صفحه 1:
ناکارآمدی احزاب در نفوذ موثر بر عوامل قدرت
در نظام دولتى جمهورى اسلامى ايران
استاد : جناب آقای منشی زاده
گردآورنده : حسن عارفی نیا
دريس : بررسى مسائل مديريت دولتى ايران
سای یی رگ - ر2(2)
صفحه 2:
مقدمه :
بعد از يذيرش قطعنامه 4ه و خاتمه جنكك 4 ساله عراق با ايران و فعال شدن
نيروهاى سياسى در عرصه سياسى و اجتماعى , جناح بندى درون نظام
سياسى نيز وضوح بيشترى يبداكرد و آشكار كرديد و درجهارجوب آن
احزاب و كروه هابى به فعاليتهاى سياسى با هدف كسب قدرت
اس ری فعالیتهای حزبی انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ۷۶
els eyewear een Zee oY) 0
ie Ener Sr es ON Or ere banter e ۱
بررسی اجمالی تاریخچه احزاب و گروه های سیاسی در ایران به این
er) ل ا كت
دراين كشور دارند يا نقش آنان نمادين و ظاهرى است .
صفحه 3:
هدف ارائه مطالب :
در این چکیده سعی گردید ه بررسی شود نقش احزاب و گروه
هاى سياسى تا جه حد در تعيين و جابجايى عوامل با نفوذ
تاثير كذار بوده و آيا همانطور كه در بالا اشاره شد آيا اين
كروهها در ايران وظايف خود را بخوبى انجام مى دهند يا
اينكه خود أنها آألت دست كانون ها و عوامل قدرتمند نظام
دولتى ايران هستند و همجنين علل و موانع اين كربوه ها در
كس ی
تعريف مساله به واكاوى نقش احزاب درشريائط حال حاضر
ايران مى يردازيم .
صفحه 4:
تاریخچه احزاب سیاسی در ایران :
پیدایش احزلب پس از پیروزی جنبش مشروطه
سركوب فعاليتهاى حزبى در دوره رضاخانى
فضاى باز سياسى در شهريئر (9©)0©) همزمان با بقدرت رسيدن محمدرضا يهلوى
Sod ا ا ع 0
OCS eS SD eee ا ee ta)
حذف جریانات سیاسی از کودتای 00 مردلد 0060 تا زمان بقدرت رسیدن کندی
(4999)
۱
سرکوبی جریانات سیاسی پس از 9 خردلد 4608
2a احزاب صوری وابسته به سلطنت و از طرفی گروههای مسلح و سازمانهی
nem
از 196070 ت0966( جریان چپ , جریان لیبرال و ملی گرا , جریان مذهبی )
۱
از سال 20 تا 1966
۱ reas)
صفحه 5:
تعر یف مساله :
با را
"" ناكارآمدى احزاب در نفوذ مؤثر بر عوامل قدرت در نظام
دولتى ايران
احزاب سياسي در ايران نقشى در تعيين عوامل قدرتمند در داخل نظام دولتى ايران
ندارند يا نقش بسیار ضعیف و ناکا رآمدی را ایفا می نمایند.
مسائل فرعی
عدم کارآمدی احزاب در روند سیاست گذاری
ب 2
ECTS feu en tera b na len irre Pee
5 DAPPER Te eS | ۲۳
لا
لا
* عدم sale احزاب وميزان تاثير يذيرى زياد آنان از نخبكان سياسى
لا
لا
صفحه 6:
0
er eh ae fare eis (ened ا ات
ISS Slee tee Byers ee eee
Oe eae eee Ee ees Set Te De ey y Tene
حادثه
ماجراى آقا زاده ها و عدم نتيجه از افشاككريهاى جسته و كريخته و لوث شدن ماجرا
eS اام ا 6
ات اد اس سم بر لس
شانتاژهای سیاسی و استعفاهای دسته جمعی نمایندگان مجلس ششم در پایان دوره نمایندگی
Sige ماندن ope tol مطبوعات ب بعلت بلسي : 221 ۳
اصلاح طلب و عدم تحقق شعارهای انتخاباتی آنان
ا ا Cpe re 0 2 ۱۳
Tees) ا ا ا ا 0
eaTed ا ا ال ا Peewee
اجراى ناكارآمد طرحهاى بزرك ملى و كشورى مانند طرح ملى نيشكر و يا مساله ترافيك
A
ات
EN yee Eo ora
Aegon)
صفحه 7:
FP ORTON SF)
ضعیف بودن جامعه نسبت به دولت و حضور پررنگ دولت در تمامی
عرصه ها
ا ا ا ا ا 0
بل
" مبارزات بيهوده و كشمكش هاى داخلى بجاى مشكلات اصلى جامعه
ا ا eee ee Te ل ا ا 0ت
" محدوديتهايى كه از نظر حقوقى براى تشكيل و فعاليت احزاب يس از
تصويب قانون احزاب و فعاليت أنها در شهریور (9606) بوجود آمد .
# شکل گیری تفکری که همه پدیده ها را از دید حق و باطل می نگریست
صفحه 8:
علل دیگر مساله :
استبداد و ساختار مطلقه قدرت
فقدان امنیت و وجود احساس نا امنی
[۱ NOS Serge TCE Py LPO
فقدان تحولات بنیادین در فرماسیون اجتماعی و تقابل میان سنت و تجدد
بدبینی و ناآگاهی عمومی نسبت به جایگاه احزاب
Peete eS eee ee eee Herne Cre terrae)
وجود احزاب دستوری و وابسته به دولت
وابستگی احزاب به بیگانگان و ایدئولوژی های الحادی
EAE See Ce re Coren ا ا
Des ao Cw Se
صفحه 9:
«See 00
مبانی تثوریک تحقیق :
*# حزب چیست ؟
سازمانى سياسى كه براى همسو كردن منافع كروه هاى اجتماعى و سمت و سو
ور کی
و م
احزاب برای گرفتن قدرت دولتی و سیاسی مبارزه می کنند ولی گروه های مذکور
he eae ere Rte Sit TU) e san) و
_ وظایف احزاب :
و تس ails gules, gla iy By Eg eh
زمینه سازی برای مشارکت گسترده مردم از طریق ابزارهای سیاسی
eee Te) ل م
SE OE IDE TO ا ا Se eee Ee)
نيابى به قدرت دولتى
صفحه 10:
ويزكى هاى حزب :
* از طریق انتخابات و مبارزات مسالمت پارلمانی قدرت سیاسی بدست می آورند
i Een eee OT bers bee Cnn pr bye
eee ene Tee Serene ter Ww ene eE ee ae as
cre pe es
* تلاش در جهت بدست گیری مستفیم قدرت سیاسی یا شراکت در آن یا کسب اهداف
er مت
(oe oe ل
2 دا ل ا ل سم , يعنى تشكيلات حزب با
مردن رهبران و بنيادكذاران از هم ن
* دارا د ا ماو يرن ل لور
نه گون دارند.
۱
کشور باشند و تلهابه اعمال نفوذ بر قدرت سیاسی حاکم بسنده تكنند
۱
صفحه 11:
کارویژه های احزاب سیاسی :
شكل دادن به افكار عمومى
0 IPEDS)
سياست كذارى
ا كا 0
تجميع و انعكاس مشالبات مشروع و قانونى مردم به نظام
نظارت بر قدرت سیاسی و کنترل آن
ايجاد محيطى مسالمت آميز جهت حل و فصل اختلافات
6
مبارزه سیاسی بصورت مسالمت آمیز و عدم مبارزه قهر آمیز
صفحه 12:
000 ary
eee nse yer ات ا
كوشش براى شكل كيرى نوعى دموكراسى محدود
Mere Ropers ل
een ere TEEN Reece feat ten ep eel Oe eS
۱ CEC Ieee ا
villi
تشویق فعالیتهای مطبوعاتی مستقل و گسترش نسبی آزادی مطبوعات
" تلاش براى تقويت مكانيسمهاى ارزيابى و نقد سياسى و اجتماعى
" تلاش در راستاى عقلانى تر كردن سياست خارجى و خروج از انزواى سياسى
0
ECS il ا ات ل
تلاش در جهت كسب حمايت مردمى و افكار عمومى
صفحه 13:
3
گنتگر با کتر صادق زیبا کلام * تاریخ اتشار زسه شنبه, 40 تیرماه 40077 * نشریه الکترونیکی
۹۹۹
Pan RSPR ere: ea aay eeet coment reas esr bm
DE REC OS AO koa A Renee eae ese ol ey
SettET ta eRe eee ا ا ا
ی ی ره رای سر خر زارد جر
اراده ملی * ( تاريخ دریافت: 00/ 9/ 0
دکتر مهردادپینده * ترا بر مر بخش اول احزاب در کشورهای پیشرفته * برگرفته از
0
ا ا ا ال رت 25200
سید مصطفي تقوي * واكاوي نقش گروه ها و حزب ها در مبارزه ایرانیان
er احزاب؛ توعه اس موع و مشکلات )برس موردي جامه و حکمت در
eo
على طايفى * آسيبشناسى اجتماعى احزاب در ايران * بركرفته از cere tne eee
000 ا pee errno مت
۱
با قلاب اسلامی
مهرداد بهار * تاریخ مختصر احزاب سیاسی ايران * تاریخ انتشار : 1996
ناکارآمدی احزاب در نفوذ مؤثر بر عوامل قدرت
در نظام دولتی جمهوری اسالمی ایران
استاد :جناب آقای منشی ز$اده
گردآورنده :حسن عارفی نیا
در$س :بررسی مسائل مدیریت دولتی ایران
سال تحصیلی 88 - 87
مقدمه :
بعد از پذیرش قطعنامه 598و خاتمه جنگ 8ساله عراق با ایران و فعال شدن
نیروهای سیاسی در عرصه سیاسی و اجتماعی ,جناح بندی درون نظام
سیاسی نیز وضوح بیشتری پیداکرد و آشکار گردید و درچهارچوب آن
احزاب و گروه هایی به فعالیتهای سیاسی با هدف کسب قدرت
پرداختند.اوج فعالیتهای حزبی انتخابات ریاست جمهوری در خرداد 76
و 80و انتخابات 78بود.با این حال هنوز ابهاماتی در خصوص تاثیر
گذاری احزاب بر عوامل قدرتی در ایران وجود .در این مختصر پس از
بررسی اجمالی تاریخچه احزاب و گروه های سیاسی در ایران به این
مساله پرداخته میشود که آییا اصوال این گروه ها اثری بر عوامل قدرت
در این کشور دارند یا نقش آنان نمادین و ظاهری است .
هدف ارائه مطالب :
در این چکیده سعی گردید ه برر$سی شود نقش احزاب و گروه
های سیاسی تا چه حد در تعیین و جابجایی عوامل با نفوذ
تاثیر گذار بوده و آیا همانطور که در باال اشار$ه شد آیا این
گروهها در ایران وظایف خود را بخوبی انجام می دهند یا
اینکه خود آنها آلت دست کانون ها و عوامل قدر$تمند نظام
دولتی ایران هستند و همچنین علل و موانع این گر$وه ها در
ر$اه کسب اهداف و خواسته هایشان چیست ؟لذا ذیال ضمن
تعریف مساله به واکاوی نقش احزاب درشر$ائط حال حاضر
ایران می پرداز$یم .
تاریخچه احزاب سیاسی در ایران :
پیدایش احزا$ب پس از پیروزی جنبش مشروطه
سرکوب فعالیتهای حزبی در دوره رضاخانی
فضای باز سیاسی در شهریئر 1320همزمان با بقدرت رسیدن محمدرضا پهلوی
سرکوب احزاب در سال 1327در پی ترور ناموفق شاه
اوج گیری فعالیت احزاب در زمان مصدق ( 1330تا ) 1332
حذف جریانات سیاسی از کودتای 28مردا$د 1332تا زمان بقدرت رسیدن کندی
() 1339
فضای باز موقت سیاسی از 1339تا 1342
سرکوبی جریانات سیاسی پس از 15خردا$د 1342
شکل گیری احزاب صوری وابسته به سلطنت و از طرفی گروههای مسلح و سازمانهی
چریکی
از 1357تا (1360جریان چپ ,جریان لیبرال و ملی گرا ,جریان مذهبی )
از خرداد 1360تا 1376
از سال 76تا 1384
از سال 1384تاکنون
تعریف مساله :
مساله اصلی :
ناکار$آمدی احزاب در نفوذ مؤثر بر عوامل قدرت در نظام
دولتی ایران
احزاب سیاسی در ایران نقشی در تعیین عوامل قدرتمند در داخل نظام دولتی ایران
ندارند یا نقش بسیار ضعیف و ناکارآمدی را ایفا می نمایند.
مسائل فرعی :
عدم کارآمدی احزاب در روند سیاست گذاری
عدم کارآمدی احزاب در پرورش نخبگان سیاسی
عدم کارآمدی احزاب ومیزان تاثیر پذیری زیاد آنان از نخبگان سیاسی
میزان تغییر اوضاع اجتماعی ,سیاسی و ...پس از انتخابات
تنش های و اختالفات داخلی احزاب قبل و پس از انتخابات
پیامد های وجود مساله :
حادثه 18تیر سال 87 $در خوابگاه کوی دانشگاه تهران و عدم توانایی احزاب اصالح
طلب در کنترل جریان و نتیجه گیری مؤثر از آن
حادثه ترور سعید حجاریان و عدم نتیجه گیری در خصوص محاکمه ضارب و عوامل
حادثه
ماجرای آقا زاده ها و عدم نتیجه از افشاگریهای جسته و گریخته و لوث شدن ماجرا
درگیریهای سیاسی بی مورد و بی اثر در شورای شهر تهران با وجود تبلیغات فرا$وان جهت
احیای این امر مهم قانون اساسی
شانتاژهای سیاسی و استعفاهای دسته جمعی نمایندگان مجلس ششم در پایان دوره نمایندگی
مسکوت ماندن اصالح قانون مطبوعات بعلت موضع گیریهای تعصبی و نابجای احزاب
اصالح طلب و عدم تحقق شعارهای انتخاباتی آنان
افزایش نارضایتی مردم بخاطر حل نشدن مشکالت جامعه و عدم تحقق شعارهای انتخاباتی
و نمایش کاهش اعتماد به احزاب از طریق شرکت کمتر در ا$نتخابات مجلس هفتم
حل نشدن معضالت بزرگ کشور و ناهماهنگی امورات کشوری و در نتیجه عدم اجرا و یا
اجرای ناکارآمد طرحهای بزرگ ملی و کشوری مانند طرح ملی نیشکر و یا مساله ترافیک
تهران
تعطیلی گسترده روزنامه های وابسته به احزاب اصالح طلب و عدم تحقق اجرای رسالت
رسانه ای آنها
دالیل وجود مساله :
ضعیف بودن جامعه نسبت به دولت و حضور پررنگ دولت در تمامی
عرصه ها
عدم استفاده از فرصتهای محدود بدست آمده در جهت نهادینه کردن
دموکراسی و تثبیت نهادهای آن
مبارزات بیهوده و کشمکش های داخلی بجای مشکالت اصلی جامعه
شخصی بودن قدرت سیاسی و خصوصیات برجسته کادر رهبری سیاسی
محدودیتهایی که از نظر حقوقی برای تشکیل و فعالیت احزاب پس از
تصویب قانون احزاب و فعالیت آنها در شهریور 1360بوجود آمد .
شکل گیری تفکری که همه پدیده ها را از دید حق و باطل می نگریست
علل دیگر مساله :
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
.8
.9
.10
استبداد و ساختار مطلقه قدرت
فقد$ان امنیت و وجود احساس نا امنی
حضور مداوم ایالت و عشایر در عرصه های سیاسی
فقدان تحوالت بنیادین در فرماسیون اجتماعی و تقابل میان سنت و تجدد
بدبینی و ناآگاهی عمومی نسبت به جایگاه احزاب
ضعف جامعه مدنی و نبود یا کمی تجربه مشارکتهای سیاسی
وجود احزاب دستوری و وابسته به دولت
وابستگی احزاب به بیگانگان و ایدئولوژی های الحادی
تاثیرات جنگ جهانی دوم و جنگ تحمیلی عراق بر تحرک و رکود احزاب
عدم آگاهی از کارویژه های احزاب
مبانی تئوریک تحقیق :
حزب چیست ؟
سازمانی سیاسی که برای همسو کردن منافع گروه های اجتماعی و سمت و سو
دادن به آنها مبارزه و تالش می کنند.
تفاوت میان حزب و گروه های منفعت و صنفی ( مثل اتحادیه های کارگری )
:
احزاب برای گرفتن قدرت دولتی و سیاسی مبارزه می کنند ولی گروه های مذکور
به عنوان نهاد نمی خواهند مستقیما قدرت سیاسی را بر عهده گیرند.
وظایف احزاب :
.1فعالیت در جهت تحقق آرمانهایی مانند رهایی انسان ,تحقق آزادی و عدالت
.2زمینه سازی برای مشارکت گسترده مردم از طریق ابزارهای سیاسی
.3تالش برای بدست آوردن قدرت دولتی
.4ارائه برنامه های جانشین و فعالیت به عنوان اپوزوسیون در صورت عدم
دستیابی به قدرت دولتی
ویژگی های حزب :
از طریق انتخابات و مبارزات مسالمت پارلمانی قدرت سیاسی بدست می آورند
دارای سلسله مراتبی هستند که حافظ انسجام و هماهنگی حزب باشد
دارای جهان بینی ,ایدئولوژی,شعار,فلسفه سیاسی ,جهت گیری طبقاتی ,استراتژی و
تاکتیک مبارزه باشد
تالش در جهت بدست گیری مستقیم قدرت سیاسی یا شراکت در آن یا کسب اهداف
مادی و معنوی در پرتو آن
الپالومبارا و واینر ( تعریف حزب )
دارای سازمان های پایدار و مرکزی و رهبری کننده است ,یعنی تشکیالت حزب با
مردن رهبران و بنیادگذاران از هم نپاشد.
دارای سازمانهای محلی پایدار هستند که با سازمان مرکزی حزب پیوند همیشگی و
گونه گون دارند.
رهبری مرکزی و محلی حزب باید مصمم در بدست آوردن قدرت سیاسی در پهنه
کشور باشند و تنها به اعمال نفوذ بر قدرت سیاسی حاکم بسنده نکنند
از پشتیبانی توده مردم برخوردار باشد.
کارویژه های احزاب سیاسی :
شکل دادن به افکار عمومی
معرفی کاندیداها ( نامزدهای انتخاباتی )
سیاست گذاری
افزایش آگاهی مردم
تجمیع و انعکاس مشالبات مشروع و قانونی مردم به نظام
نظارت بر قدرت سیاسی و کنترل آن
ایجاد محیطی مسالمت آمیز جهت حل و فصل اختالفات
آموزش سیاسی
مبارزه سیاسی بصورت مسالمت آمیز و عدم مبارزه قهر آمیز
راه حلهای ارائه شده :
تاکید بر اصالت قانون و نهادینه شدن آن
کوشش برای شکل گیری نوعی دموکراسی محدود
تشویق مشارکت سیاسی مردم و حضور آنها در دوره های مختلف انتخابات
انجام کوشش هایی در جهت تقویت تشکیالت و نهادهای جامعه مدنی
اقداماتی در راستای نهادمند کردن نظام سیاسی و نظارت بر اجرای قانون
اساسی
تشویق فعالیتهای مطبوعاتی مستقل و گسترش نسبی آزادی مطبوعات
تالش برای تقویت مکانیسمهای ارزیابی و نقد سیاسی و اجتماعی
تالش در راستای عقالنی تر کردن سیاست خارجی و خروج از انزوای سیاسی
در سطح بین الملل
توجه و اجرای کارویژه های تعریف شده
تالش در جهت کسب حمایت مردمی و افکار عمومی
منابع :
گفتگو با دكتر صادق زيبا كالم * تاريخ انتشار :سه شنبه 18 ،تیرماه * 1387نشریه الکترونیکی
روناhtm.
بهزاد عبدی * تاريخ انتشار :سه شنبه 18 ،تیرماه * 1387نشریه الکترونیکی روناhtm.
گفتگو با دكتر رجايي * تاريخ انتشار :سه شنبه 18 ،تیرماه * 1387نشریه الکترونیکی روناhtm.
علل ناكارآمدي احزاب سياسي در ايران * برگرفته از سایت fardanews.com :
غالمرضا ضابط پور * ناكارآمدى احزاب سياسى در ايران معاصر) مطالعه موردى حزب توده و حزب
اراده ملى * ( تاريخ دريافت80 /9 /10 :
دکتر مهرداد پاینده * نقش احزاب در دمکراسی ـ بخش اول احزاب در کشورهای پیشرفته * برگرفته از
سایت talashonline :
دکتر رنگين دادفر سپنتا * ( مورخ اکتبر * )2003برگرفته از شمارهء 26مجلهء آسمايی
سيد مصطفي تقوي * واكاوي نقش گروه ها و حزب ها در مبارزه ايرانیان
عبدالعزيز مولودي * احزاب ،توسعه سياسي ،موانع و مشكالت )بررسي موردي جامعه و حكومت در
ايران(
علی طايفی * آسیبشناسی اجتماعی احزاب در ايران * برگرفته از سایت foroneiran.com :
سيدمرتضي مبلغ * ائتالف هاي سياسي و انتخاباتي * نقل از روزنامه اعتماد
محمد افخمی اردکانی (دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان) * عملکرد احزاب سیا سی
در ایران قبل و بعد از انقالب اسالمی
مهرداد بهار * تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران * تاریخ انتشار .1363 :