صفحه 1:
صفحه 2:
۰
دانشگاه علوم يزشكى و خدمات بهداشتی درمانی رفسنحان
دانشکده پزشکی
گروه خدمات بهداشتی و ارتقای سلامت
مفهوم پیشگیری از بیماری و سطوح مختلف OF
دکتر محمد اسديور
صفحه 3:
مفهوم پیشگیری
بيشكيرى جو مفهوم ساده به معنی جام گیری از بوجود آمدن بیماری قبل از وقوع ن است
و ضمناً بيشكيرى شامل كليه اقداماتى مى شود كه از آنها براى قطع يا آهسته كردن سير
بیماری استفاده میشود
سابقه پیشگیری به قرن ۱۸ میلادی
جیمز لند: مصرف آب میوه و سبزی تازه برای جلوگیری از اسکوربوت
ادوارد جنر در سال ۱۷۹۲ مایع کوبی آبله بنا نهاد
اریزای زنده برای بیماریها و اثبات نر
پیشگیری می باشند
درمان ضد هاری (۱۸۸۳)» واکسن وبا (۱۸۹۲ پادزهر دیفتری VANE) واکسن ضد
حصبه (۱۸۹۸) و مواد گندزدا و ضد عفونی کننده (1۹۹۲)
صفحه 4:
مفهوم پیشگیری
مرحله بعدی پیشرفت پزشکی پیشگیری و روشن شدن راههای انتقال بیماری بروس در
۲ رابطه مکس تسه تسه و بیماری خواب و راس در ۱۸۹۸ رابطه بیماری مالاریا و
پشه آنوفل و والتر رابطه
گام بعدی تحول در روشهای ازمایشگاهی جهت تشخیص زودرس و غربالگری
پزشکی پیشگیری نرین را علم و هنر ارتقای بهداشت. پیشگیری از بیماری و محدود
کردن ناتوانی و بازتوانی میدانند .
رویارویی مشخص بین فرد و متخصص است و نوعی پزشکی مشارکتی است.
مفهوم دیگر پیشگیری جلوگیری از پیشرفت بیماری است و در یک جمله عبارت است
از مجموعه اقداملتی از جمله درمان قطعی که پیشرفت بیماری را در هر مرحله که هست؛
محدود می کند.
پشه آندس و تب زرد
صفحه 5:
سطوح پیشگیری
Primordial prevention pelt ies بيشكيرق
ييشكيرى اوليه يا ابتدايى Primary prevention
ارتقاى بهداشت و حفاظت اختصاصى )
پیشگیری ثانویه Secondary prevention
(تشخیص زودرس بیماری و درمان صحیح)
Tertiary prevention پیشگیری ثالثیه
(محدود کردن ناتوانی و بازتوانی)
صفحه 6:
مدل ارتقای سلامت و سطوح پیشگیری
a
صفحه 7:
مفهوم جدیدی است که بر پیشگیری از بیماریهای مزمن توجه ویژهای دارد.
اين نوع» پیشگیری مفهومی واثعی دارد.
مانع از ایجاد و گسترش عوامل خطر در سطح کشور یا گروههای جمعیتی
میشود
در پیشگیری نخستین یا پیش از بروز عوامل خطر بیشتر کوششها معطوف به
Sa رع شوو عل فز صقر زندکی باز دارد.
مهمترین اقدامات مداخلهای در لین مرحله پیشگیری از راه آموزش شخصی و
همگانی است.
از نظر تاريخى لين نوع ييشكيرى تازهترین مرحله شناخته شده است و علت
شتاسایی. آن افزایشن داهن اییقمیولوژی بتماریهای Sul Grea
صفحه 8:
هدف در پیشگیری نخستین جلوگیری از پیدلیش و w Shanes Ob olde
اجتماعی, اقتصادی و فرهنگی زندگی است که نقش آنها در افزليش خطر بیماری
شناخته شده است (تغییر سبک زندگی).
آلودگی هوای شهری و اثرات جهلنى لَن مانند بارانهای اسیدی و نابودی لایه
ازن با مشکلات مربوط به پسابهای کارخانه های شیمیایی
در بعضی شهرهای بزرگ میزان 502 از حد استاندارد بیشتر بوده و
سیاست گذاری عمومی بمنظور کاهش علل اصلی ایجاد عوامل خطر و حفظ
سلامت لازم است.
نمونههای دیگر ممانعت از تبلیغ سیگار و وضع مالیات های سنگین بر آن است.
صفحه 9:
پیشگیری اولیه
اقداماتی که قبل از شروع بیماری انجام شده و امکان بروز بعدی را از بین میبرد.
پیشگیری اولیه درمانی نیست و درمان دارویی را هم بکار نمیبرد و بدنبال
شناسایی علائم بالیتی saad
مداخلات در اين نوع پیشگیری شامل ارتقای بهداشت و حفاظت اخحتصاصی
است.
معنای پیشگیری اولیه بیش از دفع بیماری و طولانی کردن زندگی و شامل مفهوم
ساامت مت است که رسيدن به سطح قابل قبولى از سلامتى است كه افراد
بتوانند به یک زندگی اجتماعی و اقتصادی مثمر دست يابند و حفظ و نگهداری
انرا ترويج
اقدامات ارزان و مطمئن اين سطح كاربرد وسيع آثرا توجيه م ىكند.
صفحه 10:
+
* پیشگیری اولیه هر روز بیشتر بنام آموزش بهداشت و مفهوم مسئولیت شخصی
و اجتماعی در برابر سلامتی شناخته می شود. دو اقدام مهم در زمینه پیشگیری
اولیه عبارتند از:
10
صفحه 11:
ارتقای بهداشت(0۳۵۲۱۱0/00 (health
* فرایندی که افراد را قادر میسازد بر سلامت خود نظارت داشته و آنرا بهبود
بخشند.
* ارتقای بهداشت به بیماری خاصی توجه ندارد بلکه متوجه تقویت میزبان از
طریق روشهای مداخلهای است. انواع اين مداخلات عبارتند از:
الف) آموزش بهداشت
ب) ایجاد تغییر در محیط زیست
ج) مداخلات تغذیهای
د) ایجاد دگرگونی در رفتار و سبک زندگی
11
صفحه 12:
الف) ایمن سازی
ب) استفاده از مواد مغذی ویژه
ج) پیشگیری دارویی
>( حفاظت در برابر خطرات شغلی
۰) ایمنی در برابر حوادث
ن) حفاظت در برابر مواد سرطانزا
ی) پرهیز از مواد مولد حساسیت
12
صفحه 13:
پیشگیری ثانوبه
* اقداماتی که پیشرفت بیماری را در مرحله ناپیدای آن متوقف و از بروز عوارض
بیماری جلوگیری میکند مانند:
(ill تشخیص زودرس با استفاده از غربالگری و بیماریابی
ب) درمان کافی و به موقع
پیشگیری ثانویه. افراد دیگر جامعه را از ابتلا به بیماری و عفونت باز میدارد یعنی
پیشگیری انویهای که برای یک فرد انجام می شود پیشگیری اولیه برای موارد تماس
بالقوه است.
* پیشگیری انویه در حیطه اقدامات بالینی است.
* برنامههای بهداشتی دولتها و مفهوم بهداشت و درمانی که در صحبتها بکار می
رود معمولا در اين حيطه اند
* این سطح در مبارزه با بیماریها ابزاری ناقص و گران تر است.
13
صفحه 14:
14
پیشگیری سطح سوم
زمانی اجرا میشود که نقص یا ناتوانى دائمى و غير قابل بازكشت باشد و بر بازتوانی
تمرکز دارد.
بكار كرفتن همه تدابير موجود براى كاهش يا محدود کردن نقص عضو و ناتوانیهای
حاصل از بيمارى؛ به حداقل رساندن رنج و آسيب ناشى از انحراف از سلامت كامل و
ارتقاء قدرت تطابق بیمار با حالات بهبودنا
هدف این نوع پیشگیری استفاده از وسایل یا آموزشهایی است که بتوان قسمتی يا تمام
کارایی جسمی و روانی افراد دچار علیلی و ناتوانی را به آنان بازگرداند تا بتوانند راحتتر
در جامعه ظاهر شده و یا به انواع سادهتری از کارها بپردازند
استفاده از بازتوانی» نوتوانی و پرخی جراحیهای ترمیمی در اين راستا قرار دارند.
وسایل فعالیت مجدد بیماران مبتلا به پیماریهای مزمن و نیز معلولین را به محيط كار و
اجتماع پس از بهبودی کامل یا نسبی فراهم آورد.
صفحه 15:
بيما
I
®
مركا عق سير بيمارى در انسان هأ هيش از Probl روند پیماری
میزبان عامل بیماریزا
ca he عوامل محیطی
تغییرات یافتی/و قیز یولوژیک | «شناخته و ناشناخته)
که عامل بیماریزا و میزیان
استقرار عامل یا محرک و تکثیر آن
را باهم مواجه یا سیب یک
محرک پیماری میشوند.
بهبود در انسان میزیان
واکتش میزبان و تداخل میزبان و WS ome
نقاحت حسبیماری پیشر فتوو شایعات اولیه حوسبیماریزاتی اولیه
a 3 35
پیشگیری نوع سوم آپیشگیری نوع £99 پیشگیری نوع اول
بازتوانی ] محدود شدت حفاظت اختصاصى"
تشخیص زودرس و درمان ارتقاء بهداشت
ناتوانی
15
صفحه 16:
16
عوارض و دای بیماری آشکار
pt
برکشت نپذیر
ast
برگشت پذیر
بیماری پنهان یا مراحل
آغازین بماری
تشخيص و درمان
زودرس
استعدادبه
اا
عدم استعداد
y ie | سنت
صفحه 17: