صفحه 1:
صفحه 2:
5 ay ۹ =
5
ا
3 ~ ER
5 3 فطل
>» (= tis aS.
rs
ا
Bo مين id ay Nl 2 a 1
ا ل oe ee ا xs ۲
صفحه 3:
gr val
آهن چیست؟
آهن يك ماده مغذي مورد نیاز براي ادامه حیات و اساسي
ترین ماده اولیه براي ساختن گلبول هاي قرمز خون مي
باشد . براي ساخته شدن گلبول هاي قرمز خون بدن به
مواد مغذي مختلفي مثل آهن » اسید فوليك » ویتامین ب ©
« ویتامین ب 9 ۰ ویتامین ث و پروتئین نیاز دارد که
باید از طریق رژیم غذايي روزانه تامین شود . نقش
گلبول هاي قرمز خون انتقال اکسیژن به سلول هاي بدن
۱
صفحه 4:
* چنانچه براي ساختن گلبول هاي قرمز خون » آهن به مقدار
كافي در دسترس بدن نباشد ابتدا فرید از ذخاثر آهن بدن خود
استفاده مي کند » سپس در صورت ادامه کمبود » ذخاثر
آهن بدن كاهش مي يابد .
" زماني كه كمبود آهن ادامه يابد » ذخائر آهن بدن تخليه مي
شود و كم خوني فقر آهن بروز مي كند .
صفحه 5:
. .ا ءا اعم
جه عواملي موجب کمبود آهن و کم خوني فقر
sal ۳
آهن مي شود
کمبود آهن در رژیم غذايي روزانه
* _پایین بودن جذب آهن رژیم غذايي ( آهن موجود در غذاهاي گياهي مثل حبوبات و سبزیجات به مقدار کم
جنب مي شود )
افزايش نياز بدن به أهن ( در بارداري ٠ رشد مائند كودكي و نوجواني )
*_ دفع زیاد آهن به دلیل خونريزي شدید در دوران قاعدگي و یا بيماريهاي دستگاه گوارش مثل زخم معده ؛ زخم
آثني عشر » بواسیر و خونريزي مكرر بيني در كو:
* _ ابتا به آلودگي هاي انگلي مثل ابتلابه کرم قلابدار و ژیاردیا
* ابتلا مکرر به بماريهاي عفوني مثل اسهال و حفونتهاي تنفسي که به علت بي اشتهايي و کم شدن جذب :
موجب کمبود آهن مي شود .
* شروع نکردن به موقع تغذیه تكميلي ويا نامناسب بودن أن
* عادات و الگوهاي نامناسب غذايي مانند مصرف چاي همراه با غذا یا لافاصله پس از مصرف غذا كه
جذب آهن غذا را به مقدار زيادي کاهش مي دهد و یا استفاده از نان هايي که با خمیر ورنیامده تهیه شده اند .
* تخلیه ذخانر آهن در بدن زنان بعلت بارداري هاي مکرر و با فاصله کمتر از 2 سال
كمبود أهن و كم خوني ناشي از أن شایع ترینکمبود تغلیه اي در جهان است .
بیش از 2 میلیارد نفر از مردم جهان دچار کمبود آهن و کم خوني ناشي از آن هستند .
كم خوني فقر آهن به دليل كاهش ظرفيت كاري و قدرت تولید + پيامدهاي نامطلوب بهداشتي » اجتماعي و
اقتصادي به دنبال دارد .
صفحه 6:
جه افرادي در معرض خطر کمبود آهن و کم
خوني قرار دارند 1
Gd - زنان سنین باروري به ویژه زنان باردار
در دوران بارداري به علت رشد جفت ۰ جنین و افزایش حجم خون مادر » نياز به آهن افزايش مي يابد .
بارداري هاي مکرر به خصوص با قاصله کم موجب تخليه ذخائر آهن بدن مادر مي شود .
© - کودکان خردشال
كودكاني که با شير مادر تغذیه نمي شوند بیشتر در معرض خطر کم خوني فقر آهن قرار دارند چون آهن شیر مادر بهتر از
سير شير ها جذب) ٠ لبو
نوزادان کم وزن ( کمتر از 000000 گرم ) از دو تا
كودكاني كه تغذيه تكميلي براي آنها بموقع ( بایان 000 روزگي ) شروع نمي شود و یا اينکه در غذاي کمکی
امن عابي كوي أعن به مقر ای دجار كمبود أهن مي شوا
كودكان دوت يح سال يه علت ابلا به عفونت هاي شايع دوران كودكي ( اسهال و عفونت هلي تنفسي ) و للودكي هلي انكلي
ادر معرض كمبود اهن قرار دارئد .
فقر آهن در دو سال اول زندگي » اثرات غير قابل جبراني بر
ع على فر اددج OR “
ماهكي ممكن اسث دجار كمبود آهن شوند .
صفحه 7:
جه افرادي در معرض خطر گمبود آهن و گم
خوني فرار دارند ؟
۴" - نوجوانان
* دختران و پسران نوجوان به علت جهش رشد نوجواني به
آهن بيشتريي نیاز, دارند » اما دختریان نوجوان به علت
شروع عادت ماهیانه . خونريزي و از دست دادن آهن
بیشتر در معرض خطر کم خوني قرار دارند .
صفحه 8:
عوارض بهداشتي » اقتصادي » اجتماعي گم
خوني ففر آهن
" کم خونی فقر آهن در دور آن "شیر خوارگی و اوایل
osde وج هش اضر نب نو شی امی شود
AE OUI 6 SEIS ole rd!
اختلال در تکامل:و هماهنگي ننیستم اعصاب خرگتي -
Ss قتا ي|(ب يقلتي ٠: حستكي :٠ب ى تخسن ودب يتخ لكي
Wea wn aaa -
- کمبود آهن "در :هوورالن اتحصنیل موجب کاهش تقدردت يادگيرتي
نو اافت اتحصيلي اي شنواد
صفحه 9:
8 - در زنان باردار
" ضعف و خستگي
* افزایش خطر مرگ و مير مادر به هنگام زایمان
* افزایش خطر تولد نوزاد کم وزن » نارس و سقط جنین
© - در بزرگسالان ( هر دو جنس )
۴ کاهش قدرت يادگيري
* کاهش ظرفیت يادگيري و تمرکز حواس
٩ خستگي زودرس
صفحه 10:
علانم ابتلا به گم خوني فقر آهن
* علائم بروز کم خوني به میزان و شدت تخلیه ذخاتر آهن در
بدن بستگي دارد
اين علائم عبارتتند ال :
رنگ پريدگي دائمي زبان و مخاط داخل لب و يلك جشم »
خستكي زود رس » سياهي ريفتن جشم » بي تفاوتي »
سركيجه » سردرد » بي اشتهايي » حالت تهوع » خواب
رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها و در مراحل
پیشرفته تر کم خوني » تنگي نفس همراه با تپش قلب و تورم
قوزك پا مشاهده مي شود .
صفحه 11:
چگونه افراد مبتلا به کمبود آهن و کم خوني ففر
آهن را شناسايي کنیم ۲
در افراد
خون زبان و چشم کم رذ
اا لازام بيشرقد ناخن ها گرد( اسطلاح؟ ادن قشتي
وا ام سر ری
و نداشتن تمرگر حواس ثبل از
داخل لب ها و پلك چشم بروز مي کند .
براي تشخیما] فقر آهن و تعیین شدات أن بايد أزمايش هايي صورت كيرد ( مثل
تعيين فريثين سرم )
با اندازه گيري میزان هموگلوبین خون » کم خوني فقر آهن ( يعني آخرین,
مرحله کمبود آهن ) را مي توان تشخیص داد + در حقیقت افرادي که هموه
تا کش ی ی کند ا ا MSE
فقرواه. شبد اند و ذياز به اقدامات درماني سریع دارند . بتابراین اقدامات
0 یز ی ade ay
صفحه 12:
میزان هموگلوبین کمثر از مقادیر زیر نشان دهنده
کم خوني ففر آهن است :
* هموگلوبین گرم در دسي ليثر
6 - کودکان 2 ماهه تا 5ساله كمتراز 00
© - کودکان ٩-06 ساله کمتر از ae
© - مردان بزرگسال کمتر از 45
- زنان بزیرگسال غیر باردار کتر از 46
6 - زنان باردار كمثر از 00
صفحه 13:
تتوجه :
" ممکن است فردي دچار. کمبود آهن باشد اما هنوز میزان
هموگلوبین خون او کاهش نیافته باشد .
۴ بنابراین اگر فردي دائما" احساس خستگي و ضعف مي کند
ممکن است دچار کمبود آن باشد و باید به پزشك ارجاع داده
شود .
صفحه 14:
خانواده ها باید بدانند
در برنامه غذايي روزانه خود از مواد غذايي آهن دار مثل گوشت قرمز -مرغ
- ماهي - تخم مرخ - سبزیجات مثل جعفري و اسفناج و حبوبات مثل عدس و
لوبیا استفاده کنند .
همراه با غذا سالاد » شامل گوجه فرنگي - كاهو - كلم - فلفل سبز دلمه اي و
يا سبزيجات تازه ( سبزي خوردن ) و بعد از غذا ميوه بخصوص مركبات كه
حاوي ويتامين ث ميباشد استفاده كنند . ويتامين ث جذب آهن را افزايش مي دهد
آگر حتي مقدار كمي گوشت به غذاهاي گياهي اضافه کنند جذب آهن غذا
افزايش بيدا مي كند
كودكان و نوجوانان در برنامه غذايي خود از انواع خشكبار مثل توت خشك -
بركه آلو - زرد آلو - انجير خشك - كشمش و خرما ... كه منابع آهن مي
باشند به عنوان ميان وعده استفاده كنند .
هنكام استفاده از سويا » مقدار کمي گوشت شت به آن اضافه كنند تا آهن غذا بهتر
جذب شود .
صفحه 15:
* از نوشیدن چاي يك ساعت قبل از غذا و يك تا دو ساعت
بعد از صرف غذا خود داري کنند .
" براي جلوگيري از ابتلا به آلودگي هاي انگلي اصول
بهداشت فردي به خصوص شستن کامل دست ها با آب و
صابون قبل از تهیه و مصرف و يس از ه بار اجابت مزاج
را رعايت كنند .
" از توالت هاي بهداشتي و آب آشاميدني سالم استفاده كنند .
" هنكام مصرف سبزي آنها را كاملا“ شسته و ضد عفوني
كنند
صفحه 16:
باغچه خانگي سبزیجات را محصور کنند تا باغچه و سبزي ها
بوسيله حيوانات به تخم اذ آلوده نشود .
با جمع آوري و دفع بهداشتي زباله ها از بيماري هاي عفوني روده
أي aS ملس و حشرات] موذي و موش منتفل مي شوند
جلوكيري نمايند .
در برنامه غذايي خود از غلات و حبوبات جوانه زده استفاده كنند .
جوانه زدن غلات و حبوبات باعث افزايش جذب أهن به ميزان
تقریبا" 6 برابر مي شود .
به نانوایان و خانواده ها آموزش دهيد براي تهيه نان از خمير
ورآمده استفاده كنند . ناني كه از خمير ور نيامده وبا جوش د
تهيه شده باشد جذب آهن را كاهش مي دهد د
مي كنند از خمير ترش استفاده نمايند .
صفحه 17:
٠. 3 ۰
راههاي اساسي براي پيشگيري از کمبود آهن و
گم خوني فقر آهن :
زنان باردار بایدباند :
* روزانه يك قرص ام تیان ماه چهارم بارداري تا 5 ماه پس از
زایمان مصرف کنند .
* براي کاهش عوارض احتمالي ناشي از مصرفقرص آهن در زنان
باردار مانند : تهوع » درد معده ۰ اسهال و یبوست توصیه کنید
قرص آهن را بعد از غذا و یا شب قبل از خواب مصرف کنند .
* یاد آور شوید هیچگاه مصرف قرص آهن را به دلیل وجود عواروض
احتمالي قطع نکند چون این عوارض معمولا" پس از چند روز بهبود
مي يابد .
صفحه 18:
مادران باید بدانند :
بان ذاصله پس از زایمان کودگد خود را با شیر خود تغنیه کنند زیرا به گاهش
خونريزي آنها كمك کرده و آهن مورد نیاز نوزاد نیز تامین مي شود .
به کودکان تا پایان 0 ماهگي منحصرا" شیر خود را بدهند
تغذیه تكميلي شیرخوار خود رابه مقع شروع کرده و از غذاهاي آهن دار مناسب
سن کودك استفاده کنند و همراه تغذیه تکميلي » تغذیه با شیر ماذر را تا 6 سالگي
ادامه دهند
به شیرخوار خود از 0 ماهگي تا پایان 0 سالگي ( یعنی همزمان با شروع تغذیه
تكميلي ) قطرة آهن ( به میزان 10-16 قطره در روز ) بدهند
قطره آهن را بین دو وعده شیر مادر به شیر مادر به شیرخوار خود بدهند . براي
جیگری لا بير ردك ننان ها قطره أ را با يك اشق چايخوري به کودك
داده و سپس مقداري آب به او بدهند . بعد از هر بار قطره دادن دندانهاي کودك را
با يك يارجه نرم تميز كنيد .
اگر وزن هنگام تولد کودك کمتر از 000000 گرم است هر زمان که وزن او به
دو برابر رسید باید قطره آهن به میزان 000-06 قطره در روز به وي داده شود .
صفحه 19:
"دختران باید بدانند :
دختران در سنین بلوغ باید در برنامه غذايي روزانه خود از مواد
غذايي حاوي آهن استفاده كنند و در ميان وعد ه ها به جاي
استفاده از تثقلات غذايي کم ارزش ( مثل يفك و جييس ) از انواع
میوه ها » خشکبار و انواع مغزها استفاده نمایند .
بهتر است دختران در سنین بلوغ » هر هفته يك عدد قرص آهن
( سولفات فرو ) به مدت 09 تآ (0© هفته در طول يك سال
مصرف كنند . مصرف قرص آهن در اين دوران علاوه بر ييشكيري
از کم خوني فقر آهن بيشرفت تحصيلي أنان را بهبود مي بخشد .
براي كاهش عوارض جانبي ناشي از مصرف قرص آهن توصيه مي
شود قرص را پس از غذا میل نمایند .
مصرف قرص آهن با معده خالي نوصیه نمي شود بهتر است پس از
غذا و یا شب قبل از خواب مصرف شود
صفحه 20:
صلواتی که فرستادن آن ۱۰۰۰۰برابر واب
دارد
""اللهم صل علي سيدنا و نبينا محمد
العصران و كر الجديدان و استقبل
الفرقدان و بلغ روحه و ارواح اهل
بيته مني التحيه و السلام
صفحه 21: