گياه دارويی صنعتی آنغوزه

صفحه 1:
گیاه دارویی — صنعتی آنغوزه نام فارسى 8 آنغوزه نام علمی : ‎Ferula assa-foetida‏ تیره: چتریان یا ۱۱۳۱۵۱۱۴۲6۲۵6 نام انگلیسی : 3552 ‎Stinking‏ نامهای دیگر ‎٠‏ كورن کما ,حلتیت : آنغوزه هراتی , خوراکما 

صفحه 2:


صفحه 3:


صفحه 4:
گیاه دارویی — صنعتی آنغوزه گیاهیست پایاءعلفی,بوته ای يا درختچه ای , ومنوکارپیک است. , ساقه ای راست , تقریباً استوانه ای وگوشندار دارد که ارتفاعی متجاوز از 1تا 2 متر پیدا می کند . ريشه ای ضخیم و گوشتدار مخروطی شکل به قطر 7 تا 10 سانتی متر دارد که معمولاً تا عمق 30 تا 40 سانتی متر در خاک فرو می رود . برگها به صورت روزت روی زمین گسترده می باشند و داراي بریدگی های عمیق و تقسیمات فرعی می باشند . آنغوزه با توجه به وضعیت خاک , میزان بارندگی و پراکنش آن و سایر عوامل محیطی , در طول زندكى يكبار به كل مى رود و چون يس از تشکیل بذر در گیاه, تمامی شيرة پروردة آن برای ساختن بذر به مصرف می رسد , گیاه برای هميشه خشک خواهد شد 

صفحه 5:
گیاه دارویی — صنعتی آنغوزه 3 انغوزه در منطقة وسیعی از کوه های مرزی استان هرمزكان ( سواحل خليح فارس ) تا دامنة جنوبى البرز را در بر مى كيرد. اين كياه بومى استب هاى شرق ايران و غرب افغانستان می باشد و در اکثرنقاط ایران یافت می شود . در مناطق خراسان : طبس , سبزوار, شاهرود. بسطام, بین دامفان و سبزوار, نیشابور مشهد , کرمان . مرغاب اصفهان را ۱ بلوچستان ‘ اشترانکوه , استان بوشهر و .اراد . | مداعا|ا. ۵/۵ 1 

صفحه 6:
گیاه دارویی — صنعتی آنغوزه Aspe lS woul wile spew ‏ارات‎ ٩ ‏طریق تولید و پراکنش بذر است . هر ساقه‎ ‏گل دهنده گیاه آنغوزه انبوهی از ببذر را در‎ ‏دستجات چتر مانندی تولید می نماید. بذر‎ ‏های سبک آنغوزه از طریق وزش باد , در‎ ‏سطح رویشگاه پراکن‌ده می کردند و سیس‎ ‏سس ۲ رز می کرد‎ 

صفحه 7:
گیاه دارویی — صنعتی آنغوزه 1- کاشت مستقیم بذر در چاله ها و کوله های بسته شده جهت بهره برداری آنفوزه که به وسیله داس خراشی در محل چاله ها داده شود و سه تا چهار دانه بذر در آن کشت شده و روی آن به وسیله خاک پوشانده می شود . بذر مورد نیاز در اين روش حدود 1 کیلو گرم در هر هکتارمی باشد حسن این روش این می باشد که چاله ها ‎Taro‏ ‏دیآ بورم و رطییت ری بر اخیار در و گیاه فرارمی کیرد ‎٠‏ 2- بذر پاشی این روش در زمینی انجام می شود که زیاد سفت نباشد و بذر بايد به طور یکنواخت در سطح زمین پخش شود به طوریکه هم از تراکم بوته ها پس از سبز شدن جلوگیری شود , و هم اينکه خیلی تنک کشت تشود: رطویت 60-70 6 ودمای 12-15 درجه برای جوانه زنی مناسب است . زمان کاشت بهتر است قبل از فصل بارندگی باشد . 

صفحه 8:
گیاه دارویی — صنعتی آنغوزه ‎٠‏ نوع مرغوب آنغوزه داراي 62 درصد رزين ‏ 25 درصد صمغ:, 3 تا 7 درصد اسانس » 1 درصد اسيد فروليك وبه مقدار بسیار جزئي از وانيلين تشكيل شده است . تقريبا تمام صمغ آنغوزه دارای تر کیبات دی , تری , تترا سولفید مشتقات کومارین , فئوتیدین و ‎incl iarelecl®‏ ور ار کانفرول مي باشد . محققان در اسانس حاصل از شیرابة انغوزه چندین ترکیب مختلف شناسایی کردند که مهمترین اجزای تشکیل ‎| 5 ‏یس اند لا سر رم ‎ee PND‏ ‎ 

صفحه 9:
گیاه دارویی — صنعتی انغوزه © آنقوره شیره کیاهی است که از نیع زدن ریشه پا پایین ساقه و با قطع ساقة گیاهان مولد از ناحية يقه گیاه خارج می شود. هر سه روز یکبار ترشحات نرم سفید جمع می شود که در مجاورت هوا , قهوه ای , سخت و ترد می شود و پس از سه ماه ریزوم قدرت حیاتی خود را از دست می دهد تقریبا از هر پایه حدود 30 -50گرم صمغ برداشت می کنند طعم آنغوزه گس و در بعضی گونه ها تلخ و بویی شبیه بوی سیر و خیلی تند دارد . 

صفحه 10:
كياه دارويى - صنعتی آنغوزه نوع اشكى يا دانه اى : اوّلين برداشت شيرابه كه بدون مقطع كياهى باشد نوع اشكى است.كه اين صمغ از ساقه كياه و به مقدار كم در حالت طبيعى خارج مي شود . اين نوع شيره مرغوبترين و نادرترين نوع آنغوزه است , بدون خاک و خاشاک و ظاهرى غالبا مسطح و بيضوى دارد و نرمى خود را نيز متّتى حفظ مي كند.در مجاورت هوا سريعاً اكسيده و تيره مى شود .اگر شکسته شود مقطع آن به رنگ سفید مایل به زرد می شود در اين آنغوزه تا 15 درصد اسانس وجود دارد . 2 نوع توده ای: اين نوع شيره در اثر تيغ زدن محل غده گیاه (بعد از مراحل آماده سازی گیاه) از محل زخم خارج می شود وبا کاردک های مخصوص جمع آوری شده و به رنگهای متفاوت زرد قرمز, قهوه ای و خاکستری قهوه ای است . سفتی ‎ol‏ ‏زیادتر از نوع اشکی و ناخالص تر از آن است . به طوریکه در آن قطعات ريشه و خرده های برگ یافت می شود و ارزش آن از نوع اشکی کمتر می باشد. 

صفحه 11:
گیاه دارویی — صنعتی انغوزه ‎٠‏ انغوزة نوع شيرين ‏در اطراف كرمان و يزد وخراسان رضوى ,خراسان جنوبى ,بيابانك , اباده و حومة تفت , سمیرم ,طبس و...وجود دارد ‎ِ ‏آنغوزة تلخ‎ ٠ ‏اين گیاه در بلوچستان,لرستان و فارس,کهگیلویه‎ ‏وبویر احمد و... بيشتر يافت مى شود‎ 

صفحه 12:
گیاه دارویی — صنعتی آنغوزه ‎٠‏ در کشاورزی جهت از بين بردن كرم ريشه خوار و ضدعفونى زمين از انغوزه استفاده مى شود . در زمستان می توان از علوفة خشک گیاه دام ها را تغذیه نمود مصرف آن توسط دام در زمان شیر دهی باعث مزه نامطبوع شیر هم می شود ولی در جهت ضد عفونی دستگاه کوارش دام اثر مطلوب بجا مى گذارد . در طب سنتی برطرف کننده انگل های روده ای,بادشکن ,خلط آور ورفع یبوست در افراد ل ۰ 

صفحه 13:
مراحل بهره برداری جره را از حور ند بهره برداري از آنغوزه شامل چهار مرحله ز ‎Bee‏ چهار مرحله زیر الف- مرحلة پیچاندن ‎Te‏ مرحلة كُشتر ج - مرحلة تیغ زدن ‎v2‏ جمع آوری 

صفحه 14:
‎٠‏ این مرحله از اوایل تا اواخر اردیبهشت ماه وقتي که برگهاي بوته هاي آنغوزه شروع به زرد شدن می كنند اتجام مي کیره بای انجام این مرحله ام بود و ‎Saal‏ ‏يكي از برگهاي بوته که از بقیه بزرگتر مي باشد را وسگی بر روت آن مي گزارن نا > همین صورت 1 گردد . دلیل اصلي انجام اين مرحله گم نشدن جاي بوته ونسریع در ذخیره مواد میباشد.زیرا در پایان اردیبهشت ‎sla Sy‏ گیاه خشک و توسط باد پراکنده می شود و تشخیص بوته های قابل بهره برداری را غیر ممکن می سازد . هر بهره بردار روزانه تقریباً هزار بوته را مي پیچاند ‎wl 9‏ مرحله 4-5 روز طول می کشد . ‎ 

صفحه 15:


صفحه 16:


صفحه 17:
مرحله 5 00 * در این مرحله بوسيلة تيشة مخصوصي چاله اي به عمق حدود 5 سانتیمتر در اطراف ريشة گیا ه حفر می گردد به طوریکه حد اقل 7 تا 10 سانتی متر از ريشة اصلی نمایان شود. و سپس با دست , الیاف اطراف طوقه که بقاياي غلاف برگهاي سال قبل مي باشند را جدا کرده و دور مي اندازند و گیاه را ار محل یقه ( محل رونش برک های روزت)قطع می کنند . بعد خاك نرم اطراف گودال را دور پشته می ریزند تا ریشه از مجاورت با هوای خشک در امان باشد وجریان شيرة نباتی متوقف گردد . سپس سایبان را دوباره بر روی ريشة خاک داده ‎oe‏ ل ‎Oe be li‏ پستن می باشد . هربهره بردار روزانه حدود 200 بوته را مي کشد . این مرحله حدودا 20 روز به طول می انجامد . 

صفحه 18:


صفحه 19:
مرحلة تيغ زدن ‎a‏ ای ی و ی نرمی را که در مرحلة کشتن در منطقة يقة ريشه ریخته شده را تارمت ریت ا منظقة يقد را تیان سارند سپس به رساه تيغ نيم دایره ای شکل مخصوص (کاردک) که به طول 20 و عرض 15 سانتی متر است , برشی عرضی به ضخامت ‎G1‏ ‏5 سانتی متر به صورت مقطعی در رأس ريشه زده می شود که به اصطلاح باز شدن دهنة کنده گفته می شود . سپس مقداری از همان برگها را با استفاده از سار بوته های مجاور در محل زخم قرار می دهند تا ريشه در معرض نور خورشید قرار نگیرد .چند روز(3تا5 روز) پس از تیغ زدن برگها اک ار ی 5 شیرابه تراوش کرده را جمع آوری نموده . 

صفحه 20:


صفحه 21:
° در منطقه شیر کوه یزد بامیزان بارندگی 110 به طور متوسط تعداد تیغ در طول بهره برداری 0 مرتبه و هر دوره بهره برداری از هر بوته متوسط 20 گرم محصول برداشت می شود. 

صفحه 22:
گیاه دارویی — صنعتی آنغوزه * تحقیق در منطقه اي بنام خمروت در 35 کيلومتري شمال شرق شهرزرند و 100 كيلومتري شمال غرب شهر کرمان انجام شد . این منطقه داراي آب و هواي كوهستاني است و ارتفاع آن از سطح دریا 2100 متر مي باشد. حداکثر درجه حرارت مطلق آن38.5_ درجه سانتیگراد در تیرماه و حداقل مطلق آن 5- درجه سانتیگراد در دیماه مي باشد. متوسط ساليانة بارندگي حدود 130 میلیمتر 

صفحه 23:
گیاه دارویی — صنعتی آنغوزه * ينج روش تيغ زني ( تیمار) شامل برش عرضي, يك طرفه .دو طرفه. طولي و ‎chat‏ در نج تکرار و در قالب طرح کاملاً تصادفي مورد بررسي قرار گرفتند . بدین ترتیب که قسمتي از مرتع که از لحاظ ارتفاع از سطح دریا تمام تقاط ‎lus cuecs ol‏ داش و از نظر سایر شرایط مخبطي از قبيل حاك , تراكم روته و.. شرابط يكنواختي در قسمتهاي مختلف آن حکمفرما بود, انتخاب گردید . قطعه به ينج قسمت تقسیم شد با هر روش بصورت تصادفي تیغ زده شد و شيرة اين 10 گیاه نیز در ‎Job‏ 15 مرتبه تیغ زني در يك ظرف جداگانه جمع آوري گردید 

صفحه 24:
گیاه دارویی — صنعتی آنغوزه ‎٠‏ از آنجا که روش تیغ زني دو طرفه از نظر میزان عملکرد شیره دهي( 59.64 گرم در هر بوته ) با روش عرضي (62.94 گرم در هر بوته ) تفاوت معني داري نشان نداد و از طرف دیگر بقاي گیاهان در روش دو طرفه ( 86 درصد ) تفاوت معني داري در سطح احتمال 1/0 درصد با روش عرضي (12 درصد ) نشان داد. لذا اين روش ( دو طرفه ) جهت تيغ زني كياه آنغوزه توصیه مي گردد . چون ضمن اينكه اين روش از نظر آماري عملكرد شيره دهي. مساوي با روش عرضي دارد, ادامة حيات درصد بيشتري ازكياهان بهره برداري شده را نیزدر مرتع امکان پذیر مي سازد. 

صفحه 25:
گیاه دارویی — صنعتی آنغوزه 1- - با توجه به بذر دهی زیاد گیاه آنفوزه در سن بلوغ و آسان بودن تکثیر آن از طریق بذر , هر سال پس از جمع آوری بذر از همان رویشگاه , سطحی را که جهت بهره برداری به بهره برداران واگذار می نمایند در همان سطح با سه برایر از آن به کشت و تکثیر اين گیاه اقدام نمایند. 2- حضورکارشناس تاظر در اجرای طرحهای بهره برداری و اينکه حتما بهره برداران از 7۵20 بوته های قابل بهره برداری چشم پوشی نموده و آنها را جهت تجدید حیات در عرصه باقی بگذارند. 

صفحه 26:
گیاه دارویی — صنعتی آنغوزه 3- عدم برداشت بوته ‎sb‏ زیر 3سال ‎ls we 4‏ ا 1 می کنند به هیچ وجه مورد بهره برداری قرار 5- بهره بردارى بايستى زمانى صورت كيرد که گیاه تمامی شيرة پرورده و صمغ خود را در ‎ort‏ ذخیره نموده است . ‏6- جهت بالا بردن کیفیت محصول حتماً به جهت وزش باد توجّه شود و بهره برداری بر خلاف وزش باد انجام گیرد . 

صفحه 27:
گیاه دارویی — صنعتی آنغوزه ۰ 7-عرصه ای از مرتع که در آن بهره برداری صورت گرفته , سعی شود به مدّت‌3 سال به حالت قرق بماند و از ورود دام به آن ممانعت به عمل آید. ‎٩ ۰‏ آموزش ففرگران بهر برداری قبل از اقدام به بهره برداری از ضروریات است خصوصاً بهره برداری به روش جدید. ِ ‏0 9- بعد از آخرین برداشت مجدداً اطراف يقة گیاه بابای موز ره طلات ال رنه رو 

صفحه 28: