مواد و فرآیندهای تولید

صفحه 1:


صفحه 2:


صفحه 3:
ال ل 0 ‎ty)‏ ل ل ل ‎Pe ere‏ ‎RECO ETS Ter)‏ ا ‎ROE SS) re TS Neo‏ * تمام اندازه گيري ها نسبي هستند و در آنها نمونه مورد اندازه ‎een erT es‏ 1 

صفحه 4:
7 کف له شيمي وجودداید که مي گید دو پر داز ‎as Jb dh oS ge‏ 01 210011 ‎ESS TESS ere)‏ ره باعث کاهش اتلاف مواد و بالا رفتن کیفیت تولید مي ۳ شود. 

صفحه 5:
* بزبرگترین مزیت آشنايي با اصول اساسي اندازه اس 5 ۲ ۳ گيري» نظمي است که براي فکر. کردن منطقي 110 211111111 مفيد است) 

صفحه 6:
بل ۷۸ مترولوژي 6۲۳۵۱09۷ علم اندازه گيري بوده و زبان علم مي باشد. با استفاده از اين زبان مي توان در مورد اندازه» کمیت» موقعیت» وضعیت و زيمان با ديكران(در هر نقطه از جهان) ارتباط بر قرار کرد. 

صفحه 7:
0 ۲ 1 351101 SSC ‏*"أندازنه كيربي به منظور كنترل ساخت‎ ‏اندازیه گيري به منظور, پیشرفت‎ * ‏(پیشرفت بشر به واسطه توانايي در اندازه گيري‎ ‏پیشرفت سریعتر و راحتتري دارد)‎ 

صفحه 8:
00 ا ا ل 0 * براي آزمايش صحت از كاليبراسيون( مقايسه با ‎t er)‏ 0 ا ا ا 20000000 ‏مي شود. 

صفحه 9:
+ _خطا هاي بالقوه را به طرق زیر مي توان کاهش داد: ‎RC EB errs ate Sree‏ ‎SN BY) CO eS mm EB ene ee ates‏ گيري) ‎wy‏ و و 9 11111111113 

صفحه 10:
116 ١ ‏1ل‎ ‎00 Rte) 20 Cee 8) ‏ب‎ 21111111 OR Oe OUP TS 1) 050217 

صفحه 11:
۲ 1 | 7 ‎WHA iS‏ ‎VIP Ore MPS TE OCHe POET CA DS‏ مجموعه را اندازه گيري کرد که در يك اندازه گيري مجدد هيج يك از آنها با هم مساوي نباشند. در عمل » اندازه هاي تمام قطعات مي توانند در محدوده خاصي تغيير كنند . اكر از يك وسيله اندازه كيري كه دقت آن بيش از نياز لازم باشد استفاده كرددء رقم هاي اعشار بي معني است لذا ۳ ۳۳ هزینه چنین اندازه گيري بي مورد 7 11 

صفحه 12:
RY Peep erate Tie Stree eer.) »اگر دقت اندازه بیش از اندازه باشد باعث افزابش هزینه محصول نهايي مي شود بدون آنکه بر کبفیت مطلوب تاثیر دا 9 شود به اين اصطلاح تلرانس گویند. 12 

صفحه 13:
ORT SO SUT ETE PSE ES: 1 Erb eBy) 211111101011100 ‏شود مانند قطرءطول و غیره. براي اينکه محصول ساخته‎ BRB ree tS) Pee ‏ل ا ا‎ ‏سس‎ Ser ala] 

صفحه 14:
از اندازه كذاري ‎ete‏ گذاري ‎NW‏ ۱ هندسي ۱ * مشخصه هايي از قطعه كاركه در عملكرد يا تعويض ‏* وقتي که لازم باشد براي هماهنگي بین بخش هاي مق ساخت و بازرسي از محل هاي مبنا استفاده ‏شود ‏* وقتي كه در امر طراحي و ساخت از كامبيوتر استفاده ۳ ‏* وقتي که قبلاً از تلرانس یا استاندار استفاده نمي شد. ‎14 

صفحه 15:
* تلرانس فرم - نشاندهنده مقدار تغییر مجاز يك سطح یا 007 * تلرانس 2000110 ا 100 لل ‎eee eres‏ ‎Sy ESS TS rere ae)‏ 0 

صفحه 16:
ومشخصه واقمي از فرم مورد نظر مي باشد» وقتي که قطعه كار حول محور مبنا به اندازه 80 درجه ا ما ا 0 واقعي (از نوع اندازه) از موقعيت مورد نظر مي باشد» ‎OWS OUR FCC RC FELED CCE peste)‏ 1 

صفحه 17:
‎BCS rs’)‏ ي هاي ابعاديك ‎HC) ‎0 ‏ا‎ Wer eRe eT eS ne Se ees ‏مي‎ Curvature ‏بعد از آن زاویه 2۳916 و انحنا‎ ‏باشد. با استفاده از, چنین اندازه گيري هايي مي توان سطح‎ Lita We eR ee eel ar Co) py 7 ‏اندازه را‎ 3 ‏شکل يك جسم را بدون داشتن اندازه هاي آن مي توان ‏توصيف كرد ولي نمي توان اندازه يك جسم را بدون ‏دانستن شکل آن بیان کرد. ‎17 

صفحه 18:
زه کی خطي عبارت است از فاصله بین دونقطه مجزا »اندازه گيري روشي براي گفتن یا نو شتن فاصله "«مي باشدو اين باعث مي شود که بتوان فاصله را دوباربه اندازه كرفت. هر اندازه كيري از يك نقطه مرجع يا يك انتهاي مرجع شروع شده و در يك نقطه اندازه گيري ‎PSN PAREN gure bgt ene Pee Wel ern‏ ع ‎eM mute‏ ۳ كه داراي جهت بوده و معمولاً قابليت برعكس شدن را ‎wie‏ 

صفحه 19:
که بايستي اندازه گيري شوند حاصل ‎re Bree WEN Oyep en‏ 3100010 صحیح » بایستس نري یا مادگي جسم مشخص شود » oe eee te ere eran ‏ا‎ گردد که آیا اين لبه ها يك لبه بيروني با زاویه کمتر. از ۶ 0 مي باشند.براي اينکه يك اندازیه گيري کاملاً ‎CUVEE TO WaT Ren Es E> Career eel tuee.‏ ‎et S sts ers erenn)‏ 

صفحه 20:
۰ ااانا ألدازه كيريه مقایسه استاندارید طول با جسم اندازه كيري شونده مي باشد. * دو نوع اندازه كيري بايه در مترولوزي وجود دارد كه عبارتند از: ۰ اندازه 20 ‎bail) glad‏ گيري جابجايي) ۰ اندازه كيري زاويه اي(اندازه كيري جرخشي) 

صفحه 21:
۳ ne ۳۹ ۱ eG SOO TEM E'S ESS ED OTe LETS T5) ا 0 » در روش جايكزيني 21621060 ع وصطقطء:121 که روش مقایسه اي هم گفته مي شود در يك زمان هر ‎Ste eee es)‏ ‎PTS ye eres y (OS Derr) OSE et eet)‏ ۳ 

صفحه 22:
رت برش ۹ ‎ieee eee)‏ 00 ‎Byer Pee re Pee ere‏ جداگانه آزمایش مي کنند. با رفتن از يك انتها به انتهاي دیگر چيزي جابجا مي شود. ارتباط بین اندازه جابجا شده ‎epeatvery‏ ۱ 0 7 بود.يركار ها از اين نوع وسايل هسئند. 

صفحه 23:
— ورنيه 3 000 ۱ Be 9 OES ‏ل‎ ۱ ۱ وبا 0 ۱ 

صفحه 24:
ايزارهاي مقیلس بندي شده ‎ee a‏ هاي فولادي ۶ سنجه هاي مسق .سح » گونیا هاي مرکب ‎٠»‏ يركارها 

صفحه 25:
Jia 2 + 0 “عمق وت ورنيه دار 9۳ 9۳ 

صفحه 26:
* ميكرومتر رومينري ‎tS erie‏ 0 26 

صفحه 27:
كيج ها قطعات استانداردي هستند که جهت اندازه گيري 9 0 ‎clo) FST EET CREO‏ 2 شوند و با توجه به محلي که مي خواهند اندازه گيريي شوند طراحي و ساخته مي شوند. 

صفحه 28:
المقلملة) 1 * در اندازه گيري مستقیم خود وسیله اندازه گيري استاندارد مي باشد و کمیت نا معلوم مستقیماً با استاندارد سنجيده مي شود. ۱ ‏ل‎ Tees BE Pee TS UR errs Renee) EES em mea reriy Soe Levee rs Leis" ‏نوع وسايل مورد استفاده در مقايسه دارد.‎ 28 

صفحه 29:
بط 2 ‎BY ۷‏ ات يد ۱ 5 ب ‎Coun ar 3‏ ۱ يت ‎(eB) 7‏ ی سته 

صفحه 30:
VM ١ 0 PARTE LB OTE Cae NPL Cr eka ‏زرگنمايي اپتيكي استفاده مي کنند. اين ابزار ها براي‎ PRS RC Pes Cee erie ‏ازه كيري مقايسه‎ ‏ا روند.‎ neswn tic OTE Pe CONE PS err ۱ es OS YLE TEN SPB ‏که در. مواردي بزرگنمايي آنها به مقدار يك میلیون به‎ ‏يك هم مي رسد. اين وسايل بر خلاف ديكر وسايل‎ ‏اندازه گيري مي توانند دو یا چند مقیاس داشته باشند.‎ 

صفحه 31:
ORO. * د. اندازه گيري نيوماتيكي از هواي فشرده براي اندازه ‎eer Teena)‏ 9 ق سوراخ هايي كه اندازه آنها قابل كنترل مي باشد ل 2 0 ي باعث تغییر دبي هواي کالیبره شده خواهد شد. وسايل مورد استفاده در اين نوع اندازه كيري عملكرد ها و مشخصات مترولوژيكي متفاوتي دارند 

صفحه 32:


صفحه 33:
۱ | PRE Te PRE TP ‏الا وسيعي از صنعت کاربرد ویژه دارد ماشينكاري مي باشد. در‎ Pe SE eee ‏ل‎ rele ۳ ۱ Pere ene hw Es Sherrer eee ree cd بكيرد» لذا سهولت نسبي در امر ماشينكاري مواد يكي از مزاياي مهم آنها است. 33 

صفحه 34:
: اري يكي از خواص شناخته شده متداول است جزء 9 ویژه ماده نمي باشد. کلیه نرخهاي قابلیت ا ل لك ‎Btn Tee 2313‏ 50 ‎Cy‏ 001001 

صفحه 35:
3 ۰ الف عمر ‎Js‏ ‏ا ب) پرداخت نهايي سطح و دقت آن ‎٠‏ ب) شرايط انري و نيروهاي واريده از طرف ابزار رابطه ي بین سرعت برشكاري و عمر ابزار متداول ترین معیار مورد استفاده براي تعیین قابلیت ماشينكاري ست ‎٠‏ جون اين عوامل مستقيما" بر بهره وري ماشين ابزار و قيمت محصول اثر ميكذارد. 

صفحه 36:
* ابزار هاي برش را به سه دسته تک لبه » چند لبه و بي نهایت لبه تقسیم مي کنند 

صفحه 37:
> است مانند ؛ ابزار. هاي گرد تراش وصفحه تراش 

صفحه 38:
۲ ۲۱۸ ا دا در ۳0 ۳ البهاو بيش از دو لبه تقسيم مي شوند *ابزار هاي دو لبه در هنكام ماشين كاري در تماس دائم با قطعه کار 00 و ۱ کار هستند يعني تمام لبه ها همزمان در تماس دائم با محصول نیستند مانند ابزار هاي فرز 38 

صفحه 39:
ی ابزان هاي بي نهايت لبه ابزار‌هايي هستند که در مقطع زگيري خود در بي نهایت لبه درگیر. مي شوند مانند سنگ سنباده 

صفحه 40:
1/8 i / ا 2111111111000 رافدمان عمليات ماشين كاري است * انتخاب جنس ابزار برنده و شكل هندسي آن نياز به اطلاعات وسيع در زمينه جنس قطعه كار نرخ توليد » ‎Car Caen pey xxgest fo‏ ا ‎Pe a recat frm‏ RSS ere) 

صفحه 41:
‎mera LOS‏ ۳ سایشلبزار اقادر ميمسازد راندمان‌و دقتترلشو شکل‌لصلي‌خود ‏" حا گرما سختي) حفظ سختي‌در دماي ‎ee sy ees ere ee Bee ba) ae)‏ ‎L Se oe]‏ ا ‎eee eee ele‏ ‎Beye eee ee ee ae eae ero e‏ ‎MSSigiee |) LS debi ps jl‏ ‎41 

صفحه 42:
يسزز لنكه ‎PS pe) meer Cer ee‏ مي‌شود و به دماي محیط بر 20011 لازم بذکر. است مقاومت به سایش و چقرمگي دو خاصیت ا ‎Bn ee Sc‏ 42 دست دادن ديگري است 

صفحه 43:
ده 

صفحه 44:
بييسايشي جهت تيز كردن ابزار استفاده مي شود. در اين 44 اه( ‎eS Eee een eh‏ مخصوص تيز نمود. در شکل زیر نحوه تیز کردن ابزار ‎Re err Lee‏ 9 داده مي شود. 

صفحه 45:


صفحه 46:


صفحه 47:
} ماشین 1/۱ 38 كاري عبارت است از فرآيند برداشتن مواد ‎ee‏ از يك قطعه کار به شکل تراشه. اگر جنس ‎۶ Ie ‏ل‎ eee ‏بريداري مي نامند. به سبب آن كه قسمت عمده اي از‎ REPRE oe een Te ery Oe ‏ماشین كاري نیاز دارند لذا سالانه حجم بسیار زيادي از ‏نقدینه گي صرف این فرآیند مي شود(این حجم در ‎By Yorn tree Capen SS CTSr ‏بوده است). 

صفحه 48:
Castiron.mpg 

صفحه 49:
و 49 

صفحه 50:
IS 5 ۳ ee ye were ay PSS Ts Somes) ee kr al توسط فرچه سيمي » سنگ فيبري» فریز خرطومي و ل ل ل ‎pew oy‏ لا ا ‎ol‏ ‏آپینگ و غیره باشد. در شکل بعد نمايي از فرچه هاي سيمي که به دستگاه سنگ دستي یا ماشيني بسته شده و قطعات را با آن تمیز مي کنند نشان داده مي شود. 

صفحه 51:
3 

صفحه 52:
rr een rE: ‏تراشي‎ By) daduae® Pree * فرز كاري » سوراخ كاري * خان كشي * سنگ زني(ماشین كاري ساشي) 52 

صفحه 53:
8 روشهاي نوين براي ماشين كاري بدا 0 آنها بوسیله برداشتن براده با زا ار هاي مرسوم(تيغجه) قطعات را م فرم مي دهند. ‎FP AT Wer re)‏ 53 كات»ء واتر جت؛ 1011/1 و غيره اشاره نمود. لازم بذكرد. است در روش هاي فوق الذکر جهت فرم دهي براده از ‎ois Petr ree Se ro‏ 9 ا ا 0 

صفحه 54:


صفحه 55:


صفحه 56:
نمايي از كلگي و نحوه بار برداريي توسط دستكاه صفحه تراش 

صفحه 57:
‎nC nce Er 0 .‏ 010011110 ا ا ا ا داشته است»ماشین صفحه تراش است. اكرجه امروزه تاثير بعضي از انواع اين ماشينها در مقابل ماشينهاي براده بيداري مدرن كم رنگ شده است و در كشورهاي بيشرفته صنعتي اجر و منزلت گذشته را ندارد ءولي در كشور ما خصوصا در مدارس فني هنوز جایگاه ویژه اي داشته به دلیل نیاز ‎| TONS SY eens 04 

صفحه 58:
#يماشين صفحه تراش هم از اين قاعده دور نيست .قابليت 58 و توانايي اين ماشينها به كونه اي است كه از كمتر ماشيني اين توان بر مي آيد 4مخصوصا در نوع دروازه اي آن كه كار براده بريداري با حجم نسبتا زياد با آن صورت مي گیرد. 

صفحه 59:


صفحه 60:
* در فرآيند صفحه تراشي عمليات براه برداري بوسيله #تدركت رفت و بركشت يك بازو انجام مي شود. اين 60 روش تنها براي براده برداري سطوح صاف (بدون قوس) کار برد داشته و دستگاه تنها در جهت ‏ و ا ا ا ا 0 زير بعضي از كارهايي كه به اين روش قابل انجام ا ات 

صفحه 61:


صفحه 62:


صفحه 63:


صفحه 64:
64 ‎Us‏ اش كه ابتدايي ترين نوع ماشينهاي افزار ‎eee eee he‏ قزن 070 و 06 شروع شده كه در ابتدا معمولي ترين و يا قديمي ترين روش تراش» تراشيدن جوب بوسيله درخت بوده است. بدين معني كه دو سر جوب را بين دو درخت قرار داده و يىك طناب به شاخه درخت بسته و آنرا حول چوب مورد نظر پیچیده و طرف دیگر طناب را شخص ديگري گرفته ۳1۳ دست طناب را به حرکت در ‎oe Seo Er ere‏ در طرف مقابل قرار گرفته با رنده چوب را مي تراشید این قديمي ترین روش تراش چوب بوده است. 

صفحه 65:
ساخته شد. در اين ماشين وسيله جرخش محور أصلي بوسيله دست بودء يى دست كرداننده محور ‎Ap AS (۱۳۷ ۰ pgae) ol‏ محور اصلي متصل است توسط دو جرخ دنده ساده به ميله ييج بري متصل مي باشد قرار كرفته است. در اين نوع ماشین براي تعویض چرخ دنده هاي 5 بيني شده بود. 

صفحه 66:


صفحه 67:
۷ PO RTS 0۸ ‏و ی‎ تس دستي امن مبوپرت مقول این چرخ دستي در قسمت جلو قوطي دستگاه حامل سوپرت طولي قرار دارد كه مي توان بوسيله آن دستكاه حامل ا ل ل 7 0001 حركت داد. وظيفه اصلي اين جرخ دستي تنظيم و قرار دادن ابزار برش در هر قسمت دلخواه استء قبل از اينكه به كار بار خود كار داده شود. 67 

صفحه 68:


صفحه 69:
‎SAUNT bn‏ و نو وس ‎Se ae RE Tee Rates ea‏ در بيشاني سمت راست قطعه كار قرار دارد جا كرفته و ‎ere een)‏ ل ‎COV EWR T COWS RELY COUR E SS PEC n re mnN) ‏ضمن جرخاندن دسته آن مي توان» در ييشاني كار سوراخ و يا مته مرغک زد. ‏در صورتي که مرغك را از محور دستگاه خارج نمایم مي توان سطح قطعه كار را بصورت مخروطي تراش داد. ‎69 

صفحه 70:


صفحه 71:
1۱۹ Freeney renee cen EES Rare CaSIE PTO ea TE we fro cera ‏بعلاوه بوسيله دست هم مي توان» دسته بار عرضي در عرض كار‎ يز بار داد. مقدار بار را با استفاده از حلقه مدرجي كه روي ابتداي بيج سويرت عرضي قرار دارد بطور دقیق تنظیم کرد. براي تنظب ‎er a‏ | ‎Dre eres ENS Sever er Brees aoe T Irs‏ ‎DE SS ese eer ern wee)‏ مي كيرد تا عمل تراش انجام شود. البته باید توجه داشت که براي پرداخت كاري بايستي قلم در طول یا عرض كار كم و براي خشن تراشي مقدار أن نسبتا زياد باشد. 71 

صفحه 72:


صفحه 73:
‎ee te ee ee)‏ ال ل كت ‏#قرار گرفته است» که باچرخاندن آن بوسیله دست هریک از دورهاي ار 0 ها اين قسمت بصورت جند اهرم است كه در موقعيت هاي كوناكون وضعیت چرخ دنده ها را نسبت به هم تغییر داده تا دورهاي مورد ۳-0 ‏سرعت ماشین برحسب اندازه و نوع قطعه کار و نوع دنده تراشي که ‎Ere ee‏ و اينکه قطعه کار و دنده تراش روي ماشین قرار گرفته تنظیم و ضمنا ‎ort er renes ior cre en‏ 17 ‎73 

صفحه 74:


صفحه 75:


صفحه 76:
0 وظيفه اصلي ماشين تراش تغيير در اندازه قطعات» فرم ‎ve Oren Ps PP TCC p TEs]‏ ا ‎[Ope pepe‏ ظیم رنده تراش است. با سوار کردن وسائل و دستگاه هاي ا ‎De Se rene RN ETE OO‏ بيدا كرده بطوريكه ميتوان بوسيله آنها عمليات مختلفي انجام داد مثلا با قرار دادن ابزارهايي مانند برقو قلاويز و مته عملياتي چون برقوكاري» قلاویز زني و سوراخكاري روي ماشين تراش بسادكّي انجام يذير مي باشد. 

صفحه 77:
بطور كلي | ۱ ii ‏ل‎ Oe Ie ‏ل‎ ‏پایه گذاري شده است و نیز عمل فلز تراشي با ماشينهاي تراش سبب‎ 05 > 77 Pe ee Oe Bis Tenn ar eer SECS ‏سوراخكاريء فرزكاري و يا اره كاري براده توليد خواهد شد. در‎ ‏ل اال ال و‎ Let ‏الت ل ال‎ ‏اين مقدار نيروي زياد باعث كشش و تغيير فرم فلز و ميز ايجاد‎ ‏حرارت مي شود و حركت براده در طول سطح برش سبب‎ 530000000000 COON age Bek Te COO PSST Se er renee Ey Sel ae Pe Tone است. 

صفحه 78:
7 ۱ در موقع ‎re CONTR renee:‏ 200 ابزار برش إثنَ خواهد كذاشت اين سه نيرو بطور ساده بصورت زير بيان مي شود. ).نيروي محوري ‎So od‏ م ‎ee aaa ate‏ 78 

صفحه 79:
مناسب براي هر ماشین به عوامل زیر “نوع كاريكه تراشيده مي شود (از نظر نرمي) مقدار عمق براده 9 نوع تراشيكه داده مي شود (خثين يا برداختكاري) ا ©. مواد خنك كننده (محلول اب و روغن) 

صفحه 80:
در رابطه 4: 0 تعداد دور در دقيقه و سرعت برش برحسب متر در ‎eee ore ed ۳‏ ” فوت در دقيقه خواهد بود 

صفحه 81:
۱ Try De Denes Sere ie rie) ۱ DT 81 ماشين تراش معمولي نرم شده ماشين تراش عمودي ی 

صفحه 82:


صفحه 83:


صفحه 84:
5 ماشین تراش عمودي 

صفحه 85:
85 

صفحه 86:
ماشين تراش © ل1©» 

صفحه 87:
ماشین تراش و وظیفه هریک: ۳/2 ae ا ا 7 1 سرعت محور اصلي) ۷ ee ‎oo‏ دستگاه حامل سو پرت ‎9 ‎9 ‎4 

صفحه 88:
‎PREAH Shp Sted yr jh ead‏ کیری بارعوضی ‏كمرك يه ‎st‏ \ وت مرضي دنده مزهت الى ين عجو دستكاه مرك سر ‎a‏ مامت پچ اشی | (موبوت فرضي) دل مره مرش تين - ‏| قلم گر ‏بيج انعراف مرفك ا ميل بيج برقا ل ‎leaks‏ — ‏مه روئنکردنماشین (حرکت ماشین) دندهشان‌ای ‏بستريا ربل ‎Why ‏میتی‎ ‎ 

صفحه 89:


صفحه 90:
از 1101011007 و ه ظاهري شبيه درلهاي ميزي دارد با اين تفاوت كه ابي و ا ابزار بررينده اين دستكاه را تيغ فرز نامند. برخي كارهايي را ‎BENS or hee Lenni nee Bree ors‏ eb SECS EEC SYS wee ne ‏جرخدنده تراشي » جرخ دنده ماربيج تراشي » كارهاي كييه‎ ‏به وسيله ماشين فرز كيي » فرم تراشي بموسيله تيغ فرز‎ eS 90 

صفحه 91:
به این که محور اصلي تیغه فرز گیر آن افقي یا ل ‎eee eee Te ere‏ ‎HET OED SESE IE)‏ ۱9-۱ ‎Se ee CIPSE‏ 1 ‎ne Eye‏ ال ال ‎DN ew‏ ‎OR gress ۳۳‏ ا ‎Paro‏ ‏گفته مي شود که علاوه بر سطح افق به سمت راست یا چپ گردش ‎he Ske Eee‏ ۱ ‎PtLOae SS TCS TES ST we ET Bae)‏ مارييج مورد استفاده قرار مي كيرد. 91 

صفحه 92:


صفحه 93:


صفحه 94:


صفحه 95:
اين نوع ماشين فرز ها ماشين هايي هستند كه ‎Woe eS Cee ee cms eee mero‏ است. در اشكال زير دستكاه فرز افقي و نحوه ‎EWP EONS se Eee eRe eel ey)‏ 5و 

صفحه 96:
یاطاقان وسط ماشين فرزافقى ساده زانوثى وستونى با حركات طولى وعرضی و عمودی دستگاه فرز افقي و اجزاي آن 

صفحه 97:
ee CE Eire eT Se Ts) 

صفحه 98:
2 eee y Tee err Neer ag و أنداز إن ابزارها شده است. جنانجه از اين لحاظ بر تمام ‎OUR,‏ اي دیگر که در ماشین سازي مورد استفاده واقع مي شوند رجحان دارد ‎Bay ARNE SO Peete enn eee‏ ‎ET TES OS PE IPO ers hye IN‏ 0 كاري (زبر تراشي یا پرداختکاري) شکل و اندازه فرز را مشخص dal oy op0e 9 Cal ody 02k cganta dK 4 5h aig ual BE 1 تيغه هاي فرز را مي توان از لحاظ زير تقسيم بندي كرد : الف) وضع دنده ها نسبت به محور تيغه فرز 0 مخروطي و زاويه اي و بيشاني تراشي. ‎ora (es)‏ 00 ز هأ دنده راست و دنده ماربيج و دنده كج, ‎| Te SOE EC CONE SB eam ieeT Ara (G ‏ذ) طريقه بستن تيغه فرز : فرزهأي سوراخدار و انكشتي. ‎Se ee er Leet Bite ase rel ee sad RS eee ees tees tS ie ‎ 

صفحه 99:
99 برنده این فرزها تدریجا در کار فرو مي رود و در نتیجه تیغه فرز آرامتر کار مي ‎Re 11 re prea‏ ا ‎SES e Se eet ET as sls ter ce‏ مي كند. چون شماره دنده هاي فرز مارپيچي که در آن واحد با هم کار مي کند زیادتر از فرز هاي دنده راست است مي توان از شماره دنده هاي آن كاست و در نتيجه دنده هاي آنها را درشت تر از دنده هاي فرز دنده راست هم قطر آنها ساخت و به اين ترتیب هم بر استحکام دنده هاي فرز افزود و هم فاصله بین دنده ها را براي هدایت براده زیادتر كرد. 

صفحه 100:
۱9 RE ee ۱ Les) ‏اویه تمایل دنده هاي مارپيچي را براي فرز هاي دنده ریز در‎ ARTERY ae TS RTT? SE Tre WET ane Ts ۱3 ۱۳۰۱۳۳ e eee Soman SUC r 0 0 1 Wee tert ‏محوري ايجاد مي شود. مقدار اين فشار به زاويه تمايل دنده ها بستكي دارد. به اين‎ ‏دليل كاهي دو تيغه فرز دنده ماربيج را كه جهت تمايل دنده هاي آنها مخالف يكديكر‎ ۱ ‏اكت ا ل ل‎ ۱ te LE Tee) 100 

صفحه 101:
۳ فرزهاي انگشتي : اين فرز ها داراي ساق مخروطي یا استوانه اي هستند که به وسیله *گلاهک یا فشنگهاي مخصوص در سوراخ محور ماشين فرز محكم مي شوند. از اين فرز ها براي تراشيدن شيارهاي باريك به اشكال مختلف ا 

صفحه 102:
0 ‏ل ل‎ Te EET LLY ‏و كارهاي ديكر به كار مي برند. دنده هاي فرز شيارتراشي‎ os ‏هم از جلو و هم از طرفین کار را مي تراشند يعني سطح جانبي فرز عمل‎ ee eae alk dak ae deal al teak eek aoe 102 و پرداخت مي نماید. فرز هاي پولكي براي در آوردن شكافهاي باریک (شیار سرپیچها و ‎Ce EOI Sele SE Slew oT 6 Ts eee‏ مي شوند. به وسيله اين تيغه فرزها مي توان شكاف هايي به عرض ‎7/٠‏ ‏تفا ا ا ل ل ‎ok‏ م ا ا ل ا ا ۱ آن را از فولاد هاي ابزار يا تندبر ساخته به يكديكر متصل مي كنند. 

صفحه 103:


صفحه 104:
ماشی رز هاي سي آن سي ماشن هايي جديدي هستند که از تلفیق سیستم هاي مكانيكي » خط كش هايي الكترونيكي و سيستم هاي كنترل عددي ‎reat Peer eR]‏ ل ا ل 210 00 بالا تولید ا 00 اصلي بيشتر مي باشد. د راشكال زير جند نمونه از اين دستكاه ها نشان داده مي شود. 7 104 

صفحه 105:


صفحه 106:


صفحه 107:


صفحه 108:
۳ ماشينهاي ۲ نا ‎ee 3-71 Nene)‏ 000000 ‎Tes)‏ ی 7۳ Rene ‏ااا‎ 108 با استفاده از تجهيزات اضافي همراه ماشين مي توان انواع ا ل 0 0 كارگاههاي ۳ سازي كارخانه هاي توليدي آزمايشكاههاي صنعتي و تعميركاهها ماشين كاري كرد. ا كت مناسب ماشين را از نظر اقتصادي در اهميت ويزه اي قرار مي دهد 

صفحه 109:
500 mm (20" 400 mm (16") 400 mm (16") 100 mm ( 4") 150mm (6") 3.7-44 kw 1.25 ST 40 (M16) 08 - 12 ۲ 8-630 mm/min 1300 mm/min ( 600 kg, 380v, 50HZ 0x1560x2010 mm 1415 Ke 

صفحه 110:


صفحه 111:
۳ fen Kee ‏گ زني به جهت داشتن مشخصات ويزه يعني‎ i} ja) 9 ‎eer ee er ter nny‏ 1 ات سخت تاكنون به عنوان عمليات ياياني مورد استفاده قرار ا ل ا ل جرخ سنك دواري به طور متناوب بر روي قطعه كار حركت رفت و بركشتي انجام مي دهد كه در هر كورس » جرخ سنك مقدار بسيار كمي ( در حد 25-2 )از سطح قطعه كار باربرداري مي كند تا در نهايت قطعه كار را به سايز نهايي خود 5-5 

صفحه 112:
انحصارا براي سنك زدن شفت هاي ظريفي از جنس فولاد ضد لك تت ا ‎POE a eres eS EISELE‏ كن هاي كازي ديواري كاربرد دارند طراحي و ساخته شده است . این شفت ها » رابط بین بخش هاي آب و گاز آبگرم کن مي eT ‏۰ب‎ و از هم جدا مي کنند . 112 

صفحه 113:
2 a Sere Te te SYST a eye) -/+ ‏گرهد . اين دستگاه سنگ سنترلس قادر است تا سطح این شفت ها با دقت‎ ‏و با کیفیت سطح بسیار عالي سنگ زده و پولیش نماید . شفت‎ 7 ها از طریق يك لولة برنجي بر روي تيغة حامل دستگاه ( 5۱1000۲۴ 6 )که از جنس فسفر برنز مي باشد » تغذیه مي شوند و پس از سنگ زده شدن از طرف ديكر به داخل يك ظرف ير از آب تخليه مي شوند تا از زخمي شدن آنها حین سقوط به داخل ظرف ممانعت گردد . غلطك تنظیم ات0۱ سرعت دوران و حركت قطعه از زير سنگ را تنظیم مي کند از جنس لاستيك ضد سایش مي باشد . 

صفحه 114:


صفحه 115:


صفحه 116:
‎Ae‏ براده برداري 

صفحه 117:
7 ۳ فرآيند هاي تراشه برداريي (براده ‎WS‏ زم است در مورد بعضي ازاصطلاحات رایچ ‎Te ee me Be ae Fa‏ اس ارائه ‏* سرعت: به ‎su‏ كل سرعت در ماشين كاري اصلي ترین حرکت مي باشد که قطعه کار را با ابزار ثابت ‎ee‏ ل ‎Ses‏ ‏دوران قطعه کار بر حسب زمان را به عنوان سرعت در نظر. گرفته و با ۷ نشان مي دهند. 

صفحه 118:
Pee ere 0 ‏ايلك‎ ‎01000 Ty te a * تغذیه: تغذیه مقدار براده اي است که در هر دور و یا هر بار عبور ابزار از رريوي كار برداشته شده ات ی ل ا ۳ اا 0 ا 000 ‎pM ree‏ أ و لعل سمشم دور و تیه کار رای با محر چرختل ‎ai‏ ‏باشد. ‎118 

صفحه 119:
۱ 9 * صق تراش90: ‎eve ES SYS eee‏ ا ل م لي كرد تراشي ميزان فرو رفتكي ابزار از سطح نصف 0 و قطر نهايي 52 مي باشد. طريقه محاسبه عمق تراش در كريد ترياشي عباريت است از: ‎DOC=(D1-D2)/2‏ 

صفحه 120:
۱ بيريوني قطعه كار مربوط مي شود. اد لا ا ‎Aes‏ ا ا ل بر دقيقه » 5 - سرعتدورانيقطعه كار بر حسبدور بر دقيقه 120 

صفحه 121:
۱ ke ES SEN ETO ۱ beeen on 4 ‏فرآین‎ ۳ ‏اين سه جزء فرآیند همراه با‎ ۳ peru Wee Cs. Sree ern r OE gay ap ۱ ‏عوامل دفع كرما نيز عمل مي كنند.‎ ho ‏در فرآيند ماشينكاري با استفاده از ابزار براده بردار سه‎ * ‏منبع حرارت وجود دارد. اين سه منبع به ترتيب ظرفيت‎ ‏تولید حرارت عبارتند از‎ 

صفحه 122:
RS: Sb Te MOPS COE CIE TY ‏است. بيش تر اين حرايت‎ 0 ROE TEN 6 در ناحیه ي سطح تماس تراشه با ابزار که تغییر شکل ‎BSS er Vase ie Ye eats ets)‏ ‎OMe Pee‏ 1 SUIS WHT (Worn OS ran er BEES EE c) 0 

صفحه 123:
نمودا )5 5 5 ‏و‎ a ve ‏ین ۰ عي‎ lis er ‏ی‎ ۳۳ ۴ 

صفحه 124:


صفحه 125:
تراشه: 7 ا ا ا ‎See‏ 2000 ا 001000 م1000 |يشعاعي كه جلوي ابزار در حال عبور روي قطعه كار حركت ‎ee‏ ا ا ا ل ا 0 03 پلاستيك اين ناحیه فشاري شعاعي داراي يك ناحیه فشاري 52520111193 ‎nee)‏ ال ا ال ‎Pe‏ ‎Es ree‏ ا ا ا ال و ۱ مي آورد. هنگامي که این كارسختي به حر اشباع رسید ماده هيج جاره اي بجز بريده شدن ندارد. 125 

صفحه 126:


صفحه 127:
#الازم بذ 1 تراشه دارده مواد محکم تر نسبت به مواد کم استحکام نیز به 127 پروي بیشش تري دارند و در نتیجه خیز قطعه کار و ابزار و أصطكاك و كرماي توليد شده در آن بيش تر و دماي كارشان CS ee ‏ا ا‎ hee ei) Ts ee Ss ee See ee Te ee) ‏ساینده از قبیل فازهاي کاربید در فولادها باعث تسریع سایش‎ ‏ابزار مي شوند. از دیگر موارد مهم در تراشه سرعت پيشروي»‎ ۱ Tee re CT Re ST ‏تن‎ Tale rea ‏داده مي شود.‎ 

صفحه 128:
8 94 

صفحه 129:


صفحه 130:


صفحه 131:


صفحه 132:
I ۱/۵/0۸ ‏ابعادي‎ gos eK noe e J.L.JOHNSON «ily 5 4965 ‏مترجم:مهندس حسین قلیزاده » نشر طراح » بهار‎ ‏مواد و فرآيندهاي تولید‎ * [۱ ‏ل ا‎ eee eSB S ۱ ‏مشهد ء‎ 

1 2 مقدمه • موقعي كه اهالي فينيقيه در خاور مديترانه مشغول داد و ستد بودند روشهايي براي معادل كردن مقدار معيني از يك محصول با مقداري پول بوجود آوردند ،از آن همان موقع مبحث اندازه گيري مطرح شد. • تمام اندازه گيري ها نسبي هستند و در آنها نمونه مورد اندازه گيري با نمونه هاي استاندارد موجود مقايسه مي شود. 3 • يك جمله قديمي وجود دار-د كه مي گويد دو بار اندازه گيري كن يك بار ببر .-اين جمله از ديدگاه اقتصادي مفهوم بسيار بزرگي دارد ،انداز-ه گير-ي دقيق و صحيح باعث كاهش اتالف مواد و باال رفتن كيفيت توليد مي شود. 4 • بز-رگترين مزيت آشنايي با اصول اساسي اندازه گيري ،نظمي است كه براي فكر -كر-دن منطقي ايجاد مي كند(مزيتي كه بار تمام فعاليت هاي انسان مفيد است) 5 • اندازه گيري :متر-ولوژ-ي Metrologyعلم اندازه گيري بوده و ز-بان علم مي باشد .با استفاده از اين زبان مي توان در مورد اندازه ،كميت ،موقعيت ،وضعيت و ز-مان با ديگران(در هر نقطه از جهان) ارتباط بر قرار- كرد. 6 كاربرد هاي اندازه گ-يري • اندازه گيري به منظور ساخت وسايل • انداز-ه گير-ي به منظور كنترل ساخت • انداز-ه گير-ي به منظور -پيشرفت (پيشرفت بشر به واسطه توانايي در اندازه گيري پيشر-فت سريعتر و راحتتر-ي دارد) 7 موارد مهم در اندازه گيري ابعادي • صحت يك اندازه گيري هرگز نمي تواند به اندازه استاندارد موجود باشد . • خطا ها باعث كاهش صحت اندازه گيري مي شوند. • براي آزمايش صحت از كاليبراسيون( مقايسه با استاندار-د باالتر) استفاده مي شود. • معموالً براي تست دقت از قابليت تكر-ار پذيري استفاده 8مي شود. • هر اندازه گيري با ابزاري خاص و سيستم اندازه گيري خاص انجام مي شود. • خطا هاي بالقوه را به طرق زير مي توان كاهش داد: حذف اندازه گيري هاي مجزا در يك بعد حذف قطعات مجزا در سيستم اندازه گيري(ابزار اندازه گيري) حذف شرايط نوساني قطعه كار حذف متغيير هاي موقعيت دهي مجزا 9 • وقتي كه خط انداز-ه گير-ي ،استاندارد و محور دستگاه اندازه گيري همگي در يك راستا باشند ،كمتر-ين خطاي موقعيت دهي رخ مي دهد. 10 مفهوم تلرانس • اين امكان وجود دارد كه بتوان طوري مشخصه اي يك مجموعه ر-ا اندازه گيري كرد كه در يك اندازه گيري مجدد هيچ يك از آنها با هم مساوي نباشند .در عمل ،اندازه هاي تمام قطعات مي توانند در محدوده خاصي تغيير كنند .اگر از يك وسيله اندازه گيري كه دقت آن بيش از نياز الزم باشد استفاده گردد ،رقم هاي اعشار بي معني است لذا حذف مي شود .هزينه چنين اندازه گيري بي مورد است. 11 •اندازه گيري ها تاثير زيادي روي هزينه دارد. • اگر محصوالت با دقت كمتري توليد شوند كيفيت آنها نا مطلوب و موجب نا كارآمدي محصول مي شود. •اگر دقت اندازه بيش از -اندازه باشد باعث افزابش هزينه محصول نهايي مي شود بدون آنكه بر كبفيت مطلوب تاثير گذارد .در نتيجه الزم است كه اصطالح مطلوب روشن تر شود به اين اصطالح تلرانس گويند. 12 •در -علم متر-ول ‍وژ-ي بايستي به دو مورد توجه كرد .يكي مربوط به موقعيت است كه نسبت به يك مبنا داده مي شود. ديگري مربوط به اندازه بوده و شامل هندسه شكل مي شود ،مانند قطر،طول و غيره .براي اينكه محصول ساخته شده توجيه اقتصادي داشته باشد ،بايستي تلر-انسهاي مربوط به هر -كدام را رعايت كرد. 13 منظور از اندازه گذاري و تلرانس گذاري هندسي • مشخصه هايي از قطعه كاركه در عملكرد يا تعويض قطعه مهم باشد • وقتي كه الز-م باشد براي هماهنگي بين بخش هاي طراحي ،ساخت و بازرسي از محل هاي مبنا استفاده شود. • وقتي كه در امر طراحي و ساخت از كامپيوتر استفاده شود. • وقتي كه قبالً از تلرانس يا استاندار استفاده نمي شد. 14 پنج نوع از مشخصه هاي هندسي • تلر-انس فرم -نشاندهنده مقدار تغيير مجاز يك سطح يا مشخصه واقعي از فرم مور-د نظر -مي باشد. • تلر-انس جهت -نشاندهنده مقدار تغيير مجاز يك سطح يا مشخصه واقعي نسبت به يك مبنا يا عدد مي باشد. • تلرانس پروفيل -نشاندهنده مقدار تغيير مجاز يك سطح يا مشخصه واقعي از -فرم مورد نظر و /يا نسبت به يك سطح يا يك عدد مي باشد. 15 • تلرانس لنگي – نشاندهنده مقدار تغيير مجاز يك سطح يا مشخصه واقعي از فرم مورد نظر مي باشد ،وقتي كه قطعه كار حول محور مبنا به اندازه 360درجه چرخش كند. • تلرانس مكان – نشاندهنده -مقدار تغيير مجاز يك مشخصه واقعي (از نوع اندازه) از موقعيت مورد نظر مي باشد، كه نسبت به يك مبنا ،يك عدد يا ديگر مشخصه ها باشد. 16 مهمترين اندازه گيري هاي ابعاديك • مهم تر-ين اندازه گيري ابعادي طول lengthمي باشد، بعد از آن ز-اويه angleو انحنا curvatureمي باشد .با استفاده از -چنين اندازه گيري هايي مي توان سطح ، surfaceپرداخت ، finishتختي flatness و انداز-ه را تعريف -نمود. • شكل يك جسم ر-ا بدون داشتن انداز-ه هاي آن مي توان توصيف كرد ولي نمي توان اندازه يك جسم را بدون دانستن شكل آن بيان كر-د. 17 اندازه گيري خطي • اندازه گيري خطي عبارت است از -فاصله بين دو نقطه مجزا ،اندازه گيري روشي براي گفتن يا نوشتن فاصله مي باشدو اين باعث مي شود كه بتوان فاصله را دوبار-ه اندازه گرفت .هر اندازه گيري از يك نقطه مر-جع يا يك انتهاي مرجع شر-وع شده و در يك نقطه اندازه گيري شده پايان مي پذير-د ،اين نقاط باعث ايجاد خط انداز-ه گيري line of measurementمي شوند كه داراي جهت بوده و معموالً قابليت برعكس شدن را دارد. 18 • بيشتر خطوطي كه بايستي اندازه گيري شوند حاصل تقاطع دو صفحه هستند .بر-اي به دست آوردن اندازه صحيح ،بايستس نر-ي يا مادگي جسم مشخص شود ، همچنين بايستي وضعيت لبه هاي جسم نيز مشخص گردد كه آيا اين لبه ها يك لبه بيروني با زاويه كمتر -از 180در-جه است يا يك لبه داخلي با زاويه بيشتر از 180مي باشند.براي اينكه يك انداز-ه گير-ي كامالً صحيح باشد بايستي عالوه بر -شامل بودن طول و جهت، شامل زمان و درجه حرارت نيز باشد. 19 عمل اندازه گيري • عموما ً عمل اندازه گيري ،مقايسه استاندار-د طول با جسم اندازه گيري شونده مي باشد. • دو نوع اندازه گيري پايه در مترولو‍ژي وجود دارد كه عبارتند از: • اندازه گيري خطي(اندازه گيري جابجايي) • اندازه گيري زاويه اي(اندازه گيري چرخشي) 20 • بر-اي مقايسه طولهاي نامعلوم با استاندار-د ،عموما ً دو روش روش وجود دارد كه عبارتند از روش جايگزيني و روش جابجايي. • در -روش جايگزيني intrchange method كه روش مقايسه اي هم گفته مي شود در يك زمان هر دو انتهاي جسم با هر دو انتهاي استاندار مقايسه مي شود .كمپراتورها( مقايسه گر-ها) بر -پايه چنين ر-وشي ساخته شه اند. 21 • در روش جابجايي displacement methodكه اغلب به نام روش انداز-ه گير-ي به وسيله جابجايي يا انتقال ناميده مي شود انتهاي جسم را جداگانه آزمايش مي كنند .با ر-فتن از -يك انتها به انتهاي ديگر چيزي جابجا مي شود .ارتباط بين اندازه جابجا شده نسبت به استاندارد ،برابر اندازه مور-د نظر خواهد بود.پرگار ها از اين نوع وسايل هستند. 22 انواع ابزارهاي اندازه گيري • اندازه گيري با مقياسهاي مدرج و ابزارهاي مقياس بندي شده • ابزارهاي ور-نيه • ابزارهاي ميكرومتر • گيج ها • اندازه گيري مقايسه اي • كمپراتورها با بز-رگنمايي باال • اندازه گيري نيوماتيكي 23 اندازه گيري با مقياسهاي مدرج و ابزارهاي مقياس بندي شده • خط كش هاي فوالدي • سنجه هاي عمق سنج • گونيا هاي مركب • پر-گارها 24 ابزارهاي ورنيه • كوليس ور-نيه دار • عمق سنج ورنيه دار • ارتفاع سنج ور-نيه دار • ارتفاع سنج ور-نيه دار 25 ابزارهاي ميكرومتر • ميكر-ومتر -ديسكي • ميكر-ومتر تيغه اي • ميكرومتر هاب • ميكرومتر روميز-ي • ميكر-ومتر -جهت اندازه گيري لوله 26 گيج ها • گيج ها قطعات استانداردي هستند كه جهت اندازه گيري در سري كاري استفاده مي شوند ،اصوالً گيجها بصورت برو /نر-و( )GO/NOTGOساخته مي شوند و با توجه به محلي كه مي خواهند انداز-ه گير-ي شوند طراحي و ساخته مي شوند. 27 اندازه گيري مقايسه اي مقدمه: • در اندازه گيري مستقيم خود وسيله انداز-ه گير-ي استاندارد مي باشد و كميت نا معلوم مستقيما ً با استاندارد سنجيده مي شود. • در -روش اندازه گيري مقايسه اي طول نا معلوم بوسيله مقايسه با قطعه استاندارد اندازه گيري مي شود .دقت در اين روش بستگي به كوچكترين تقسيم بندي استاندار-د و نوع وسايل مورد استفاده در مقايسه دارد. 28 وسايل اندازه گيري مقايسه اي • ساعت هاي اندازه گيري • ساعت هاي نشانگر • ساعت هاي نشانگر متوازن • ساعت هاي نشانگر پيوسته 29 كمپراتورها با بزرگنمايي باال • كمپراتورها وسايلي هستند كه منحصراً از روشهاي بزرگنمايي اپتيكي استفاده مي كنند .اين ابزار ها براي اندازه گيري مقايسه اي بين قطعه كار و استانداردهايي مانند سنجه بكار -مي ر-وند. • با استفاده از وسايل مكانيكي ،اپتيكي و الكترونيكي كمپراتور-هايي با بزرگنمايي بسيار -باال ساخته مي شوند كه در -موار-دي بزر-گنمايي آنها به مقدار يك ميليون به يك هم مي رسد .اين وسايل بر خالف ديگر وسايل اندازه گيري مي توانند دو يا چند مقياس داشته باشند. 30 اندازه گيري نيوماتيكي • در -اندازه گيري نيوماتيكي از هواي فشرده براي اندازه گيري استفاه مي شود .در اين روش هواي فشرده از طريق سور-اخ هايي كه انداز-ه آنها قابل كنترل مي باشد خار-ج مي شود .هرگونه تغيير در -مشخصه قطعه اندازه گيري باعث تغيير دبي هواي كاليبره شده خواهد شد. وسايل مورد استفاده در اين نوع اندازه گيري عملكرد ها و مشخصات مترولوژ-يكي متفاوتي دارند 31 32 مقدمه قابليت ماشينکاري:مروزه براي توليد قطعات صنعتي از ابزار و ادوات گوناگوني استفاده مي گردد يكي ا ز اصلي ترين روش هاي ساخت قطعات كه تقريبا ً در رنج وسيعي از صنعت كاربرد ويژه دارد ماشينكاري مي باشد .در ماشين كاري از سطح مواد اوليه توسط يك ابزار تيز و برنده كه ويژگي هاي خاصي دارد براده هاي مواد برداشته شده تا قطعه شكل مورد نظر را به خود بگيرد ،لذا سهولت نسبي در امر ماشينکاري مواد يکي از مزاياي مهم آنها است. 33 • قابليت ماشينکاري يکي از خواص شناخته شده متداول است ولي جزء مشخصات ويژه ماده نمي باشد .کليه نرخهاي قابليت ماشينکاري بطور تجربي بدست آمده اند .نرخ ماشينکاري مواد با شرايط استاندارد مختلف تغيير مي کند.نرخ ماشينکاري بر مبناي سه عامل تعيين مي شود: 34 • الف) عمر ابزار • ب) پرداخت نهايي سطح و دقت آن • پ) شرايط انرژ-ي و نيروهاي وار-ده از طرف -ابز-ار رابطه ي بين سرعت برشکاري و عمر ابزار متداول ترين معيار مورد استفاده براي تعيين قابليت ماشينکاري است ،چون اين عوامل مستقيما" بر بهره وري ماشين ابزار و قيمت محصول اثر ميگذارد. 35 ابزار هاي برش • ابزار هاي برش را به سه دسته تک لبه ،چند لبه و بي نهايت لبه تقسيم مي کنند 36 • ابزار هاي تک لبه :حين عمل تراش ,در -تماس پيوسته با قطعه کار باقي مي مانند و کاربردشان بسيار زياد است مانند ؛ ابزار -هاي گرد تراش وصفحه تر-اش 37 • ابز-ار هاي چند لبه :اين ابز-ار -ها به دو دسته ابز-ار دو لبه و بيش از دو لبه تقسيم مي شوند •ابز-ار -هاي دو لبه در هنگام ماشين کاري در تماس دائم با قطعه کار هستند مانند مته •ابزار هايي با بيش از دو لبه :در تماس تناوبي با قطعه کار هستند يعني تمام لبه ها همزمان در -تماس دائم با محصول نيستند مانند ابزار هاي فرز 38 • ابزار -هاي بي نهايت لبه ابزار-هايي هستند كه در مقطع درگير-ي خود در بي نهايت لبه درگير -مي شوند مانند سنگ سنباده 39 خواص عمومي ابزار هاي برش • ابزار هاي برش يکي از -عوامل مهم در باال بردن راندمان عمليات ماشين کاري است •انتخاب جنس ابزار برنده و شکل هندسي آن نياز به اطالعات وسيع در زمينه جنس قطعه کار نر-خ توليد ، صلبيت تنظيم دستگاه ،دقت قطعه کار ،کيفيت سطح تمام شده و غيره دارد 40 •عملکرد جنس ابزار برش در کاربرد ماشين کاري اصوال توسط چهار خاصيت مهم زير تعيين مي شود: ‏Wear Resistance : Iمقاومتب---ه -س--ايشا-بزار ر-ا ق--ادر ميس--ازد را-ندمانو دقتت---را-شو ش--کلا-صليخ-ود را حفظ ک---ند Hardness : IIگ---رما س--ختي) حفظ س--ختيدر -دماي ب---ا--الب---زار را ق--ادر ميس--از-د ت---ا در -دمايب---ا--الت---وا-نايي ب---رشر-ا دا-شته -ب---اشد و س--ختيخ-ود را حفظ ک---ند ‏Toughness : IIIچقرمگي ا-بزار را ق--ادر مي س--ازد ت---ا در ب---را-بر ن--يروها ت---حملدا-شته -و ش--وکح-اصل از ب---رشق--طعه -ک---ار را مستهلکک---ند 41 ي دا-شتنپ---ايدار-يش--يمياييي--ا خنثي Iiiiپ---ايداريش--يمياي : ب---ودنماده -ا-بزار ن--سبتب---ه -ماده -ق--طعه ، -ع-املجلوگ-يري در س--ايشا-ست Iiiiiس--ختيب---ازيابي :عبارتا-ستاز ميزا-نس--ختيق--طعه- پ---ساز آ-نکه -ب---ه -ي--کدمايب---ا--الب---رده -ميش--ود و ب---ه -دماي محيط ب---رگ-شته -ا-ست الزم بذكر -است مقاومت به سايش و چقرمگي دو خاصيت مرتبط به هم هستند و بدست آور-دن يکي از آنها باعث از 42 دست دادن ديگري است SL-ny_medium.mpeg 43 تيز كردن ابزار تراش: • در -ابزار -هاي بر-ش قديمي(رنده ها) از دستگاه سنگ سايشي جهت تيز كردن ابزار استفاده مي شود .در -اين حالت مي توان ابزار ها را با دست و يا بستن به قيدهاي مخصوص تيز نمود .در شكل زير نحوه تيز كردن ابزار بوسيله سنگ و با استفاده از قيد هاي مخصوص نشان داده مي شود. 44 45 46 مقدمه: • ماشين كاري عبارت است از فرآيند برداشتن مواد ناخواسته از يك قطعه كار به شكل تراشه .اگر جنس قطعه كار فلزي باشد ،فرآيند را اغلب فلز تراشي يا فلز بر-داري مي نامند .به سبب آن كه قسمت عمده اي از محصوالت صنعتي در برخي از -مر-احل توليد خود به ماشين كاري نياز دارند لذا ساالنه حجم بسيار زيادي از نقدينه گي صرف اين فرآيند مي شود(اين حجم در آمر-يكا و در -دهه هفتاد شمسي حدود شصت بيليون دالر بوده است). 47 Castiron.mpg 48 stainless.mpg 49 • عمل ماشين كاري(براده برداري) ممكن است خشن و نسبتا ً غير دقيق (نظير تميز كاري قطعات ريخته گر-ي توسط فر-چه سيمي ،سنگ فيبري ،فر-ز خرطومي و ياتجهيزات مشابه) بوده ،و يا كار بسيار -دقيق با كيفيت سطحي بسيار باال نظير سنگ مغناطيس ،فرز،‍CNC - َلپينگ و غيره باشد .در شكل بعد نمايي از فرچه هاي سيمي كه به دستگاه سنگ دستي يا ماشيني بسته شده و قطعات را با آن تميز مي كنند نشان داده مي شود. 50 51 فرآيند هاي اساسي ايجاد تراشه: هفت فرآيند اصلي ايجاد تراشه عبارتند از: • صفحه تراشي • گرد تراشي • فرز كاري • سوراخ كاري • خان كشي • سنگ زني(ماشين كاري سايشي) 52 • امر-وزه بعضي از روشهاي نوين براي ماشين كاري قطعات ابداع گرديده كه در آنها بوسيله برداشتن براده با ابز-ار-هاي بغير از ابزار هاي مرسوم(تيغچه) قطعات را فرم مي دهند .از جمله اين روش ها مي توان به واير كات ،واتر -جت ECM ،و غير-ه اشاره نمود .الزم بذكر- است در روش هاي فوق الذكر جهت فرم دهي براده از سطح فلز برداشته مي شود ولي اين بر-اده ها از نظر شكل و حجم با براده هاي معمول در روشهاي هفت گانه متفاوت مي باشد. 53 ص-فحه تراشي: 54 55 دستگاه صفحه تراش 56 نمايي از كلگي و نحوه بار -بر-دار-ي توسط دستگاه صفحه تراش • فرآيند صفحه تراشي • امروز در -فرآيند توليد ،ماشين هاي ابزار نقش تعيين کننده داشته و از اين طريق است که پيشرفت صنعت ر-و به تکامل خواهد بود.يکي از ماشينهايي که تاثيري بسز-ا در صنعت ماشين سازي داشته است،ماشين صفحه تراش است .اگرچه امروزه تاثير -بعضي از انواع اين ماشينها در مقابل ماشينهاي بر-اده بر-داري مدرن کم رنگ شده است و در کشورهاي پيشرفته صنعتي اجر -و منزلت گذشته ر-ا ندارد ،ولي در -کشور ما خصوصا در مدار-س فني هنوز جايگاه ويژ-ه اي داشته به دليل نياز- جامعه ،آموزش آن ضروري به نظر مي رسد. 57 • هر يک از -ماشينهاي ابزار ويژگي خاصي دارند که ماشين صفحه تر-اش هم از اين قاعده دور نيست .قابليت و توانايي اين ماشينها به گونه اي است که از کمتر ماشيني اين توان بر مي آيد ؛مخصوصا در نوع دروازه اي آن که کار -بر-اده بر-داري با حجم نسبتا زياد با آن صورت مي گيرد. 58 59 • در فرآيند صفحه تراشي عمليات براه برداري بوسيله حركت رفت و برگشت يك بازو انجام مي شود .اين روش تنها براي براده برداري سطوح صاف (بدون قوس) كار برد داشته و دستگاه تنها در جهت xو ‏yعمليات براده برداري ر-ا انجام مي دهد .در -اشكال زير بعضي از كارهايي كه به اين روش قابل انجام هستند نشان داده مي شوند. 60 61 62 گرد تراشي: 63 مقدمه: • ماشين هاي تراش که ابتدايي ترين نوع ماشينهاي افزار بشمار مي روند ،تاريخچه آن بين قرن 17و 18شروع شده که در ابتدا معمولي ترين و يا قديمي ترين روش تراش ،تراشيدن چوب بوسيله درخت بوده است .بدين معني که دو سر چوب را بين دو درخت قرار داده و يک طناب به شاخه درخت بسته و آنرا حول چوب مورد نظر پيچيده و طرف ديگر طناب را شخص ديگري گرفته و با دست طناب را به حرکت در مي آورد شخص دومي که در طرف مقابل قرار گرفته با رنده چوب را مي تراشيد اين قديمي ترين روش تراش چوب بوده است. 64 • اولين ماشين تراش در سال 1740در فرانسه ساخته شد .در اين ماشين وسيله چرخش محور اصلي بوسيله دست بود ،يک دست گرداننده محور آن ( محور کار ) مستقيما روي دستگاه که به محور اصلي متصل است توسط دو چرخ دنده ساده به ميله پيچ بري متصل مي باشد قرار گرفته است. در اين نوع ماشين براي تعويض چرخ دنده هاي متفاوت جهت پيچ تراشي پيچ هاي متفاوتي پيش بيني شده بود. 65 66 قسمتهاي مهم کنترل -و تنظيم کننده ماشين تراش • چرخ دستي حامل سوپرت طول اين چرخ دستي در قسمت جلو قوطي دستگاه حامل سوپرت طولي قرار دارد که مي توان بوسيله آن دستگاه حامل سوپرت طولي را در طول بين دستگاه مرغک و دستگاه حرکت داد .وظيفه اصلي اين چرخ دستي تنظيم و قرار دادن ابزار برش در هر قسمت دلخواه است ،قبل از اينکه به کار بار خود کار داده شود. 67 68 • چرخ دستي دستگاه مرغک بوسيله چرخ دستي دستگاه مرغک مي توان محور آنرا تغيير مکان داد .چرخش آن معموال با دست صورت مي گيرد. با چرخاندن چرخ دستي ،مرغک مي تواند داخل جا مرغک که در پيشاني سمت راست قطعه کار قرار دارد جا گرفته و قطعه كار را هنگام چرخيدن مهار كند. در صورت سوار کردن مته در داخل محور دستگاه مرغک ضمن چرخاندن دسته آن مي توان ،در پيشاني کار سوراخ و يا مته مرغک زد. در صورتي كه مرغك را از محور دستگاه خارج نمايم مي توان سطح قطعه كار را بصورت مخروطي تراش داد. 69 70 • کنترل بار در روي قاب قوطي دستگاه حامل سوپرت ،دسته بار خود کار وجود دارد که با آن بار طولي و عرضي رنده تراش را تنظيم مي نمايند. بعالوه بوسيله دست هم م-ي توان ،دسته بار عرضي در عرض کار نيز بار داد .م-قدار بار را با استفاده از حلقه مدرجي که روي ابتداي پيچ سوپرت عرضي قرار دارد بطور دقيق تنظيم کرد .براي تنظيم بار خودکار ابتدا مقدار پيشروي قلم براي سوپرت عرضي و طولي تعيين م-ي گردد ،و سپس اين مقدار روي جعبه دنده بار تنظيم مي شود .بعد اهرم روي بار خودکار قرار م-ي گيرد تا عمل تراش انجام شود. البته بايد توجه داشت که براي پرداخت کاري بايستي قلم در طول يا عرض کار ک-م و براي خشن تراشي مقدار آن نسبتا زياد باشد. 71 72 • صفحه مخروطي تغيير محور اصلي صفحه مخروطي تغيير سرعت محور اصلي روي جع-به دنده سرعت قرار گرفته است ،که باچرخاندن آن بوسيله دست هريک از دورهاي الزم را ک-ه قبال تع-يين شده مي توان بدست آورد .در بعضي از دستگاه ها اين قسمت بصورت چند اهرم است كه در موقعيت هاي گوناگون وضعيت چرخ دنده ها را نسبت به هم تغيير داده تا دورهاي مورد نظر ايجاد گردد. سرعت ماشين برحسب اندازه و نوع قطعه ک-ار و نوع دنده تراشي که بکار برده ميشود تعيين مي گردد .بطور ک-لي سرعت ماشين بعد از اينکه قطع-ه کار و دنده تراش روي ماشين قرار گرفته تنظيم و ضمنا سرعت ماشين برحسب دور در دقيقه منظور مي گردد. 73 74 75 وظيفه اصلي ماشين تراش • وظيفه اصلي ماشين تراش تغيير در اندازه قطعات ،فرم آنها ،پرداخت کاري قطعات با يک يا چند عمل برش با تنظيم رنده تراش است .با سوار کردن وسائل و دستگاه هاي يدکي روي ماشينهاي تراش دامنه فعاليت آن بسيار گسترش پيدا کرده بطوريکه ميتوان بوسيله آنها عمليات مختلفي انجام داد مثال با قرار دادن ابزارهايي مانند برقو ،قالويز و مته عملياتي چون برقوکاري ،قالويز زني و سوراخکاري روي ماشين تراش بسادگي انجام پذير مي باشد. 76 اساس ماشينهاي تراش • بطور کلي اصول اساسي ماشينهاي تراش بر مبناي عمل فلز تراش پايه گذاري شده است و نيز عم-ل فلز تراشي با ماشينهاي تراش سبب برداشت براده توسط لبه برش دنده و حرکت براده ها در طول سطح براده رنده مي باشد .در تمام عمليات فلز تراشي مانند تراشکاري، سوراخکاري ،فرزکاري و يا اره کاري براده توليد خواهد شد .در اين حالت نيرويي برابر بيست تن بر اينچ مربع وارد مي شود ،که اين م-قدار نيروي زياد باعث ک-شش و تغيير فرم فلز و م-يز ايجاد حرارت مي شود و حرکت براده در طول سطح برش سبب اصطکاک شده و اين مقدار اصطکاک در لبه برش رنده توليد حرارت م-ي کند ،ک-ه اين خود يک عام-ل م-هم در هنگام براده برداري است. 77 نيروهائيکه بر ابزار برش اثر مي گذارند: در موقع تراش سه نيروي مختلف بر لبه برش ابزار برش اثر خواهد گذاشت اين سه نيرو بطور ساده بصورت زير بيان مي شود. .1نيروي محوري .2نيروي شعاعي .3نيروي عمودي (مماسي) 78 • سرعت برش مناسب براي هر ماشين به -عوامل زير بستگي دارد: نوع رنده .1نوع کاريکه تراشيده مي شود (از نظر نرمي) .2مقدار عمق براده .3نوع تراشيکه داده مي شود(خشن يا پرداختکاري) .4سن و وضعيت ماشين .5مواد خنک کننده (محلول آب و روغن) 79 • مقدار سرعت برش از فرمول زير به دست مي آيد. • ( )1سرعت برش برحسب متر در دقيقه ( )2سرعت برش برحسب فوت در دقيقه در رابطه D :1مقدار قطر کار برحسب ميلي متر و n تعداد دور در دقيقه و سرعت برش برحسب متر در دقيقه مي باشد. در رابطه D :2قطر کار برحسب اينچ و nبرحسب 80 فوت در دقيقه خواهد بود انواع ماشين هاي تراش و ساختمان آنها • • • • • • 81 ماشين تراش کوچک مرغک دار- ماشين تراش ابزارساز-ي ماشين تراش معمولي نرم شده ماشين تراش پيشاني تراش ماشين تراش عمودي ماشين تراش ‍CNC 82 83 84 ماشين تراش عمودي 85 ماشين تراش ‍CNC 86 اجزاء اصلي ماشين تراش و وظيفه هريک: -1ريل (ميز) ماشين -2دستگاه ياطاقان محور اصلي (دستگاه جعبه -دنده سرعت محور اصلي) -3دستگاه مرغک -4دستگاه حامل سو پرت -5جعبه دنده بار -6الکتروموتور 87 88 فرز كاري 89 مقدمه: دستگاه فرز -يکي از ماشين‌هاي ابزار است و در ماشين‌کاري بکار مي‌رود. اين دستگاه ظاهري شبيه درل‌هاي ميزي دارد با اين تفاوت که داري حد اقل سه محور حرکتي ميز -مي‌باشد ()x y z ابزار -بر-نده اين دستگاه را تيغ فرز نامند .بر-خي کارهايي را که ميتوان روي اين دستگاه انجام داد عبارتند از. صفحه تراشي ،شيار در -آوردن ،بر-ش ،کنار تراشي ، چرخدنده تراشي ،چرخ دنده مارپيچ تراشي ،کارهاي کپيه به‌ وسيله ماشين فر-ز کپي ،فرم تراشي به‌وسيله تيغ فرز فرم. 90 انواع ماشين هاي فرز: ماشين هاي فرز بسته به اين كه محور اصلي تيغه فرز گير آن افقي يا عمودي باشد به نامهاي ماشين فرز افقي يا عمودي ناميده مي شوند. اگر ماشين فرز طوري طراحي شده باشد كه كله گي آن قابل تعويض بوده ،بطوري كه بتوان بر آن كلگي افقي يا عمودي ميله فرز بسته شود و يا دستگاه كله زني بر آن سوار شود ،اين ماشين ها را انيورسال گويند .معموالً ماشين هاي فرز انيورسال به ماشين هايي گفته مي شود كه عالوه بر سطح افق به سمت راست يا چپ گردش پذير باشد و يا درجه بندي كه در زير ميز اصلي قرار داده شده تحت زاويه هاي معين تنظيم گردد كه براي در اوردن شكافهاي مارپيچ مورد استفاده قرار مي گيرد. 91 92 ماشين فرز عمودي اجزاي ماشين فرز عمودي 93 94 ماشين فرز افقي اين نوع ماشين فرز ها ماشين هايي هستند كه محور فرز گير به طور افقي ياتاقان بندي شده است .در اشكال ز-ير دستگاه فرز افقي و نحوه براده برداي بوسيله آن نشان داده مي شود. 95 96 دستگاه فرز افقي و اجزاي آن نحوه براده برداري توسط دستگاه فرز افقي 97 انواع تيغ-ه فرز ها: • عمليات مختلفي که به وسيله تيغه هاي فرز انجام مي گيرد موجب تنوع شکل و اندازه اين ابزارها شده است .چنانچه از اين لحاظ بر تمام ابزارهاي ديگر که در ماشين سازي مورد استفاده واقع مي شوند رجحان دارد .با اين حال انتخاب تيغه فرز در اغلب موارد به هيچ وجه دشوار نيست زيرا شکل و اندازه سطحي که بايد فرز کاري شود و کيفيت عمل فرز کاري (زبر تراشي يا پرداختکاري) شکل و اندازه فرز را مشخص مي کند. شکل هندسي تيغه فرز به شکل هندسي رنده برنده است و عالوه بر لبه برنده اصلي يک يا دو لبه فرعي دارد. تيغه هاي فرز را مي توان از لحاظ زير تقسيم بندي کرد : الف) وضع دنده ها نسبت به محور تيغه فرز :فرز هاي غلطکي و مخروطي و زاويه اي و پيشاني تراشي. ب) شکل دنده ها :فرز هاي دنده راست و دنده مارپيچ و دنده کج. ج) ساختمان داخلي :فرزهاي يکپارچه ساده و مرکب و چندپارچه. د) طريقه بستن تيغه فرز :فرزهاي سوراخدار و انگشتي. ه) طرز انجام کار :فرزهاي غلطکي و پولکي و زاويه اي و پيشاني تراش 98و فرم تراش و دنده تراش و پيچ تراش و غيره. • تيغه هاي فرز را بر حسب شکل و نوع کاري که انجام مي دهند به شرح زير تقسيم بندي مي کنند : -۱فرز هاي غلطکي :فرز هاي غلطکي با دنده هاي راست يا مارپيچ که بر سطح جانبي استوانه اي قرار گرفته است براي تراشيدن سطوح همواره به کار مي رود. امروزه بيشتر فرزهاي غلطکي را با دنده هاي مارپيچ مي سازند. لبه برنده اين فرزها تدريجا در کار فرو مي رود و در نتيجه تيغه فرز آرامتر کار مي کند و سطح تراشيده شده به وسيله آن هموارتر و صاف تر ميشود .بعالوه هدايت براده در اين فرزها بهتر انجام مي گيرد زيرا خود دنده فرز نيز در کنار زدن براده کمک مي کند. چون شماره دنده هاي فرز مارپيچي که در ان واحد با هم کار مي کند زيادتر از فرز هاي دنده راست است مي توان از شماره دنده هاي آن کاست و در نتيجه دنده هاي آنها را درشت تر از دنده هاي فرز دنده راست هم قطر آنها ساخت و به اين ترتيب هم بر استحکام دنده هاي فرز افزود و هم فاصله بين دنده ها را براي هدايت براده زيادتر کرد. 99 • امروزه از فرز هاي دنده راست فقط براي تراشيدن سطوح به عرض ۳۵ميليمتر استفاده مي کنند .زاويه تمايل دنده هاي مارپيچي را براي فرز هاي دنده ريز در حدود ۲۰تا ۲۵و براي فرز هاي دنده درشت در حدود ۵۰تا ۵۵درجه انتخاب مي کنند .نقص فرز هاي دنده مارپيچ اين است که هنگام فرز کاري با آنها فشار محوري ايجاد مي شود .مقدار اين فشار به زاويه تمايل دنده ها بستگي دارد .به اين دليل گاهي دو تيغه فرز دنده مارپيچ را که جهت تمايل دنده هاي آنها مخالف يکديگر (يکي راست و ديگري چپ است ) ولي زاويه تمايل آنها مساوي است روي ماشين فرز مي بندند تا فشار محوري آنها روي آربور و محور ماشين خنثي شود. . 100 • فرزهاي انگشتي :اين فرز ها داراي ساق مخروطي يا استوانه اي هستند که به وسيله کالهک يا فشنگهاي مخصوص در سوراخ محور ماشين فرز محکم مي شوند .از اين فرز ها براي تراشيدن شيارهاي باريک به اشکال مختلف استفاده مي شود. 101 • -فرز هاي پولکي :اين فرزها را براي در آوردن شيارهاي مختلف و بريدن فلزات و کارهاي ديگر به کار مي برند .دنده هاي فرز شيارتراشي هم از جلو و هم از طرفين کار را مي تراشند يعني سطح جانبي فرز عمل اصلي فرز کاري را انجام مي دهد و پيشاني هاي آن جدار شيار را صاف و پرداخت مي نمايد. فرز هاي پولکي براي در آوردن شکافهاي باريک (شيار سرپيچها و غيره ) و بريدن فلزات به کار مي روند و گاهي فرزهاي اره اي نيز ناميده مي شوند .به وسيله اين تيغه فرزها مي توان شکاف هايي به عرض ۳/۰ تا ۴ميليمتر در فلزات ايجاد نمود .فرزهاي غلطکي و پولکي بزرگ را اغلب دو پارچه مي سازند يعني بدنه فرز را از فوالد معمولي و تيغه هاي آن را از فوالد هاي ابزار يا تندبر ساخته به يکديگر متصل مي کنند. 102 103 ماشين فرز ‍CNC ماشين فرز هاي سي ان سي ماشن هايي جديدي هستند كه از تلفيق سيستم هاي مكانيكي ،خط كش هايي الكترونيكي و سيستم هاي كنترل عددي ابداع شده و بواسطه آنها مي توان اشكال مختلف را با دقت هاي بسيار باال توليد نمود .اصوالً‌محورهاي ابل حركت اين دستگاه از سه محور اصلي بيشتر مي باشد .د راشكال زير چند نمونه از اين دستگاه ها نشان داده مي شود. 104 105 ماشين فرز ‍CNC 106 107 • ماشينهاي فرز مدل FP4Mيک ماشين يونيورسال جديد و قوي و ار نظر اندازه متوسط مي باشد و براي فرز کاري و سوراخکاري (داخل تراشي) ساخته شده است. با استفاده از تجهيزات اضافي همراه ماشين مي توان انواع مختلف از قطعات را به طور ايده آل با ماشين فرز FP4Mدر کارگاههاي ابزار سازي کارخانه هاي توليدي آزمايشگاههاي صنعتي و تعميرگاهها ماشين کاري کرد. ظرفيت زياد تراشکاري سادگي کار بي خطر بودن و قيمت مناسب ماشين را از نظر اقتصادي در اهميت ويژه اي قرار مي دهد 108 109 سنگ زني: 110 سنگ زني: فرآيند سنگ زني به جهت داشتن مشخصات ويژه يعني ايجاددقت زياد و کيفيت باالي صافي سطوح و هم چنين ماشين کاري قطعات سخت تاکنون به عنوان عمليات پاياني مورد استفاده قرار گرفته است.در سنگ زني معمولي ،فرايند بدين گونه است که چرخ سنگ دواري به طور متناوب بر روي قطعه کار حرکت رفت و برگشتي انجام مي دهد که در هر کورس ،چرخ سنگ مقدار بسيار کمي ( در حد )μm 25-2از سطح قطعه کار باربرداري مي کند تا در نهايت قطعه کار را به سايز نهايي خود 111 برساند. • دستگاه سنگ محور سنترلس ويژه سنگ زدن شفت هاي ظريف از جنس فوالد ضد زنگ . • اين دستگاه سنگ محور سنترلس ( ) Centre less انحصارا براي سنگ زدن شفت هاي ظريفي از جنس فوالد ضد زنگ ( ) Stainless Steelكه در صنايع ساخـت آبگـرم كن هاي گازي ديواري كاربرد دارند طراحي و ساخته شده است .اين شفت ها ،رابط بين بخش هاي آب و گاز آبگرم كن مي باشند .دو عدد O-Ringبسيار ظريف اين دو بخش را آببندي و از هم جدا مي كنند . 112 • با باز شدن شير آب مصرفي ،ديافراگم بخش آب كه از طريق اين شفت به شير قسمت گاز متصل است ،مشعل آبگرم كن را روشن مي نمايد .وجود هرگونه خش و ضايعه بر روي اين شفت O-Ring ،هاي آببندي اين دو بخش را به مرور زمان از بين برده و موجب ايجاد نشتي و بروز خطر مي گردد .اين دستگاه سنگ سنترلس قادر است تا سطح اين شفت ها با دقت -/+ 0.002mmو با كيفيت سطح بسيار عالي سنگ زده و پوليش نمايد .شفت ها از طريق يك لولة برنجي بر روي تيغة حامل دستگاه ( Support ) Bladeكه از جنس فسفر برنز مي باشد ،تغذيه مي شوند و پس از سنگ زده شدن از طرف ديگر به داخل يك ظرف پر از آب تخليه مي شوند تا از زخمي شدن آنها حين سقوط به داخل ظرف ممانعت گردد .غلطك تنظيم ( ) Regulating Wheelكه سرعت دوران و حركت قطعه از زير سنگ را تنظيم مي كند از جنس الستيك ضد سايش مي باشد . 113 114 115 فرآيند براده برداري 116 • جهت درك بهتر فرآيند هاي تراشه بردار-ي (براده برداري)الزم است در مورد بعضي ازاصطالحات رايج نظير سرعت ،تغذيه و عمق تراش توضيحات الزم ارائه شود. • سر-عت :به طور كل سر-عت در -ماشين كاري اصلي ترين حركت مي باشد كه قطعه كار را با ابزار ثابت مرتبط مي كند .در يك رو تراشي ساده ميزان حركت دور-ان قطعه كار بر حسب زمان را به عنوان سرعت در -نظر -گرفته و با Vنشان مي دهند. 117 • سرعت را معموالً بر حسب فوت سطح در- دقيقه( ،)sfpmاينچ بر دقيقه( ،)ipmمتر بر دقيقه( )m/mو يا متر بر ثانيه( )m/sبيان مي شود. • تغذيه :تغذيه مقدار براده اي است كه در هر دور و يا هر بار عبور ابزار -از ر-وي كار برداشته شده و با ( )frنشان مي دهند .واحد تغذيه اينچ بر دور و يا اينچ بر -ر-فت و برگشت مي باشد ،اينچ بر دقيقه و يا اينچ بر داندانه بسته به نوع فرآيند است .در گرد تراشي تغذيه بر حسب اينچ بر دور و تغذيه ابز-ار موازي با محور چرخش قطعه كار -مي باشد. 118 • عمق تراش :DOCعمق تراش بعد سوم را نشان مي دهد و ميز-ان فرو رفتگي ابزار از سطح را بيان مي كند .در گرد تراشي ميزان فرو رفتگي ابزار از سطح نصف -تفاضل بين قطر اوليه D1و قطر نهايي D2 مي باشد .طريقه محاسبه عمق تراش در -گر-د تر-اشي عبار-ت است از: ‏DOC=(D1-D2)/2 119 D1NS 12 • سر-عت سطحي قطعه دوار با رابطه زير -به قطر بير-وني قطعه كار مربوط مي شود. ‏D1NS 12 ‏V • =D1ق--طر اوليه -ب---ر حسبا-ينچ =V ،س--رعتب---ر حسبس--طح ف---وت ب---ر دقيقه =NS ، -س--رعتدورا-نيق--طعه -ك--ار ب---ر حسبدور ب---ر دقيقه- 120 ‏V • در حين عمل براده برداري قسمت عمده توان ورودي فرآيند به حرارت تبديل و موجب افزايش دماي تراشه، كار و ابزار مي گردد .اين سه جزء فرآيند همراه با محيط اطر-اف خود كه شامل سيال تر-اش كاري است به عنوان عوامل دفع گر-ما نيز عمل مي كنند. • در -فر-آيند ماشينكاري با استفاده از ابزار براده بردار سه منبع حرارت وجود دارد .اين سه منبع به ترتيب ظرفيت توليد حرارت عبارتند از: 121  -1خود ناحيه برش كه تغيير شكل مومسان بزر-گترين عامل ايجاد حر-ارت در آن است .بيش تر اين حرار-ت در تراشه باقي مي ماند. -2در ناحيه ي سطح تماس تراشه با ابز-ار كه تغيير شكل مومسان اضافي در آن رخ مي دهد ،حرارت قابل توجهي در اثر اصطكاك لغز-شي توليد مي شود. -3ديواره ي ابزار كه سطوح تازه ماشين كاري شده به آن ماليده مي شود. 122 • با توجه به موار-د توضيح داده شده ميز-ان دماي توليد شده به سرعت برشي و ميز-ان پيشروي ابزار وابسته مي باشد. نمودار -هاي ز-ير ارتباط ميزان دماي ايجاد گشته با توجه به عوامل باال نشان داده مي شود 123 124 اساس تشكيل تراشه: • ايجاد تراشه طي فرآيند برش صورت مي گيرد .تراشه در اثر فرآيند برش موضعي در نواحي بسيار باريك صورت مي گيرد. اين تغيير شكل پالشتيك با كرنش زياد از يك ناحيه ي فشاري شعاعي كه جلوي ابزار در حال عبور روي قطعه كار حركت مي كند ،حاصل مي شود .همانند تمام فرآيند هاي تغيير شكل پالستيك اين ناحيه فشاري شعاعي داراي يك ناحيه فشاري كشسان(االستيك) نيز مي باشد كه وقتي به استحكام تسليم ماده برسد به ناحيه فشاري پالستيك تبديل مي شود .نيروي فشاري مومسان در فلز كالف ها و شبكه هاي متراكم نابجايي به وجود مي آورد .هنگامي كه اين كارسختي به حر اشباع رسيد ماده هيچ چاره اي بجز بريده شدن ندارد. 125 126 • الزم بذكر است خواص جنس قطعه كار نقش مهمي در تشكيل تراشه دارد ،مواد محكم تر نسبت به مواد كم استحكام نياز به نيروي بيشش تري دارند و در نتيجه خيز قطعه كار و ابزار و اصطكاك و گرماي توليد شده در آن بيش تر و دماي كارشان باالتر است و به انرژي بيش تري نياز دارند .ساختار و تركيب شيميايي نيز در تراش كاري فلزات موثر است .اجزاي سخت يا ساينده از قبيل فازهاي كاربيد در فوالدها باعث تسريع سايش ابزار مي شوند .از ديگر موارد مهم در تراشه سرعت پيشروي، عمق برش و نيز ماده خنك كننده تغيير مي كند .در شكل بعد تصوير انواع براده نسبت به سرعت پيشروي و عمق بار نشان داده مي شود. 127 128 129 130 131 م-نابع • مرجع كامل انداز-ه گير-ي ابعادي مولفJ.L.JOHNSON - مترجم‌:مهندس حسين قليزاده ،نشر طراح ،بهار 1383 • مواد و فر-آيندهاي توليد مترجم :دكتر علي حائريان ،انتشارات دانشگاه فردوسي .مشهد ،تابستان 1382 132