صفحه 1:
صفحه 2:
بررسي نقش رفتار سياسي
در عملكرد نيروي انساني
( a8 59 Gh 095 Colo) S|
صفحه 3:
۱ بر ان I See only)
ا که peewee] King Os Kiegere fr MES] RCI)
رت See ee Re beh
آنها رفتار سیاستمدارانه است .
صفحه 4:
ا ee OL Laer ا 2
Sr Oe ee Bel ee Re oe Cylon)
متهم کرد که نسبت به سياستهاي سازماني کم توجه بوده است. es
ا
ما محدود باقى خواهد ماند .
صفحه 5:
ا ا ا ا 1
oe eangoeSPO IE PIED ED) را
ale 0۳0 به tees Bee ener ore -_-۳
لت ور و کر
ee nea Eero. زر
و به دنبال افزایش رضایت گروههاي مختلف . تصميم گيري موثر و
افزایش بهرهوري است.
صفحه 6:
)١ رفتار به نفع خود
۲ ف رآیند طبيعي تصمیم گيري.
صفحه 7:
eee تأمين خواستهدهاي شخصي خودش أاسث”
صفحه 8:
7”
8 تضاد و اختلاف بین افراد و گروهه-امورد استفاده
Fe eer dere Pee] ey | Moree ee secre)
Pere we ا
(Cer ا (ao hete)
صفحه 9:
cin Eo pine cule jL3, سرت عادي. زرا
ccd ا ا ات لك 58
ا زر
تصمیمات. سختگيري در مقررات و سدکردن راه کظ
مشيهاي سازماني.
صفحه 10:
بدان وسیله قوانین ومقررات مربوطه نقضص
ار سس استعلاجي واعتراضهاي نهاد ين
0 پارتيبازي ء داد و ستدهاي دورن سازماني:
شایعهپراکنی» نشت اطلاعات محرمانه .
صفحه 11:
Deere eee eed ene ey رز
| ا ال نت
| ا IRC S ل pee paar ۱
اطلاعات یا منابع .نمونههاي ديگري از بعد منفي سیاست است .
صفحه 12:
يتن گروههاي مختلف و ذينفعهادر سازمان است "7
(YY verse bes eres)
صفحه 13:
اد بر رن
- آهمیت رضایت شغلی کار کنان
- توسعه دانش مدیریت
كنا كيد بررمشاركت
صفحه 14:
- عدم بکارگيري شیوه عقلايي براي شرایط پیچیده
- برنامههاي بهبود و بازسازي سازمان
- اهمیت نقش رضایت گروهها و ذي نفعها
صفحه 15:
ا ا 0 سياسي تا زملني حفظ ميشود که ماقم
گروههاي ذي نفع را تأمین کند و يك اثتلاف پویا از افراد و گروهها
ايجاد كند.
صفحه 16:
21۰: افرادی که بر لین باورند که ميتوانند محیطشان را نیز کنترل
Bee a ate ee eee rele)
Feces ip cn error I freee Cae pel Ce tal
Biter eer eV |e PET ICI eR ESC St
صفحه 17:
۲- ابهام در قوائین و معررات سارتان
0
Weer a رل
Pome ee re)
Pees ape sir era
00
۸- جایگزین کردن مدیر
4- تخصيص منابع
صفحه 18:
را Nea
ائتلاف
0 ym)
CF!
ا ا ا ل peers
صفحه 19:
رت 20
۱ توجه به حالات رواني فرد
۲- کنترل دستور جلسه
۱
۴ کنترل پارامترهاي تصمیم گيري
)* ا
صفحه 20:
سازمانی حائز اهمیت میباشد . (میچل.شکر ت.۱۳۷۳.ص 13۰۲
أ) خردمندي فني
'؟) خردمندي سازمانى
۳
صفحه 21:
بلوغ متوسط سازمانهاي واجد
ساختار پیچیده
بلوغ کامل و تمام سازمانهاي | حمایت. حفظ و
بيجيده رت
صفحه 22:
sf کاهش عدم اطمینان در سیستم
۳-ارتباطات باز
۴-شفاف سازي فرآیند تخصیص منابع
لد مطلوب
eens bcp celine pe epee | اك
CEES Wort er eee eee ele S OMT ei f
4 توانمند سازي همه جانبه كار كنان
صفحه 23:
صفحه 24:
1 Ae a en rele Corr
ذينفع درون سازمان مورد توجه قرار نمي رز
زر OES ا
رز رم ee COO eRe ا ا
قرار ميگیرد. تعارض امري عادي است و اهداف و تصمیمها نتیجه اعمال
مذّاکرهها و مصالحههايي است که بین اعضاي سازمان انجام شدهاست.
صفحه 25:
سازمان , سهيم كتند. از اين طريق نه تنها مر راار رت
نمي دهندء بلكه توانمندتر مي شوند و قدرت سارمان خود را افراکس
ميدهند. يك مدیر با داشتن و بكارگيري دیدگاه سياسي در
سازمان میتواند چنین عملی داشته باشد .
صفحه 26:
اطلاعات و حمایت لازم جهت اتخاذ تصمیمات اگاهانه در 25
Bee Tet ee eee Se باشند مي توانند
صفحه 27:
قدرت بيشتري گردد.
صفحه 28:
اغلب ازاين جهت مورد انتقاد قرا كرفته است كه
بيشرفته سياسى بى بهره بوده است.
يكي از دلايلي که اقدام سياسي را توجیه ميکند. حذف مقاومتها و
يذيرش بيشتر نيروها از برنامههاي تغيير و تحول سازماني است.
صفحه 29:
بیت مشار
توان به خويي مد بر
كند كه بتوان به خوبي
eee 7
لا(
اعمال كرد.
صفحه 30:
در این روش کوشش ميشود تا علایق و نگرانيهای طرف 7
شود و به دنبال حل مسأله و ياقتن راهحلهايي برآى تا ترش
ا ا ا ل 0
احساس ميکنند که برنده شدهاند. این رویکرد از میان پنج شیوه
Eee ا Cs bd ee ee)
صفحه 31:
Ty Tes ea CLOSE Syren [ROU ee)
Breer ا roar es
صفحه 32:
صفحه 33:
سازمانها داراي هدفهاي کوناهمدت و بلندمدت نیستند
ia CO trey Meee neue Rene ry ty ene Web ere fer)
مجراي اقدامات يك سازمان تأمیین شوند. سازمان واحدهاي قابل رن
هستند و هویت آنها تا زماني حفظ ميشود که منافع گوناگون گروههاي
ذينفع تأمین شود .
صفحه 34:
احم از کاربرد تتزري رفایت
گروههای Ce 0 انذارة كبرق بهرهوری ساره
ا 0 رفتار سياسي است .
ا 2 220 7ن
صفحه 35:
بررسـي نقش رفتـار سيـاسي
در عملكرد نيروي انساني
(رضـايت گروه هاي ذي نفـع )
مفهـوم رفتار سياسـي
بر اساس ديدگاه سياسي ،موجوديت يك س ازمان ب راي
تامين هدف هاي مشترك و وسيلهاي است ب راي ت امين
رض ايت و من افع اف راد و گروهه ايي ك ه ب ر آن اث ر
ميگذارند .به همين دليل دانشمندان بيان ميدارند ك ه
مديران بايد سياستمداران خوبي باشند و الزمه پيش رفت
آنها رفتار سياستمدارانه است .
الي من پ ورتر ك ه س ابقه م ديريت آك ادمي م ديريت و رئيس بخش
روانشناسي صنعتي و سازماني انجمن روانشناسي آمريكا را دارد ،اخيرًا
اهميت سياست سازماني را مورد تأكيد ق رار داده اس ت .درخطابهه اي
اختتاميه رياست خود بيان داشته است ك ه در نوش تههاي س نتي رفت ار
سازماني ،به موضوع رفتار سياسي توجه اندكي شده است و مديريت را
متهم كرد كه نسبت به سياستهاي سازماني كم توجه بوده است .وي ب ر
اين باور است كه اگر با اين مسئله دست و پنجه نرم نكنيم ،تأثير رش ته
ما محدود باقي خواهد ماند .
در مورد رفتار سياسي ديدگاههاي متفاوتي وجود دارد ،بعض ي ب ه بع د
يكنند ،و بعضي به بعد منفي و
مثبت رفتار سياسي و مشروع آن توجه م
نامشروع آن تأكيد دارند .آنه ا ك ه از دي دگاه منفي ب ه اين واژه نگ اه
ميكنند ،سياست را فريب و نيرنگ و مقصد يا هدف كس ي ك ه چ نين
رفتاري را در پيش ميگيرد تأمين خواستههاي شخصي فرد است ،مردم
عامي از اين ديدگاه به واژه سياست نگ اه ميكنن د .دي دگاه مثبت اين
است كه رفتار سياسي يك فرآيند طبيعي در س ازمان اس ت ك ه از اين
طريق تعارضها ،اختالفهاي بين گروههاي مختلف و ذينفع را بررسي
و به دنبال افزايش رض ايت گروهه اي مختل ف ،تص ميمگيري م ؤثر و
افزايش بهرهوري است.
رفتار سياسي و سياست يع ني بك ارگيري ق درت ب ه منظ ور
اعمال نفوذ بر فرآيند تصميمگيري ب راي رس يدن ب ه ن تيجه.
اعمال قدرت و نفوذ باعث شده تا از واژه سياست دو تعري ف
ارائه شود :
)١رفتار به نفع خود
)٢فرآيند طبيعي تصميمگيري.
در نخستين تعريف بر آن نوع رفتار سياسي تأكيد ميشود كه
منافع شخص تأمين ميشود و اين نميتواند مورد تأيي د دانش
مديريت و سازمان باشد ،زيرا از اين دي دگاه رفت ار سياس ي
يعني فريب و نيرنگ و هدف كسي ك ه چ نين رفت اري را در
پيش مي گيرد ،تأمين خواستههاي شخصي خودش است .
ديدگاه دوم اين است كه رفتار سياسي يك فرآيند ط بيعي در
سازمان است كه بدان وس يله تع ارض ،تض اد و اختالف بين
گروههاي ذي نفع در سازمان را حل مي كند .در واقع سياست
يعني گفتگو ،مذاكره ،چانه زدن كه براي حل مسأله تعارض ،
تض اد و اختالف بين اف راد و گروهه ا م ورد اس تفاده ق رار
ميگيرد در مباني سازمان و مديريت ،سياست از ديدگاه دوم
مورد توجه قرار ميگيرد .
( ) Drory and Romm , 43,1990,pp.1133-54
رفتار سياسي بعد مشروع و نامشروع در سازمان پيدا ميكند:
رفتار سياسي مشروع يعني سياستهاي عادي روزان ه مانن د
شكايت كردن به سرپرست ،رعايت نكردن سلس له م راتب
اختي ارات ،تش كيل ائتالفه ا ،ايج اد موان ع ب ر س ر راه
تص ميمات ،س ختگيري در مق ررات و س دكردن راه خ ط
مشيهاي سازماني.
از سوي ديگر رفتارهاي سياسي نامشروع آنهايي هستند كه
بدان وسيله قوانين ومق ررات مربوط ه نقض ميش وند ،اين
كارها را اخاللگري مينامند ،مانند درخواستهاي گ روهي
براي مرخص ي اس تعالجي و اعتراضه اي نه ادين ،كس ب
منافع فردي ،پارتيب ازي ،داد و س تدهاي دورن س ازماني،
شايعهپراكني ،نشت اطالعات محرمانه .
رفتار سياسي ميتواند جنبههاي مثبت و منفي داشته باشد :
بعد منفي سياست در قالب دنبال نمودن بيش از حد نفع شخص ي ،مي ل
به در نظر گرفتن بيشتر موقعيتها در ق الب اص طالحات ب رد ـ ب اخت
(اگر من برنده باش م ـ ش ما باي د بازن ده باش يد) بج اي اص طالحات
برد ـ برد و استفاده غالب از تاكتيكهاي مب ارزاتي نظ ير پنه ان ك اري،
غافلگير كردن ،حفظ دستور جلسات به صورت محرمانه ،مخفي ك ردن
اطالعات و فريبكاري نمود پيدا ميكند .اس تفاده غ ير ق انوني از اختي ار،
اطالعات يا منابع ،نمونههاي ديگري از بعد منفي سياست است .
بعـد مثبت در قالـب پيگيـري منافـع سازمـان و گـروهها،
در نظـر گـرفتن موقعيتهـا در قالـب اصطالحـات
برد -برد .درگير شدن در حل و فصل تضادها و اختالفهاي
بين گروهه اي مختل ف و ذينفعه ا در س ازمان اس ت .
( پارسائيان و اعرابي ،ص) ٦٨٨
اهميـت رفتار سياسي در سازمـان :
وجود هدفهاي مبهم براي سازمانها كمبود منابع افزايش نقش استراتژيك نيروي انساني در سازمان اهميت رضايت شغلي كاركنان توسعه دانش مديريت -تأكيد بر مشاركت
تغييرات محيطي و شرايط پر تالطم پيچيدهتر شدن فرآيند تصميمگيري عدم بكارگيري شيوه عقاليي براي شرايط پيچيده امروزي برنامههاي بهبود و بازسازي سازمان -اهميت نقش رضايت گروهها و ذينفعها
از ديدگاه سياسي ،س ازمان وس يلهاي اس ت ب راي ت أمين اه داف و
خواستههاي افراد و گروههايي كه به آن اثر ميگذارند.
موجوديت سازمان براي تأمين هدفهاي مش ترك اس ت و وس يلهاي
است براي تأمين منافع افراد و گروههايي كه بر آن اثر ميگذارند .
هويت يك سازمان از ديدگاه سياسي تا زماني حفظ ميشود كه من افع
گروههاي ذي نفع را تأمين كند و يك ائتالف پوي ا از اف راد و گروهه ا
ايجاد كند.
چـرا رفتار سياسي در سازمان شكل ميگيـرد ؟
الف) عوامل فردي :
افرادي كه نياز شديد به قدرت ،آزادي عمل ،امنيت و قدرت مقام دارند.
افرادی که بر اين باورند كه ميتوانند محيطشان را نيز كنترل نمايند ،نقش
فعالي را پيش ميگيرند و شرايط را به نفع خود جهت ميدهند.
نهايتًا اينكه افرادي كه داراي سطح آمادگي بااليي هستند كمتر از ديگران
از طريق رفتارهاي سياسي غير قانوني به دنبال اهداف و منافع خود هستند.
ب ) عوامل سازماني :
١ـ هدف هاي نامشخص
٢ـ ابهام در قوانين و مقررات سازمان
٣ـ فرهنگ سازماني :
٤ـ نامشخص بودن فرآيند تصميمگيري
٥ـ شرايط محيطي سازمان
٦ـ تغيير و تحول در سازمان
٧ـ ايجاد هماهنگي
٨ـ جايگزين كردن مدير
٩ـ تخصيص منابع
تاكتيكهـاي سياسي در سازمـان :
١ـ مشورت
٢ـ متقاعد سازي منطقي
٣ـ متوسل شدن به ارزشها و اعتقادات
٤ـ ائتالف
٥ـ توسل به مقامات عالي
-٦داد و ستد
٧ـ استفاده از اطالعات به عنوان ابزار سياسي
٨ـ ايجاد تصويري مطلوب از خود بر اساس شرايط
٩ـ ايجاد پايگا ه حمايتي براي خود
١٠ـ ائتالف با افراد قوي و با نفوذ
١١ـ توجه به حاالت رواني فرد
١٢ـ كنترل دستور جلسه
١٣ـ بازي سياسي
١٤ـ كنترل پارامترهاي تصميمگيري
١٥ـ تاكتيك تعريف و تمجيد
توسعـه خردمندي سياسي در سازمـان:
امروزه با توجه به مسائل مختلفي كه سازمانها با آن مواجه ميشوند،
سه ن وع خردمن دي ب راي فهم و درك فرآين د مس ائل و مش كالت
سازماني حائز اهميت ميباشد ( .ميچل،شكرك،١٣٧٣،ص)٦٠٣
)١خردمندي فني
)٢خردمندي سازمانی
)٣خردمندي سياسی
درجه بلوغ سازماني
هدف مورد نظر
سازمانها واجد
رشد اوليه
ساختار ساده
كارآيي
نوع خردمندي
فني
سازمانهاي واجد
بلوغ متوسط
همكاري و هماهنگی
ساختار پيچيده
سازماني
حمايت ،حفظ و
نگهداري مديريت
سياسي
سازمانهاي
بلوغ كامل و تمام
پيچيده
كنتـرل رفتار سياسي در سازمـان :
١ـ بكارگيري سبك مديريت مشاركتي
٢ـ كاهش عدم اطمينان در سيستم
٣ـ ارتباطات باز
٤ـ شفاف سازي فرآيند تخصيص منابع
٥ـ توسعه فرهنگ سياسي مطلوب
-٦مديريت از طريق آشكار سازي اسناد و مدارك
٧ـ ايجاد و توسعه آرمان مشترك درتمام سطوح سازمان
٨ـ توانمند سازي همه جانبه كاركنان
نقـش رفتار سياسي
در
ابعاد مختلف سازمـان
رفتـار سياسي و تصميمگيري :
الگوي سياسي نق دي ب ر الگ وي تص ميمگيري عقاليي وارد ميكن د و آن
اينست كه در آن ،منافع و هدفهاي گوناگون و ناهمگون افراد و گروهه اي
ذينفع درون سازمان مورد توجه قرار نميگيرد .بسياري دانشمندان مانن د
مارچ ،بالدريج ،ففر ديدگاه ائتالف را وارد سازمان و فراين د تص ميمگيري
كردند .در الگوي سياسي ،سازمان از همة زوايا و ابعاد مختلف مورد توجه
قرار ميگيرد ،تعارض امري عادي است و اهداف و تصميمها نتيجه اعم ال
مذاكرهها و مصالحههايي است كه بين اعضاي سازمان انجام شده است.
رفتـار سياسي و افزايش قدرت كاركنان :
توسعه قدرت :سهيم نمودن ديگران در قدرت
مديران موفق سعي ميكنن د ك ه ديگ ران را در ق درتهاي خ ود و
سازمان ،سهيم كنند .از اين طريق نه تنها قدرت خود را از دس ت
نميدهند ،بلكه توانمندتر ميشوند و قدرت سازمان خود را افزايش
ميدهند .يك م دير ب ا داش تن و بك ارگيري دي دگاه سياس ي در
سازمان ميتواند چنين عملي داشته باشد .
اگر بر اساس ديدگاه سياس ي ،ديگ ران در ق درت س هيم ش وند،
قدرت سازماني افزايش خواهد ي افت .س هيم ك ردن ديگ ران در
قدرت با موض وع از دس ت دادن ق درت متف اوت اس ت ،تف ويض
اختيار به معني از دس ت دادن ق درت نيس ت .اگ ر م ردم اب زار،
اطالعات و حمايت الزم جهت اتخاذ تص ميمات آگاه انهتر داش ته
باشند ميتوانند كارهاي بيشتر و بهتري انجام دهند .
يك مدير با تفويض اختيار ،قدرت خود را كاهش نخواهد داد ،بلكه
وي بدين وسيله قدرت خود و سازمان را افزايش ميدهد .زيرا زير
دس تان ب ه ج اي مق اومت و انتق اد از او ،ب ه او كم ك ميكنن د و
شرايطي را از طريق كار بهتر به وج ود ميآورن د ك ه وي ص احب
قدرت بيشتري گردد.
رفتـار سياسي و تغيير و تحول سازمـاني :
آنتومي كاب و مارگوليس در مقالهاي به نام “بهبود سازماني ،ي ك
ديدگاه سياسي” منتشر كردند و بيان داشتهاند ك ه بهب ود س ازماني
اغلب از اين جهت م ورد انتق اد قرارگرفت ه اس ت ك ه از ش يوههاي
پيشرفته سياسي بي بهره بوده است.
يكي از داليلي كه اقدام سياسي را توجيه ميكند ،حذف مقاومته ا و
پذيرش بيشتر نيروها از برنامههاي تغيير و تحول سازماني است.
رفتـار سياسي و بكارگيري مديريت مشاركتـي :
بكارگيري مديريت مشاركتي مس تلزم به ا دادن ب ه نقش گروهه ا و
همچنين توجه به منافع و اه داف و پ ذيرش مفروض ات yدر م ورد
انسانها است .بهرهمندي و بكارگيري ديدگاه سياس ي در س ازمان ،
اين شرايط را فراهم ميكند كه بتوان به خوبي مديريت مش اركتي را
اعمال كرد.
رفتـار سياسي و مديريت تعـارض :
رويكرد مبتني بر اعتماد متقابل و همكاری :( )Collaborating Approach
در اين روش كوشش ميشود تا عاليق و نگرانيهاي ط رفين مش خص
شود و به دنبال حل مسأله و ي افتن راهحله ايي ب راي عل ل تع ارض
است ،نه يافتن عيب و ايراد و سرزنش ديگران .به اين ترتيب ،ط رفين
احساس ميكنند كه برنده ش دهاند .اين رويك رد از مي ان پنج ش يوه
مطرح شده ،تاكيد به استراتژي برد -برد دارد .
رويكرد مبتني بر اعتماد متقابل نيازمند خردمن دي متقاب ل سياس ي و
توسعه ديدگاه مثبت رفتار سياسي در سازمان دارد .زيرا همانطور ك ه
مالحظه شد اين رويكرد تاكيد بر چانهزني ،مذاكره ،گفتگو ،توج ه ب ه
منافع طرفين و چشم انذاز و اهداف مشترك دارد .
رفتـار سياسي و ارزيابي عملكـرد :
رفتار سياسي تأكيد به بازخور 360درجه در ارزيابي عملك رد دارد .
لپسينگر و لوسيا ( )١٩٩٧بيان مي كنند كه فرآيند بازخور ٣٦٠درجه
جمع ادراكات مرتبط با عملكرد يك فرد ،مدير يا سازمان است .
اين نوع ارزيابي عملكرد مستلزم توسعه خردمندي سياسي در سازمان
است .
ديدگاه سياسي و اندازه گيري بهرهوري سازمان :
روش مبتني بر كسب رضايت ذينفعها :
سازمانها داراي هدفهاي كوتاهمدت و بلندمدت نيستند ،بلك ه گروهه اي
ذينفع داراي هـدفهاي كوتاهمدت و بلندمدت هستند كـه ميخواهند از
مجراي اقدامات يك سازمان تأمين شوند .س ازمان واح دهاي قاب ل رش د
هستند و هويت آنها تا زماني حفظ ميشود كه من افع گون اگون گروهه اي
ذينفع تأمين شود .
ديدگاه مبتني ب ر سياس ت گون ه خاص ي از ك اربرد تئ وري رض ايت
گروههاي ذينفع است و ان دازهگيري به رهوري س ازمان و بهب ود آن
مستلزم بكارگيري ديدگاه رفتار سياسي است .
() Richardson,1996 ,pp 43 – 49
والسالم