غیبت امام مهدی (عج)

غیبت امام مهدی (عج)

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 2: غیبت امام مهدی

اسلاید 3: مفهوم‌های نادرست: معنای افراطی:الف. امام در این کرة خاکی نیست. (نظر فرقة شیخیه: امام زمان در هورقلیا (عالم مثال) است.ب. امام در دنیاست اما زمان در گوشه‌ای به دور از جامعه و در جزیرة خضراء زندگی می‌کند.معنای تفریطی:همه هر وقت بخواهند در خواب، بیداری و مکاشفه می‌تواند امام زمان را ببیند. مفهوم درست:امام در میان جامعه حضور دارد اما به صورت ناشناس زندگی می‌کند.مفهوم غیبت

اسلاید 4: الف. غیبت صغری:زمان: از سال 260 هجری قمری شروع و تا سال 329 ادامه یافت.ویژگی: وجود نایبان خاصّ که ارتباط میان امام و امّت را برقرار می‌کردند.ب. غیبت کبری:زمان: از سال 329 هجری قمری شروع و تا زمان ظهور ادامه دارد.ویژگی: نبود نایبان خاص و قطع ارتباط مشخص میان امام و امّت و إعمال ولایت و رهبری از طریق نایبان عام (ولیّ فقیه و مجتهد جامع الشرایط)انواع غیبت

اسلاید 5: پیشینة غیبتغیبت پدیده‌ای نو ظهور و بی‌سابقه نیست.غیبت از سنت‌های الهی است که در انبیاء گذشته(ابراهیم، موسی، إدریس، صالح) نیز اتفاق افتاده است.جالب توجه است که پیشینه داشتن غیبت مورد توجه امام زمان است و به شیخ صدوق می‌فرماید از این طریق بر اثبات غیبت استدلال نماید.توجه به پیشینه داشتن غیبت و سنت‌های الهی بودن آن، پذیرش غیبت را آسان می‌سازد.

اسلاید 6: علّت‌ غیبتمنظور از علّت غیبت، عواملی است که موجب شد تا غیبت واقع گردد.روایات برخی از علّت‌های غیبت را بیان کرده‌اند.بیعت نکردن امام با طاغوتخطر جانیکوتاهی مردمسنت الهی

اسلاید 7: فایدة دانستن علّت غیبت1. پذیرش و تحمّل غیبت با دانستن علل آن، راحت تر است.2. یکی از راه‌های زمینه سازی ظهور، کوشش در رفع علت‌‌های غیبت است.

اسلاید 8: 1. بیعت نکردن امامحدیث: الإحتجاج على أهل اللجاج، ج‏2، ص 471: فَوَرَدَ التَّوْقِيعُ بِخَطِّ مَوْلَانَا صَاحِبِ‏ الزَّمَان ... ‏وَ أَمَّا عِلَّةُ مَا وَقَعَ مِنَ الْغَيْبَةِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْياءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ إِنَّهُ لَمْ يَكُنْ أَحَدٌ مِنْ آبَائِي إِلَّا وَ قَدْ وَقَعَتْ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ لِطَاغِيَةِ زَمَانِهِ وَ إِنِّي أَخْرُجُ حِينَ أَخْرُجُ وَ لَا بَيْعَةَ لِأَحَدٍ مِنَ الطَّوَاغِيتِ فِي عُنُقِي‏.ترجمه: و امّا علّت غيبت پس خداوند عزّوجلّ می‌فرماید:«اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، از چيزهايى كه اگر براى شما آشكار گردد شما را اندوهناك مى‏كند مپرسيد.» هيچ یک از پدرانم نبوده مگر آن كه بيعت طاغوت زمانش در گردن او بوده و من هنگام قیام، بيعت هيچ یک از طاغوتيان را بر گردن نخواهم داشت.

اسلاید 9: 2. خطر جانیحدیث: كافي، ج‏1، ص: 338 ح 9: عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ يَقُولُ إِنَّ لِلْقَائِمِ غَيْبَةً قَبْلَ أَنْ يَقُومَ. قُلْتُ: وَ لِمَ. قَالَ: إِنَّهُ يَخَافُ وَ أَوْمَأَ بِيَدِهِ إِلَى بَطْنِهِ يَعْنِي الْقَتْل‏.ترجمه: زراره گويد: شنيدم امام صادق می‌فرمود: همانا براى حضرت قائم پيش از آن كه ظهور كند غيبتى است، عرض كردم: براى چه؟ فرمود: زيرا او می‌ترسد و با دست اشاره به شكمشان فرمود. يعنى از كشته شدن مي‌ترسد.

اسلاید 10: پرسش اولآیا چنین خطری امامان سابق را تهدید نمی‌کرد چرا آنان غایب نشدند؟پاسخ یکم؛ امامان سابق مأمور به تقیه بودند و لذا با کتمان سرّّ، جانشان محفوظ بود ولی امام عصر مأمور است تقیه نکند.پاسخ دوم؛ امامان سابق مأمور تشکیل حکومت و سرنگونی ظالمین نبودند (هر چند اگر مردم یاری می‌کردند چنین کاری را انجام می‌دادند) اما امام زمان مأمور ایجاد دولت حقّ و مبارزه با دولت باطل است و حکومت‌های باطل نیز این را می‌دانستند لذا سخت‌گیری و خطر جانی بر امام زمان بسیار شدیدتر و جدی بود. (شیخ طوسی علّت اصلی غیبت را همین می‌داند)

اسلاید 11: پرسش دوم‌‌‌‌چرا امام زمان مانند اجداد خود آمادة شهادت نمی‌شود؟پاسخ: باید توجه داشت شهادت وقتی امر مطلوبی است که موجب رسیدن به هدف شود. اما اگر شهادت، مرگی بی‌حاصل باشد و سودی نداشته باشد نمی‌توان خود را به کشتن داد.امام مأمور تشکیل دولت حقّ است و شهادتش موجب از میان رفتن این هدف می‌شود لذا باید سالم بماند و هدف خود را محقق سازد.

اسلاید 12: حدیث اول: غيبت نعماني، ص141، ح2: عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ أَبُوعَبْدِ اللَّهِ ... إِنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ قَالَ عَلَى مِنْبَرِ الْكُوفَةِ ... وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْأَرْضَ لَا تَخْلُو مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَكِنَّ اللَّهَ سَيُعْمِي خَلْقَهُ عَنْهَا بِظُلْمِهِمْ وَ جَوْرِهِمْ وَ إِسْرَافِهِمْ عَلَى أَنْفُسِهِم‏.ترجمه: مفضّل بن عمر گويد: امام صادق فرمود: ... امير المؤمنين بر منبر كوفه فرمود: ... و بدانيد كه زمين از حجّت خداى عزّوجلّ خالى نمى‏ماند ولى خدا به زودى چشمان مردم را از او نابينا مى‏سازد به دلیل ظلم و جورشان و زياده‏روى آنان نسبت به خودشان.حدیث دوم: كافي، ج ‏1، ص 343، ح 31:عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفَرَجِ قَالَ كَتَبَ إِلَيَّ أَبُو جَعْفَرٍ إِذَا غَضِبَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَى خَلْقِهِ نَحَّانَا عَنْ جِوَارِهِمترجمه: محمد بن فرج گويد: امام باقر به من نوشت: زمانى كه خداى تبارك و تعالى بر خلقش خشم گیرد، ما را از مجاورت آنها دور می‏کند.3. کوتاهی مردم

اسلاید 13: حدیث: كمال الدين و تمام النعمة، ج‏2، ص: 481 ح 6 حَنَانِ بْنِ سَدِيرٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ إِنَّ لِلْقَائِمِ مِنَّا غَيْبَةً يَطُولُ أَمَدُهَا. فَقُلْتُ لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ وَ لِمَ ذَلِكَ؟ قَالَ‏: لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَبَى إِلَّا أَنْ تَجْرِيَ فِيهِ سُنَنُ الْأَنْبِيَاءِ فِي غَيْبَاتِهِمْ وَ إِنَّهُ لَا بُدَّ لَهُ يَا سَدِيرُ مِنِ اسْتِيفَاءِ مَدَدِ غَيْبَاتِهِمْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى: «لَتَرْكَبُنَّ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ» أَيْ سَنَنَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُم‏.ترجمه: حنان بن سدير از پدرش از امام صادق روايت كند كه فرمود: براى قائم ما غيبتى است كه مدّت آن به طول مى‏انجامد، گفتم: اى فرزند رسول خدا! آن براى چيست؟ فرمود: زيرا خداى تعالى مى‏خواهد در او سنّت‏هاى پيامبران را در غيبت‏هايشان جارى كند و اى سدير! گريزى از آن نيست كه مدّت غيبت‏هاى آنها به سرآيد، خداى تعالى فرمود: «هر آينه به حالى بعد از حالى برسيد» يعنى: سنّتهاى پيشينيان در شما جارى است‏.4. سنت الهی

اسلاید 14: پنهان بودن علت غیبتحدیث: كمال الدين و تمام النعمة، ج‏2، ص 482، ح 11: عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْفَضْلِ الْهَاشِمِيِّ قَالَ سَمِعْتُ الصَّادِقَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ يَقُولُ إِنَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ غَيْبَةً لَا بُدَّ مِنْهَا يَرْتَابُ فِيهَا كُلُّ مُبْطِلٍ. فَقُلْتُ وَ لِمَ جُعِلْتُ فِدَاكَ؟ قَالَ: لِأَمْرٍ لَمْ يُؤْذَنْ لَنَا فِي كَشْفِهِ لَكُمْ. قُلْتُ: فَمَا وَجْهُ الْحِكْمَةِ فِي غَيْبَتِهِ؟ قَالَ: وَجْهُ الْحِكْمَةِ فِي غَيْبَتِهِ وَجْهُ الْحِكْمَةِ فِي غَيْبَاتِ مَنْ تَقَدَّمَهُ مِنْ حُجَجِ اللَّهِ تَعَالَى ذِكْرُهُ إِنَّ وَجْهَ الْحِكْمَةِ فِي ذَلِكَ لَا يَنْكَشِفُ إِلَّا بَعْدَ ظُهُورِهِ كَمَا لَمْ يَنْكَشِفْ وَجْهُ الْحِكْمَةِ فِيمَا أَتَاهُ الْخَضِرُ ع مِنْ خَرْقِ السَّفِينَةِ وَ قَتْلِ الْغُلَامِ وَ إِقَامَةِ الْجِدَارِ لِمُوسَى إِلَى وَقْتِ افْتِرَاقِهِمَا يَا ابْنَ الْفَضْلِ إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ أَمْرٌ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ تَعَالَى وَ سِرٌّ مِنْ سِرِّ اللَّهِ وَ غَيْبٌ مِنْ غَيْبِ اللَّهِ وَ مَتَى عَلِمْنَا أَنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ حَكِيمٌ صَدَّقْنَا بِأَنَّ أَفْعَالَهُ كُلَّهَا حِكْمَةٌ وَ إِنْ كَانَ وَجْهُهَا غَيْرَ مُنْكَشِف‏.ترجمه: عبد اللَّه بن فضل هاشمى گويد: از امام صادق شنيدم كه مى‏فرمود: براى صاحب الأمر غيبت ناگزيرى است كه هر باطل‏جويى در آن به شكّ مى‏افتد، گفتم: فداى شما شوم، براى چه؟ فرمود: به خاطر امرى كه ما اجازه‏ نداريم آن را هويدا كنيم، گفتم: در آن غيبت چه حكمتى وجود دارد؟ فرمود: حكمت غيبت او همان حكمتى است كه در غيبت حجّتهاى الهى پيش از او بوده است و وجه حكمت غيبت او پس از ظهورش آشكار گردد، همچنان كه وجه حكمت كارهاى خضر عليه السّلام از شكستن كشتى و كشتن پسر و بپاداشتن ديوار بر موسى عليه السّلام روشن نبود تا آنكه وقت جدايى آنها فرارسيد. اى پسر فضل اين امر، امرى از امور الهى و سرّى از اسرار خدا و غيبى از غيوب پروردگار است و چون دانستيم كه خداى تعالى حكيم است، تصديق مى‏كنيم كه همه افعال او حكيمانه است اگر چه وجه آن آشكار نباشد.

اسلاید 15: تنها در یک روایت علّت غیبت سرّی از اسرار الهی معرفی شده است که امامان حق کشف آن را برای ما ندارد زیرا ما زمینه و ظرفیت پذیرش آن را نداریم.با در نظر گرفتن روایات فراوانی که علل غیبت را بیان می‌کنند دو نکته در مورد این روایت می‌توان گفت:چون مضمون این روایت با روایات فراوانی که علت غیبت را بیان کرده در تعارض است این روایت را نمی‌پذیریم. یعنی می‌گوییم امام نسبت به آن شخص و موقعیت چنین فرموده‌اند.منظور امام از سرّ بودن باطن همین علل گفته شده است. یعنی حقیقت و باطن این علل را اجازه نداریم بیان کنیم و تنها می‌توانیم اشاره‌ای به آنها نماییم. پاسخ حدیث

اسلاید 16: منظور از آثار غیبت، اموری است غیبت موجب به وجود آمدن آنها شده است.روایات برخی از آثار غیبت را بیان کرده‌اند. امتحان پاک سازی مؤمنانایجاد فرصت برای همة حکومت‌هاپرورش استعداد و ایجاد ظرفیتآثار غیبت

اسلاید 17: 1. امتحان مردمحدیث اول: كافي، ج‏1، ص336، ح2: عَلِيِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ قَالَ: ... يَا بُنَيَّ إِنَّهُ لَا بُدَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ مِنْ غَيْبَةٍ حَتَّى يَرْجِعَ عَنْ هَذَا الْأَمْرِ مَنْ كَانَ يَقُولُ بِهِ إِنَّمَا هِيَ مِحْنَةٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ امْتَحَنَ بِهَا خَلْقَه.ترجمه: على بن جعفر از برادرش موسى بن جعفر نقل كند كه فرمود: ... پسر جان ناچار صاحب این امر غيبتى كند كه معتقدان به امامت هم از آن برگردند، همانا امر غيبت يك آزمايشى است از جانب خداى عزّوجلّ كه خلقش را به وسيله آن بيازمايد. حدیث دوم: كمال الدين و تمام النعمة، ج‏1، ص330ح 16: عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ الثَّقَفِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ الْبَاقِرَ يَقُول‏: ... وَ ذَلِكَ بَعْدَ غَيْبَةٍ طَوِيلَةٍ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يُطِيعُهُ بِالْغَيْبِ وَ يُؤْمِنُ بِه‏.ترجمه: و آن پس از غيبتى طولانى است، تا خدا بداند چه كسى در دوران غيبت از او اطاعت كرده و بدو ايمان مى‏آورد. (امتحان عقیدتی و عملی)

اسلاید 18: حدیث: ِ فَقَامَ إِلَيْهِ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِيُّ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ لِلْقَائِمِ مِنْ وُلْدِكَ غَيْبَةٌ قَالَ إِي وَ رَبِّي وَ لِيُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ يَمْحَقَ الْكافِرِين‏.ترجمه: آنگاه جابر بن عبد اللَّه انصارىّ برخاست و پيش آمد و گفت: آيا قائمى كه از فرزندان توست غيبت دارد؟ فرمود: به خدا چنين است تا در آن غيبت مؤمنان باز شناخته شده و كافران نابود شوند.2. پاک سازی مؤمنان

اسلاید 19: حدیث: غيبت طوسي، ص 473: عَنْ أَبِي صَادِقٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ: دَوْلَتُنَا آخِرُ الدُّوَلِ وَ لَنْ يَبْقَى أَهْلُ بَيْتٍ لَهُمْ دَوْلَةٌ إِلَّا مَلَكُوا قَبْلَنَا لِئَلَّا يَقُولُوا إِذَا رَأَوْا سِيرَتَنَا إِذَا مَلِكْنَا سِرْنَا مِثْلَ سِيرَةِ هَؤُلَاءِ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِين‏.ترجمه:‏ امام محمد باقر فرمود: دولت ما آخرين دولت‌هاست هر خاندانى كه توان حکومت دارند پيش از ما به حکومت مي‌رسند تا هنگامى كه ما بر سر كار آمديم و روش دولت ما را ديدند نگويند اگر ما به حکومت مي‌رسيديم مانند اينان (آل محمد) عمل مي‌كرديم.‏3. ایجاد فرصت

اسلاید 20: 4. پرورش استعدادحدیث: غيبت نعماني، ص 172، ح7: عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ: كَانَ أَبُو جَعْفَرٍ يَقُولُ: لِقَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ غَيْبَتَانِ إِحْدَاهُمَا أَطْوَلُ مِنَ الْأُخْرَى؟ فَقَالَ: نَعَمْ وَ لَا يَكُونُ ذَلِكَ حَتَّى يَخْتَلِفَ سَيْفُ بَنِي فُلَانٍ وَ تَضِيقَ الْحَلْقَةُ وَ يَظْهَرَ السُّفْيَانِيُّ وَ يَشْتَدَّ الْبَلَاءُ وَ يَشْمَلَ النَّاسَ مَوْتٌ وَ قَتْلٌ يَلْجَئُونَ فِيهِ إِلَى حَرَمِ اللَّهِ وَ حَرَمِ رَسُولِهِ.ترجمه: ابو بصير گويد: به امام صادق عرض كردم: آيا امام باقر فرموده است: قائم آل محمّد داراى دو غيبت است كه يكى از آن دو طولانى‏تر از ديگرى است؟ فرمود: آرى، و اين كار واقع نخواهد شد تا اينكه بنى فلان به روى يك ديگر شمشير بكشند و حلقه كارزار تنگ شود، و سفيانىّ ظهور كند و گرفتارى شدّت يابد و مردم را مرگ و كشتار فرا گيرد كه به حرم خدا و رسول خدا پناهنده شوند.استعداد فکری (عدالت پذیری) عملی (برخورد قاطع)

اسلاید 21: منابع1. المهدی سید صدرالدین صدر2. عصارة خلقت آیت الله جوادی آملی3. تاریخ الغیبة الصغری سید محمد صدر4. تاریخ عصر غیبت پورسید آقایی و دیگران5. أعلام الهدایة 6. روزگار رهایی ترجمة یوم الخلاص مترجم علی اکبر مهدی‌پور

اسلاید 22: www.SAAER.com www.SAAER.org