سایر

نگرش سیستمی

صفحه 1:
Sinni:ziabari@gmail.co m

صفحه 2:
سید مهرداد ضیابری - سازمان مدیریت صنعتی

صفحه 3:
منابع : - باز آفرینی سازمان - راسل ایکاف - سازمان مدیرت سنتعتى ©- ينجمين فرمان - بيتر سنگه ده فرمان روش سیستمی - ژوئل دوروسني

صفحه 4:
5 نیم .هر دسته از اشیا را تحت عنوان خاصي بنامیم ودر. ه اي قرار دهم در طول زمان ار رز : افراط پیموده ايم که تیگ فا رمات يهاي ‎a‏ ‏بر يه وجوه افثراق صورت فته اند وبر ۳ كام بر ور يك سه كاحي ونگرش هاي متنوعي به کار مي رود وهمین نگرش هاو دیدگاً هها ي متفاوت سنگ زیر بناي آندیشه ي سيستمي است . (هیچینز. ص09 [] با عنایت به ويژگي هاي نگرش سيستماتيك وگسترش این طرز فکر در قلمروهاي علمي در سنوات آخیر »این گرایش تقوبت شده که کسب وکار ‎els,‏ ادازيآلا که درمقیاس بزرگ واقعآمجموعه هاي پیچیده اي هستند باید با چنین نگرشي مورد مطالعه وتحليل قرار كيرئد ومديريت امور أنها نیز بر اين نظريه استوار گردد.(میر سپاسي»00»ص)

صفحه 5:
دقت و جزء نگری * قرن ها دقت » جزء نگری و تقسیم بندی از سوی دانشمندان » تخصصی شدن علوم و ایجاد شاخه های نوین را در بر داشت . زمانی تجزیه و تحلیل »پایه . اساس شناخت محسوب می شد و توانایی رسیدن به کوچک ترین جز از هر موجودیتی به معنای دستیابی به ذات » خواص و ویزگی های آن موجود تلقی می 0 شد

صفحه 6:
اما يك سوال؟ * هدف از علم آموختن صرف است يا به كاركيرى آن ؟ ‎٠‏ يس جرا به رغم كسترش علوم كه قاعدتا بايستى حل مشكلات و كاهش لن را در يى داشته باشد مشكلات بيشتر و بيجيده تر شدند؟ ‎٠‏ علم و فن آوری اگرچه تسهیلاتی را برای انسان به ارمغان آورد اما خود موجد معضلات دیگری شد . مشکلاتی به مراتب پیچیده تر . ‎vere

صفحه 7:
‎a ~~ 9#‏ ۰ 1( سیستم» مجموعه اي از اجزاء است که در بك رابطه منظم با یکدیگر فعالیت مي کنند. ©. سیستم» مجموعه اي از اجزاء مرتبط است که در راستاي ‏دستيابي به مأموریت خاصي؛ نوع و نحوه ارتباط بین آنها بوجود آمده باشد.

صفحه 8:
اشبی در سال 1960 سیستم مجموعه ای است از. متغیر. ها که به وسیله یک ناظر ‎ead GIGI (observer)‏ اند . اين متغیر ها ممکن است اجزاء یک ماشین پیچیده ؛ یک ارگانیسم يا یک شبکه اجتماعی باشند. ) ‏يك واقعیت (شی مشاهده شده‎ ٠ » يك برداشت (درك) از واقعیت يك بیان (نمایش) از بریداشت صورت گرفته ‎٠‏ اشبي» اولي را ۲۱۵۲۱۱۳6 ۰ دومی را 5۷56۲۲ و سومی را ۲۳۱006۷ می نامید.

صفحه 9:
J.W. Gibbs * سیستم» بخشي از جهان وأقعي است که ما انتخاب و آنرا در ذهن خود به منظور در نظر گرفتن و بحث وبررسي تغییرات مختلفي که تحت شرایط متفاوت ممکن است در آن رخ دهد» از بقیه جهان جدا مي کنیم.

صفحه 10:
راسل ایکاف سیستم مجموعه اي از دو یا چند عنصر(]616۳060) است که سه شرط اساسی داشته باشد و هر عصر سیستم بسر رفتار و یا ویژگیهایکل (۷/۱۱016 .سیستب موثر لس به عنوان مثال رفتار اجزايي از بدن انسان مثل قلب و مغز و شش مي توانند عملکرد و ويژگيهاي .بدن انسان را به عنوان يك کل تحت تاثير قرار دهند .بين عناصر سیستم از نظر رفتاري و نوع تاثیر بر کل سیستم» وايستگي متقابل وجود دارد » يعني نحوه رفتار هر عنصر و نیز نحوه تاثیر هر عنصر بر کل سیستم» بستگي به چگونگي رفتار حداقل يك عنصر دیگر از سیستم دارد. به عنوان مثال در بدن انسان؛ نحوه رفتار چشم بستگي به ,نحوه رفتار مغز دارد ‎e‏ نشب دی مجترعه یر از سیم رد به سارت بل ای مه یجان ‎a 1‏ ۰ مرتبط ال که هیچ زیر گروه مستطی از آنهانمي توا تنل ‎ee ee‏

صفحه 11:
تفسير اين نظریه )- هر سيستم يك كل است كه نمى توان آن را به اجزا مستقل تقسيم نمود. ©- هر جزء سيستم؛ ويژگيهايي دارد که اگر از سیستم جدا شود؛ آنها را از دست مي دهد. به عنوان مثال چشم به عنوان جزني از سیستم بدن انسان» اگر از بدن جدا باشد» نخواهد دید. ‎-O‏ هر سیستم» ويژگيهايي دارد که در هیچ يك از اجزاءی بطور مستقل وجود ندارد. به عنوان مثال»انسان به عنوان يك سیستم مي تواند بخواند و بنویسد که هیچ يك از اجزاء بدن» به تنهايي قادر به اين كار نيستند. ‎

صفحه 12:
تفسير اين نظریه “6- وقتي سيستم به اجزاء مستقلي تقسيم شودء برخي از ويزكيهاي ضروري خود را از دست مي دهد. ©- اكر اجزاء يك موجوديت ‎S25 L (entity)‏ تعامل نداشته باشند» تشكيل يك مجموعه مي دهند نه يك سيستم به عبارت ديكرء مشخصه مهم يك سيستم؛ تعامل و ارتباط است و ويزكيهاي اصلي سيستم از تعامل اجزاء بدست مي آید نه از رفتار مستقل اجزاء. به عنوان مثال اگر قطعات يك خودرو را به صوريت منفك در يك مكان كنار يكديكر قرار دهيم» تشكيل خودرو نخواهند داد.

صفحه 13:
Feedback ‏بازخور‎ بازخورء فرايندي است که طي آن يك سیگنال» از زنجیره اي از روابط علي عبورکرده تا اینکه مجددا بر خودش تاثیر بگذارد. با توجه به نوع تأثیر مجددء دو نوع بازخور وجود دارد : بازخور مثبت : افزایش (کاهش) يك متغیر» نهایتا موجب افزايش (کاهش) بیشتر آن متغیر مي شود. بازخور منفي : افزايش (کاهش) در يك متغیر» نهایتا موجب کاهش (افزایش ) آن متغیر مي گردد.

صفحه 14:
مثال ‎ch‏ تغییر در دماي اتاق در اثر حمله هواي سرد را در نظر بگیرید. اين کاهش ممکن است منجر به فعالیت هاي مختلفي شود. مثلا افراد حاضر در اتاق لباس گرم بپوشند یا به اتاق گرم تر بروند يا ترموستاتبخاري را روشن نماید. فعالیت بخاري ممکن است موجب وقوع خيلي چیزها شود. مثلا سطح سوخت مخزن بخاري پایین بیاید و موجب خرید سوخت در آینده شود. یا موجب پوسيدگي و گسستگي کوره و تعمیر آن در آینده گردد. اما هیچ يك از اینها تاثیر بازخور روي دماي اتاق ندارند. فعالیت مهم کوره از دید ما (به عنوان ‏تحلیل گر دماي اتاق) تشعشع گرما در اتاق است که موجب افزایش دماي اتاق مي كردد. يعني يك کاهش در دماي اتاق» نهایتاً موجب افزایش در دماي ي اتاق شد.

صفحه 15:
( System Environment) Ln. سيسم محيط سيستم را عواملي تشكيل مي دهد كه در خارج از سيستم قرار مي شناسايي محيط و عوامل محيطي معمولا به سادكي أنجام نمي كيرد. زيرا مرز با محيط مرزهاي ظاهري لن نيست. ‎Ba‏ ‏تعريف جرجمنء محيطهء عوامل و اشيايي را شامل مي شود كه در رابطه خود با سیستم موثر و غیر قاب ند. او به مديران توصيه مي كند در رابطه با شناسايي عوامل محيطي دو سوال مطرح کنند : اول اينكهنايا عامل مورد نظر سيستم را متائر مي سازد يا خير ؟ اگر ياسخ اين سوال مثبت باشد» سوال دوم را بدينسان مطرح مي سازد : آيا سیستم قادر به تغییر لن عامل اسث ؟ بعبارت دیگر مي توآند آن محدودیت پا مانع را از پیش پاي فعالیت هاي خود بردارد ؟ در صورتي که پاسخ سوال دوم منفي باشده أن ‎eda‏ يك عامل محيطي است.

صفحه 16:
انواع سیستم ( 5۷5۲6۲۳ 010560 ) سیستم بسته سيستمي است که محیط ندارد. به عبارت دیگر» سيستمي است که هیچ تعاملي با هیچ عنصر خارجي ندارد. ( 5۷5۲6۲0 2 0۲ 516 ) حالت سیستم مجموعه ويژگيهاي يك سیستم را در هر لحظه از زمان» حالت سیستم در آن لحظه گویند. سیستم ایستا سيستمي است که يك حالت بیشتر ندارد. هیچ رويدادي در آن رخ نمي دهد.

صفحه 17:
انواع سیستم سيستمي است که حالت آن در طول زمان تغییر کند. در اين سیستم رویداد وجود دارد. ديناميك يااستاتيك بودن يك سیستم بستگي به ناظر و منظور دارد. به عنوان مثال يك سازه فلزي ممکن است از دید ما استاتيك و از دید يك مهندس ‎vo jhe‏ ديناميك باشد. Alia yay plans (HOMeostatic System) يك سیستم استاتيك است که عناصر و محیط آن ديناميك باشند. اين نوع سیستمها در برابر تغييراتي که درمحیط آنها بوجود آید و نیز در برابر اختلال هايي که از درون بر آنها وارد آید» واکنش نشان داده و اين واکنش در برابر خنثي سازي تغییر است. به عنوان مثال يك ساختمان را در نظر بگیرید که دماي درون خودرا در برابر تغییر دماي محیط ثابت نگه مي دارد. بدن انسا نيز كه سعي مي کند دماي دروني خود را ترمیزان مشخصي ثابت نگه دارد. از این دیدگاه يك سیستم هومواستاتيك است.

صفحه 18:
قوانین تفکر سیستمی

صفحه 19:
نباید شرایط محيطي را سرزنش کرد لاانسانها عموماً تمایل دارند مشکلات خود یا سیستم مورد مطالعه را به محیط نسبت دهند. به عنوان مثال دريك شرکت توليدي واحد فروش. واحد تولید را مقصر مي داند : محصول توليدي ‎Lal‏ کیفیت لازم را ندارد و الاما فروش زيادي داشتیم. بخش تولید. بخش مهندسي را مقصر مي داند : آنهاً دست به آچار نیستند و طراحي هاي آنها ایراد دارد. بخش مهندسي از بازاريابي گله مي کند: آنها مرتباً مشخصات محصول را تغییر مي دهند. در سطح شرکت هاء دشمن ممکن است رقباء قانون کارء قوانین دولتي و یا حتي مشترياني باشند که اقدام به خرید محصولات رقبا مي کنند ! آين نوع نگرش موجب مي شود هیچ گاه نتوانیم اقدام به حل مسائل نماییم.

صفحه 20:
راسل ایکاف مانع فوق را تحت ‎Rationality olse‏ توضیح می دهد. وقتی رفتار کسی مورد انتظار ما نیست و نمی ‎esi ly ol als‏ کنیم او را ۱۳۲۵10۳۱ (غیر منطقیء غير معقول) می نامیم . وقتی فرض می کنیم که کسی يا دیگران نامعقول هستند » نمی توانیم مسائل را حل كنيم . تجربه ایکاف در هند کتاب الگوی پنجره و آیینه زندگی امیرکبیر فخلیل: اتحطاظ مسلمين

صفحه 21:
بنابراین تأکید بر نسبت ندادن مشکلات به شرایط محیطی و دشمن بیرونی» به معنای انکار وجود دشمن نیست بلکه نحوه پاسخ سیستم به رفتار دشمن» مورد تأکید است ۰ فقدان دشمن برای یک تمدن امری زیان آور است. انحطاط از زمانی آغاز می شود که دیکر مبارزه ای در کار نباشد و اقلیت خلاق بر خصم خود پیروزی کامل یابد و آسوده خاطر شود.

صفحه 22:
لابنابراین شرایط محيطي نمي تواند توجيهي براي عملکرد نادرست ما باشد. ما تمایل داریم موفقیت هایمان راناشي از عملکرد مثبت خود ولي شکست ها را ناشي از عوامل محيطي و خارج از كنترل تلفي كنيم اماموفقيتهاي ديكران را ناشي از شرایط محيطي و شکست هاي آنها راابه خاطر عملگرد ضعیفشان بدانیم. عدم سرزنش شرایط محيطي به معني برخورد منفعلانه با محیط نیز نمي باشد. ‎genta. eike‏ 1 1 de ees 0 ‏کنند محیط را با خود مطابقت دهند.‎ ‎meee‏ تلاش هاي انسانهاي غيرمنطقي است

صفحه 23:
جبران خلیل جبران : ۱ ‏پروردگارا‎ ٠ به من آرامش ده تا بپذیرم آنچه را که نمي توانم تغییر دهم دليري ده تا تغییر دهم آنچه را که مي توانم تغیبر دهم بینش ده تا تفاوت این دو را بدانم مرا فهم ده تا متوقع نباشم دنیا و مردم آن مطابق میل من رفتار به طور خلاصه بايد كفت كه طبق تفكر سيستميء تشریح رفتار و سرنوشت سیستمها باید درونزا 6۳۱0096۳605 باشد نه برونزا یا ( ‏برونزا‎ 45 8b exogenou). ٠

صفحه 24:
دریافتن الگوي تغییرات به جاي تمرکز بر روي وقایع ‎٠‏ تمركز بر وقایع» يکي دیگر. از موانع يادگيري و تفکر سيستمي است. ما زندگي را به صورت مجموعه اي از اتفاقات مي دانیم و براي هر اتفاق نیز يك دلیل روشن و واضح ارائه مي نمایيم. ما معمولا عادت داریم فقط تغییرات ناگهاني محیط و سیستم را درك نماییم و از درك تغییرات تدريجي عاجزیم. نکته مهم اين است که امروزه اصلي ترین تهدیدها که متوجه بقاء سازمانها و جوامع هستند» نتیجه فرايندهاي آرام و تدريجي هستند و نه وقایع ناگهاني. تمرکز بر وقایع فقط در مورد وقایع منفي نیست و وقایع مثبت را نیز شامل مي گردد

صفحه 25:
مثال 1 ۰ طبق اين داستان اگر یک قورباغه را در آب داغ بیاندازید » فورا عکس العمل نشان داده و خود را از داخل لب داغ به بیرون پرتاب و نجات مي دهد . ولي اگر او را در لب خنک انداخته و به تدریج گرم و داغ نمایید ؛ قورباغه در آب مي ماند و همچنان كه لب كرم تر مي شود ء بدن قورباغه نیز شل تر مي شود و در نهایت نیز در آب داغ خواهد مرد . چون ساختار درونی قورباغه به نحوی است که خطر را تنها در مواردی که اتفاقی ناگهانی در محیط اطرافش رخ می دهد » تشخیص می دهد و نه در مواردی که خطر به صورتی آرام و تدریجی گسترش می یابد.

صفحه 26:
مثال2 * اگر پدري به خاطر فقر» فرزندش را به قتل برساند» شديداً مورد توجه رسانه ها قرار گرفته و تحلیل مي شود اما اگر هزاران وحتي میلیونها نفر به دلیل مشکلات اقتصادي و استرس هاي ناشي از آن» در واقع دچار مرگ تدريجي شوند»‌چندان مورد توجه قرار نمي گیرد.

صفحه 27:
۰ رفتارغيراخلاقي (5۱006 5۱۱006۲۳۷) " اصطلاح ديگربي که در اين زمینه وجود دارد» "سراشيبي هاي لغزان است. بر اساس تنوري سراشيبي لغزان» احتمال رفتارهاي غيراخلاقي به صورت تدريجي به مراتب بیشتر ازتغییرات ناگهاني است. وقتي که رفتارهاي ما گام به گام غيراخلاقي تر مي شود» کمتر متوجه غيراخلاقي بودن لن مي شویم و احتمال اينكه اين رفتارها را توجيه كنيم بیشتر از وقتي است كه ناكهان كار غيراخلاقي انجام دهيم. شايد به همين دليل است که در مذهب. بر دوري از گناهان کوچك نیز تأکید شده است.

صفحه 28:
تفکر براساس رابطه علت و معلولي + ایکاف: يك مثقال ادراك از رابطه علّي با ارزش تر از خروارها دانش درباره همبستگي(00۲۳۵۱31[00)) است. ‎٠‏ خواننده باید دقت کند که تشخیص همبستگي بین دو متغیر» آسانتر از تشخیص رابطه علت و معلولي بین آنهاست.

صفحه 29:
مسلمین از وقتی که دین را بد فهمیدند دجار انحطاط شدند با از وقتی که دجار انحطاط شدند» دین را بد فهمیدند ؟ ‎٠‏ مسلمين تا سوداي سربالا داشتند» دين را عزيزانه مي ‏فهميدند و همين كه در آنان رخوت و مذلت فكربي ومعيشتي افتاد» نوبت فهم ذليلانه دين در رسيد. يعني تقيه و توكل و صبر و شكر و... توجيهي شد براي زندگي منحط و تاريك انديشيهاي معرفت آزار» و اين نشان مي دهد که فهم ديني يك قوم آینه معیشت و معرفت آنان است. مسلمین از وقتي که انحطاط طلب شدند» در مقام فهم ديني هم به انحطاط افتادند

صفحه 30:
‎٠‏ خواننده باید دقت کند که تشخیص همبستگي بین بدفهمي دین و انحطاط مسلمین» آسانتر از تشخیص رابطه علت و معلولي بين آنهاست. نكته ديكر اين است كه بين دو عامل "بدفهمي دين" و "انحطاط مسلمین" تأثیرمتقابل وجود دارد. يعني اگر موضوع را در طول زمان مدنظر قرار دهیم ملاحظه خواهیم کرد که با يك سیستم ديناميك (و نه استاتيك) مواجه هستیم. بنابراین دو عامل فوق مي توانند یکدیگر را تشدید نمایند. يعني انحطاط موجب بدفهمي مي شود و بدفهمي» انحطاط را تشدید مي کند و... براي توضیح بیشتر این نکته» به بخش "تفكرديناميك به جاي تفکر استاتيك" مراجعه نمایید.

صفحه 31:
* مثال دیگر براي موضوع فوق» وقوع يك مشکل در بخش تولید يك کارخانه نساجي در ایران است. در بررسي وتفکر خودء مرز را کجا در نظر خواهیم گرفت؟ بخش تولید؟ کل کارخانه؟ صنعت نساجي در ایران؟ کل صنعت ایران؟ صنعت نساجي در جهان؟... ¢ يکي از اهداف آموزش رویکرد سيستمي» آموزش تعیین مرز مطالعه است. چه بسا اگر مرز را بزرگتر در نظربگيريم واقعیات را بسیار روشن تر و بهتر درك کنیم.

صفحه 32:
‎٠‏ نیز توجه به کل فرایند را براي جلوگيري از بهینه سازي محلي» ضروري مي دانند: آنانیکه به اصلاح پاره اي از بخش هاي فرایند کار» دست مي بازند. ادامه عملکرد بد سازمان را تضمین کرده اند. با این وصف ما درشرکت هاي بي شماري شاهد بوده ايم که مدیریت به جاي طراحي دوباره و بنيادين فرايندهايي كه كار اساسي شركت را انجام مي دهند, در پي بهسازي گوشه هايي از كارند. براي ‏شرکتها دیگر سودمند و ضروري نيست تا كارخود را بر يايه انديشه "تقسيم كار" آدام اسميت سازمان دهند. ساختار وظیفه گرا در دنياي کسب و کار امروز که درگیر با نيروهاي توانمندي همچون مشتریان رقباء و دگرگونیها مي باشد» ديكر کارساز نبوده و منسوخ است.

صفحه 33:
‎sab,‏ گرایی ‏قرار بود مسيري را لوله كشي کنند.فرایند لوله كشي شامل سه مرحله حفر کانال و آماده سازي مسیر» قراردادن لولّه ها درون كانال و اتصال أنهاء وخاكريزي روي لوله ها و تسطيح مسير لوله است. اين فرايند به سه وظيفه جدا اكّانه تفكيك و به سه نفر که هر يك در کار خود کاملاً متخصص بودند واگذار شد. نفر اول» کانال را حفر و آماده مي کرد؛ نفر دوم وله ها را قرارمي داد و نفر سوم» خاكريزي و تسطیح را انجام مي داد. يك زور و به دنبال او و بدون قرار گرفتن لوله» درون كانال را ير ‏خاك مي نمايد. ‎hoe‏ مر مت که تم ماه مي دهيد؟ جواب دادند امروز نفر دوم غيبت كرده است و ما در حال انجام وظيفه خودهستيم!!

صفحه 34:

صفحه 35:
مراحل تکاملی تكرش به كبفبت نيز مثالى ديكر براى كسترش مرز سیستم در طول زمان اسست. مدیریت کیفیت 1 تضمين كيفيت 1 أكيفيت -رضا | کیفیت -رضایت مشتری ايت ‎igs‏ مشتری + صاحبان سهام + تأمین کنندگان مشارکت و ت محور : ار تباط با مشتری + کنترل ورودی ها کنترل کیفیت اکیفیت-تطابق با مشخصات محور : حذف عامل(عوامل) عدم تطابق استفاده از ابزار آماری استفاده فراگیر و موثر از ییروی کار +تمرکز بر مشتری + مدیربت + نگرش فرایندی محور : بهبود مستمر +سیستم اندازه گیری عملکرد+ کیفیت -تطابق با مشخصات محور : جلوگیری از عبور خروجی معیوب

صفحه 36:
تنگ کردن مرزهاي مدل

صفحه 37:
5 ¢ رس چا نتوانستيم اين مسئله * بسياري از افراد باهوش نیز نمي توانند آنرا حل کنند. بسياري از افراد تلاش مي کنند مهارت تصميم گيري منطقي خود را در اين مسئله به اين شكل به كار كيرند: بايد تلاش كرد تا نقطه را بدون خروج از حريمي که اين نقاط ایجاد کرده انده بهم وصل کنیم. معمولا تلاش هايي از اين دست صورت مي گیرد: انسانها به صورت شناختي مرزي ترسیم مي ‎SES‏ که مانع از یافتن پاسخ توسط آنها مي گردد. اما باید توجه داشت كه اين مسئله به شما الزا ام نکرده بود که باید قلم خود را تنها در محدوده أي كه اين 6 نقله آیجاد بي کته نگه دارید. وقتي افراد از وجود فضاي خارج از این محدوده آگاه مي شوند» يافتن راه حل آسان مي گردد:

صفحه 38:
تعیین نادرست مرزهای مسئله» در بسیاری از موارد به صورت ناخودآگاه صورت می گیرد. پاسخ مسئله بسیار ساده بود. با اين حال افراد بسیار باهوشي ديد شده كه ساعتها روي مسئله فکر کرده اما در آخر به جاگ نرسيده اند. دليل أن جيست؟ محدود كردن مرز تفکر به فضاي بين نقطه ها مانع از كشف راه حل شدند. براي اينكه مسائل را با فرايندهاي از بيش ساخته تصميم كيري در ذهن مان سازكار کنیم» فرض هاي غلطي در مورد أنها انتخاب مي كنيم.خلاقيت فرايندي سه مرحله اي است. گام اول» شناسايي موانع تصنعي است. ما خودآگاه و ناخوداگاه فرضیه هايي داریم که شمار انتخاب هاي ما را محدود مي كند. دوم» بايد فرضيه هاي محدودكننده را كنار بكذاريم وسوم» ييامدهاي محو اين فرضيه هارا جستجو كنيم.

صفحه 39:
چگونه می توان شکل مقابل را به چهار قسمت مساوی تقسیم کرد؟

صفحه 40:

صفحه 41:
تفکر ديناميك به جاي تفکر استاتيك : سعي كنيد در ذهن خود به اين سوال ياسخ دهيد : " علت افزوني جمعيت در بسياري از كشورهاي جهان جيست ؟ ۰ فقر ۰ فقدان آموزش ۰ اطلاعات نامناسب در زمینه کنترل تولد ۰ تحریم هاي مذهبي » به عبارت دیگر؛ افراد معمولا در جواب سوال فوق» يك ليست ارائه مي کنند که عوامل در آن قرار دارند.

صفحه 42:
۶ درصورت نفکر بیشتر» عناصر ليست را وزن دهي مي كنند : اين عامل مهمترين است. اين يكي؛ دومين است و ...این شیوه تفکر » رگرسيوني است Y=a0+a1X1+a2X2+a3X3+ ...tanXn ‎٠‏ در شیوه تفکر فوق» فرض بر اين است كه هر عامل» مستقيما بعنوان علت برباي معلول ( افزوني جمعیت) است وهر عامل» مستقل از سایر عوامل عمل مي کند و نحوه تاثیر هر عامل در ایجاد معلول مبهم مي ماند (فقط علامت آن تعیین مي شود. يعني اين عامل اثر مثبت یا منفي دارد.)

صفحه 43:
اما طبق تفکر سيستمي, عوامل فوق در يك نمودار حلقوي با یکدیگر و با معلول مرتبط هستند كيه فقدان آموزش 1 افزونى جمعيت

صفحه 44:
‎٠‏ بعضي اوقات اگر به وضعيتي دشوار از دیدگاه سيستمي نظركنيم, ابداً مشکل و یا مسئله اي وجود ندارد. بلکه مسئله ناشي از این واقعیت است که ما به جاي دیدن فرایند رویدادها» تنها تصویر عجولانه و ‎ne‏ واقعي از حوادث و اتفاقات در ذهن داریم. دیدن فرایند و نگرش جدید به آنها مي تواند نقاط تاريك و مبهم مسئله را روشن و تبیین کند و ما را از دوراهي برحذر دارد .

صفحه 45:
بين افزايش كيفيت يا کاهش قیمت کدام یک

صفحه 46:
بنابراین بسیاری از اين گونه وضعیت ها که ابتدا مشکل و دوراهی به نظر می رسد » مانند تمرکز در کنترل یا تفویض آن . تاکید بر رفتار فردی کارکنان با توجه به محصول و خروجی آنان و امثالهم ناشی از تفکری ایستاست. این تفکر. به ما ديكته مى کند که تنها یکی از دو هدف را می توان برگزید و در نقطه ای ثابت از زمان به آن دست یافت. در صورتی که می توان در طول زمان و با استفاده از اهرم های مناسب هر دو هدف را تحصیل کرد

صفحه 47:
مقاومت در برابر سیاستها. پيامدهاي ناخواسته و رفتار نامشهود سیستمهای اجتماعی * در بسياري از موارد» تلاش براي حل يك مشكل در يك سیستم اجتماعي» آنرا بدتر مي کند. خط مشي هاء اثرات جانبي پیش بيني نشده ایجاد مي کنند. تصمیمات ما موجب عكس العمل دیگران مي شود که مي خواهند توازني را که ما بر هم زده ای برگردانند. فارستر اين يديده ها را "رفتار غيرشهودي سيستمهاي اجتماعي" می نامد . اين پویایی ‎sls (dynamics)‏ بيش بيني نشده» منجر به مقاومت در برابر سیاستها مي شود: پاسخ سیستم» مداخله ها را با تأخیر» تضعیف یا شکست مواجه مي کند.

صفحه 48:
مثال : در رومانی ‎٠‏ در سال ۰09600 1 تولد به ازاء هر 0000000 نفر در سال ‏* دولت چائوشسکو : سیاست های تحمیلی افزايش جمعیتی مانند : غیر قانونی شدن واردات وسایل جلوگيري از بارداري برنامه هاي نبليغاتي در تمجید از خانواده هاي بزركء داشتن فرزند زیاد را به عنوان وظیفه وطن پرستانه؛ مالیات کم براي خانواده هاي بزرگ» سقط جنین که به طور آزادانه از سال 9*2 از طریق سیستم مراقبت بهداشت دولتي» براي متقاضیان در دسترس بود» در اکتبر 0منوع گردید.

صفحه 49:
نتیجه این سیاست ها : * نرخ تولد به 6*0 نفر به ازاء هر 00000 نفر رسید. * چهار سال بعد نرخ تولد به © نفر به ازاء هر 0000000 نفر رسيد. + سیستم از طریق روشهايي که رژیم پیش بيني نمي ‎US‏ به مداخله پاسخ داد. مردم روماني به روش هايي درجهت مقابله با اين سياست دست يافتند. ‎٠‏ شمار مرك نوزادان بين سالهاي ©©06 و 09 بش از 00 ۵ افزايش يافت .. ‏۰ در اواسط دهه (0©©)0 » جمعيت روماني به دليل كمتر شدن تولدها از مرگ و میرهاء در حال کاهش بود.

صفحه 50:
: ایکاف متال دیگری دارد * نتایج یک تحقیق منتشر شده در آمریکا (مربوط به سال 89 ) نشان داد وقتي عرضه هروئین کم مي شود تعداد جنایت ها افزایش مي یابد. وقتي عرضه هروئین کاهش یابد احتمال دارد شما قرباني یک دزدي يا جيب بري توسط یک فرد معتاد باشید. بیشتر مردم فکر مي کنند اگر مبارزه با هروئین افزايش یابد , خیابانها امن تر مي شوند . ولي تحقیقات نشان داد : اگر قیمت واحد هروئین از 802 به 59 افزايش یابد (در یک ماه) جنایات مرتبط با افزایش درآمد ( 6۲۱۳06 ۲۵۷۵۱۷۵-۲۵59 ) که با نرخ 00 مورد در ماه بوده اند 4 ‎IEOOD‏ مورد در ماه افزایش مي یابند

صفحه 51:

صفحه 52:
برای رسیدن به سطح مطلوب فروش * سطح قیمت ها را کاهش می دهید؟ * مسئول بازاریایی را تغییر می دهید ؟ * بهترین گزینه ای که می دانید را انتخاب و اجرا می کنید و منجر به یک نتیجه بهتر می گردد (يا حداقل شما امیدوارید که اینگونه باشد). ممکن است با افزایش فروش مواجه شوید : مسئله حل شد.

صفحه 53:
* وقتی فروش شما افزایش می یابد » رقبا قیمت ها را کاهش می دهند و فروش مجدداً افت می کند. راه حل دیروز تبدیل به مسئله امروز می شود. ما همچون استاد خیمه شب بازی نيستيم كه بر یک سیستم بیرونی اثر بگذاریم. ما درون سیستم قرار داریم. بازخور وجود دارد: نتایج اقدامات ما » تعیین کننده وضعیتی هستند که در آینده با آن مواجهیم. وضعیت جدید » ارزیابی ما از مسئله و تصمیمات فردایمان را تغییر می دهد

صفحه 54:
<در تفکر سیستمی هرگز مشکلات بصورت انتزاعی عارضه یابی نمی شوند. مثال : حل مشکل ترافیک در تهران و کلان شهرها به صورت جزئی و تفکر غیر سیستمی : < ترافیک روزانه بطور متوسط دارای ۷۵ نفر قربانی و ۲۵ میلیارد تومان به کشور خسارت وارد می کند. راه حل : برنامه ریزی غیر سیستمی : تنظیم چراغهای راهنمایی» تعویض خیابانهاء ایجاد دورب رگردانهای جدیده یکطرفه کردن بعضی از خیابانها؛ احداث متروه وضع جرائم سنكين» ازدیاد عوارض سالانه و .... < نقاط آسیب پذیر : شماره گذاری و ورود روزانه ۱۰ هزار خودروی شخصی جدید؛ بلافاصله اثربخشی این برنامه ریزی را خنثی می کند.

صفحه 55:
قوانین ناشی از تفکر سیستماتیک #بسیاری از مسائل امروز ناشی از راه حل های دیروز ااست (رلد حل‌هایسپ(و نسنجیده)) مشکل پرداخت سوبسید ناشی از راه حل دیروزی ارتقاء‌رفاه عمومی با پرداخت سوبسید فرسودگی صنایع ایران ناشی از راه حل تحمیل نیروی کار اضافی به صنایع برای حل مشکل بیکاری

صفحه 56:
قوانین ناشی از تفکر سیستماتیک + عمل چشم بسته هر اندازه سخت تر باشد» واکنشی سخت تر و بدتر از طرف سیستم را سبب می شود. * کمبود زمین در تهران» اعلام واگذارری زمین مجانی» تشدید مسئله مسکن با تشویق مهاجریت * کسری و کمبود بودجه عدم افزايش حقوق متخصصین دولت» جدایی نیروی متخصص از دولت» کاهش توان فکری دولت تشدید مسئله کمبود بودجه

صفحه 57:
قوانین ناشی از تفکر سیستماتیک #راه حل های ساده انگارانه راه به جایی نمی برد(گرایش به فرهنگ غربجلوگیری با سرکوب. بی نتیجه بودن راه #نتایج خوب کوتاه مدت با خود نتایج بدی به بار می آورند و برای کسب نتایج خوب بلند مدت بايد سختى هاى كوتاه مدت را تحمل كرد(مصرف زياد - سرمايه كذارى در بهبود كيفيت). #سعی در رشد سریع تر می تواند نتایج معکوس به بار آورد.

صفحه 58:
بررسی مسئله با تفکر سیستمی؟ ۰ < بررسی مسئله با تفکر سیستمی : مشکل ترافیک جزئی از مجموعه مشکلاتی است که همگی ریشه در علل دیگر دارند؟ > سوال با تفکر سیستمی : جرا مردم به تمران مهاجرت می کنند؟ < اگر توسعه را از روستاها شروع کنيم شهرها خودبخود توسعه خواهند یافت( آمارتیاسن) < مثال با بررسی سیستمی : افزایش قیمت گوشت به ورشکستگی کار خانجات نساجی و مهاجرت از روستا به شهر دامن خواهد زد

صفحه 59:

صفحه 60:
سیستم در برابر راه حل شما عکس العمل نشان می دهد: ‎Nase‏ یر ‏0 اهداف ‏محيط ‏تصمیم های ما محیط را تغیبر می دهند و منجر به تصمیم های جدید می شوند

صفحه 61:
Ler 2 ‏اثرات‎ اهداف دیگران اقدامات شش سس اين بازخورها ممکن است منجر به نتايج بيش بينى نشده و غير موثر بودن سیاستها گرده

صفحه 62:
اثرات جانبى » ما اغلب جنان از "اثرات جانبي" صحبت مي كنيم كه كويا مشخصه اي از واقعيت هستند. اما اينكونه نيست. دردنياي واقعي» هیچ اثر جانبي وجود ندارد و فقط اثرات وجود دارد. وقتي ما اقدامي انجام مي دهيم؛ اثرات متعددي بوجود مي آيد. اثراتي که قبلا به آنها فکر کرده ایم یا مفید بوده اند» را اثرات اصلي یا اثرات مورد نظر مي نامیم. اما اثراتي که پیش بيني نمي كرديمء اثراتي که با بازخور بوجود آمدند تا سیاست ما را خنثي کنند و اثراتي که به سیستم آسیب رساندند» را ادعا مي كنيم كه اثرات جانبي هستند. اثرات جانبي» مشخصه اي از واقعیت نیستند بلکه نشانه اي از درك محدود و ناقص ما از سیستم هستند.

صفحه 63:
اثراتی را که به آن ها قبلا فكر كرده ايم ارات اصلی اقدامات ما اثراتی را که پیش بینی نمی کردیم ... اثراتی را بوجود آمدند تا سیاست های مارا خنثی کنند اثراتی را که به سیستم آسیب می زنند 1 ‎ot‏ جانبی

صفحه 64:
* اثرات جانبي پیش بيني نشده» بوجود مي آیند زیرا ما اغلب چنان عمل مي کنیم که گویا علت و معلول» هميشه از نظر زماني و مكاني به هم متصل اند. در حالي که در سيستمهاي پیچیده اي نظیر. مراکز شهري» کسب وکارهاء جامعه و اکوسیستم» اغلب بین علت و معلول فاصله زماني و مكاني بسياري وجود دارد. به عبارت دیگرءنشانه هاي بيمارري سیستمها و اسباب و علل این بیماریها به لحاظ زماني و مكاني الزاماً نزديك هم نیستند. منظور از نشانه هاء علائم و شاخص هايي است که نشان دهنده مسئله و مشكلي در سیستم هستند. مانند اعتیاد به داروءبيكاري» گرسنگي کودکان» کم شدن سفارش و سود دهي.

صفحه 65:

صفحه 66:
تفکر ترکیبی * طبق تفکر سیستمي » ويژگيهاي مهم یک سیستم از تعامل بین اجزاء آن بوجود مي آید نه از فعالیت جداگانه آنها . بنابراین وقتي سیستم را تجزیه مي کنیم » ويژگيهاي مهم خود را از دست مي دهد . ۶ بنابراین سیستم» یک کل است که با تحلیل قابل درک نیست . در عصر ماشین» وقتي چيزي بخوبي کار نمي کرد » رفتار اجزاء آن بررسي مي شد تا راه ایجاد بهبودي پیدا شود

صفحه 67:
در تفکر سيستمي» توصیه مي شود که ترکیب قبل از تحلیل انجام 4 **در تفكر تحليلي» چيزي که مي خواهیم بررسي کنیم؛ بعنوان يك کل تجزیه مي شود. تحلیل دانش ‎et te! (Knowledge)‏ کند و به درون چیزها مي نگرد *#ولي در ترکیب» چيزي که مي خواهیم بررسي کنیم» بعنوان يك جزء از كلي که آنرا دربرگرفته» بررسي مي گردد. ترکیب؛ ‎OUI Lb (Understanding) 42‏ مي دهد واز بيرون به آنها نگاه مي کند. اولي» حوزه مورد توجه محقق را تقلیل و دومي آنرا گسترش مي دهد.

صفحه 68:

صفحه 69:

صفحه 70:

صفحه 71:
اتومبیل را تعریف کنبد! ‎WMI‏ * اتومبیل وسیله اي است که چهار چرخ دارد و به كمك يك موتور حرکت مي کند. » اتومبیل وسیله نقلیه ایست براي انتقال تعداد معيني مسافر از يك نقطه به نقطه اي دیگر با توجه به زمان و هزینه تعیین شده. ( ابا يك کل که اتومییل جزني از آن است مد نظر قرار مي گیرد. ) * تفکر مكانيكي به مواد تشکیل دهنده سیستم توجه دارد. ولي در روش سیستمهاه توجه بیشتر به این نکته است که سیستم چه مي کند تا اينکه از چه ساخته شده است. يعني ابتدا مأموریت و چگونگي ارتباط و کنترل سیستم و ضوابط رفتاري آنرا شناسايي مي کند.

صفحه 72:
گام های تفکر تركيبي ۹ وقتي مي خواهید موضوعي را بررسي کنید» ابتدا سیستم كلي که دربرگیرنده موضوع فوق است. را مشخص نمایید. به عبارت ‎(whole) Gils eh Se‏ 5 شناسايي كنيد كه موضوع فوق» بخشي از لن است. به عنوان مثال» هنگام تفکر در مورد يك دنشگاه" (به عنوان موضوع)» سیستم در برگرنهآن‌ممقن ات "نظام آموزش عالي" یا "نظام آموزشي" در نظر گرفته شود. . رفتار و ويژگي هاي سیستم كلي را بررسي نمایید. رفتار با ويژگي هاي موضوع مورد مطالعه را با توجه به نقشها (5ع۲0۱) یا كاركردهاي (۲610۳056) آن در سیستم كلي توضیح دهید.

صفحه 73:
کدام یک مهمتر است؟ تفکر تحلیلی با ترکیبی * بسياري از مسائل مبتلا به سازمان را باید با تجزیه و تحلیل عملیات اصلي مربوط به آن مسئله و تعامل بين عمليات مشابه حل نمود. اما حوزه ديگري از مسائل وجود دارد که نیاز به کل نكري دارد. در اين حوزه است كه بايد كليه نيروهاي عمل كننده بر سيستم را در نظر كرفت و يويايي آنها را مدنظرقرار داد. ‎٠»‏ رویکرد تحليلي در برخورد با مشکلات نیز به کار رفته است. مشکلات نیز به اجزاي خود تقسیم مي شدند. اما رويكرد تركيبي مستلزم نگاه گسترده تر به مشکل و در نظر گرفتن سیستم حاوي ‏آن است.

صفحه 74:
8- اهمیت چگونگی تعامل بین اجزاء سیستم در عملکرد آن * اين يك اصل سيستمي است كه اگر هر جزء سیستم را بطور. جداكانه به كونه اي بسازيم كه به كاراترين حدممكن(21616114) عمل كندء سيستم بعنوان يك ‎JS‏ به موثرترین حدممکن(۴۲61[۷6]) عمل نخواهدكرد. به عبارت دیگر» اجزاء سیستم را باید بگونه اي طراحي کرد که با یکدیگر]|-شده و هماهنگ با هم بطورموثر و کارا

صفحه 75:
مثال 1 » اگر از ‎Ga‏ خودروهاي سواري موجود ( انواع مدلها و مارك ها ) براي هر يك از اجزاء مورد نیا ماشین»بهترین آن جزء در بين كل ماشين ها را انتخاب و سيس اين بهترين ها را مونتاژ کنیم» آیا ماشيني که بدست مي آید» بهترین ماشین ممکن است ؟ البته خیر ! حتي به يك اتومبیل که بتواند حرکت کند» هم نمي رسیم. زیرا اجزاء انتخابي با هم آنمي شوند و حتي اگر. فیت شوند» با هم خوب کار نمي کنند. عملکرد يك سیستم بیشتر بستكي به چگونگي تعامل بین اجزیاء آن دارد تا به چگونگي عملکرد مستقل آنها ( از یکدیگر ).

صفحه 76:
مثال2 ‎٠»‏ در فوتبال» رسم بر اين است كه از بين تيم هاي موجود. براي هر يست بازيء ستاره ها را انتخاب و يك تيم فوتبال كه همة اعضاي آن ستاره هستند» تشکیل و به آن تیم منتخب مي گویند. اینگونه تیم ها به ندرتبهترین تیم موجود مي شوند (زیرا اعضاي تیم با یکدیگر هماهنگ نیستند. به عبارت ديكرء تعامل بين اجزاءسيستم بدرستي انجام نمي گیرد).البته ممکن است كسي بگوید اگر اعضاي این تیمها مدتي ( مثلا يك سال) با هم تمرين و بازي کنند» بهترین تیم موجود خواهند شد. این درست است ! اما اگر آنها بهترین تیم شوند» خيلي غیر محتمل است که همة اعضاي آن جزو تیم جدید ستاره ها باشند.

صفحه 77:
‎٠‏ مديران اكثراً طبق تفکر تحليلي و مكانيستي عمل مي كنند. يك مسئله را به چند بخش قابل حل و قابل مديريت تجزيه نموده سپس براي هريك بهترین حل را بيدا نموده و نتايج را با هم مونتاژ مي کنند. اما مي دانیم که مجموع بهترین جواب براي اجزاء» بهترین جواب براي سیستم نخواهد بود.به عنوان متال» معمولا فورض مي شود بهترین عملکرد سیستم قابل تقلیل به بهترین عملکرد اجزاء لن بصورت منفرد و جداگانه است. بنابراین معيارهاي اندازه گيري عملکرد اجزاء بگونه اي تعیین مي شود که باعث تضاد(00۳][|61)) اجزاء سیستم مي گردد.

صفحه 78:
* تقسیم بندي هر سیستم به اجزاء کوچکتر که بدون توجه به اصل تداخل و وابستگي متقابل آنها صورت مي گیرد يك تضاد فطري بین اجزاء آن سیستم بوجود مي آورد» بهترین جواب براي هر يك ان اين اجزاء» لزوماً با بهترین جواب براي جزء دیگر هماهنگي و برابري نمي کند و در نتیجه تضادي با بهترین جواب براي کل سيستم بيدا مي كند.

صفحه 79:
Cowl ‎٠‏ ساختار بوجود آورنده رفتار است و تغيير در ساختار مي تواند باعث بروزالگوهاي رفتاري متفاوتي شود. بدین معني تفاسیر ساختاري ذانا مولد و سازنده هستند. علاوه براین» از آنجا که ساختار سيستمهايي که انسان در آنها دخیل است؛ مشتمل بر سياستهاي عملياتي تصمیم گیران نیز مي باشد.‌تجدید نظر در نحوه تصمیم گيري باعث تغییر ساختار سیستم نیز خواهد شد.

صفحه 80:
تمایل ژاپنی ها به به پس انداز و مصرف کم پی آمد های وسیع اجتماعی و اقتصادی را در بر دارد . اگر غیر از این بود اقتصاد ژاپن نمی توانست به اینجا برسد . در فرهنگ آنگلوساکسون افراد از کودکی آموزش می بیند تا آنکه مسئولیت کار خود را برخوردار است . به همين دلیل وقتی اشتباهی می کنند به گردن می گیرند و در بعضی فرهنگ ها صراحت فضیلت است و در برخی از فزهنگ ها ابهام . در برخی از فرهنگ ها سرعت » زمان و کارها را به نتيجه رساندن اصالت دارد و در برخی از فرهنگ ها به تاخیر انداختن » پیچاندن موضوع و حل نکردن .

صفحه 81:
ساختار و عادت آنچه حل این آفات را مشکل می کند این است که تغییر اين عادات تابع ساختار ‎Ge‏ موجود و طی فرآیند های میان مدت و دراز مدت شكل مى كيريد و بخش عمده رفتار انسان ها تابع عادت مى باشد. بخش آكاهانه اين رفتار ها بسيار اندك است . اگر کسی مالیات را سر وقت مى يردازد . جراغ قرمز را ريد نمى كند . با استدلال سخن مى كويد به مجموعه ساختار های سیاسی و اقتصادی عادت کرده است .

صفحه 82:
۰ عادت ها برای اکثرست افراد مهم تر از بازبینی » استدلال » مطالعه پیشتر و عمق فکری است . جون ذهن انسان تمایل به ثبات دارد . سبه عبارت دیگر فرهنگ رفتاری که انسان هلبا خود چه آکاهلنه و چه‌نا آگاهلنه حمل حی کنند » تحت تاثیر ساختار هایی است که در آن زندگی می کنند . ‎٠‏ ساختار سازیهای اجتملعی و اقتصادی از سهل ترین و ‏ساختار سازی فرهنگی از دشوار تيين ساختار سازی ها هستند ۰

صفحه 83:
اکثر افراد به آنچه اتفاق افتاده است توجه می کنند نه اينکه چرا اتفاق افتاده است. ساختار شتاختی که در نا خود آگاه اکثر افراد وجود دارد عمیق » دقیق و و واقعی نیست و در ‎Cue‏ حال هدایتگر واکنش به تحولات و تصمیم گیری های جاری است . در جوامعی که فضای نقد و باز بینی در گفتمان های فکری ضعیف باشد سطحی نگری و شناخت های ناقص و آميخته به احساسات » تعصبات و غرایز فراگیر می شوند و دوایر شناخت و ادراک را به شدت مخدوش می کنند .

صفحه 84:
باید به دنبال نقاط حساس و مؤثر كشت ۰ تفکر سيستمي اين واقعبت را نیز نشان مي دهد که يك اقدام کوچك اگر بخوبي و يا قدرت كافي در محل مناسب صورت كيرد مي تواند پيشرفتي قابل ملاحظه و بزرگ در رفتار سیستم خلق کند. علماي سيستم؛ این قانون را "اهرم كاري"( 1۱6۷6۲296 ) مي نامند. در حل مسائل باید از آنجايي شروع کرد که قانون اهرم كاري؛ ‎i‏ ‏آثر را دارد تا بتوان با حداقل سعي و تلاش به پیشرفت و نتيجه اي بزرك دست يافت. تنها نكته دشوار در اين بين آن است كه براي دست اندرکاران سیستم» موضع ين اثر اهرم ناپیداترین مكان است و همانگونه که قبلا ذكر كرديد به هيج عنوان اين موضع الزاما در كنار عوامل و تظاهرات مشکل نمیباشد و باید به دنبال آن به دقت كافي گشت. شاید این همان چيزي است که زندگي را زیبا مي کند.

صفحه 85:
0- اثر پروانه‌اي ( ۴۲۲۵۵۲ 6۲۲۱۷]لاظ ) : در 0 ا ا ۱ در ابتدا منجر به يك تغییر بسیار بزرگ دریایان کار خواهدشد بدین مفهوم كه مثلا ؛ اكّر يروانه اي در " يكن " ير بزند ممكن است بر اثر اين يرزدن ابري حركت كرده ودر " نيويورك " طوفاني ايجاد شود. Fete ‏ا ار‎ Kreg ‏سيستمهاي بررسي نايذير ازحيطه مطالعات علمي كنار نهاده مي شد و‎ ‏ل ل ا‎ ere ean e Tpke aee) ices 0 yo ‏ا ل‎ ‏شود تا مسائلي كه قبلا تصادفي ؛ ناموزون و بي نظم تلقي مي شدند با‎ تئوري آشوب مطالعه و راه حل يابي شوند.

صفحه 86:
ل رات براساس این ويژگي یك تغییر کوچك در شرایط اولیه کار مي تواند تغییرات بنيادي و اساسي درنتبجه کار ایجادکند. آثر پروانه اي » توجيهي عفلاني و کامل از رفتارها و تصميمهاي مديران كار آفرين و خلاق و موفق به دست مي دهد كه با يك حركت مناسب و كم انرژسي توانسته ند موجبات تحول و دگرگونتي هاي عظيم و توفيق هاي شكرفي را براي سازمان فراهم كك

صفحه 87:
يك اندیشه خلاق همچون بال زدن يك پروانه مي تواند درمسیر ي آنچنان کارساز وانرژيي آفررین باشد که طوفان وتحول برپاکند و از يك اندك بسیار بسازد. در مورد اثر پروانه اي مي توان به مثال مشارکت مردم در فعالیت ها اشاره کرد. سازماني که قادر باشد از يك نقطه كليدي يعني تمایل و مشارکت مردم استفاده کند و آنان رابه مشارکت در فعاليتهاي خود فراخواند » قادر خواهد شد تا حرکات عظیمي را با لین اغرم تحلق بخشد. در مدیریت نیز همچون زندگي» این امر محرز است که يك سلسله از اتفاق ها مي تواند نقطه اي از بحران را به بار آورد که تغييراتي کوچكك را رک ما 2۳ أشوب'ياابي نظمي اعتقاد بر اين انك ‎iki SERIE) 1۳ ere‏ 9 ۰

صفحه 88:
با این توصیف تعاریف کارايي» بهره وري و اتربخني نیز از دید اثر پروانه‌اي دگرگون خواهند شد زیرا اگر. کار ايي را نسبت ستاده ها به نهاده ها تعریف کنیم نهاده هاي بسيار حزئي قادرند تا ستاده هاي بسيار بزرك به ‎IEE)‏ ا ۲ ۱9 سنتي عمل نمي كنند بلكه بايد به دنبال روابط جدید و ا 0 هايي ۱۳ هايي بزرگ ايجاد مي كنند.

صفحه 89:
زر ار لول رل ‎Reiter‏ ‏که ا کارا ی ات و تیان تون یمک إن ان انر-ي بسيار حاصل مي شود آنرا به موقع و بجا مورد استفاده قرار مي دهند. با اين خصوصيات ديكّر دوران مديريتهاي بو دج ۱۳ ب كه بودجه اي متناسب عمليات ملاب مي كردند تا بتوانند فعاليت ها را بيش ببرند به سر آمده است» امروزه مديريتي در عريصدي رقابت ها موفق اند كه رمز از 7( 5۳۳7۳۳

صفحه 90:
ژوئل دوروسني( ۴۵5۲۵ ۲20 ‎Joel‏ ( ‎٠‏ در "ده فرمان روش سیيستمي" خود» نکته فوق را به عنوان فرمان سومآورده است: "باید به دنبال نقاط حساس و موش گشت." با تجزیه و تحلیل سيستمي و شبیه سازيي مي توان نقاط حساس و موثر هر سیستم پیچیده اي را پیدا کرد و با اثر. گذاردن روي آنهاء کار و سرعت و حرکت سیستم راتندتر و یا کندثر نمود.

صفحه 91:
مهلت براي دریافت پاسخ ‎٠‏ هر سيستمي براي پاسخ دادن و به عبارت دیگر براي انجام كاري كه بر عهده داردء به علت تركيب آثار حلقه هاي ب خور و همچنین به سبب مدت زماني که براي حرکت جریانها و یا متخيرهاي اخانر لازم مي بانده زمان و همت خاصي مي ‏رد. ‎٠‏ ييتر سنگه :اصل فوق را چنین توضیح مي دهد:اما از يك عمل نباید غافل شد و آن وجود تأخیر در سیستم است. فاصله زماني بين عمل شما و تبعات ناشي ازآن تأخير مي تواند شما را به اشتباهات فاحش احشي در مورد حملكرد سيستم میلا سازد و با اگر بخوبي شناسايي شود و با أن همراهي كرددء أثاري مثبث به بأر ورد. ‎

صفحه 92:
مثال: ‎٠‏ فاصله بين سیری و پر شدن معده ‎٠‏ سيب زمینی و پیاز کشاورزان ‏* تنظیم آب سرد و گرم دوش حمام ‏* در اين مثال هرچقدر عمل شدیدتر و افراطي تري انجام ‏دهیم» نتيجه مطلوب ديرتر به دست مي آيد. اين دريس بسيار مهمي است كه بايد در مورد حلقه هاي تعادلي با ‏تأخیرء همواره به خاطر داشت. عمل افراطي نتيجه اي درست خلاف آنچه به دنبالش هستیم به بار مي آورد.

صفحه 93:
طبقه بندی سیستم ها: * طبقه بنديهاي مختلفي از سیستمها وجود دارد که در اين جا سه نمونه از آن ذکر مي شود : - طبقه بندي رفتاري 2 طبقه بندي بولدینگ 0 طبقه بندي بر اساس هدفمندي سیستم و اجزاء

صفحه 94:
قبل ازتقسیم بندی با چند واژه آشنا شوب هدف ( 50۱)): مي توان در يك دوره زماني مشخص به آن رسید. ©- منظور (00[66011۷76): در يك دوره مشخص نمي توان به آن رسید اما در دوره طولاني تر امکان تحقق دارد. تعقیب يك منظور مستلزم توانايي تغییر هدف است. يعني وقتي يك هدف بدست آمد» هدف بعدي تعقیب شود. آرمان ‎(Ideal)‏ : در هیچ دوره زماني بدست نمي آید اما بدون محدودیت مي توان به آن نزديك شد. مفهوم آرمان همانند مفهوم حد (۱۳۱1۲) در ریاضیات است که تابع به آن نزديك مي شود ولي هركز به آن نمي رسد.

صفحه 95:
“6- رویداد (6۷6۲۱): وقوع تغییر در يك یا چند مورد از ويژگيهاي سیستم یا محیط آن است. به عنوان مثال» در سیستم روشنايي يك ساختمان» پریدن فیوز. (رویداد داخلي) و فرارسیدن شب (رویداد محيطي) دو رویداد هستند. ©- عكس العمل (۲6۵6110۳0): يك رویداد از سیستم است كه يك رویداد دیگر در همان سیستم یا محیط آن وجود دارد كه براي رویداد فوق ‎cul (SUFfiCieNt) GAS‏ بنابراین عكس العمل يك رویداد در سیستم است که به صورت قطعي و معین» معلول رویداد ديگري در سیستم یا محیط آن است. به عنوان مثال بدن انسان در مقابل داروي خواب آور» عکس العمل نشان داده و به خواب مي رود.

صفحه 96:
- پاسخ (۲65۵0۳056): رويدادي از سیستم است که رویداد ديگري (از سیستم يا محیط آن) براي وقوع آن لازم است اما كافي نیست. به عنوان متال روشن شدن لامب به دلیل برقراري جریان برق. يك عكس العمل توسط لامب است اما اگر شخصي به خاطر تاريك شدن هواء كليد را فشار دهد در مقابل تاريك شدن هوا ياسخ داده است. ‎kee -P‏ (261): رويدادي از سیستم است که براي وقوع آن» هيج رويداد ديكري نه لازم است نه كافي.

صفحه 97:
سیستم ۲۵۵1۷6 : يستمي است که همه تغییرات آن» عکس العمل است. سیستم 6 ۲6500۲۱5[۷ : سيستمي است که امکان پاسخگويي دارد. سیستم حافظ حالت» در مقابل تغییرات فقط عکس العمل نشان مي دهد. سیستم هدفجو پاسخ مي دهد چون قادر به انتخاب رفتار

صفحه 98:
طبقه بندي رفتاري (State-Maintaining System) cilla Leila pays -C (Goal-Seeking 5۷5۲6۲( ‏سیستم هدفجو‎ -0 ‏سیستم هدفمند (5۷5۲6۳0 ابا۳۲۵۵56۲)‎ -3 < سیستم آرمانمند ( 5۷5۲6۲۳ ۱06۵1-566109)

صفحه 99:
طبقه بندي بولدینگ (structure) Gal. -d 2 سيستمهاي متحرك یا بطور كلي ‎(motion) SS5=‏ 9- سایبرنتیکس (0۷06۲۳6۵۱65) نك یاخته يا سلول (66۱۱) ©- گیاهان ‎-O‏ حیوانات ‏م انسان ‏9- نظام اجتماعي (5۷56۲۲ 1و5061) ‏9- سيستمهاي ناشناخته

صفحه 100:
طبقه بندی بر اساس هدفمندي سیستم و اجزاء 0 سیستم هاي جبري 0- سیستم هاي جاندار 9- سیستم هاي اجتماعي - سیستم هاي زیست محيطي

صفحه 101:
ماهيت سيستم ها بدون تغبيو در الكوهاى انديشه » قادر نخواهيم بود كه مسائلى را كه با الكوهاى امروز فكر خود ابجاد كرده ايم » برطرف نماييم آلبرت انشتين ES 7

صفحه 102:
مباني تفر سیستماتیک روش های کمی در تصمیم گیر:

صفحه 103:
الأدنياي ‎Si il gl If Slat bl‏ شده استه سیستمها خواصی دارند که صرفا ازجمع خواص اجزا تشکیل نمی شوند. هدف سیستم تعیین کننده اجزاء مناسب و روابط مفید است. مرز سیستم مجموعه اجزاه داخل سیستم را از اجزاء خارج سیستم جدا می کند. ” مرز سیستم مفهومی مجرد است و با مرزهای اداری, حقوقی و یا جغرافیایی متفاوت است. "۲ براى درك يديده هاى اطراف بايد سیستم ها و روابط مناسب اجزاء و علل پدیده ها را در داخل مرزها جستجو کرد. oo

صفحه 104:
قوانين ناشى از تفکر سیستماتیک

صفحه 105:
7۷ 00 ۳ eel) #بسیاری از مسائل امروز ناشی از راه حل های دیروز است (رله حلهاوسهلو نسنجيدهم) مشكل يرداخت سوبسيد ناشى از راه حل ديروزى ارتقاءرفاه عمومى با يرداخت سوبسيد فرسودگی صنایع ایران ناشی از راه حل تحمیل نیروی کار اضافى به صنایع برای حل مشکل بیکاری os

صفحه 106:
7۷ 00 ۳ eel) #عمل چشم بسته هر اندازه سخت تر باشد. واکنشی سخت تر و بدتر از طرف سیستم را سیب می شود. * کمبود زمین در تهران, اعلام واگذاری زمین مجانی. تشدید مسئله مسکن با تشویق مهاجرت * کسری و کمبود بودجه‌عدم افزایش حقوق متخصصین دولت؛ جدایی نیروی متخصص از دولت. کاهش توان فکری دولت تشدید مسئله کمبود بودجه oo

صفحه 107:
ی #راه حل های ساده انگارانه راه به جایی نمی برد(گرایش به فرهنگ غرب,جلوگیری با سرکوب. بی نتیجه بودن راه حل). ع نتايج خوب كوتاه مدت با خود نتایج بدی به بار می آورند و براى كسب نتایج خوب بلند مدت باید سختی های کوتاه مدت را تحمل کرد(مصرف زیاد - سرمایه گذاری در بهبود کیفیت). #سعی در رشد سریع تر می تواند نتایج معکوس به بار آورد. aor

صفحه 108:
ی #نشانه های مشکل و علل آن از لحظ زمانی و مکانی نزدیک هم #هرگز نباید عوامل محیطی را سرزنش کرد. ع#نرخ تفییرات کوچک می تواند نتایج بزرگ به بار آورد( قانون اهرمها). #نتایج مطلوب مختلف می تواند با هم حاصل شود ولی با طی زمان و با گذر از فرآیندهای مناسب. oo

صفحه 109:
اصول مدلسازی مسائل در دیدگاه سستماتیک

صفحه 110:
در ديدكاه معمولى: رابطه علت و معلولى يك طرفه دیده ميشود ee ‏اختلاف يتانسيل‎ ce + سود دی حساب پس اد ام وس تور لجست تريط .در دیدگاه سیستمی: رابطه علت و معلولی متقایل است همه تصمیمات در حلقه های علت و معلولی بسته اتخاذ می شود ey در صد بیکاری 10

صفحه 111:
Se (Cound diagram) Jgles 5 cle jlogai * Grok & Plows chap) ‏نمودار حالت و نرخ‎ ۰

صفحه 112:
‎(I‏ نمودار علی و معلولی

صفحه 113:
مدل سازى سریع فرضیات ما دراه یک پدیدهپوا ماش مدل ذهنی یک فرد با تم راجع هیک پدیده 0 سیوجود و باتشیر 0 رف نظر از پددههایمختلف مین علت و معول رابطه مبت يا منقى < © aa سود اعد سپرده پس انداز کچ هب جمعیت زاد و ولد

صفحه 114:
ل لك .دايره علت و معلولى يك حلقه بسته از روابط علت و معلولى است oO

صفحه 115:
دایره علت و معلولی مثبت دایره ای است که اگر یک عامل در آن در یک جهت تغییر داده شود. دایره تغیبرات در آن جهت را تقویت .می کند ‎LS‏ حمر ۳ رف ‎ce)‏ -دایره علت و معلولی مثبت رشد نمایی بوجود می آورد ‘) u Bate

صفحه 116:
ل ۳ دایره ای است که اگر یک عامل در آن در یک جهت تغییر داده شود. دایره با تفیبرلت آن عامل در آن .جهت مخالفت می کند سم رت .تعداد روابط علت و معلولی در این دوایر فرد است ‎Ye‏ دایره های علت ومعلولی منفی رفتار هدف جو بوجود می آورند RSH ee

صفحه 117:
ae

صفحه 118:
35 سیخ ‎hirthratey Effect food per‏ ر ‎capita on birth rate‏ 1 + 4 ۱ ۳ ‎SPopoulation food percapita’s food‏ 2 + effect of food per death rate* capita on death rate ‏يي‎ vo

صفحه 119:
نسمودار حلكت- نرخ (0

صفحه 120:
* ابزاری جهت مدلسازی فرضیات ساخته شده در نمودار علی و معلولی * بررسی رفتار یک متفر در یک حالت پویا پیش بینی روند ها و تعاملات متفییر حالت: *نمايش وضعيت يك متغيير كه به صورت تجمعی مقدار مى كيرد . ايانكر نرخ انتقال از يك منبع به منبع ديكر *مدلسازى آهنى جريان

صفحه 121:
060

صفحه 122:
effect of FPC on ‏ير‎ ‎۳ ‎/ ‎۱ ane تيع تبديل (ت-بدیل‌ورودیها به خروجیها)

صفحه 123:

صفحه 124:
الگوهای رایج در تحلیل مسائل دینامیکی

صفحه 125:
.هر فرآیند رشدی با محدودیت های آشکار و نهان مواجه است ‎glass‏ نمایی با پس خورانهای مثبت ایجاد می شود. :پس خوران کلی که موجب رشد می شود به صورت ذیل است کم ‎ences‏ خالص انزايقن ‏مثال: رشد ظرفیت تولیدی و سرمایه گذاری ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏رم ماه ‎ ‎ ‎ ‎

صفحه 126:
ای هیچ فرآیندی نیست که تا بی نهایت به رشد خود ادمه دهد بدون آنکه با عوامل محدود کننده ای مواجه نباشد اق مکانیزم محدودکننده یک پس خوران منفی ۱ ی .محدودیت موجب توقف رشد می شود .اكر اين محدوديت بدون تاخیر اثر بکنارد درآن صورت رشد به صورت .منحتی لجستیک متوقف خواهد شد ©0066 ترمد حالص ردو ولد

صفحه 127:
لگوی محدودیت رشد اگر این محدودیت با تاخیر اثر بگذارد. وضعیت سیستم از حد نهایی خود بیشتر رشد کرده و سپس با -نوعی نوسان به حد نهایی برمی گردد مثال: رشد فروش با ظرفیت محدود تخیر تومل ‎alley‏ سه ‎day‏ تم اي فرش ۱ + فعاليئهاي فرو 20 2 ‎the OF 5 1‏ اتاخير در تحويل 5 1% 1 9 5 4 بودجه بازاريابي و فروش 0 8 5 3 ‎gles‏ هزينه ولط فلي ...59 هسام مس 1 ‎wor‏ لبه سس م

صفحه 128:
1 oats افزایش می دهند هر مشکلی که سر و صدای بیشتری داشته باشد. توجه بیشتری به خود جلب می کند و راه حل سریع تری را می < راه حل های سریع و موقت عمدتا به خاموش کردن سر و صدا یا علامت مشکل می پردا > هر مشکل یک یا چند علت یا ريشه اساسی واصلی دارد. >> راه حل های سریع و موقت عمدتا به تقويت ريشه هاى مشكل و تشدید آن می انجامد. > يله حل هاى موقت براى حل مشكلات انتخاب مى شوند. < ال کت ‎Weel Goede‏ مى شود. بط شرت 2 5-0 CL &

صفحه 129:
1 oats افزایش می دهند راه حل های سریع و موقت عمدتا به تقویت ریشه های مشکل و تشدید آن می انجامد. مثال: ريشه آشوب مى تواند نارضايتى باشد. آشوب که علامت نارضایتی است با سرکوب به عنوان راه حل موقت خاموش می شوه سرکوب موجب افزایش نارضایتی می شود و ريشه آشوب تقوبت می شود ‎aa‏ ما ‏نارضایتی ‎ ‎ ‎

صفحه 130:
کمیود منابع که با استقراض به صورت کوتاه مدت حل می شود Lo ‏چگ‎ ‎۰ 7 نوق عنيسيه موود ع توجه و أكاهى از عواقب نامطلوب راه حل موقتی ع كاهش دفعات استفاده از راه حل موقت با عولقب نا مطلوب ع انتخاب راه حل موقت با كمترين عولقب نا مطلوب ۳ جاى راه حل موقتى و يا حداقل همزمان با آن؛ راه حل هاى اساسى دنبال شود

صفحه 131:
انتقال فشار از راه حل اساسی به راه حل موقت 6 راه حل هاى موقت فشار را از روی راه حل های اساسی برمی دلرد. _راه حل موقت معمولا یک پس خوران منفی برای کاهش علائم مشکل بوجود می آورد بدون آنکه به ریشه بپردازد. 6 راه حل های موقت معمولا عوارض جانبی دارند. 6 عوارض جانبی موجب گسترش ريشه مسئله و کاهش توان انجام اقدامات اساسی می شود. احل موفت. سل مرت ‎csr deals‏ عوایش چا اه حل وفت 2 عواوضن تيعيي را حل موقت ‎a‏ ) = ( 4-00 A کستوش ویشه مت ‎J‏ 5 وی ملد 55 تريشه مشكل

صفحه 132:
گسترش ريشه مسئله و کاهش توان ۰ تاک اقدامات اساسی موجب تشدید ری ‎Se ee‏ میشود. عوارض ‎le‏ 7 علامت مشکل 5 توان ‎Z‏ اقدامات اساسی خر 7 + ممه Pd a ae

صفحه 133:
ع تمرکز بر راه حل های اساسی که ريشه مشکل را هدف قرارمی دهند ع در صورت ضرورت و الزام.استفاده از راه حل های موقت برای بدست آوردن وقت جهت پی گیری راه (J) ۵ 99

صفحه 134:
۱۳ poof ‏ا‎ منابع مشترک معمولا هدف ها با وضع موچود یا عملکرد قاصله دارند .یک راه حذف فاصله. تلاش برای اصلاح عملکرد و راه دیگر تتزل هدف هاست .وجود فاصله ین هدفها و وضع موجود. فشارهای روانی و سازمانی را برای تعدیل و تنزل هدف ها زیاد می کند. .تتزل هدف ها نیز پس خور منفی دیگری را برای فاصله تشکیل می دهد تسس ف لیر ب 7 “oie? Sag” So

صفحه 135:
دپ آکاهش هدف افراد در هنگام انجام رساله های کارشناسی ارشد و دکتری. أتنزل هدفهای زندگی های مشترک. أنتزل هدفهای سياسى و اجتماعى انقلابها. لأتنزل هدفهاى سازمانها و شركت ها بعد از شروع كار آنها در زمينه هاى مختلف نظير کیفیت. نوآورىء خوش قولى و صداقت و درستى. لأتنزل هدفهاى مصلحان اجتماعى.

صفحه 136:
هرگاه یکی از عامل وضعیت خود را نسبت به عامل ديكر ضعيف تر ببیند. احساس عقب افتادگی و ضعف کرده و به تلاش و تکاپوی خود می افزاید. وضعیت خود را تسبت به هم می سنچند. an ‏بهبود وضعي‎ ‏.بهبود وضعیت "ب" سبب کاهش وضعیت ۴لف" تسبت‎ موجود"الف” سبب اقزایش وضعیت مسابقه تسحیلاتی کشورها جدك قيمت براى سازماتها برا ى كسب سهم بازار جشم وهم جشمى بين خاتواده ها مسابقه درس خواندن بين شاكردان ممتاز يك كلاس روات 2 يتات ¥ Xe (Xe یدب

صفحه 137:
رفتار مدل مسابقه تسحیلاتی 2 eimensioniess|

صفحه 138:
Guovess ea ty ‏الكوى موفقبت برای‎ 6 .دو فعلیت برای منابع مشترک و محدود رقابت می کنند ‎“alg lh oa‏ رکی استفاده می کنند مشترک به موفت به دیگری بستگی دارد اسهم بيشتر"الف" از منبع موجب عملکرد بهتر آن و اخذ منایع بیشتر رای عملکرد باز هم بهتر می شود بهبود وضعیت "لف "در یک .چرخه مثبت رو به فایش می نهد و عملکرد" ب" در يك بس خوران مثيت ديكرى به نحو فزاينده اى رو به افول می گنارد Ne {ay Tyee i ‏مر‎ £20)

صفحه 139:
Cp ory ay :مثال توازن بین وقت صرف شده در کار و زندگی رقابت بين دو بخش سازمانى مابين دو محصول رقا دو فرزند در خانواده برای جلب توجه والدين :راهكار مديريتى # به هدف ايجاد موفقيت در دو كروه فكر كنيد. در برخى موارد كه رقابت ناسالم در جريان استءاتصال بين دو فعاليت را دررقابت براى منبع مشترك قطع يا كنيد * ## تشویق فعالیت موفق را بدون محدود کردن منابع برای فعالیت نا موفق انجام دهید. 9# به حل مسائل و پیشرفت فعالیت نا موفق کمک کنید.

صفحه 140:
De md eB ee eC SE ICT ( DoW فعالیت های "لف" و *ب* در دو پس خوران مثبت رشد می کنند و کل ظرفیت فعالیت ها را افزايش مى زان منایع موجود بر ظرفیت را کاهش می دهد .کاهش منابع برظرفیت نهايتا” بر بهره وری ظرفیتهااثر می گذارد و حاصل فعالیت ها را اهش می دهد Se CMA» OSE pe ‏نوب‎ @>- هد aro

صفحه 141:
رفتارهای رایج در مدلهای دینامیکی aera

صفحه 142:
رفتار مدل های رایج در سیستم داینامیک Exponential Growth ‘S-shaped Growth Time - Oscillation Growth with Overshoot Overshoot and Collapse VS Time — Time — Time -

صفحه 143:
nA ‏له‎ احم حص ةس ا مومه ره 1 i { i

صفحه 144:
حلقه های منفی هر گونه مانعی برای رسیدن به هدف را از میان می برد و سعی می کند سیستم را به حالت .مطلوب برساند ی ۳0 و م مره جوم ووه دوم ولي pani of System) 45) ‏ی‎ 73 Corrective Z

صفحه 145:
نوسان ها توسط بازخور منفی و تاخیر در موارد زیر :ایجاد می شوند * بازخور اطلاعات .« 3 9 8م ۰ 9 9 2 ‎SS‏ 0 ان نا( ‎19 ‎ ‎Sytem ‏ی وود‎ Desred ‎ ‎ay | B ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎

صفحه 146:
هیچ کمیت واقعی تا ابد رشد نخواهد کرد. یک یا چند محدودیت مانع رشد .خواهد شد معمول ترین رفتار در سیستم های داینامیک 62 است که ترکیبی از الگوهای رفتاری رشد نمایی و هدف جو است. و i 0 an ton) Time— Carrying Capacity

صفحه 147:
تاخیرهای زمانی در بازخوران های منفی مانع پیشرفت شده و باعث جهش و نوسان حول تعادل سیستم می شوند. بعرت ] سوساج مایق ‎Time—‏ ‘Adequacy Capecity ‏وه‎ ‘woo oe ‘Woo "obo are

صفحه 148:
‎sity 33 9 a>‏ رطس و۱۱9 ‎ ‎ ‎ ‎ ‏هنگامی که توانایی محیط برای حمایت از رشد جمعیت یا حالت سیستم نابود شده باشد یا توسط خود جمعیت مورد استفاده قرار گرفته باشد. با جهش و فروپاشی مواجه .می شویم ‎Carrying Capacity‏ ‎‘System‏ ‎Tne‏ ‏موی ‎ny‏ . ل ‎wie, Rial‏ ‎ate KON camming Capacity‏ ‎1 ۱ +2 1 ‎Re Capmity tee ee Hee ae ee‏ ماك ‎eed‏ فور يج ‎are‏ ‎ ‎

صفحه 149:
هنگامی که در یک سیستم نوسانی» با یک آ .وجود نيايد و آشوب از ميان برود اين حالت نوسان ميرا ناميده مى شود ‎CO‏ ©0 © 40 60 هما ‎Parry Oot larceny 19 ‎ ‎8 ‎Factory Orders ‎© ‎ ‎eo ‎66 ‏نب مواجة شده ولی اختلالی فر نسیستتم به ‎8 ‎Factory Orders (Units/Week) ‎8 ‎ ‎ ‎ ‎

صفحه 150:
نوسان ۳۸۲() نتیجه ساختار میرا با چرخه محدود و پارامتراهای مختلف می باشد. این وسان یک مدار مشخص را دنبال نمی کند. Factory Orders (UnitsWeek)

صفحه 151:

Smm.ziabari@gmail.co m نگرش سیستمی سید مهرداد ضیابری – سازمان مدیریت صنعتی منابع : -1باز آفرینی سازمان – راسل ایکاف – سازمان مدیرت صنعتی -2پنجمین فرمان – پیتر سنگه -3ده فرمان روش سیستمی -ژوئل دوروسني مقدمه ما انسانها عادت داريم همه چيز را طبقه بندي كنيم .هر دسته از اشيا را تحت عنوان خاصي بناميم ودرجايگاه ويژه اي قرار دهيم .در طول زمان ،آنقدر در اين كار راه افراط پيموده ايم كه ديگر قادر به تشخيص همانند يهاي اشيا نيستيم طبقه بندي هاي ما بر پايه وجوه افتراق صورت گرفته اند وبر اين مبنا انبوهي از اختالفهاي ميان اشيا را باز شناخه ايم در حالي كه هرگز در انديشه ي دستيابي به وجوه تشابه آنها نبوده ايم. (هيچينز ،1376،ص.)1 هنگام بررسي يك مساله ديدگاهها ونگرش هاي متنوعي به كار مي رود وهمين نگرش ها و ديدگا هها ي متفاوت سنگ زير بناي انديشه ي سيستمي است . (هيچينز،1376،ص.)13 با عنايت به ويژگي هاي نگرش سيستماتيك وگسترش اين طرز فكر در قلمروهاي علمي در سنوات اخير ،اين گرايش تقويت شده كه كسب وكار ونظامهاي اداري آنها كه درمقياس بزرگ واقعاًمجموعه هاي پيچيده اي هستند بايد با چنين نگرشي مورد مطالعه وتحليل قرار گيرند ومديريت امور آنها نيز بر اين نظريه استوار گردد(.مير سپاسي،1381،ص)16 دقت و جزء نگری • قرن ه ا دق ت ،جزء نگری و تقس یم بندی از سوی دانشمندان ،تخصصی شدن علوم و ایجاد شاخه های نوین را در بر داشت .زمانی تجزیه و تحلیل ،پایه . اساس شناخت محسوب می شد و توانایی رسیدن به کوچک ترین جز از هر موجودیتی به معنای دستیابی به ذات ،خواص و ویزگی های آن موجود تلقی می شد اما یک سوال؟ • هدف از علم آموختن صرف است یا به کارگیری آن ؟ • پ س چرا ب ه رغ م گس ترش علوم ک ه قاعدت ا بایس تی حل مشکالت و کاهش آن را در پی داشته باشد مشکالت بیشتر و پیچیده تر شدند؟ • علم و فن آوری اگرچه تسهیالتی را برای انسان به ارمغان آورد اما خود موجد معضالت دیگری شد .مشکالتی به مراتب پیچیده تر . :تعريف سيستم .1سيستم ،مجموعه اي از اجزاء است كه در يك رابطه منظم با يكديگر فعاليت مي كنند. .2سيستم ،مجموعه اي از اجزاء مرتبط است كه در راستاي دستيابي به مأموريت خاصي ،نوع و نحوه ارتباط بين آنها بوجود آمده باشد. اشبي در سال 1960 سیستم مجموعه ای است از متغیر ها که به وسیله یک ناظر ( )observerانتخاب شده اند .این متغیر ها ممکن است اجزاء یک ماشین پیچیده ،یک ارگانیسم یا یک شبکه اجتماعی باشند. • يك واقعيت (شئ مشاهده شده ) • • يك برداشت (درك) از واقعيت • • يك بيان (نمايش) از برداشت صورت گرفته • اشبي ،اولي را ، machineدومی را systemو سومی را modelمی نامید. J.W. Gibbs • سيستم ،بخشي از جهان واقعي است كه ما انتخاب و آنرا در ذهن خود به منظور در نظر گرفتن و بحث وبررسي تغييرات مختلفي كه تحت شرايط متفاوت ممكن است در آن رخ دهد ،از بقيه جهان جدا مي كنيم. راسل ايكاف سيستم مجموعه اي از دو يا چند عنصر( )elementاست که سه شرط اساسی داشته باشد و ت هر عنصر س يستم ب ر رفتار و يا ويژگ يهايك ل ). wholeس يستم ،مؤثر اس ) به عنوان مثال رفتار اجزايي از بدن انسان مثل قلب و مغز و شش مي توانند عملكرد و ويژگيهاي .بدن انسان را به عنوان يك كل تحت تاثير قرار دهند .بين عناصر سيستم از نظر رفتاري و نوع تاثير بر كل سيستم ،وابستگي متقابل وجود دارد • يعني نحوه رفتار هر عنصر و نيز نحوه تاثير هر عنصر بر كل سيستم ،بستگي به چگونگي رفتار حداقل يك عنصر ديگر از سيستم دارد .به عنوان مثال در بدن انسان ،نحوه رفتار چشم بستگي به .نحوه رفتار مغز دارد • هر زير مجموعه اي از عناصر تشكيل شود ،بر رفتار كل سيستم مؤثر است و اين تاثير بستگي به حداقل يك زير مجموعه ديگر از سيستم دارد .به عبارت ديگر اجزاي يك سيستم چنان به هم مرتبط اند كه هيچ زير گروه مستقلي از آنها نمي توان تشكيل داد. تفسیر این نظریه -1هر سیستم یک کل است که نمی توان آن را به اجزا مستقل تقسیم نمود. -2هر جزء سيستم ،ويژگيهايي دارد كه اگر از سيستم جدا شود، آنها را از دست مي دهد .به عنوان مثال چشم به عنوان جزئي از سيستم بدن انسان ،اگر از بدن جدا باشد ،نخواهد ديد. -3هر سيستم ،ويژگيهايي دارد كه در هيچ يك از اجزاء ،بطور مستقل وجود ندارد .به عنوان مثال،انسان به عنوان يك سيستم مي تواند بخواند و بنويسد كه هيچ يك از اجزاء بدن ،به تنهايي قادر به اين كار نيستند. تفسیر این نظریه -4وقتي سيستم به اجزاء مستقلي تقسيم شود ،برخي از ويژگيهاي ضروري خود را از دست مي دهد. -5اگ ر اجزاء يك موجوديت ( )entityب ا يكديگ ر تعامل نداشته باشند ،تشكيل يك مجموعه مي دهند نه يك سيستم به عبارت ديگ ر ،مشخص ه مه م يك س يستم ،تعامل و ارتباط است و ويژگيهاي اصلي سيستم از تعامل اجزاء بدست مي آيد نه از رفتار مستقل اجزاء .به عنوان مثال اگر قطعات يك خودرو را به صورت منفك در يك مكان كنار يكديگر قرار دهيم ،تشكيل خودرو نخواهند داد. بازخور Feedback بازخور ،فرايندي است كه طي آن يك سيگنال ،از زنجيره اي از روابط علّي عبوركرده تا اينكه مجددا بر خودش تاثير بگذارد .با توجه به نوع تأثير مجدد ،دو نوع بازخور وجود دارد : بازخور مثبت :افزايش (كاهش) يك متغير ،نهايتا موجب افزايش (كاهش) بيشتر آن متغير مي شود. بازخور منفي :افزايش (كاهش) در يك متغير ،نهايتا موجب كاهش (افزايش ) آن متغير مي گردد. مثال يك تغيير در دماي اتاق در اثر حمله هواي سرد را در نظر بگيريد .اين كاهش ممكن است منجر به فعاليت هاي مختلفي شود .مثال افراد حاضر در اتاق لباس گرم بپوشند يا به اتاق گرم تر بروند يا ترموستات،بخاري را روشن نمايد .فعاليت بخاري ممكن است موجب وقوع خيلي چيزها شود .مثال س طح س وخت مخزن بخاري پايين بيايد و موج ب خريد سوخت در آينده شود .يا موجب پوسيدگي و گسستگي كوره و تعمير آن در آينده گردد .ام ا هيچ يك از اينه ا تاثير بازخور روي دماي اتاق ندارند .فعاليت مهم كوره از ديد ما (به عنوان تحليل گر دماي اتاق) تشعشع گرما در اتاق است كه موجب افزايش دماي اتاق مي گردد .يعني يك كاهش در دماي اتاق ،نهايتا ً موجب افزايش در دماي اتاق شد. م حيط )( System Environment س يستم محيط سيستم را عواملي تشكيل مي دهد كه در خارج از سيستم قرار مي گيرند .شناسايي محيط و عوامل محيطي معموال به سادگي انجام نمي گيرد .زيرا مرز سيستم با محيط ،مرزهاي ظاهري آن نيست .طبق تعريف چرچمن ،محيط ،عوامل و اشيايي را شامل مي شود كه در رابطه خود با سيستم مؤثر و غير قابل تغييرند .او به مديران توصيه مي كند در رابطه با شناسايي عوامل محيطي دو سوال مطرح كنند : اول اينكه،آيا عامل مورد نظر سيستم را متاثر مي سازد يا خير ؟ اگر پاسخ اين سوال مثبت باشد ،سوال دوم را بدينسان مطرح مي سازد :آيا س يستم قادر ب ه تغيير آ ن عام ل اس ت ؟ بعبارت ديگ ر م ي توان د آن محدوديت يا مان ع را از پيش پاي فعاليت هاي خود بردارد ؟ در صورتي كه پاسخ سوال دوم منفي باشد ،آن عامل ،يك عامل محيطي است. انواع سیستم ( ) Closed Systemسيستم بسته سيستمي است كه محيط ندارد .به عبارت ديگر ،سيستمي است كه هيچ تعاملي با هيچ عنصر خارجي ندارد. ( ) State of a Systemحالت سيستم مجموعه ويژگيهاي يك سيستم را در هر لحظه از زمان ،حالت سيستم در آن لحظه گويند. سيستم ايستا سيستمي است كه يك حالت بيشتر ندارد .هيچ رويدادي در آن رخ نمي دهد. انواع سیستم سيستم ديناميك سيستمي است كه حالت آن در طول زمان تغيير كند .در اين سيستم رويداد وجود دارد .ديناميك يااستاتيك بودن يك سيستم بستگي به ناظر و منظور دارد .به عنوان مثال يك سازه فلزي ممكن است از ديد ما استاتيك و از ديد يك مهندس سازه ،ديناميك باشد. )Homeostatic System( سيستم هومواستاتيك يك سيستم استاتيك است كه عناصر و محيط آن ديناميك باشند .اين نوع س يستمها در برابر تغييرات ي ك ه درمحيط آنه ا بوجود آيد و نيز در برابر اختالل هايي كه از درون بر آنها وارد آيد ،واكنش نشان داده و اين واكنش در برابر خنثي سازي تغيير است .به عنوان مثال يك ساختمان را در نظر بگيريد ك ه دماي درون خودرا در برابر تغيير دماي محيط ثابت نگه مي دارد .بدن انس ان نيز ك ه س عي م ي كن د دماي دروني خود را درميزان مشخصي ثابت نگه دارد ،از اين ديدگاه يك سيستم هومواستاتيك است. قوانین تفکر سیستمی نبايد شرايط محيطي را سرزنش كرد ‏انسانها عموما ً تمايل دارند مشكالت خود يا سيستم مورد مطالعه را به محيط نسبت دهند .به عنوان مثال دريك شركت توليدي واحد فروش ،واحد توليد را مقصر مي داند :محصول توليدي آنه ا كيفيت الزم را ندارد و االم ا فروش زيادي داشتيم .بخش توليد ،بخش مهندسي را مقصر مي داند :آنها دست به آچار نيس تند و طراح ي هاي آنه ا ايراد دارد .بخ ش مهندسي از بازاريابي گله مي كند :آنها مرتبا ً مشخصات محصول را تغيير مي دهند...در سطح شركت ها ،دشمن ممكن است رقبا ،قانون كار ،قوانين دولتي و يا حتي مشترياني باشند كه اقدام به خريد محصوالت رقبا مي كنند ! اين نوع نگرش موجب مي شود هيچ گاه نتوانيم اقدام به حل مسائل نماييم. • • • • راس ل ایکاف مان ع فوق را تحت عنوان Rationality توضیح می دهد .وقتی رفتار کسی مورد انتظار ما نیست و نمی توانیم آ ن را تشری ح کنی م او را ( Irrationalغی ر منطقی، غی ر معقول) م ی نامی م .وقت ی فرض م ی کنی م ک ه کس ی یا دیگران نامعقول هستند ،نمی توانیم مسائل را حل کنیم . تجربه ایکاف در هند کتاب الگوی پنجره و آیینه زندگی امیرکبیر تحليل انحطاط مسلمين • بنابراين تأكيد بر نسبت ندادن مشكالت به شرايط محيطي و دشمن بيروني ،به معناي انكار وجود دشمن نيست بلكه نحوه پاسخ سيستم به رفتار دشمن ،مورد تأكيد است • فقدان دشمن براي يك تمدن امري زيان آور است. انحطاط از زماني آغاز مي شود كه ديگر مبارزه اي در كارنباشد و اقليت خالق بر خصم خود پيروزي كامل يابد و آسوده خاطر شود. بنابراين شرايط محيط ي نم ي توان د توجيهي براي عملكرد نادرس ت م ا باشد .م ا تمايل داريم موفقيت هايمان راناشي از عملكرد مثبت خود ولي شكست ها را ناشي از عوامل محيطي و خارج از كنترل تلق ي كنيم اماموفقيتهاي ديگران را ناشي از شرايط محيط ي و شكس ت هاي آنه ا را ب ه خاطر عملكرد ضعيفشان بدانيم .عدم سرزنش شرايط محيطي به معني برخورد منفعالنه با محيط نيز نمي باشد .چرا كه به قول جرج برنارد شاوانسانهاي منطقي خود را با محيط وفق مي دهند اما انسانهاي غيرمنطقي سعي مي كنند محيط را با خود مطابقت دهند .تمام پيشرفت بشر حاصل تالش هاي انسانهاي غيرمنطقي است جبران خلیل جبران : • پروردگارا به من آرامش ده تا بپذيرم آنچه را كه نمي توانم تغيير دهم دليري ده تا تغيير دهم آنچه را كه مي توانم تغيير دهم بينش ده تا تفاوت اين دو را بدانم مرا فهم ده تا متوقع نباشم دنيا و مردم آن مطابق ميل من رفتار كنند. به طور خالصه بايد گفت كه طبق تفكر سيستمي ،تشريح رفتار و سرنوشت سيستمها بايد درونزا endogenousباشد نه برونزا یا • exogenou(.باشد نه برونزا ( دريافتن الگوي تغييرات به جاي تمركز بر روي وقايع • تمرك ز بر وقايع ،يك ي ديگ ر از موان ع يادگيري و تفكر سيستمي است .ما زندگي را به ص ورت مجموعه اي از اتفاقات مي دانيم و براي هر اتفاق نيز يك دليل روشن و واضح ارائه مي نماييم .ما معموالً عادت داريم فقط تغييرات ناگهاني محيط و سيستم را درك نماييم و از درك تغييرات تدريجي عاجزيم .نكته مهم اين است كه امروزه اصلي ترين تهديده ا ك ه متوج ه بقاء س ازمانها و جوام ع هس تند ،نتيجه فرايندهاي آرام و تدريجي هستند و نه وقايع ناگهاني .تمركز بر وقايع فقط در مورد وقايع منفي نيست و وقايع مثبت را نيز شامل مي گردد مثال 1 • طبق اين داستان اگر يک قورباغه را در آب داغ بياندازيد ،فورا عک س العم ل نشان داده و خود را از داخ ل آ ب داغ به بيرون پرتاب و نجات مي دهد .ولي اگر او را در آب خنک انداخته و به تدريج گرم و داغ نماييد ،قورباغه در آب مي ماند و همچنان که آب گرم تر مي شود ،بدن قورباغه نيز شل تر مي شود و در نهايت نيز در آب داغ خواهد مرد .چون ساختار درونی قورباغه به نحوی است که خطر را تنها در مواردی که اتفاقی ناگهانی در محیط اطرافش رخ می دهد ،تشخیص می دهد و نه در مواردی که خطر به صورتی آرام و تدریجی گسترش می یابد. مثال2 • اگر پدري به خاطر فقر ،فرزندش را به قتل برساند ،شديداً مورد توجه رسانه ها قرار گرفته و تحليل مي شود اما اگر هزاران وحت ي ميليونه ا نف ر ب ه دليل مشكالت اقتصادي و اس ترس هاي ناش ي از آ ن ،در واق ع دچار مرگ تدريجي شوند،چندان مورد توجه قرار نمي گيرد. • رفتارغيراخالق ي ( " )slippery slopeاصطالح ديگري كه در اين زمينه وجود دارد" ،سراشيبي هاي لغزان است .بر اساس تئوري سراشيبي لغزان ،احتمال رفتارهاي غيراخالقي به صورت تدريجي به مراتب بيشتر ازتغييرات ناگهاني است .وقتي كه رفتارهاي ما گام به گام غيراخالقي تر مي شود ،كمتر متوجه غيراخالقي بودن آن مي شويم و احتمال اينكه اين رفتارها را توجيه كنيم بيشتر از وقتي است كه ناگهان كار غيراخالقي انجام دهيم .شايد به همين دليل است كه در مذهب ،بر دوري از گناهان كوچك نيز تأكيد شده است. تفكر براساس رابطه علت و معلولي • ايكاف :يك مثقال ادراك از رابطه علّي ،با ارزش تر از خروارها دانش درباره همبستگي( )Correlationاست. • مصرف سيگار ،سرانه شيوع وبا را كاهش مي دهد!!!!!! • خواننده بايد دقت كند كه تشخيص همبستگي بين دو متغیر، آسانتر از تشخيص رابطه علت و معلولي بين آنهاست. مسلمين از وقتي كه دين را بد فهميدند دچار انحطاط شدند ،يا از وقتي كه دچار انحطاط شدند ،دين را بد فهميدند ؟ • مس لمين ت ا س وداي س رباال داشتن د ،دين را عزيزان ه مي فهميدند و همين كه در آنان رخوت و مذلت فكري ومعيشتي افتاد ،نوبت فهم ذليالنه دين در رسيد .يعني تقيه و توكل و صبر و شكر و ...توجيهي شد براي زندگي منحط و تاريك انديشيهاي معرفت آزار ،و اين نشان مي دهد كه فهم ديني يك قوم آينه معيشت و معرفت آنان است .مسلمين از وقتي كه انحطاط طلب شدند ،در مقام فهم ديني هم به انحطاط افتادند • خواننده بايد دقت كند كه تشخيص همبستگي بين بدفهمي دين و انحطاط مسلمين ،آسانتر از تشخيص رابطه علت و معلولي بين آنهاست .نكته ديگر اين است كه بين دو عامل "بدفهمي دين" و "انحطاط مسلمين" تأثيرمتقابل وجود دارد .يعني اگر موضوع را در طول زمان مدنظر قرار دهيم ،مالحظه خواهيم كرد كه با يك سيستم ديناميك (و نه استاتيك) مواجه هستيم .بنابراين دو عامل فوق مي توانند يكديگر را تشديد نمايند .يعني انحطاط موجب بدفهمي مي شود و بدفهمي ،انحطاط را تشديد مي كند و ...براي توضيح بيشتر اين نكته ،به بخش "تفكرديناميك به جاي تفكر استاتيك" مراجعه نماييد. تعيين صحيح مرز سيستم • مثال ديگر براي موضوع فوق ،وقوع يك مشكل در بخش توليد يك كارخانه نساجي در ايران است .در بررسي وتفكر خود ،مرز را كجا در نظر خواهيم گرفت؟ بخش توليد؟ كل كارخان ه؟ ص نعت نس اجي در ايران؟ ك ل صنعت ايران؟ صنعت نساجي در جهان؟... • يك ي از اهداف آموزش رويكرد س يستمي ،آموزش تعيين مرز مطالع ه اس ت .چ ه بس ا اگ ر مرز را بزرگتر در نظربگيريم ،واقعيات را بسيار روشن تر و بهتر درك كنيم. • نيز توجه به كل فرايند را براي جلوگيري از بهينه سازي محلي ،ضروري مي دانند :آنانيكه ب ه اصالح پاره اي از بخش هاي فرايند كار ،دست مي يازند ،ادامه عملكرد بد سازمان را تضمين كرده اند .با اين وصف ما درشركت هاي بي شماري شاهد بوده ايم كه مديريت به جاي طراحي دوباره و بنيادين فرايندهايي كه كار اساسي شركت را انجام م ي دهن د ،در پ ي بهس ازي گوش ه هايي از كارند .براي شركتها ديگر سودمند و ضروري نيست تا كارخود را بر پايه انديشه "تقسيم كار" آدام اسميت سازمان دهند .ساختار وظيف ه گرا در دنياي كس ب و كار امروز ك ه درگير با نيروهاي توانمندي همچون مشتريان ،رقبا ،و دگرگونيها مي باشد ،ديگر كارساز نبوده و منسوخ است. وظیفه گرایی • قرار بود مسيري را لوله كشي كنند.فرايند لوله كشي شامل سه مرحله حفر كانال و آماده سازي مسير ،قراردادن لوله ها درون كانال و اتصال آنها ،وخاكريزي روي لوله ها و تسطيح مسير لوله است .اين فرايند به سه وظيفه جداگانه تفكيك و به سه نفر كه هر يك در كار خود كامالً متخصص بودند ،واگذار شد .نفر اول ،كانال را حف ر و آماده م ي كرد؛ نف ر دوم لول ه ها را قرارمي داد و نفر سوم ،خاكريزي و تسطيح را انجام مي داد. يك روز ناظرين ديدند كه نفر اول كانال حفر مي كند ونفر سوم ب ه دنبال او و بدون قرار گرفتن لول ه ،درون كانال را پر از خاك مي نمايد .پرسيدند اين چه كار بيهوده اياست كه شما انجام مي دهيد؟ جواب دادند امروز نفر دوم غيبت كرده است و ما در حال انجام وظيفه خودهستيم!! مراحل تكاملي نگرش به كبفبت نيز مثالي ديگر براي گسترش مرز سيستم در طول زمان است. تنگ كردن مرزهاي مدل چرا نتوانستیم این مسئله را حل کنیم؟ • آيا توانستيد اين مسئله را حل كنيد؟ • بسياري از افراد باهوش نيز نمي توانند آنرا حل كنند .بسياري از افراد تالش مي كنند مهارت تصميم گيري منطقي خود را در اين مسئله به اين شكل به كار گيرند :بايد تالش كرد تا 9نقطه را بدون خروج از حريم ي ك ه اين نقاط ايجاد كرده ان د ،بهم وصل كنيم .معموالً تالش هايي از اين دست صورت مي گيرد: انسانها به صورت شناختي مرزي ترسيم مي كنند كه مانع از يافتن پاسخ توسط آنها مي گردد .اما بايد توجه داشت كه اين مسئله به شما الزام نكرده بود كه بايد قلم خود را تنها در محدوده اي كه اين 9نقطه ايجاد مي كنند نگه داريد .وقتي افراد از وجود فضاي خارج از اين محدوده آگاه مي شوند ،يافتن راه حل آسان مي گردد: تعيين نادرست مرزهاي مسئله ،در بسياري از موارد به صورت ناخودآگاه صورت مي گيرد. • پاسخ مسئله بسيار ساده بود .با اين حال افراد بسيار باهوشي ديده شده كه ساعتها روي مسئله فكر كرده اما در آخر به جوابي نرسيده اند .دليل آن چيست؟ محدود كردن مرز تفكر به فضاي بين نقطه ها مانع از كشف راه حل شدند .براي اينكه مسائل را با فرايندهاي از پيش ساخته تصميم گيري در ذهن مان سازگار كنيم ،فرض هاي غلطي در مورد آنها انتخاب مي كنيم.خالقيت فرايندي سه مرحله اي است .گام اول ،شناسايي موانع تصنعي اس ت .م ا خودآگاه و ناخوداگاه فرضيه هايي داريم كه شمار انتخاب هاي م ا را محدود م ي كند .دوم ،بايد فرضيه هاي محدودكننده را كنار بگذاريم وسوم ،پيامدهاي محو اين فرضيه ها را جستجو كنيم. چگونه می توان شکل مقابل را به چهار قسمت مساوی تقسیم کرد؟ تفكر ديناميك به جاي تفكر استاتيك : سعي كنيد در ذهن خود به اين سوال پاسخ دهيد : " علت افزوني جمعيت در بسياري از كشورهاي جهان چيست ؟ • فقر • فقدان آموزش • اطالعات نامناسب در زمينه كنترل تولد • تحريم هاي مذهبي • به عبارت ديگر ،افراد معموال در جواب سوال فوق ،يك ليست ارائه مي كنند كه عوامل در آن قرار دارند. :کسانی که بیشتر فکر می کنند • درصورت تفكر بيشتر ،عناصر ليست را وزن دهي مي كنند :اين عامل مهمترين است .اين يكي ،دومين است و...اين شيوه تفكر ،رگرسيوني است ‏Y=a0+a1X1+a2X2+a3X3+ …+anXn • در شيوه تفكر فوق ،فرض بر اين است كه هر عامل، مستقيما بعنوان علت براي معلول ( افزوني جمعيت) است وهر عامل ،مستقل از ساير عوامل عمل مي كند و نحوه تاثير هر عامل در ايجاد معلول مبهم مي ماند (فقط عالمت آن تعيين مي شود .يعني اين عامل اثر مثبت يا منفي دارد). اما طبق تفكر سيستمي ،عوامل فوق در يك نمودار حلقوي با يكديگر و با معلول مرتبط هستند پيتر سنگه : • بعض ي اوقات اگ ر ب ه وضعيتي دشوار از ديدگاه سيستمي نظركنيم ،ابداً مشكل و يا مسئله اي وجود ندارد .بلكه مسئله ناشي از اين واقعيت است كه ما به جاي ديدن فرايند رويدادها ،تنها تصوير عجوالنه و غير واقعي از حوادث و اتفاقات در ذهن داريم .ديدن فرايند و نگرش جديد به آنها مي تواند نقاط تاريك و مبهم مسئله را روشن و تبيين كند و ما را از دوراهي برحذر دارد . بین افزایش کیفیت یا کاهش قیمت کدام یک انتخRاب می شود؟ • بنابراین بسیاری از این گونه وضعیت ها که ابتدا مشکل و دوراه ی ب ه نظ ر م ی رس د ،مانن د تمرک ز در کنترل یا تفوی ض آ ن ،تاکی د بر رفتار فردی کارکنان ی ا توج ه به محص ول و خروج ی آنان و امثاله م ناشی از تفکری ایستاست .این تفکر به ما دیکته می کند که تنها یکی از دو هدف را می توان برگزید و در نقطه ای ثابت از زمان به آن دست یافت .در صورتی که می توان در طول زمان و با استفاده از اهرم های مناسب هر دو هدف را تحصیل کرد مقاومت در برابر سياستها ،پيامدهاي ناخواسته و رفتار نامشهود سيستمهاي اجتماعي • در بسياري از موارد ،تالش براي حل يك مشك ل در يك سيستم اجتماعي ،آنرا بدتر مي كند .خط مشي ها ،اثرات جانبي پيش بيني نشده ايجاد مي كنند .تصميمات ما موجب عكس العمل ديگران مي شود كه مي خواهند توازني را كه ما بر هم زده ايم ،برگردانند .فارستر اين پديده ها را "رفتار غيرشهودي س يستمهاي اجتماع ي” م ی نام د .ای ن پویایی ( )dynamicsهاي پيش بيني نشده ،منجر به مقاومت در برابر س ياستها م ي شود :پاس خ س يستم ،مداخل ه ه ا را با تأخير ،تضعيف يا شكست مواجه مي كند. مثال :در رومانی • در سال 15 ، 1960تولد به ازاء هر 1000نفر در سال • دول ت چائوشس کو :س یاست های تحمیل ی افزای ش جمعیتی مانن د :غی ر قانون ی شدن واردات وسايل جلوگيري از بارداري ،برنام ه هاي تبليغات ي در تمجيد از خانواده هاي بزرگ ،داشتن فرزند زياد را به عنوان وظيفه وطن پرستانه؛ ماليات كم براي خانواده هاي بزرگ ،سقط جنين كه به طور آزادانه از سال 1957از طريق سيستم مراقبت بهداشت دولت ي ،براي متقاضيان در دس ترس بود ،در اكتبر 1966ممنوع گرديد. نتیجه این سیاست ها : • • • • • نرخ تولد به 40نفر به ازاء هر 1000نفر رسید. چهار سال بعد نرخ تولد به 16نفر به ازاء هر 1000نفر رسید. سيستم از طريق روشهايي كه رژيم پيش بيني نمي كرد ،به مداخله پاسخ داد .مردم روماني به روش هايي درجهت مقابله با اين سياست دست يافتند. شمار مرگ نوزادان بين سالهاي 1966و 1967بيش از % 300افزايش يافت ... در اواسط دهه ، 1990جمعيت روماني به دليل كمتر شدن تولدها از مرگ و ميرها ،در حال كاهش بود. :ایکاف مثال دیگری دارد • نتايج يک تحقيق منتش ر شده در آمريک ا (مربوط ب ه سال ) 1976نشان داد وقت ي عرض ه هروئين ک م مي شود تعداد جنايت ه ا افزايش م ي يابد .وقت ي عرض ه هروئين کاهش يابد احتمال دارد شما قرباني يک دزدي يا جيب بري توسط يک فرد معتاد باشيد .بيشتر مردم فکر مي کنند اگر مبارزه با هروئين افزايش يابد ,خيابانها امن تر مي شوند . ولي تحقيقات نشان داد :اگر قيمت واحد هروئين از $7به $9افزايش ياب د (در يک ماه) جنايات مرتب ط ب ا افزايش درآم د ( ) revenue-raising crimeک ه با نرخ 11000مورد در ماه بوده اند به 12000مورد در ماه افزايش مي يابند فرآیند حل مسئله : برای رسیدن به سطح مطلوب فروش • سطح قیمت ها را کاهش می دهید؟ • مسئول بازاریابی را تغییر می دهید ؟ • بهترین گزینه ای که می دانید را انتخاب و اجرا می کنید و منجر به یک نتیجه بهتر می گردد (یا حداقل شما امیدوارید که اینگونه باشد) .ممکن است با افزایش فروش مواجه شوید :مسئله حل شد. • وقتی فروش شما افزایش می یابد ،رقبا قیمت ها را کاهش می دهند و فروش مجدداً افت می کند .راه حل دیروز تبدیل به مسئله امروز می شود .ما همچون استاد خیمه شب بازی نیستیم که بر یک سیستم بیرونی اثر بگذاریم .ما درون سیستم قرار داریم .بازخور وجود دارد :نتایج اقدامات ما ، تعیین کننده وضعیتی هستند که در آینده با آن مواجهیم. وضعیت جدید ،ارزیابی ما از مسئله و تصمیمات فردایمان را تغییر می دهد Nکالت بصورت انتزاعي عارضه يابي نمي شوند. ‏در تفکر سيستمي هرگز مش مثال :حل مشکل ترافيک در تهران و کالن شهرها به صورت جزئي و تفکر غير سيستمي : ترافيک روزانه بطور متوسط داراي 75نفر قرباني و 25ميليارد تومان به کشور خسارت وارد مي کند. راه حل :برنامه ريزي غير سيستمي :تنظيم چراغهاي راهنمايي ،تعويض خيابانها ،ايجاد دوربرگردانهاي جديد ،يکطرفه کردن بعضي از خيابانها ،احداث مترو ،وضع جرائم سنگين، ازدياد عوارض ساالنه و .... نقاط آسيب پذير :شماره گذاري و ورود روزانه 10هزار خودروي شخصي جديد ،بالفاصله اثربخشي اين برنامه ريزي را خنثي مي کند. 54 قوانین ناشی از تفکر سیستماتیک بسیاری از مسائل امروز ناشی از راه حل های دیروز است )راه ح لهایس هلو ن سنجیده ( مشکل پرداخت سوبسید ناشی از راه حل دیروزی ارتقاءرفاه عمومی با پرداخت سوبسید فرسودگی صنایع ایران ناشی از راه حل تحمیل نیروی کار اضافی به صنایع برای حل مشکل بیکاری 55 قوانین ناشی از تفکر سیستماتیک عمل چشم بسته هر اندازه سخت تر باشد ،واکنشی سخت تر و بدتر از طرف سیستم را سبب می شود. کمبود زمین در تهران ،اعالم واگذاری زمین مجانی ،تشدید مسئله مسکن با تشویق مهاجرت کسری و کمبود بودجه،عدم افزایش حقوق متخصصین دولت ،جدایی نیروی متخصص از دولت ،کاهش توان فکری دولت ،تشدید مسئله کمبود بودجه 56 قوانین ناشی از تفکر سیستماتیک راه حل های ساده انگارانه راه به جایی نمی برد(گرایش به فرهنگ غرب،جلوگیری با سرکوب ،بی نتیجه بودن راه حل). نتایج خوب کوتاه مدت با خود نتایج بدی به بار می آورند و برای کسب نتایج خوب بلند مدت باید سختی های کوتاه مدت را تحمل کرد(مصرف زیاد -سرمایه گذاری در بهبود کیفیت). سعی در رشد سریع تر می تواند نتایج معکوس به بار آورد. 57 بررسي مسئله با تفکر سيستمي؟ • بررسي مسئله با تفکر سيستمي :مشکل ترافيک جزئي از مجموعه مشکالتي است که همگي ريشه در علل ديگر دارند؟ سوال با تفکر سيستمي :چرا مردم به تهران مهاجرت مي کنند؟ اگر توسعه را از روستاها شروع کنيم ،شهرها خودبخود توسعه خواهند يافت(آمارتياسن) مثال با بررسي سيستمي :افزايش قيمت گوشت به ورشکستگي کارخانجات نساجي و مهاجرت از روستا به شهر دامن خواهد زد تحليل سيستمي افزايش قيمت گوشت افزايش قيمت علوفه ر در يي ايجاد تغ کشت سيستم افزايش تقاضا براي توليدات علوفه اي (يونجه‌،ذرت ) ق را ر در گرفتن ور آستانه شک ستگي کاهش کشت پنبه و دانه روغني افزايش قيمت گوشت افزايش قيمت پنبه افزايش قيمت نخ 59 افزايش هزينه هاي توليد در کارخانجات نساجي ري د آو و ش س رت کاه هش قد ري پذي کا ابت رق سيستم در برابر راه حل شما عكس العمل نشان مي دهد: اثرات جانبی • م ا اغل ب چنان از "اثرات جان بي" ص حبت م ي كنيم ك ه گويا مشخص ه اي از واقعيت هس تند .ام ا اينگون ه نيست .دردنياي واقعي ،هيچ اثر جانبي وجود ندارد و فقط اثرات وجود دارد. وقتي ما اقدامي انجام مي دهيم ،اثرات متعددي بوجود مي آيد. اثراتي كه قبال به آنها فكر كرده ايم يا مفيد بوده اند ،را اثرات اصلي يا اثرات مورد نظر مي ناميم .اما اثراتي كه پيش بيني نمي كرديم ،اثراتي كه با بازخور بوجود آمدند تا سياست ما را خنثي كنند و اثراتي كه به سيستم آسيب رساندند ،را ادعا مي كنيم ك ه اثرات جان بي هس تند .اثرات جان بي ،مشخصه اي از واقعيت نيس تند بلك ه نشان ه اي از درك محدود و ناق ص ما از سيستم هستند. اثراتی را که به آن ها قبال فکر کرده ایم اثرات اصلی اقدامات ما اثراتی را که پیش بینی نمی کردیم اثراتی را بوجود آمدند تا سیاست های مارا خنثی کنند اثراتی را که به سیستم آسیب می زنند اثرات جانبی • اثرات جانبي پيش بيني نشده ،بوجود مي آيند زيرا ما اغلب چنان عمل مي كنيم كه گويا علت و معلول ،هميشه از نظر زماني و مكاني به هم متصل اند .در حالي كه در سيستمهاي پيچيده اي نظير مراك ز شهري ،كس ب وكاره ا ،جامعه و اكوسيستم ،اغلب بين علت و معلول فاصله زماني و مكاني بس ياري وجود دارد .ب ه عبارت ديگ ر،نشانه هاي بيماري سيستمها و اسباب و علل اين بيماريها به لحاظ زماني و مكاني الزاما ً نزديك هم نيستند .منظور از نشانه ها ،عالئم و شاخ ص هايي اس ت ك ه نشان دهنده مس ئله و مشكلي در س يستم هس تند .مانن د اعتياد ب ه دارو،بيكاري ،گرسنگي كودكان ،كم شدن سفارش و سود دهي. تفکر ترکیبی • طبق تفکر سيستمي ،ويژگيهاي مهم يک سيستم از تعامل بين اجزاء آن بوجود مي آيد نه از فعاليت جداگانه آنها . بنابراين وقتي سيستم را تجزيه مي کنيم ،ويژگيهاي مهم خود را از دست مي دهد . • بنابراين سيستم ،يک کل است که با تحليل قابل درک نيست .در عص ر ماشين ،وقت ي چيزي بخوب ي کار نمي کرد ، رفتار اجزاء آن بررسي مي ش د تا راه ايجاد بهبودي پيدا شود تفکر ترکیبی در تفكر سيستمي ،توصيه مي شود كه تركيب قبل از تحليل انجام گيرد. ‏در تفكر تحليلي ،چيزي كه مي خواهيم بررسي كنيم ،بعنوان يك كل تجزيه مي شود .تحليل دانش ( )knowledgeايجاد مي كند و به درون چيزها مي نگرد ‏ولي در تركيب ،چيزي كه مي خواهيم بررسي كنيم ،بعنوان يك جزء از كلي كه آنرا دربرگرفته ،بررسي مي گردد .تركيب، درك ( )understandingرا افزايش مي دهد واز بيرون به آنها نگاه مي کند. اولي ،حوزه مورد توجه محقق را تقليل و دومي آنرا گسترش مي دهد. تفكر تركيبي • اتومبيل وسيله اي است كه چهار چرخ دارد و به كمك يك موتور حركت مي كند. • اتومبيل وسيله نقليه ايست براي انتقال تعداد معيني مسافر از يك نقطه به نقطه اي ديگر با توجه به زمان و هزينه تعيين شده ( .ابتدا يك كل كه اتومبيل جزئي از آن است مد نظر قرار مي گيرد) . • تفكر مكانيكي به مواد تشكيل دهنده سيستم توجه دارد .ولي در روش سيستمها ،توجه بيشتر به اين نكته است كه سيستم چه مي كند تا اينكه از چه ساخته شده است .يعني ابتدا مأموريت و چگونگي ارتباط و كنترل سيستم و ضوابط رفتاري آنرا شناسايي مي كند. گام های تفكر تركيبي .1وقتي مي خواهيد موضوعي را بررسي كنيد ،ابتدا سيستم كلي كه دربرگيرنده موضوع فوق اس ت ،را مشخ ص نماييد .به عبارت ديگر ،يك كليت ( )wholeرا شناسايي كنيد كه موضوع فوق، بخش ي از آ ن اس ت .ب ه عنوان مثال ،هنگام تفك ر در مورد يك "دانشگاه" (به عنوان موضوع) ،سيستم در برگيرنده آن،ممكن است "نظام آموزش عالي" يا "نظام آموزشي" در نظر گرفته شود. .2رفتار و ويژگي هاي سيستم كلي را بررسي نماييد. .3رفتار يا ويژگي هاي موضوع مورد مطالعه را با توجه به نقشها ( )rolesيا كاركردهاي ( )functionsآن در سيستم كلي توضيح دهيد. کدام یک مهمتر است؟ تفکر تحلیلی یا ترکیبی • بسياري از مسائل مبتال به سازمان را بايد با تجزيه و تحليل عمليات اصلي مربوط به آن مسئله و تعامل بين عمليات مشابه حل نمود .اما حوزه ديگري از مسائل وجود دارد كه نياز به كل نگري دارد .در اين حوزه اس ت ك ه بايد كليه نيروهاي عمل كننده بر سيستم را در نظر گرفت و پويايي آنها را مدنظرقرار داد. • رويكرد تحليلي در برخورد با مشكالت نيز به كار رفته است. مشكالت نيز به اجزاي خود تقسيم مي شدند .اما رويكرد تركيبي مستلزم نگاه گسترده تر به مشكل و در نظر گرفتن سيستم حاوي آن است. -8اهميت چگونگي تعامل بين اجزاء سيستم در عملكرد آن • اين يك اص ل س يستمي اس ت ك ه اگ ر ه ر جزء سيستم را بطور جداگان ه ب ه گون ه اي بس ازيم ك ه ب ه كاراترين حدممكن( )Efficientعمل كند ،سيستم بعنوان يك كل ،به مؤثرترين حدممك ن( )Effectiveعم ل نخواهدكرد .به عبارت ديگر ،اجزاء سيستم را بايد بگونه اي طراحي كرد كه با يكديگرFitشده و هماهنگ با هم بطورمؤثر و كارا عمل كنند. مثال 1 • اگ ر از بين خودروهاي س واري موجود ( انواع مدلها و مارك ها ) براي هر يك از اجزاء مورد نياز ماشين،بهترين آن جزء در بين كل ماشين ها را انتخاب و سپس اين بهترين ها را مونتاژ كنيم ،آيا ماشيني كه بدست مي آيد ،بهترين ماشين ممكن است ؟ البته خير ! حتي به يك اتومبيل كه بتواند حركت كند ،هم نمي رسيم .زيرا اجزاء انتخابي با همFitنمي شوند و حتي اگر فيت شوند ،با هم خوب كار نم ي كنند .عملكرد يك س يستم بيشت ر بس تگي ب ه چگونگي تعامل بين اجزاء آن دارد تا به چگونگي عملكرد مستقل آنها ( از يكديگر ). مثال2 • در فوتبال ،رسم بر اين است كه از بين تيم هاي موجود ،براي هر پست بازي ،ستاره ها را انتخاب و يك تيم فوتبال كه همة اعضاي آن ستاره هستند ،تشكيل و به آن تيم منتخب مي گويند. اينگون ه تيم ه ا ب ه ندرت،بهترين تيم موجود م ي شوند (زيرا اعضاي تيم با يكديگر هماهنگ نيستند .به عبارت ديگر ،تعامل بين اجزاءسيستم بدرستي انجام نمي گيرد).البته ممكن است كسي بگويد اگر اعضاي اين تيمها مدتي ( مثال يك سال) با هم تمرين و بازي كنند ،بهترين تيم موجود خواهند شد .اين درست است ! اما اگر آنها بهترين تيم شوند ،خيلي غير محتمل است كه همة اعضاي آن جزو تيم جديد ستاره ها باشند. • مديران اكثراً طبق تفكر تحليلي و مكانيستي عمل مي كنند. يك مسئله را به چند بخش قابل حل و قابل مديريت تجزيه نموده سپس براي هريك بهترين حل را پيدا نموده و نتايج را ب ا ه م مونتاژ م ي كنند .ام ا م ي دانيم ك ه مجموع بهترين جواب براي اجزاء ،بهترين جواب براي س يستم نخواهد بود.به عنوان مثال ،معموالً فرض مي شود بهترين عملكرد س يستم قاب ل تقليل ب ه بهترين عملكرد اجزاء آ ن بصورت منفرد و جداگان ه اس ت .بنابراين معيارهاي اندازه گيري عملكرد اجزاء بگون ه اي تعيين م ي شود ك ه باعث تضاد( )Conflictاجزاء سيستم مي گردد. • تقسيم بندي هر سيستم به اجزاء كوچكتر كه بدون توجه به اصل تداخل و وابستگي متقابل آنها صورت مي گيرد ،يك تضاد فطري بين اجزاء آن سيستم بوجود مي آورد ،بهترين جواب براي هر يك از اين اجزاء ،لزوما ً با بهترين جواب براي جزء ديگر هماهنگي و برابري نمي كند و در نتيجه تضادي با بهترين جواب براي كل سيستم پيدا مي كند. -9ساختار سيستم بوجود آورنده رفتار آن است • ساختار بوجود آورنده رفتار است و تغيير در ساختار مي تواند باعث بروزالگوهاي رفتاري متفاوتي شود .بدين معني تفاسير ساختاري ذاتا مولد و سازنده هستند .عالوه براين، از آنجا كه ساختار سيستمهايي كه انسان در آنها دخيل است، مشتم ل بر س ياستهاي عمليات ي تص ميم گيران نيز مي باشد،تجديد نظر در نحوه تصميم گيري باعث تغيير ساختار سيستم نيز خواهد شد. • • • • تمایل ژاپنی ها به به پس انداز و مصرف کم پی آمد های وسیع اجتماعی و اقتصادی را در بر دارد .اگر غیر از این بود اقتصاد ژاپن نمی توانست به اینجا برسد . در فرهنگ آنگلوساکسون افراد از کودکی آموزش می بیند تا آنکه مسئولیت کار خود را برخوردار است .به همین دلیل وقتی اشتباهی می کنند به گردن می گیرند و در بعضی فرهنگ ها صراحت فضیلت است و در برخی از فزهنگ ها ابهام . در برخی از فرهنگ ها سرعت ،زمان و کارها را به نتیجه رساندن اصالت دارد و در برخی از فرهنگ ها به تاخیر انداختن ،پیچاندن موضوع و حل نکردن . ساختار و عادت • آنچه حل این آفات را مشکل می کند این است که تغییر این عادات تابع ساختار های موجود و طی فرآیند های میان مدت و دراز مدت شکل می گیرد و • بخش عمده رفتار انسان ها تابع عادت می باشد .بخش آگاهانه این رفتار ها بسیار اندک است . • اگر کسی مالیات را سر وقت می پردازد .چراغ قرمز را رد نمی کند .با استدالل سخن می گوید به مجموعه ساختار های سیاسی و اقتصادی عادت کرده است . • عادت هNا برای اکثریت افراد مهNم تNر از بازبینی ، ‏Nت .چون ذهن ‏Nق فکری اس ‏Nر و عم ‏Nه بیشت ‏Nتدالل ،مطالع اس انسان تمایل به ثبات دارد . ‏Nا خود چه ‏Nا ب ‏Nان ه ‏Nگ رفتاری که انس ‏Nر فرهن ‏Nه عبارت دیگ • ب ‏Nت تاثیر ‏Nد ،تح ‏Nی کنن ‏Nل م ‏Nه حم ‏Nا آگاهان ‏Nه ن ‏Nه و چ آگاهان ساختار هایی است که در آن زندگی می کنند . ‏Nهل ترین و ‏Nادی از س ‏Nی و اقتص ‏Nازیهای اجتماع ‏Nاختار س • س ‏Nازی ها ‏Nاختار س ‏Nی از دشوار ترین س ‏Nازی فرهنگ ‏Nاختار س س هستند . • اکثر افراد به آنچه اتفاق افتاده است توجه می کنند نه اینکه چرا اتفاق افتاده است. • ساختار شتاختی که در نا خود آگاه اکثر افراد وجود دارد عمیق ،دقیق و و واقعی نیست و در عین حال هدایتگر واکنش به تحوالت و تصمیم گیری های جاری است . • در جوامعی که فضای نقد و باز بینی در گفتمان های فکری ضعیف باشد سطحی نگری و شناخت های ناقص و آمیخته به احساسات ،تعصبات و غرایز فراگیر می شوند و دوایر شناخت و ادراک را به شدت مخدوش می کنند . بايد به دنبال نقاط حساس و مؤثر گشت • تفكر سيستمي اين واقعيت را نيز نشان مي دهد كه يك اقدام كوچك اگر بخوب ي و ب ا قدرت كاف ي در مح ل مناس ب ص ورت گيرد ،م ي تواند پيشرفت ي قاب ل مالحظ ه و بزرگ در رفتار س يستم خلق كند .علماي سيستم ،اين قانون را ”اهرم كاري“( ) Leverageمي نامند .در حل مسائل بايد از آنجايي شروع كرد كه قانون اهرم كاري ،بيشترين اثر را دارد تا بتوان با حداقل سعي و تالش به پيشرفت و نتيجه اي بزرگ دست يافت .تنها نكته دشوار در اين بين آن است كه براي دست اندركاران سيستم ،موضع بيشترين اثر اهرم ،ناپيداترين مكان است و همانگونه كه قبال ذكر گرديد به هيچ عنوان اين موضع الزاما در كنار عوامل و تظاهرات مشكل نميباشد و بايد به دنبال آن به دقت كافي گشت .شايد اين همان چيزي است كه زندگي را زيبا مي كند. -1اثر پروانه‌اي ( : ) Butterfly Effect لورنس درتحقيقات خود با شگفتي به اين نتيجه رسيد يك تغيير جزئي در ابتدا منج ر ب ه يك تغيير بس يار بزرگ درپايان كار خواهدش د بدين مفهوم كه مثال ؛ اگر پروانه اي در " پكن " پر بزند ممكن است بر اثر اين پرزدن ابري حركت كرده ودر " نيويورك " طوفاني ايجاد شود. درگذشته سيستمهائي كه اثر پروانه اي ازخود نشان مي دادند به عنوان سيستمهاي بررسي ناپذير ازحيطه مطالعات علمي كنار نهاده مي شد و ب ه اين جه ت روش تحليل ي خاص ي براي مطالع ه آنه ا ب ه وجود نيامده بود ،اما امروزه اين سيستمها محل توجه دانشمندان است و كوشش مي شود تا مسائلي كه قبال تصادفي ؛ ناموزون و بي نظم تلقي مي شدند با تئوري آشوب مطالعه و راه حل يابي شوند. خاصيت پروانه اي و تاثير آن درمديريت براس اس اين ويژگ ي يك تغيير كوچ ك در شرايط اوليه كار م ي توان د تغييرات بنيادي و اس اسي درنتيج ه كار ايجادكند .اث ر پروان ه اي ،توجيه ي عقالئ ي و كام ل از رفتاره ا و تص ميمهاي مديران كار آفرين و خالق و موفق به دست مي دهد كه با يك حركت مناسب و كم انرژ ي توانس ته ان د موجبات تحول و دگرگون ي هاي عظيم و توفيق هاي شگرف ي را براي س ازمان فراه م آورند. يك انديشه خالق همچون بال زدن يك پروانه مي تواند درمسير ي آنچنان كارساز وانرژي آفرين باشد كه طوفان وتحول برپاكند و از يك اندك بس يار بس ازد .در مورد اث ر پروان ه اي م ي توان ب ه مثال مشارك ت مردم در فعاليت ه ا اشاره كرد .س ازماني ك ه قادر باش د از يك نقطه كليدي يعني تمايل و مشاركت مردم استفاده كند و آنان را ب ه مشارك ت در فعاليتهاي خود فراخوان د ،قادر خواه د ش د ت ا حركات عظيمي را با اين اهرم تحقق بخشد. در مديريت نيز همچون زندگي ،اين امر محرز است كه يك سلسله از اتفاق ه ا م ي توان د نقط ه اي از بحران را ب ه بار آورد ك ه تغييرات ي كوچ ك را بزرگ نمايد .در نظريه آشوب يا بي نظمي اعتقاد بر اين است ك ه در تمام ي پديده ه ا نقاط ي وجود دارن د ك ه تغييري اندك در آن موجب تغييراتي عظيم خواهد شد. با اين توصيف تعاريف كارآيي ،بهره وري و اثربخشي نيز از ديد اثر پروانه‌اي دگرگون خواهند شد زيرا اگر كارآيي را نسبت ستاده ها به نهاده ها تعريف كنيم نهاده هاي بسيار جزئي قادرند تا ستاده هاي بسيار بزرگ به وجود آورند .در كارآيي ،نس بتها ديگ ر مانن د شيوه هاي س نتي عم ل نم ي كنن د بلك ه بايد ب ه دنبال رواب ط جديد و نتايج دلخواه از طريق نهاده هاي مناس ب بود ،نهاده هايي اندك كه ستاده هايي بزرگ ايجاد مي كنند. بر اس اس خاص يت پروان ه اي مديران بهره‌ور مديران ي هس تند ك ه اين نهاده ه ا را م ي شناس ند و همچون ذره اي ك ه از آ ن انرژ ي بس يار حاص ل م ي شود آنرا ب ه موق ع و بج ا مورد اس تفاده قرار م ي دهند .ب ا اين خص وصيات ديگ ر دوران مديريتهاي بودج ه طل ب ك ه بودج ه اي متناس ب عمليات طل ب مي كردند تا بتوانند فعاليت ها را پيش ببرند به سر آمده است، امروزه مديريتي در عرصه‌ي رقابت ها موفق اند كه رمز از اندك به بسيار رسيدن را يافته باشند ژوئل دوروسني( ) Joel Do Rosnay • در "ده فرمان روش سيستمي" خود ،نكته فوق را به عنوان فرمان سومآورده است" :بايد به دنبال نقاط حساس و مؤثر گشت ".با تجزيه و تحليل سيستمي و شبيه سازي مي توان نقاط حساس و مؤثر هر سيستم پيچيده اي را پيدا كرد و با اث ر گذاردن روي آنه ا ،كار و س رعت و حرك ت سيستم راتندتر و يا كندتر نمود. مهلت براي دريافت پاسخ • هر سيستمي براي پاسخ دادن ،و به عبارت ديگر براي انجام كاري كه بر عهده دارد ،به علت تركيب آثار حلقه هاي بازخور و همچنين به سبب مدت زماني كه براي حركت جريانها و يا متغيرهاي ذخائ ر الزم م ي باش د ،زمان و هم ت خاص ي مي گذارد. • پيتر سنگه :اصل فوق را چنين توضيح مي دهد:اما از يك عمل نبايد غافل شد و آن وجود تأخير در سيستم است .فاصله زماني بين عمل شما و تبعات ناشي ازآن تأخير مي تواند شما را به اشتباهات فاحشي در مورد عملكرد سيستم مبتال سازد و يا اگر بخوبي شناسايي شود و با آن همراهي گردد ،آثاري مثبت به بار آورد. مثال: • • • • فاصله بین سیری و پر شدن معده سیب زمینی و پیاز کشاورزان تنظیم آب سرد و گرم دوش حمام در اين مثال هرچقدر عم ل شديدت ر و افراطي تري انجام دهيم ،نتيج ه مطلوب ،ديرت ر ب ه دس ت م ي آيد .اين درس بسيار مهم ي اس ت كه بايد در مورد حلق ه هاي تعادلي با تأخير ،همواره ب ه خاط ر داشت .عم ل افراط ي نتيجه اي درست خالف آنچه به دنبالش هستيم ،به بار مي آورد. طبقه بندی سیستم ها: • طبقه بنديهاي مختلفي از سيستمها وجود دارد كه در اين جا سه نمونه از آن ذكر مي شود : -1طبقه بندي رفتاري -2طبقه بندي بولدينگ -3طبقه بندي بر اساس هدفمندي سيستم و اجزاء قبل ازتقسیم بندی با چند واژه آشنا شویم -1هدف ( :)Goalمي توان در يك دوره زماني مشخص به آن رسيد. -2منظور ( :)Objectiveدر يك دوره مشخص نمي توان به آن رسيد اما در دوره طوالني تر امكان تحقق دارد .تعقيب يك منظور ،مستلزم توانايي تغيير هدف است .يعني وقتي يك هدف بدست آمد ،هدف بعدي تعقيب شود. -3آرمان ( :)Idealدر هيچ دوره زماني بدست نمي آيد اما بدون محدوديت مي توان به آن نزديك شد .مفهوم آرمان همانند مفهوم حد ( )Limitدر رياضيات است كه تابع به آن نزديك مي شود ولي هرگز به آن نمي رسد. -4رويداد ( :)eventوقوع تغيير در يك يا چند مورد از ويژگيهاي سيستم يا محيط آن است .به عنوان مثال ،در سيستم روشنايي يك ساختمان ،پريدن فيوز (رويداد داخلي) و فرارسيدن شب (رويداد محيطي) دو رويداد هستند. -5عكس العمل ( :)reactionيك رويداد از سيستم است كه يك رويداد ديگر در همان سيستم يا محيط آن وجود دارد كه براي رويداد فوق كافي ( )sufficientاست .بنابراين عك س العم ل يك رويداد در س يستم اس ت ك ه ب ه صورت قطعي و معين ،معلول رويداد ديگري در سيستم يا محيط آن اس ت .ب ه عنوان مثال بدن انس ان در مقابل داروي خواب آور ،عكس العمل نشان داده و به خواب مي رود. -6پاسخ ( :)responseرويدادي از سيستم است كه رويداد ديگري (از سيستم يا محيط آن) براي وقوع آن الزم است اما كافي نيست .به عنوان مثال روشن شدن المپ به دليل برقراري جريان برق ،يك عكس العمل توسط المپ است اما اگر شخصي به خاطر تاريك شدن هوا ،كليد را فشار دهد ،در مقابل تاريك شدن هوا پاسخ داده است. -7عمل ( :)actرويدادي از سيستم است كه براي وقوع آن ،هيچ رويداد ديگري نه الزم است نه كافي. • • • • سيستم : reactiveيستمي است كه همه تغييرات آن، عكس العمل است. سيستم : responsiveسيستمي است كه امكان پاسخگويي دارد. سيستم حافظ حالت ،در مقابل تغييرات فقط عكس العمل نشان مي دهد. سيستم هدفجو پاسخ مي دهد چون قادر به انتخاب رفتار خويش است. طبقه بندي رفتاري )State-Maintaining System( سيستم حافظ حالت-1 )Goal-Seeking System( سيستم هدفجو-2 )Purposeful System( سيستم هدفمند-3 )Ideal-Seeking System ( سيستم آرمانمند-4 طبقه بندي بولدينگ -1ساخت ()structure -2سيستمهاي متحرك يا بطور كلي حركت ()motion -3سايبرنتيكس ()cybernetics -4تك ياخته يا سلول ()cell -5گياهان -6حيوانات -7انسان -8نظام اجتماعي ()social system -9سيستمهاي ناشناخته طبقه بندي بر اساس هدفمندي سيستم و اجزاء -1سيستم هاي جبري -2سيستم هاي جاندار -3سيستم هاي اجتماعي -4سيستم هاي زيست محيطي ماهیت سیستم ها Nدر الگوهای اندیشه ،قادر بدون تغییر نخواهیم بود که مسNائلی را که با الگوهای امروز فکر خود ایجاد کرده ایم ،برطرف نماییم آلبرت انشتین بسمه تعالی مبانی تفکر سیستماتیک روش های کمی در تصمیم گیری 102 دیدگاه سیستماتیک دنیای اطراف ما از کل هایی به نام سیستم تشکیل شده است. سیستمها خواصی دارند که صرفا ازجمع خواص اجزا تشکیل نمی شوند. هدف سیستم تعیین کننده اجزاء مناسب و روابط مفید است. مرز سیستم مجموعه اجزاء داخل سیستم را از اجزاء خارج سیستم جدا می کند. مرز سیستم مفهومی مجرد است و با مرزهای اداری ،حقوقی و یا جغرافیایی متفاوت است. برای درک پدیده های اطراف باید سیستم ها و روابط مناسب اجزاء و علل پدیده ها را در داخل مرزها جستجو کرد. 103 قوانین ناشی از تفکر سیستماتیک 104 قوانین ناشی از تفکر سیستماتیک بسیاری از مسائل امروز ناشی از راه حل های دیروز است )راه ح لهایس هلو ن سنجیده ( مشکل پرداخت سوبسید ناشی از راه حل دیروزی ارتقاءرفاه عمومی با پرداخت سوبسید فرسودگی صنایع ایران ناشی از راه حل تحمیل نیروی کار اضافی به صنایع برای حل مشکل بیکاری 105 قوانین ناشی از تفکر سیستماتیک عمل چشم بسته هر اندازه سخت تر باشد ،واکنشی سخت تر و بدتر از طرف س&یستم را سبب می شود. کمبود زمین در تهران ،اعالم واگذاری زمین مجانی ،تشدید مسئله مسکن با تشویق مهاجرت کسری و کمبود بودجه،عدم افزایش حقوق متخصصین دولت، جدایی نیروی متخصMص از دولت ،کاهش توان فکری دولت، تشدید مسئله کمبود بودجه 106 قوانین ناشی از تفکر سیستماتیک راه حل های ساده انگارانه راه به جایی نمی برد(گرایش به فرهنگ غرب،جلوگیری با سرکوب ،بی نتیجه بودن راه حل). نتایج خوب کوتاه مدت با خود نتایج بدی به بار می آورند و برای کسب نتایج خوب بلند مدت باید سختی های کوتاه مدت را تحمل کرد(مصرف زیاد -سرمایه گذاری در بهبود کیفیت). سعی در رشد سریع تر می تواند نتایج معکوس به بار آورد. 107 قوانین ناشی از تفکر سیستماتیک نشانه های مشکل و علل آن از لحظ زمانی و مکانی نزدیک هم نیستند. هرگز نباید عوامل محیطی را سرزنش کرد. نرخ تغییرات کوچک می تواند نتایج بزرگ به بار آورد( قانون اهرمها). نتایج مطلوب مختلف می تواند با هم حاصل شود ولی با طی زمان و با گذر از فرآیندهای مناسب. 108 اصول مدلسازی مسائل در دیدگاه سیستماتیک 109 پس خوران عنصری اصلی در دیدگاه سیستماتیک در دیدگاه معمولی :رابطه علت و معلولی یک طرفه دیده میشود .در دیدگاه سیستمی :رابطه علت و معلولی متقابل است .همه تصمیمات در حلقه های علت و معلولی بسته اتخاذ می شود 110 مدلسازی • نمودار علت و معلولی ()Causal diagram • نمودار حالت و نرخ ()Stock & flow diagram پدیده اصالح 111 اصالح اصالح )1نمودار علی و معلولی 112 نمودار علت و معلولی • • • • • مدل سازی سریع فرضیات ما درباره یک پدیده پویا نمایش مدل ذهنی یک فرد یا تیم راجع به یک پدیده سMMببMجود و یMMا تMMغییر B و ‏A صرف نظر از پدیده های مختلف بین علت و معلول رابطه مثبت یا منفی تقاضا 113 - ‏B ‏A قیمت سود + جمعیت + قیمت + سپرده پس انداز زاد و ولد تقاضا دایره علت و معلولی یا پس خوران .دایره علت و معلولی یک حلقه بسته از روابط علت و معلولی است 114 دایره علت و معلولی مثبت دایره ای است که اگر یک عامل در آن در یک جهت تغییر داده شود ،دایره تغییرات در آن جهت را تقویت .می کند .دایره علت و معلولی مثبت رشد نمایی بوجود می آورد 115 دایره علت و معلولی منفی دایره ای است که اگر یک عامل در آن در یک جهت تغییر داده شود ،دایره با تغییراMت آن عامل در آن .جهت مخالفت می کند .تعداد روابط علت و معلولی در این دوایر فرد است .دایره های علت ومعلولی منفی رفتار هدف جو بوجود می آورند 116 جمعیت آهو ها: مثال birth rate + + Popoulation - + death rate 117 مدل توسعه یافته + birth rate Effect food per capita on birth rate + + + Popoulation - food per capita+ food - + death rate + effect of food per capita on death rate 118 NاNلت -نNرخ )2 نNمودار ح 119 نمودار حالت و نرخ • ابزاری جهت مدلسازی فرضیات ساخته شده در نمودار علی و معلولی • بررسی رفتار یک متغیر در یک حالت پویا • پیش بینی روند ها و تعامالت متغییر حالت: •متغییر انباشت •نمایش وضعیت یک متغییر که به صورت تجمعی مقدار می گیرد . متغییر نرخ: •نمایانگر نرخ انتقال از یک منبع به منبع دیگر •مدلسازی آهنگ جریان ‏Birth rate ‏Population 120 جریان مقصد تنظیم کننده جریان منبع ادامه- جمعیت آهوها: مثال Birthrate + + Birth rate + Population - - + Deathrate Population Death rate Population Death rate Death constant Birth rate Birth constant Population Birth rate Death rate 121 مدل توسعه یافته ضریب تاثیر Death constant Birth constant Population Death rate Birth rate effect of FPC on birth FPC Effect of FPC on death f2 NFPC <NFPC> تابع تبدیل ()ت بدیلورودیها ب ه خروجیها Food Food per capita f Normal Food per capita 122 روابط متغییر ها Death constant Birth constant + + Population + Death rate Birth rate + + effect of FPC on birth + + + FPC + Effect of FPC on death + f2 NFPC <NFPC> f Food 123 الگوهای رایج در تحلیل مسائل دینامیکی 124 الگوی محدودیت رشد .هر فرآیند رشدی با محدودیت های آشکار و نهان مواجه است رشدهای نمMایی با پس خورانهای مثبت ایجاد می شود. :پس خوران کلی که موجب رشد می شود به صورت ذیل است مثال :رشد ظرفیت تولیدی و سرمایه گذاری 125 الگوی محدودیت رشد هیچ فرآیندی نیست که تا بی نهایت به رشد خود ادمه دهد بدون آنکه با عوامل محدود کننده ای مواجه .نباشد مکانیزم محدودکننده یک پس خوران منفی .محدودیت موجب توقف رشد می شود ،اگر این محدودیت بدون تاخیر اثر بگذارد درآن صورت رشد به صورت .منحنی لجستیک متوقف خواهد شد 126 الگوی محدودیت رشد اگر این محدودیت با تاخیر اثر بگذارد ،وضعیت سیستم اMز حد نهایی خود بیشتر رشد کرده و سپس با .نوعی نوسان به حد نهایی برمی گردد مثال :رشد فروش با ظرفیت محدود 127 راه حل های موقت که مشکل را افزایش می دهند ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ هر مشکلی که سر و صدای بیشتری داشته باشد ،توجه بیشتری به خود جلب می کند و راه حل سریع تری را می طلبد. راه حل های سریع و موقت عمدتا به خاموش کردن سر و صدا یا عالمت مشکل می پردازند. هر مشکل یک یا چند علت یا ریشه اساسی واصلی دارد. راه حل های سریع و موقت عمدتا به تقویت ریشه های مشکل و تشدید آن می انجامد. راMه حل های موقت برای حل مشکالت انتخاب می شوند. هر چه عالمت مشکل شدیدتر باشد ،راه حل موقت قوی تر اعمال می شود. 128 راه حل های موقت که مشکل را افزایش می دهند راه حل های سریع و موقت عمدتا به تقویت ریشه های مشکل و تشدید آن می انجامد. مثال: ریشه آشوب می تواند نارضایتی باشد .آشوب که عالمت نارضایتی است با سرکوب به عنوان راه حل موقت خاموش می شود. سرکوب موجب افزایش نارضایتی می شود و ریشه آشوب تقویت می شود + سركوب + 129 آشوب +- نارضايتي + سركوب آشوب +- نارضايتي توصیه .کمبود منابع که با استقراض به صورت کوتاه مدت حل می شود توجه و آگاهی از عواقب نامطلوب راه حل موقتی کاهش دفعات استفاده از راه حل موقت با عواMقب نا مطلوب انتخاب راه حل موقت با کمترین عواMقب نا مطلوب به جای راه حل موقتی و یا حداقل همزمان با آن ،راه حل های اساسی دنبال شود 130 انتقال فشار از راه حل اساسی به راه حل موقت راه حل های موقت فشار را از روی راه حل های اساسی برمی داMرد. راه حل موقت معموال یک پس خوران منفی برای کاهش عالئم مشکل بوجود می آورد بدون آنکه به ریشه بپردازد. راه حل های موقت معموال عوارض جانبی دارند. عوارض جانبی موجب گسترش ریشه مسئله و کاهش توان انجام اقدامات اساسی می شود. راه حل موقت + + عوارض جانبي راه حل موقت - - عالمت مشگل توان انجام اقدامات اساسي + گسترش ريشه مسئله + + راه حل اساسي - 131 ريشه مشگل انتقال فشار از راه حل اساسی به راه حل موقت راه حل موقت گسترش ريشه مسئله و كاهش توان انجام اقدامات اساسي موجب تشديد ريشه مسئله ميشود. + + عوارض جانبي راه حل موقت - - عالمت مشكل توان انجام اقدامات اساسي + گسترش ريشه مسئله + + + راه حل اساسي + 132 ريشه مشكل تأخير روشهای برخورد با موقعیت های انتقال فشار تمMرکز بر راه حل های اساسی که ریشه مشکل را هدف قرارمی دهند در صورت ضرورت و الزام،استفاده از راه حل های موقت برای بدست آوردن وقت جهت پی گیری راه حل های اساسی 133 تنزل اهداف ،باال گیری مناقشات و تراژدی منابع مشترک .معموال هدف ها با وضع موجود یا عملکرد فاصله دارند .یک راه حذف فاصله ،تالش برای اصالح عملکرد و راه دیگر تنزل هدف هاست .وجود فاصله بین هدفها و وضع موجود ،فشارهای روانی و سازمانی را برای تعدیل و تنزل هدف ها زیاد می کند .تنزل هدف ها نیز پس خور منفی دیگری را برای فاصله تشکیل می دهد 134 مثال هائي از تنزل هدفها ‏كاهش هدف افراد در هنگام انجام رساله هاي كارشناسي ارشد و دكتري. ‏تنزل هدفهاي زندگي هاي مشترك. ‏تنزل هدفهاي سياسي و اجتماعي انقالبها. ‏تنزل هدفهاي سازمانها و شركت ها بعد از شروع كار آنها در زمينه هاي مختلف نظير كيفيت ،نوآوري ،خوش قولي و صداقت و درستي. ‏تنزل هدفهاي مصلحان اجتماعي. 135 الگوی افزایش دعوا و مسابقه()Esclation هرگاه یکی از عامل وضعیت خود را نسبت به عامل دیگر ضعیف تر ببیند ،احساس عقب افتادگی و ضعف کرده و به تالش و تکاپوی خود می افزاید. ”الف“ و“ ب ”وضعیت خود را نسبت به هم می سنجند. .بهبود وضعیت موجود“الف“ سبب افزایش وضعیت ”ب“ می شود .بهبود وضعیت “ب“ سبب کاهش وضعیت ”الف“ نسبت به ”ب“می شود :مثال مسابقه تسحیالتی کشورها جنگ قیمت برای سازمانها برا ی کسب سهم بازار چشم و هم چشمی بین خانواده ها مسابقه درس خواندن بین شاگردان ممتاز یک کالس 136 الگوی افزایش دعوا و مسابقه رفتار مدل مسابقه تسحیالتی 137 الگوی موفقیت برای موفق(Success to ) Successful .دو فعالیت برای منابع مشترک و محدود رقابت می کنند .دو گروه ”الف“ و ”ب“ از منبع مشترکی استفاده می کنند .سهم هر یک از منبع مشترک به موفقیت آن نسبت به دیگری بستگی دارد سهم بیشتر“الف“ از منابع موجب عملکرد بهتر آن و اخذ منابع بیشتر برای عملکرد باز هم بهتر می شود .بهبود وضعیت ”الف ”در یک .چرخه مثبت رو به افزایش می نهد و عملکرد“ ب“ در یک پس خوران مثبت دیگری به نحو فزاینده ای رو به افول می گذارد 138 الگوی موفقیت برای موفق :مثال توازن بین وقت صرف شده در کار و زندگی رقابت بین دو بخش سازمانی مابین دو محصول رقابت بین دو فرزند در خانواده برای جلب توجه والدین :راهکار مدیریتی به هدف ایجاد موفقیت در دو گروه فکر کنید. در برخی موارد که رقابت ناسالم در جMریان است،اتصال بین دو فعالیت را دررقابت برای منبع مشترک قطع یا تضعیف کنید. تشویق فعالیت موفق را بدون محدود کردن منابع برای فعالیت نا موفق انجام دهید. به حل مسائل و پیشرفت فعالیت نا موفق کمک کنید. 139 الگوی تراژدی منبع مشترک(Tragedy of the ) commons فعالیت های ”الف“ و ”ب“ در دو پس خوران مثبت رشد می کنند و کل ظرفیت فعالیت ها را افزایش می .دهد .کل ظرفیت ها میزان منابع موجود بر ظرفیت را کاهش می دهد .کاهش منابع برظرفیت نهایتا“ بر بهره وری ظرفیتها اثر می گذارد و حاصل فعالیت ها را کاهش می دهد 140 رفتارهای رایج در مدلهای دینامیکی 141 رفتار مدل های رایج در سیستم داینامیک 142 رشد نمایی رشد نمایی از بازخور مثبت ناشی می شود. 6 4 World Popula tio n Annual growth rate 1900-1950: 0.86%/year (doubling time ­80 years) 1950-2000: 1.76%/year (doubling time ­40 years) 6 4 2 2 Upper Bound 0 1900 0 0 2000 Lower Bound 400 800 1200 1600 2000 143 رفتار هدف جو حلقه های منفی هر گونه مانعی برای رسیدن به هدف را از میان می برد و سعی می کند سیستم را به حالت .مطلوب برساند ‏Tele vis ion Share of All Advertising, US 25 20 15 10 5 0 1992 144 1983 1975 1967 1958 1950 رفتار نوسانی نوسان ها توسط بازخور منفی و تاخیر در موارد زیر :ایجاد می شوند • بازخور اطالعات • فرآیند تصمیم گیری • فرآیند اجرا • فرآیندهای سازمانی و فیزیکی برای کسب اهداف ‏US Unemplo yment Rate 12 10 8 6 4 2 1995 145 1985 1975 1965 1955 0 1945 رشد S-shape هیچ کمیت واقعی تا ابد رشد نخواهد کرد ،یک یا چند محدودیت مانع رشد .خواهد شد معمول ترین رفتار در سیستم های داینامیک S-shapeاست که ترکیبی از الگوهای رفتاری رشد نمایی و هدف جو است. ‏Growth of Sunflowers 300 200 100 0 84 146 70 56 42 ‏Days 28 14 0 رشد S-shapeهمراه با جهش تاخیرهای زمانی در بازخوران های منفی مانع پیشرفت شده و باعث جهش و نوسان حول تعادل سیستم می شوند. ‏Populatio n of London 10 8 6 4 2 2000 147 1950 1900 1850 0 1800 جهش و فروپاشی ()Overshoot and Collapse هنگامی که توانایی محیط برای حمایت از رشد جمعیت یا حالت سیستم نابود شده باشد یا توسط خود جمعیت مورد استفاده قرار گرفته باشد ،با جهش و فروپاشی مواجه .می شویم ‏Sales of the Ata ri Corporation 2.0 1.5 1.0 0.5 1986 148 1984 1982 1980 1978 0.0 1976 نوسان میرا()Damped Oscillations هنگامی که در یک سیستم نوسانی ،با یک آشوب مواجه شده ولی اختاللی در سیستم به .وجود نیاید و آشوب از میان برود این حالت نوسان میرا نامیده می شود 20 -20 -10 0 10 ‏Factory Net Inventory 149 -30 15 30 10 20 5 10 0 0 100 75 50 ‏Weeks 25 0 نوسان Chaotic نوسان Chaoticنتیجه ساختار میرا با چرخه محدود و پارامتراهای مختلف می باشد. این نوسان یک مدار مشخص را دنبال نمی کند. 100 -50 0 50 ‏Factory Net Inventory 150 80 80 60 60 40 40 20 20 0 -100 1000 900 800 ‏Weeks 700 0 600

51,000 تومان