مهارت‌های زندگی

مهارت‌های زندگی

اسلاید 1: مهارتهاي زندگي برگزار كننده:سازمان آموزش وپرورش استان همدانكارشناسي مشاوره عمومي

اسلاید 2: مهارت كنترل خشم

اسلاید 3: خشمخشم وعصبانيت احساسي است كه ميزان آن از تحريك خفيف و احساس رنجش تا خشمي شديد و جنون آميز در نوسان است. خشم واكنش ذاتي به ناكامي و بد رفتاري محسوب مي شود.همه ما ناگزير ، در طول زندگي با موقعيتهايي روبرو مي شويم كه ما را خشمگين مي كنند.ويژگي خشم اين است كه در عين حالي كه جزئي از زندگي است ، مي تواند ما را از رسيدن به اهدافمان باز دارد.

اسلاید 4: احساس خشم يك احساس طبيعي است ، همانگونه كه سيل يك پديده طبيعي است.ما در طول تاريخ ياد گرفته ايم كه در مسير سيل ، سد بزنيم و از انرژي آن در جهت توليد برق ، آب آشاميدني و آبياري و زمينهاي كشاورزي استفاده كنيم.بنابراين اگر ما ياد نگيريم كه چگونه خشم خود را كنترل كنيم ، خشم كنترل ما را بدست خواهد گرفت

اسلاید 5: علل خشماعتقاد بر اين است كه ما معمولا توسط ديگران و يا محركهاي بيروني خشمگين و عصباني مي شويم. ولي بنظر مي رسد كه حد فاصل بين محرك ناخوشايند و بروز خشم وعصبانيت ،عوامل يا فيلترهايي وجود داشته باشد.

اسلاید 6: جسماني: تنش بالا يا برانگيختگي جسماني عميق وقايع ناخوشايندمحيطيپاسخ هاهيجانيفرهنگينگرش وتفكر فردجسمانيرفتاري:پرخاشگري مقابله به مثل، ضرب و شتم و...هيجاني: خشم يا افسردگي

اسلاید 7: عوامل محيطيمحيطي كه وقايع ناخوشايند يا محرك هاي بيروني خشم برانگيز در آن تجربه مي شوند ، نقش مهمي در نتيجه نهايي به عهده دارند.به احتمال زياد لگد شدن پاي شما در هر يك از موقعيتهاي زير مي تواند عكس العملهاي مختلفي را از طرف شما شكل دهد:در مراسم عروسي خواهر يا برادرتان ( ممكن است با گفتن يك جمله خنده دار عكس العمل نشان دهيد )براي وارد شدن به استاديوم براي ديدن مسابقه نهايي جام جهاني فوتبال بين تيم ايران وبرزيل ( احتمالا به خودتان خواهيد گفت : حتي اگر كفشهايم هم گم شوند ارزشش دارد )

اسلاید 8: عوامل هيجانيوقتي كه ما داراي احساسات مثبت يا احساسات منفي هستيم ، واكنش ما به موقعيتهاي خشم برانگيز تفاوت خواهد داشت.بعنوان مثال اگر خبر قبولي خود در امتحانات كارشناسي ارشد را بشنويد ، قطع برق و گرماي هوا برايتان لذتبخش خواهد بود وبرعكس اگر قبول نشويد ، احساس منفي بوجود آمده ، بر ناخوشايندي قطع برق خواهد افزود.

اسلاید 9: عوامل جسمانيتحقيقات حاكي از آن است افرادي كه به دردهاي مزمن دچار هستند نسبت به ديگران احساس ناراحتي و خشم بيشتري دارند.

اسلاید 10: نگرش وتفكر فرددر ارتباط با ارتباط نگرش و تفكر با خشم و عصبانيت كافي است كه بياد آوريم حتي افرادي كه با يك پس زمينه فرهنگي و محيطي مشترك ، حالتهاي هيجاني يكسان و وضعيت سلامت جسماني شبيه به هم ، در مواجهه با يك موقعيت خشم بر انگيز قرار مي گيرند ، چقدر متفاوت عكس العمل نشان مي دهند.

اسلاید 11: نگرش و تفكر افرادافكار مهمترين جزء رواني انسان محسوب مي شود. به نظر مي رسد كه به رغم اهميت عوامل محيطي ، فرهنگي ، هيجاني و جسماني در بروز خشم و عصبانيت ، افكار نقش مهمي در ايجاد حالتهاي احساسي و هيجاني بعهده داشته باشند. اگر داراي اين نگرش باشيم كه بايد هميشه اطرافيان ما افراد منصف ، منطقي ، ملاحظه كار ، مودب و... باشند، به احتمال زياد خلاف نگرش فوق حال ما را بد خواهد كرد.

اسلاید 12: عوامل فرهنگيعوامل فرهنگي متعددي در بروز عصبانيت نقش دارند. هر يك از افراد بنا به پيشينه فرهنگي متفاوت در مواجهه با موقعيتهاي خشم برانگيز عكس العمل هاي متفاوتي نشان مي دهند:فردي كه داد زدن در خرده فرهنگ او رفتاري بهنجار محسوب مي شود.فردي كه خشونت در خرده فرهنگ او به هيچ عنوان پذيرفته نيست.فردي كه در خانواده اي بزرگ شده است كه ناملايمات و سختي ها بعنوان عواملي محسوب مي شوند كه منجر به رشد و توانمندي مي شوند.

اسلاید 13: در نگاه اول به نظر مي رسد كه در مواجهه با موقعيتهاي خشم برانگيز ، دو راه حل بيشتر نداريم:1- به دل ريختن عصبانيت2- بروز دادن عصبانيت

اسلاید 14: به نظر شما به دل ريختن عصبانيت روش درستي است ؟به عقيده شما در صورتيكه در مواجهه با موقعيتهاي خشم بر انگيز، دائما عصبانيت خود را فرو ببريم با چه مشكلاتي مواجه مي شويم؟

اسلاید 15: بسياري از يافته هاي علمي دال بر اين است كه فرو بردن دائمي خشم به عنوان تنها روش مواجهه با موقعيتهاي خشم برانگيز ، پيامد هاي روانشناختي ناخوشايندي را به دنبال خواهد داشت. افسردگي رايج ترين مشكل ناشي از اين شيوه است.ضمن اينكه يافته هايي هم وجود دارد كه به دل ريختن عصبانيت باعث تاثيرات نامطلوب جسماني نظير تضعيف سيستم ايمني بدن شده و فرد بيشتر در معرض ابتلائ به بيماريهاي عفوني و جسماني قرار مي گيرد.

اسلاید 16: به عقيده شما در صورتيكه در مواجهه با موقعيتهاي خشم برانگيز روش ما اين باشد كه دائما عصبانيت خود را به شكل غريزي نشان دهيم با چه مشكلاتي مواجه مي شويم؟

اسلاید 17: تحقيقات به ما كمك مي كند تا از اين شيوه هم صرف نظر كنيم.چرا كه دائما خشمگين بودن ، مثل به دل ريختن عصبانيت ، سلامتي ما را در معرض خطر قرار مي دهد.افزايش ضربان قلب ، فشار خون و افزايش فعاليت غدد درون ريز عواملي هستند كه در دراز مدت تاثيرات منفي عديده اي بر دستگاههاي مختلف بدن از قبيل قلب و عروق ، ايمني و هاضمه بر جاي مي گذارند. تاثيرات منفي خشم محدود به بدن وجسم نيست بلكه روح و روان ما هم آسيب مي بيند. بعد از اينكه فرد خشمگين شد دچار ناراحتي مي شود، ناراحتي از اينكه چرا عصباني شده است و بدين ترتيب خشم بتدريج احساس رضايت فرد را از زندگي تضعيف مي كند.

اسلاید 18: حال با اين توضيحات ، به نظر شما فردي كه داراي مهارت كنترل خشم است ، در موقعيتهاي خشم برانگيز به چه شكل عمل مي كند؟

اسلاید 19: لطفا به سوالات زيرفكركنيد:آيا در مواجهه با موقعيت هاي خشم برانگيز بر احساسات خودآگاهي داريد؟آيا درطي فعاليت هاي روزمره،سعي مي كنيد توان خود را در مواجهه باموقعيت هاي خشم برانگيز افزايش دهيد؟آيا در حين موقعيت هاي خشم برانگيز داراي راهبردهايي هستيد كه خشم به عصبانيت تبديل نشود؟آياميدانيدقاطعيت چه نقشي در موقعيت هاي خشم برانگيز به عهده دارد؟

اسلاید 20: ويژگي هاي افراد ماهر دركنترل خشم به گونه اي عمل نمي كنند كه به خود آسيبي وارد كنند. به گونه اي عمل نمي كنند كه به فرد يا افراد ديگر آسيبي وارد كنند. به حق و حقوق خود، آگاهي داشته و سعي مي كنند تا حد ممكن مانع از ضايع شدن حقشان شوند .

اسلاید 21: افراد ماهر: مراقب هستند كه خشم به پرخاشگري مبدل نشود به تهديد و زور متوسل نمي شوند بدون متهم كردن فرد مقابل،مسؤليت احساسات خود را مي پذيرند : بجاي اينكه بگويند: (تو مرا عصباني كردي.) مي گويند: (من عصباني هستم.) بجاي قضاوت در باره شخصيت فرد مقابل ، در مورد موقعيت خشم برانگيز صحبت ميكنند بجاي (تو آدم شلخته اي هستي) مي گويند:( بهم ريختگي اتاق مرا ناراحت ميكند)

اسلاید 22: افراد ماهرسعي ميكنند كه احساس خشم به درازا نكشدميتوانند با فرد مقابل، بدون اينكه كنترل خود را از دست بدهند،صحبت كنند. سعي مي كنند حرف هايي بزنند كه بعد از عصبانيت از گفتن آنها پشيمان نشوند. سعي مي كنند حرف هايي نزنند كه بعد از عصبانيت از گفتن آنها پشيمان بشوند

اسلاید 23: مهارت هاي كنترل خشم1- خودآگاهي هيجانيدرست است كه وقتي ما در يك موقعيت خشم برانگيز قرار مي گيريم ، امكان دارد كه عصباني شويم ، ولي اينكه آگاهي داشته باشيم كه عصباني هستيم نقش بسيار مهمي در كنترل كردن خشم ايفا ميكند. اين مرحله خود آگاهي هيجاني ناميده مي شود.منظور از خود آگاهي هيجاني اين است كه فرد به احساسات و هيجانهاي خود در موقعيتهاي مختلف آگاهي داشته باشد.

اسلاید 24: نحوه عمل خود آگاهي هيجاني در كنترل خشم با گفتار دروني ، حالت هيجاني را در خود تشخيص مي دهيم:” من در حال حاضر عصباني هستم.“ ”من هم اكنون احساس مي كنم كه ناراحت شده ام.“ ”من احساس خشم مي كنم.“ ما با گفتن اين جملات ، مانع از اين مي شويم كه خشم كنترل ما را بدست گيرد چرا كه خشم داراي ويژگيهاي فيزيولوژيكي و عصب شناختي بسيار دقيقي است كه براحتي مي تواند تفكر منطقي ما را تحت كنترل درآورد.

اسلاید 25: نحوه عمل خود آگاهي در....2- دومين عمل در مرحله خودآگاهي هيجاني اين است كه سعي كنيم به علت عصبانيت خود پي ببريم.همانطور كه قبلا اشاره شد عمده دليل عصبانيت ، ديگران ، برخوردهاي آنها و بعبارت ديگر محركهاي بيروني نيست، بلكه افكار نا كارآمد و منفي ماست كه موجب مي شود خشم به عصبانيت تبديل شود.نمونه افكار ناكارآمد: ”هميشه همه افراد بايد صحيح رفتار كنند.“

اسلاید 26: مهارت خنثي كردن خشمبراي خنثي كردن خشم از دو شيوه كلي استفاده مي شود. شيوه بلند مدت شيوه كوتاه مدت

اسلاید 27: شيوه هاي بلند مدت روشهايي هستند كه در دراز مدت باعث مي شوند آستانه تحمل ما در موقعيتهاي خشم برانگيز افزايش يابد. اين شيوه ها باعث مي شوند قبل از اينكه وارد موقعيتهاي خشم برانگيز شويم با تمرين و ممارست بتوانيم مانع از اين شويم كه كنترل خشم از دست ما خارج شود.بعبارتي ، اثرات شيوه هاي دراز مدت اين خواهد بود كه مدتها بعد از انجام مكرر آنها ، ما قادر خواهيم شد كه در موقعيتهاي خشم برانگيز خشم خود را خنثي كرده و به آن اجازه ندهيم كه كنترل ما را در دست گيرد.

اسلاید 28: شيوه هاي بلند مدت1- ورزش هاي هوازي:روش بسيار سود مندي است كه در دراز مدت منجر به افزايش توانايي خنثي كردن خشم مي شود.ورزش هاي هوازي جزئ فعاليتهايي هستند كه در آنها فرد در يك زمان نسبتا طولاني ، يك فعاليت منظم بدني را انجام مي دهد. طي اين فعاليت ها ضربان قلب و تنفس بتدريج افزايش يافته و براي مدت زماني ، فعاليت با حداكثر ضربان قلب و تنفس ادامه مي يابد.ورزش هايي نظير دويدن ، شنا كردن ، دوچرخه سواري، راه رفتن سريع ، كوه پيمايي جزء ورزش هاي هوازي هستند.

اسلاید 29: ورزش و اوقات فراغتمعمولا ورزش و اوقات فراغت رابطه تنگاتنگي دارند. به اين معني كه براي توانمند شدن در زندگي و بويژه در مواجهه با موقعيتهاي خشم برانگيز لازم است كه داراي اوقات فراغت باشيم.منظور از اوقات فراغت زمانهاي آزاد ماست ، زمانهايي كه مي توانيم آنرا براي خودمان صرف كنيم.

اسلاید 30: آرميدگيآيا تا به حال كلمه آرميدگي را شنيده ايد؟ آيا كاربرد اين شيوه را مي دانيد؟دومين روش موثر كه در دراز مدت به ما كمك مي كند كه خشم خود را تحت كنترل در آوريم، آرميدگي ناميده مي شود.بسياري از يافته ها دال بر موثر بودن اين شيوه در كنترل هيجانهاي ناخوشايندي نظير خشم و اضطراب است.

اسلاید 31: پيش بيني سومين روش براي خنثي كردن خشم در دراز مدت پيش بيني است. ما با تجربه و آموزش ياد گرفته ايم كه چگونه از خطرهاي احتمالي احتراز كنيم.( همه ما مي دانيم كه احتمال تصادف وقتي كه چراغ راهنمايي و رانندگي قرمز است ، بسيار بالاست.)بدين ترتيب ما با پيش بيني كردن ، علاوه بر اينكه خود را در معرض موقعيتهاي خشم برانگيز قرار نمي دهيم ، آمادگي لازم جهت مواجهه با آنها را نيز در خود ايجاد مي كنيم.

اسلاید 32: ادامه پيش بينيلازم به ذكر است كه وضعيت هاي جسماني زير، پيش بيني كننده هاي بروز خشم و عصبانيت در افراد است:خستگيگرسنگيتغييرات هورموني كه در دوره هاي بلوغ ، عادت ماهيانه و زايمان روي مي دهد.دردهاي مزمن يا حادوابستگي جسماني يا روانشناختي ( اعتياد به موادي نظير الكل ، و....

اسلاید 33: تخليه احساسات منفي گذشتهيكي از روشهايي كه باعث مي شود تحمل موقعيتهاي خشم برانگيز در فرد افزايش يابد ، كم اثر كردن احساسات منفي و خشمگينانه در گذشته است. اينكه هر كدام از ما در حال حاضر نسبت به موقعيتهاي خشم برانگيز گذشته زندگي خود چه احساسي داريم و اين احساسات چه تاثيري بر ما مي گذارند ، عاملي است كه در توانايي خنثي كردن خشم هاي فعلي ، موثر خواهد بود.

اسلاید 34: ادامه تخليه احساسات منفي گذشتههر يك از ما در گذشته ، در موقعيتهايي قرار داشته ايم كه هنوز هم با گذشت مدتها ، باز هم ممكن است يادآوري آن موقعيت ، ما را ناراحت كند. انباشته شدن احساس خشم ناشي از اتفاقات گذشته ، از جمله عواملي است كه باعث مي شود در دراز مدت قدرت تحمل ما كاهش يابد ، بنا براين براي اينكه آستانه تحمل ما بالا رود لازم است كه به خشمهاي گذشته خود بپردازيم. اگر فرد مقابل در دسترس است لازم است كه قاطعانه با او صحبت كرده و در رابطه با موقعيت بوجود آمده بين خود و او به مصالحه برسيم. اگر فرد در دسترس نيست توصيه مي شود كه هم خود وهم او را ببخشيم.

اسلاید 35: مزيت روش هاي دراز مدتبكار بردن مكرر ومستمر آنها در طولاني مدت باعث مي شود كه اولا براحتي عصباني نشويم .دوما در صورت بروز خشم ، سريعتر و راحتتر آنرا كنترل كنيم. ويژگي اصلي روش هاي دراز مدت در اين است كه حتما بايد از قبل شروع شده باشند و يا از هم اكنون شروع شوند تا در آينده از مزاياي آن استفاده كنيم.

اسلاید 36: روش هاي كوتاه مدتبعلت اينكه روش هاي درازمدت در زمان طولاني تري باز دهي دارند ما برا ي مقابله با خشم به روش هايي احتياج داريم كه سريعتر به نتيجه برسند و به ما در خنثي كردن خشم كمك كنند.به نظر شما با استفاده از چه روش هايي مي توان در حين موقعيت ، خشم بوجود آمده را خنثي كرد؟

اسلاید 37: خود آگاهي هيجانيخودآگاهي هيجاني در موقعيتهاي خشم برانگيز بسرعت مانع مي شود كه فرد كنترل خود را از دست بدهد.من در حال حاضر چه احساسي دارم؟ من در حال حاضر خشمگينم.اينكه از خودمان ، وضعيت هيجاني خود را سوال كنيم و اينكه به آن جواب بدهيم، عامل اوليه و اساسي خود آگاهي هيجاني محسوب مي شود.خود آگاهي هيجاني باوجوديكه اولين مرحله كنترل خشم محسوب مي شود ولي داراي اثرات كوتاه مدت جهت خنثي كردن خشم نيز مي شود.بهمين علت است كه خودآگاهي هيجاني جزء روش هاي كوتاه مدت نيز در نظر گرفته مي شود.

اسلاید 38: تنفس عميقعموما هيجانها و خصوصا خشم ، يك پديده رواني صرف نيست بلكه اجزاءجسماني و فيزيولوژيك نقش مهمي دربروز آن دارند.همانطوري كه مي دانيم فشارخون ، ضربان قلب ، تعداد تنفس ، دماي بدن و سرعت سوخت و ساز جزء متغيرهاي جسماني هستند كه در هنگام خشمگين شدن ، بعلت فعاليت دستگاه عصبي خودكار ، افزايش مي يابند.از بين متغيرهاي فوق ، تنفس ، فعاليتي است كه مي توان سريعتر بر آن متمركز شد و بوسيله دم و باز دم هاي عميق فعاليت آن را تحت كنترل درآورد.تنفس عميق مي تواند بر ضربان قلب و درنتيجه فشار خون اثر گذاشته و بدين ترتيب مي توان با تنفس عميق مانع از بالا رفتن فعاليت اجزاء جسماني شد

اسلاید 39: روش هاي حواس پرتييكي ديگر از روش هاي خنثي كردن خشم در موقعيت، بكار بردن روش هاي حواس پرتي است. به نظر شما يك روش حواس پرتي چگونه باعث خنثي شدن خشم مي شود؟

اسلاید 40: ادامه حواس پرتيآنچه در حواس پرتي اتفاق مي افتد اين است كه دقت و توجه ما از موضوع اصلي منحرف مي شود و موضوعات فرعي مورد توجه قرار مي گيرند.حواس پرتي در كلاس درس وهنگام مطالعه جزء شناخته شده ترين مواردي است كه به احتمال زياد همه ما آن را تجربه كرده ايم. همينطور در ارتباطات اجتماعي بايد دقت كافي به صحبت هاي طرف مقابل داشته و عكس العمل هاي مناسب نشان دهيم تا ارتباطي دو طرفه و هدفمند شكل گيرد.

اسلاید 41: ادامه روش هاي حواس پرتيبا اين حال موقعيتهايي وجود دارد كه تمركز كار كرد طبيعي و سازگارانه خود را از دست مي دهد. غرق شدن در احساس ها و هيجانهاي منفي و ناخوشايند از قبيل خشم ، اضطراب ،غم و... وقتي بوجود مي آيد كه فرد تمركز خود را قطع نكند. در اينگونه مواقع است كه استفاده آگاهانه و ارادي از حواس پرتي باعث مي شود كه از باتلاق هاي هيجاني راحت تر خلاص شويم.منطق استفاده از روش حواس پرتي در اين است كه ذهن ما داراي اين ويژگي است كه نمي تواند در آن واحد به دو مسئله فكر كند. وقتي كه در مواقع خشم ، حواس خود را معطوف به موضوعات حاشيه اي كنيم ، ذهن از حواس تاثير گرفته و بدين ترتيب از فكر كردن و بال و پر دادن بيشتر به خشم دور مي شويم.

اسلاید 42: ادامه روش حواس پرتيشديد ترين حالت خشم اين است كه هم افكار ، هم احساسات و هم رفتار ما متمركز بر موضوع خشم شود:چقدر اين اتفاق عصباني كننده است! ” تفكر“حسابي ناراحتم ! ” احساس ”بخاطر اين كارت هيچ وقت تو را نمي بخشم ! ” رفتار كلامي ”با او دست به يقه شدم ! ” رفتار غير كلامي ”

اسلاید 43: به نظر شما روش هاي حواس پرتي شامل چه روش هايي هستند؟

اسلاید 44: ادامه روش هاي حواس پرتيالف : شمردن اعدادشمردن اعداد يك فعاليت ذهني است كه احتياج به تمركز دارد . دنبال كردن يك سري از اعداد ، مي تواند حواس ما را از موقعيت خشم بر انگيز پرت كرده و بدين ترتيب توان خنثي كردن ما افزايش يابد.ب : به ياد آوردن شعريكي از فوائد حفظ كردن شعر ، استفاده از آنها در موقعيت هاي خشم برانگيز در جهت خنثي كردن خشم است. بياد آوردن و زمزمه دروني شعر ، فعاليتي است كه بايد ذهن بر آن متمركز شود و همين مسئله باعث مي شود كه افكار مرتبط با خشم تضعيف شود.

اسلاید 45: ادامه روش هاي حواس پرتيبه ياد آوردن يك خاطره يا تصوير خوشايند:در ذهن هر كدام از ما خاطرات و تصاويري وجود دارد كه به ياد آوردن آنها باعث احساس آرامش و شادي مي شود. خاطرات بياد ماندني عيد نوروز ، تعطيلات تابستاني ، مسافرت ها ، جشن تولدها ، تصويري از دريا ، يك نقاشي زيبا ،چهره فرد مورد علاقه و.....

اسلاید 46: ادامه روش هاي حواس پرتيج : به ياد آوردن يك لطيفه:يكي از توانايي هاي منحصر به فرد ما انسان ها ،خنديدن است. خنده خود يك هيجان خوشايند ومثبت است كه در تقابل با هيجانهاي منفي نظير خشم ، غم ، اضطراب و .... قرار دارد. يكي از روش هاي معمول و مرسوم خنديدن و خنداندن ، لطيفه است.انبساط و حالت آسودگي ناشي از شنيدن يك لطيفه، دقيقا مثل حالت خشم ، صرفا يك پديده رواني نيست بلكه داراي مولفه هاي فيزيولوژيك هم مي باشد.

اسلاید 47: ادامه روش هاي حواش پرتيد: فكر نكردن:فكر نكردن خود نوعي فكر كردن است كه اتفاقا احتياج به تمركز بالايي دارد. اينكه به هيچ تصويري نينديشيم ، اينكه به هيچ محتوايي نپردازيم ، اينكه در ذهن با كسي يا چيزي در چالش نباشيم ، حالتي است كه مي تواند منجر به پرت شدن حواس ما از موضوع خشم برانگيز شود.

اسلاید 48: ادامه حواس پرتي به نظر شما مرحله آخركنترل خشم چيست؟

اسلاید 49: افراد در مواجهه با موقعيتهاي خشم برانگيز عموما به چهار شكل عكس العمل نشان مي دهند:گروه اول افرادي هستند كه بصورت مشخص ، در هنگام خشم آن را فرو مي خورند و هيچ عكس العملي نشان نمي دهند. به اين افراد منفعل گفته مي شود.گروه دوم افرادي هستند كه برخلاف گروه اول به محض عصباني شدن ، بصورت مشخص ،خشم خود را بروز مي دهند. به اين گروه از افراد پرخاشگر گفته مي شود.

اسلاید 50: افراد در مواجهه با ......گروه سوم افرادي هستند كه بصورت نامشخص پرخاشگري مي كنند. كله شقي ، اشكال تراشي ، مسامحه و پشت گوش انداختن از ويژگي هاي اين گروه از افراد است.و در نهايت گروه چهارم افرادي هستند كه بهترين و مناسب ترين برخورد را در مواجهه با موقعيتهاي خشم برانگيز از خود نشان مي دهند.افراد قاطع كساني اند كه دو مرحله قبلي كنترل خشم ( خود آگاهي هيجاني و خنثي كردن خشم ) را با موفقيت به پايان رسانده اند و در مرحله سوم يعني برخورد قاطعانه، با قاطعيت يعني بدون احساس ترس و بدون رفتار پرخشگرانه ، با فرد مقابلي كه موجب خشم انها شده است گفتگو مي كنند.