مفاهیم بهداشت دهان و دندان

صفحه 1:


صفحه 2:
حااهیم یه لفت جهن و هناان کارشناس مسئول بهداشت دهان و دندان دکتر اکبر امینی مرکز بهداشت شهرستان اراک 

صفحه 3:
تشریح دهان و لبها كا ان دهان كه ‎mite‏ نیز سختو)ج|۳ نامیده می‌شود » بخش دستگ اه گوارشی است . زبان » دندائها » لثدها و دهانههاى غددى كه بزاق تولید می‌کنند در داخل دهان قرار دارند . در جلوی دهان » لبها قرار دارنه . لبها چینهای عضلانی هستند که بسه بودن غذا به دهان کمک می‌کنند و نیز باعث می‌شوند که درحین جویدن » غذا ازدهان بیرون نویزه. دهانه‌های ‎sat‏ ‏۲ که بزاق از طریق ‎Let‏ ‏0 Gland openings 9 le sles 

صفحه 4:
Crown ودرا دار ‎TOOTH‏ Root 

صفحه 5:
تشکیل دندان * در حدود ششمین هفته زندگی جنینی تشکیل دندان آغاز می شود به اين صورت که پرولیفراسیون لوکالیزه اکتودرم که زواید ماندیبولار و ماکز یلار را پوشانده است باعث تشکیل دو ساختمان به شکل نعل اسبی در هر یک از زائده ها می شود. که به دنتال لامینای اولیه موسوم است از هر دنتال لامینای اولیه دو قسمت تیغه وستیبولار و تیغه دندانی منشعب می شود. 

صفحه 6:
* تشکیل دندان یک پروسه پیوسته است که به سه مرحله تقسیم می شود: جوانه , کلاهک و زنگوله . ۰ 2:۷7 <)مرحله شروع تکامل دندان است که در این مرحله سلولهای اپی تلیال دنتال لامینا تکثیر می یابند. و برجستگی جوانه مانند بداخل اکتومزانشیم مجاور ایجاد می نمایند. * مرحله 777 7<) وقتی فرا می رسد که سلولهای دنتال لامینا پرولیفراسیون یافته تشکیل یک تقعر را می دهند. که ظاهر کلاهمک مانند ایجاد می کند. 

صفحه 7:
* سلولهای خارجی کلاهک مکعبی بوده اپی تلیوم مینای خارجی (00)) را تشکیل می دهند سطح مقعر که اپی تلیوم مینایی داخلی (1606) نامیده می شود که از سلولهای اپی تلیالی بلند با هسته های پولاریزه تشکیل می شود که بعداً در اثر تمایز بافتی به آملوبلاستها تبدیل می شوند. بين ايى تليوم مينايى داخلى و خارجی شبکه ای از سلولها بنام رتیکولوم ستاره ای وجود دارد. بخاطر شبکه های شاخه شده ای که اطراف عناصر سلولی ترتیب یافته اند حاشیه ارگان مینایی یعنی جایی که اپی تلیوم مینایی داخلی و خارجی پم می رسند بنام سرویکال لوپ 2۳/7۷( نامیده می شود. 

صفحه 8:
* وقتی سلولها حلقه را تشکیل دادند به تکثیر ادامه می دهند و ارگان مینایی تورفتگی بیشتری بداخل مزانشیم پیدا می کند. ارگان مینایی به شكل یک زنگوله در می آید و تکامل دندان وارد مرحله ‎(Del‏ :۱ می شود. در طول این مرحله اکتومزانشیم دنتال پاپیلا قسمتی بوسیله تورفتگی اپی تلیوم بسته می شود. همچنین در اين مرحله ‎Gare‏ خونی در پاپیلای دندانی تثبیت می شوند. اکتومزانشیم متراکم که کمپلکس ارگان مینایی و دنتال پاپیلا را احاطه کرده 7< 02۱) را تشکیل می دهد و نهایتاً بدرون 60 گسترش می یابد. 

صفحه 9:
اممقدع ‎Dentin‏ 

صفحه 10:
بافت های تشکیل دهنده دندان عبارتند از : مینای دندان ( اع30) : سخت ترین ماده بدن است که ‎٩۲-۹۶‏ ۸ آن را موادمعدنی تشکیل می دهد بیشترین ماده معدنی مینا هیدروکسی آپاتیت و پس از آلن سدیم ۰1۱ منيزیم ۱ و کربنات ۸۳ است که با مقادیر اندکی منگنات فلوئور و آهن همراه است ماده آلی مینا به صورت ژله ای و فاقد شبکه و یا ساختمان است و به آن آملوژنین می گویند. 

صفحه 11:
* و مواد معدنی به صورت بلورهایی در زمینه ماده آلی قرار گرفته اند. سطح مینا سخت تر از قسمت داخلی آن است و کمتر قابل حل است و فلورایدی که در سطح قرار دارد ۵-۱۰ مرتبه بیشتر از مقدار فلورایدی است که در لایه های داخلی تر مینا است. مواد سازنده بلورهاى هيدروكسى اياتيت در سطح مينا طورى قرار كرفته اند كه كروههاى فسفات سطحى تر و كروههاى كلسيم عميق تر قرار دارند و در نتيجه بار الكتريكى موجود در سطح مينا منفى است وقتى سطح مينا با بزاق تماس مى كيرد بلافاصله مواد داراى بار مثيت مثل كلسيم موجود در بزاق بار منفى سطح مينا را خنثى مى كنند لايه يون هاى مخالفى را كه بلافاصله بعد از آغشته 

صفحه 12:
شدن مینا به بزاق در مجاورت آن قرار می گیرند هلا" با می نامند که غالباً شامل پون کلسیم به مقدار زیادتر و فسفات به مقدار کمتر است. مینای دندان تا حدودی نفوذ پذیر است و نفوذ مواد غالبا از طرف بزاق بعه داخل مینا است و انجام اين تبادل یونی در سطح مینا با محیط اطرافش ممکن است راهی برای پیشگیری از پوسید گی دندان باشد. ۰ (عاج) : حدود 1۶۵ عاج را مواد معدنی که تقریباً همه آن از کریستالهای هیدروکسی آپاتیت است تشکیل می دهد 

صفحه 13:
* کلائین حدود 1۲۰ عاج را تشکیل می دهد. پروتئین . لاکتات و لیپید هم حدود ۲ آّن را شامل می شود. ۸۱۳ باقیمانده عاج را آب تشکیل می دهد. از نظر حجمی مواد معدنی ۴۵: « مولکول های آلی ۸۳۳ و آلب 7۲۲ حجم عاج را تشکیل می دهد. یک ویژگی عاج انسان وجود توبول هایی است که 1۲۰-۳۰ حجم عاج سالم را اشغال می کند این توبول ها زواید سلول های ادنتوبلاست را در خود جای می دهند و الاستسیته عاج قابلیت انعطاف برای مینای شکننده و پوشاننده خود را فراهم می کند . مینا و عاج در ل003) بطور خیلی نزدیک به هم باند می شوند و عاج در 21)به سمان متصل می شود.از نظر کلنیکی «00) ناحیه فوق العاده حساس است که دلیل آن احتمالاً در اثر وجود شاخه های توبولهای عاجی در ناحیه 0691) است. 

صفحه 14:
انواع عاج عاج اوليه ‎Oevebpwentdl)‏ : در طول تكامل دندان تشكيل مى شود. ۲ عاج ثانويه : بطور فیزیولوژیک بعد از تکامل کامل ريشه ایجاد می شود. : Dewticdl sclerosis انسداد نسبی یا کامل توبول های عاجی در اثر افزایش سن به جهت پاسخ به تحریکات مثل سایش سطح دندان یا پوسیدگی دندان اتفاق می افتد. وقتی توبول ها با رسوب معدنی پر شوند عاج اسکلروتیک می گردد. 

صفحه 15:
9 POL ‏بافت حساسه و تغذیه ای دندان است که حاوی عروق خونی‎ ‏بزرگ و اعصاب می باشد . سلولهای اصلی پالپ عبارتند از‎ ‏ادنتوبلاستها . فیبرو بلاستها سلولهای آندیفرانسیه و سلولهای‎ ‏دفاعی از قبیل ماکروفاژها و گاهی لنفوسیتها . سلولهای آماسی‎ ‏مثل پلی مورفونو کلترها . پلاسماسلها و ماست سل ها به دتبال‎ ‏تحریک و آماس ناشی از ن در پالپ دیده می شوند. اعصاب‎ ‏حساسه پالپ از عصب سه قلو (تری ژمینال) منشعب می شوند و‎ ‏از طریق فورامنی که در ارتباط نزدیک با شریانها و وریدهای‎ کوچک است به صورت دسته ای وارد پالپ ربشه ای می شوند. عروق خونی پالپ انشعابی از شریان آلوئولار تحتانی و فوقانی و یا شریان اینفرا اربیتال می باشد که ‎Ob pb Gal‏ ها از شریان ماگزیلار داخلی منشعب می شود. 

صفحه 16:
سمنتوم : بافت کلسفیه استخوان مانند است که ريشه دندانها را می پوشاند که توسط سلولهای مزانشیمال دنتال فولیکول که تمایز می یابند و به سمنتوبلاست تبدیل می شوند ساخته می شود. سمنتو بلاستها ماتریکسی به نام سمنتوئید تولید می کنند که مرتباً کلسفیه می شود و دو نوع سمنتوم سلولار ی و آسلولار را بوجود می آورد. سمنتوم آسلولار از نظر زمانی پیشقدم است و با رسوب آن روی عاج (0) تشکیل می شود بطور کلی سمنتوم آسلولار یک سوم سرویکالی و میانی ريشه را می پوشاند سمنتوم سلولر معمولاً روی سمنتوم آسلولر در یک سوم اپیکالی ریشه رسوب می کند . 

صفحه 17:
مخاط دهان ساختار ايى تليوم مطبق سنكفرشى مخاط دهان كه به سه دسته تقسيم مى شوند : مخاط يوششى ‎pat (Vici w7upvsu)‏ كراتينيزه بوده و کف دهان . گونه ها ء للب ها و كام نرم را مى يوشاند . اين مخاط در عمل جويدن دخالتى ندارند بنابراين كم فرسايش دارند. مخاط ‎Dusticaiory wurvs bl odig>‏ كراتينزه بوده و کام سخت و لبه استخوان الوئول را مى يوشاند 

صفحه 18:
* _ و در ‎Usb‏ عمل جویدن, غذا اول با این بافت تماس پیدا می کند. ۳ مخاط اختصاصی با مج لص أواموهم8) که سطح زبان را می پوشاند. از نظر ساختاری و شکل ظاهر کاملاً متفاوت از دو نوع مخاط قبلی است. 

صفحه 19:
سن عد هد هد بريودونيشم به بافت هاى نكهدارنده دندان در حفره استخوان آلوئول اطلاق مى شود كه عبارتند از داخل به خارج : سمنتوم ريشه الياف يريدونتال ليكامن استخوان آلوئول 

صفحه 20:
شکل ۱ - ساختمان دندان و بافتهای اطراف آن 

صفحه 21:
پریودونتال لیگامن: بافت هم بندی است که اطراف ريشه دندان را در بر گرفته و آن را به استخوان متصل می کند . الیاف پر یودنتال : مهمترین عناصر لیگامان پریودنتال الیاف اصلی هستند که کلاژنه بوده و دسته هایی خاص ار رشته های کلاژن را ایجاد مي کنند. قسمتهای انتهایی این الیاف که به داخل استخوان و سمنتوم وارد می شوند الیاف شارپی خوانده مى شود. الیاف اصلی لیگامن پریو دنتال به شش گروه تقسیم می شوند که به ترتیب زیر در حین مراحل تشکیل ريشه ایجاد می شوند: 

صفحه 22:
الیاف ترانسپتال : بصورت افقی در ناحیه بین دندانی از روی كرست استخوان عبور کرده و از سمان یک دندان به سمان دندان مجاور می روند این دسته از الیاف از اجزاء ثابت و همیشگی لیگامن پریودنتال هستند و حتی پس از تخریب استخوان الوئول بر اثر بیماری پریودنتال نیز دوباره تشکیل می شوند . از آنجا که اين الیاف به استخوان چسبندگی ندارند می توان آنها را به عنوان یکی از اجزاء لثه به حساب آورد. گروه آلوئولار کرست : این الیاف بصورت مایل از سمان زیر ناحیه جانکشنال اپی تلیوم جدا شده و تا ستیغ استخوان آلوئول امتداد می یابند ء این الیاف پس از جدا شدن از سمنتوم از روی کرست استخوان آلوئول عبور کرده ‎dag‏ لایه فیبروزه پریوست پوشاننده استخوان آلوئول متصل می شوند.این الیاف مانع اکستروژن دندان شده و دندان را در برابر حرکات جانبی محافظت می کنند. 

صفحه 23:
الیاف افقی : با زوایه عمود بر محور طولی دندان از سمنتوم به سمت استخوان آلوئول گسترش می یابند. الياف مايل : این الیاف بزر گترین گروه الیاف لیگامن پریودنتال را تشکیل می دهند که در یک جهت کرونالی و رو به بالا بطور مایل از سمنتوم به سمت استخوان حر کت می کنند. این دسته از الیاف نیروهای جونده عمودی را تحمل نموده و اين نیروها را به صور ۳270 به استخوان آلوئول منتقل می کنند. الیاف اپیکال : این دسته از الیاف به صورت نامنظم در ناحیه اپیکال ساکت آلوئولار از سمنتوم منشعب می شوند و به استخوان ختم می شوند. الیاف اپیکال در ريشه دندانهایی که به طول کامل شکل نگرفته اند دیده نمی شوند. گروه بین ربشه ای : این للیاف به صورت بادبزنی شکل در ناحیه انشعاب ريشه دندانهای چند ريشه ای از سنمتوم به سمت دندان حرکت می کنند. 

صفحه 24:
عناصر سلولی * چهار نوع سلول در داخل لیگامن پریودنتال شناخته شده اند : سلولهای بافت هم بند. سلولهای باقی مانده اپی تلیالی . سلولهای سیستم ایمنی و سلولهایی که در رابطه با عناصر عصبی عروقی ‎ne‏ * سلولهای بافت هم بند شامل فبیروبلاستها. سمنتوبلاستها و اوستئوبلاستها هستند . 

صفحه 25:
ماده زمینه ای * لیگامن پریودنتال حاوی مقادیر زیادی ماده زمینه ای است که حد فاصل بین الیاف سلولها را پر می کند. این ماده زمینه ای از دو جزء اساسی تشکیل شده است : گلیکوز آمینوگلیکانها نظیر اسید هیالورونیک و یک سری پروتئو گلیکانها و گلیکوپروتئین ها نظیر فیبرونکتین و لامنین علاوه بر اين حجم زیادی (۷۰) ماده زمینه ای را آب تشکیل می دهد. 

صفحه 26:
> ‏مد‎ tx اعمال لیگامان پریودنتال عبارتند از اعمال فیزیکی . اعمال <ظ۳۷۵) اعمال ‎n> Jloel 9 Rewodetiery‏ و تغذیه ای می باشد. اعمال فیزیکی عبارتند از : ایجاد یک پوشش بافتی نرم جهت محافت عروق و اعصاب در مقابل صدمه ناشی از نیروهای مکانیکی انتقال نیروهای اکلوزالی به استخوان اتصال دندانها به استخوان نگهداری و حفظ ارتباط صحیح بین بافت های لثه ای و دندانها مقاومت در برابر تاثی نیروهای اکلوزالی (جذب شوک) 

صفحه 27:
زایده آلوئولار زوائد آلوئولار بخشی از ماگزیلا و مندیبل هستند كه ساکت دندانها (آلوئولها) را تشکیل داده و از آنها پشتیبانی می کنند. اين زوائد هنگامی که دندان رویش می یابد به منظور فراهم نمودن چسبندگی استخوانی لازم جهت لیگامن پریودنتال در حال شکل گیری تشکیل می شوند و به تدریج پس از کشیده شدن دندان ناپدید می شوند . زوائد آلوئولار از قسمتهای زیر تشکیل شده است : صفحه ای خارجی از استخوان کورتیکال که شامل استخوانهایی به سیستم هاورس و تیغه هایی از استخوان متراکم است. 

صفحه 28:
دیواره داخلی ساکت دندانی که از استخوانی نازک و متراکم به نام ‎proper‏ وا -وامهراه تشکیل شده است و در رادیو گرافی ها به عنوان لامینادورا شناخته می شود. ازنظر بافت شناسی این استخوان حاوی یکسری منافذ است که از طريق انها دسته های عروق و اعصاب از قسمت مرکزی استخوان (استخوان اسفنجی) به لیگامان پریودنتال متصل می شوند به این دیواره داخلی که حالت سوراخ دار و غربال مانند دارد عم اسان هم گفته می شود. ترابکول های استخوان اسفنجی که در بین دو لایه متراکم فوق الذکر قرار دارند و نقش استخوان آلوئولار پشتیبانی کننده را ایفا می کنند. سپتوم بین دنداغنی از جنس استخوان اسفنجی پشتیبانی کننده است که توسط استخوان متراکم محصور شده است. 

صفحه 29:
۴ علاوه بر این استخوان های فکین شامل سس احصا نیز هستند. این بخش از استخوان فک در سمت اپیکال دندان ها واقع است ولی به آنها مربوط نیست . 

صفحه 30:
as * لثه از نظر آناتومیک به سه قسمت تقسیم می شود: لثه مارجینال . لثه چسبنده و ناحیه بین دندانی. 

صفحه 31:
لثه مارجینال (لبه آزاد لثه) * لثه مارجینال با لثه غیر چسبنده (آزاد) لبه یا حد نهایی لثه بوده و به صورت حلقه ای دندان ها را در بر گرفته است. در حدود ۵۰ موارد اين ناحیه به کمک یک فرورفتگی کم عمق موسوم به شیار لثه آزاد (صحدي ‎jl Pree yinival‏ لثه چسبنده جدا می شود. عرض لثه مارجینال که تشکیل دهنده دیواره بافت نرم سالکوس لثه ای است حدود یک میلیمتر می باشد و به کمک یک پروب پریودنتال می توان آن را از سطح دندان جدا نمود. 

صفحه 32:
شکل ۸ -له ودندانهای سالم ‎(Health‏ 

صفحه 33:
AS ‏سالکوس‎ * فضایا شیار کم عمقی است که بین سطح دندان از یک سمت و اپی تلیوم پوشاننده لثه آزاد از سمت دیگر قرار گرفته است این فضا () شکل بوده و به سختی به پروب پریودنتال اجازه ورود می دهد. از نظر کلینکی اندازه گیری عمق این شیار یک معیار تشخیصی مهم بشمار می رود. در شرایط کاملاً طبیعی یا ایده آل عمق سالکوس حدود صفر است. * در انسان سالکوس لثه ای که از نظر کلینیکی دارای عمق ۸/۱ میلیمتری می باشد که تغییرات آن از ۰-۶ متفیر می باشد. 

صفحه 34:
لثه جسبنده * در امتداد لثه مارجینال بوده و بافقتی محکم با قابلیت ارتجاعی است که به صورت مستحکمی به پریوست استخوان آلوئول زیرین خود چسپیده است. در نمای فاسیال لثه چسبنده با بافت نسبتا سست و متحرک مخاط آلوئول تلافی کرده و محل تلافی مخاط با لثه (وصقاعسز اممو دوعكصصه) این دو نسج را از هم متمایز می کند. عرض لثه جسبنده يكى ديكر از معيارهاى كلينيكى مهم محسوب مى شود. عرض لثه جسبنده برابر با فاصله بين محل تلاقى مخاط با لثه با برآمدگی سطح خارجی کف سالکوس لثه ای یا پاکت پریودنتال می باشد. 

صفحه 35:
* این اندازه نباید با عرض لثه کراتینیزه اشتباه شود زیرا عرض لثه کراتینیزه شامل لثه مارجینال هم می شود. * عرض لثه چسبنده در نمای فاسیال در نواحی مختلف دهان متفاوت است. عموماحداکثر عرض لثه چسبنده در ناحیه ثنایاها (۵/۳ تا ۴ میلیمتر در فک بالا و ۳/۳ تا ۹/۳ در فک پایین) دیده می شود. عرض چسبنده در بخش خلفی دهان کمتر می شود ولی حداقل آن در ناحیه اولین پره مولر است. (۹/۱ میلیمتر در فک بالا و ۸/۱ میلیمتر در فک پایین). 

صفحه 36:
لثه بين دندانی * لثه بین دندانی, مها اضف را که فضاهایی واقع در زیر نقطه تماس بین دندان ها هستند پر می کند. لثه بین دندانی یت به حالت هرمی شکل است و یابه شکل 77" دیده می شود. در حالت هرمی شکل نوکپاپیلا درست زیر ناحیه تماس دو دندان قرار می گیرد و در حالت ا7 یک فرورفتگی دره مانند که دو پاپیلای فاسیال و لینگوال را به هم متصل نموده و از شکل ناحیه تماس بین 

صفحه 37:
* شکل لثه در ناحیه بین دندانی به دو عامل منطقه تماس بين دو دندان و به وجود یا عدم وجود تحلیل لثه بستگی دارد. * اگر در ناحیه ای دیاستم وجود داشته باشد. لثه به صورت محکمی به استخوان بین دندانی می چسبد و سطحی صاف و گرد ایجاد می کند. در این حالت دیگر پاپیلای بین دندانی ایجاد نخواهد شد. 

صفحه 38:
اپی تلیوم لثه * سلول اصلی اپی تلیوم لثه. همانند سایر اپی تلیوم های مطبق سنگفرشی. کراتینوسیت است. سایر سلول هایی که در اپی تلیوم یافت می شوند به عنوان سلول ها رسای پا امه ‎clear‏ ‏شناخته می شوند. این سلول ها شامل سلول های لانگرهانس, سلول های مرکل و ملانوسیت ها هستند. وظیفه اصلی اپی تلیوم لثه محافظت از ساختمان های عمقی است. علاوه بر اين اپی تلیوم لثه در تبادلی انتخابی با محیط دهان نیز نقش دارد. این وظیفه با تکثیر و سپس سلول های کراتینوسیت حاصل می شود. 

صفحه 39:
a ۳۲ ۴ مایع لثه ای با مایع ساکوس سالکوس لثه مایعی است که از بافت همبندی لثه و از طریق جداره نازک اپی تلیوم سالکولار به داخل سالکوس ترشح می شود. در مورد مایع لثه ای این اعتقاد وجود دارد که : این مایع سالکوس لثه را از وجود مواد مختلف پاک می کند این مایع حاوی پروتتین های پلاسما بوده که ممکن است اتصال اپی تلیوم به دندان را بهبود ببخشد این مایع دارای خاصیت ضدباکتریایی بود در جهت دفاع از لثه دارای فعالیت آنتی بادی است. 

صفحه 40:
الیاف له ای بافت همبند لثه مارجینال بافتی متراکم و کلاژنه و حاوی یک مشخص از دسته های الیاف کلاژن است که به عنوان " ‏لثه ای خوانده می شود. که از رشته های کلاژن نوع‎ Gul تشکیل شده اند و وظایف زیر را عهده دار می باشند : تطبیق لثه مارجینال با دندان تامین استحکام لازم جهت مقاومت در برابر نیروهای جونده. بدون آن که لثه از سطح دندان جدا شود اتصال لبه لثه آزاد به سمنتوم ريشه و لثه چسبنده مجاور 

صفحه 41:
الیاف لثه ای درسه گروه لثه ‎—GIDEIOODED VOL ol‏ دندانی حلقوی (10806(۸/6) و ای قرار می ند. گروم اول اليافی هستند که در سطوح فاسیال. لینگوال و اینتر پرو گزیمال قرار دارند. اين الیاف در سمنتومی که درست زیر آپی تلیوم و در ناحیه عمق سالکوس لثه است فرو رفته اند . الیاف حلقوی از میان بافت همبند لثه مارجینال و پین دندانی عبور کرده و به صورت حلقه مانند دندان را در بر می گيرند كروه ترانسيتال : إين الياف در ناحيه بين دندانى قرار كرفته اند و به صورت افقى از سمان يى دندان به سمان دندان مجاور ختم مى شوند. ‎GUI‏ ترانسيتال در ناحيه اى ما بين ايى تليوم كف سالكوس لثه ای و کرست استخوان بین دندانی واقع شده اند و برخى اوقات جزء الياف اصلى ليكامان بريودنتال طبقه بندى مى شوند. 

صفحه 42:
‎pie‏ کلنیکی لثه ‏5 ‏رنگ لثه مارجینال و چسبنده عموماً صورتى مرجانى ‎Dred)‏ ‏۷) توصیف می شود این رنگ ناشی از نحوه خون رسانی, ضخامت و درجه کر ه شدن اپی تلیوم و حضور سلول های حاوی پیگمان است. رنگ لثه در میان افراد مختلف متفاوت است و به نظر می رسد با پیگمانتاسیون پوست ارتباط دارد. این رنگ در افراد بلوند یفیدپوست نسبت به افراد سبزه مومشکی روشن ‏تر است. ‎ ‎ ‎ 

صفحه 43:
(otze)o jlasl ‏اندازه لثه برابر مجموع حجم کلی عناصر سلولی و بین سلولی و‎ ‏عروق خونی آنها است. تغییر در اندازه لثه از جمله علائم شایع‎ ‏بیمارهای لثه است.‎ (Contour) ‏فرم‎ فرم لثه به صورت قابل ملاحظه ای متغیر است و از شکل دندان هاء نحوه قرار گرفتن آنها در قوس دندانی. موقعیت و اندازه محل تماس دندان ها و ابعاد امبراژورهای لثه ای فاسیال و لینگوال تبعیت می کند. لثه مارجینال دندان ها رابه صورت حلقه ‎po » 42 (Colarthe) JSS cl‏ گیرد و در سطوح فاسیال و لینگوال حالتی دالبر مانند (087:۳)) ایجاد مي کند.لثه در طول دندان هایی که سطوح نسبتاً مسطحی دارند خطی مستقیم ایجاد می کند. 

صفحه 44:
۴ شکل (سب۵) شکل لثه بین دندانی توسط فرم سطوح پرو گزیمال دندان و موقعیت و شکل امبراژورهای لثه ای کنترل می شود. وقتی سطوح جانبی تاج دندان ها از بعد فاسیو لینگوالی نسبتاً مسطح باشند. ريشه ها به هم نزدیک بوده و استخوان بین دندلنی از بعد مزیودیستالی نازک است. در نتیجه امبرژورهای لثه ای و لثه بین دندانی از نظر مزیودیستالی باریک و کم عرض می شوند. بر عکس هنگامی که سطوح پروگزیمال تاج دندان ها از ناحیه تماس دو دندان دور شده و حالت محدب داشته باشند قطر مزیودیستالی لثه بین دندانی بیشتر می شود. ارتفاع لثه بين دندانی بر حسب محل قرار گیری نقطه تماس پرو گزیمالی متفیر است. 

صفحه 45:
قوام (بصحصععههن) قوام لثه سفت بوده و قابلیت ارتجاعی دارد و به استثنای لبه آزاد لقه سایر نواحی آن به ضورت محکنی به استخوان زیزین خود متصل شده است. ماهیت کلاژنه لامینا پروپریا و پیوستگی و اتصال آن به موکوپریوست استخوان آلوئولار علت سفت بودن قوام لثه چسبنده می باشد. الیاف لثه ای نیز در استحکام لبه آزاد لثه تقش دارند. بافت سطحى ‎(GurPave Texture)‏ سطح لثه نمايى شبيه به يوست يرتقال دارد كه اصطلاحاً به آن 09000150 كفتة مى شود. این حالت را در صورت خشک كردن لثه مى توان مشاهده نمود . لثه چسبنده حالت پوست يرتقالى دارد ولى لثه مارجينال فاقد آن است. قسمت مركزى يايبلاى بيمن دندانى نيز معمولا حالت يوست يرتقالى را داراست ولی لبه های آن صاف هستند. الگو و حالت نماى 

صفحه 46:
در افراد مختلف و نواحی مختلف دهان یک فرد متفاوت است . این حالت در سطح لینگوال نامشخص تر از سطح فاسیال است ممکن است در برخی افراد وجود نداشته باشد. نمای پوست پر تقالی لثه با گذشت زمان و بالا رفقتن سن تغییر می کند. این نما در دوران کودکی وجود نداشته و در برخی اطفال از حدود سن ۵ سالگی ظاهر می شود و تا دوران بلوغ افزایش می یابد و در اکثر موارد در افراد کهنسال شروع به محو شدن می کند. حالت پوست پرتقالی لثه نوعی خاصی از تطابق است که به استحکام لثه جهت انجام عملکرد لُن کمک می کند. این حللت از جمله نشانه های سلامت لثه است و كاهش يا از بين رفتن كن از جمله علائم شايع بيمارى هاى لثه اى است . يس از درمان و هنكامى كه لثه سلامت خود را باز يافت حالت يوست يرتقالى لن نيز مجددا باز مى كردد.اين حالت با تحريكى كه در اثر مسواى زدن ايجاد مى شود افزايش مى يابد. 

صفحه 47:
موقعیت (27)) موقعیت لثه به محلی اطلاق می شود که در آن جا لثه مارجینال به دندان متصل می شود. هنگامی که دندان به داخل حفره دهان رویش می کند. مارجین و سالکوس لثه در نوک تاج قرار دارند. با ادامه روند رویش, اينها به ريشه نزدیک تر می شوند. در حین فرآیند رویش دندان اپی تلبوم جانکشنال. اپی تلیوم دهانی و اپی تلیوم کاهش يافته مینایی دچار تغییرات گسترده و 2۷ می شوند. اما همزمان با این تحولات عمق فیزیولوژیک سالکوس ابت مانده و حفظ می شود. چنانچه این تغییرات در اپی تلیوم ها رخ ندهد یک رابطه آناتومیک غير طبیعی بین لثه و دندان حاصل می شود. 

صفحه 48:


صفحه 49:
رویش دایمی دندان ها بر مبنای مفهوم رویش دایمی دندان ‎Le‏ به دندان های مقابل خود می رسند متوقف نمی شود بلکه در سراسر زندگی ادامه می یابد. اين فر آیند شامل دو مرحله فعال و غیر فعال می باشد. رویش فعال به حرکت دندان ها در جهت سطح اکلوزال گفته می شود در حالی که روش غیر فعال به عرپان شدن سطح دندان ها بر اثر مهاجرت اپیکالی لثه اطلاق می گردد. جهت درك اين مفهوم توجه به تفاوت بین دو اصطلاح تاج و ريشه آناتومیک و تاج و ريشه کلینیکی لازم است. تاج آناتومیک قسمتی از دندان است که توسط مینا پوشیده می شود و ريشه آناتومیک قسمتی از دندان است که تحت پوشش سمنتوم قرار می گیرد. اما تاج کلینیکی به بخشی از دندان گفته 

صفحه 50:
می شود که تحت پوشش لثه نبوده و به داخل حفره دهان وارد شده است . ريشه کلینیکی نیز بخشی از دندان است که توسط انساج پریودنتال پوشیده شده است. هنگامی که دندان ها به آنتاگونیست های فانکشنال خود رسیدند سالکوس لثه ای و اپی تلیوم جانکشنال هنوز روی مینا قرار دارند و تاج کلینیکی تقریباً دو سوم تاج آناتومیک است. همزمان با رویش دندان ها سمان در آپکس ها و نواحی امشعاب ريشه ها رسوب می کند و استخوان نیز در طول قاعده آلوئول ها و کریست استخوان آلوئولار تشکیل می شود. به اين تر تیب میزانی از دندان که در طول فرآیند 00115 سايش يافته است با افزايش طول ريشه جبران مى شود و عمق ساكت دندانى جهت حمايت ريشه ها حفظ مى شود. 

صفحه 51:
فرآیند رویش غیر فعال به چهار مرحله تقسیم می شود اگر چه ابندا چنین تصور می شد که این امر یک روند فیزیولوژیک طبیعی است ولی اکنون مشخص شده که این فرآیند پاتولوژیک است . مرحله ۱ : دندان ها به خط اکلوژین می رسند . اپی تلیوم جاننکشنال و قاعده سالکوس لثه روی مینا قرار دارد. مرحله ۲ : بر اثر تکثیر سلول های اپی تلیوم جانکشنال قسمتی از آن روی مینا و قسمتی دیگر بر روی سمان قرار می گیرند , قاعده ساکوس "ثه ای در این مرحله کماکان بر روی مینای دندان واقه است. مرحله ۳ : در این مرحله تمامی اپی تلیوم جانکشنال روی سمان قرار می گیرد و قاعده سالکوس لثه ای به محل اتصال سمان به مینا منتقل می شودبا تداوم تکثیر اپی تلیوم جانکشنال این بافت کم کم به روی ريشه منتقل می شود. 

صفحه 52:
مدت توقف اپی تلیوم جانکشنال بر روی 2002 طولانى تر از مدت توقف آن در ساير نقاط دندان نیست. * مرحله ۴: بر اثر تداوم تکثیر اپی تلیوم جانکشنال این بافت پیش از گذشته بر روی سمنتوم به سمت اپیکال حرکت می کند و سالکوس لثه نیز به طور کامل به روی سمنتوم منتقل می شود و قسمتی از سمنتوم در داخل دهان مشاهده می شود. تکثیر سلول های اپی تلیوم جانکشنال بر روی ريشه دندان ها با از بين رفتن الیاف لثه و پریودنتال همراه است و موجب از میان رفتن اتصال آنها به دندان می شود. علت این روند تخریبی مشخص نیست ولی بعضی آن را به علت التهاب مزمن دانسته بنابراین فرایند پاتولوژیک محسوب می شود. 

صفحه 53:
زمان رویش دندانهای شیری موه ماهگی 40-9 ماهگی ue 94 ماهگی 49-0 ao ‏ماهگی‎ ‎99- ‎ar ‏ماهگی‎ آسیای اول 9-9 ماهگی 06-06 ماهكى آسياى دوم 99- 99 ‏ماهگی‎ ‎oa- ‎69 ماهكى 

صفحه 54:
بدندان e+ ‏سالگی‎ ‎PO ‏سالگی‎ زمان رویش دندانهای دائمی طرفی 8-0 سالگی do- 9 ‏سالگی‎ اولين آسیای کوچک 1040 de- do دومین آسیای کوچک de- 0 سالگی 19-0 سالگی اولين آسياى ار رگ دومين آسیای بل رك 49- ae ‏سالگی‎ ‎90 سالگی آسیای کوچک (دندان (Jie ea ar ea ar 

صفحه 55:


صفحه 56:


صفحه 57:
نيمه جب بالا نيمه راست بالا ‎EDCBA| ABCDE‏ ‎EDCBA ABCDE‏ ‎asl ap at‏ راست پایبن 

صفحه 58:


صفحه 59:


صفحه 60:
رن 

صفحه 61:
الا | ۳ 

صفحه 62:


صفحه 63:


صفحه 64:


صفحه 65:
تفاوت دندانهای شیری ودائمی ضخامت مینا ضخامت عاج مغز دندان دندان شیری کوچکتر روشن کوتاهتر(پیازی شکل) تنگ تر کوچکتر باریکتر نازکتر نازکتر ‎aes‏ دندان دائمى بزركتر كدر 

صفحه 66:
ee) a 006/050