صفحه 1:
معماری شیوه اصفهانی
صفحه 2:
صفحه 3:
صفحه 4:
صفحه 5:
ل ۱
اصفهان در سال ۱۰۰5 هجوى قمرى به بایتختی برگزیده شد.
دورف سلطنت شاه عباس را مى توان موزة معمارى سلسلة صفوى
القب «كبير» را اروبائيان به خاطر فغاليت هاى وسيع و ث
در دورة او جهاتكردانى نظير بيترو دولاواله. توماس هربرت دن كارسيادو سيلوا فيكوثراوو.. از اصفههان بازديد كردند و لقب نصف جهان را به آن نسبت دادند.
مردم داراى أزادى مذهبى بودند امنيت كامل در كشور حكم فرما بود.
علاوه بر بناهاى مهم ساخته شده در اصفهان: فعاليت هاى معماريش در شهرهايى مانند كرمان؛ همدان؛ مشسهد و... نيز انجام مى sad
اولین حکومت يكبارجه و ملى
انتخاب مذهب تشيّع به عنوان مذهب اصلى كشمور
ایجاد سبك هاى اصيل در هنرهاى نشاجى: نكاركرى و قالى بافى
هنر نقاشی به عنوان هنري مجزا از خط معزفي شد.
هنرهای صخافی, تجليد, شيشه كرى و فلزكارى در اين دوره شكل كرفت.
همسنگ شدن تزئنات با معمارى
بعد از مرگ شاه عناس, میزان فغلیت معماري کم رنگ تر شد.
مته اش به او نسبت دادند.
صفحه 6:
وجود رودخانة زاینده رود در اصفهان مطبوع بودن آب و هوای اصفهان ۲
۲
وجود ستارف نگون بختی در .. ۹9
:©
اصفهان شهرى جهار فصل و ow
PENS 66
صفحه 7:
صفحه 8:
)ا ساده شدن طرح ها س>در بيشتر ساختمان هاء فضاها يا جهاريهلو (مرتع) هستند يا مستطيل
یتسه
os هندسه قوی طرح های پیچیده
بة اصفهانی سس هندسه ساده سس شکل ها و خط های ساده
9 در تهرنك ساختمان ها کمتر شدن نخیر و نهاز(پیش آمدگی و پس رفتكى)»
ازاين شيوه به بعد سسسسسهرايج تر شدن ساخت كوشه هاى يخ در ساختمان.
6 پیمون بندی و بهره گیری از اندام ها و اندزه های یکسان در ساختمان
9 کین میرح در باه
صفحه 9:
ماندگاری و پایداری ساختمان ها
انجام دادن زبره (سفت کاری) و نما
(نازک کاری) به صورت هم زمان
sete ae Men "ی" نی کود ورف
صفحه 10:
کنبد مدرسه چهارباغ
کنبد مدرسه آقابزرگ کانمان
نید مسجد شیخ لطف لسن ۱
صفحه 11:
ابه كاركيرى هر ساختمايه ] مهم | به كار بردن جر دون شید و
لماو Ue ees SO > | جوب به شكل عردد انه درخت
ساختمايه ها كاهش كيفيّت Bacal
۳ ساعتمان | 3 |[ ساختمان
al استفاده از أجر أبساب يا آجر
ad اه
8 هم اندازه شدن .| چیی | کم شدن درز ميان
۳ | بندهاى افقى و عمودى أجرها در آجرجينى
اشکال | لب پر شدن وزشت شدن آجر ها در طول
زمان
صفحه 12:
كاستى هاى نيارشى ديكر شيوة اصفهانى
از سر شتاب در ساختمان سازى
خوانچه ها و يوشش هاى
أويخته دروغين
ب ياكى و سارت بيشي از المازةأفو |
يوشش هاى كنبدها و بويؤه كلاه فرنكى ها
أزادى بى حساب در نيهادن جرزها و ستون هلى بارير بر
اروى تاق هاى زيرين و حتى كانه ها
صفحه 13:
اختمايه ها قبل از به كاركيرى
کاستی های نیارشی ديكر مانند خوانچه ها و پوشش های آویخته
دروغین, جسارت بیش از اندازه در پوشش های گنبدها و آزادى
بیحساب در نهادن جرزها و ستون های باربر بر روی تاق های زیرین
صفحه 14:
۱
505 ۲
سوه
هفت رنگ بر ای
ايك ذكاره اصلى
ره اصلی ۳
چیدن کاشی پخته شده روی کار و
به دست آوردن نگاره اصلی
صفحه 15:
-١ بردو يا بردى» ته تخته هلى است كد در أسمانة جوبى روى تيرجه كوبيده مى شوتر
لق يت كه اين ملت یب هلک وش رس خی دک سس عم یب اسن و و بل میا
صفحه 16:
صفحه 17:
لاجور: از صدتی در دهي نزدیک کاشان به همین تایه دست میأمدهاست که بدها در زمان کریمخان زند رز
.زميلرزه ويران ميشود واز أن به بعد كاشيهاى ابران رنك خوبى نداشتهاسته
رنگ قرمزپخته از گل ۱ لودو موف میکرتد
کمکم نها کار هده شد و جلی خود رب نک
آب سرب و سفید آب سرب و روی و قلع
5
آبی, لاجوردی: سرمهاى»
قهوهای سوخته وسیه
صفحه 18:
زمان ساخت
شیوة ساخت:
نوع گنید
کمی پیش از زمان جهانشاهقرهقویونو
مین دو شیوة ذری و اصفهانی
دو پوسته پیوسته که روی کاربندی بتا شده
صفحه 19:
۱- در زمان شاه اسماعیل فرزند شاه طهماسب ساخته شده
۲- پادجفت بودن تهرنگ سازه و بنا شدن آن بر پاية دو شش پهلو
۳- عدم همانندی اتاتی های چهارگوشة ساختمان به یکدیگر که در
نما جفت سازی دیده می شوند.
- وجود یک اتاق دوازده دری در وسط ساختمان که همة درهای آن
به ايوان باز می شوند.
۵- آسمانة اشکوب همکف ساختمان؛ تاقی و اشکوب دوم تخت
7
1- دكركون كردن طرح اشكوب دوم با ساخت ديوارى روى تاق
هاى زيرين
۷- وجود استخرها و باغچه های فراوان در پیرامون کاخ
صفحه 20:
صفحه 21:
اثاق وازده دری
ايوان
oy
اناق هاى ببرامون
اشکوب اوّل
صفحه 22:
پیش از اسلام چه پس از آن شهری پررونق بود.
در دورة مغول مردم شهر قتلعام شدند و يكبارديكر تيمور ن
صفويان اين شهر را بسيار آباد كردند
** شاردن, جهانگرد فرانسوی, آن را برابر يا لندن ميدائد.
شهرى با يكميليونودويستهزار نفر جمعيّت و حدود جهارصدهزار ساختمان
از زمان صفویان اندامهایی مانند چهارباغ بازار فیصریه و میدانتقشجهان بهجایماندهاست.
یز به آن حمله کرد.
صفحه 23:
صفحه 24:
صفحه 25:
زهای شهری را برآورده می
۱- میدان نقش جهان» یکی از ارسن های بزرگ اصفهان
۲- اندازه: حدود ۱۵۹ » ۵۲۲ متر
۳- تناسب: حدود ۱ به ۳
6- در گذشته کمی بزرگتر بوده برای جلوگیری از رانش تا
دهانه ها و تاق هايى به ميدان افزوده شده که آن را کوچکتر کرده
۵- این میدان دارای سه محور بوده:
- محور شمالی - جنوبی: قیصریه ومسجد امام
- محور شرقى - غربى: مسجد شیخ لطف الله و عالی قاپو
- محور شرقی - غربی و در راستای خیابان چهارباغ بوده و
ساختمان های آن ویران شده است.
صفحه 26:
؟
اه[ برای اهداف بازرک:
١-كاخ عالى قابو + | جایگاه حکمرانی شاه)
صفحه 27:
Ags ah
Wr wle dir
مجموع تعداد كل مغازه هاى دور نا دور ميدان: مغازه های پشتی و مغازه های طبقة فوقانی ۸۰۰ باب است
ارتفاع دیور اطراف میدان تا طبقه فوقانی ۲/۱۳ متر است
تمايز در اندازه كيرى ميدان از سمت بازار و از سمت مسجد جامع
انناسبات موجود در ميدان ]> ۳ | وجود نسبث طلابى در ميدان (تناسبات انسانی)
انسبت عرض به طول ميدان ١ به 1 است
محل مراسم هاى متعدد: رزه هاى نظامى, قبق sil آتش بازی شاطر دوانىء چوگان و جشن هی ملی و مذهبی ]
el ste ( } در روزة خريد و فروش اجناس
۳ 2 7
مركزى ميدان كو شتية بازيكري عرف قنب بازئة تديش ونقاان.
سال ۱۳۷۰:ه عنواندهمینمیراث فرهدكى توشط يونسكو به ثبت جهانى رسيد
ميدان نقش جهان بعد از برسبوليس سيراز و زيكورات جغازن
سومین بنای ایرانی ثبث شده در میراث جهانی می باشد.
(oe ge
صفحه 28:
صفحه 29:
587 له[ درومان سنوان_]
سن مزلي سس تاها شنت سم
خيابائى است كه دو طرف أن را باغات وكوشك ها تشكيل مى داده اند
این خیبان در سفرنمه ها به شانزه یز تشه شده است
طرح خيابان به مانند يك قالى باغى در اندازه وسبيع و سه بعدیمی باشد
صفحه 30:
ج-باب مره توبخانه نسترن, بلبل فتحآباد گلدسته کاووسخانه و پهلوان ]
اند بياده رو / جهار رديف درخت |
دو باند سواره / دو باند دوچرخه سواری | سه
olan ME Eee آزادی تا نلاب
] شهد! gle cde: ule diye]
[-سچهابخ یی دروآزه دولت ت مان Cec
وجود یک محور طبیعی (زاینده رود) اصفهان را
به دو بخش شمال و جنوب تقسیم کرده است
وجود یک محور دست ساز (چهارباغ) اصفهان را
به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده است
سيستم طراحى | en)
شهری در این دورد
صفحه 31:
TT از
۱- تکمیل ساخت: اوایل سدة یازدهم هجری
ايكاه ادارة امور كشور و دربار شاه
تاريخ نويسان هم روزكار عباس اول آن را دولتخانة مباركة نقش جهان ناميدند.
4- داراى شش اشسكوب» هر اشکوب با آرایه ویژه خود
۵- اشکوب سوم: بزرگترین اتافی, ویژة به تخت نشستن شاه عباس
آن در زمان شاه عباس
1 اشكوب ششم: ويؤة بذيرليى رسمى يادشاه
و جايكاه نوازندكان
17- اتاق موسيقى: بزركترين تالار ساختمان» در
اشکوب شم كج برى هاى آسمانة آن به شكل
ظرف ها و صراحی
۸- افزوده شدن ستاوندی رو به میدان به
صفحه 32:
BL 5 sree 9 lke GAB gle EF jE jl ete
صفحه 33:
صفحه 34:
صفحه 35:
صفحه 36:
صفحه 37:
« 5
سامون سای
مراحل ساخت بناى عالى قايو به نقل از يروفسور كالديرى
مرحلة نخست:
- ساخت "كاخ ورودى " كه نماى شرقى أن مماس بر راستة داخلى بازار بوده و با طرح های
مسجد شاه و ورودی یه هماهنگی کامل داشته.
- اولي قسمت از بنای عالی قاپو در آن زمان منفرد و عملا از جهار طرف آزاد بوده و بازار
اطراف میدان با آن تماسی نداشته.
- ساختمان lle HG) یو بصورت یک مکقب مستطیل بزرگ و سنگین به اعد ۲۰۶۱۹ و
ارتفاع ۱۳ متر ساخته شد.
صفحه 38:
مراحل ساخت بنای عالی قاپو به نقل از پروفسور گالدیری
dle yo دوم:
- گسترش تاقنماهای اولیّه به داخل میدان و افزودن یک طبقة دیگر به بنابه ترتیبی که در طبقة
فوقانی یک ردیف ايوان به طرف ميدان ايجاد مى كردد.
- اين عملياء
-١ يك مقام و وار معمارانة جديد به ميدان مى افزايد.
1- عملكرد واضح ترى به تمام مجموعه می بخشد.
تغيير وظيفة بناى عالى قابو از حالت يك ورودى ساده به يك غرفة تشريقاتى با نمابى بطرف ميدان
- در مرحلة نخست مى توان هيلت ساختمان را به دو طبقة مشخّص تقسيم كرد در حللى كه در
مرحلة دوم مى توان سه طبقة مجرًا را تشخيص داد (طبقة همكف تالار و دو نيم طبقه بر روى آن).
- منظور از تالارء طبقه ای است که سالن بزرگ پذیریی و اوان پوشیدة قسمت اول را در بر دارد.
صفحه 39:
« 5
سامون سای
مراحل ساخت بناى عالى قايو به نقل از يروفسور كالديرى
مرحلة سوم (طبقة آخر):
- الحاقات و بخش هابى كه در يك فاصلة زمانى هفتاد تا صد ساله اضافه شده
- تبدیل شدن کاخ ورودی به برچی که می توانست برای زمان های کوتاه از دربار کوچکی پذیرایی
انمايا
- درمورد عملکرد طبقه آخر اختلاف نظرلتی وجود دارد. نامگذاری "سالن موسیقی " از برخى لحاظ
نزدیک تر است. از تجرییات اخیر به روشنی پدیدار گشته که مجموعذ نیم طاق های
كوجك» استالاكتيت هاى تو در تو و تمام تزئينلتى كه بوشش طبقة آخر را پنهان می کند.می توند
عملكرد جعبة هارمونى را داشته باشد و يك تصحيح صوتى به ساا
صفحه 40:
« 5
سامون سای
مراحل ساخت بناى عالى قايو به نقل از يروفسور كالديرى
مرحلة جهارم (يبش زدگی به طرف ث >
- با غنی تر شدن ظاهر نمایشی میدان با گذشت زمان (میدان مشق سربازان و محل چادرهای بازرگانان)»
غرفه اى كه با ايوان يذيرليى ايجاد شده بود ديكر كافى نبود. علاوه بر لین غرفه رای تماشای صف
آرابى سربازان و بازى جوكان» بسيار در عقب قرار داشت.
اختن یک حجم دیگر در مقابل بنای موجود با پیش آمدگی در داخل میدان
- علاوه بر وسیع تر ساختن ورودی بناء فضای درخور مهمانان» سفيران و شخصيت هاى عالى هنكام
جشن ها بوجود آورد.
صفحه 41:
« 5
سامون سای
مراحل ساخت بناى عالى قايو به نقل از يروفسور كالديرى
مرحلة بنجم (پوشش تالار و راه له جنوبى):
- این مرحله, یکی از لحظات مهم زندگی کالبدی و ظاهر خارجی بنای کاخ ورودى عالى قابو است.
- الحاق دو بخش پر ممنی از لحاظ ترکیب به ساختمان: سقف تلا Hal جنوبى
-به متظور لین که ایوان دارای ظاهری بیشتر شاهلنه و نمایشی باشد تصمیم به ساختن سقف آن
كرفته مى شود كه طرح آن از كاخ هاى سلطنتى و خصوصى اصفهان صفوى كرفته شد. إين كاغ ها
از يك سالن بزرك اصلى تشكيل مى شد كه در جلوى كن به عنوان ورودى» يك فضلى يوشيدة
استوندار قرار داشت.
صفحه 42:
gla lad git قرار درد
م شاه عباس سردر قيصريه همزمان با مسجد ثناه و قرينه بالمن ساخته
در بالاى سردر بازار: تزيينات و كاثسيكارى هاى زيبايى (برج قوس بانیم اسب)
در درون سردر بازار قيصريه: نقوشى از جنك شاه عباس با ازبكان
در دو طرف سردر فضاهلیی تحت عنوان
همايونى در هنكام آيين هاء آشکرکشی ها و
درون بازار حجره هابى دو طبقه قرار دارند كد به جيهارسوق ها مى رسند.
علاوة بر حجره ها وكاركاه هاء بناهاى متعذدى در لين بازار قرار دار ماتند
کارونسرای شاه مدرسه کاسه كران (بازار ريسمان). مدرسه ملا عبدالله (بازار
(al کروانسرای مخلص وگلشن و عصارخانه قیصریه
ll ابط ین ميدان قديمى عهد سلچوقی و یدان جدید است.
کاروانسرای شماه از بز كترين كاروانسراهاى شهر اس
صفحه 43:
هن وی
ون سای
۰ ۰
یکی زین ریامض كك
در پشت قیصریه آغاز ميشود.
دارای دو اشکوب است.
** در زمان صفویان, مرکز فروش پارچههای گرانها و دفتر نمایندگان و
بازركانان خارجى بوده
** در ميان بازار جهارسوبى است با كنبدى زيبا از زمان شاهميّاس
0 در سوی راست آن ضرابخانة شا
۰ 0 درسوی چپ أن کاروانسرای شاه
* در این بازار راستة آهنكرهاء مسكرهاء كقاشهاء رنگرزهاء قنادهاء
كلاهدوزهاء تفنكسازها و غيره دیده ميشود.
صفحه 44:
صفحه 45:
be
در بخش شرقی میدان واقع است
به دستور شاه عباس اول وبراى شيخ لطف الله به
عتوان محل تدريس وافامتكاه او ساخته شده است
۳ استادمحقدرضااصفهانی
ساخت ous اتمام
صرق | ۱۰۲۰ه.ق | ۱۰۲۸ه.ق
كتيبه اصلى در سردر | سال آغاز ساخت | نام عليرضا عباسى به نام خطاط
وجود سه کتیبه در با كتيبه دوم در يايه اندرون كنيد
كتيبه سوم روى محراب | نام معمار
صفحه 46:
مانند دیگر مساجد دارای صحن. ايوان و مناره يست
سردر ورودی در جهت میدان و اندرونی مسجد در جهت کعبه استٍ
ایجاد یکی از متوازن ترین فضاهای
داخلی (شبستان) در معماری ایرانی
استفادهماهرنه از نر و کاشیکاری رنگارنگ
همسطح نبودن تراز مسجد و کاخ عالی قابو
یاه چهار ول در فرودی فد
ایجاد زیر زمین به ابعاد ۵/۱۷ در 60/۱۷ متر
صفحه 47:
تپهرنگ مسجدٍ
a3
SS
11
2
3
3]
2
صفحه 48:
تاق های چهار بخش و هشت بخش
کوتاه بودن بلندای آسمانه
۰ پله منبری برای ورود به آن
زيرزمين ظرقیت 6۰۰ نفر
دارای ۳ نورگیری از کف کنبدخانه
دارای ۲ تونل در سمت شمال و جنوب
ابراى اقامه نماز براى زنان | براى دسترسى به بازار اطراف | براى جلسات سياسى
صفحه 49:
ساخته شده روی یک كاربتدى ساده ويك ارباته
گلجام هایی از سنگ و کاشی با نگاره ها
ایی از سنگ و کاشی با نگاره های
اسلیمی برای روشنایی گنبدخانه
نگاره های زیر گنبد ترنج کنگری و ترنج در هم
در ميان اربانه
ساقه گنبد دارای ۱۷ قاب طلایی و پتجره های متناوب می باشد.
صفحه 50:
صفحه 51:
محر ماع عای (حرشاه - کر لام)
آغاز ساخت سال ۱۰۲ ق
عبار استاد gle کب اصفهانی
درسمت جنوب ميدان واقع است
سر در ورودى أن قريته سردر بازار
قیصویه در سمت شمال می باشد
صفحه 52:
پاسخ كوبى معمار به زاويه
میان سر در مسجد و محور
۳ مسجد به بهترین گونه ۳
0
| سه | .. رین اي
حدودا رو به جنویل|
در پشت هشتی بکونه ای که
> از هشتی می توان میانسرای
به چنوب مسجد رادید ولی نمی توان
seca se یکراست به آن وارد شد.
[ میانسرای مسنجد ] گه | تتسبات شش پهاوی مت nese ies | gual
دو گوشة جنوبی آف |
پوشش کم ]سل[ دای کرین ی ]
صفحه 53:
ینمی
Jee Gee) تاد قري ها
| كنيد يؤرك مسجد سج )هه م ساس Lae
العا عد )سه Be (seas
peut») > دو سوى سر در ايوان
صفحه 54:
صفحه 55:
| [ مدرسه تامری اه ( چوپ شرفی ) ( ساحت (ees tenn emg tte
[ مدرنه سلیانیه )له [ جنوب غربی سل[ مساحت ۱۲۵۰ مترمرع ]۳[ مدرسه ای تابستاتی ]
وجود دو مدرسه در
| ناحیه جنوبی مسجد _
سجد دارای ۱۱ محراب است ] سوه
ED
ED)
مت
oo
oo
2
2
صفحه 56:
صفحه 57:
a | 5
]۳ در میان باغ بیل ] سم
[ این ساختان از هر سویه با بازس ده ] (sis)
]> [کلمه ای عام رای کاخ ها در اصفيهان, 'تبريز و قزوين
[ بنابى سلطتتى كه براى تفريح وعيش ونوش استفاده مى شده است. ]
==
} اشاره به بهشتی زمينى |
صفحه 58:
كا
ام است
[ صلیی (جلی) ] [ دسترسی بناز هر چهارطرف ]]
صفحه 59:
Pig 0
ie
حر معمارى كاخ هاو كوش ها te تلاش معماران براى ايجاد .")ته [ طرح هاى يادجفت )
&
[ دح ك رم سرت Sa ae
در گذشته پلکان در ببرون و در چهارگوشة آن بوده
پایه ها و جرزهای بالا روی تاق های زیرین گذاشته شده اند
صفحه 60:
SSS
) ايجاد تصاوير كوجى وتكراران [|
< [ ايجاد يديده اى حيرت انكيز براى بششر قون 71۷]
۲7 نک در بخش ای تعاس رون ol etn
| ویژگی های || چهار فصل بودن و دا
۷[ ساختری درون گرا
عرسا إل ye Moma
oo
منثنا دركوشك فا | >
[_سبك كاغ ساذى_ |" | عثماتيان در استاتيول
هی سنوی ]
|[ برده ها و قرقره هاى اطراف يوان )
۳-3
و
کج کشی برروی طرح ها
و نقش های نفیس
رات در هوره قاجار)
ااام
صفحه 61:
باسيوهاى بالاى فضامركزى .
ات ااا
صفحه 62:
شاردن سياح فرانسوى در بخشی از توصيفات خود از لين كاخ جنين آورده: از ميان نقاشى هلى ديوارى كه در آن
جلب نظر مى كتندء تصاوير افرادى برهنه موجود است كه از ظرافت خاصى برخوردارند. همجنين ديوارها نيز
همجون سقف از تزثينات آثينه كارى بوشش يافته و جند اتاق نيز به طور كامل آثينه كارى شده اند در مجموع
کاخ و مجموعه تزئينات آن و باغ سلطنتى بيرامونش فضايى شاعرلنه را در ذهن بيننده به وجود مى أورد كه كاه
در احساس و تصور ناظر كن نمى كنجد و خود را در دنيليى ماوراى لين ججهان مى يندارد. احساسى كه شلیدفقط
کراین با در اضنفهن به نان تست می دهد
اصوات آرامش بخش لب در جریان, در حوض های داخلی و پیرامونش و زیبایی بی هماتند ناشی از فوران
مروارید گونه لب در حوض مرواريد لن از دیگر موارد شاخص قابل ذکر بوده كوئى كاخ تنهها به منظور
استراحتگاه بنا شده و نام آن به گونه ای عجین شدهبا بهشتی زمینی بوده به قسمی که عناصر تشکیل دهنده
اين بنا ماوراى انسانى و ماوراى طبيعى اند و بى ترديد از زيباترين كاخهاى اروباء بس زيباتر بوده و به نقل از يك
سفزنامهه هزينة سناخت لین کاخ (بدون تزئینات) معادل ۵۰۰۰۰ اکو (سکه نقره ریج در اروپا)بوده که توسط شاه
سلیمان صفوی پرداخت گردیده
۱
۱
۱