صفحه 1:
مم سم ال رن ال رم
آر ske! ادبی
قسمت اول: تشبيه و تشخيص
صفحه 2:
تشبیه: تشبیه مانند کردن چیزی است به So jae به دلیل شباهتى كه بين
ol دو چیز وجود دارد.
مثال:
تن کژال مثل علفی در باد میلرزید.
تو همچون گل ز خندیدن لبت با هم نمیآید.
بلم (- قایق) آرام چون قویی سبکبال / به نرمی بر سر کارون همیرفت
صفحه 3:
هر تشبیهی دارای چهار رکن یا پایه است:
الف) مشبه: کسی یا چیزی است که قصد مانند کردن آن را داریم.
مثال: ماه مانند قایق نقرهای در آسمان شناور بود.
ب) مشبهّبه: کسی یا چیزی است که مشبه. به آن مانند ميشود.
مثال: ماه مانند قایق نقرهای در آسمان شناور بود.
صفحه 4:
پ) ادات تشبیه: هر کلمهای که به معنی مانند باشد یا معنی مانندبودن را برساند.
مهمترین ادات تشبیه عبارتند از: ماننده مثل» بسان, به شیوهی, به شکل. همچون.
جونء به كردارء كويى» پنداری و فعلهایی که از مصدر «ماندن» ساخته ميشوند.
مثال:
ماه مانند قایق نقرهای در آسمان شناور بود.
به مار ماهى مانى» نه اين تمام نه آن / منافقى جه كنى؛ مار باش يا ماهی
و او به شیوهی باران / پر از طراوت تکرار بود
صفحه 5:
ت) وجهشبه: شباهتی است که میان مشبه و مشبهّبه وجود دارد.
مثال: ماه مانند قایق نقرهای در آسمان شناور بود.
نکتهی ۱: مشبه و مشبهّبه «طرفین تشبی » نام دارند و در تمام تشبیهات
باید حضور داشته باشند ولی ادات تشبیه و وجهشبه را میتوان حذف کرد.
صفحه 6:
a SS
بپرسیم که: چه چیزی به چه چیزی تشبیه شده است.
بر لین اساس. هميشه پاسخ «چه چیزی» مشبه و پاسخ «به چه چیزو » مشبهّبه
است.
مثال: حرفهايم مثل يك تكه جمن روشن بود.
در مثال بالاء جه جيزى به جه جيزى تشبيه شده است؟حرفها به تكه جمن. يس
حرفها مشبه و تکه چمن مشبهّیه است.
صفحه 7:
نکتهی ۳ گاهی مشبه. به صورت ضمیر میآید.
تال و او به شیوهی باران / پر از طراوت تکرار بود
(او - مشبه) (به شیوهی - ادات تشبیه) (باران - مشبهّبه) (طراوت تکرار - وجهشبه)
توجه: اگر مشبه. به صورت ضمیر باشد. گاهی ممکن است از تشبیه حذف شود.
مثال: چون شبنم افتاده بُدم پیش آفتاب.
ا SS USE Se 2
گونه بوده است:
«من چون شبنم پیش آفتاب افتاده بودم.»
صفحه 8:
انواع تشبیه:
تشبیه با توجه به چگونگي حضور پایههای آن به دو دسته تقسیم میشود:
-١ تشبيه ساده یا مرسل: به تشبیهی میگویند که همهی پایههای تشبیه در آن وجود
داشته باشد. البته گاهی ممکن است در این نوع تشبیه. وجهشبه حذف شود.
مثال: تن كزال مثل علفى در باد ميلرزيد.
تن کژال -مشبه مثل -ادات تشبیه علف -مشبهّبه . ميلرزيد - وجهشبه
/ گرگ دستهایش را مثل تیفهی داس در هوا میچرخاند.
روناک مثل برهای دستهایش را در هوا تکان میداد.
صفحه 9:
۲- تشبیه بلیغ: به تشبیهی میگویند که ادات تشبیه و وجهشبه از آن حذف شده باشد.
تشبیه بلیغ دو نوع است:
الف) تشبيه بليغ اضافى (اضافهى تشبيهى) ب) تشبيه بليغ غير اضافى (تشبيه بليغ اسنادى)
تشبيه بليغ اضافى: در اين نوع تشبيه. مشبه و مشبهّبه. به هم اضافه ميشوند و يك تركيب
اضافى را به وجود ميآورند. درتشبيه بليغ اضافى معمولاً جاى مشبه و مشبهبه عوض ميشود.
مثال ۱: کودکان پرنشاط گل بوتهها و نوجوانان امیدوار ذرتها در گوش نسیم. آمین میگفتند.
٠١ # مثال۲: درختان سرسبز باغ, شاخهی دستهای خویش را به آسمان برافراشته بودند.
صفحه 10:
تشبیه بليغ غير اضافى: در اين نوع تشبیه. مشبه و مشبهّبه. به هم
اضافه نمیشوند و فقط ادات تشبیه از بین آنها حذف ميشود.
مثال: توه دیماهی و آن دلیربهر نسث
در مثال بالاء دو تشبیه وجود دارد که اصل آنها اینگونه بوده است:
تو مانند دیماه هستی و آن دلبر مانند بهار است.
صفحه 11:
آرایهی تشخیص (انساننمایی):
نسبت YE gobo رفتارها و ویژگیهای انسان رابه غیر انسان. تشخیص یا انسان
نمایی میگویند.
مثال: شبنم از روی برگ گل برخاست / گفت: میخواهم آفتاب شوم
دانه آرام بر زمین غلتید / رفت و انشای کوچکش را خواند
سنگها و ریگهای اطراف چشمه زیر گالشهای کژال تکان میخوردند و بیدار ميشدند.
| صدای نازک گریهی روناک» سنگهای بیابان را میخراشید.
درختان سرسبز باغ» شاخهی دستهای خویش را به آسمان برافراشته بودند و دعا می
کردند.
صفحه 12:
نکته مهم: اگردریک بیت یا یک عبارت. موجودی غیر از انسان منادا واقع
شود آرایه تشخیص به حساب می آید.
مثال۱: ای دیو سپید پای در بند / ای گنبد گیتی ای دماوند
مثال ۲: ای دل تو یا نگفتم کز عاشفی حذرکن
عر روس لس ع جه
كروه ادبيات دبيرستان علمى