شناخت مدرسه خان شیراز

صفحه 1:
سرای مدرسه و بحث علم و طاق و رواق / چه سود چون دل دانا و ۱ Jl mis YS ‏پروژه: مدرسه‎ * 

صفحه 2:
مقدمه: 000 eC ‏ل‎ Srv] It) L wylre sylere sla ain, aS cul riizo wily ole 2? 20S griu> ol silyl slo aasue ww 4) Ulgi ro lebed PUSS eee ‏ا ا ا‎ Pred irene te ‏نیستند. اولین نظریه مربوط به بارتولد است که مدرسه را با‎ ‏ویهارای بودایی ها که در آسیای مرکزی و افغانستان مشاهده‎ ‏شده است مرتبط دانسته و این نظریه هم با کشف چنین‎ ل م است. دیگر منبع معماری که برای مدارس ایرانی مطرح گردیده خانه نمونه خراسانی ‎met) Peasy PCa SEU epee tr‏ ۱[ است مدارس در واقع بناهای خصوصی مثل خانه بوده اند که ‎Ta Dey‏ ا ‎SU purine pte T‏ 

صفحه 3:
‎Elgil‏ مدارس دز دوران اسلامی: ‏ل ل ل ل 2 3 جدا از سر گذشت غیر رسمی آن در1067 میلادی/460 ه.ق آغاز کردیده است بعنی هنکامی که مدرسه بزرگ نظامیه بغداد 1 ‏مدارس دوران صفویه : در دوران صفویه وجه مناسبتری برای مدارس در نظر كرفته شد.در اين دوران فضاى مدارس را بطور تمام و كمال به حجره محصلان اختصاص دادند. ‎ 

صفحه 4:
ویر کی هاى مدارس در سبک اصفهانی: * در این دوران مدارس چهار ایوانی هستند.در عموم آنها حوضی در وسط قراردارد و جهار باغجه بزرك در اطراف آن قرار ‎eae ee‏ ل ل ل * در عموم مدارس اين دوره حجره هاى طبقه همكف داراى پستو و نیم اشکوب هستند. 

صفحه 5:
ويزکی های معماری مکتب شیرازی : 8 * بطور كلى آثار معمارى محدوده فارس ار ی برخوردار هستند.مکتب شیرازی نسبت به معماری دیگر مناطق از نظم تفارن ظرافت و تجمل بيشترى برخوردار ‎ERE Sra oy‏ ‎[bei‏ ۱ ۱ ۱ ۳ دوام تر تزيينات بسيار زيادتر ونقاشى های بی 0 تشان از ل ‎ere‏ دیگر بناها دارد. از دیگر 00 0 Sp] Roce) ‏تهارها شا ل‎ Per precy) eer eee) ‏متحصر به‎ ‏باشد.‎ 

صفحه 6:
۰ ۳ " كه شكل هاى كوناكونى داشته است ا ل ل لق اصطلاح کمر پوش بوده اند. قسمت پایین ان بصورت آشپزخانه و برای ‎Tee ee ee‏ ‎es‏ ‏کر ات * مدرس: فضای درس مدرسه است و ‎plore eer ee meee ew etc ry‏ ‎alder cep deb pale‏ غیر از اینها هر مدرسه یک مسجد نماز خانه و یک کتابخانه داشته است. 

صفحه 7:


صفحه 8:
‎nays‏ 3 5 دهم هج شهر شیرا شاهد بهوجود آمدن آخرین پدیده معماري «سبك شيراز» در نهايت كمال خود شد. أبن آثر كم تظير. مذرسيه خان يود كه يه همت الله ‎a ot‏ 0 مدرسه حسين شماعى است. أكر در جه درٌ ‎ST roe‏ ا ل 000 محتلت, ‎ISA TE‏ ديكر به وجود آمد كه بيانكر شيوه جديدي بود و آن را ششمین و آخرین سبك معماري 1 ‎Ti nee ete Stat‏ همدوره خود از دستاوردهاي معماران بزرگ اين خطه به جا مانده در بلاد ديكر, كرفتهء دگي از آن نمیتوان ‏و استيلاي بيكانكان, تاخت و تاز يغماكران. ‎te‏ ا 0 سوء حكومت, قحط وغلا و ناداني زعماي ‎ee mec re ewe Scar ar rc)‏ م اعلمن فرسكن روجة تنود عن براق ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 9:
‎٠‏ بدين جهت هنكاميكه «از بازار وکیل, داخل ‏بازار مشیر شوند. پبس از گذشتن از آن, پس ‏7 اردو بازار. در انتهايكوچهباريکي بناي باشکوه مدرسه خان در عرصهاي تنگ نمایان است. از جانب دیگر در خیابان لطفعليخان زند. يس از ا ا ل ‎rede yp Frere‏ در كنار كوجه باريك و تنگي, 7 ۱0[ ساختمان بزرك و خوش طرح مدرسه خان ديده ميشود». ‎ 

صفحه 10:
‎ese‏ ار ‎ee‏ رد ی تقدس كعيه عزيز است كه تمود آن ۱ ۱ ‎Pa‏ ‏برار اندازه کعیه مقدس به عیان مشاهده میگردد و اين معیار (اندازه طلابي) در جای جاي ابعاد مدرسه, آنسان رعایت شده که این بناي عظیم را بسیار ظریف و با ابعادي کاملاً موزون ‎AGU See Gres ete error‏ ‎apenas‏ ۱ ‎GO Ee een ote eet ee ee a‏ ‎Core pe et ae ceenC Cres Rene RC bei as Ue erent e-teel este ace Bere)‏ اا ‎Poser Ger frcy voee re Rirre| Sa reer age Pers ring Oe‏ ‎Seas St WS Cea Oey‏ ا ا ‎ernie‏ ‎FE AY At See eA Ghat oar nen‏ تباید و در حقیقت اگر از خارح مانند داخل به آن نگریسته شود, شکوهی بي همتا نظر انسان ‎ceca,‏ لذتهاي معنوي بهشتي در اين جهان و تمثيل و تستزی ذين ذر اجتماغ ذر جلو تفكر شيعي أن ساحته شده أست أز اين رو اين مدرسةء طرحي تو و ذا رمات ارك و باكر أن اس كد قبط الش و حاكم بر آل واجراجيي ر| بشت لسن گذاشته و به خویشتن خویش رسیده و دیگر در آن از غوغا سالاري خبري نیست و سکینه و ‎Free emperor ic aire rn rn eve rsrev eaten ron ecient Cle era ONTA|‏ در جلوههاي بهشتي برداخته شده است. ‎ ‎ 

صفحه 11:
مدرسه خان نمایانگر تفکر شیعه در عصر صفویه ۱ ‏در‎ Sion) ‏ل‎ GEO pro oS agino ro9S> 52 gui Sai Yu pid Tol 59 aS cuwl ‏يعني ولي فقیه آن شیخ بهاءالدین عاملي7 - فقيهي که تنها فقیه و‎ ‏متکلم نبود بلکه ریاضیدان و مهندس و معمار و کیمیادان نیز بود و‎ ‏در علوم غريبه حجيت داشت و تحصیل علوم رياضي را از نو زنده‎ ۱ ee ee ele 1 Seer mei a Cee Ee oeS ‏م‎ ess iat Ie eG ea) Sr RMR ee ee gir ere irerrarsiey shir Gh he ‏ار‎ eee pee cle ‏جهت مَدرس صدرالمتالهين كه از بركزيدهترين شاكردان شيخ‎ ‏ل ل ا ا ل و‎ ‏قال محافل قشري در كهك قم در انزوا به تزكيه نفس و تاليف‎ ‏کتب اشتغال داشت 10 به منظور اعلام موضع و تأیید و تأکید‎ ‏گرايشهاي فكري مورد قبول نظام حاکم اشاره به بناي مدرسه در‎ ‏شيراز براي او شد و مركز تدريس كليه علوم عقلي و نقلي گردید‎ ما 

صفحه 12:
* تا آنجا كه كاركزاران بعدي دارالسلطنه. با وجود تمايل به كرايشهاي دیگر, برتري این حوزه را ‎ee‏ حوزههاي علمي مملكت يذيرا ال رت ۱ ۱ ار و ار ‎Cen ee ae‏ ساك اط لاك ان | ‎Side uae:‏ زر ی و سا انا ‎ole UN Ae Se‏ عجین کرده که هر بیننده به طور طبيعي پذيراي آن است و ‎ten Fete ry‏ | ‎Ey‏ ل ا ل السام اه ار ان ی و و يا بر جا و استوار هنوز هم به منزله بزركترين بناي علمي سنتي ار ار 

صفحه 13:
امتياز بنای مدرسه خان در ديكر مدارس: ۰ تا آنجا که تاریخ ياري میکند و اسناد گواه آن است و آثار به جا مانده تشان میدهد, بتاي ‎Espey ey‏ ا ‎Bie‏ ‏ا ‎Bere‏ ‎i lr ie wrece eg ee‏ ا 11 اا ‎Bre‏ ‏آن در بناي مدرسه بهرهاي در حد كمال ‎x‏ ‏اما ا ا 0 ‎emer pen pitas eerie te ie) pee ary cpa d pe)‏ 0000 ‎Bs ted‏ ‎Sa ee‏ پایه بتاي مدرسه مورد مطالعه قرار میگیرد با آنچه از آثار ‎Fe ese sy regen errtvar ee rere Og earens Wr iu Peer premolar‏ ‎oe‏ از جهاتي نظير آن و در اساس با آن نزديك است, مييابيم. آن دو بنا نيز منحصرا ‎ee Ai‏ ا ل ا ‎Fee inen‏ ‎nnn Pcs‏ ام ا ‎Piper]‏ ‎Peers eee) ae RO Seo Rel Ree eee a eee erg‏ ‎ee) 20 a‏ ا ا ل ا ا ‎Bey Bear me] Pe Sere ee‏ 

صفحه 14:
۰ ‏كقتي اسنت: مكتبي كه در ار ار‎ ٠ ‏را ره‎ ee ae ‏ا‎ ‎0000 ‏ا الا‎ meron er sro) eer] es Ae cB A Jn ee Re, Oreo ‏ام‎ ‎Snes Ue) ee eg ley ‏ا ل ل‎ ‏ار‎ ‏ات ده اه سس اس ای رت ده‎ ‏م را ای ان ی ارس ان‎ 1۱ morn practi tmerr ne ‏ا ا‎ 0 ‏ا ا ا‎ -cuwl 02945 oro! 2979 

صفحه 15:
* ابتك به توضيف و تحليل يناي مدرسه ee ‏شیرازی» و به احتمال قریب به یقین‎ ee ‏أست مبيردازيم.‎ | ‏لهاي ورودي با نسيني متتاسب نزديك‎ 1 0 ‏سوي در گام‎ ‏عظمت سردر با كششي دلنشين‎ ‏ل م‎ GG ‏در جبهه غربي مدرسه قرار دارد و‎ ‏خود بخشي از نماي جبهه بيروني‎ ‏مدرسه است که بیسترین ارتباط را‎ ‏ان ی یا‎ 

صفحه 16:


صفحه 17:
ازارهها و طاقنماهاي سنگي جلوخان مدرسه هم در نهایت ظرافت و سادگي بنا شده و به ‎COP eve nec evedt trl -Omrerce bE peste‏ ‎A a ee‏ أبات كريمه استء ميكشاند و از آنجا به مقرنس كم نظير طاق در كسترهاي وسيع مییرد و ناظر از آرایش هندسي به وجود آمده ل 0 ‎ieee [۱‏ ميكند و بياختيار زيان به ستايش. (اگر روزي يك بررسی آماري شود كه جند ‎os‏ و سن ‎eee‏ اسلامي باترجاست. أن وقس ‎Nemes fo eT Py‏ 000 ‎Aerio erie ory‏ 7 سک ‎ee ee‏ ‎i aR Ine‏ ۰ شهروند مهجور نماند. 

صفحه 18:


صفحه 19:
1 دبكري را از اثر سريتجه هنرمندان با موسيقار رك شاهد ميشودء 3 1 ‎ra eee‏ ا ‎En‏ ‏آمیخته و به طرزي بیع بر کاشي معرّق نقشٍ بنش از أبن طرع مجزد و ساده أن در مسجد جامع ۱ 0 خی او در مسحد جام ورامين 24 ديده مش ی بر اك ‎ae 00‏ توس یبد لك عشد بافته که زرفترین ‎ ‎1 oP Wns eee ‏رميتهات براي كشف و هود و درونيني مهنا ميسارده: <و ان‎ 0000 ener ias Ae CUE eee ‏شكلي تمادين تماينده تغير عميق در معني ونقش علوم رياضي در‎ 0 ‏ا‎ ‏حهت ابن عرفجين ار شاهكارهات هبر معماري امت و تفلي‎ Ue REPEAT Poa eg heel ‏آزان‎ ‎er Renn geen acer ۱ ‏تطبر و ساحت عرفجين مد که اسآ را‎ ere PAS Rete eRe ‏از اين دید نیز در‎ dst ‏ابن كار در معماري به ندرت صورت‎ 000 eee en eee ‎ ‎ ‎ 

صفحه 20:


صفحه 21:


صفحه 22:


صفحه 23:
ا ا 0 و وا مر راستای اقطار عمود بر هم دایزه هشتي ‎b‏ 7 1 انا فا ام ‎ED RCeT Sr Re cece}‏ ۱ ال 0 ال ا 0 در موازات اصلاء ابوان متصل به هشتي به حیاط مدرسه راه «<< . ۱ SURGE AEs Gracey ‏صحن مدرسه شوند. حوض هشت‎ 0 eae re eee Se دیدگان است. 

صفحه 24:


صفحه 25:


صفحه 26:
ايوان مدرسه ل ل ل ل << سس ير مدرشه القبيك, انتهاي أن به صورت نمه منشور قائم و با سه رديف هفتاين دريجه به طرزري ل ۳ ۳ ۳« ساختة شده أسث كه بيشاني أن يبوسته به طاق و ضربي مزئن به رسمي است و كنيد مركزي ‎ge it eer por‏ ا ا ‎Er tas Er ir age) Sd) cea ey ee eel on MPs SCONE Uy iy re‏ ‎ge i te Ce rt rag‏ ‎i ee ere‏ ‎rn |‏ ا ‎res ee) lirycs ets etarhy PS‏ ‎Fe eee eng‏ تزيين كرهجيني يوقيده شده از جملة تفييراتي اسث كه در تعمير بنا صورت كرفته است. ولي ا ی ات ار ار ای ‎ee‏ ا ی نمیتواند کازبرد دیگري داشته باشد. م الوص ‎a‏ م ‎ine eter nReMn Iere Cay‏ اا ‎Bilt)‏ ‏لحاظ علم نجوم حائژ اهمیت است و در حقیقت نیمه رصد خانهاي جهت مطالعه آفتاب مشرق و حركت و ميل زمين در فصول مختلف سال يا براي بررسي تقويم خورشيدي در نوصيف ‎eaves epee niet] eel ema neres‏ 7 ۱ کاملتر است و با آن تغاوتهايي ذارد در جهان اسلام منحصر میباشد, شاید آن را بدین منظور ‎<slir sls cslgine 5 <Sucall autyag alile- aS rutile at5Lay‏ ۱ 0 

صفحه 27:


صفحه 28:


صفحه 29:
* اينك شرایط ایجاب میکند تا مني رام مر مسر بينشي مادّي, به منظور امحاي ‎Se ee‏ ‎coy‏ ا ‎Prev es Opler‏ که برخلاف نظر شارع و واقف ای ای ره ‎Par‏ ا كك بهسازي محیط زیست ندانسته کار ناتمام آنان را تمام کند و صحن شمالي مدرسه را به ‎recoc yen res‏ ال «باركينك» بازار تبديل ننمايد. 

صفحه 30:
حجره های مدرسه در گرداگرد میانسرا حجره ها قرار ‎See‏ ا اناق طلبه ها داراف م ‎Fe‏ ‎Py ear ee eel‏ اندازه آن نزدیک به 3.62*3.30 می 7 ‎Seca)‏ ا ا 0 ‎necoy ural‏ ۱ فته)بوده خنک می شده است. ای 01 پیرامون مدرسه جای دنجی برای ۱ ال ا ۱۳ | 0 

صفحه 31:


صفحه 32:


صفحه 33:
تهویه هوای مدرسه 1 ندارد براي اين متنظور: راخروهاي هر اشكوية مدريمة با سقف سراسري كمريوش به دو طبقه جذا ار: ‎Pony ot Mp PCE rege PE rn Peer‏ ا ‎err‏ ‎EERIE PPP cir ITO TIER PTR leg (Oe PENS‏ است از طریق دریجههاس که به درون هر يك از حجرهها ره داد. کار کال کور را در تهوبه ها انجام ‎aera Nea op PS‏ 1 ا لم ا ا يا ا را ‎eave ae eras veer keen renee greene ie irae a‏ 00 ‎fee‏ ا ااا ‎PS‏ ‎ae‏ رویهم به بلندي هر طبقه در کار هريك از حجرههاي ضلع غربي و شرقي بنا شده است و در هر حجره ‎gS er CS coin a PSOE ES‏ 01 اوقت یر ترده و ار دی بای دو ی هم هبار فاصاه تونعره قم از داعبا طافی تغت از هم جدا گردیده که عملا هر يك از پنجرهها در طبقهاي قزار گرفنهاند. بنجره پانيتي به وسیله ‎TT Rar,‏ و ‎ERR‏ ماندره وپاجره فمقاني در زاستای کذره بشت کارتدی سفق سیم ۷ آدر قشمت دوم حجرم از وب ا او ۱ ۳ 0 جريان هوا در جلوكيري دركاه مياني با هم برخورد ميكند, و جون جريان هواي بنجره بابين. انحناي ديوار ام لامك اوت ول ماي لمع و ا ا ا 1 11 بالا و در مسير كوران دو دريجه كانال اصلي قرار ميدهد. ابن كردش ملايم هوا موجب تازئي و مطبوعي و ار ا ات ل ۱ ‎ere‏ ا كه نا كنون در بناى ذيكزي مشاهده تكرديدة و در جابي نهم حتي در رابع با مطالداني كه در صاخت اين لاصيا وح ل 

صفحه 34:
تناسبات عددى مدرسه * از اينها كذشنه. ويزكي ديكر مدرسه, تناسب هندسي و عددي آن است كه با ديدي روانشناساته به آن نكريسته و ذر تركيب بنا اعداد مقدس و «جابري» و «اندازههايي طلايي» را در نظر كرفته تا ‎Papier prea n et rer scene nm ner mr roare Prins is nee per ry‏ ‎Were Pie reprieve, ۳ ake‏ 1 أن را بدين وسيله افزايش دهد و بر تقدس أن بيفزايد. از أين رو در بناي ورودي سردر مدرسه بأ ‎Parte CansP pe eters L-oras Ps rea neary via fren irtes ore vm Pr Pr‏ 110 رعایت شده است و در تنظیم تناسبات پلان مدرسه در اندازهها از «پیمون یا مدول» بهره جسته و ‎ore ype rea Oe pelo Pete yea ic pear cgmerre co teers‏ 0[ ‎Feoperearo partie e pret ta-y a nae pevrin Pecprartcg sry val Pear Fa be carcareer earerteg‏ ‎Berry roar Pacc an Regen PnP in pean ease ae cone 9h are] a Pe‏ ا 7 اا ‎FEF‏ ‎Pra pEeise ery rerirera(d hn Crees een abt hO Pettey hetcgesErl Tied‏ ‎Seva Woes ee erga NenrorT rere |‏ * بطور خلاصه این بتا 72 غرفه, 12 راهرو هر طبقه 5 مدرس, 4 ایوان, يك مسجد, يك مدرس و و ‎el‏ ‎Sg ee ys eee es sels i ne‏ ل ‎re as a ene‏ ات 

صفحه 35:
+ باری بل و تطیم یات بر روی نمای جهه غري که ورودی مجرسه در آن 73۳ pea IEE ppOM SPORE) | ge pee yeas Lene aU ‏الو‎ Noe ‏ا اما‎ PENS TH ‏كه سردر اصلى ثر أن قرار دارد. رسم شود قطرها كمانها أ در دو نفملء قلع‎ ‏اين دو تعمل يكرد و طرفين أن أمتداد ابد خط سق‎ fe TD GIES خجرههای طرفین یه وم به دتت ماد متام مستطیل حاصل از رت 0 sho 9m Pires ep OH ARUN eA ‏ر! فطع ميكند, خط كه از ابن دو نقطه ميكترد. خط اثها تريجه حجرهها را‎ يديد مبأورد. بار قطرهاق حاصل أر مستطيل جديد ار دو تقل كمانها ميكدرد. خط يديد أمده قر اين تقلط با خط سردر حجرهيا يكي أست كه به همين تريب ‎VEC SE]‏ ااا ‎Fe‏ ‎Reva RT CP ae erg pgm MSP IY‏ رو | مبايد وار نقطه برخورد خطي كه ارنقطهاتهاي سردر حجرههاي طيقه بال و يانه | OD STI Freer See ‏نقطه أنهاق كف بالاو يانه مريع مين بوجود مبايد. خط‎ اول حاصل ممكردد. ا 00 Ese eter ron roe Ye FeO eT Raves Perma eer cops on eS eg Tor ‏ا‎ ‎۳ eager NP pry pra ‏1ه‎ P PN ane AP FS ‏ساب‎ ‎Ere pres career Bt orp ۱ ۳ REI OO ‏دقيق روانشناساته. آثار هر جاودات ابن تسررمين را أفريدهاند و أنجتان در هثرو‎ ‏غلم غود حل شدهاند كه ار أنها ها هبر مابده نه نام.‎ 

صفحه 36:
‎eer (ue‏ ی ‎ie‏ و ی ان رن ای خی 1 ا ‎enh PTF‏ ۱ و بناي منارههاي مدرسه تهفته؛ ونه وبي أشكار نت كه از سبكي اق ‎Fly re A Ah SEE‏ در كلب أثار أبران زمين كم تطبر ست و بجر دو تموته ديكر در هفز او ینف ی درا راد شام مد اس ‎ern IR CEC‏ 7 کاشان 28 ماد ‏* ابن متارهها در دوكوشه ضلع غربي كه ورودي مدرسه نيز در آن قرار ‎aE‏ أصبت و كلملا ال ابن ما الاي 3 بوني تعابان است و در ارتفاع بطوري كه در رارش مورخين أمده ‏اح كن ها عدا د مل لفان بحو أن ف ون ‎[۱ bain ‏و‎ ‎Ra enon ee rer an poe te | Om re eS Ora E Ie Wr gore ۳ ANU [ee Marae OOS ‏أرتتاطي بين اين دو قسمت بر قرار نبست. طرز فرار كرفتن لكان‎ ‏ا يد‎ NCIS ‏و ا‎ ‏ذوزنقهاي به فاعده 10 و 38 و كاهي 40 ساتتبمتر و ارتفاع و فاضله.‎ Barr ‏لكان دوكائه. جهت صعود و نزول‎ ‏میا‎ ‎ ‏ا 00 بجاتد هر اسلامي مشاهده ميشود. اميد كه از اين بص برآن أع ‎oe‏ ‎ 

صفحه 37: