مراقبت از کودکان قبل از سنین مدرسه

صفحه 1:
و “عو .صعه. و بيه 

صفحه 2:
‎oe‏ ارائه: مراقبت از کودکان قبل از سنین مدرسه ‎a 

صفحه 3:
رشد کودکان ما چگونه است؟ ۰ کودکان ما از لحظه ای که به دنیا می آیند در حال رشد و تغییر هستند. هر کودکی متفاوت است؛ برخی از کودکان به سرعت رشد می‌نمایند و برخی شد آرامی دارند. 9 ۳۰ 

صفحه 4:
صفر تا 6 ماهگی: در 6 ماه اول ذ دوست دارند در آغوش بوده و كردن ارتباط برقرار مى نمايند. همانطور كه رشد مى نمايند به طرق مختلف كريه مى كنند تا به والدين بگویند چه چیزی نیاز دارند- گر سنه مم يا خيس هستم. . نوزادان عستم با تماشا كردن ‎Mere‏ و نمس تمودن ياد ‎et eee RO od‏ ال 0 شاد ‎ONE tere reed alk are tree) ‎evi Peer 0 ares tree] ‏سس‎ ed dt IB coer) ۲ ‎ 

صفحه 5:
از 6 تا 12 مااهكى نوزادان نياز دارند كه والدين و اعضاى خانواده باآن ها صحبت نموده. 0 بخوانند و با آن مها بازيكنند. آن ها سر و صداى بسيارى ‎eee er)‏ اي ير ل ‎er Le‏ ا ‎Sd eae‏ آنبا صدای اعضای خانواده را تشخیص می دهنداما از ‎۱ c ere Pere ry re) ‏می‌نشینند. می چرخند. دست کسی را می گیرند و برخی‎ ‏و‎ ‎Ail b sg ‎۶ diet ‎ 

صفحه 6:
تا 12 ماهگی اکثر کودکان می توانند چند کلمه حرف بزنند و تا 2 سالگی می توانند جملات ساده. کوتاه بكويند. كودكان همجنين بازى مى كنند. كشف می کند 1 آن ها باید نزديك اعضاى خانواده باشند و دوست دارند خيلى زياد بغل كنند و بخل 0[ . آن ها شروع به یادگیری انجام كارهايى مى كنند كه والدين از أنها می‌خواهند. 

صفحه 7:
‎Rey‏ باشند اما همچنین به کشف ‎Ber Pe ree wees Ferree ey ere pester‏ کارها را بدون کمک انجام بدهند و بسیار "نه* ‎[0 pen Carper) PSY er pcr eee eee. eegr | eroeeny ‏پاهای خود را به زمین بکو: موضوع‎ ‏تواند برای والدین بسیار خسته کننده‎ | ‎ 

صفحه 8:
3 تا 5 سالگی: ] it rel ey tee eee Ried ‏پا‎ 1 mere reer eel neo ۱ 31,51 ao 0 ees) ree 55 اد ا ی 

صفحه 9:
5 تا 7سالكى: Eee VCS eB ee eee LYS freser yes isl oe ores) eiD roll reset) ‏اشياء لذت مى برند. به مدرسه رفتن‎ IPS porwr pc eh a Ee Cee ge) خسته كننده و سنا می باشد بثابراین آن ها ‎sl ee)‏ ا ا ‎PEPE‏ ‏ها می‌خواهند مردم ن هارا دوست داشتهٍ ‎Ure‏ ار 1 Ben eee Pee re eats! Bley ‏بشوند. در انجام‎ By ree) eerie] grew Wael pe] ener) 

صفحه 10:
هرم غذایی کودکان ۲ تا 1 سال « 

صفحه 11:
شرط لازم برای دستیابی به توان‌مندی‌های ذهنی و جسمی کودکان. مراقبت تغذیه‌ای از آنان است و مراقبت تغذیه‌ای در کودکان به ارتقای شاخص‌های رشد. دریافت غذای سالم و مغذی و ایجاد باورها و عادات صحیح غذایی در کودکی و بزرگسالی منجر می‌شود؛ 

صفحه 12:
در سال‌های ابتدایی زندگی افز اش وزن و قد. دو تخییر اساسی در رشد و تکامل کودکان به حساب می‌آیند. در این دوران استخوان‌ها رشد طولی پیدا می‌کنند و بر حجم ماهیچه‌ها افز وده می‌شود. به‌طوری که کودک تقریبا روزانه 6 گرم افزایش وزن خواهد داشت. اين افز ایش وزن از طریق استفاده از غذاهایی تأمین خواهد شد که بتواند پاسخگوی نیاز کودک به انرژی. پروتئین. قند. چر بی. ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد 

صفحه 13:
پنج گروه غذای اصلی برای کودکان عبارتند از: 

صفحه 14:
گروه نان و غلات: کودکان فعالیت جسمی زیادی دارند. بنابراین به کر بوهیدرات برای تامین انرژی نیاز دارند. غلات مانند نان و بر نج سرشار از کر بوهیدرات هستند. * این گروه شامل نان.ماکارانی. کیک و بیسکوئیت ( ببتر است از نوع سبوس دار آنبا مصرف شود). برنج. گندم. جو می‌باشد. * مواد مغذي مبم: انرژي. بعضي از انواع ویتامین هاي گروه ب. آهن و مقداري پروتنین. 

صفحه 15:
واحد اندازه گيري: هر واحد از اين گروه برابر است با يك برش 30 گرمي از انواع نان (به اندازه يك کف دست از نان سنگك. بربري یا تافتون در مورد نان لواش چپار كف دست معادل 30 كرم است). نصف ليوان ماكاروني يا برنج خام معادل يك ليوان از شکل پخته آن ها. نصف ليوان غلات خام معادل يك لیوان پخته غلات. نکات مبم در استفاده از گروه نان و غلات: 1- ببتر است برنج به صورت کته مصرف شود. 2- بیشتر از نان هاي حاوي سبوس (مثل نان جو و سنگك) استفاده شود. 3- براي کامل کردن پروتئین گروه نان و غلات ببتر است آن ها را به صورت مخلوط با حبوبات مصرف کرد (مثلا" عدس پلو. باقلا پلو عدسي با نان و غیر ۵). 

صفحه 16:
گروه میوه‌ها و سبزی‌ها: این گروه شامل موارد زیر است: الف - سبزي ها و میوه هاي غني از ويتامین » مثل سبزي هاي برگي. گوجه فرنگي وفلفل دلمه اي و میوه هايي مثل مرکبات). ب- سبزي ها و میوه هاي غني از ويتامین ‎A‏ شامل سبزي ها و میوه هاي به رنگ زرد. نارنجي. قرمز و سبز تيره و سبزي هاي برگي (مثل اسفناج. هویج. گوجه فرنگي. طالبي. زردآلو و شلیل). ج- سایر سبزي ها یا میوه ها (مثل سیب. موز. هلو. گلابي. انواع توت ها. گیلاس. انگور. عندوانه. کر فس. بادمجان. کدو. سبزي خوردن. قارچ. پیاز و کاهو). 

صفحه 17:
انواع ویتامینبا. انواع املاح و فیبر. هر واحد از این گروه برابر است با يك عدد میوه متوسط ريك عدد سیب یا پرتفال با هلو) یا يك چپارم طالبي متوسط یا نصف لیوان حبه انگور یا د عدد زردآلو یا نصف لیوان آب میوه و يايك لیوان سبزي برگي مثل: کاهو و سبزي ی خوردن یا نصف لیوان سبزي پخته يا يك لیوان سبزي خام خرد شده. ادق كروة دراي حفط مفاومت يدق در مقدار مصرف روزانه توصیه شده: ا ا ‎je‏ 0 0 ee omer ‏ارت‎ Eye ‏لام پوس‎ 

صفحه 18:
گروه شیر و لبنیات: اين گروه شامل شیر. ماست. پنیر. کشك و بستني است. مواد مغذي مبم: پروتنین. کلسیم. فسفر. بعضي از انواع ویتامین هاي گروه ۶ و ویتامین ۸. واحد اندازه گيري: هر واحد از اين گروه برابراست با نصف لیوان شیر یا نصف لیوان ماست * يا ينير (يك قوطي كبريت ينير) يا يك ليوان دوغ يا ۱/5 قاشق غذاخوری کشك پاستوریزه 

صفحه 19:
گروه گوشت. حبوبات. مغزها و تخم مرغ: انواع مواد این گروه عبارتند از: گوشت هاي قرمز (گوسفند و گوساله) گوشت هاي و پرندگان». تخم‌مرغ. ِ حبوبات (نخود. لوبیا. عدس. باقلاء لپه و ماش) و مغز ها (گر دو. بادام. فندق. پسته و انواع * تخمه). مواد مغذي مبم: پروتنین. آهن. روي و بحضي از انواع ویتامین هاي گروه . 

صفحه 20:
fA واحد اندازه گيري: هر واحد از اين گروه برابر است با (ه-ی‌قاشق غذاخوری حبوبات یا یک قوطی کبریت از هر نوع گوشت بدون چربی(30گرم) يا 1 عدد تخم مرغ کامل یا تعدد گردوی كامل يا 6 عدد بادام یا پسته یا آجیل مخلوط 

صفحه 21:
گروه متفر قه: علاوه بر اين. هرم غذایی کودکان ۲ تا 1 سال شامل چربی‌ها و روغن‌ها نیز می‌شود. برخی از چربی‌ها و روغن‌ها ممکن است ناسالم باشند. اما تمام چربی‌ها در دسته مواد غذایی ناسالم قرار نمی‌گیر ند. چربی‌ها بخش کوچکی از هرم غذایی را اشغال می‌کنند. کودکان به مقدار کافی چربی و روغن نیاز دارند. زیرا بدن آن‌ها در حال رشد است و برای انجام بسیاری از فعالیت‌های جسمی نیاز به انرژی دارند. روغن کبد ماهی. زیتون. دانه‌های آفتابگر دان و بادام زمینی منبع, خوبی از چر بی‌های سالم هستند. این مواد غذایی دارای چربی‌های سالم و غیر اشباع هستند که برای سلامت کودک 2 

صفحه 22:
یکی از حیاتی‌ترین عناصر در رژیم غذایی سالم و متعادل کودک. آپ است. میزان آب توصیه شده روزانه برای کودکان: 5تا 8 سال 5 لیوان (1 لیتر) + سبزیجات خام و برگه میوه ها مثل برگه زردآلو در کودکان4 سال به بالا مصرف ۰ شود. چون امکان خفه شدن کودک زیر 4 سال با آنبا وجود دارد. * 1 ‎ae 8‏ ره ی ی ور مات توب مس ل رن ‎mee opine ce oe‏ 3 سم وت اال 

صفحه 23:
پوسیدگی دندان: پوسيدگي دندان بيماري ميكروبي نسوج کلسیفیه دندانبا و شایع ترین بيماري مزمن در ارتباط با مواد قندي است. شیوع و شدت پوسيدگي دندان در 0 سال گذشته در كشورهاي ۰ در حال توسعه. افز ایش قابل توجبي را از خود نشان داده و شایع ترین بيماري در میان کودکان است. عوامل متحددي در ایجاد اين بيماري موثر هستند اما به نظر مي‌رسد که رژیم غذايي جزء مبمترین عوامل است. با وجود پیشر فت‌هاي جدید در علم دندانپزشكي در صد سال اخیر دندان دچار پوسيدگي حتي پس از طرح درمانباي پیشرفته. هرگز به حالت اولیه و طبيعي خود باز نمي گر دد و بازيابي عملکرد بافت اولیه و طبيعي امکان پذیر نیست. به همین دلیل پيشگيري تنبا راه اصولي در جبت مقابله و جلوگيري از وقوع اين ‎ef)‏ محسوب مي شود. 2 ‎ ‎* 

صفحه 24:
مطالعات حاكي از آن است که تکرر مصرف مواد غذايي و مواد قندي بیش از مقدار آن ها در ایجاد پوسيدگي دندان از اهمیت برخوردار است.قند و شکر در واقع از ساکارز تشکیل شده اند و ساکارز جزو قندهايي است که بیشترین پوسيدگي زايي را در دندان ایجاد مي کند زیرا در دهان به راحتي به اسید تبدیل مي شود. شيريني جات نیز در واقع قند به همراه نشاسته مي باشند. استه به همراه ساکارز ‎g‏ پوسيدگي زايي را بالا مي‌برد زیرا زمان باقي ماندن غذا و در نتيجه قند را در دهان بالا مي برد و همچنین مي تواند میز ان تولید اسید ناشي از ساکارز را بالا ببرد. ‎© 

صفحه 25:
بعد از مصرف مواد غذايي بخصوص مواد قندي. بزاق دهان يايين مي آيد كه يك عامل موثر در ايجاد 20 يوسيدكي دنداني است. حال اكر مواد غذايي با تكرر زياد وارد نرمال ۲ دهان شوند. بزاق دهان فرصت نمي يابد كه به حالت اول بازكردد و در نتيجه احتمال ايجاد يوسيدكي دندان افزايش مي يابد بنابراين تكرر بالاي مصرف ميان وعده‌ها مي تواند عامل موثري در ایجاد پوسيدگي دنداني باشد. 

صفحه 26:
مطالحات نشان داده است که مصرف گروه شیر و لبنیات ارتباط معکوس با تعداد دندانباي پوسیده دارد.شیر اگرچه حاوي مواد قندي پوسيدگي زا مي باشد اما به نظر مي رسد سایر اجزاي آن مانند مواد معدني. کازئین و اجز اء پروتد پوسيدگي دندان جلوگيري مي کنند . پروتئین شیر در هنكام مصرف جذب ميناي دندان شده و از حل شدگي آن جلوگيري میکند. 

صفحه 27:
مادران با سوادتر اطلاعات بيشتري در زمینه مشکلات دهاني و دنداني دارند و در نتیجه در سلامت دنداني کودك خود نقش ۰ مثبتي دارند. همچنین معمولا ارتباط مثبتي میان سواد با در آمد بالاتر وجود دارد که این دو عامل در کنار یکدیگر مي توانند توانايي خانواده را در فراهم کردن مراقبت هاي دندانپزشكي براي کودك. بالاتر ببر د. Qe 

صفحه 28:
معمولاً حدود شش ماهگي دندان هاي شيري شروع به رویش مي کنند و تا سن 1/5سالگي دندان‌هاي شيري کامل مي شود. از سن شش سالگي دندان هاي دانمي شروع به رویش مي‌کنند و به تدریج جایگزین دندان هاي شيري مي شوند. رویش دندان هاي دانمي تا سن 12 سالگي ادامه دارد.بنابر این. بعضي از دندان هاي شيري تا سن 12 سالگي در دهان باقي ‎٠.‏ ميمانند. دندان هاي شيري علاوه بر كاركر دهايي نظير جویدن غذا. حفظ شکل و زيبايي جبره و نقش در ت دك وظيفه د نیز دارند که عبارت از حفظ فضاي لازم برا ‎cs‏ ‏دعس بر کلم *د دک وطیع میم ری تدر دار بارت از اي لازم براي رويش دندان‌هاي دانمي است ‎a ‎ ‎7-9 month ‎16-20 month ‎5 24-30 month ‎001 ‎ 

صفحه 29:
مراقبت از دهان و دندان باید از كودكي شروع شود. زیرا تنبا با انجام مراقبت هاي ویژه از دندان هاي شيري کودکان است که مي توان انتظار رویش صحیح دندان هاي دانمي را داشت. پوسيدگي دندان معمولاً از زمان خر دسالي شروع مي شود. ولي علانم آن ممکن است تا چند سال. هم از نظر کودك و هم از دید والدین و دندانپزشك. مخفي بماند. در کودکان 1 تا 2ساله _والدین به عنوان مراقبت کنندگان اصلي جپت اقدامات ببداشت دهان و دندان محسوب مي شوند. آموزش به کودك در مورد مسواك زدن. مقدار خمير دندان (به اندازه يك نخود ) و استفاده از انخ دندان توسط والدين انجام مي شود. در دوره قبل از مدر سه (3 تا 6 سال ). ييشر فت كودك در امور ببداشتي دهان و دندان آغاز مي شود . اما هنوز والدين تأمين كننده اصلي اقدامات ببداشت دهان و دندان هستند. 

صفحه 30:
:حوادث و سوانج 

صفحه 31:
حوادث و سوانح از علل اصلی مرگ و میر و ناتوانی در جپان میباشد. سالانه حدود 5 میلیون نفر در اثر حوادث و سوانح جان خود را از دست میدهند که براساس پیش‌بینی سازمان جبانی ببداشت. این رقم در سال 2020 به 8/4 میلیون نفر خواهد رسید. عمده‌ترین گروه هاي در معرض خطر حوادث و سوانج ‎ot‏ ‏به مبم ترین علت مراجعه آنبا به بیمارستان 8 آسيبباي ناشی از حوادث و سوانج علت بیشترین سبم مجروحین ناشی از حوادث لضف در تشخیص خطر. ويژگی‌هاي رفتاري. جسمی. روانی و الگوي بازي در مواجبه بیشتر با عوامل خطر قرار دارند بررسی‌ها نشان داده‌اند که در مقابل کاهش مرگ و میر کودکان به‌علت بيماريباي عفونی و (9)مزمن. مرگ به‌علت حوادث و سوانح در کودکان جبان افزایش داشته است. ‎a‏ * 

صفحه 32:
مطالعات نشان داده است که بیشترین میزان سوانح و حوادث در کودکان کمتر از 5سال در منازل (46/5 درصد)و در کوچه و خیابان (32/1 درصد) و کمترین میزان در اماکن عمومی با 0/3 درصد بر آورد شد. ضر به. سقوط و تصادفات به ترتیب اصلی ترین علل بروز سوانح و حوادث در کودکان کمتر 5 سال بود. ‎ry‏ 

صفحه 33:
سح ۱ ۳ ۰ م8 

صفحه 34:
تب و تشنج با شيوع 2-5 درصد شايع ترين بیماری تشنجی شیرخواران و کودکان بین 6 ماهه تا 5 ساله و با اوج سنی بروز بین 14 تا 18 ماه است. آنمی فقر آهن ناشی از نبود آهن کافی برای ساخت هموگلوبین. شایع. ترین بیماری خونی نوزادان و کودکان مستعد فقر آهن می‌کند. فقر آهن به علت آثار منفی عصبی و ببره هوشی. اختلال در تمرکز. درک و یادگیری کودکان به وجود می‌آورد و به علت دخالت در متابولیسم میانجی‌های عصبی و آنزیم‌ها. اختلال به وجود می‌آورد. 

صفحه 35:
تشنج های ناشی از تب شایع ترین اختلال تشنجی دوران کودکی هستند که معمولا روند خوبی در آینده دارند. اما ممکن است نشانه ای از بیماری های عفونی (سپسیس و مننژیت) باشند. بنابراین هر کودک مبتلا به تشنج را که به نزد پزشک می آورند. حتما باید علت تب مشخص شود. زمینه ژنتیک در تشنج ناشی از تب بسیار پررنگ است. پس در گرفتن شرح حال باید به سابقه خانوادگی توجه ویژه ای داشت. تشنج ها معمولا در تب 39 درجه سانتی گراد یا ‎SUL‏ اتفاق می افتد و میز ان عود تشنج ناشی از تب 30 تا 50 درصد است. کودکان دارای تب پایین تر از 39 درجه. دارای سابقه خانوادگی و کودکانی که در سن زیر 12 ماهگی دچار تشنج می شوند. در آینده بیشتر در ° معرض خطر عود تشنج ناشی از تب یا ابتلا به صرع هستند. 

صفحه 36:
در اکثریت موارد تشنج. ابتدا کودک هوشیاری خود را از دست می دهد. گاهی یک گریه ناگبانی کرده. سپس چشم ها به سمت بالا چرخش یافته. عضلات تمام بدن و اندام ها دچار سفتی شده پس از آن کودک به روی زمین سقوط می کند. دچار توقف تنفس و کبودی لب ها می شود. در گروهی از بیماران قبل از شروع سفتی عضلات یک حرکات لرزشی مختصر نیز وجود دارد و سپس پس از سفتی لرزش منتشر اندام ها رخ می دهد. به تدریج با پیشرفت تشنج. انقباضات ریتمیک به تدریج آهسته تر شده. تا اين که پس از 1-2 دقیقه بعد خاتمه می یابد. به دنبال آن کودک دچار بی اختیاری ادرار و یا مدفوع می گردد و پس از آن بی حال شده و به صورت خواب آلوده می شود. در تشنج های ناشی از تب ساده. اين فاز بی حالی و خواب آلودگی بسیار کوتاه بوده و معمولا دقایقی بعد از تشنج کودک به میزان طبیعی هوشیاری و رفتاری قبلی خود برمی گردد. مبمترین خطر در حین تشنج های ساده. برگشت مواد غذایی به ریه و احتمال آسیب رسیدن به کودک است. 

صفحه 37:
رشد قد کودکان : اله ‎toll fn i a‏ « 

صفحه 38:
رشد از خصوصیات بیولوژیک هر موجود زنده است. در سال‌های اخیر موضوع رشد کودکان مورد توجه خانواده‌ها قرار گرفته است. اختلال رشد می‌تواند علامتی از یک بیماری مبم باشد لذا هر کودک با کوتاهی قد باید به طور جدی بررسی شود. دوران شیرخوارگی: سال اول »23 تا 28 سانتی‌متر در سال 9 سال دوم و سوم #9 7.5 تا 13 سانتىمتر در سال از سن 6 تا 18 ماهكى منحنى رشد قدى تغيير مى كند و بيشتر تابع عوامل زنتيكى من شود ولى قبل از آن رشد بیشتر ادامه رشد داخل رحمی است. تا سن, 24ماهگی. کودکان یک منحنی 5 خاض بيدا مى كنند و در ورب هلاب ماری عاصی ‎gate‏ همان مت تب . ۸۱ 

صفحه 39:
دوران کودکی: کودکان از سه سالگی تا بلوغ هر سال ‎6CM‏ رشد می‌کنند. دوران بلوغ: کودکان بلافاصله قبل از بلوغ حدود 46:11 در سال رشد می‌کنند و در زمان بلوغ این زمان حداکثر رشد در دختران 901-8 در سال و در پسران 10/30 در سال است. پس از آن رشد آهسته می‌شود بطوریکه پس از قاعدگی دختران 701-1 © افزایش رشد قدی دارند. معمولا دختران تا سن استخوانی 14 سال و پسران تا سن استخوانی 16 سال افز ایش- رشد قدی دارند که البته رشد بسته به زمان شروع بلوغ هم دارد. © 2 * 

صفحه 40:
کودکی را کوتاه قد می‌دانیم که یکی از شر ایط زیر را داشته باشد: 1 هر کودکی که قد وی نسبت به کودکان هم سن و هم جنس خود بیش از 3 انحراف معیار از میانگین پایین تر باشد کوتاهی قد پاتولوژیک دارد 2 . هر کودکی که قد وی نسبت به کودکان هم سن و هم جنس خود بین 2505 تا 505 از میانگین فاصله داشته باشد و سرعت رشد قدی کمتر از 25 پررسنتایل در سال باشد ©‘ هر کودکی که سرعت رشد قدی وی کمتر از 5 پرسنتایل در سال باشد. 2 ۷ ۰ 

صفحه 41:
علل کوتاهی قد: در بررسی کوتاهی قد توجه به مشکلات تغذیه_و بیماری های عضوی بسیار مبم است ولی بیشترین علت كوتاهى قد 458 کوتاهی فامیلیال و سرشتی است ۰ کوتاهی قد به علت کاهش هورمون رشد هم مشاهده می‌شود که در اين افراد سرعت رشد بسیار کم و فاصله سن استخوانی و سن واقعی زیاد است. تست تحریکی هورمون رشد غیر طبیعی است و حتما باید سی تی اسکن مغز انجام شود 

صفحه 42:
بررسی پاراکلینیکی: اولین اقدام تعیین سن استخوانی است که می‌توان با آن حدودی به تشخیص بیماری زمینه ای رسید. اقدامات آزمایشگاهی بسته به تشخیص بیماری اولیه دارد. اگر با معاینه و اقدامات آزمايشكاهى بيمارى های عضوی مطرح نبود. 14 و 1511 باید اندازه گیری شود و اگر طبیعی ‎g IGFBP335.392‏ 1611 باید اندازه گیری شود و در صورتی که مقدور نیست یا با این دو تست ‏نتیجه نرسیدیم تست تحریکی هورمون رشد باید انجام شود ‏لازم به ذکر است در کودکان 11سال به بالا که علانم بلوغ ندارند قبل از تست تحريكى بايد ‏اندازه گیری استروژن یا تستوسترون انجام شود وگر نه ممکن است هورمون رشد پایین ‏گزارش شود 

صفحه 43:
درمان: باید علت را بررسی و بیماری اولیه را درمان نمود. در صورتیکه کمبود هورمون رشد مطرح باشد با دوز 1 ایبکا انا[ شروع نمود و تا ایجاد قد نبایی یا تا زمانیکه سر عت رشد قدی کمتر از 2/501 در سال بود ادامه داد بايد توجه داشت كسانى كه كمبود هورمون رشد دارند پس, از بلوغ هم باید درمان شوند و گرنه شانس اترواسکلروز و بیماری های قلبی و عروقی در آنبا زیاد می‌شود. 

صفحه 44:
سخن آخر: کودکان آینده سازان جامعه هستند و تأمین سلامت جسمي. رواني و اجتماعي آن ها آینده اي ببتر را نوید مي دهد . بنابراین براي ارتقاء سلامت جامعه باید در جبت تأمین سلامت کودکان برنامه ريزي گردد و iss »» نامه هاي تأمین سلامتي در بزرگسالي تداوم یابد. 

صفحه 45: