مقایسه تشریح طبقات چشم در طب جدید و طب سنتی ایران

مقایسه تشریح طبقات چشم در طب جدید و طب سنتی ایران

اسلاید 1: www.tabaye.ir

اسلاید 2: مقایسه تشریح طبقات چشم در طب جدید و طب سنتی ایران

اسلاید 3:

اسلاید 4: یکی از مباحث جالب و قابل تعمق در طب سنتی تشریح اعضاء بدن و آناتومی بدن انسان است.از جمله شاهکارهاي تشریح در طب سنتی تشریح اعصاب مرکزي و محیطی و همچنین تشریح اندام ظریف چشم می باشد.

اسلاید 5: نکته شگرف و قابل توجه آن است که اطباء قدیم در هزار سال گذشته علیرغم نداشتن وسایل و تجهیزاتی مثل میکروسکوپ توانسته اند اعصاب مغزي و محیطی و لایه هاي مختلف کره چشم را توضیح دهند و تشریح نمایند.لایه هایی که ضخامت بعضی از آنها حتی کمتر از 0.5 میلی متر میباشد که اکنون بعد از گذشت قرنها و وجود وسایل پیشرفته همان یافته ها با اندك تفاوتی تأئید میشود.این توانمندی اطبای طب سنتی که در تمامی ابعاد دانش گرانمایه طب قدیم وجود دارد حکایت از پایه های محکم این دانش و مبانی عقلی و استدلالی آن دارد.

اسلاید 6: نکته قابل توجه دیگر کشف اخیر قدیمی ترین چشم مصنوعی در شهر سوخته است که در حفره چشم یک جسد یافت شده است و به طرز زیبایی حتی مویرگهاي ریز بر روي آن منقش شده است و قدمت آن مربوط به سه هزار سال پیش می باشد.

اسلاید 7:

اسلاید 8: حال جهت مقایسه: تشریح چشم در طب جدید:کره چشم:از سه پرده تشکیل شده است که محتویات آن را احاطه میکنند این پرده ها از خارج به داخل عبارتند از:1.پرده لیفی که خود شامل صلبیه Scleraدر عقب و قرنیهCornea در جلو است.2.پرده عروقی و رنگدانه اي که از عقب به جلو شامل مشیمیه choroids، جسم مژگانی Ciliary body و عنبیه Iris است.3.پرده عصبی یا شبکیه Retina.

اسلاید 9: صلبیه: پرده اي است ضخیم و محکم که پنج ششم خلفی کره چشم را تشکیل می دهد.قرنیه: قسمت قدامی و شفاف پرده خارجی کره چشم را تشکیل می دهد و به طرف جلو محدب می باشد. قرنیه در لیمبوس به صلبیه می چسبد و ضخامت آن به طور متوسط 0.6 میلی متر است و قرنیه نیز از قدام به خلف داراي پنج لایه مجزاي ظریف می باشد.مشیمیه: پرده اي نازك و پر عروق به رنگ قهوه اي تیره یا شکلاتی که پنج ششم خلفی کره چشم را در فاصله بین صلبیه در خارج و شبکیه در داخل می پوشاند.

اسلاید 10: جسم مژگانی:امتداد قدامی مشیمیه است و خود در جلو به عنبیه منتهی می شود.از نظر عملی نگهدارنده عدسی است و در مکانیسم تطابق شرکت میکند. جسم مژگانی مایع زلالیهAqueous humor را در اتاق خلفیPosterior chamberترشح می کند و از آنجا از طریق سوراخ مردمک به اتاق قدامیAnterior chamber منتقل می شود.

اسلاید 11: عنبیهIris:دیافراگم عمودي وقابل انقباض و مدور ظریفی است که در جلوي عدسی و در عقب قرنیه قرار گرفته است.قسمت قدامی کره چشم توسط عنبیه به دو محفظه یا اتاق تقسیم می شود اتاق قدامی Anterior chamber بین قرنیه و سطح قدامی عنبیه و اتاق خلفیposterior chamber بین سطح خلفی عنبیه و سطح قدامی عدسی قرار دارد.هر دو اتاق محتوي مایع زلالیه است که توسط جسم مژگانی ترشح شده است.

اسلاید 12: شبکیه Retina :یک غشاء نازك، نیمه شفاف و چند لایه اي از بافت عصبی است که سطح درونی دوسوم خلفی دیواره چشم را می پوشاند.ملتحمه: یک غشاي نازك و شفاف مخاطی است که سطح خلفی پلکها و سطح قدامی صلبیه را می پوشاند.عدسیLens: یک ساختمان شفاف و محدب الطرفین است و در پشت عنبیه آویزان است.

اسلاید 13: زلالیه:Aqueous مایع شفافی است که 98% آن از آب تشکیل شده است و توسط مویرگهاي جسم مژگانی ترشح می شود و در اتاق قدامی و خلفی قرار دارد.زجاجیه Vitreous :مایع ژله اي است که 99% آن را آب تشکیل می دهد و دو سوم حجم و سه چهارم وزن چشم را تشکیل می دهد.

اسلاید 14:

اسلاید 15: و اما تشریح چشم در طب سنتی:طبق نظریه اطباء قدیم چشم شامل هفت لایه و طبقه است که عبارتند از:1.ملتحمه2.قرنیه 3.عنبیه4.عنکبوتیه5.شبکیه6.مشیمیه7.صلبیه

اسلاید 16: ملتحمه:که متصل به هوا است و اطراف قرنیه و ظاهر چشم را فرا گرفته است.قرنیه:طبقه صلب شفاف بی رنگ و خود از چهارطبقه تشکیل شده است.عنبیه:طبقه زیر قرنیه که سطح ظاهر آن صلب است و سطح باطن آن نرم و ملایم است گویا لحم اسفنجی صاحب خمل و خشونت است. در اینجا مراد از لحم اسفنجی، عدسی است.

اسلاید 17: عنکبوتیه:مانند پرده عنکبوتیه بافته شده وپیش رطوبت جلیدیه کشیده شده، جهت آنکه حاجز میان جلیدیه و بیضیه باشد.در تطبیق با طب جدید همان Ciliary body ها هستند.

اسلاید 18: شبکیه:از کنار عصب مجوف رسته است و گرد رطوبت زجاجیه اندر آمده است.شبکیه از بهر آن گویند که همچون دام گرد رطوبت زجاجیه و جلیدیه آمده است و او را نیک فرو گرفته است.مشیمیه:طبقه اي شبیه به مشیمیه بافته شده از اطراف غشاء رقیق دماغی واز اورده و شرائین ومشتمل است بر شبکیه مانند اشتمال مشیمیه بر جنین.صلبیه:متصل وملاقی به استخوان چشم است.

اسلاید 19: و اما رطوبات چشم:رطوبت بیضیه:بعد از طبقه قرنیه واقع شده است و شبیه به بیاض بیض یعنی به سفیدي تخم مرغ در رنگ و صفا و قوام و لهذا مسمی بدان نموده اند در مقایسه همان مایع زلالیه Aqueous است که در Anterior chamber واقع شده است.

اسلاید 20: رطوبت جلیدیه:رطوبتی صاف و نورانی شبیه به جلید- شبنم یخ زده – است. منظور همان مایع زلالیه Aqueous است که در posterior chamber واقع شده است.به عبارتی در طب سنتی بر خلاف طب جدید این دو مایع را متفاوت می داند ولی طب جدید هر دو را یک مایع می داند که از جسم مژگانی ترشح می شود.رطوبت زجاجیه:رطوبتی است شبیه به زجاج یعنی آبگینه گداخته، سفید اندك مایل به سرخی است که منظور همان Vitreous است.

اسلاید 21: اکنون با مقایسه این دو نوع تشریح، شما خواننده محترم به موارد اختلافی که اندك و قابل اغماض می باشند پی خواهید برد.و از طرفی به دقت وموشکافی اطباء قدیم پی می برید که حتی براي لایه ظریفی مثل قرنیه که خود حدود 0.6 میلی متر ضخامت دارد چهار لایه با چهارطبقه قائل هستند که امروزه با استفاده از میکروسکوپ هاي پیشرفته قرنیه را داراي پنج لایه می دانند.

اسلاید 22: دکتر حسین مرادي.منابع:آناتومی سروگردن دکتر رضا حجازي؛مبانی چشم پزشکی دکتر محمدعلی جوادي؛خلاصه الحکمه عقیلی خراسانی؛ذخیره خوارزمشاهی جرجانی؛قانون بوعلی سینا