تراز ‏۰ 0. پنتوماتیکی(نبوماتیکی): اساس کار اين وسایل برمبدای جریان هوا می باشد. مانند سنجه های بادی. ‎٠‏ 4 اندازه كيرى نورى: دراين وسايل از خواص اينه ها و عدسی ها و... استفاده می شود مانند اتوکالیماتور» دوربین نقشه برداری و... ‎ 

صفحه 31:
87 ‎٠‏ © وسایل اندازه گیری الکتریکی و الكترونيكى: مانند كمبراتورهاى ‎ee‏ هاء ميكرومترهاى ديجيتالى؛ زبرى سنج و دستكاه هاى ‎ ‏۰ 0 وسایل اندازه گیری الکترومکانیکی: گشتاور؛ فشار؛ درجه حرارت؛ ترك هاء جریان گاز و... براین اساس اندازه گیری می شود. ‏۰ > وسایل اندازه گبری با اشعه لبزر: مانند اندازه گیری میزان جابجایی قاره هاء تعپین تعامد دیواره تونل ها و کانالها تعبین موقعیت و دور زدن کشتی هاء هدف گیری های لبزری و.... ‎ 

صفحه 32:
iy وسایل اندازه گیری طول ۰ این وسایل برای اندازه گیری طول قطعات به کار رفته و مبتوان آنها را به دو گروه اصلی تفسیم نمود. ‎٠‏ - مثرها و وسایل اندازه گیر متحرک و ساده ‎٠‏ © وسايل نقل اندازه ‎ 

صفحه 33:
9 :مترها -0 ۰ شامل خط كش هاى فلزى مدرج: انواع مترها و چرخ های اندازه گیری می باشند با این وسایل میتوان بدون واسطه اندازه های طولی یک فطعه را مشخص نمود. دقت اندازه گیری بااین وسابل کم بوده و از نظر ساختمان در طول یک متر می توانند به اندازه یک میلیمتر خطای ساخت داشته باشند و به همین دلیل از اين وسایل برای اندازه گیری طول های نسبتاًبلند و با دفت کم استفاده می شود. 

صفحه 34:
a 1 خط كش فلزى + خط كش هاى ميليمترى را تا طول ‎Ge‏ می رسازند ولی در کارگاههای مقدماتی ‎co GOD WE 5 SOO OO 5!‏ هم استفاده مى ككردد. درجه بندى روى آنها سانتی مثر و میلی متر می باشد و دقت آن 4ب و گاهی ‎cst We SID‏ باشد. . جنس این خط کش ها اگر با ضخامت کم باشد از فولاد قرو با پشخامت زياد از فولاد ابزارسازی تیه می گردد. خط کش های ‎SSE all‏ 5 ج می کنند. ‎spade‏ ن خط كش ها معمولً 4094" وده وأنما ا مول ا لس ۰ ۰ ۰ اینچ مدرج می کنند 2 4 8 16 و3 

صفحه 35:
a 1 خط كش فلزى + خط کش هایی نیز وجود دارد که يك لبه آنها ميليمترى و لبه ديكر آنها اينجى مى باشد. درموقع اندازه كيرى با خط كش ها مى بايستى آنها را كاملا عمود بر قطعه كار قرار داد. و درصورت امكان ازيك قطعه كمكى به عنوان تكيه كاه استفاده نمود. استفاده از گونیای لبه دار علاوه برتکیه دادن سرخط کش خود وسیله نیز به بازوی گونبا تکیه کرد وعمودبرلبه کار فرار می گیرد. + چنانچه نکیه گاه وجود نداشت و گونیای لبه دار نیز برای استفاده کردن مپسر واقع نشد از انگشت شست برای ابن منظور میتوان استفاده نمود به شرطى كه لبه قطعه کار در امتداد خط صفر خط كش قرار كيرد. 

صفحه 36:
0-9 مترتاشو ۰ جنس این مترها از فولاد» فلزات سبک یا چوب انتخاب شده و تعداد فطعات آن 0-0 قطعه می باشد که طرل هر قطعه یک تا 2 متر می باشد و دقت اندازه گیری آنها یک میلیمتر می باشد. اين مترها در صورت سالم بودن مفاصل به ازاء هر (000(0)ربسب یک میلیمتر خطای ساخث دارد. 

صفحه 37:
0۷9 متر نواری فلزی ۰ از این وسیله برای اندازه گیری طولی استفاده می شود و به علت قابل ارتجاع بودن مینوان برای اندازه گیری قوسها و منحنی ها و زانویی ها از آن استفاده نمود. جنس آن فولاد فنر و معمولاً در اندازه 0 و 0 و گاهاً :40 ‎Soo‏ ‏0 0 رب(00 وجود دارد و طوری آن را می سازند که بتوان در داخل محفظه کوچکی آن را قرار داد. 

صفحه 38:
0۷9 متر نواری پارچه ای ۰ جنس اینگونه مترها معمولاً از پارچه ای با بافت مخصوص است که آن را در اغلب موارد با لایه ای از مواد مصنوعی پوشانیده انده انتخاب می کنند و برای استحكام بيشتر سر آنها را با جرم يا فلز مى بوشانند و طول آن از ©--00© می باشد و برحسب سانتی متر و میلیمتر آنها را مدرج نموده اند. 

صفحه 39:
vs چرخ اندازه گیری ۰ از این وسیله معمولاً برای اندازه گیری طول قطعاتی که دارای انحنا می باشند می نوان استفاده کرد. اندازه گیری با اين وسيله دارای محدودیت طولی نمی باشد و محیط چرخ آن را به نحوی انتخاب می کنند که به سهولت بتوان بطور ضمنی اندازه های بزرگتر به سهولت حساب نمود. در برخی از آنها یک دستگاه دور سنج به آن متصل می نمایند تا خطای شمارش را از بين ببرد از اين وسيله میتوان برای اندازه گیری طولی نیز استفاده نمود و این وسیله دارای دفت زیادی نیست. 

صفحه 40:
09 وسایل نقل اندازه ۰ بااین وسایل اندازه گیری طول قطعات بطور غبرمستقیم امکان پذیر بوده و بسته به دقتی که در اندازه گیری از آنها انتظار داریم از وسیله اندازه گیری مناسبی برای میزان کردن یا خواندن آنها کمک می گیریم. اندازه گیری با اين وسايل نیاز به احساس قوی و تجربه دارد زيرا لمس صحيح اين نوع ابزارها با کار» میزان دقت اندازه گیری را تعیین می کند این وسایل برحسب مورد استفاده دارای انواع مختلفی می باشند که عبارنند از: 

صفحه 41:
6۲, :بركار كج (لندازه كير خارجم) -0 * از اين وسيله براى اندازه كيرى اندازه خارجى قطعات استفاده مى شود و انتهاى برخى از آنها داراى فنر بوده و بوسيله بيج و مهره قابل تنظیم می باشد. ۰ روش اندازه گیری: برای اندازه گیری با اين وسایل باید وسیله اندازه كيرى به آرامی با کار تماس بيدا ند به نحوی که فشار بیش از حد لازم به فک های آن وارد نشود. زیرا در اثر فشار زياد عدم دقت در اندازه گیری پدید می آید. 

صفحه 42:
a 1 ۰ ترتیب کار با این نوع وسایل ممکن است به دو صورت امکان پذیر باشد: 0 دهانه وسیله اندازه گیر را بوسیله خط کش یا مثر اندازه گیری نموده و قطعات تولیدی را از لحاظ اندازه کنترل می نمایند. © اندازه دهانه وسیله اندازه گیر را پس از تماس با اندازه خارجی قطر کار آن را روی خط کش یا متر قرار داده و اندازه گیری می نمایند. + به عبارت دپگر روش اول روش کنترل و روش دوم روش اندازه گیری می باشد. نوع دیگری از اين وسایل نیز وجود دارند که امکان خواندن اندازه قطعه را بطور مستفیم امکان پذیر می سازد. اين پرگارها مدرج بوده و میتوان با انها ضخامت ورق هاء قطر میله ها و با لوله ها را با دقت مبب/() اندازه گیری نمود. پس فاصله هریک از خطوط مدرج شده برابر م/0) می باشد. 

صفحه 43:
در دو نوع قطعات استفاده می شود و ‎wl‏ ۱ ‎teen‏ ری ‎١‏ یس ۳۳ تفاده قرار مى كيرد(يا عمق ‎ae‏ اندازه كيرى طول بله ها مورد استفاده قرار ۰ این وسیله برای اندازه قطعه کار) 

صفحه 44:
© پرگار دو طرفه: ۰ این پرگار برای اندازه گیری داخلی و خارجی قطعات مورد استفاده قرار می گيرد. دراین نوع پرگارها اندازه خارجی با اندازه داخلی برابر می باشد. لذا با این وسایل مینوان در آن واحد هم قطعه را اندازه گرفت و هم جا و محل قرارگرفتن آن را کنترل نمود و برای مقایسه با سایر پرگارها از دقت بهتری برخوردار می باشد. و چون بدون خارج کردن این پرگارها از محل اندازه گیری میتوان مستقیما آن را اندازه گرفت. 

صفحه 45:
8۷,9 رسایل اندازه گیری متغیر ۰ این وسایل معمولاً برای اندازه گیری با دقت زیاد به کار می رود و در ساخت انها تدابیری بکار می رود تا حتی الامکان خطای دید را به حداقل رسانده و بتوان با دقت زیاد اندازه ها را کنترل نمود. دقت اندازه گیری این وسایل برحسب مورد استفاده شان ممکن است ۰0/0 ۰0/0 29/0 با 0000/0) میلیمتر باشد و انواع آن عبارتند از: انواع کولیس © انواع میکرومتر 2 انواع ساعت اندازه گیری 

صفحه 46:
ae 7 كوليس به دليل داشتن تنوع و سهولت در اندازه كيرى يكى از مهمترين ابزارهاى اندازه كيرى دراين رشته مى باشد. با اين وسيله ميتوان اندازه هاى خارجى- داخلى و عمق قطعات را اندازه كيرى نمود. یک کولیس از دو قسمت ثابت و متحرک تشکیل شده است که قسمت ثابت آن خط کشی است که به فک ثابت و شاخک ثابت متصل شده است و قسمت متحرک آن شامل کشوبی که برروی آن فک متحرک و شاخک متحرک تحبیه شده است و نیز برای محکم بودن آن و جلوگیری از لقی در محل دلخواه ضامنی روی کشو نصب شده است, در بعضی از کولیس ها برای محکم کردن و جلوگیری از عدم حرکث کشویی بوسیله پیچ محکم کننده آن را ثابت نگه می دارند و در بعضی از کولیس ها زبانه ای به قسمت متحرک جهت اندازه گیری عمق متصل شده است. 

صفحه 47:
i 7 ورنیه تقسیمات‌روی کشوی کولیس‌هارا ورنیه گویند(نام شخصی فرانسوی است که برای اولین بار این تقسیمات را انجام داد) که بوسیله آن کسری از تفسیمات اصلی خط کش امکان پذیر می گردد. پدیهی است که دقت وسایل اندازه گیری مجهز به ورنیه رابطه مستقیم با نحوه تقسیم بندی ورنیه آنها دارد. 

صفحه 48:
8, 7 کولیس 0/)نوع اول تقسیم بندی ورنیه۰/۱: دراین وغ ورنیه ‎٩‏ میلیمتر از تقسیمات خط کش را به ۱۰ قسمت مساوی روی ورنیه تقسیم نموده اند. درنتیجه فاصله هر کدام از خطوط ورنیه۰/۹ میلیمتر می باشد و هرگاه فاصله تقسیمات ورنیه را از نزديكك ترين عدد واحد روى خط كش (از تقسیمات اصلی) کسر نمائیم دقت کولیس بدست خواهد آمد. فاصله بین تقسیمات ورنیه ۰۰/۹ (اختلاف بین تقسیمات خط کش و ورنیه ) دقت کولیس ۰/۱ ۱-۰/۹ 

صفحه 49:
طریقه خواندن کولیس هرگاه صفر روی ه رکدام از خطوط تقسیمات اصلی قرار گرفت مستقیماً بدون نكاه كردن به ورنيه عددرا می خوانیم. مثال: اگرصفر ورنیه روی نودو یکمین تقسیم قرار كيرد اندازه موردنظر برابر با ‎٩۱‏ میلیمتر است. ولی اگرصفر ورنیه بین دو عدد از تقسیمات اصلی خط کش قرارگرفت برای خواندن آن ابتدا تعداد حطوط اصلی سمت چپ خط کش را خوانده و سپس به خطوط ورنیه نگاه می کنیم آن خطی از ورنیه که با خط اصلی خط کش مماس است تعداد ‎OT‏ را (یعنی خط چهارم یا پنجم ی...) ضرب در دقت کولیس کرده و با عدد قبلى جمع مى نمائيم 

صفحه 50:
104 1 7 كوليس 00/[)ذوع دوم کولیس۰/۱ نوع دوم: دراین نوع کولیس ۱۹ قسمت از تقسیمات اصلى را تقسيم بر۱۰ نموده اند درنتیجه فاصله تقسیمات ورنیه ۱/۹ شده و هرگاه فاصله تقسیمات ورنیه را از خطوط خط کش اصلی کسر نمائیم دقت کولیس بدست می آید. فاصله پین تقسیمات ورنیه ‎۱/٩‏ -۱۰ :۱۹ ۳ 1 0 دقت کولیس ۲-۱/۹-۰/۱ 

صفحه 51:
817 كوليس (7©/0نوع اول تقیمات ورنیه ۰/۰۵ يا ر: دراین نوع کولیس ‎۱٩‏ میلیمتر از تقسیمات اصلی خط کش را به ۲۰ قسمت روی ورنیه تقسیم نموده اند درنتیجه: فاصله تقسیمات بین خطوط ورنیه ۱۹:۲۰-۰/۹۵ وهرگاه تقسیمات ورنیه را از نزدیک ترین عدد واحد از روی خط کش کسر نمائیم» دقت کولیس بدست خواهد آمد. دقت کولیس ۱-۰/۹۵-۰/۰۵ 

صفحه 52:
0 طرز خواندن کولیس06/0 طرزخواندن کولیس ۰/۰۵: اگر صفر ورنیه روی ه رکدام از تقسیمات اصلی خط کش قرار گیرد بدون مراجعه به ورنیه مستقیماً از روی خحط کش عدد موردنظر را می خوانیم ولی هرگاه صفر ورنی‌بین ۲ عددازخط کش اصلی قرار گیرد ابتدا تعداد حطوط سمت چپ صفر ورنیه را خوانده وسپس بانگاه كردن به ورنیه آن خطی از ورنیه که با یکی از خطوط اصلی خط کش دریک امتداد است را ضربدر دقت کولیس و سپس با عدد قبلی جمع می نمائیم. 

صفحه 53:
104 1 7 كوليس 06/0)نوع دوم كوليس نوع دوم 00/*: دراین نوع کولیس ها ۳۹/۷ با ۳۹ قسمت از تقسيمات اصلى خط کش رابه ۲۰ قسمت تقسیم می نمائيم که درنتیجه داریم: فاصله تقسیمات بین خطوط ورنیه ۳۹+۲۰-۱/۹۵ وهرگاه فاصله حطوط ورنیه را از نزدیک ترین عدد واحد خط کش اصلی کسر نمائیم دقت .ست < ‎T‏ ‏کولیس بدست خواهد آمد. دقت کولیس ۰/۰۵ -۲-۱/۹۵ 

صفحه 54:
“ay کرلیس 06/0 ‎uy ois‏ دراين نوع كوليس ‎۴٩‏ قسمت از تقسیمات اصلی خط کش را به ۵۰ فسست روی ورئیه تقنیم من ‎ES‏ ذرلتيجهة فاصله تقسیمات ورنیه ۴۹۲۵۰-۰/۹۸ وهرگاه فاصله حطوط ورنیه را از نزدیک ترین عدد واحد حط کش اصلی کسر نمانیم دقت کولیس بدست می آید. (اختلاف تقسیمات ورنیه و خط کش) دقت کولیس ۱-۰/۹۸-۰/۰۲ 0 1 2 3 4 DS bas ‏ورئيه‎ ‎7 ‏وتلا بي تت‎ aD 

صفحه 55:
/ 1 7 كوليس 0©©6(/0)ينجى 1 2 8 4 کولیس اینچی چر: دراین کولیس يكك اينج را به ۱۶ قسمت مساوی تقسيم مى نمائيم در نتيجه فاصله بين خطوط دراين کولیس ها باب است باب (ينچ). حال/ قسمت ازاین ۱۶ قسمت را بر۸ تقسیم می نمالیم (روی ورنیه ) داریم: وهركاه فاصله خطوط ورنيه را از يكى از تقسيمات خط كش كسر نملیم دقت کولیس بدست می آید: 

صفحه 56:
0 طر دقه خو اندن 5 4 5 1 ۳۳ طريقه خواندن اين كوليس: هركاه صفر ورنيه روى هريكك از تقسيمات ح, واقع شد مستقيماً آن را مى خوانيم وبطورذهنى در/ ضرب مى كنيم. ولى هركاه صفرورنيه بين دوعدد از خط ‎shal OAS‏ قراز اببدا تعداة خطوط سمت جب صفر ورئیه را از روی خط کش که تقسیمات ‎he 5 8 ۳ igs 5 1‏ رمی باشد بطورذهنی در عدد۸ ضرب می کنیم وسپس به نعطوط ورنیه نگاه‌می کنیم که خحط 1 ‎ ‏چندم از ورنیه که تقسیمات آن چررمی باشد با یکی از خطوط اصلی خط كش دريكك ‎ ‎ ‏امتداد باشد جمع می کنیم. مثال: 33 ۳ ‎ited‏ ‎(as) (is 128‏ خط كف 2 1 0 ‎“Sy seas‏ ‎ 

صفحه 57:
i 9 نوع دوم از اين كوليس نكته: براى ايجاد نوع دوم اين كوليس ميتوان ‎١8‏ قسمت از8١‏ قسمت تقسيمات خط كش را پر عدد۸ تقسیم نمود تا خطوط ورنيه بدست آيد. a2 1S _16-15_ 1 tS eg as 7 ‏وج‎ 

صفحه 58:
#9 کرلیس 2000/0اینچی کولیس ۰/۰۰۱ اینچی: دراین نوع کولیس ها یک اینچ را به ۴۰ قسمت مساوی تقسیم نموده اند. درنتيجه فاصله هريك از خطوط با يكديكر ل با 0/058 [ يي أينج مى باشد و هرگاه ‎٩‏ تا آزاین مها را تقسيم برل نماثيم» فاصله خطوط ورئیه پدست خواهد. آمد به عبارت دیگر داریم: كد اوه 40 )40 فاص تياك وذ قل زو له 40 1000 

صفحه 59:
81 وهرگاه تقسیمات ورنیه را از نزدب EEE A ee 50 49 = ‏پدست خواهد آمد:‎ 1000 1000 0 ‏دقت کولیس‎ ١ نکته: کولیس فوق درواقم نوع دوم از حالت ‎om‏ باشد براى ايجاد نوع اول میتوان ۲۴ قسمت از ‎gale ole‏ خط کش را روى ورنیه به ۲۵ قسمت مساوی تقسیم نمود داریم: ‎en ee‏ سل روز قزل 1000 1000 ۰ 1000 

صفحه 60:
>. طريقه خواندن اين كوليس ها اكرصفراين كوليس هاروى هريكك از تقسیمات خط کش قرار گرفت آن را ذهنی در عدد ۲۵ ضرب کنیم یعنی اگرروی تقسيم بيست و پنجم بود اندازه آن ‎SS‏ باشد. ولی هرگاه صفر ورنیهبین دو تقسیم اصلی قرار بگیرد تعداد خطوط اصلی سمت چپ را خوانده و بطور ذهنی در۲۵ ضرب می کنیم وسپس به خطوط ورنیه نگاه می کنیم که خط چندم از ورئیه با یکی از خطوط خط کش اصلی‌درامتداد هم‌می‌باشند جمع می کنیم. مثلاً اككر صفر ورنيه بين ۴ امین و ۳۵ امین فاصله باشد و خط هفدهم ورنیه با یکی از حطوط خط كش دريكك راستا باشد عدد را حساب نمائید: 867 ‎«ab te)‏ _—— دا د سید ” ۷ ۳۴۲۵-۵۰ 

صفحه 61:
نكته اول اگر تعداد تقسیمات روی ورنیه برابر۱۰ باشد کولیس از نوع ۰/۱ میلیمتر خواهد بود. اگر تعداد تقسیمات روی ورنیه برابر ۲۰ باشد کولیس از نوع ۰/۰۵ میلیمتر خواهد بود. اگر تعداد تقسیمات روی ورنیه برابر ۵۰ باشد کولیس از نوع ۰/۰۲ میلیمتر خواهد بود. اگر تعداد تقسیمات روی ورنیه بربر۸باشد کولیس از نوع رم اینج خواهد بود. cg ۳ ۳ ; ۳ sug ‏اگر تعداد تقسیمات روی ورنیه برابر۲۵ باشد کولیس از نوع مممراینج خواهد بود.‎ 

صفحه 62:
نکته درم 0 دقت خط کش دقت ورنيه 7 تعداد تقسيمات ورنيه : مقياس انتخاب شده ©: تعداد فاصله خط كش درمقابل يكك فاصله ورنيه لذ ضریب (۱یا۲) 6 دقت کولیس BY :)وله 0 o'=(4*\p 00-5 ويا 

صفحه 63:
81 7 مثال: كوليسى با دقت 07.:-© و دقت خط كش 217177. ‎0-١‏ طراحى كنيد. تعداد تقسیمات ورنیه 25 دم جه ‎0-١ n=?‏ مقياس انتخاب شده ‎A, =(k,-1)0> 0178-1٠١8-1777‏ 6-۰۲۷۷ شيو م b 2 -0.4877۷ . ‏دقت ورنیه‎ n 5 8 ۲ دم مم وحم 

صفحه 64:
/ 1 7 اصول وروش اندازه كيرى با كوليس ‎-١‏ فكهاى كوليس را با يارجه بدون يرز يا با كاغذ تميز نماييد. ۲- از منطبق بودن صفر ورنيه بر صفرخط کش مطمئن شويد. ‏۳- بمنظور اندازه گیری خارجی ابندا دهانه کولیس را کمی بیش ازاندازه قطعه باز كنيد بعد فكك ثابت را به قطعه تماس دهيد سپس فک متحرک را به آرامی به قطعه بيش ازحد به كوليس خوددارى كنيد) سيس اندازه آن را بخوانيد. ‎ ‏تماس دهيد(از ‎ 

صفحه 65:
اصول وروش اندازه گیری با کولیس ۴- درموقع اندازه گیری قطعه حداقل امکان از وسط فکهای کولیس استفاده نمائید. ۵-برای تثییت اندازه از پیچ قفل کننده استفاده نمانید. ۶- در اندازه گیری داخلی ابتدا دهانه کولیس را کمی کوچکتر از اندازه مورد نظر باز کنید سپس شاخحکك ابت آن را به قطعه تکیه دهید و شاخک متحرک را به دیواره قطعه تماس دهیدوهنگام تماس باید دارای حرکت گردشی توام با نوسانی داشته باشد سپس اندازه را بخوانید. 

صفحه 66:
87 میکرومترها با پیشرفت صنعت و لزوم اندازه گیری قطعات با دقت بالاتر از کولیس در سال/۱۸۴۷ مشخصی به نام ژان پائولر فرانسوی وسیله اندازه گیری ای به نام میکرومتر طراحی کرد که اساس کار آن بوسیله پیچ و مهره ظریفی انجام می گیرد با سر تکاملی در تکنیکک اندازه گیری میکرومترها نیز در فرم ها و طرحهای مختلفی ساخته شده و به بازار عرضه گردید که در زیر تعدادی از آنها نام برده شده است. 

صفحه 67:
i 7 میکرومترها ۱-میکرومترخارجیء۲-میکرومتر عقربه دار(یا ساعتی):۳- میکرومتردیجیتالی؛ ۴- میکرومتر پیچ؛ ۵- میکرومتر چرخ دنده. ۶-میکرومتر بشقابی؛۷- میکرومتر فکك جناغی» ۸- میکرومتر حدی با فک دوقلو» ۹- میکرومتر شیار و انواع میکرومترهای داخلی؛ عمق سنج و... 

صفحه 68:
817 ميكرومتر خارجى بمنظوراندازه گیری ابعاد خارجی قطعات كاه با دقت ۰/۰۱ ۱ ۰/۰۰۱ میلیمتر مورد استفاده قرار میگیردومعمولا آنهارا بصورت ورنیه دار عقربه دار و یا دیجیتالی می رسازند. میکرومتر خارجی دارای فک ابتی است که روی کمان نصب شده است. فک متحرکک آن بوسیله میله پیچی که درداخل‌سوراخرزوه‌دار مدرج به جلو و عقب حرکت می کند. فک متحرک را میتوان در مواقع لزوم بوسیله اهرمی یا ضامن قفل نمود. برای جلوگیری از خورندگی سطح دو فک میکرومتر سر آنها را ازفلزات سخت انتخاب می کنند. 

صفحه 69:
iv میکرومثر خارجی پوسته خارجی که قسمت مخروطی آن مدرج است بوسیله بوش مخروطی انتهای میله پیچ روی آن سوار می شود. باگرداندن یک دور پوسته خارجی میله پیچ‌به‌همراهپوسته به اندازه گام پیچ حر کت طولی انجام می دهد. قسمت های مختلف یکک میکرومتر به قرار زیر می باشد. 

صفحه 70:


صفحه 71:
i 9 براى جل وكيرى ازاعمال فشاربيش ازحدبه فككها وسطوح اندازه كيرى درانتهاى ميله بيج جغجغه ای تعبیه شده است. این جفجفه درحالت عادی بوسته مدرج را مى كرداند اما دراثر تماس فكك متح رک با سطوح كار و اعمال فشار زياد هرز کار می کند و ذ ان می دهد که فشار فک ها به حد مطلوب رسیده است. دقت میکرومترها در سیستم متریکک ۰/۰۱ و ۰/۰۰۱ میلیمتر می باشد و در سیستم اینچی از "۰.۰۰۱ تا ۰.۰۰۰۱۲ اینج می باشد. 

صفحه 72:
8۷۴ , میکرومترهای خارجی در سیستم متریک دارای دامنه اندازه گیری ۰۰-۲۵ ۲۵-۵۰ ۸۵۰-۷۵ ۷۵-۰ ۱۰۰-۱۲۵ و..._می باشد و در میکرومترهای اینچی میدان اندازه گیری "۰-۱ ۱-۳ ۲-۳۷ و.... می باشد. همراه این میکرومترها میله های استانداردی وجود دارد که برای تنظیم صفر میکرومتر یا کالییره كردن از آن استفاده می شود. 

صفحه 73:
iv لازم به توضیح است سوراخ هایی در روی بعضی از میکرومترها وجود دارد که برای سبکی و نیز جلوگیری از دفرمه شدن و همچنین بمنظور افزایش میدان اندازه گیری میکرومتر فک های قابل تعویضی پیش بینی شده است با تعویض این فک ها میتوان دامنه اندازه گیری را تا 0 افزایش داد. 

صفحه 74:
Fuedoyince 0.025 Fotchetknob: 0.001 Mancurement 0.626 

صفحه 75:


صفحه 76:


صفحه 77:


صفحه 78:


صفحه 79:


صفحه 80:
Sard od 

صفحه 81:
۳ ‎Cap‏ نا ‎Retaining Cap ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎Lock Nut ‎ ‎Fv ‎Distance ‎measured ‎۱ = 1 ‎Nia ‎ ‎ ‎Frame ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 82:
iv دقت میکرومتر دقت میکرومترها به اندازه گام پیچ و تعداد تقسیمات روی پوسته متحرکک بستگی دارد که مقدار آن مساوی است با رابطه زیر که ") برابر با دقت میکرومتر است. P BE ge FP ‏تعداد تقسیمات‎ 7 دقت 

صفحه 83:
>. میکرومترهای میلیمتری در میکرومترهای میلیمتری معمولاً گام ميله بيج ۰/۵7/۷7 و تعداد تقسیمات روی پوسته آن 1 100m ۰ قسمت می باشد. باتوجه به رابطه فوق دقت اندازه گیری برابر با می باشد ولی میکرومترهایی نیز وجود دارد که دارای گام ۱ و تعداد تقسیمات ۱۰۰ می باشد. 8 گام پیج میکرومتر: ۷(: تعداد تقسیمات پوسته متحركك. 0-4 دقت ميكرومتر 2 

صفحه 84:
میکرومتر 000/0 سب با گام پیج 6/0سب > 

صفحه 85:
6۲۴, طریقه خراندن میکرومتر ابتدا به صفر ورئیه نگاه می کنیم اگردرامتدادخط استوانه مدرج بود» تعدادخطوط روی استوانه رامی خوانیم و کاری به استوانه مدرج نداریم ولی مواقعی پیش می آید که پوسته مدرج بين دو عدد قرار می گیرد که ابتدا خطوطی را که استوانه مدرج از آن ردشده خوانده وسپس با مراجعه به استوانه مخروطى صدم آن را مى خوانيم. بنابراين اكر كام بيج میکرومتر ۰/۵میلیمتر باشد مقدار تقسيمات بوسته متحرک ۵۰ است و اگر گام پیچ میکرومتر ۱ ميليمتر باشد مقدار تقسیمات پوسته متح رک ۱۰۰ است. 

صفحه 86:
i 7 نكته درمیکرومتر ۰/۰۱میلیمتری هرگاه پیچ دارای گام ۰.۵/7 بود بايد توجه داشت كه استوانه مدرج با فواصل ۰/۵ میلیمتری تقسیم بندی شده بنابراین درهنگام خواندن میکرومتر بايد بررسی شود که پوسته متح رک از خط مربوط به اندازه های رند(میلیمتر کامل) ردشده پا از خط مربوط به اندازه های نیم میلیمتری. درحالت دوم باید ۰/۵ میلیمتر به اندازه خوانده شده اضافه کرد. 

صفحه 87:
میکرومتر 000/0 سب با گام ‎wool gy‏ 

صفحه 88:
07 DODD works Lis Sule So fo دقيق ترين میکرومتر در سیستم متریک می باشد و واقعاً میکرومتر سنج می باشد. برای بالابردن دقت میکرومترهای‌میلیمتری بادقت ۰.0۰۱ میلیمتر از تقسیم بندی روی محیط غلاف ثابت بعنوان ورنیه استفاده می شود. برای تقسیم بندی این ورنیه ‎٩۰‏ فاصله از خطوط پوسته متحركك را برروی محیط غلاف ثابت به ۱۰ قسمت مساوی تقسیم نموده اند.(فاصله هر کدام از خطوط پوسته متح رک برابر ۰.۰۱ میلیمتر است) داریم: 

صفحه 89:
87 میکرومثر میلیمتر وبا دقتیی 000/0 9 9 ‎a aol‏ 5 _—=10+ = فاصله خطوط ورثيه 1000 100 ۲ 1 0-9 9 1 وت ام ی دف ميخرومتر ‎١‏ 100077 1000 1000 100 

صفحه 90:
| میک ومثر میلیمترویا دفتیمی 006/0 دراين حالت ورنيه مربوطه را به جاى١٠‏ قسمت به بنج قسمت تقسيم مى نماييم. بنابراين خواهیم داشت: فاصله خطوط ورنیه میکرومتر ‎sa‏ } 1 1 100 1000 فقا ف 0 1100۳ 

صفحه 91:
میک ومتراینچریا دفت" 000/0 با گرداندن پیچ هدایت میکرومتر به اندازه یک دور؛ فک متحرک به اندازه گام پیچ جابجا می گردد. گام بيج هدايت در ميكرومترهاى اينجى 7 اینچ یعنی ۰/۰۲۵ اينج مى باشد. درهر دور كردش كامل بيج فكك متحركك ‎١/018‏ ابنج به عقب يا به جلو حركت مى كند. به همين ترتيب نسبت به گام پیچ روی استوانه ثابت را خط کشی می کنند. فاصله هر کدام از خطوط نسبت به هم ۰/۰۲۵ اینچ می باشد. 

صفحه 92:
iv 3 میک ومتراینجم یا دقت" 000/0 يكك اينج را روی استوانه ثابت به ۱۰ قسمت مساوی تقسیم نموده اند. بنابراین فاصله هر كدام از اعداد ‎٠٠١‏ هزارم اينج (يكك دهم اينج) مى باشد. با توجه به كام بيج ميكرومتر ‎UND)‏ اینچ) قسمت مخروطی پوسته متح رک را به ۲۵ قسمت مساوی تقسیم می کنند. با یک دور چرخش پیچ؛ پوسته متحركك نيز يكك دور كامل می چرخد و۲۵ خط از جلوی خط استوانه ثابت می گذرد. داریم: 25 1 ۳۰ ‏ص‎ a ‏تعدادتقسیمات پوسته:۲۵ ترست. دقت عر سس وود‎ 100 Toop IS BT Se Ge pF MO ‏دتقسیمات‎ 

صفحه 93:


صفحه 94:
طريقه خوا ۱- درنظرگرفتن تعداد خطوطی که صفر ورنیه از روى خطوط اصلى استوانه ثابت گذشته است. ۲- درنظررگرفتن تعداد حطوطی که صفر ورنیه از روی خطوط فرعی استوانه ثابت گذشته است. ۳- درنظرگرفتن تعداد حطوط ورنیه (که برحسب هزارم اينچ است) که از مقابل خط سرتاسری استوانه ابت عبور کرده است. ۴-بدست آوردن مجموع اعداد بدست آمده 

صفحه 95:
0 میک ومتراینچیبا دقت" 0000/0 درهنگام اندازه گیری با میکرومتر معمولی ممکن است خطوط ورنیه با حط سرتاسری استوانه میزان نباشد برای این منظور از تقسیم بندی دیگری برروی استوانه ثابت استفاده می کنند که به نام تقسیم‌بندی‌ورنیه انویه معروف است. این تقسیم بندی نیز برروی استوانه ثابت و به موازات خط سراسری استوانه ثابت و برروی خطوط ورنیه اصلی کشیده شده است. 

صفحه 96:
0 میک ومتراینچویا دقت "0000/0 برای تقسیم بندی این ورنیه٩‏ قسمت از خطوط ورنبه اولیه را روی ورنیه ثانویه به ۱۰ قسمت مساوی تقسیم کرده اند خواهیم داشت: ‏ ر 9 1 5 فا خطوط رنيه ثان سس 10+| تاو ‎(al yoo09 “HY 28 the‏ ۲ 1 9 0 2 > 0/0001 - لس دقت میکرومترم 0 ۰ 10000 10000 

صفحه 97:
0۳-9 اندازه گیری و کنترل زوایا گونیای ساده كونياى مركب گونیای م رکزدار اندازه گیری و کنترل زوایابه ‎er it‏ ككونياى قابل تنظيم «وصووت افوس إأبيرد: دو صورت انجام مى بذديره / گرنبای تاشو ذره بين ذقت دار "هار "3 ژاویه سنج ساده ساعتی ا۵ _وایه سنج ها اعتی اوه سنج فیورسال: 0 ‎ee‏ ۳ آزری اه دیجیتالی "۱ 

صفحه 98:
گونیای مرکب خط كش 0 لله الندازه ككيرى طول موم رکزیاب -- "که رای پداکردن یا مشخصات مرکز قطمات گرد و میع ۱- ترازکردن» ۲- مشخص کردن شیب و زاریه قطمات wee ‏ير‎ AE | ‏كوتياى مركب ازقستهاى‎ Bets Gao VE ‏ای مر کب از متسس‎ روبرو تشکیل شدم ۳-اندازه گیری زاویه قطعات موازی به تایب ۱- ترا زکردن؛ ۷- گونیکردن: ۳-وسم خطوط. > ‎tr‏ ار عمودى ۱- گونیکردن؛ -ادازه گیری عمق و ارتفاع باخط کش 

صفحه 99:
زاویه سنج ها جهت اندازه گیری و کنترل زوایا و همچنین برای انتقال زاویه برروی قطعات کار از این وسایل استفاده می گردد. پیچ ومهره يا میخ پرج به هم متصل شده اند. روی نقاله ۱۸۰ درجه سانتی گراد تقسیم بندی دیده می شود. هرتقسیم آن ادرجه است. خط كش ميتواند به میزان ۱۸۰ درجه سانتی گراد روی صفحه نقاله چرخحش داشته باشد. ۳ برخى ازاين زاويه سنج ها پا دقت + (درجه) نيز وجود دارد. 

صفحه 100:
we 7 نکته: برای اندازه گیری زوایا بایستی توجه داشت که در بعضی ازمواقع اندازه زاویه قطعه کار برابر با اندازه‌ای که نقاله نشان می دهد نیست. بلکه با مکمل یا متمم آن برابر می باشد برای همین موضوع بعدها نقاله های زاویه سنج های ساده از دو طرف شماره گذاری شد. زاويه سنج انيورسال اين زاویه سنج‌ها برای اندازه گیری دقیق تر زوایا بکار می رود و درانواع مختلف ورنیه دار» ساعت دار نوری و الکترونیکی وجود دارند. 

صفحه 101:
81 89 زاويه سنج انيورسال ورنيه دار ازقسمت هاى زيرتشكيل شده است: ‎-١‏ كونياى متصل به نقاله» ۲- خحط كش متحركك كه شیاری در وسط آن‌وجودداردوانتهای دو سر این خط کش را تحت زوایای ۳۰۳ ۴۵۴ و ۶۰ به صورت شیب دار برای کنترل می سازند. ۳- ورنیه : صفحه کمانی است که تقسیمات ورنیه روی آن قرار داردوحول مر کزدایره به سمت چپ يا راست می گردد. ۴- نقاله: که تشکیل شده است از چهار زاویه قائمه. ۵ ‎wh as‏ تثبیت کننده ورنیه . ۶ 

صفحه 102:
Lv 1 7 تقسيم بندى ورنيه زاويه سنج ©(دقيقه) براى خواندن زاويه كمتر از يكك درجه روى كمانى از نقاله به مقدار 7 قسمت از نقاله را به ۲ قسمت روى ورنيه تقسيم مى كنند» خواهيم داشت: 23 1 ۲ 5500 فاصله خطوط ورئیه جب جر 0 1 _ 24-23 _ 237 قت زاویه سنج ‎SSL - 60 HS‏ افو نت 12 ‎LD‏ 12 12 راه دوم جهت بدست آوردن دقت زاویه سنج ۳۹ 120-115 و "120 = ‎2x60!‏ = *2 و ور _ 1380 23*60 

صفحه 103:
iw 9 طريقه خواندن زاوبه سنج (دفیقه) اگرصفر ورنیه روی هریک از تقسیمات اصلی نقاله قرار گرفت آن عدد رامستقیماً می خوانیم ومقدارزاویه آن‌رابدست‌می آوریم ولى هركاه صفررورنیه بین‌دوتقسیم متوالی قرار گرفت ابتدا تعداد خطوط تقسیمات اصلی نقاله راخوانده وسپس به ورنیه نگاه می کنیم تا ببییم خط چندم ورنیه بایکی از خطوط نقاله درامتداد می باشد. آن خط رادردقت زاویه سنج ضرب کرده و مقدار کلی زاویه رااحساب می کنیم . 

صفحه 104:
104 1 7 نكته * در واقع زاویه سنج 0 دقیقه اي که توضیح داده شده نوع دوم مي باشد مي توان نوع اول آن را به صورت زیر ساخت : (0) قسمت از تقسیمات نقاله را به © قسمت تقسیم نمائیم) 11 12 فاصله خطوط ورنیه : 1112-11-1 رآ تیه ‎Ve"‏ 12 12 127 

صفحه 105:
ey : زاویه سنج انیورسال با دقت 0 دقيقه 

صفحه 106:
6۲:۴ ,۰ 9 : زاويه سنج انيورسال با دقت © دقيقه * در اين نوع زاويه سنج كماني برابر با ©© قسمت را به 900 قسمت روي ورنیه تفسیم نموده اند در نتیجه فاصله تقسیمات ورنیه برابر با ©© قسمت را به 000 قسمت روي ورنبه تقسیم نموده اند در نتیجه فاصله تفسیمات ورنیه برابر با مي باشد. خواهیم داشت : فاصله خطوط ورنیه ‎ :‏ 29 30 ‎a‏ ب 29 دفت زاویه سنج : 2= = -29 ‎se,‏ ‏دایب = 9“ 30°“ 

صفحه 107:
104 1 7 * در اين زاويه سنج نيز شاهد نوع اول بوديم مي توان نوع دوم آن را به صورت زير ساخت: (©© قسمت از تفسيمات نقاله را به (0)© قسمت مساوي تقسيم نمائيم). فاصله خطوط ورنيه: 59 دقت زاويه سنج : /12- 0 4 ‎ot‏ 59 60 , 59 _ 6 30 30 30 30°“ 

صفحه 108:
ey : زاویه سنج انیورسال با دقت 0 دقيقه 

صفحه 109:
8۷,9 : زاویه سنج الیورسال ساعتي ۰ دقت اندازه گيري این نوع نیز (دقیقه) است. صفحه داخلي زاویه سنج به 6 زاویه قانمه تقسیم شده است. فواصل معین (10) درجه - 0) درجه بر روي هر يك از زواباي قائمه مشخص گشته است. ‎٠‏ به ازاي يك دور چرخش عقربه ساعث ‏ زاویه سنج به اندازه 60) درجه تغییر وضعیت مي دهد. صفحه خارجي آن نیز به 000) قسمت تقسیم شده خواهیم داشت, ‎1060_6002 ‏دقث زاويه سنج 120 120 ‎ 

صفحه 110:
: طریقه خواندن ‎٠‏ ابندا درجه هاي كلي را از صفحه داخلي که قسمني از آن دیده مي شود مي خوانیم سپس درجه هاي جزيي و دقيقه هاي مربوط به آن را نیز از روي ساعت قرائت کرده و با اعداد قبلي جمع مي کنیم. 

صفحه 111:
ae 1 : ساحتهاي اندازه گيري (اندیکاتور) ۰ ساعتهاي اندازه گيري جزء وسایل اندازه گيري طولي مي باشند که از آنها جهت اندازه گيري ابعاد داخلي و خارجي قطعات و همچنین اندازه گيري و کنترل زاویه مخروط ها روي دستگاه تراش ۰ ساعت کردن گیره روي دستگاه فرز ۰ کنترل مستقيمي . گونيايي » نوازي و مشخص کردن مقدار لنگي از اين وسیله استفاده مي کنند. قابل ذکر است که ساعت اندازه گيري به تدهايي كاربردي ندارد بلکه باید روي نگهدارنده پا پایه مناسبي سوار شود. * نکته : ساعت اندازه گيري يك وسیله اندازه گيري مقایسه اي مي باشد. 

صفحه 112:
a 1 اجزاي ساعت ۰ به طور كلي به دو دسته تقسیم مي گردد : 0 اجزاي داخلي م اجزاي خارجي ‎٠»‏ اجراي خارجي شامل : ميله لمس کننده » راهنما: میله لمس كننده ع نوك يا زبانه ‎eS‏ جرف شاف اي ‎Sh‏ أنس » صفحه بزرگ که روي آن اندازه هاي زین ‎a‏ و ‎٠‏ صفحه كج كل روي آن دازم هاي بیش ا 4 میلی مثر ‎end‏ عقربه کوچك صفحه پشت بند ساعت. . در بعضي از ساعت ها روي قسمت پشت بند يك زبانه وجود دارد که براي سوار کردن آن روي نگهدارنده است. ‏۶ اجرا اي داغلي شامل چرخ دنده ها ۰ میله شانه اي ؛ اهرم ها ؛ پیچ ها » بست ها » ‎os‏ گاهیا وفتر ماربيج يآ حلزوني ‎ 

صفحه 113:
: مکالیزم حرکت ساحت * اهرمي و چرخ دنده اي 

صفحه 114:
81 80 : دامنه ساعتهاي اندازه گيري ۰ دامنه اندازه گيري ساعتها در سیستم متريك از 4 مب نا 0000 و در سیستم اينچي از "629/00 نا " 4 (اینچ ) طراحي شده اند. دامنه ساعتهاي اندازه گيري به تعداد دندانه چرخ دنده 1,0" و مقدار گام آن بستگي دارد. ‎(L)‏ تعداد دندانه * (<)) گام = دامنه ‎x 0‏ 19/0 ۶ 9 ‎x )©‏ 596/0 2 40 ‎ 

صفحه 115:
5 : محلهاي بستن ساعت به نگهدا 1 اي راهنما ير تا ای زد 9و ن ساحوت 00552 اعت : الواع نگهدارنده ها * نگهدا كبارت مها مغناطيسي اد اي با يليه رد رین ص 

صفحه 116:
7 Sy : انواع ساعت از لحاظ موارد استفاده ۰ معمولي ‎٠‏ كتزلي ‏+ ضخامت سنج (قطعات يا لوله ها) ۰ داخل سنج ساعتي ‏خلی و خارجم قطعات ۰ اندازه گيري ساعني قسمت داخلي و خارجي ‎ 

صفحه 117:
9 ۰ در ساعتهاي اندازه گيري هر چه دامنه بیشتر باشد دقت آن کمتر است و برعکس,. دقت ساعتهاي اندازه گيري : ۰ دقت ساعتهاي اندازه گيري در سیستم متريك عبارتست از : 0.2026 , ‎O14, 0.00, 0.000‏ ۰ دقت ساعتهاي اندازه گيري در سیستم اينچي عبارتست از : ‎D.OOOS‏ + 0 , 0.000 , 0:00 

صفحه 118:
iy ۰ دقت ساعتهاي اندازه گيري به 0 عامل بستگي دارد : »- مقدار جابجايي میله لمس کننده به ازاي يك دور کامل عقربه بزرگ 2 تعداد تقسیمات صفحه بزرگ مقدار جابجايي میله لمس کننده به ازاء يك دور ‎J‏ تعداد تقسیمات صفحه بزرگ 

صفحه 119:
دامنه و دقت ساعت های اندازه گیری 5اه | تسداد تقسمات صفحه | مقدار جابجابى ميله لمس كنتده به | دقت ساعت ‎oy‏ أزاق بت دور كامل عفربه كوجكك 0.1mm, 1omm 100 30mm. ‏افع | ری‎ Timm 100) Tomm ‏هرد‎ | 0.00Imm 02mm 200 Imm 0.002mm. 04mm 200 Imm. 0.01" 1 100 1 ‏اینجی‎ 0.001" 01” 100 5 0 01 10 aan 0.0008" 0.05" 100 ae 

صفحه 120:
09 ۰ نکته 0 : زماني که مقدار جابجايي با مقدار دامنه يكي باشد دیگر صفحه کوچك وجود ندارد. ۰ نکته 6 : جهت حرکت عقربه بزرگ و عقربه کوچك همواره عکس هم مي باشد و موقعي که میله لمس کننده به سمت بالا حرکت مي کند عقربه بزرگ به سمت راست حرکت مي کل و عقربه كوجك به سمت جب (ياد - ساحگرد) حرکت مي عقربه كرجك عقريه بزرك ياد ساعتكرد جه ساعتكرد ساعتگرد ب. _ پاد ساعنگرد 

صفحه 121:
6۲۲ ,۰ * : اندازه گيري هاي ثابت ترازها : ۰ ان وسیله بیشذر جهث سنجش افقي بودن سطرح مورد استفاده قرار مي كبرد. ولي مي توان از آن براي کنترل شیب سطح نسبت به افق و یا قانم استفاده کرد. درجه حساسیت تراز مقدار شيبي است که تراز در هر متر بر حسب میلیمتر نشان مي دهد و فاصله دو خط روي کپسول تراز مي باشد قسمتهاي تشکیل دهنده تراز عبارتند از: 1+ قاب اصلي ©- کپسول شيشه اي ©- كيسول مايع 4 بيج تنظيم 

صفحه 122:
0۷9 جنس قاب : چوب ‏ آلومینیوم ۰ چدن و.. جنس مایع داخل کپسول (مهمترین قسمت تراز) : مايعي که قابلیت تبخیر و تراکم نداشته و نقطه انجماد پانین داشته باشد و همراه با حباب هوا قرار گیرد مانند آتر دقت تراز : ۰ این پارامتر به دو عامل بستگي دارد : ۰ شعاع انحنا شيشه کپسول (هرچه کوچکتر < دقت بالاتر) ۰ طول پایه تراز (هرچه بزرگتر < دفت بالاتر) 

صفحه 123:
i 9 0 دقنفراز ‎AA‏ ‎Ad‏ فاصله تقسیمات ‎R‏ ‏شعاع لنحنا شیشه کپسول 

صفحه 124:
9 ‎٠‏ اكر تراز را روي يك سطح شيب دار قرار دهيم براي اينكه كاملا به صورت اففي قرار كيرد بايد لذن طرفي كه پایین تر قرار گرفته را با طرف مقابل هم ارتفاع كنيم براي اين منظور از رابورتر و فيلتر استفاده مي كنيم در اينصورت خواهيم داشت. ‏بط ‏1 ‏6 دقسراز ۶ اریتفاع رلپورترها سا فسپاتر ۶ طولتسراز ‏'كراويه شيب ‎ ‎ 

صفحه 125:
0-9 ۰ براي امتحان تراز از لحاظ سالم بودن روي يك سطح لن قرار داده و وضعيت حباب را ملاحظه مي كنيم سيس تراز را مي جرخانيم در صورت سالم بودن تراز حباب بايد در وضعيت قبلي قرار كيرد. مثال : دقت ترازي به طول (2 سانتي متر که با فرار دادن يك فیلتر 960 ميلي متر زیر آن ؛ حباب آن به اندازه 2 سانتي متر فاصله منحرف شود چند ميلي متر بر متر است. اگر فاصله دو خط درجه بندي روي آن 2 مبلي متر باشد شعاع انحناه کپسول شيشه اي آن کدام است ؟ h_AAa FSR _h _0.02mm_0.02mm om ‏(دقت تراز)‎ “7 200m 02 h_AM 01_2 ‏کب لب شب لد‎ R=2 7 ‏ا‎ 

صفحه 126:
0-9 خط كثرسينوسي-© ۰ از يك شمش چهار گوش بسیار دقبق ۰ صاف كه در دو طرف أن دو فرو رفتكي وجود دارد تشكيل شده. فرو رفتكي ها محل استقرار دو استوانه فلزي (با قطرهاي مساوي) مي باشد. ۰ خط رابط مراکز دو استوانه موازي لبه شمش مي باشد. از اين وسیله براي اندازه گيري زوایا و يا اصلاع مثلث قانم الزاویه استفاده مي گردد و از دقیقترین وسایل اندازه گيري زاوبه است جو تورات يب وعاتبات لخدو مرادرا بسوريت رد (عدد صحیح) در نظر مي ند. ۲ 2 sing =— L 

صفحه 127:


صفحه 128:
a 1 : تلرانس ۰ با تولید قطعات با تيراژهاي بالا و مونتاژ هر قطعه رري قطعه دیگر بدون عملياتهاي اضافه دستي (خوراندن) و در نظر گرفتن مان ‎Sas‏ ‏اهمیت پیدا کرده و يكي از مرارد مهم خراهد بود. ‎Be ea ee Se ۰‏ به داختكاري » تغبیر اندازه و غیره نباشد. همجنين باید دق داشت كد ساخت قطعه با اه سم تاد ده در لقشه به صورت خاملا دیق لا کلم ویر وس ل 3 ‎aa‏ ور در حن ات رقم اوقم کر نیاو ازه خيري, ‏© دقيق نبودن ابزارهاي ساخت و ابزارهاي اندازه كيري ‏©- دقيق نبودن ماشين ابزار ‎٠‏ هواره وجود دارد و ايجاد خطا در ساخت مي كند. ‎ 

صفحه 129:
“ay : تلرانس (روا داري) - تعريف اول تفاضل بزركترين اندازه مجاز و كوجكترين اندازه مجاز قطعه كار . - تعريف دوم مقدار انحراف مجاز براي اندازه هاي مورد نياز قطعه كار. - تعريف سوم مجموع حد بالابي و حد باليلي خطا در ساخث يك قطعه كار. 

صفحه 130:
aye 7 : پارامترهاي مهم در تلرانس ۵ : لندایه لسمر(ن وشته شده روون قشه یا طرع) " 1 6 0 : ب زرگتری‌اندازیه مجاز (قابلقبولراساخبك )» : کوچکترین‌اندازه مجاز (قابلقبولب رایساخبك ‎fe 00‏ لنحرافمجاز ف وقانی(خطای‌ساختمثبتقابلق بولا) بيراهي 0 احرافمجار حتانی( خطای‌ساختمنفی(قابلقبولا) بيراهي انين قلرلتس 1 : اندازه فعلی(اندازه تمام شده ایکه بعد از ساختیبدست آمده اسيك 

صفحه 131:
i 9 : روابط موجود ۰ جمع جبري : اگرعلامت منفي در مورد انحراف تحتاني وجود داشت این علامت منفي مي 38 ‎G=N+AO , G=K+(AU+AQ_ , G- K=T ,K=N- AU,‏ ‎AU+AO=T , Ks<I<G‏ 

صفحه 132:
7 

صفحه 133:
: جمع تلرانس ها oN 

صفحه 134:
۰ اگر نلرانس راپورترها عبارت باشد از +وهه مه +009 +0.09 0۵۵ 3 2-00 20 20 ۶ در این صورت انحراف مجاز فوقاني و تحتاني برابر خواهد بود با : ‎a < )0.006<20.06+ 0.00 0.06‏ فرقالي 0.00=0.09-0.08+0 < حد تحتاني 00+00+(50(200 2 اندازه اسمي 

صفحه 135:
iy : تفاضل تلرانس ها 

صفحه 136:
i 9 ۰ اگر تلرانس اندازه ها برابر باشد با : موه ‎oor oer‏ م2۵ ‎O=dDo0e‏ مممط24ه ۰ براي اندازه )6 خواهیم داشت : ‎ -)0+0(-۵-)۵0+0۵(2۵0-‏ اندازه اسمي و جح.مه(وه.هب(0.06))ع+0.1 = ‎Gla‏ حدفرقاني © 0 gitaha Uli! 0,00=(0.09+0.08)-0.00-= 

صفحه 137:
0 : نمايش عددي تلرانس در نقشه ۰ ساده ترین و ابندامي ثرین ررش براي تلرانس گذاري نمایش عددي آن است , که سمث راسث و بالاي عدد حدفرقاني اندازه لوشنه مي شود مانند 40۳7 گاهي اوقاث هر دو حدفوقاني و تحثاني سمث راسث بالا ويابين نوشته ميشود ماللد 775 40 

صفحه 138:
۰ انواع تلرانس هاي عددي با توجه به خط صفر (اندازه اسمي ) عبارنند از : ‎ou om sou san, ion:‏ ‎N=40 40 0.05 O02 40 04 oon 40‏ + ننه :ار تلرانس بت ر منفي باشد و دو عد با هم برایر كافي اسث يكي ان أنها نوشته شود و تنها از علامث مثبت و منفي استفاده شود ‎lf‏ مقارن ) اند : agg ۳ 

صفحه 139:
«#3 : دامنه هاي استاندارد اندازه ها + دامنه اصلي (رديف هاي اصلي) * دامنه هاي فرعي (رديف هاي فيمابين) طبق 108026060 اندازه اسمي قطعات به ©0 دامنه اصلي تقسيم مي شود تلرانس ها و انحرافات اصلي با توجه به واسطه هندسي محاسبه مي شود (مقادير عددي رديف هاي موازي مي باشند ) از رديفهاي فيمابين براي بدست آوردن تلرانسهاي دقيق تر استفاده مي شود. 

صفحه 140:
100 [sss | [400 | 450 [is | | 24 | ] 8 | 10 | 1 1 3 a 5 6: 

صفحه 141:
a 1 نمایش تلرانس با استفاده از جدول ‎TAT (100 Tobrawe)‏ در این روش براي هر دامنه اندازه اسمي (که در بخش قبل ذکر شد) 0600 تلرانس (کیفیت ساخت) براي دقتها و كارهاي منفاوت پیش بيني شده است. که با علامت ۲۳,6 , ... , ۲۳۵ , ۲۳00 مشخص شده » کاربرد کیفیت ها به شرح زیر است : الف) از 4000 تا ©17 براي ساخت وسايل اندازه كيري دقيق » فرمانها » ابزار دقيق و.. ب) از ۲۳۵ تا ۲۳60 براي كارهاي » ماشین سازي و فاليسازي ج) از ۲۳0۵ تا ۲06 براي خشن كاري » ريخته گري و آهنگري (كارهاي داراي دقت کم) 

صفحه 142:
جدول یه 60 17 : دقت کم (نلرانس ‎ib‏ > > دقن زباد(تلرانس بسته) 112-71 2 3 2 ع وود واواصصه هچ 771-13 و واه ‎wlelelslelelelslelelslaly‏ ۳ ‎ae 315 ۵ | |S /2/s/2 |2 18/8 | |3 |s‏ ‎slg 8 ۱5 8 8 5 2 6‏ دا 8 1=048/0+000D ~ 0۵۵ ‏براي‎ ‎11: - 6/1011 : ADP GATE she براي ۲۳۵0 تا 1۱0 : مستقیما در جدول ۲۳ داده شده است. 

صفحه 143:
6۳7 ۰ میزان دقت انطباق دو قطعه جفت شدني به نحوه عملکرد دو قطعه دررابطه با يكديكر بستكي دارد. * به همين دليل لازمه مونتلا و يدكي سازي در صنعت اين اسث كه قطعات طراحي شده با جنان دقتي ساخته شوند که بدون لزوم به کار بعدي؛ درمحل خود سوار شده و وظیفه خود را به نحوه مطلوب انجام دهند. 

صفحه 144:
6۳۴, 7 *_لقي : تفاضل اندازه قطر سوراخ از قطر میله (زماني که اندازه قطر سوراخ از میله بزرگتر است) کوچکترین اندازه میله - بزرگترین اندازه سوراخ 2 بزرگترین لقي (ج) بزرگترین اندازه میله - کوچکترین اندازه سوراخ < کوچکنرین لقي (ع) * سفتي : تفاضل اندازه فطر میله از قطر سوراخ (زماني که اندازه فطر میله از سوراخ بزرگتر است) کوچکترین اندازه سوراخ - بزرگترین اندازه میله < بزرگترین سفتي ‎(x)‏ ‏بزرگترین اندازه سوراخ - کوچکترین اندازه میله < کوچکترین سفتي (0) 

صفحه 145:
iy : سيستم هاى انطباقى : دو نوع انطباق موجود مي باشد سیستم ثبوت سوراخ (سوراخ مبنا) :اعمال انحرافهاي لازم روي اندازه قطر ميله سیستم ثبوت میله (میله مبنا) :اعمال انحرافهاي لازم روي اندازه قطر سوراخ 

صفحه 146:
09 : سیستم های انطبافی ۰ از حروف بزرگ انگليسي براي سیستم ثبوت سوراخ و از حروف کوچك انگليسي براي سیستم ثبوت میله استفاده مي گردد. حرف (),ل* در هر دو سیستم به عنوان مبنا در نظر گرفته مي شود (اندازه در نظر گرفته شده برابر با اندازه اسمي مي باشد) انطباق محکم تر. مس --- اطباق آزادتر 0 2 2۸4 م2 . ۰ ‎ABC... FGGHKM‏ سوراخ کوچکتر —— سوراخ بزرگتر 6 210 26 27 ... 122 علاط 9 10 ‎abe se‏ ‎Raa‏ —— هم میله کوچکتر ‎ 

صفحه 147:
0۷9 : سیستم های انطبافی ۰ از (» هر چه به سمت چپ پیش برویم انطباق آزادتر (لق تر) شده و هر چه به سمت راست پیش برویم انطباق محکم ثر (پرسي نر) مي گردد. ۰ هر دو سیستم از لحاظ استاندارد بودن به يك اندازه اعتبار دارند و انتخاب آنها به عهده طراح است . ۰ نکنه : سپستم سوراخ مبدا از لحاظ اقتصادي باصرفه ثر است. 

صفحه 148:
0-9 ۰ موارد استفاده از سیستم سوراخ مبنا : صنایع ماشین سازي » هواپیما سازي ؛ لکوموتیو سازي و ... ۰ دلایل : ۰ ساخت میله ها با اندازه هاي دقیق » کیفیت سطح مطلوب آسان تر است : تراشیدن » سنگ زدن ۰ براي تهيه سوراخ هاي دقيق با اندازه هاي متفاوت به تعداد زيادي برقو احتياج ۰ موارد استفاده از سیستم میله مبنا : ساخت ماشین آلات نساجي (در آنها از تعداد زيادي میله استفاده شده است) ۰ ماشین هاي برقي » کاسه ساچمه ها » ماشينهاي كشاورزي و مكانيك ظريف , 

صفحه 149:


صفحه 150:
۰ انطباق آزاد (لق) : (0 : سوراخ و ۵ : میله) ‎a ee Seo‏ نان قطر را ۶ كرجكئر اسث (مينان هاي همديكر را ‎ene‏ : جذب و روان) در اين حالت میله بدون لقي واب فشار سب زد دی داخل سورخ قارمی گید (انطباق مالشي) (ميدان هاي تلرانس همديكر را قطع مي ‎Se‏ ‎00000 : ‏انطباق برسي (فشاري)‎ ٠ ‏در اين حالت همواره قطر ميله از قطر سوراخ بزركتر اسث. (بيشترين سفتي و‎ ٠ ‏كمترين لقي)‎ ‎ 

صفحه 151:
ey : شابلن ها ساده ولي دقيق نیازمند مهارت وتخصص اپراتورنیست. براي اندازه هاي ثابت - قطعات استاندارد ۰ مثال هایی از کاربرد: ضخامت ورقهاي فلزي گام پیج و ميزه زوایا قوسهاي مشخص 

صفحه 152:
4 شابلن ورق : مستطيلي ودایره اي ورقهاي مورداستفاده درصنعت ضخامت هاي مشخص و ثابت در هر شیاردوعدد : عدد بالا نمره (شماره ) ورق عدد پانین - ضخامت ورق © شابان میله : میله هاي گرد مورد استفاده در صنعت - قطرهاي استاندارد دو نوع : سوراخدار و شکافدار نمایش اعداد : 0) برابر قطر میله روي شابلن حك شده در نوع دیگرقطر میله حك شده 

صفحه 153:
© شابلن قوس : تيغه هاي نازك فولادي با قوسهاي محدب و مقعر (و يلك قاب نگهدارندم) ‎P‏ شابلن اندازه كيري لقي (فيلر) تيغه هاي اندازه كيري از فولاد فنر- با ضخامتهاي متفاوت وقاب نكهدارنده ‏©- شابلن دنده (كام سنج) ‏تعبين و كنترل كام : بيج و مهره (تيغه نازك و فولادي و قاب محافظ) در نوع ميليمتري : فقط يك عدد © (گام پیج) ‏در نوع اينچي : (قطر استاندارد پیج) 400 (بازده دندانه در اینج) ‎ 

صفحه 154:
جنس : چدن براي جلوگيري از سنگيني پشت آن تو خالي است. براي استحکام : استفاده از پره ها در يشت سطح رو: شابر كاري رده بندی صفحه صافي ها : رده كارگاهي - دقت پانین ((0000©/0)-) - كاركاههاي ماشين ابزار رده بازرسي و کنترل - دفت متوسط ()/600()ربسب) - کنترل کیفیت ها رده آزمايشگاهي - دقت بالا ‎(x7 DDOUO)‏ - انجام اعمال کالیبراسیون 

صفحه 155:
iy : کالیپراسیون صفحه صافي ۰ خلط :استفاده از ساعت اندیکاتور- (چون روي مبناي دقيقي قرارندارد) ۰ صحیح :استفاده از ترازهاي دو فلوي ديجبتالي- مشبك کردن سطح و گرفتن فایل و انطباق فایلها 

صفحه 156:
تکه هاي اندازه گيري - راپورتر (گچ بلوك) . جزو وسایل مرجع در آزمایشگاه هاي اندازه گيري و کنترل ۰ به شکل مکعب مستطیل داراي سطح صاف و صبقلي ۰ جنس فولاد آب داده شده (براي اندازه گيري و کنترل طول با دقت زیاد) ۰ سطح آنها پرشش دهي شده با فلزات سخت - آب گرم 

صفحه 157:
۰ چس : - فولاد (سختي ویکرز 9000) - تنگستن کارباید (600100) - سر اميك (04:00001100) - گریدها : ماكزيمم تغيير در سال دا طولرابووتر: 0 (در حوی ) )0.0003 +0.02(+ )0.001 +0.05(+ )0.0012 +0.05(+ © 6 ده 

صفحه 158:
: نکات عدم وجود گردو خاك د دماي مناسب ‎BS)‏ عدم لمس با انگشت . عدم افتادن روي زمین . باك كردن و روغن كاري . رها نكردن تكه ها در حالت جسبيده به هم .0 6 9 6 6 9 لزوم استفاده ازروغن ضد خوردگي » روغن محور یا وازلین (بدون آب) جهت جلوگيري از: رطوبت و زنك زه تميز كردن :بارجه جير جنس دستکش در هنگام کار:کتان استفاده از گیره چوبي : سبك و عدم انتقال حرارت 

صفحه 159:
iy : دقت تکه های اندازه گیری ۰ 00 : بسیار دقیق : استفاده در اتاق اندازه گيري (نوع (0 ۰ 0 : دقیق : براي کالیبره كردن وسایل اندازه گيري ۰ 1 : دقتتوسط : ت-نظیم وسابل‌لندازه گبریو فرمانها ۰ 11 : دقشکم : تسنظیم ماشین‌هایلبزار دقت در نوع اينجي : ‎eo:‏ ‏۰ هه eo + eo: 

صفحه 160:
0-9 : تکه هاي اندازه گيري زاویه ۰ داراي فرم گوه اي - فولاد آب داده شده - داراي دقت بالاي ‎UD‏ 488 ۰ مي توان اندازه هاي زوایا را با هم جمع و تفریق کرد و زواياي مختلفي با دفت 0 ثانیه بدست آورد . میله هاي اندازه گيري : ۰ وسیله مرجع — ‎wr DOWD Sk‏ ۰ براي اندازه گيري : پیچ ها ‎Wag‏ ‏-قطر پولكهاي شکسته - فاصله بین دو محور سوراخ ساچمه هاي اندازه گيري : ۰ داراي فرم كروي - فولاد آب داده شده داراي انحراف اندازه 000/0 

صفحه 161:
a 1 كالييراسيون كاليبراسيون داراى تعاريف متعددى اسث كه همككى مورد تاييد نظامها و استانداردهاى معتبر مى باشند برخى از ابن تعاريف عبارتند از: ‎٠‏ :مجموعه عملیانی که با شرایط ویژه ای برقراراست تا اندازه های بدست آمده با ‎eat beeen‏ دان هب ‎Sates aad‏ مرجع داده شده است همنوایی داشته باشد. ‏۰ 0:حصول اطمینان ازدقث و صحث عملکرد تجهیزاث آزمون رسنجش با توجه به شاخصها ومعیارهای مشخص شده وتعيين شده. ‏۰ 0مقایسه یک وسیله کاری با وسیله اندازه گیری با یک مقیاس ده دهی دقیق ثر از آن به عنوان مثال اگر دفت یک وسیله 0 ,ل اسث با استاندارد اوليه لن كه دقتى معادل حداقل سب دارد مقايسه مى كردد. 2 ‎ 

صفحه 162:
a 1 : واژه های کالیبراسیون ۰ 0:تایندیه مقباس شناسی (گواهی کالیبراسبون ):مجموعه عملیات مورد نظر برای کسب اطمینان از اينکه یک مورد از وسایل اندازه گیری در وضعیتی مطابق با خواسته های مورد نظر برای کاربردش فرار دارد که معمولا شامل کالیبره کردن وهر نوع تنظيم و تعميير وكاليبره كردن مجدد ومهر وموم می باشد. ی کالیبره کردن :شامل وسایل مورد نظر برای استفاده در بازرسی و ازمون . ۰ 0 کمیت نافذ:کمیتی که تحت اندازه گیری قرار ندارد اما بر مقدار اندازه گیری شده یا نشان داده شده توسط ابزار اندازه گیری تاثیر می گذارد مانند دما . 

صفحه 163:
0-9 : واژه های کالیبراسیون .حدرد مجاز خطا : مقادبر حدی مجاز بک خطا طبق مقررارث ومشخصاث فنی و..... برای یک وسیله اندازه گیری مشخص . 6.کالییر اسیون ادواری :انجام کالیبراسیون هر شاخص بر اساس دوره زمانی پیش بینی شده و تعیین شده. 0.کالییر اسیون اتفاقی:کالبراسبون شاخص ها پیش از موعد مقرر کالیبراسیون ادواری . تاق تمیز اتاق کاییراسیرن) :محیطی که از نظر شرایط فیزیکی مانند نما ورطوبت وصدا ونور مبزان آلودگی تحت کنترل قرار گیرد. 

صفحه 164:
6۲۲ ,۰ 2 :سلسله مراتب ‎Cage‏ آزمایشهای کالیبراسیون طول به طور کلی به سه رده به شرح زیر تقسیم می شود : الف‌رده ):آزمایشگاه مرجم بین المللی . ب‌رده 0:آزمایشگاه مرجع ملسی وآزمایشگاه های اعتبار دهنده برای سرویس كاليبراسيون . ج-رده ©:آزمايشكاه هاى تايند شده توسط آزمايشكا هاى اعتبار دهنده و آزمايشكاه هاى مرجع در هر سازمان و آزمايشكاه مرجع كارى در هر سازماني. 

صفحه 165:
ae 7 :سیتم های کالیبراسیون طولی ۰ : سیستم مطلق : کالیبراسیون بر اساس تعریف واحد طول که به صورت مطلق و غبر مقایسه ای انجام می گیرد(رده اولیه) ۰ 0: سیستم مقایسه ای : در این روش بک وسیله اندازه گیری با عدم قطعیت کمتر بایک وسیله با عدم قطعیت بالاتر سنجیده و مقایسه می شود و خطای وسیله مورد نظریاتحت کالببره بدست می آید .اين روش متداولتر وکم هزینه ترمی باشد. :شرایط محیطی آزمایشگاه کالیبراسیون شرایط محیطی آزمایشگاه کالیبراسبون »بیشترین میزان تابر را در کیفیت عملیات -دارد وبسیار دقیق می باشد 

صفحه 166:
ae 7 : برچسبهای کالیپراسیون ۰ هدف از اپن کار ایجاد روش مناسب برای کنترل از انجام عملیات کالیبراسیون بر روی وسیله نداد ی است.مراحل کار: ۰ کلیه دستگاهای نست بازرسی با آزمون بایستی دارای برچسب کالیبراسیون باشد که نشان دهند : .دستگاه توسط آزمایشگاه کالیبراسیون بازرسی وکالیبره شده است. بر رری برچسب کالیبراسپون حثما بايسثى تاريخ كاليبره والقضاى أن قيد شود. ©.بر جسب بايد داراى مهر آزمايشكاه كاليبره كننده باشد. ‎AIS EP‏ تجهیزات به صورت مطمئن وبا دوام برجسب زده شود يا كدبندى شوند تا وضعيت مورد تائيد بودن آنها را نشان دهد. ‏©.عملا برجسب زنى بايد نشان دهد که چه کسی مسئولیت تانید را بر عهده داشته ودارد تاريخ أخرين تانيد مشخص شود. 559 ‎ 

صفحه 167:
a 1 :انواع برچسب های کالیبراسیون بر چسب مخصوص استاندارد های اولپه (به رنگ قرمز ). .بر چسب مخصوص استانداردهای ثانویه (به رنگ طلانی ) بر چسب مخصوص استانداردهای کاری را پورترها (به رنگ سبز ) ».بر چسب مخصوص دستگاه های متفرقه (به رنگ سفید) ©.برجسب +0000 مربوط به تجهيزاتى است نياز به كاليبره كردن ندارند . ©.برجسب +000000)مربوط به تجهيزاتى كه به كاليبراسيون دورهاى يا ادوارى نیازی ندارند . 2.برچسب 6206 مربوط به تجهیزاتی است که به ندرت استفاده میشوند وقبل از استفاده باید کالیبره شوند. 

صفحه 168:
a 1 :شرايط كاليبراسيون دستكاه ها ‎ede: bas Gla d+‏ از ‎CO‏ درجه با تغییرات 6/0 0+ _در ساعت .این دما برای کالیبره کردن وسانلی مانند میکرومتروساعت هاى اندازه گیری و فرمانها ...مناسب است . ‏۰ ©: رطوبت نسبى بين 96 نا 66 درصد مى باشد واين مقدار بايستى دائما کنترل شود. ‏۰ 9: ارزش وارتعاش : محل آزمایشگاه باید به نحوی طراحی شود که حتی الامکان از انواح لرزش های احتمالی به دور می باشد بیکی از مهمترین راه حل ها برای اين مورد ساختن آزمایشگاه کالپپراسپون دفیقی در زیر زمین اسث . ‏۰ : فشار محبط : فشار ملبت در آزمایشگاه حداقل.#س: 000 (ایلج لب) بیشتر از فشار هوای بیرون بایستی باشد . ‎ ‎ 

صفحه 169:
a 1 :شرایط کالیبراسیرن دستگاه ها ۰ 60: نور: مقدارنورمورد نیاز يك آزمايشكاه بين ‎(GO GO‏ فوت شمع است.طوری که روی میز کار ایجاد سایه نکند. ۰ 0:صدا : مقدار صدا بایستی کمتر ازط0ح» باشد . ۰ م: گردوغبار : آزمایشگاه از لحاظ عرم وجود گرد وغبار به کلاس های مختلف مى شود ابن كلاس ها شامل 00۵۵۵۵۵۵۵۵۵۵ میباشد و اکثرا کلاس گرد وغبار برای محیط کالیبراسیون دفیق, کلاس ‎dpe SOD‏ می شود هر چه شماره این کلاس کمتر باشد وجود گردوغبار هم به همان نسبت کمثر است . 

صفحه 170:
a 1 :مسئولیت ها در کالیبراسیون به طور کلی 0 مسئول دز فرایند کاییراسیون با توجه بهآیین نامه مسئول می بلا ین وظايف اين بخش عبارتند از : ۰ الف) تهیه پرونده اطلاعات کالیبراسبون مانند کدهای اختصاصی داده شده به هر قلم (جنس) حکم كار مربوط به عمليات كابيراسيون ؛ تاريخ انجام واعتبار براسيون. .) ‏نگه داشئن پرونده اطلاعات کالیبراسیون (بر اساس روز ثبت آنها‎ (G+ ج) تهيه كزاش دوره اى در مورد اقلامى كه مورد كاليبراسيون آنها ‎a‏ رسیده آست اين گزارش بایستی ©0 روز قبل از انقضا موعد كاليبراسيون باشد. 

صفحه 171:
ae 7 :مسئولک نتر لک یفزه ۰ وبلايك ابن ی بو 55 * الف) هماهنگی با مسئول آزمایشگاه کالیبراسیون در تهیه و هدرف ‎to‏ مكثوب سیشتتم کالس اس ور 9 ‎٠‏ ب ) تعيين استاندارد دقت موز دق تجهیزات آزمون و اندازه كيرى و عيب يابى در سطح كا ‏۰ ع) اطمینان راز نکم لوازم تجیاتی که ب ترکی خریداری شده درفهرست اقلام و وضعیت جاری کالیبراسیون قرار گرفته است. ‏۰ د) اطمینان از اينکه تمامی اقلام کالیبره در موعد مقرر جهت کالیراسیون به آزمایشگاه ارسال شده آند: ‎ ‎ 

صفحه 172:
a 1 3:آزمایشگاه کالیبراسیون: وظایف ‎ual‏ بخش عبارتنداز: الف) تهیه و نگهداری آئین نامه ها ودستورالعملها ودستورات فنی و استاندارد مربوط به کالیبراسیون . ب) اختصاص شماره کنترل کالیبراسیون به تجهیزات و لوازم رده ‎sh‏ 0,0 ج) تشخیص صحت استانداردهای کاری وتعیین فواصل زمانی برای کالیبراسیون . د) بازرسی سیستم کالیبراسیون 

صفحه 173:
و" .> 37 : فرآیند (پروسه ) کالیبراسیون ۰ به طور کلی 0 مرحله زیر راشامل می شود: خروجی , ورودی ۰ 0 -تسث : که برای بدست آوردن خطا وثبت نتایج حاصله می + تنظيم : اين روش؛ روش اول را در بر گرفته و علاوه بر آن نتایج حاصله با استاندارد و دستورالعمل تعیین شده و وضعیت وسیله نیز مشخص می گردد. ‎٠‏ © تعمير : اين روش؛ روش دوم را در برمى كيرد و علاوه بر آن تنظیم » تعمیر و حذف خطای ایجاد شده را نیزدر بر ‏ميكيرد. ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 174:
a 1 :اصولی که بايد دركاليبراسيون يا كالييره كردن وسائل رعايث شود ):وسيله اى كه بايد کالیبره شود با مواد پاک کننده مانند تتراكلريد كربن يا يارافين صنعتى يا الكل سفيد تميز شود. ©:وسيله تحث كاليبره بايد © ساعت قبل از كاليبره كردن در آزمايشكا ه وجود داشته باشد. ©: وسيله تحت كاليبره بايد عارى از هر كونه عيب و نقص ظاهری (خط خوردگی وردك خوردكى و....)باشد. <4: دقت ابزار كاليبره بايدحداقل (00-© برابر وسيله تحت كاليبره باشد. : ابزار كاليبره بايد به آرامى با وسيله تحت كا ليبره تماس بيدا كند. 

صفحه 175:
ey :اندازه گیری وکنترل چرخ دنده ها ‎do=m+z‏ مدول قطر متوسط (دايره كام 2+ - ‎d= see‏ 1 تعداد دندانه ها قطر خارجى (سردنده) ل ومه 2 م - ل ‎d=m(z-2/33)= do-14m gee suze 16 ‏زاويه فشار قطرمبنا‎ ‏زاویه فشار:) قطر داخلى (ياى دنده) ‎ 

صفحه 176:
ae 7 ۰ وقتی دوچرخ دنده با هم درگیرمی شوند نیروی حاصل از درگیری روی قطر متوسط قرار میگیرد که به آن نبروی درگیری میگویند.اگر خطی مماس برقطر مبنای هر دو چرخ دنده رسم کنیم زاویه ای که بین خط درگیر( یا نیروی درگیر) اين خط بوجود می آید را زاویه درگیر می گویند. :جدول مدولهای استاندارد شده با تخییرات معین اندازه تغييرات مدول بر حسب میلی متر 0.1 07-0.6-05-0.4-3- 1-09-0.8 0.25 4-3.75-3.5-3.25-3-2.75-25-2.25-2-1.75-15-1.25 05 7-65-6-55-5-45 16-15 - 14-13-12 - 11-10 -9-8 1 24 - 22 - 20-8 3 3 5 45-42-39-36-33-30-7 75 - 70 - 65 — 60 — -50 

صفحه 177:
۰ دنده های سیکلوئیدی: از غلطیدن یک دابره روی دایره دیگر حاصل میگردد.در مقابل تخبیرات فاصله محوری حساس می بلاند.نقاط تماس این نوح دندها روی خط مستقیمی قرار نمی گیرد .ساخت آنها مشکل و گران قیمت است. ۰ دنده های اولونتی: از غلطیدن یک خط مستقیم روی دایره اصلی بوجود می آید.در ماشین سازی معمولا از چرخ دندهای اولونتی (اینولوتی )استفاده مى كردد. ‎Pai‏ 

صفحه 178:
74 :روش هاى اندازه كيرى و كنترل 0 با استفاده از کولیس چرخ دنده © : با استفاده از میکرومتر فک بشقابی میله های استاندارد ‎thin‏ هافلر ‏5 روش پارکسون(روش های قدیمی تر) ‎ 

صفحه 179:
09 0-استفاده از کولیس چرخ دنده: اندازه گیری و کنترل ضخامت دنده در چرخ دنده» روی دایره گام (قطر متوسط) تی ب(ارتفاع چرخ دنده از گام بدست آید) سپس فک عمودی : : ابتدا بایستی چ با 2 ع کاس را با وه به ليم هو مامی ند هی ريخ داد هار اندازه می گیریم (۳.۱0 ) سپس از آنها میانگین ( ( 0۰ گرفته و آن را با استاندارد آن (( ۲ مقایسه کرده و درصد خطا را در صورت اختلاف بدست می آوریم. 

صفحه 180:
8۷,۰ :استفاده از کولس چرخ دنده تعداد دندانه مدول ‎t Ae. cos 6)‏ ) سس > تامسر مقدار ارنفا: .5 > ار ارتفاعی که روی فک عمودی. کولیس چرخ دنده ها بلیستی جدا شود 

صفحه 181:
ey :استفاده از کولیس چرخ دنده ۰ مدول :مبنایی جهت تعیین ریزی یا درشتی دندانه ها در چرخ دنده می باشد. میانگین استاندارد ‎x‏ يي 0 فلحل - نزو ذرصد خطا استاندار ۷ ٩-1-7 ۲ ‏ضخامت‎ 

صفحه 182:
8۷۲ ۰ ۶ :مثال * جرخ دنده اى را با استفاده از كوليس جرخ دنده با توجه به مشخصات زير اندلزه كيرى و كنترل مى نمائيم مطلوب است مقدلر؟يو «7- *8- 2 و ومع 260 20 d= m(z+2)=75 ——» m(28+2)=75 ——+m-90 qr m( 1 +z 12088 ) + qa2.5 (1428 20820 )=3 Hotes 310) _y ‏سن‎ = 5S )—2.55mm ‎sin © —+ 2.5» 28 4 sin 3:10 —» =3/85 mm‏ ری ‎ 

صفحه 183:
ae 1 : لستفاده از میکرومتر کب شقابی-6 ۰ روش کار: ابتدا بایستی تعداد دندانه های چرخ دنده ها را که در بين فك بشقابى میکرو متر قرار دارد را بدست آوریم. اين تعداد به دو عامل بستگی دارد. 4- تعداد دندانه های چرخ دنده(م) و 2- زاویه فشار (*0/06 الی 20) که بایستی با توجه به دوعامل فوق از جدول زیر بدست آید سپس در 6 مرحله(ورتا (۱7۵ اين كار را انجام داده و ميانكين آنها(©ءا) را نيز بدست مى آوريم و آن را با “كما استاندارد مقایسه و در صد خطا را بدست می آوریم. O[(N-_1 a SS LT= mos / +١ ray Se مدون تعداد دندانه ما بين فك 

صفحه 184:
63 78 46 55 64 58 100 63 76 25 37 50 62 713 87 45 34 28 37 18 27 36 12 26 38 12 19 0 استفده از میکرومتر فک بشقابی 0-15 

صفحه 185:
ew بر حسب رادیان inv 20° = tan 20° - 03490 - 01.3640 - 0.3490 =0.015 rad _ 207 ‏جل‎ rad=0.3490 7 180 Inv 14.5 = tan 14.5 - 0.2528 ———+ 0.2586 - 0.2528 = 0.0058 rad —.= 145 ‘ad = 0.252 2130 145. ——> 1-0 8 ‎%E =‏ درصد خطا ‎LT-LA ‎a #100 

صفحه 186:
: استفادم از میله هی‌استانداردد 6 دو میله: برای چرخ دنده هایی که تعداد دندانه های آنها زوج است. سه میله: برای چرخ دنده هایی که تعداد دندانه های آنها فرد است. روش کلی: برای چرخ دنده هایی که نعداد دنداله های آلها ممکن است زوج با فرد باشد. 

صفحه 187:
مرحله ابتدایی: در اين روش تعیین قطر مناسب برای میله های انتخابی مهم است. قطر مناسب برای میله انتخابی در وضعیتی حاصل میگردد که قطر آن بر روی قطر متوسط چرخ دنده بنشیند روش دو میله : میله هایی را که طبق فرمول فوق انتخاب شد اند را داخل شیارهایی از چرخ دنده قرار ميدهيم .اين دو شیار باید کاملاروبروی هم باشند و فاصله آنها را با یک وسیله اندازه گیری می سنجیم این کار را تا 0 مرتبه ادامه میدهیم( ۵را تا ©,ا) سبس از آنها میانگین گرفته((0, و آن را با “ىما استاندارد مقايسه مى کنیم و در صد خطا را بدست می آوریم. LT=mz+d قطر میله انتخابی تنعداد دندانه مدول 

صفحه 188:
6۲,۰ روش سه میله:هر سه میله را با توجه به قطر مناسب انتخاب می کنیم . حال دو ميله را در شيار هایی در کنارهم قرار می دهیم و میله سوم را روبروی آنها قرار دلده و اندازه ها را با وسپله اندازه گیری اندازه ميكيريم .این کار را 6 مرتبه انجام داده و از اين 0 مرتبه میانگین بارا بدست آورده و آن را باا("را استاندارد مقایسه م- كنب 4+ ( © وم +1) 2 1/12 f2%, \ 9-0 2 قطر میله‌ها تعداد دندانه‌ها ‎ .‏ مدول روش كلى :در اين روش دوميله با قطر مناسب را به هر نحوى كه مى خواهيم برروى دو شيار از جرخ دنده قرار ميدهيم .ولى بايستى در مراحل بعدى نبز فاصله دو ميله حفظ شود سپس فاصله دو میله را اندازه گرفته و لین کار را 0 مرتبه تکرار کرده و میانگین 0,ا را بدست آورده و با را مقایسه مم, کنیم. LT=mzsinO+d 6 = 3002" re 2Z 

صفحه 189:
8۷۲ ۰ ۶ چرخ دنده شانه ای با مشخصات زیر مفروض است وقتی آن را با استفاده از کولیس چرخ دنده اندازه گپری مى كنيم مطلوبست؟ 9 و 28 ‎p=msz=6.28‏ محر m#n=6.28 ———» m=2 90 1 برس )2228+ سم مساحو جب زلا + )و s=t-mz sin? +s = T=2:#SIND-—>=0 2 چالک مت توس 

صفحه 190:
0-9 تکنیک های اندازه گیری قطعات صنحتی ۰ بعضی از قطعات را نمی توان به صورت مسنقیم با وسایل اندازه گیری به طور دقیق اندازه گیری نمود. برای اینگونه قطعات اول با استفاده از آزمایشات ساده با وسائل اندازه گیری» معلومات اولبه قطعه مشخص میشود. سپس به کمک علم ریاضی رابطه ای بین اين معلومات ومجهولات قطعه برقرارمی گردد اين روابط به صورت یک فرمول درمی آیند ومی نوان از آنها استفاده کرده و اندازه قسمت مورد نظر قطعه را بدست آورد. 

صفحه 191:
a 1 پولکشکسته خارجین). هر قطعه گردی که ضخامت آن از قطرش کمتر باشد را پولک گویند. حال اگر از این پولک یک قسمت جدا شود هر یک از دو قسمت را یک پولک شکسته خارجی يا داخلی گویند. روش هاى بدسث آرردن قطر پرلک شکسته خارجی: الف:استفاده از دو میله هم قطر: دومیله هم قطر انتخاب کرده و آنها را کنار پولک شکسته قرار می دهیم. با استفاده ازیک وسیله اندازه گیر(کولیس با میکرومتر)» پشت تا پشت دو میله را اندازه گرفته و یادداشت می کنیم () و با استفاده از فرمول زیر قطر پولک شکسته را بدست می آوریم. 

صفحه 192:
9 ب)اندازه گیری قطر پولک شکسته خارجی با استفاده از یک میله وجناقی وتکه ها: پولک شکسته را روی جناقی قرار داده ومیله اندازه گیری با قطر معلوم را زیرآن قرار می دهیم . فاصله بین پولک تا میله را با تکه های اندازه گیری (راپورتر) پر می کنیم همچنین می توانمی توان این فاصله را با فيلر (تيغه هاى نازك)بر كرد. 

صفحه 193:
iy نکته0:در روش اول باید دفت کرد که طول میله های انتخابی نباید بیشتراز ضخات پولک شکسته باشد. دکته6:درروش دوم زاویه جناقی باید دقیقا (برای ما) معلوم باشد همچنین نبایستی تکه های اندازه گیری پولک رابلند کنند. 

صفحه 194:
ae 1 پولکشکسته داخلیین الف)اندازه گیری و کنترل قطر پولک شکسته داخلی: پولک را روی صفحه صافی گذاشته وسه میله بافطریکسان انتخاب می کنیم و داخل پولک می گذاريم. یک تکه اندازه گیری برداشته و روی میله ها قرار میدهیم وسپس فاصله مایین میله وسطی ونکه اندازه گیری را با تکه های اندازه گیری (راپورتر) با فیلر پر کرده وآنگاه از رابطه زیر مقدار قطر را بدست می آوریم. دكته: طول میله ها بیستی کمتر از ضخامت پولک باشد. 

صفحه 195:
6۲۲ ,۰ * :لندازه گیریو ک نترلدم چلچله لیخارجی6 ۰ الف) اندازه گیری زاویهچهار میله انتخاب می کنیم .این میله ها دو به دو با هم قطرند .دومیله کوچک را داخل جناقی قرار داده و با استفاده از یک وسیله اندازه گیری پشت نا پشت میله ها را اندازه گرفته و آن را ,را می نامیم سپس دو میله بزرگ را در داخل جناق ها قرار داده و پشت تا پشت میله ها را اندازه گرفته و آن را را می نامیم حال از رابطه زیرمقدارزاویه را بدست می آوریم. 

صفحه 196:
0۷9 ب:اندازه گیری طول بالا و پایین دم چلچه ای خارجی: طول دهانه بالایی را با استفاده از یک وسیله اندازه گیری اندازه گرفته و آن را () می نامیم .دو میله هم قطر انتخاب کرده داخل جناقها گذاشته و پشت تا پشت آنها را اندازه مگیریم 0 با استفاده از رابطه زیر (,) را بدست می آوریم . رااطول‌دهانه پابینی 

صفحه 197:
7 «#7 :لندازه كيرووكنترلدم جلجله داخلئ:© * الف:اندازه زاويه:مانند دم جلجله خارجى مى توان زاويه را بدست آورد. 

صفحه 198:
0 ب)اندازه كيرى وكلثرل بالا و بايين دم چلچه خارجی: ابتدا طول دهانه بالايى را اندازه كرفته و آنرا را در نظر مى كيريم سبس ارتفاع دهانه بالايى را نسبت به بايين حساب مى كنيم . زاويه را هم از مرحله قبل داشته ایم وحال مقدار دهانه پایینی را بدست می آوریم . 

صفحه 199:
6۲:۴ ,۰ 9 :لندازه كيرولستولنه سور لخدار:© دو میله داخل سوراخ ها قراز دلاه (قطر ميله:ها بیستی با قطر سوراخ ها یکی باشد). سپس دو میله با قطر یکسان انتخاب کرده و یکی از آنها را دریک طرف یکی میله ها ی قبلی قرار می دهیم و دیگری را در طرف دیگرمیله دوم . آنگاه فواصل پشت تا پشت این دو میله را با یک وسیله اندازه گیری اندازه گرفته و از رابطه زیر به زاویه مورد نظر می رسیم. 

صفحه 200:
6۲, لندازد گ پر وکنترل جداقی: 0 الف:تعيين زاويه: ابتدا دو ساجمه با فطر های متفاوت انتخاب کرده ؛ قطعه کار را روی صفحه صافی گذاشته ۰ ساچمه کوچک را داخل جناقی قرار داده و ارتفاع آن را نسبت به صفحه پایداراندازه می گیریم (70). بعد ساچمه دوم را قرار داده و ارتفاع آن را نیز نسب به صفحه پایدار اندازه گرفته (7) سپس از رابط زیر را بدست می آوریم . . «: زاویه جناقی 

صفحه 201:
iy ب:تمیین ابعاد جناقی: یک میله اندازه گیری به قطر دلخواه انتخاب کرده وروی دهانه جنافی قرار می دهیم سپس فاصله بین میله و راپورتر را با راپورترهای کوچکتر می سنجیم و از روابط زیر مقادیر مجهول را بدست می آوریم .