مسجدجامع گوهرشاد مشهد
اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیم
اسلاید 2: مسجدجامع گوهرشاد مشهدتهیه کنندگاننجمه دهقانیایداایتی زاده
اسلاید 3: مسجدجامع گوهرشادمشهد مسجدی درجنوب بارگاه امام رضا(ع) درشهرمشهداست0 این مسجد باتوجه به نقشه ساختمانی درزمره ی مساجد 4 ایوانی است0مسجدگوهرشاددارای یک صحن وسیع و4ایوان بزرگ در 4 طرف وتعداد22 غرفه و6طاق نمادرطرفین ایوان مقصوره و28درورودی ازصحن به طرف شبستان ها و7شبستان در4 طرف و1گنبدفیروز گون وبزرگ و2مناره درطرفین ایوان قبله است0صحن مسجد تقریبا مربع بوده وازجنوب به شمال در حدود 55 متر واز شرق به غرب در حدود 50 متر است0 کف صحن اکنون باسنگ های خلج در ابعاد مختلف فرش شده است0 ازاره های ان در 4طرف به ارتفاع 1/20 سانت باسنگ های مرمر پوشانیده شده وبالای ازاره ها باکاشی های الوان وخوش رنگ مزین گردیده است0
اسلاید 4: مهم ترین ورودی صحن گوهرشاد به حرم مطهر امام رضا(ع) ازطرف مشرق است که ازطریق دوکفشداری به دورواق دارالحفاظ وداراالسیاده ازبناهای گوهرشاد به حرم منتهی میشود ازجانب شمال غرب به راهروی مدرسه دو دروازانجا به رواق دارالولایه از اماکن متبرکه ی جدیدالاحداث مرتبط است وهمچنین ایوان غربی ان به بست شیخ بهایی وصحن جمهوری اسلامی متصل شده است0این مکان ازطرف غرب به صحن قدس ازبناهای جدید وازطرف جنوب شرقی به موزه راه داردمجموعا 10ورودی وخروجی در این مسجد ساخته شده است0گنبدمسجدگوهرشادکه روی ایوان مقصوره قرارگرفته ازکاشی به رنگ فیروزه ای ساخته شده ارتفاع این گنبد 40
اسلاید 5: متروقطران10 متر است 0 سطح زیرگنبد با نقوش تزیینی وکتیبه هایی نقاشی شده که مربوط به بعدازبازسازی گنبد واحتمالا تقلیدی از طرح اولیه ی ان است سطح خارجی گنبد با اجرهای لعاب دار ابی وکاشی های قهوه ای وقرمز مزین گردیده ودارای تزیینات اسلیمی هندسی گیاهی وخطی است بخش محدب بدنه گنبد باکتیبه ی کوفی برگ دار تزیین شده است0مسجد دارای 4 ایوان به نام های مقصوره (جنوبی)دارالسیاده(شمالی)حاجی حسن(شرقی)وایوان اب (غربی) است0 از4ایوان مسجد 3ایوان دارای طاق های تزیین یافته ی اهنگ است0 درصورتی که سیستم طاق زنی ایوان مقصوره پیچیده است 4ایوان باسردرهای مرتفع در وسط 4طرف ان بنا شده است ایوان بزرگ سمت جنوب که رفیع است ایئان مقصوره نامیده میشود ایوان مقصوره بزرگترین ایوان مسجد است0
اسلاید 6: درانتهای ایوان مقصوره محراب بسیار بزرگی باازاره سنگی وبدنه ی کاشی معرق تعبیه شده که دارای تزیین وپوشش متنوع وکاشی کاری است ایوان ازسوی صحن باتزیینات ممتاز کاشی وکتیبه های نفیس ویا2 گلدسته شکیل تزیین ونماسازی شده است0
اسلاید 7: تزیینات وکتیبه های مجموعه گوهرشادتزیینات وکتیبه های این مجموعه براساس مضامین ازجمله کتیبه های قرانی اسما الهی دعایی تاریخی اشعارفارسی بررسی میشود لازم بذکراست که گوهرشاد مشهد به دلیل مجاورت باحرم مطهرامام رضا(ع)واهمیت سیاسی اجتماعی مذهبی این مجموعه درطی دوره های متمادی وباهمایت حاکمان وقت مورد مرمت بازسازی تکمیل دربخش های مختلف وتزیین با نقوش وکتیبه های مختلف قرار گرفته است از این رو دارای کتیبه های فراوانی درسطوح مختلف بنا در صحن ایوان وشبستان است0
اسلاید 8: مسجد گوهرشاد دارای کتیبه های زیر میباشد:کتیبه های قرانی کتیبه های اسماء الهیکتیبه های اشعار فارسیکتیبه های حدیثی ودعایی
اسلاید 9: کتیبه های قرانی به طور کلی در حاشیه کاشی کاری محراب ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد مشهد کتیبه ای با مضمون ایت الکرسی به خط ثلث سفید روی زمینه لاجوردی اجرا شده است در نقطه مرکزی سقف همین ایوان ایات سوره اخلاص با مضمون توحید ویگانگی خداوند نقش بسته است در چندین کتیبه از مسجد گوهرشاد مشهد ایاتی با مضامین قدرت وتوانایی خداوند در افرینش به کار رفته است0درطرفین ایوان مقصوره درصحن مسجد ایاتی از سوره های قدروانسان به کتابت (محمد رضا امامی اصفهانی)نقش بسته و توانایی افرینش خداوند رابازگو میکنند0
اسلاید 10: دور تا دور ساقه گنبد مسجد گوهر شاد بعد از یک ردیف نقوش هندسی به رنگ زرد سفید وقرمز کتیبه قرانی شامل ایات 1تا52 سوره یاسین در زمینه لاجوردی و خط سفید ثلث نگاشته شده است این ایات در فضای داخلی گنبد درزمینه گچ سبز به خط ثلث سفید وزرد دیده میشود ذکر این ایات در گنبد مسجدی چون گوهرشاد متذکر کردن لطف ومرحمت خداوند به انسان است که پیامبرانی برای هدایتش فرستاده ونکته بس ظریف قران این که خداوند اگاه به همه اعمال است پس انسان باید اگاهانه زندگی کند چه درخلوتش وچه در نهانش0محراب ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد ازطرح های مقرنس زیبایی که دور تا دور ان به روی سنگ سبز با خط ثلث سیاه رنگ ایات 78تا81 و85 سوره اسراحجاری شده
اسلاید 11: تشکیل شده است این ایات بر اوقات بر پا کردن نماز از بین رفتن باطل وجاودانگی حق اشاره شده 0در داخل ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد راهروهایی به سمت شبستان طرفین ایوان منتهی میشود داخل ایوان نیز از دوطرف دارای چند طبقه است دربالای یکی از درهای ورودی طبقه بالای ایوان ایه 100 سوره اعراف با مضمون اراسته بودن درهنگام عبادت واسراف نکردن امده است درقسمتهای دیگرطبقه بالای ایوان نیزایه 92سورهال عمران به مضمون انفاق کردن درراه خداواگاه بودن خداوند برهمه امور197بقره بامضمون واجب بودن حج رعایت اداب حج واگاهی خداوندبرهمه نیکی ها0درحاشیه بیرونی ایوان کتیبه ای شامل بخشی از ایه 18 سوره توبه بامضمون اباد کردن مساجد وایمان به قیامت وخداوند وبرپاکردن نماز اشاره دارد0
اسلاید 12: کتیبه های اسماء الهیتعدادبیش تری از اسماء الهی را میتوان درمناره های مسجد گوهرشاد مشاهده کرد سراسر مناره پوشیده از کاشی های معرق است که از تلفیق بااجر به وجود امده است این تلفیق به صورت شطرنجی است ونقوش کاشی کاری به دو بخش تقسیم میشود که شامل گل های اسلیمی و اسماء خداوندی است نقش گلهای تزیینی ازدوگونه تجاوز نمیکند وحال ان که بیش از 50نمونه از نام های الهی به خط ثلث در داخل ترنج ها نقش بسته نامهای (یاعلیم)(یا حافظ)(یاعالم)بیش از یک بار تکرار شده اند اسماء دیگر (المقتدر-الواحد-القوی-المحصی-الحی-الاخر-الله الجبار-الودود والعلیم)در سراسر مناره نقش بسته ودر کناردیوار مجاور مناره عبارت الله الباقی در شکل مستطیلی لاجوردی باحروف سفیدنگاشته شده است0
اسلاید 13: تعداد نقوش ترنجی در هرگلدسته به حدود180عددمیرسد که بین دونقش یادشده به صورت مساوی تقسیم شده اند همچنین عبارت الله اکبر(یاقوی-یاستطان-یاعظیم)ومحمدبه خط کوفی بنایی درداخل ایوان ودیوارهای زیرگنبدفضای بیرونی برسطح کاشی های معقلی نقش بسته اند برمناره های شمال غربی وجنوب نیزلوح های مرمرین وجوددارد که دربردارنده عبارت تاریخی واسماء الهی ازجمله الله ولاسواه است0
اسلاید 14: کتیبه های اشعار فارسی در پایین گلدسته ی مسجد گوهر شاد نیز اشعاری به خط نستعلیق بر روی کاشی لاجوردی در18 بیت که نیمی از ان در مناره سمت راست ونیمی دیگر در سمت چپ نوشته شده است این اشعار در وصف امام رضا (ع) با خطی سفید در قابی مستطیلی در زمینه لاجوردی خودنمایی میکند 0خط نستعلیق از ابداعات دوره تیموری بوده ودر تزیینات معماری جهت نوشتن اشعار فارسی مورد استفاده قرار گرفته است0
اسلاید 15: کتیبه حدیثی ودعاییاین گروه کتیبه هایی است که فقط در مجموعه گوهرشاد مشهد کاربرد داشته ودرفضای مختلف ایوان اجرا شده در مناره های مسجد در زیر ترنج هایی از اسماء الهی نقش بسته تعدادی حدیث از رسول اکرم (ص) و حضرت علی (ع) در اشکال هندسی نوشته شده اند مضامین این احادیث مجموعا در خصوص توجه به برگزاری نماز دوری از دنیا طلبی وجایگاه دنیا برای مومنان وکافران است که با فضای مسجد هماهنگی وهمخوانی متناسبی ایجاد کرده اند
اسلاید 16: سقف بالای محراب مسجد نیز که به طرز زیبایی با گچ مقرنس کاری شده وظاهر ان را نقاشی کرده اند جلوه زیادی به فضای داخل ایوان داده است داخل محراب سنگ مرمر نصب شده وبالای ان باکاشی های فیروز گون پوشیده شده است در داخل محراب با خط ثلث بر روی سنگ حدیثی از امام علی (ع) درباره تعجیل در برپایی نماز وتوبه نوشته شده است کتیبه دیگر شامل عبارت دعای از جمله شهادتین است این عبارت در زیر ترنج های مناره مسجد با خط بنایی در ترکیب اجر وکاشی دور تا دور گنبد به ترتیب در رنگ های زرد سفید قرمز ودر بالای نگاره ی فضای داخلی ایوان مقصوره در 4 طرف کلمه لااله الا الله ودر چند جا کل عبارت شهادتین در کاشی های معرق امده است 0
اسلاید 17: درپیشانی ایوان مقصوره باخط ثلث زرد رنگ در زمینه لاجوردی روی کاشی های معرق متنی با مضمون ستایش خداوند در افرینش زمین و اسمان و مغفرت طلبی همچنین نکاتی در خصوص ایوان امده است 0همچنین در لچکی های ایوان سمت راست یکی از دعاهای نماز لاحول ولا قوه الا بالله علی العظیم ودر طرف چپ دعای دیگری چون سبحان الله والحمد الله کثیرا دیده میشودازدیگرعبارت دعایی استفاده شده دراین ایوان ذکر های رکوع وسجده نماز است که در دو طرف کتیبه قرانی جلوی ایوان نقش بسته اند و مضمون ستایش خداوند بلند مرتبه است 0
اسلاید 18: نتیجه گیری مسجد گوهرشاد مشهد به یمن وجود مبارک امام رضا (ع) هنوز چون نگین کوچکی در مجاورت حرم امام رضا (ع) می درخشد این مسجد تعداد زیادی کتیبه قرانی وتزیینی دارد سوره های به کار رفته در بنا شامل یاسین –جمعه – توبه – نور – اسراء – اعراف – ال عمران – بقره – طه- لقمان – احزاب – نساء – جن – فتح – ملک – منافقون – نصر-توحید- حشر – زمر وقدر است 0همچنین در مسجد گوهرشاد از کاشی های معرق معقلی واجر به طور همزمان استفاده شده ورنگ ابی لاجوردی بیشترین کاربرد را دارد شاید دلیل ان ارامش وانس در هنگام نماز در این مسجد باشد همچنین نقوش هندسی واسلیمی همراه باخط ثلث ونستعلیق به تزیینات شکل متفاوتی بخشیده است 0
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.