صفحه 1:
بسم اه الرحمن الرحیم
صفحه 2:
عناصر ضد مغذي - بازدارندهها
فرید شريعتمداري
دانشیار گروه پرورش و تولید طیور
دانشکده کشاورزي
دانشگاه تربیت مدرس
صفحه 3:
* اهمیت بررسی عناصر ضد مغذی و بازدارنده ها درخوراکك:
۶ ۷۰ هزینه های پرورشی مربوط به غذاست.
5 بسیاری از غذا ها بطور طییعی حاوی این ترکیبات هستند.
* اثرات زیان آور این تركيبات بر رشد و كاركرد بدن حيوان
* انتخاب مواد خوراكى و تعبين حد مجاز آثها جهت جيره نويسى
5 استفاده از مواد ضد مغذى براى منظورهاى مفيد
"9
فرآوری مواد غذایی و راههاى افزايش خوراكك
صفحه 4:
عناصر ضد مغذی - بازدارندهها
بازدارندههای پروتئینی :
#_ بازدارندههای پروتناز
boss 1
0 تاننها
0 سابونينها
۲ _ اسیدهای آمینه غیر پروتنینی
مواد ضد مغذی در منابع پروتئین حیوانی
1
بازدارندههای معدنی :
5 كيلاتها (اسيد فا
5 عوسيبول
*_علوکوزینولات ها
اسید اكساليكك)
بازدارندههای ویتامینه
بازدارندهها در چربی :
5 اسيد اروسيك
* اسيدهاى جرب حلقوى
بازدارنددها در كربوهيدراتها :
oa سا کاریدهای غیرنشاسته ای bf
صفحه 5:
۰
۰
۰
۰
بازدارندههاي پروتتازها
محدود کننده ترپسین و کیموتریپسین :
محدود کنندهای تریپسین به نامهای محدود کننده سویا (اولین بار در اين منبع غذایی
کشف گردید) و با محدود کننده کنیتز (اولین کسی این ماده ضد مغذی را کشف
کرد) خوانده می شوند.
در لكوم ها خصوصا سويا . باقلا و لوبيا خام وجود دارند.
مصرف سوياى خام باعث كاهش رشد در حيوان مى شود كه علت آن وجود عناصر
ضد مغذى است كه موجب اختلالاتى در هضم و جذب منابع بروتثينى مى شود.
عدم تعادل در الگوی اسید های آمینه که جذب می شوند بعلت كند شدن روند آزاد
سازى اسيدهاى آمينه ضرورى نذا نين و يا دفع اسيد آمينه كوكرد دار سيستئن
به موجب دفع آنزيم هاى ترييسينوزن وكيموترييسينوزن
صفحه 6:
بطور کلی چ 0 2
a J or (Negative feedback mechanism) شود که در
حاصله از پانکراس توسط سطح تریپسین در روده مشخص می گردد. با کاهش سطح
تریبسین در دنودنیوم (Dudenum) به علست تشكيل تر كيبات بیچیده حاصله آز
تركيب تريبسين با بازدارنده هاء باتكراس شح بيشتر أنزيم مي كردد.
هورمون کوله سیست و کینین Z(Choleystokinin) اذ موكوس روده ترشح مى
شود به عنوان یک واسطه عمل می نماید.
aes تريس (انکراس)
رلوك ۱
بازدارنده پروتینی
صفحه 7:
صفحه 8:
آ تاثیر مصرف سویای خام در مقایسه با سویای حرارت داده شده و کازئین بر وزن
نهایی بدن» وزن نسبی و وزن حقیقی پانکراس
era a تکرام
ses حقيقى)كرم( | نسبى(/)
a ra | 056
سویای خام 013 038
an 074 | 050
صفحه 9:
بازدارندههاي پروتئيني - لکتینها
لکتینها گروهی از تر کیبات گلیکوپروتتینی هستند که در بافتهای گیاهی خصوصا
لگومینه يافت می شوند و توانائی به هم چسباندن گلبولهای قرمز خون جانوران
مختلف را دارند.
نوع قند موجود در ترکیبات آنها بر حسب نوع لکتین متفاوت است. برای مثال قند
نين سويا از نوع مانوز مى باشد.
لكتين اختصاصى بوده و قابلیت مضر بودن لکتین بستگی به نوع حیوان دارد؛
لکتین موجود در نخود هر چند برای خوک مضر است؛ لیکن برای موش
ضرری ندارد.
درجه سییت لکتینها متفاوت بوده و حتی بعضی از آنها مثل لکتین موجود در
گوجه فرنگی اصلا سمی نمیباشد .
صفحه 10:
به علت تر کیب و چسبندگی آن با مو کوس دیواره روده
صدمه زدن به سلولهای دیواره ->اثر سوء بر جذب مواد مغذی
— کاهش فعالیت آنزیمهای دیواره
تولید بیش از حد م و کوس
- از دست رفتن پروتئین پلاسما در لومن روده
-اسهال
وترشح زیادی پروتئینهای داخلی >
< لکتین فعالیت روده را افزایش داده
-> باعث بزرگ شدن روده می گردد.
-> مواد مغذى مصرفى» برای بز رگ شدن روده می شود.
0
صفحه 11:
رشد غیر طبيعي و برگشت ناپذیر روده
2
0 18 36 60
لکتین Cie » 52 (PHA) Phaseolus vulgaris.
mg/rat/d
صفحه 12:
بازدارندههاي پروتئيني - تانن ها
اصطلاح تانین (137110171) برای اولیین بار در سال ۱۷۹۶ توسط سیگوین (86011110) در تشر
استخراج شده از بعضی گیاهان که میتوانستند در روند تبدیسل پوست حیوانات 4 MING) pe
55 ) نقش به سزائی داشته باشنده بکار گرفته شد.
تركبيات بيجيده طبیعی با وزن مولکولی با (۵۰۰ تا ۳۰۰۰ دلتون) هستند که از مواد شيميايى بلىفتلى تشكيل
شدهاند.
lowe tke جمله چای سب هل غلاات و خصوصا به وفور دو صو ركم بات
در بوست» برا
میشوند
داراى مزه تلخ و گس میباشند (خاصیت ار : گسی شدن حس جمع شدن و چین
خوردن زبان آست که به خاطر اتصال عرضی پروتئین ها و پروتئین ها توسط تاننها صورت می گیرد.)
خاصیت گسی موجب مقبولیت بعضی از مواد غذایی مثل چای آبجو کاکائو و شکلات می گردد.
مزه گس بعضی میوههای نارس چون خرماء توت. خرمالو و نار گیل نیز به دلیل تانن است لیکن بر اثر رسیدن
میوه تر کیب تانن منعقد گردیده (نه اينگه از پین رود)؛ بصورت نامحلول در آمده؛ در نتیجه خاصیت گسی و
قابضی خود را
د
از دست میدهد.
صفحه 13:
خواص ضد تغذیه اي تانن ها
) . ترکیب با پروتئین - بازدارندگی هضم
۳ ختل شدن فعالیت آنزیم ها + کاهش ارزش مغذی بودن و انرزی زایی مواد مصرفی
نزیم
۳ كاهش اشتها
خشک شدن دهان -+خارش - صدمه به مجراي دستگاه گوارش زخمی ee
ساييدكى > ضخيم كردن م اه So hao sie sip a Ce تلفن از دستگاه
گوارش + مسمومیت
0( اختلال در بهره وری از محتویات معدنی, خصوصا کلسیم و آهن مواد خوراکی
)0 اشکالات اسکلتی
(V اختلال در کمیت و کیفیت تخم مرغهای تولیدی در مرغهای تخمگذار
صفحه 14:
بازدازنده هاي پروتئيني - ساپونینها
* سابونين ها (580010105) گلو کوزیدهایی هستند که در بسیاری از
منابع كياهى جون شبدر و يونجه به وفور يافت مى شوند.
* هر جند ساب نينها به كروهى از مواد با ساختار شيميائي مختلف اطلاق
می گردد. ليكن به خاطر خاصيت مشابه كف زايى أنهاء در اصل ان
لفت انگلیسی Soap كرت ده امت جه ا صابون استء LS
در یکک گروه قرار گرفته اند.
پونینها خواص ویژه ای دارنده طعم تلخ» تشکیل کف در محلول های
(2011160118/) و همولیز کردن سلولهای قرمز خون از جمله
ويد گیهای منحصر بفرد آنها می باشد.
a
صفحه 15:
عوارض ناشي از مصرف منابع ساپونین دار
a re و منجر به نفخ
a8
ات با کلسترول داشته > کاهش بی رویه کلسترول خون می شوند..
تشکیل ت رکیبات پیچیده با استرول ها (منجمله استرول ها غشا سلولی پلاسما) -» کاهش
قابلیت نفوذ پذیری سلول ها - اختلال در سلول های کلیه بافتها
اختلال در مو کوس های سلول دیواره روده کوچکك - باعث جلوگیری از تح رکد؛
تبادل و انتقال مواد مغذی از دیواره روده می شود.
تنفس» تشاديد و غير منظم مىكرد.
قابلیت نفوذ پذیری سلولها را تغییر داده و منجر به مسمومیت زایی میشود.
افزایش ترشح بزاق استفراغ و اسهال می گردد.
در عملکرد کبد و کلیه اختلال ایجاد می کند.
تلخ بوده -> کاهش اشتها -> خوراک مصرفی > رشد
——
صفحه 16:
عوارض ناشي از مصرف منابع ساپونین دار
طیور حساسیت زیادی به ساپونین ها دارند. حضور ۲۰/ بونجه در
جیره طیور» می تواند معادل ۳/۰/ ساپونین داشته باشد + موجب
کاهش شدید رشد می گردد. همین مقدار در خوراک خ وک تاثیر
بسزایی ندارد.
کاهش تولید تخم مرغ در مرغ های تخم گذار
صفحه 17:
اسيدهاي آمینه غیر پرهتئيني
اسیدهای آمینه غیر پروتثینی دارای اثرات سمی يا ضد مغذی هستند.
عمدتا در گیاهان تیره بقولات یافت می شوند. بیشتر ترا کم در دانه است.
غالبا به شکل غیر تر کیبی در گیاهان هستند.
به خاطر شباهت ساختمانی به اسیدهای آمینه اصلی در سوخت وساز اسیدهای آمینه
کاناونین, کانالین و ایندوسپیسین از جمله اسیدهای آمینه غیرپروتئینی شناخته شده
هستنك.
—
صفحه 18:
كاناوانين
از لحاظ ساخاری شیه آرژنین است -+ Soh ees, سه جایگزین آرژنین در
re i Cire anon a case ee Ce ee
بروتثين ها در انجام فعاليت ها و اعمال طبيعى
به عنوان یک سوبسترا برای آنزیمهای استفاده کننده از یر آرژیناز مطرح است با
رات رده وهای دخیل در سوخت و ساز آرژین ممانمت کند.
تزیمهایی نظیر دهیدروژناز, بت گلو کوسیداز و اکسی نیتریلاز ممانعت
> کاهش تولید OAS
-> کاهش قدرت ایمنی
کاناوانین در اثر سوخت. و ساز به کانالاین تبدیل می شود -> با
که در ساخته شدن تر کیبات چندآمیتی (که برای 2
دارد.
ار
صفحه 19:
روش هاي خنثي سازي اثر بازدارندههاي ضد آنزيمي يروتنا
*اصلاح نواد - کانولا که واریته اصلاح شده منداب است
*روشهای شیمیایی - افزودن آنزيم, خیساندن در محلولهای نمکی , اسیدی
"زوشهای فریعی < میتی + جدا کردن بوسته
*تغذيه ای -اضافه کردن ید به منابع حاوی گل وکوزینولاتها
*انباردادی -» تهداری سور وم در .-.
*روشهای حرارتی
v تست كردن
آب
صفحه 20:
اثر حرارت بر فعالیت ممدود کننده تريپسيتي و میزان بهره وري پروتئین موجود در
كنجاله سوياي مصرف شده در موش
یزان بهرهوری پروتین
(PER) (1(10/000) نی بزدترگی
3a
- * م 0
27
3 60
23 |—
4 40
وك
20
zis
1 1 1 1
صفحه 21:
مواد ضد مغذي در منابع پروتئین حيواني
حرارت دادن بودر ماهی -* گیزروسین
گیزروسین -* فرسایش ۰ زخمی کردن و خونریزی سنگدان > استفراق
سیاه -» سوراخ شدن تلف شدن
حداکثر غلظت قابل تحمل ال-گیزروسین در جیره های عملی باید کمتر از ۴/
قسمت در میلیون
—
صفحه 22:
قهوه اي Osi
وا کنش میلارد نوعی از واکنش های قهوه ای شدن در مواد غذایی است.
واکنشی که بین پروتئین ها . اسیدهای آمینه. آمین ها با قندها . آلدئیدها و پا کتون ها
به دلابلی نظیر جوشاندن . حرارت دادن و نگهداری طولانی مدت پروتلین ها بوجود
ae
مکانیسم واکنش :
تشکیل پیوند بین گروه کربونیل قند و عامل آمین آزاد اسید آمینه -باز شیف -
-آلدوزیل آمین 1 -+-آمینو-۱-داکسی-۲-کتوز - ظهور دانه های قهوه ای رنگ
عوامل موثر بر وقوع واکنش میلارد:
رطوبت دما
pH
انر قند as
صفحه 23:
بازدارنده هاي چربي - اسيدهاي چرب هحلقوي
کنجاله تخم پنبه و کنجاله تخم کاب و ک از مواد غذائی هستند که دارای اسید چرب سلیکلو پروپنوئید
می باشند.
اسيد جر ب سيكليوير وينوئيد (2101514)):
5c - (CH2)y - CO2 ع6 - CH3 - (CH2)x
CH2
اسیدهای چرب سیکلوپرپنوئید بطور معمول شامل اسید 568617611116 و 1131572116 اسيد
هستند.
اثر تغذیه یا جیره حاوی اسید چرب سیکلوپیروئید:
وه 0۳۳۳۸ در جره ظبرر باعث فاه در تنم گذاری مرفها و تشیرات چشسگیری فزنکی و
شیمیایی در ترکیبات (اسید چرب) تخم مرغ می شود.
از علائم ددكر اين اسيد جرب در جيرء عبارتند از قح رشد در تحملان واوید کت و سپس توقف
Cees
تغییرات کیفی در تخم مرغ و کاهش جوجه درآوری در تخم مرغهای گله های مادر
صفحه 24:
مرغ درهنگام
ec
صفحه 25:
صفحه 26:
بازدارنده هاي چربي - اروسیک اسید
بعضی گیاهان تمایل به ذخیره روغن های اختصاصی دارند
که اغلب مشخصه آنها وجود یک اسید چرب اصلی غیر
معمولی است برای مثال در دانه گیاهان خانواده منداب اسید
اروسیک فراوان است.
اسید اروسیک از مواد زیان آور موجود در کنجاله منداب
و
os
صفحه 27:
بازدارنده هاي چربي - فساد و اکسیداسیون چربي
عمده ترين عامل بازدارنده در استفاده از جربيها فساد گسترده در آنهاست.
فساد در جربى به دو صورت فساد فيزيكى و شيميايى صورت مى كيرد.
در فساد فيزيكى مهمترين ن عامل لس غير فعال كردن
نزي لباز > عران يك عاكل ضد فساد نيز محسوب مى شود.
وه وه هوم
۰
یمیایی و بخصوص اکسیداسیون چربی در مجاورت اکسیژن تشدید
Initiation REGS Re ۶
Propagation R* +02 + 0
ROO + RH > ROOH + R*
Termination R* + R* =RR
R*+ROO* —ROOR
چا وه
صفحه 28:
4 4و
4ه ۰4
عوارض ناشي از فساد و اکسیداسیون چربی
کاهش انرژی جیره
کاهش ارزش پروتئینی جیره (قهوه ای- میلارد شدن)
از بين رفتن اسيدهاى جرب ضرورى
از بين رفتن ويتامينها حلال در جربى
صفحه 29:
زمان هوادهى به روز
B—a(%) imife XS or? sr
2
Roo
16 20 24 28
8 12
4
bose ه-
HOP oP pray CP
| 1 ] eed
°
600 [-
Ad) ore “sr ند فص
1200
عوارض ناشي از فساد و اکسیداسیون چربی
صفحه 30:
بازدارندههاي معدني - کیلات ها
در گیاهان موادی هستند که با عناصر معدنی به شکل کمپلکسهایی بسیار پایدار در
آمده و از جذب آنها توسط روده و دسترسی بدن جلوگیری می کنند.
اسید | کسالیک (2010 028110)) -با کلسیم و آهن موجود تركيب شده و آنها را از دسترس
بدن خارج میسازد
اسید فایتیک - اینوزیتول هگزا فسفات (368 Phytic acid = Inositol
(phosphate
حدود دو سوم کل فسفر در منابع گیاهی به شکل فیتات موجود است.
کیلاتها در قابلیت دسترسی مواد مغذی ( معدنی» پروتئین و نشاسته )
در سطوح بالا سمی می باشند.
جذب عناصر کیلات شده ثابت تر است و کمتر تحت اد اثرات منفی شرایط گوارش
قرار می گیرد.
البته نه تنها تمامی کیلاتها در روند متابولیسم مضر نميباشد بلکه در بعضى مواق
oo ی
03
صفحه 31:
1
اسید فیک
اقيتات ووى غبرمحئول 2
صفحه 32:
بازدارندههاي معدني — کلوکوزینولاتها
گل و کوزینولاتها (2111005111012:05) مسئول طعم تندی هستند که به هنگام
مصرف كياهان جنس lS Oy (Brassica) Sl, خردل و منداب (کلزا) حادث
می گردد.
گل و کوزینولاتهسابه همراه آنزیمهای هیدرولیز کننده آنها تی وگل وکوزیداز
(011100510886 1110 ) در کلیه بخشهای گیاه شامل ریشه ساقه» ب رگ و دانه
وود دارند.
چگوتگی تاثیر کل و کوزینولاتها:
تاثیر اصلی بیولوژیکی گلو کوزینولاتها قابلیت ترکیب عنصر ید با پیش سازهای
تير وكسين را كاهش داده و در رون د ترشح نها اختلال بوجود میآورد, موجب بزركك
شدن غده تيروثيد مى كردند موجب گواتر میشود.
آنزیم های هیدرولیز کنندهای که به همراه گلو ک کوزینولاتها در منابع خوراكى وجود
دارتك يس از مصرف» بوجب هدر ولر شدن كلو كوز ينولاتها به كلو كر سولفات اسيد:
us (Isothiocyanates) ot .35,\4 (Thiocyanates) ots
نیتریلها (71165 1 ) میشوند. 4<
صفحه 33:
واکنش هیدرولیز گلوکوزینولات ها
- C -SGlu+H,0-+H* +Glucose+ R- C-S
1 1
جمعه- لم چهعه - بر
کل و کوزینولات
چهوه - ۸۱
مس هودع وين - بت ور
1
on
{56 SS
بر - ور -
a
اکسازولید اتیون
صفحه 34:
مشکلات. مصرف گلوکوزینولات ها
در تخم مرغهای پوست قهوهای که توسط رود آیلند رد تولید میشوند» حتی اگر
مرغخها مقادیر بسیار کمی کنجاله منداب (کلزا) مصرف نمایند؛ طعم ماهى مى كيرد.
مزه ماهی به تولید تری متبل آمین (1171100 111۳06 ) ربط داده شده است
که در مسیر متابولیکی شکسته شدن گل و کوزینولاتها بوجود میآید. مرغ
تخمگذار تخضم قهوهای از نطر تولیسد آنزیسم تری متیسل آمیسن اکسیداز
(ععهتده 111126113713121 ) در جكر كمبود داشته و نمى تواند ماده
مذكور را به تركيبات ديكر تجزيه AS
خونريزى كبد aS rile ys yb (Liver haemorrhage) كنجاله
منداب مصرف نموده اند مشاهده شده است و دلیل این امر را محققین به تولید نیتریل
ربط میدهند.
صفحه 35:
بازدارندههاي معدني - گوسیپول
زاد لیزین (آرژنین و سیستلین) واکنش داده و سبب دناتوراسیون
با گروه اپسیلون
پروتلین می گردد
ترکیب با یونهای فلزی مثل آهن — کاهش ارزش غذایی منایع معدنی
سبب بدی رنگ و طعم فر آوردههای غذایی مربوطه -رنگ زرده تخممرغ به سبز زیتونی
تبدیل میشود.
کاهش تولید و اندازه تخممرغ
مادهای سمی برای حیوانات US معده ای - جل و گیری از فسفوربلاسیون مرحله تنفس
تورم ششهاء لاغرى مفرط؛ عدم تحركك -> تلف شدن
نامنظم شدن کار قلب و با اختلال در جریان خون موجب مرگ نیز خواهد شد. =
صفحه 36:
عناصر ضد ویتامین
ضد ویتامین(]:
ضد ویتامین۳:
ضد ویتامین:
ضد ویتامین 131 :
ضد هییتامین82] :
ضد ويتامير© 8 :
*سوياخام Srl iT gabe
تن می گردد.
است كه موجب اكسيداسيون و از يين رفتن
در سویا خام > نرمی استخوان (5نا 110166 ) و یا تشدید آن در میتلایان
*مصرف لوبیا ی خام موجب افزایش نکروز (۱6010515) کبدی در موشها و
دیستروفی (۳01]01017 175( ) ماهیچه در طبور گردیده است.
.مصرف شبدر شیرین از لخته شدن حون در مواقع خونریزی جل وكيرى مى کند
*تياميناز عنصر ضد ويتامين تيامین است که در منابع گیاهی چون سرخحس
*میوه درخت آکی حاوی بازدارنده متابولیسم ریبوفلاوین می باشد.
*در کتان یک عامل ضد پیرید و کسین بنام ۱-آمینو-دی-پرولین وجود دارد
صفحه 37:
بازدارندهها در کریوهیدراتها
پلی سا کاریدهای غیرنشاسته ای:
اين تركيبات مانند پوششی مواد مغذی را احاطه کرده و از دسترسی آنزیمهای
هضمی به نشاسته. پروتینها و چربیها جل وكيرى مى كنند و باعث كاهش هضم اين
مواد مغذى (بخصوص جربيها) مى شوند.
پنتوزان ها سبب تغيير در ويسكوزيته مواد هضمى مى شوند و در نتيجه موجبات
كاهش كلى در هضم خوراكك و نيز ازدياد رطوبت بستر را فراهم مى نمايند.
آرابينوزايلان ها اصلى ترين تركيبات ينتوزى هستند كه به مواد ديكر ديواره سلولى
متصل بوده و قادرند تا ۱۰ برابر وزن خود آب جذب کنند.
بتاگل وکان ها نیز توسط پرند گان هضم نشده و در نتیجه ویسکوزیته مواد هضمی را
cul pl داده و این امر موجب کاهش سرعت مخلوط شدن آنزیم های هضمی شده
و نهایتا جذب کاهش می یابد.
صفحه 38:
عناصر ضد مغذي - بازدارندهها
صفحه 39:
عناصر ضد مغذي - بازدارندهها
فرید شريعتمداري
دانشیار گروه پرورش و تولید طیور
دانشکده کشاورزي
دانشگاه تربیت مدرس
shariatf@modares.ac.ir
Shariat_madari@yahoo.com
صفحه 40:
روش هاي خنثي سازي اثر بازدارندههاي ضد آنزيمي يروتنا
*اصلاح نواد - کانولا که واریته اصلاح شده منداب است
*روشهای شیمیایی - افزودن آنزيم, خیساندن در محلولهای نمکی , اسیدی
"زوشهای فریعی < میتی + جدا کردن بوسته
*تغذيه ای -اضافه کردن ید به منابع حاوی گل وکوزینولاتها
*انباردادی -» تهداری سور وم در .-.
*روشهای حرارتی
v تست كردن
آب
صفحه 41:
اثر حرارت بر فعالیت ممدود کننده تريپسيتي و میزان بهره وري پروتئین موجود در
كنجاله سوياي مصرف شده در موش
یزان بهرهوری پروتین
(PER) (1(10/000) نی بزدترگی
3a
- * م 0
27
3 60
23 |—
4 40
وك
20
zis
1 1 1 1
صفحه 42:
صفحه 43:
بسم اهلل الرحمن الرحيم
1
عناصر ضد مغذي -بازدارندهها
فريد شريعتمداري
دانشيار گروه پرورش و توليد طيور
دانشکده کشاورزي
دانشگاه تربيت مدرس
مقدمه
اهميت بررسي عناصر ضد مغذي و بازدارنده ها درخوراک:
70%هزينه هاي پرورشي مربوط به غذاست.
بسياري از غذا ها بطور طبيعي حاوي اين ترکيبات هستند.
اثرات زيان آور اين ترکيبات بر رشد و کارکرد بدن حيوان
انتخاب مواد خوراکي و تعيين حد مجاز آنها جهت جيره نويسي
استفاده از مواد ضد مغذي براي منظورهاي مفيد
فرآوري مواد غذايي و راههاي افزايش کيفيت خوراک
3
عناصر ضد مغذي -بازدارندهها
بازدارندههاي پروتئيني :
بازدارندههاي پروتئاز
لكتينها
تاننها
ساپونينها
اسيدهاي آمينه غير پروتئيني
مواد ضد مغذي در منابع پروتئين حيواني
بازدارندههاي معدني :
کيالتها (اسيد فايتيک ,اسيد اکساليک)
گوسيپول
گلوکوزينوالت ها
بازدارندههاي ويتامينه
بازدارندهها در چربي :
اسيد اروسيک
اسيدهاي چرب حلقوي
بازدارندهها در کربوهيدراتها :
پلي ساکاريدهاي غيرنشاسته اي
4
بازدارندههاي پروتئازها
محدودكننده تريپسين و كيموتريپسين :
محدود کنندهاي تريپسين به نامهاي محدود کننده سويا (اولين بار در اين منبع غذايي
کشف گرديد) و يا محدود کننده کنيتز (اولين کسي اين ماده ضد مغذي را کشف
کرد) خوانده مي شوند.
در لگوم ها خصوصا سويا ،باقال و لوبيا خام وجود دارند.
مصرف سوياي خام باعث کاهش رشد در حيوان مي شود که علت آن وجود عناصر
ضد مغذي است که موجب اختالالتي در هضم و جذب منابع پروتئيني مي شود.
عدم تعادل در الگوي اسيد هاي آمينه که جذب مي شوند بعلت کند شدن روند آزاد
سازي اسيدهاي آمينه ضروري نظير متيونين و يا دفع اسيد آمينه گوگرد دار سيستئن
به موجب دفع آنزيم هاي تريپسينوژن وکيموتريپسينوژن
5
مکانيسم اثر منفي محصول جنبي تريپسين در تحريک فعاليت پانکراس
بطور كلي چگونگي ترشحات پانكراس توس>ط يك مكانيزم اث>ر منف>ي محصول جن>بي منفي
( )Negative feedback mechanismكنترل م>ي شود كه در آن ترشحات
حاص>له از پانكراس توس>ط س>طح تريپس>ين در روده مشخ>ص م>ي گردد .ب>ا كاه>ش س>طح
تريپس>>ين در دئودنيوم ( )Dudenumب>>ه عل>>ت تشكي>>ل تركيبات پيچيده حاص>>له از
تركي>ب تريپس>ين ب>ا بازدارنده ه>ا ،پانكراس مجبور ب>ه ترش>ح بيشت>ر آنزي>م م>ي گردد.
هورمون كول>ه س>يستوكينين ()Cholcystokininكه از موكوس روده ترش>ح م>ي
شود به عنوان يك واسطه عمل مي نمايد.
تريپسين (پانکراس)
کوله سيستوکينين (موکوس)
تريپسين (روده)
بازدارنده پروتئيني
منبع پروتئيني
تريپسين -بازدارنده تريپسين
پروتئواليسيز
6
ايجاد ترکيبات پيچيده با تريپسين و بازدارندگي از فعاليت آن
آهسته کردن روند رها سازي اسيدهاي آمينه
جلوگيري از هضم منابع پروتئيني
تجزيه ناقص پروتئين ها
عدم تعادل در الگوي اسيدهاي آمينه
دفع مواد مغذي پروتئيني
كاهش جذب نيتروژن
بزرگ شدن لوزالمعده
کاهش وزن
افزايش بي رويه نسبت وزن لوزالمعده به وزن بدن
7
تاثير مصرف سوياي خام در مقايسه با سوياي حرارت داده شده و كازئين بر وزن
نهايي بدن ،وزن نسبي و وزن حقيقي پانكراس
م\نبع پروتئيني
وز\ن ن\هاي\ي ب\دن
(گرم)
كاز\ئين
سوي\اي خام
سوي\اي حرار\ت شده
147
89
148
وز\ن پان\كراس
ن\سبي)(%
حقيقي(گرم)
0/56
0/83
0/85
0/76
0/50
0/74
8
بازدارندههاي پروتئيني -لكتينها
لكتينه\ا گروه\ي از تركيبات گليکوپروتئين\ي هس\تند كه در بافتهاي گياه\ي خصوصا
لگومين\ه ياف\ت م\ي شون\د و توانائ\ي ب\ه ه\م چس\باندن گلبولهاي قرمز خون جانوران
مختلف را دارند.
نوع قن\د موجود در تركيبات آنه\ا بر حس\ب نوع لكتي\ن متفاوت اس\ت ،براي مثال قن\د
لكتين سويا از نوع مانوز ميباشد.
تاثي\ر لكتي\ن اختص\اصي بوده و قابلي\ت مض\ر بودن لكتي\ن بس\تگي ب\ه نوع حيوان دارد،
مث ً
ال لكتي\\ن موجود در نخود ه\\ر چن\\د براي خوك مض\\ر اس\\ت؛ ليكن براي موش
ضرري ندارد.
درج\\ه س\\ميت لكتينه\\ا متفاوت بوده و حت\\ي بعض\\ي از آنه\\ا مث\\ل لكتي\\ن موجود در
گوجه فرنگي اصال سمي نميباشد.
9
چگونگي عمل لكتين ها
اث\ر ض\د مغذي لكتي\ن بيشت\ر ب\ه عل\ت تركي\ب و چس\بندگي آ\ن ب\ا موكوس ديواره روده
است
صدمه زدن به سلولهاي ديواره اثر سوء بر جذب مواد مغذي
وترش\ح زیادی پروتئينهاي داخل\ي
كاه\ش فعالي\ت آنزيمهاي ديواره
توليد بيش از حد موكوس
از دست رفتن پروتئين پالسما در لومن روده
اسهال
لكتي\ن فعالي\ت روده را افزاي\ش داده
باع\ث بزرگ شدن روده ميگردد.
مواد مغذي مصرفي ،براي بزرگ شدن روده مي شود.
10
رشد غير طبيعي و برگشت ناپذير روده
وزن خشك روده كوچك
ب\\\دن
)گ\\\رم در 100گ\\\رم وز\ن (
6
4
2
60
36
18
0
(PHA) Phaseolus vulgaris،مصرف و جذب لكتين
mg/rat/d
11
بازدارندههاي پروتئيني -تانن ها
اص\\طالح تان\\ن ( )Tanninبراي اولي\\ن بار در س\\ال 1796توس\\ط س\\يگوين ( )Seguinدر تشري\\ح مواد
اس\\تخراج شده از بعض\\ي گياهان كه ميتوانس\\تند در رون\\د تبدي\\ل پوس\\ت حيوانات به چرم (Tanning
) processنقش به سزائي داشته باشند ،بكارگرفته شد.
تركيبات پيچيده ط\بيعي ب\ا وزن مولكول\ي باال ( 500ت\ا 3000دالتون) هس\تند كه از مواد شيمياي\ي پليفنل\ي تشكي\ل
شدهاند.
در پوس\ت ،برگ ،ريش\ة اكث\ر گياهان از جمل\ه چاي ،س\يب ،هل\و ،غالت و خص\وصا ب\ه وفور در س\ورگم ياف\ت
ميشوند
داراي مزه تل\خ و گ\س ميباشن\د (خاص\يت گس\ي ( : )Astringencyگس\ي شدن ح\س جم\ع شدن و چي\ن
خوردن زبان است كه به خاطر اتصال عرضي گليكوپروتئين ها و پروتئين ها توسط تاننها صورت ميگيرد).
خاصيت گسي موجب مقبوليت بعضي از مواد غذايي مثل چاي ،آبجو ،كاكائو و شكالت ميگردد.
مزه گ\س بعض\ي ميوههاي نارس چون خرم\ا ،توت ،خرمال\و و نارگي\ل ني\ز ب\ه دلي\ل تان\ن اس\ت ليكن بر اث\ر رس\يدن
ميوه تركي\ب تان\ن منعق\د گرديده (ن\ه اينكه از بي\ن رود) ،بص\ورت نامحلول در آمده ،در نتيج\ه خاص\يت گس\ي و
قابضي خود را از دست ميدهد.
12
خواص ضد تغذيه اي تانن ها
)1
تركيب با پروتئين بازدارندگي هضم
)2
مختل> شدن فعاليت آنزيم ها کاهش ارزش مغذي بودن و انرزي زايي مواد مصرفي
)3
کاهش اشتها
)4
خش>ك شدن دهان خارش ص>دمه ب>ه مجراي دس>تگاه گوارش زخمي کردن
س>اييدگي ضخي>م کردن کاه>ش قابلي>ت هض>م مواد مغذي عبور تان>ن از دستگاه
گوارش مسموميت
)5
اخ>تالل در بهره وري از محتويات معدني ،خصوصا كلسيم و آهن مواد خوراكي
)6
اشکاالت اسکلتي
)7
اختالل در کميت و کيفيت تخم مرغهاي توليدي در مرغهاي تخمگذار
13
بازدازنده هاي پروتئيني -ساپونينها
س\اپونينها ( )Saponinsگلوكوزيدهاي\ي هس\تند كه در بس\ياري از
منابع گياهي چون شبدر و يونجه به وفور يافت مي شوند.
ه\ر چن\د س\اپونينها ب\ه گروه\ي از مواد ب\ا س\اختار شيميائ\ي مختل\ف اطالق
م\ي گردد ،ليكن ب\ه خاط\ر خاص\يت مشاب\ه كف زاي\ي آنه\ا ،در اص\ل از
لغ\ت انگليس\ي Soapگرفت\ه شده اس\ت كه همان ص\ابون اس\ت ،تماماً
در يك گروه قرار گرفته اند.
ساپونينها خواص ويژه اي دارند ،طعم تلخ ،تشكيل كف در محلول هاي
آ\\بي ( )Aqueousو همولي\\ز كردن س\\لولهاي قرم\\ز خون از جمل\\ه
ويژگيهاي منحصر بفرد آنها مي باشد.
14
عوارض ناشي از مصرف منابع ساپونين دار
)1
)3
)4
)5
)6
)7
)8
)9
)10
)11
در نشخواركنندگان تولي\د حبابهاي گازي حاص\ل از تخمي\ر مواد غذائ\ي منج\ر ب\ه نف\خ
مي گردد.
کاهش فعاليت آنزيمها
توانائي تشكيل تركيبات با كلسترول داشته كاهش بي رويه كلسترول خون مي شوند..
تشكي\ل تركيبات پيچيده ب\ا اس\ترول ه\ا (منجمل\ه اس\ترول ه\ا غش\ا س\لولي پالس\ما) کاهش
قابليت نفوذ پذيري سلول ها اختالل در سلول هاي كلية بافتها
اختالل در موكوس هاي س\\لول ديواره روده كوچ\\ك باع\\ث جلوگيري از تحرك،
تبادل و انتقال مواد مغذي از ديواره روده مي شود.
تنفس ،تشديد و غير منظم ميگردد.
قابليت نفوذ پذيري سلولها را تغيير داده و منجر به مسموميت زايي ميشود.
افزايش ترشح بزاق ،استفراغ و اسهال مي گردد.
در عملكرد كبد و كليه اختالل اي\جاد ميكند.
تلخ بوده کاهش اشتها خوراک مصرفی رشد
15
عوارض ناشي از مصرف منابع ساپونين دار
طيور حس\اسيت زيادي ب\ه س\اپونين ه\ا دارند .حضور %20يونج\ه در
جيره طيور ،م\ي توان\د معادل %3/0س\اپونين داشت\ه باش\د موج\ب
كاه\ش شدي\د رش\د ميگردد ،همي\ن مقدار در خوراك خوك تاثي\ر
بسزايي ندارد.
كاهش توليد تخم مرغ در مرغ هاي تخمگذار
16
اسيدهاي آمينه غير پروتئيني
اسيدهاي آمينه غير پروتئيني داراي اثرات سمي يا ضد مغذي هستند.
عمدتا در گياهان تيره بقوالت يافت مي شوند .بيشتر تراكم در دانه است.
غالبا به شكل غير تركيبي در گياهان هستند.
ب\ه خاط\ر شباه\ت س\اختماني ب\ه اس\يدهاي آمين\ه اص\لي در س\وخت وس\از اس\يدهاي آمين\ه
ضروري اختالل ايجاد مي كنند.
كاناوني\ن ،كانالي\ن و ايندوس\پيسين از جمل\ه اس\يدهاي آمين\ه غيرپروتئين\ي شناخت\ه شد ه
هستند.
17
كاناوانين
جايگزي\ن آرژني\ن در
از لحاظ س\اختاري ش\بيه آرژني\ن اس\ت رقاب\ت در جذب آرژني\ن
س\اختمان پروتئي\ن تولي\د پروتئي\ن هاي غي\ر عادي تخري\ب\ س\اختمان پروتئي\ن عدم كاراي\ي
پروتئين ها در انجام فعاليت ها و اعمال طبيعي
ب\\ه عنوان ي\\ك س\\وبسترا براي آنزيمهاي اس\\تفاده كننده از آرژني\\ن نظي\\ر آرژيناز مطرح اس\\ت
آرژنين رقابت نموده از فعاليت\ آنزيمهاي دخيل در سوخت و ساز آرژنين ممانعت كند.
ب\\ا
ب\ه ص\ورت غي\ر رقابت\ي از فعالي\ت آنزيمهاي\ي نظي\ر دهيدروژناز ,بتاگلوكوس\يداز و اكس\ي نيتريالز ممانع\ت
كند.
كاهش توليد كراتين.
کاهش قدرت ايمني
كاناواني\ن در اث\ر س\وخت\ و س\از ب\ه كاناالي\ن تبدي\ل م\ي شود بازدارندگ\ي آنزي\م ارينتي\ن كربوكس\يالز
ک\ه در س\اخته شدن تركيبات چندآمين\ي (كه براي تنضي\م س\اخت\ پروتئي\ن ضروري م\ي باشن\د) نق\ش
دارد.
18
روش هاي خنثي سازي اثر بازدارندههاي ضد آنزيمي پروتئاز
اصالح نژاد
کانوال که واریته اصالح شده منداب است
روشهاي شيميايي
افزودن آنزيم ,خيساندن در محلولهاي نمکی ,اسيدي
روشهاي فيزيكي – مكانيكي جدا کردن بوسته
تغذیه ای
اضافه کردن ید به منابع حاوی گلوکوزینوالتها
انبارداری
نگهداری سورگوم در ........
روشهای حرارتی
تست كردن
آب
قابليت اثر گذاري اين روشها به مقدار رطوبت ،اندازه اجسام ،
شدت دما و مدت زمان حرارت دهي بستگي دارد.
پختن
جوشاندن در
تشعشع با گاما
مادون قرمز
ميكروويو
تست كردن خشك
19
اثر حرارت بر فعاليت محدود کننده تريپسيني و ميزان بهره وري پروتئين موجود در
کنجاله سوياي مصرف شده در موش
ميزان بهرهوري پروتئين
)(PER
) (TIU/mgفعاليت بازدارندگي تريپسين
100
3.1
80
)(PER
2.7
60
2.3
40
1.9
20
)(TIU
1.5
20
10
6
4
2
0
\دت\مانن\\گهدار\يب\\\ه د\ق\يقه در 100°C
م ز
20
مواد ضد مغذي در منابع پروتئين حيواني
حرارت دادن بودر ماهی گیزروسین
گیزروس\ین فرس\ایش ،زخم\ی کردن و خونریزی س\نگدان
سیاه سوراخ شدن تلف شدن
استفراق
حداکث\ر غلظ\ت قاب\ل تحم\ل ال-گیزروس\ین در جیره های عمل\ی باید کمتر از ./4
قسمت در میلیون
21
قهوه اي شدن
واکنش ميالرد نوعي از واکنش هاي قهوه اي شدن در مواد غذايي است.
واکنشي که بين پروتئين ها ،اسيدهاي آمينه ،آمين ها با قندها ،آلدئيدها و يا کتون ها
به داليلي نظير جوشاندن ،حرارت دادن و نگهداري طوالني مدت پروتئين ها بوجود
مي آيد.
مکانيسم واکنش :
تشکيل پيوند بين گروه کربونيل قند و عامل آمين آزاد اسيد آمينه باز شيف
-Nآلدوزيل آمين - 1آمينو-1-داکسي-2-کتوز ظهور دانه هاي قهوه اي رنگ
عوامل موثر بر وقوع واکنش ميالرد:
رطوبت
نوع ق\ند
دما
pH
22
بازدارنده هاي چربي -اسيدهاي چرب حلقوي
کنجاله تخم پنب\ه و کنجاله تخم كابوك از مواد غذائي هستند كه داراي اسيد چرب سليكلو پروپنوئيد
مي باشند.
اسيد چرب سيكليوپ>روپنوئيد(:)CPEFA
CH3 – (CH2)x - C = C – (CH2)y – CO2
CH2
اس\\يدهاي چرب س\\يكلوپرپنوئيد بطور معمول شام\\ل اس\\يد Sterculicو Malvalicاس\\يد
هستند.
اثر تغذيه يا جيره حاوي> اسيد چرب سيكلوپيروئيد:
وجود CPEFAدر جيره طيور باع\ث فس\اد در تخمگذاري مرغه\ا و تغييرات چشمگيري فيزيكي و
شيميايي در تركيبات (اسيد چرب) تخم مرغ مي شود.
از عالئ\م ديگ\ر اي\ن اس\يد چرب در جيره عبارتن\د از :تأخي\ر رش\د در تخمدان و اويدكت و س\پس توق\ف
توليد تخم مرغ
تغييرات کيفي در تخم مرغ و کاهش جوجه درآوري در تخم مرغهاي گله هاي مادر
23
توپي و سفت شدن زرده تخم مرغ درهنگام تغذيه کنجاله کاپوک
24
اثر تغذيه مقادير مختلف کنجاله کاپوک به مرغهاي تخم گذار
25
بازدارنده هاي چربي -اروسيک اسيد
بعض\ي گياهان تماي\ل ب\ه ذخيره روغ\ن هاي اختص\اصي دارند
ک\ه اغل\ب مشخص\ه آنه\ا وجود ي\ک اس\يد چرب اص\لي غير
معمول\ي اس\ت براي مثال در دان\ه گياهان خانواده منداب\ اسيد
اروسيک فراوان است.
اس\يد اروس\يک از مواد زيان آور موجود در کنجاله منداب
محسوب مي شود.
26
بازدارنده هاي چربي -فساد و اکسيداسيون چربي
عمده ترين عامل بازدارنده در استفاده از چربيها فساد گسترده در آنهاست.
فساد در چربي به دو صورت فساد فيزيکي و شيميايي صورت مي گيرد.
در فساد فيزيکي مهمترين عامل حرارت است اگرچه به دليل غير فعال کردن
آنزيم ليپاز به عنوان يک عامل ضد ف\ساد نيز محسوب مي شود.
فس\اد شيمياي\ي و بخص\وص اکس\يداسيون چرب\ي در مجاورت اکس\يژن تشديد
مي شود.
Initiation
RH → R* + H
→ ROO
*→ ROOH + R
Propagation R* + O2
ROO + RH
→RR
→ ROOR
*Termination R* + R
*R* + ROO
27
عوارض ناشي^ از فساد و اکسيداسيون چربی
کاهش انرژی جیره
کاهش ارزش پروتئینی جیره (قهوه ای -میالرد شدن)
از بین رفتن اسیدهای چرب ضروری
از بین رفتن ویتامینها حالل در چربی
28
عوارض ناشي از فساد و اکسيداسيون چربی
29
بازدارندههاي معدني -کيالت^ ها
در گياهان موادي هس\تند كه ب\ا عناص\ر معدن\ي ب\ه شكل كمپلكس\هايي بس\يار پايدار در
آمده و از جذب آنها توسط روده و دسترسي بدن جلوگيري مي كنند.
اس>يد اكس>اليك ( - )Oxalic acidب\ا كلس\يم و آه\ن موجود تركي\ب شده و آنه\ا را از دس\ترس
بدن خارج ميسازد.
اس>يد فايتي>ك = اينوزيتول هگزا فسفات (Phytic acid = Inositol hexa
) phosphate
حدود دو سوم كل فسفر در منابع گياهي به شكل فيتات موجود است.
کيالتها در قابليت دسترسي مواد مغذي ( معدني ،پروتئين و نشاسته )
در سطوح باال سمي مي باشند.
جذب عناص\ر کيالت شده ثاب\ت ت\ر اس\ت و کمت\ر تح\ت اثرات منف\ي شرايط گوارش
ق\رار مي گيرد.
ته\ا در رون\د متابوليس\م مض\ر نميباش\د بلكه در بعض\ي مواق\ع
البت\ه ن\ه تنه\ا تمام\ي كيال
در علم پزشكي از اين خاصيت براي سمزدايي فلزات سنگين استفاده ميشود.
30
31
بازدارندههاي معدني – گلوكوزينوالت^ها
گلوكوزينوالته\\ا ( Glucosinolatesمس\\ئول طع\\م تندي هس\\تند كه ب\\ه هنگام
مص\رف گياهان جن\س براس\يكا ( )Brassicaچون كل\م ،خردل و منداب (كلزا) حادث
مي گردد.
گلوكوزينوالته\\\\\ا ب\\\\\ه همراه آنزيمهاي هيدرولي\\\\\ز كننده آنه\\\\\ا تيوگلوكوزيداز
( ) Thioglucosidaseدر كلي\\ه بخشهاي گياه شام\ل ريش\ه ،س\اقه ،برگ و دان\\ه
وجود دارند.
چگونگي تاثير گلوكوزينوالتها :
تاثي\\ر اص\\لي بيولوژيكي گلوكوزينوالته\ا قابلي\\ت تركي\\ب عنص\ر ي\\د ب\\ا پي\\ش س\ازهاي
تيروكس\ين را كاه\ش داده ,در رون\د ترش\ح آنه\ا اختالل بوجود ميآورد ,موج\ب بزرگ
شدن غده تيروئيد ميگردند موجب گواتر ميشود.
آنزي\م هاي هيدرولي\ز كنندهاي كه ب\ه همراه گلوكوزينوالته\ا در مناب\ع خوراكي وجود
دارن\د پ\س از مص\رف ،موج\ب هيدرولي\ز شدن گلوكوزينوالته\ا ب\ه گلوكز ،س\ولفات اس\يد،
تيوس\يانات ( ) Thiocyanatesي\ا ايزوتيوس\يانات ( ) Isothiocyanatesو ي\ا
نيتريلها ( ) Nitrilesميشوند.
32
واکنش هيدروليز گلوکوزينوالت^ ها
33
مشکالت^ مصرف گلوکوزينوالت ها
در تخ\م مرغهاي پوس\ت قهوهاي كه توس\ط رود آيلن\د رد تولي\د ميشون\د ،حت\ي اگ\ر
مرغها مقادير بسيار كمي كنجاله منداب (كلزا) مصرف نمايند ،طعم ماهي ميگيرد.
مزه ماه\ي ب\ه تولي\د تري متي\ل آمي\ن ( ) Trimethylaminرب\ط داده شده اس\ت
كه در مس\\\ير متابوليكي شكس\\\ته شدن گلوكوزينوالته\\\ا بوجود ميآيد .مرغ
تخمگذار تخ\\\\م قهوهاي از نظ\\\\ر تولي\\\\د آنزي\\\\م تري متي\\\\ل آمي\\\\ن اكس\\\\يداز
( ) Trimethylamin oxidaseدر جگ\ر كمبود داشت\ه و نميتوان\د ماده
مذكور را به تركيبات ديگر تجزيه كند.
خونريزي كب\\د ( ) Liver haemorrhageطيور در مواقع\\ي كه كنجال\\ه
منداب مص\رف نموده اند مشاهده شده اس\ت و دلي\ل اين ام\ر را محققي\ن به تولي\د نيتريل
ربط ميدهند.
34
بازدارندههاي معدني – گوسيپول
ب\ا گروه اپس\يلون آمي\ن آزاد ليزي\ن (آرژني\ن و س\يستئين) واكن\ش داده و س\بب دناتوراس\يون
پروتئين ميگردد
تركيب با يونهاي فلزي مثل آهن کاهش ارزش غذايي منابع معدني
س\بب بدي رن\گ و طع\م فرآوردههاي غذاي\ي مربوط\ه رن\گ زرده تخممرغ ب\ه س\بز زيتون\ي
تبديل ميشود.
کاهش توليد و اندازه تخممرغ
مادهای سمي براي حيوانات تک معده اي جلوگيري از فسفوريالسيون مرحله تنفس
تورم ششها ،الغري مفرط ،عدم تحرك تلف شدن
نامنظم شدن كار قلب و با اختالل در جري\ان خون موجب مرگ نيز خواهد شد.
35
عناصر ضد ويتامين
ض>>د و>ي>تام>ين:A
س\ويا خام حاوي آنزي\م ليپوكس\يداز اس\ت كه موج\ب اكس\يداسيون و از بي\ن رفت\ن
كاروتن ميگردد.
ض>>د و>يتام>ين:D
در سويا خام نرمي استخوان ( ) Ricketsو يا تشديد آن در مبتاليان
ض>>د و>يتام>ين:E
مص\رف لوبي\ا ي خام موج\ب افزاي\ش نكروز ( ) Necrosisكبدي در موشه\ا و
ديستروفي ( ) Dystrophyماهيچه در طيور گرديده است.
ض>>د و>يتام>ين:K
.مصرف شبدر شيرين از لخته شدن خون در مواقع خونريزي جلوگيري ميكند
ضد ويتام>ين: B1
ض>>د و>ي>تام>ين: B2
ض>>د و>يتام>ين: B6
تياميناز عنصر ضد ويتامين تيامين است كه در منابع گياهي چون سرخس
ميوه درخت آکي حاوي بازدارنده متابوليسم ريبوفالوين مي باشد.
در کتان يك عامل ضد پيريدوكسين بنام -1آمينو-دي-پرولين وجود دارد.
36
بازدارندهها در کربوهيدراتها
پلي ساکاريدهاي غيرنشاسته اي:
اي\ن ترکيبات مانن\\د پوشش\\ي مواد مغذي را احاط\\ه كرده و از دس\\ترسي آنزيمهاي
هضم\ي ب\ه نشاس\ته ،پروتئينه\ا و چربيه\ا جلوگيري ميكنن\د و باع\ث كاه\ش هض\م اي\ن
مواد مغذي (بخصوص چربيها) ميشوند.
پنتوزان ه\ا س\بب تغيي\ر در ويس\کوزيته مواد هضم\ي م\ي شون\د و در نتيجه موجبات
کاهش کلي در هضم خوراک و نيز ازدياد رطوبت بستر را فراهم مي نمايند.
آرابينوزايالن ه\ا اص\لي تري\ن ترکيبات پنتوزي هس\تند ک\ه ب\ه مواد ديگ\ر ديواره سلولي
متصل بوده و قادرند تا 10برابر وزن خود آب جذب کنند.
بتاگلوکان ه\ا ني\ز توس\ط پرندگان هض\م نشده و در نتيج\ه ويس\کوزيته مواد هضمي را
افزاي\ش داده و اي\ن ام\ر موج\ب کاه\ش س\رعت مخلوط شدن آنزي\م هاي هضمي شده
و نهايتا جذب کاهش مي يابد.
37
عناصر ضد مغذي -بازدارندهها
تشکر و قدر داني
و
پاسخ به سواالت
عناصر ضد مغذي -بازدارندهها
فريد شريعتمداري
دانشيار گروه پرورش و توليد طيور
دانشکده کشاورزي
دانشگاه تربيت مدرس
shariatf@modares.ac.ir
Shariat_madari@yahoo.com
روش هاي خنثي سازي اثر بازدارندههاي ضد آنزيمي پروتئاز
اصالح نژاد
کانوال که واریته اصالح شده منداب است
روشهاي شيميايي
افزودن آنزيم ,خيساندن در محلولهاي نمکی ,اسيدي
روشهاي فيزيكي – مكانيكي جدا کردن بوسته
تغذیه ای
اضافه کردن ید به منابع حاوی گلوکوزینوالتها
انبارداری
نگهداری سورگوم در ........
روشهای حرارتی
تست كردن
آب
قابليت اثر گذاري اين روشها به مقدار رطوبت ،اندازه اجسام ،
شدت دما و مدت زمان حرارت دهي بستگي دارد.
پختن
جوشاندن در
تشعشع با گاما
مادون قرمز
ميكروويو
تست كردن خشك
40
اثر حرارت بر فعاليت محدود کننده تريپسيني و ميزان بهره وري پروتئين موجود در
کنجاله سوياي مصرف شده در موش
ميزان بهرهوري پروتئين
)(PER
) (TIU/mgفعاليت بازدارندگي تريپسين
100
3.1
80
)(PER
2.7
60
2.3
40
1.9
20
)(TIU
1.5
20
10
6
4
2
0
\دت\مانن\\گهدار\يب\\\ه د\ق\يقه در 100°C
م ز
41
42