قیام های شیعه در تاریخ اسلام

قیام های شیعه در تاریخ اسلام

اسلاید 1: نام کتاب قیامهای شیعه درتاریخ اسلام دکترصادق آئینه وند مرکزنشرفرهنگی رجاء

اسلاید 2:

اسلاید 3:

اسلاید 4: فهرست مندرجاتمقدمه............. شروع قیامهای مخفی وعلنی شیعه .زمینه سازقیامهای شیعه چه بوده است .حمایت مردم ازنهضت های شیعه .عوامل استمراروتداوم قیامهای شیعه .قیامهائی که ازآنها سخن می رود بخش اول (حجربن عدی)....... 1-قیام حجربن عدی .ریشه یابی قیام حجر.....

اسلاید 5: فهرست مندرجات.امام مبارزه مخفی را سازماندهی می کند .نظری به اوضاع سیاسی جامعه اسلامی پس از امام علی(ع) .اختناق فکری وسیاسی .سب امام علی (ع) .تصفیه عناصرانقلابی شیعه .سابقه حجردراسلام .حجر درحکومت امام علی(ع) .همگامی حجربا امام دردفع تهاجم قاسطین .موضع حجردرغائله جمل .اوضاع سیاسی کوفه.....

اسلاید 6: فهرست مندرجات .حجردرحکومت زیاد .سرکوبی قیام .شاهدان نظام اموی .متن شهادتنامه .خروج سران قیام از کوفه .انقلابیون درمرج عذراء .عکس العمل حکومت شام .جوخه اعدام به مرج عذراء می آید .شهدای قیام .واکنش جامعه مسلمین پس از شهادت حجر .ادبیات انقلاب پس از شهادت حجرویاران او

اسلاید 7: فهرست مندرجات بخش دوم(قیام توابین)......... 2-قیام توابین .جامعه اسلامی بعد از قیام کربلا-شورش مدینه- .شورش مکه .زمینه خروج توابین .ترکیب سیاسی جامعه کوفه .رویاروئی دو سیاست و نبرددو اندیشه در گذشت 20 سال .تخدیر افکارعمومی به نام دین .آمادگی کوفه برای قیام .نام قیام .سابقه رهبرقیام

اسلاید 8: فهرست مندرجات.معرفی قیام دراجتماع سران .رهبرقیام دست به توسعه جنبش می زند .مرگ یزید .کوفه وابن زبیر .ورود مختاربن ابی عبیدثقفی به کوفه .شروع قیام .نخستین سخنرانی رهبرقیام در اردوگاه . قیام قبل ازپرداختن به کارقاتلان به نبرد می رود .زبیریان وقیام .قیامگران به کربلا می روند .نبرد عین الورده .نقشه نظامی

اسلاید 9: مقدمهتاریخ شیعه در قیامهائی خلاصه می شود که این قیامها از سال 51 تا 260 هجری در رابطه مستقیم با امامت وپس ازآن تاریخ با بهره گیری از استمرارآن تداوم مکتبی و چهره خونرنگ خود را حفظ کرده است .بررسی این قیامها گذشته ازآنکه ما را با تاریخی شکوهمند آشنا می سازد بیش از هر چیز الگو وراهنمایی خواهد بود برای بهره گیری و اقتباس از منش انقلابی تشیع در خط مکتبی امامت تاریخ،برای بنای جامعه ای بر اساس: قبله واحد،کتاب واحد،امام واحد وامت واحد.مقدمتا باید گفت که انقلابها وقیامهای شیعی دارای ابعاد اعتقادی-سیاسی-فرهنگی-نظامی است.محتوای غنی ایدئولوژی

اسلاید 10: اسلامی این انقلابها ،بیش از هر چیزبه نیکی توانسته عامل آنچنان قیامها و نهضتهایی باشد ،که شاید تاریخ جهان کم به خود دیده است.توسل به چنین مبانی اعتقادی بود که ابعاد سیاسی،فرهنگی،نظامی مبارزه آنها در تاریخ،تاآن اندازه گسترده وعمیق بود که مستضعفین به نیکی از این قیامها استقبال کرده و از ایواء گرفته تا کمک مالی و نظامی و تبلیغ و ترویج در حق آنها ،خودداری نکرده اند.اهداف روشن ،حق طلبی،طرفداری از بی پناهان و مظلومان و تکیه بر مردم ،و تلاش برای استقرار حکومت قرآن و صداقت و اخلاص فرماندهان ورهبران نهضتها ،در طول تاریخ بر کسی پوشیده نیست.

اسلاید 11: شروع قیامهای مخفی و علنی شیعهشهادت امام علی (ع) و در نتیجه سقوط حکومت عدل اسلامی،زمینه فعالیت را برای آشوبگران آنارشیست (مارقین)و یاغیان وطاغیان و مستکبران(قاسطین)ومال اندوزان و فرصت طلبان و اشراف(ناکثین)،نیک فراهم کرد.همانگونه که امام در خطبه شقشقیه اشاره دارد این گروهها تنها در برابر حکومت او قد برافراشته بودند وآن هم دربرابر حکومتی که با خواست مردمی برسر کار آمده بود که به تعبیر امام ،فشرده و به هم پیوسته چون موی گردن کفتار پس از بیست و پنج سال تحمل ،آگاهانه بردر خانه علی گرد آمده بودند و به اصرار و ابرام از او میخواستند تا بار دیگر دست عدالت را بر سرشان بکشد و برق شمشیر برانش را به نفع مستضعفان و محرومان تاریخ بجهاند وکفر وشرک و اشرافیت و نفاق را بار دیگر به وحشت

اسلاید 12: افکند.مردم نیک انتخاب کرده بودند،طلحه و زبیر را رها کردند،ابوسفیان را کنار زدند،سعد بن ابی وقاص و زاهدانی چون عبدالله بن عمر را ترک گفتند و یکراست به در خانه امام علی رفتند.آن روز که انقلابیون برگرد امام علی حلقه زدند ،امام گفت:«سوگند به خدایی که دانه را بشکافت و جان را آفرید اگر حضور گروهی از مردم که به یاریم برخاسته و حجت را تمام کرده اند و هم رعایت میثاقی که خداوند از عالمان گرفته است تا برپرخوری ستمگران و گرسنگی جانکاه ستمدیدگان تمکین نکنند،در میان نبود،زمام امور را به دست نمیگرفتم.»

اسلاید 13: زمینه ساز قیامهای شیعه چه بوده است؟پاره ای از مورخین غیر منصف چه از قدماء و چه از متاخرین،و به تبع آنها مستشرقین،پیرامون قیامهای شیعی سخنها گفته اند.وبا تاسف باید گفت بیشتر نوشته های آنها را میتوان به وضوح درآثار ملل و نحل نویسان وآنان که در تاریخ ادیان و فرق می نگاشته اند،مشاهده کرد.اینجاست که کار تحقیق آنها هم درباب بررسی قیامهای شیعی ،بس دشوار و اسناد به علت تحریف،متناقض و منابع بسیار کم است.از این روست که برای فراهم آمدن نوشته ای و پژوهشی بی غل وغش ،آنگونه که در خور مقام آن بزرگان بپاخاسته در ظلمتهای تاریخ باشد،مستقیما از تجربه و عینیات ،استمداد خواهیم کرد ومتون روایی و جهت گیری و عملکرد امامان را که برخوردار از ویژگیهای

اسلاید 14: مکتبی ومحوری است،پایه و اصل قرار میدهیم،تا منش تاریخی شیعه را با تکیه برتجربیات تاریخی دریابیم.لهذا ،برای ریشه یابی قضیه ،به سراغ نهج البلاغه میرویمو سخن امام را محور قرار میدهیم.به خوبی میدانیم که جامعه اسلامی به چهار خصلت شرک آلود دچار آمده جز با تصفیه کامل و انقلابی درونی،دشوار توان،آن خصلتها را از دامن جامعه اسلامی زدود،امام میدانست که مردم به انحراف از توحید خبط و دورافتادن از جاده حق،شماس،و سرعت دررنگ پذیری و عدم ثبات شخصیت،تلون و حرکت در پهنای راه به جای سیر در خط مستقیم توحید،اعتراض دچار شده اند.خطی که امام علی روشن کرده بود ،دیگر دشوار بود بنی امیه و بنی عباس بتوانند با ماسکهای فریبنده و تصنعی ،به انحراف کشانند سخن در همینجاست. شیعیان در اردوگاه مستضعفان تاریخ ،خط روشن امام علی را پی میگرفتند و این طبیعی بود که با قدرتهای روز درافتند . شیعه براساس سنت مبارزه مشخص و با تکیه برتاکتیک تقیه درطول استراتژی و جهت گیری معینی را دنبال کرده است.

اسلاید 15: حمایت مردم از نهضتهای شیعهاز آن هنگام که حجر ویارانش به قتل رسیدند،تشیع رنگ نهضت مردمی به خود گرفت و یک جنبش نجات بخش رارهبری میکرد،هدف تشیع،برگرداندن حکومت اسلامی به راه وروش مستقیم حضرت محمد(ص) بود.نهضتهای شیعه چون رنگ مردمی و محتوای مکتبی داشتند،عمدتا مورد توجه افکار مردم بودند.

اسلاید 16: عوامل استمرار وتداوم قیامهای شیعهدکتر سمیه مختار اللیثی مولف کتاب محققانه جهاد الشیعه اسباب استمرار نهضتهای شیعه رابر شش دسته تقسیم کرده است:1-تعداد فرق شیعه و نفوذ و رشد آنها در شهرها و سرزمینهابه گونه ای که اگر نهضتی در شهری شکست میخورد در شهر دیگر شروع میشد.2-تقیه کتمان چنانکه امام صادق(ع)فرموده است: «التقیه دینی و دین آبائی» رازداری دین من و دین پدران من است،و نیز فرموده است: «من لا تقیه له لا دین له» آنکه تقیه نکند،دین ندارد.3-دیگر از این اسباب ،محبت مسلمانان نسبت به اهل بیت و خاندان علوی بود.4-گشایش باب اجتهاد در شیعه،خود کمکی شایان به تطور و رشد کرده و در این مهم موثر بوده است.5-بروز و ظهوراین انقلابها در پهنه گسترده سرزمینهای اسلامی و هماهنگی با محیط طبیعی و فرهنگ هر ناحیه برای برشوراندن آنان.6-سبب دیگر را میتوان همگامی شیعه با شرایط زمانی مکانی هر عصر و به استقبال حوادث رفتن آنان و با فرقه های مذهبی و اهل کتاب مدارا داشتن،برشمرد.

اسلاید 17: فهرست قیامهای شیعه حجربن عدی(51 هجری) 1- قیام2-قیام توابین(65هجری)3-قیام زید بن علی(122هجری)4-قیام یحیی بن زید(125هجری)5-قیام محمد(نفس زکیه)(145 هجری)6-قیام ابراهیم بن عبدالله(شهید باخمری)(145 هجری)7-قیام حسین بن علی(معروف به قیام فخ)(169 هجری)8-قیام محمد بن ابراهیم و ابوالسرایا(119هجری)9-قیام یحیی بن عمر بن الحسین(249هجری)

اسلاید 18: قیام حجربن عدیبرای آشنایی با شکل نخست مبارزه و نیز فهم درست راهی که حجر پیمود باید بیش از هرچیز محیطی را که جنبش حجر درآن رخ داد ،بشناسیم و مناسبات و شرایط خاص سیاسی و اجتماعی و دینی آن محیط را نیک دریابیم.نیز باید درآخر عوامل اساسی ای که حجر را نه به صورت یک مبارز،بلکه بصورت انقلابی ای پیشتاز وارد صحنه کرد،بررسی کنیم تا بدانیم که چگونه تغییر شکل مبارزه حجر به انقلاب خونین،پایه های حکومت اموی را سخت لرزاند.این مساله را آنگاه نیک میتوان شناخت و به تفسیر و ارزیابی آن پرداخت که تمام شرایط وعوامل موثر در جامعه آن روز را نیک بشناسیم.نخست باید بدانیم که اوضاع چگونه بود؟مردم چگونه میزیستند،ودرآخر ببینیم که مبارزه چگونه تبدیل به «قیام خونین» شد؟

اسلاید 19: ریشه یابی قیام حجرآنچه که باعث شد تا امام حسن(ع)درمقابل معاویه به تغییرموضع وانتخاب خط مشی جدید دست زند،درواقع حفظ ومداومت هسته ای مقاوم وآرماندار بود،که امام نمیخواست چون دیگر یاران پدرش در نبردهایی از دست روند.امام حسن(ع)حضور خود را در جریان ملموس سه نبرد هولناک جمل وصفین نهروان آزموده بودوآنچه بیش از هر چیز امام را آزار میداد،قضیه شکست ازمعاویه نبود بلکه فراتراز اینها امام حسن به رویارویی دو اندیشه وآرمان می اندیشید.هنوز غم از دست دادن عمار یاسر این پیر مجاهد بر او و خاندانش بس گران مینمود.آری او به نیکی دیده بود که چگونه عمار یاسر در جنگی به شهادت رسید که سرانجام حیله های روباه مکار اموی، عمر وعاص،این جنگ را به سود باند اموی خاتمه داد.برای امام بس دردناک بود که سپاهی ناآگاه وکم خرد و بی اراده را بار دیگر بیاراید،وطلیعه ها وجناح وقلب ومیسره را به یاران معدودش بسپاردوچنین شود که در صفین شد.عمار یاسراز دست برود ودرغوغای سردرگم شایعات وسم پاشیها وتهدیدها وتطمیعها وچاپلوسیها،دستهای دوست نادان شمشیرهای تهی از خردرا شبانگاهان برسر دوست فرودآرد.چه درمنطق امام شمشیر را به هر کس نتوان داد،بلکه باید پیش از هر چیز عقیده باشد وبعد شمشیر،شمشیر سپردن به دست انسانهای غیرمکتبی جزآن نیست که شمشیر رادراختیار دشمن می نهندویاآن رابرسر دوست فرود میآورد.

اسلاید 20: درمنطق امام علی(ع)وامام حسن(ع)باید شمشیرها دراختیاربینش مکتبی باشد.امام از این حیث کمتر نگرانی نداشت که خود را بی باکانه به میدانهای جنگ زند وشربت شهادت نوشدوازآن همه رنجهای روح فرسا بیاساید-چنانکه سرانجام نیزدرسن 47سالگی با«زهر»به همین سرنوشت رسیدوشهیدشد-اما جامعه شیعه آن روز به اندازه کافی،عناصر اصیل ومطمئن خویش راازدست داده بودودرپی جنگهای چندین ساله اخیر،همه تاب وتوان ومقاومت و اخلاص خویش را فاقد شده بود.وامام درآن حال می بایست به کمک مردمی بجنگد که میگفتند:هرکس به مادرهم ودیناردهد دررکاب او میجنگیم.به قول دکتر طه حسین:«اندیشه کردن دراین موضوع به ما میفهماند که دل وجان مردم درآن هنگام بیش ازدین به دنیا توجه داشت و نیز آشکار می سازد که امام حسن(ع)وپدرش واقلیت بسیار کمی مانند ایشانفدرآن محیط آمیخته ازقدیم وجدید یادرآن دسته از مسلمانان که جانشین اصحاب پیامبربودند،غریب وبی کس میزیسته اند»نیک روشن بود کا در این شرایط و با چنین روحیه ای،سپاهی هم اگر فراهم آید،آنگونه که باید نمیتوانددرمقابل قاسطین دوام آورد.بیشتر یاران وپیروان امام وآنان که درخط امام بودند وهیچگاه پدرش را درنبردها تنها رها نکرده بودند،اکنون از ذدست رفته بودند.به صراحت معلوم بود که فراهم آمدن سپاهی باآن روحیات وتشتت افکار،کاری از پیش نخواهد برد.مگر امام حسن چند تن چون قیس بن سعد وحجربن عدی داشت.

اسلاید 21: «درسپاه امام هزاران نفر بودند که هزاران هوس و خیال واندیشه در سر داشتند مانمیتوانیم سپاه امام را جزترکیبی ازافکار نامتجانس وناهمگون بنامیم که از وحدت و انسجام برخوردار نبود.به جهت نداشتن وحدت فکری ووحدت در هدف ،نمی توان به این سپاه نام جماعت یا گروه یا لشکر نهاد. این سپاه هیچگاه نمی توانست اندیشه و بینش و اهداف امام راآنگونه که باید درک کند.»آشنایان به تاریخ شیعه نیک می دانند که دوجریان فکری در رابطه باموضع گیری امام با معاویه وجود داشت:1-جریان خارجیگری وخودفروخته ها(جریان مخالف)2-جریان (موافق)یاران صمیمی وفداکار امام که امر تغییر رویه امام دربرابر قاسطین،برای آنان سوال شده بود.دسته دوم می آمدند و با امام به صحبت می نشستند؛امام در تحلیلی کلی از اوضاع ،خط مشی امامت رادررابطه باآن برهه زمانی مطرح میکرد وآنها قانع می شدند.

اسلاید 22: امام مبارزه مخفی را سازماندهی میکرد.ارتباطهای امام با شیعیان ونشستهای طولانی جز این نبود که شیعه با رهنمود امام حسن(ع)دست به تشکیل هسته ی مقاومت مخفی زده بود.غرض امام از اتخاذ چنین شیوه ای آن بود که:1- بتواند گروهی آرماندار ومکتبی ومنسجم بریا معرفی امامت وتداوم آن درمقابله باانحرافات قاسطین ومارقین وناکثسن تشکیل دهد.2-جنگ مستقیم ورخ در رخ مرسوم در زمان امام علی(ع)رارها کند و پیروانش رابرای پی ریزی نهضتها و قیامهای مخفی وشورشهای بعدی آماده کند

اسلاید 23: نظری به اوضاع سیاسی جامعه اسلامه پس از امام علی(ع)امویان پس از شهادت امام علی(ع)برای مقابله با هرگونه مبارزه احتمالی مکتبی طرفداران امام و مسلمانان آن روزگار دست به تدابیری زدند.1-اختناق فکری و سیاسی.2-سب امام علی(ع) برمنابر.3-تصفیه عناصر انقلابی شیعه.

اسلاید 24: سابقه حجر در اسلامدرکامل بهایی است که در زهد و کثرت عبادت ،او در عرب مشهور بوده ،گویند شبانه روزی هزار رکعت نماز کردی ودر مجالس است که صاحب استیعاب گفته حجر از فضلای صحابه بود و با صغر سن از کبرایشان بود.ومستجاب الدعوه بود.

اسلاید 25: نام ونصب حجرحجربن عدی معروف به خیر پدرش به عدی ادبر شهرت دارد.در وجه تسمیه این لقب گفته اند که،مردی از پشت به او نیزه ای زده است.

اسلاید 26: حجردر حکومت امام علی (ع)در اسد الغابه آمده است:«او از یاران امام علی بن ابیطالب(ع)بود.بااو در جنگ جمل وصفین شرکت کرد.یعقوب بن سفیان،حجررا ازامیران لشکرامام علی(ع)در جنگ صفین آورده است،دراسد الغابه آمده است که در صفین ریاست کنده را داشت ودر نهروان فرمانده میسره بود،در جنگ جمل نیز شرکت کرد.»«درمنتهی الآمال آمده است که در حرب صفین ازجانب امیرالمومنین (ع)امارت لشکر کنده به او متعلق بود و در روز نهروان امیر لشکر حضرت امیرالمومنین (ع)بود .علامه حلی قدس سره فرموده که حجر از اصحاب حضرت امیر(ع)و از ابدال بوده و حسن بن داوود ذکر نموده که حجر از عظماء صحابه واصحاب امیرالمومنین (ع)است»

اسلاید 27: حجر در حکومت زیادروزی زیاد خطبه جمعه میخواند ،خطبه را طولانی کردونماز به تاخیرافتاد.حجر به او گفت:نماز!زیاد دوباره به خطبه اش ادامه دا.حجر دوباره فریاد براورد نماز!زیاد به خطبه اش ادامه داد.حجر چون بیم داشت نمازش فوت شود،مشتی از سنگریزه برداشت و به سوی او پاشید ومردم را به نماز فراخواند.مردم بااوبپاخاستند.چون زیاد چنین دید پائین آمد ونمازخواند.بعداز فراغت از نماز درمورد کارهای حجر به معاویه نوشت وفراوان ازاوگفت.زیاد زمستانها در بصره وتابستانها در کوفه بسر میبرد.درغیاب سمره بن جندب را به جاب خود در بصره وعمروبن حریث رادر کوفه،می نشاند.عماره بن عقبه روزی به او گفت؛که شیعیان نزد حجر در رفت وآمدند و مسائلی ازاو فرامیگیرند.مادر غیاب ،جز شورشگری از او چیزی ندیده ایم.زیاد حجر را بار دیگر نزد خود فرا خواندواورا بیم داد وپند گفت پس از آن به سوی بصره رفت و عمروبن حریث را جای خود منصوب کرد.شیعیان دوباره به سوی حجر در رفت وآمد بودند.کم کم کار رفت وآمدها بالا گرفت وقیام صورت علنی به خود گرفت

اسلاید 28: سرکوبی قیامپس از بالا گرفتن قیام؛ زیاد خطبه ای خواند و درآن از حجربه بدی یاد کرد،پس از آنکه خطبه را به پایان آورد،به رئیس پلیس خود،شداد بن هیثم هلالی دستورتوقیف واحضار حجر را صادر کرد.اونزد حجر آمدوحکم زیاد را به وی ابلاغ کرد.سیاست تهدید زیاد کارگر افتاد و ملاحظات قومی وقبیله ای باعث شد تا بسیاری از یاران حجر رااز گرد او پراکنده سازد.دستور توقیف حجر ویارانش دوباره از جانب زیاد صادر شد ودستور حمله و کشتار رادر صورت مقاومت صادر کرد.نبردی در گرفت ویاران حجر با هر چه که در دست داشتند به مقابله پرداختند.رهبر قیام(حجر)را پنهان کردند و از معرکه بیرون بردند.اما زیاد با تکیه به سیاست قبیله ای سرانجام توانست حجر و عده ای از یارانش را دستگیر کند.

اسلاید 29: خروج سران قیام از کوفهوائل بن حجر وکثیربن شهاب،شبانگاه حجر ویارانش را از کوفه خارج کردند چون به جبانه عرزم رسیدند، قبیصه بن ضبیعه عبسی،به خانه اش نگاهی کرد و دخترانش را دید که ایستاده و نگاه میکنند.گفت مرا اجازه دهید تا وصیتم را برای خانواده ام بیان کنم.وزمانی که وصیتش را بیان کرده،حرکت کرده و خارج شدند.

اسلاید 30: انقلابیون در مرج عذراءانقلابیون را از ورود به دمشق بازداشتند وآنها را در مرج عذراء نقطه ای در نزدیکی دمشق فرود آوردند.زیرا بیم آن بود که صدای انقلاب دمشق را فرا گیرد وشام رادگرگون کند.شمار زندانیان به چهارده تن میرسید که گفته ان دو تن را زیاد همراه آنان کرده است.

اسلاید 31: شهدای قیامهفت تن از سران قیام به نامهای ، حجربن عدی ، شریک بن شداد حضرمی ، صیفی بن فسیل شیبانی ، قبیصه بن ضبیعه عیسی ، محرز بن شهاب منقری ، کدام بن حیان عنزی ، عبدالرحمن حسان عنزی ،به شهادت رسیدند.اگر عمروبن حمق خزاعی را که در جریان دستگیری یاران حجر در موصل به شهادت رسید ،براین شهداء بیفزاییم،تعداد شهدای قیام به هشت تن میرسد

اسلاید 32:

اسلاید 33:

اسلاید 34:

اسلاید 35: قیام توابینقیامهای شیعه بعد از شهادت امام علی (ع)در سال 40 هجری به اشراف امام حسن (ع)شروع و پس از 10 سال،از سال 51 نخستین شکوفه آن در لباس قیام حجر به بار نشست.بعد از شهادت حجر و سرکوبی قیام او ،دوره دهساله دوم شروع وبا انقلاب امام حسین(ع)درسال 61 هجری در طف،شکوهمندترین مبارزات خونین بشری به وقوع پیوست.دوره نخست با هدایت مکتبی امام وارشاد او در کوفه رخ نمود و دردمشق موقتا سرکوب شدواکنون دوره دوم قیام بود که باید با رهبری امام از مدینه شروع شود و در کوفه ختام پذیرد.قیامهایی که در دوره سوم از سال 61-65 هجری به وقوع پیوسته و حداعلای آن قیام توابین است.

اسلاید 36: جامعه اسلامی بعد از قیام کربلا(شورش مدینه)پس از شهادت امام حسین (ع)،شهری که بیش از هر جای دیگر از این حادثه متاثرشد و بهانه خروج بدست آورد ،مدینه بود.

اسلاید 37: شورش مکهدر مکه عبدالله بن زبیر سر به شورش برداشت و سر از فرمان یزید پیچید.گرچه ما شورش عبدالله بن زبیر را در امتداد حرکت مکتبی امام نمیشماریم و هم او را انسانی مکتبی و خالص نمی دانیم.ولی در این شکی نداریم که قیام امام،در شورش عبدالله موثرافتاد واورادر خروج ازامویان تشجیع کرد.

اسلاید 38: زمینه خروج توابینکوفه پس از شهادت امام حسین(ع) و یاران فداکار و اندک او،به آتش فشانی میمانست آماده انفجار.امویان میدانستند که این آتش فشان روزی شعله خواهد کشید ودرخرمن وجود طاغوتیان در خواهد رفت.

اسلاید 39: ترکیب سیاسی جامعه کوفه1-انقلابیون،اینها درموضع گیری قاطع بودند وانقلابی عمل می کردند.2-کسانی که از انقلاب حمایت میکردندو به رغم کینه ای که از نظام اموی داشتند ،به سبب نداشتن موضع صریح در مبارزه جدی نبودند.3-اشراف و طرفداران قدرت حاکم.اینان با هر حکومتی به هر شکل و مرام که منافع و مصالح آنها را تامین میکرد،همکاری میکردند.بیشتر این گروه از سران قبایل و افراد منتفذ محله ها بودند.

اسلاید 40: آمادگی کوفه برای قیامنخستین واکنش مستقیم شهادت امام حسین(ع)به ،جنبش توابین در شهر کوفه بود.چون امام حسین(ع)به شهادت رسید وابن زیاد از اردوگاه خود در نخیله ،به شهر بازگشت شیعیان به شدت پشیمان شدند وخود را ملامت کردند.آنها تازه متوجه شدند که ،اشتباهی بس بزرگ مرتکب شده اند.زیرا حسین(ع)را دعوت نمودند،آنگاه از یار ی او دست برداشتند.امام حسین (ع) که بنا بر دعوت آنها به عراق آمده بود،درکنار شهر آنها به شهادت رسید و آنها از جا تکان نخوردند.شیعیان احساس کردند که ننگ این گناه از دامن آنها پاک نخواهد شد مگر آنکه انتقام خون آن حضرت را از قاتلینش بگیرند و یا در این راه کشته شوند. به دنبال این اندیشه نزد 5 تن از روسای شیعه در کوفه به نامهای،سلیمان بن صرد خزاعی،مسیب بن نجبه فزاری،عبدالله بن سعدبن نفیل ازدی،عبدالله بن وال تمیمی و رفاعه بن شداد بجلی رفتند ودرحضور آنها اجتماعی تشکیل دادند.

اسلاید 41: سابقه رهبر قیامسلیمان در اصل یسار،نامیده میشد،گویند پس از آنکه ایمان آورد پیامبر نام سلیمان بر او نهاد.در زمانی نامعلوم به کوفه مهجرت کرد،ودر نبرد امام علی(ع)در جنگ صفین شرکت نمود.گرچه از شرکت در جنگ جمل پای فرو پیچید و مورد سرزنش واقع شد ولی بعدا امام پس از آنکه او را سخت مورد سرزنش قرار داد،سرانجام عذرش را پذیرفت.

اسلاید 42: معرفی قیام در اجتماع سراندر منزل سران جمعی از سران کوفه دور هم جمع شده و شروع به سخنرانی کردند و در این سخنرانی با سلیمان بیعت کردند.پس از آن ،سلیمان دستور داد که هر اندازه در توان دارید،نیرو و اسبان جنگی آماده کنید تا آنگاه که شما را به نبرد فرا خوانند با آمادگی کامل پیش تازید.ازخلال سخنرانی سلیمان،برنامه حرکت وخطوط مقدماتی جنبش تا حدودی مشخص شد،آنچه در برنامه کار مقدماتی قیام به نظر میرسد اینها بود:1- درک فاجعه ی سنگینی گناه2-شتاب برای اتخاذ موضعی که بتوان باآن از مسئولان قتل امام حسین(ع)چه از حزب اموی چه از توطئه گران همکار آنها انتقام کشید.3- ترسیم آرمان شهادت طلبی با کناره گیری از زنان4-اصرار در توبه از طریق بذل جان

اسلاید 43: مرگ یزید و ورود زبیریان به کوفهبا مرگ یزید نفوذ امویان در کوفه بسیار کمتر از پیش شد و به این ترتیب زبیریان وارد کوفه شدند.زبیریان و اشراف کوفه که از قدرت گرفتن توابین بیمناک بودند سعی در فریب توابین نمودند.عبدالله بن یزید و ابراهیم بن محمد که فرستادگان عبد الله بن زبیر در کوفه بودند،با حمایت اشراف دست به تطمیع سلیمان زدند اما سلیمان که زبیریان را به خوبی میشناخت از قبول کمک آنها خودداری کرد وبه همراه دیگر توابین به سمت کربلا رفته و پس از زیارت و غسل شهادت عازم شام شدند.ودر عین الورده به سپاه شام که برای مقابله آمده بود برخوردند.

اسلاید 44:

اسلاید 45: نبرد عین الوردهدر اولین نبردی که بین توابین به رهبری مسیب انجام شد،پیشاهنگان سپاه شام شکست سختی خوردند.وعقب نشینی کردنددر این هنگام سپاه شام تقاضای مصالحه کرد و سلیمان با شرایط زیر قبول مصالحه کرد:1-تحویل پسر مرجانه (ابن زیاد)تابه قصاص شهدای کربلا برسد2-خلع عبدالملک مروان از حکومت3-همکاری در بیرون کردن آل زبیر از عراق4-همکاری در سپردن امر رهبری به خاندان پیامبرکه سپاه شام نپذیرفت.در نبردی که در عین الورده به مدت 3 روز انجامید که رهبری سپاه شام را حصین بن نمین بر عهده داشت در روز سوم ابتدا سلیمان بوسیله تیری از جانب یزید بن حصین به شهادت رسید و رهبری بر طبق قرار قبلی به مسیب بن نجبه رسید واو نیز به شهادت رسید وفرماندهی به عبدالله بن سعد رسید.رفاعه بن شداد هفتصد تن از باقیمانده سپاه را گرد آورد و عقب نشینی کرد و اینگونه کار توابین به پایان رسید.

اسلاید 46:

اسلاید 47:

اسلاید 48:

اسلاید 49:

اسلاید 50: پایان