صفحه 1:
بررسی ماکروسکوپیک ادرار در طب سنتی ایران در مقایسه با بررسی میکروسکوپیک آن در طب رایج
تفس اه وی
استادیان تحص ط ی موه مطالعات تارج پرشکی ل اسلامی و معمل دانشگاه علرم پرشکی آیران
با ط ی بو ممطاها بای رشي ط الا ومکمل انشع ONES pale
ازمينه و هدف: آناليز
ميكروسكوبيك ادرار اطلاعاتى در مورد بيماريهاى سيستم ادرارى و بيماريهاى سيستميكى كه تركيب ادرار را تغيير مى دهند در اختيار قرار مى دهد. درحاليكه به نظر
می رسد پرداختن به ویژگی های ماکروسکوپیک نمونه ادرار. مى تولند اطلاعات كاملترى از وقليع داخل ب
ماكروسكوبيك ادرار كه در طب صنتى اهميت تشخيصى دارند می باشد
ن در اختیار پزشک قرار دهد. لذا هدف از
مطالعه استخراج ویژگی های مهم
سایت های معتبر شامل ,56۳013۲ Google 0[۳66 ع561606, ۸۸6۵ حالااستخراج گردید. سپس
زیه و تحلیل شدند.
مواد وروشها: اب میکروسکوپیک ادرار از
مطالب مرتبط با ويزكى هاى ماكروسكوبيك ادرار از كتب مرجع طب سنتى نظير قانون و مفرح القلوب فيش بردارى شدند. آنكاه يافته ها جمع آورى. مقایسه. ت
| آخرين يافته هاى مرتبط با
افته ها نشان داد كه طيف رنك (سياه «سفيد.سبزءقرمزءزرد). غلظت يا رقت (سرعت سيلان ماده). كدورت يا صفا (ميزان نفوذ شعاع نور). وجود كف در ادرار و خصوصيات رسوب OT
از فاكتورهاى مهمى هستند كه در آناليز امروزى نمونه ادرار بدانها توجه نمى شود. در حاليكه لين موارد در طب سنتى ارزش زيادى در تشخيص بيمارى ها اعم از سوء مزاچ. بدی هضم.
بیماریهای کبد دارد.
ae ee
توسط پزشک کمک نمایند. باعث خواهد شد که با فزایش دقت تشخیص, درمان مناسب تری انتخاب شود و در
نتیجه علاوه بر صرفه جویی در هزینه های درمانی به افزایش رضایت بیماران از خدامات ارائه شده منتهی شود. ۲
کلید واژه : طب سنتی.ادرره
جح س ee
ان مساله
ادرار يكى از مايعات دفعى بدن الست كه در بزشكى براى تشخيص و بيش أكهى بيماريها از لآن استفاده مى شود و از دير باز مورد توجه بشر بويقه دانشمندان بوده است. آزمليش ادرار يكى ا/
شايعترين تستهاى آزمايشكاهى موجود است و اطلاعات كسترده لى در مورد بيماريهاى كليه و قسمت تحتلنى بيدستكاه ادرارى و بيماريهاى سيستميكى كه تركيب ادرار را تغيير مى دهند فراهم مى كند
(/و8) :اين آزمليش شامل دو قسمت تجزيه شيميليى و تجزيه ميكروسكوبى است واز نظر ماكروسكوبى فقط رنك وبو و وزن مخصوص ادرار بررسى مى شود. در طب سنتى ايران ادرار فقط از نظر ظاهری بررسی
٠ كدورت و صفا . كف . كمى يا زيادى حجم و رسوب أن برداخته مى شود و از لين طريق به مشكلات كبد و اخلاط حاصل در آن . كليه و مثلنه وبا درجه كمتر ققسه.
سینه,مغز. درد مفاصل ٠ قلب . معده و طحال op مى برند (١واو'و؟و3). در لين مطالعه با مقايسه لين دو آزمليش با يكديكر مشخص شد لين دو روش شباهتهاى بسيارى با يكديكر دارند و استفاده از هر دوی
آنها در كنار هم مى تواند برای رسیدن سریعتر به تشخیص بیماریها و باسخ به درمان آنها کمک بزرگی باشد
eae ترین و
ی لب بر نم
مواد و روشها
ابتدا آخر
یافته های مرتبط با فاکتورهای مهم جهت سنجش در نمینه ادرار از سایتهای معتبر مثل 56۳018۲ direct, Google 5616066 ,0۱10۲060 استخراج گردید .در کتب
مرجع مثل اورولوزى اسميت» اورولوزى برتر و ارزيابى اورولوزيك بیماران نیز فاکتورهای مورد بررسی در آزمايش تجزيه ادرار فيش برداری شد. همچنین مطالب مرتبط با نحوه نمونه گیری و
فاکتورهای ارزیابیادرا از دیدگاه طب سنتی نیز از متون قدیمی نظیر قانون « مفرح القلوب , خلاصه الحکمه و ذخیره خوارزمشاهی جمع آوری شد
ها
توضيحات طب رايج طب سنتى فاکتور J
ها
wit ياك ببسي يو اعزم بسن سعف Weiss)
ee Os 9 1
et ee NL:1003- ار
1030 2خليظ : اليكورى ٠ ساي :جزم نضح كرت مره ~
3-متوسط : اعتدال مزاج >
Cloudy : وجود کیره قوط قوت - عدم کدورت:
ia we patie
باکترو 2-صاف : نضح تام Turbidi
(ity .
الیگوری <2400> در ۰ 1-فليل : ضعف قوت ,
ا pes Beis lcs)
gal > كير کارت قرب 2
در 24ساعت برد با قوای شرا
ذوبان ۱
3-معتدل : طبيعى 3
“ete
خراش در سيستم ان CUE
احتراق خون , جرب مثانه 007
احتراق در کید وکلیه ارس
ذوبان لحم وشحم وسمين لخم
شکافتن قرحه 5-5
اسردى مزاج =
Sisal ase leashes مقاطب
ote ane سو هم شرك
ستگریزه
فسويى اتن
اتغيبر رنك بلعم يا جر 7
ضعف كبد , جراحت مجرزي دمادق
بول علقي و
Se
توضیحات. ترا ics فاکتورها
توطیحات طب رابج طب .. . فاکتورها تدواسین اس ۰ يكن ار جيم تلت yoo
aks POSS Gis بروئيس أورك ae
Foamy) A Lgl ee aise =
سردى , سقوط 1-بدون بو عوارض تسین (urine
= 2-يا
آلکاپتوتوربا احتراق به افراط ,جمود رنگ :
قليل الرايحة yin اا اتات Be ae
wanes cle aps حمیات سود 0
حرارت غریزی 7 حجم زیاد ادرار و غلظت ee
شدن ماده وی که حقیفی : لسع مادم
عفن POLST STs 9 7a سفيد
a eee ذوبان شحم و سمي
sal saeco ای Bese)
و 5 سده ناکامل در مجاری
بندرت باتولوزيك سلولهاى ايبتلبالى اسكواموس ther cell ین
اغلب پاتولوژیک سندرم نفروتیک , سندرمهای sod fat
مغز استخوان , آمبولی چربی 5 5
اغلب اطلاعات بيمارى كلومرولى ,نفريت , cast داروها لاه ۰ ۳۰ زيادى خون وحرارت
مفید می دهد il I صورتی کمرنگ ردن
سب توا
spat ل 6 ote eg Sat cristal
أدرار 016
elements
اغلب ناشى از اگر همراه با ۷18 باشد به میکروارگانیه
آلورگی است معتی عفونت است کر
ao
بارازيت =e
tal استفراغ + عقونت با PH سوء هضم , بلغم رقيق ٠ تبن
ای او 0۵ شوج وود شوه
2-اسیدی : اسیدوز متابولیک , طبیعی اترجی
خوردن زياد كوشت رد يروك : اردست wily ١ حرارت اشفر
در Sil انسدادی و برفان بلیروین و دادن مایعات eae نارق
ناشى از آسيب سلول كبدى اوروبيلينوزن وجود يكماتياق ina a | Ste نار
Tons 2 eats ارنجی
جهت تشخيص asi end UTI 5# 1
استراز و نارنجى يررنك تا فهوه زعفرانى
قیتریت lye sys Call
کین زارت گلوکز ees ارو اعفیت را سبز
در کتواسیدوز دییتی و الکلی كتون: استون 3 1
مثيت است و استواستات دی تا برودت مزاج فستقی
هموليز و رابدوميوليز هموکلوین و et) ue
Been 0
:130-30NL_ صدمه به تویولها , تولید زياد پروتیین احتراق زياد ۳2
پروتبین در پلاسما احتراق خبلی شدید oe
زنگاری
آلودگی « عفونت
بحث و نتیجه گیری
هدف از لين مطالعه استخراء
مورد ارزیایی قرار می
بارامترهاى مورد ارزيابى در ادرار در طب جديد و طب سنتى و سيس تحليل و مقايسه آنها بود. لذا يافته هاى مربوط به هر كدام: از منلبع معتبر استخراج شد به ترتيب
١-قوام: قوام يعنى سرعت يا بطوء سيلان (سرعت يا كندى حركت مليع). قوام يكى از فاكتورهاى مهم است كه در طب سنتى هنكام ارزيلبى ادرار مد نظر قرار داده مى شود.حكيم ارزلنى» لين سيناء عقيلى
خراساتى و جرجلنى ادرار را از نظر قوام به سه نوع تقسيم مى كردندترقيق . غليظ . معتدل. در مقايسه با لين يافته. در طب رليج وزن مخصوص یا SPECIFIC Gravity ادراراندازه گیری می شود.
در ادرر بر روی آن تاثیر می گذارند.مقدار طبیعی آن ۱۰۰۳-۱۰۳۰ می باشد.
اريف فوق اینطوربنظر می رسد که قوام و وزن مخصوص ادرار مى توانند متناظر با یکدیگر در نظر گرفته شوند.
وزن مخصوص, توائليى كليه ها در تفليظ و دفع ادرار را نشان مى دهد. هيدراسيون بيمار. سن بالاء وجود كلوكزيا ,
() پس از مقایسه
۲-کدورت و صفا: براساس متابع طب سنتی صفا به لین معنی است که اشیا به وضوح از پشت ملیع ادرار دیده شوند و کدر خلاف آن است (۱و۲و۳و۴و۵): در مقایسه. در طب جدید کدورت يا
Turbidity مورد بررسی قرار می کیرد. در ملبع اشاره شده که ادرار ابری (مجازً معادل تیره نیز به کار رفته است) یا CLOUDY می تواند ناشی از وجود فسفات. لکوسیت و باکتری در ادرار باشد.
(۶و/) دكتر شمسى و همكاران وى طى مقايسه اى كه بين عقليد لبن سین . جرجلنی و رازی با طب مدرن در ارتباط با آزمليش ادرار انجام دهند نیز به همین نتیچه دست پیداکردند (00. در نتيجه می
توان اين دو فاكتور را نيز معادل يكديكر دانست.
قلت و كثرت: در منابع قديمى طب ايرانى تعريف حجمى (عددى) براى آن ارائه نشده است و در بزشكى نوين نيز در آزمايش روتين تجزيه ادرار حجم آن اندازه كيرى نمى شود مكر در موارد خاص كه
از طریق جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته. كم يا زياد بودن مقدار آن سنجيده مى شود. بر همين اساس حجم كمتر از 400 ©© در ۲۴ ساعت را اليكورى و دفع ادرار بيش از 50 66/169 در شبانه روز را
بلى اورى مى نامند (/0. در كتب مرجع اورولوقى و نفرولوؤى. اليكورى و بلى اورى بعنوان علايمى از بيماريهاى سيستم ادرارى تعريف شده لند ولى در آزمليش تجزيه ادرار امروزى لين دو مورد يه صورت
روتين مورد ارزيابى قرار نمى كيرئد.
۴ سونگ: در طب سنتی ۵ رنک مختلف وجود دارد كه شامل سياه . سفيد . زرد . قرمز و سبز مى باشد . هر يك از اين رنكها داراى طيف هستند و هر كدام از اجزاى هر طيف دلالت بر نوع يا انوع خاصى
از اختلالات در سيستمهاى درونى بدن دارد كه در طب قديم ارزش تشخيصى بالايى داشته اسث. در طب جديد هر بيمارهى ممكن است تفييرى در رنك ادرار ايجاد كند كه در قسمت يافته هابه آنها
أشاره شده استه اما بطور روتين در آزمليش تجزيه ادرار اين رنك ها بررسى نمى شوند. مثلا نك سياه در طب سنتى. نشانه احتراق شديد است(او؟وو؟وه)ء در حاليكه در طب رليج نشانه بيمارى
آلكابتونوريا مى باشد(عو/) ما لين تعاريف لين كونه به نظر مى رسد که بيمارى آلكابتونوريا مى تولند تظاهرى از احتراق شديد از ديدكاه طب سنتى باشد. همجنين رك سفيد هر طب سنتى به دو نوع
ابيض حقيقى (رنك مشابه شير) و غير حقيقى (رنك مشابه آب) تقسيم مى شود كه هر دو مورد مى توانند بر سردى دلات کنند وااو'و؟و3). در طب رليج علت رنگ سفید را وجود بيورى شديد و رقت
زياد مى داتند(عو/0. رذك سفيد ادرار در هنگامافزلیش
اسردى بدن و افزايش رقت ادرار رابطه مستقيم وجود دارد. تأكيد رزيم هاى جديد بر مصرف حدود 8 تا ٠١ ليوان آب در روز عليرغم احساس نياز به مصرف آب يا همان تشنكى. با توضيحات فوق و دانستن
آن در طب رایج مى تولند همان ابيض غير حقیقی پا رنگ سقید مشاب به رتك أب در طب سنتى باشد. در نتيجه به نظر مى رسد بين افزايش
اينكه مصرف ميزان زياد آب در روز حجم ادرار را افزليش مى دهد مى توائد دليلى بر سرد شدن تدريجى بدن به دنبال مصرف بى رويه آب که مزاجش سرد وتر است. باشد. به همين ذليل در تدابير
خوردن و أشاميدن, بر مصرف بی روبه لب برای حفظ صحت, تأكيدى صورت تكرفته است. رنك قرمز در منليع طب سنتى, نشلنه زيادى خون و افزليش حرارت ويا وجود زخم در مجرای ادرار مى باشد
(اوآوآو۵) و در طب جدید علت آن را وجود هموگلوبین یا میولویین مى داتند (عوا1). همجنين رنك زرد هرجه بررنك تر باشد و به نارنجى ميل كند نشانه زياد شدن حرارت بدن مى باشد و برعکس زرد
كمرنك يا تبنى به دليل سردى و ترى مزاج ايجاد مى شود. در مقايسه در طب رلیج رن زرد پررنک
صفراوی در ادرار. مصرف ريقامبين. هباتيت يا رابدوميوليز مى باشد (عو/). شليد بتوان ادعا كرد ابتلابه هباتيت ما ازدياد حرارت ارتباط دارد یا ریفمپین می تواند حرارت بدن را افزليش دهده البته وجود
es از دست دادن مايعات و دعيدرلته شدن يهار لست و لدرلر انجی به دلیل وجود پیکمنهای
بيكمانهاى صفراوى در ادرار نيز تابيد كننده زيادى حرارت مى باشند. و اما رنك سبز در طب سنتى نشانه سردى مزاج يا در نقطه مقابل آن نشانه احتراق شديد (در مورد رنك كرائى و زنكارى ) مى توائد
باشد. در طب جديد بيكماتهاى صفراوى. عفونت با يسودوموناس يا مصرف دارو مى تولند لين رنك را بوجود بياورد (و/). شليد مصرف بعضى داروها يا سرد كردن بدن منجربه دقع ادرار سبز می گردند و
يا در احتراق شديد. بيكانهاى صفراوى در ادار دفع خواهند شد.
tad وجود کف یا حباب هوا در سطح ادرار را زبد مى كويند. طبق نظر حكما زبد معتبر زبدى انست كه بدون تكان دادن ظرف آزملیش ایجاد شود و پس
اسطح ادرار بملند و محو نشود و دلالت بر بر يسيارى نفخ و ريح غليظ در بدن مى كند(اواواو؟و3). در منلبع اورولويى وجود كف يكى إز علايم اصلى بروتشينورى است.دكتر زلئك در جين سل ۲۰۱۴
طی مطالعه ای اعلام کرد ادرار کف آلود یکی از علایم مولتیپل میلوما می باشد .)٩( در تحقيقى که توسط دكتر آتوود و لابلانته در سال 7٠١7 در اوكلاهاماى آمريكا انجام شد نيز به اين نتيجه
به دتبال مصرف تلاوانسین, ادرار بیمار ممکن است کف آلود شود .)1١( لين يارارمتر در آزمليش ادرا.
پروتئینوری با وجود رباح غلیظ در بدن ارتباط دارد.
از گذشتن یکساعت از جمع آوری ادرار در
وسیدند که
ار امروزى بطور روتين مورد بررسى قرار تمى كيرد. اما شليد در تحقيقات آينده بتوان اثبات کرد که
#-رسوب: منظور از رسوب از ديدكاه طب سنتى. جيزى است كه نه ظرف إدرار بس ازيك ساعت ته نشين مى شود و تنها تا ع ساعت بس از نمونه ككبرى ارزش كزارش كردن دارد. لين تعريف با مفهوم
ار استء بسيار متفاوت مى باشد. بر اساس منابع طب سنتى. رسوب طبيعى سفید رنگ و متخلخل و سیک است و با
حرکت دادن سریمً منبسط و منتشرمی گردد» به سرعت که نشین نمی شوه. حکما معتقد بودند رسوب ما هم الدى هر افراد لاخرء ورزشكاران » مشائل ببخت ديده ى شود و رسوب كثير المقدار در
افراد جاق و كم تحرك ديده مى شود . رسوب غير طبيعى نشانه سوء حال بيمار است و انواع مختلف دارد كه شامل خراطى. دشيشى. لحمى. دسمى. مدى. مخاطى. شعرى. خميرى. رملى. رمادى. علقی و
دموی می باشد. نع خراطی خو به ۵ دسته تقسیم مى شود( اولاو؟و؟و3). قدما هر كدام از انواع رسوب را از جهات متفايتى مثل كمى و زيادى رسوب. قوام (معتدل و هموار بودن يا تبودن آن» مكان
رسوب از دیدگاه طب رایج که شیء بافیمانده ته ظرف پس از سانتریفوو کردن تمونه ادا
رسوب (قرار گرفتن آن در بل وسط و ته ظرف) , زمان تشکیل شدن (لیا رسوب به سرعت از ادار جدا می شود یاه کیفیت مخالطت رسوب با ادرارمورد مشاهده قرار می دادند. چون ارزش تشخیصی
بسیاری داشته است. به عنوان مثال رسوبی که در مدت زمان کوتاه از ادرار جدا می شود نشانه نضح خوب و بر عکس آن, نشانه عدم نضح می باشد (او۲ووو۵).
بو در طب ستتی ادرلر دو نوع gs باشده دارای و بدون بو إدرار بوعار سمكن لست سه نوع بوى متفاوت یعتی ترش ؛ شبرین : مدتن ( يدجو داشته باشب در طب ستتی تلامس بوپر سردی و سقوط
و بوى خيلي كم بو سردى مزاج و شعف حرارت غريزى. بوى حلمش يا ترش بر عفوتت» بوى لو يا شيرين بر غلبه خون: بوى بد بر زم يا عقونت در مجارى لدرار دلالت عى اكندز؟و؟و؟و8): هر منليع
3 .به علت وجود اسيدهاى فرار معطر مى باشد. در كتو اسيدوز ديابتى بوى استون و در عفونت دستكاه ادرارى يوى بسيار بد كه در لثر تجزيه اوره به آمونياك توسط
باكتريها توليد مى شود به مشام مى رسد. بيمارلنى كه ادر
eh ee ee يا عاشي ودر بوتيريك ابسيدميا يا مكزاتوبيك إسيدميا بوي شبيه باى
ذکر شده که بوی ادرار
رشان بوی مدقوع می دهد معکن است فیستول روده به منهداشته باشند.ادرار بمرن مبنلابهبیماری شیبت افرا بو شبی هرخت فا با
عرق كرده أز أفرار استشمام مى شود (11): هماتطور که ملاحظه می فرمایید بویبد در طب رليج مشايد علب سنتى به عقونت ارتياط داده شده استد اخرار جرب در طب سنتی نعله ذوب شدن گوشت
لبافتها) و جربى ها بدن ناشى از شدت حرارت بدن است و در طب رلیچ نشلنه ابتلا به سندرم نفروتيك و آمبولى جربى مى باشد. اين بديده را شايد بتوان جنين توضيح داد كه با فزونى يافتن حرارت در
كليه.يا بدن . شحم يا بيه اطراف كليه يا ساير اعضا ذوب شده و از طريق ادرار دفع مى كردد. همانكينه كه ملاحظه فرموديد بررسى ماكروسكوبى ادرار در طب سنتى ايران و بررسی میکروسکوپی آن در
يزشكى رايج ٠ هر كدام مى توانند در تشخيص توعى خاص از بيمارى كمك كننده باشند. در نتيجه اكر از هر دو روش در كنار هم استفاده شود هرکدا میتوند مکمل دیگری باشد. همچنین پزشکان می
توانند با بررسى دقيق تر يكى از مهمترين مواد دفعى بدن به عملكرد و اختلالات بسيارى از سيستمهاى مختلف درونى بيمارجى ببرفد وجه تشخيص وبه تبع آن درمان سريع تر دست یابند که نتیجه آن
رضايتمندى بيمار و ارتقاى سلامت جامعه و كاهش خطا در تشخيص بيمارى ها مى باشد.
منابع
ین سینا. حسین .تون درعلب « لول MWe WAP eel yes See
الاين سيدا - حسين: قلون در طب . ههم تهران سروش ۰ ۰۱۳۸۹ ۳۱۲-۴۰
۳-عقیلی خراسانی شبرازی محمد حسین . خلاصه الحكمه .ال :قم « اسماعیلیان ۰ ۰۱۳۸۵ ۶۲۰۷۴۰
۲ رای سيد اسماعيل + 3خيره خوارز مشلعى + لول + تهرلن + ميسسه احياى طب طلبيعى FOIA a
ارزنی ۰ محمد اکبر ۰ مفرح القلوب اول ٠ تهران ٠ المعى . ۱۳۹۱ ۰ ۵۸۰-۶9۵
6 -Shamsi M , Haghverdi F, A Brief review of Rhazes, Avicenna , and Jorjani,s view on Diagnosis of Diseases Through urine
examination ,|ranian Journal of kidney Diseases July 2014,
7 -Brenner M &Rector,s , The Kidney ,9 ,Philadelphia ,Elsevier saunders , 2012,880-892.
8-Vandepitte.J, Verhaegen.|,Basic laboratory procedures in clinical Bacteriology, 2th,Geneva, WHO,2003,30-36.
9-Zhang J), Hungz X,Ligh chain Multiple Myeloma, clinic features,responses to therapy and survival in along term study,World J of surgical
oncology,2014,28.
10-Attwood Rj,la_ plante KL,Telavancin:anovel lipoglycopeptide antimicrobial _agent,American Journal of health system
pharmacy,2007,nov15,642.
پزشکی و سلامت • طب سنتی
طب سنتی ایران
51,000 تومان
