صفحه 1:
Basic
Epidemiology
صفحه 2:
Epi = Upon, among
Demos = Population, people
Logy = Study
* آنچه بر جمعیت می‌گذرد و در جمعیت اتفاق
می‌افتد (مطالعه و شناخت روی جمعیت).
صفحه 3:
* تعریف اپیدمیولوژی:
“Epidemiology is the study of the
distribution and determinants of
health-related states or events in
specified populations, and the
application of this study to the
control of health problems.”
J. M. Last
و عوامل تعیین کننده آنها در جمعیتهای مشخص و به
کارگیری این علم در کنترل مشکلات سلامت
صفحه 4:
اک
تعیین کننده آنها در جمعیتهای مشخص و به کارگیری این علم در
کنترل مشکلات سلامت
مطالعه: مشاهده. طرح فرضیه و آزمون آن. پژوهشهای تحلیلی و تجربی
توزیع: توصیف مبتلایان به بیماری بر حسب زمان و مکان و
عوامل تعیین کننده: تمام عوامل زیستی, فیزیکی, اجتماعی, فرهنگی و
رفتاری که بر سلامت مردم موّثرند
وقایع یا حالات مرتبط با سلامتی: شامل بیماریهء ناتوانیه؛ علل مرگ,
رفتارها (مانند مصرف دخانیات) و ...
جمعیت مشخص: جمعیتی که خصوصیات دقیقاً مشخص (مانند تعداد )
دارند
صفحه 5:
* توجه به فراوانی رویداد بیماری عمدتا از اين عقیده
اپیدمیولوژی گرفته شده که بیماری بطور اتفاقی ایجاد
نمی‌شود.
- افراد جامعه احتمال یکسانی برای ابتلابه یک بیماری خاص
ندارند. بلکه برخی به خاطر ویژگیهای شخصی و محیطی خود
به طور نسبی در خطر زبادتری هستند.
* اطلاع از این توزیع غیر یکسان بیماری در جامعه. به
یافتن عوامل بیماریزا و ایجاد برنامه‌های کنترل و
پیشگیری بیماریها کمک می‌کند.
* بررسی الگوهای بیماری در گروههای مردم و تلاش برای
فهمیدن اينکه چرا عده‌ای به بیماری مبتلا و عده‌ای مبتلا
نمی‌شوند. از کاربردهای اپیدمیولوژی است.
صفحه 6:
* یک اپیدمیولوژیست. بیماری را هم از جنبه بیولوژی و
هم از جنبه اجتماعی بررسی می کند.
* تمایل به مطالعه عوامل اجتماعی که روی سلامت اثر
می‌کنند به وضوح نشان می‌دهد یک پژوهش
اپیدمیولوژی چگونه اجرا می‌شود.
* در بیشتر موارد این‌گونه پژوهشها شامل مشاهده
پدیده‌هایی است که به طور طبیعی در جوامع بشری روی
می‌دهند.
صفحه 7:
* گرانت در سال ۱۶۶۲ به بررسی میرایی و باروری در
جمعیت پرداخت و متوجه تولد زیادتر پسرهاء مرگ
زیاد شیرخواران و تغییرات فصلی و تفاوتهای شهری
و روستایی در میرایی شد.
* در سال ۱۷۴۷ جیمز لیند با دقت بر روی بیماران مبتلا
به اسکوربوت در کشتی سالیسبوری فرضیه‌ای را
برای علت بیماری پیشنهاد کرد.
و سپس با انجام یک تجربه (که امروزه به آن مطالعه
کار آزمایی بالینی می‌گوییم) کشف کرد که میوه‌های
حاوی وبتامین ث در درمان اسکوربوت موّثرند.
از سال ۱۷۹۵ لیمو با آب لیمو جزو رژیم غذایی
کشتیهای نیروی دربایی بربتانیا شد.
صفحه 8:
Some reports are a part of
مس تا
John Snow
صفحه 9:
* اپیدمی وبا در لندن در اواسط قرن ۱۹ قربانیان زیادی می گرفت. جان
اسنو به بررسی این آپیدمی پرداخت. دو شرکت آبرسانی
Cows gw 3! Southwark & vauxhall ,lambeth )99
تایمز که آلوده با فاضلاب بود آب دو سوم ساکنان جنوب رودخانه را
تامین می‌کردند.
* در سال ۱۸۴۹شرکت لامبث محل تمین آب را به بالای رودخانه تغییر
داد.
* درسال ۱۸۵۴ که همه‌گیری وبا روی داد. جان اسنو پیش بینی کرد که
افرادی که از این شرکت آب می‌گیرند مرگ و میر کمتری خواهند
داشت.
وی یک مطالعه را آغاز کرد:
صفحه 10:
اسنو تعداد خانه‌هایی را مشخص کرد که هر شرکت آبرسانی می‌کرد و در
نخستین هفته همه گیری میزان مرگ از وبا را به ازاء ۱۰۰۰۰ خانه محاسبه کرد و
آنرا با بقیه محله‌های لندن مقایسه نمود:
یافته‌ها بدون شک روشن بود. میزانهای مرگ از وبا در خانه‌هایی که بوسیله
شرکت سوث وارک و واکسهال آبرسانی می‌شدند ۸ تا ٩ مرتبه بي
خانه‌هایی بود که توسط شرکت لا آبرسانی می‌شد.
7 کی کر واسط ان آلوه» امل وال و
از
5
ار
صفحه 11:
۴ کار ال نو یراس مشاهده‌های متظم او درک وی ار تک تحریه ط ی
و روش کمی او درتحلیل رویداد یک بیماری در جوامع انسانی بود.
تاتیر گزارش او گسترده‌تر از آن چیزی بود که تصور مي‌شد:
- تنها دو سال پس از گزارش او قانونی وضع شد مبنی براینکه تمام شرکتهای
آبرسانی لندن باید آب خود را تصفیه نمایند.
*اسنو در سال ۱۸۵۴ نتیجه‌گیری کرد که
وبا توسط آب آلوده منتقل می‌شود.
*آقای کخ. ویبریو کلرا (باکتری عامل وبا) را
در سال ۱۸۸۳ کشف کرد.
صفحه 12:
سه موضوع مورد مطالعه وفور بیماریها
توافق همه » مطالعه توزیع بیماریها
اپیدمیولوژیستها: 4« مطالعه عوامل تعیین کننده بیماربها
1- وفور les slow
فراواني بیماریها در جامعه و اندازه‌گيري میزانها و نسبت بیماریها
2 توزیع بیماریها::
بررسي توزیع بیماریها در زمان مکان و اشخاص مختلف که به بررسي توصيفي
معروف است. مج
5 عوامل تعبین کننده بیماریهاء
تعیین عوامل عليتي و عوامل خطر بیماریها که به بررسي تحليلي معروف است.
صفحه 13:
کاربردها و اهمیت اپیدمیولوژی
* اگر فردی با شکایات تنفسی به پزشک مراجعه کند. دانستن
این موضوع که در جامعه. اپیدمی آنفولانزا وجود دارد با
اپیدمی استرپتوکوک. وی را در رسیدن به تشخیص صحیح
کمک ام ی کند.
- برای بررسی میزان رضابتمندی مردم یک منطقه از خدمات
ارائه شده توسط بيمارستان دانشكاهى منطقه. مطالعه‌ای بر
مراجعان آن بیمارستان انجام می‌دهيم. اشکال کار کجاست؟
* محققی می‌خواهد توزیع کلسترول کشور خود را با فنلاند
مقایسه کند. آبا می تواند از نتیجه کلسترول بیماران بستری
شده در چند بیمارستان با افراد مراجعه کننده به
آزمایشگاهها استفاده کند؟ اشکال کار کجاست؟
صفحه 14:
كاربردهاى ابيدميولوزي:
.١ توصيف حجم مشكلات سلامتى و فراوانى بيماريها درجوامع و جكونكى
توزیع آنها.
۲ شناسائی علل(061156) و عوامل خطر(۵010۲؟ >161) در ایجاد بیماریها
تعیین سیر طبیعی بیماری (پرسش اغلب بیماران: چه بر سر من می آید؟)
۴ به دست آوردن اطلاعات اساسی برای
.١ برنامه‌ریزی.
؟. اجرا
۳ وارزیابی خدمات پیشگیری. کنترل و درمان بیماریها و اولویت‌بندی
آنها
۵ _بررسی عوامل پیش آگهی دهنده بیماریها
۶ آزمودن درمانهای جدید
1
صفحه 15:
کاربردها و دامنه اپیدمیولوژی
از روش‌های اپیدمیولوژی می‌توان برای هدف‌های مشخصی استفاده نمود. پرسش‌هایی که به
اپیدمیولوژی مربوط می:
ند در جدول زیر فهرست شده است.
en پرسش
طبیعی / غیرطبیعی _ | آیا شخص dene است ؟
تشخیص آزمون‌های تشخیصی یا ساختکارهای (خط مشی‌هایی) که برای تشخیص بیماری
استفاده می‌شوند چقدر صحیح هستند؟
فراوانی بیماری هر چند وقت یکبار روی می‌دهد ؟
خطر چه عواملی احتمال بیماری را افزایش می‌دهند ؟
پیش آگهی عواقب ابتلا به پیماری چیست ؟
درمان چگونه درمان سیر آینده بیماری را تغییر می‌دهد ؟
پیشگیری آیا مداخله در افراد ظاهرا سالم ازبیماری پیشگیری می‌کند ؟
آیا تشخیص و درمان به موقع سیر بیماری را بهتر می‌کند؟
چه شرایطی باعث بیماری می‌شوند ؟
مکانیسم‌های آسیب زایی بیماری چیست ؟
صفحه 16:
اتید ذى و
* مطالعه روی یک جمعیت انجام . * بررسی روی یک فرد بیمار انجام
می‌شود . می‌شود.
* به دنبال کنترل بیماری است. * به دنبال درمان فرد است.
. درازمدت اقدامات درمانی * کاربرد روش‌های درمانی جدید
و پیشگیری مورد ارزیابی قرار ly? بیماران بررسی می‌شود.
گرفته و 6 ۳660 لازم را
برای مجریان برنامه‌های
بهداشتی و درمانی فراهم
می کند.
* اپیدمیولوژیست به سراغ جامعه ؟ بیمار باید به دنبال پزشک برود.
می‌رود. 5
2
این دو دسته لازم و تکمیل کننده یکدیگر در تأمین. حفظ و ارتقاء سطح سلامتی جامعه
هستند. 8
صفحه 17:
رویکره اپیدمیولوژيك به مشکلات سلامت
(Epidemiologic Approach)
الف) طرح کردن سوال ب) مقایسه کردن
الف) سوالات مربوط به وقایع سلامت:
- مشکل (یماری) واعاد آن جیست؟ What
- چه موقع اتفاق افتاده است؟ When
- کسارح داده است؟ Where
جه كسانى تحت تأثير آن قرار كرفتهاند؟ Who
Why افتاده است؟ liste.
صفحه 18:
* ب) مقایسه:
- اساس حل مسایل در اپیدمیولوژی
- مقایسه گروههای مختلف با هم (مثلاً بيماران و سالمها. ...)
- كمى به يافتن علل بيماريها و روشهاى ييشكيرى و درمان UST
- نكته مهم در مقايسات:
* توجه و اطمينان يافتن از قابل مقايسه بودن كروهها
* راههای قابل مقایسه کردن گروهها در اپیدمیولوژی؟
Randomization -
Matching -
Standardization -
صفحه 19:
ابزارهای اندازه گیری Frequency)
tt
rit
What, who is in the denominator ? ???
صفحه 20:
(Ratio) Cums
* حاصل تقسیم دو عدد
* صورت کسر جزئی از مخرج کسر نیست
* می توان کمیت های متفاوت را با هم قياس كرد
۱9۹٩
1 26/6 - 1
صفحه 21:
مثال هایی از نست
؟ نسبت تخت به ازای پزشک:
- ۸۵۰ تخت تقسیم بر ۱۰ پزشک:
۸۵ تخت به ازای هر پزشک
* .نسبت شرکت کننده به ازای هماهنگ کننده کارگاه
۲۸ نفر تقسیم بر ۲
۱۴ نفر به ازای هر هماهنگ کننده
be ek ©
- تعداد مردان /تعداد زنان
* نسبت (odds ratio) (sls
n
صفحه 22:
© اضر ی دوع
* وقوع یک پیامد در جمعیت خاص در زمان معین
* زمان را نیز شامل می شود
* سرعت وقوع یک پیامد را در طی زمان نشان می دهد
* صورت کسر
- تعداد پیامدهایی که در طی یک دوره زمانی اتفاق افتاده (تعداد افراد دارای پیامد)
* مخرج کسر
تعداد جمعیتی که پيامد درآن اتفان افتاده (جمعینی که افراد دارای ییاعد متلق به آن هستند)
(جمعیت در معرض خطر)
2 ©0966 م Observed 1
ار 01
۱
صفحه 23:
مثال میزان
* میزان مرگ ناشی از حوادث ترافیکی در ایران
- تعداد مرگ ها در سال ۸۲: ۲۲۰۰۰ نفر
- جمعیت در سال ۸۲: 7۸ میلیون نفر
- میزان مرگ در سال:
م۲ مهم - م۰ ۷۵۵۲/۳۸/۱۰
* میزان ها را معمولاً در توانی از ۱۰ضرب می کنند (۸۰۰ ۰۱۰۰۰
(Verses
صفحه 24:
| انواع میز
(Crude Rates ) ميزانهاى خام
مخرج اين میزانها را کل جمعیت تشکیل می‌دهند مثل میزان خام مرگ CDR) &
میزان خام (CBR) agi 32 سال
نام دیگر: میزان غیر استاندارد
(Specific Rates) 26 lil}.
مخرج این میزانها را گروههای خاصی تشکیل می‌دهند مثل میزانهای اختصاصی سنی
مرگ‌ومیر (*5121) برای گروههای مختلف سنی (با فاصله ۵ سال)
میزانهای استاندارد:
gla ed Gael Couey Gilat قده et ده مي‌شوند.
صفحه 25:
1332 Ge -S 5» denominator ) ¢ > ¢l5'!
--جمعیت وسط سال:
به علت تغیبرات روزانه درجمعیت به دلیل تولد و مرگ و مهاجرت معمولا
جمعیت وسط سال را انتخاب و قرار می‌دهيم.
--جمعیت در معرض خطر:
کسانی هستند,که ممکن است واقعه ای در آنها رخ دهد (صرف نظر از اينکه
واقعاً رخ دهد یا ندهد) مثلا کسانی که از غذای مسموم خورده اند در معرض
خطر مسمومیت هستند (مخرج کسر میزان بروز مسمومیت)
(Person - Time): glo} 2 --شخص
ممکن است اشخاص در زمانهای متفاوت تحت مطالعه قرار گیرند لذا ترکیبی از اشخاص و
زمان در مخرج میزان قرار می‌گیرد (کاربرد در مطالعات کوهورت و محاسبه چگالی بروز)
)0615017-7:21( رايج ترين: شخص- سال
co
صفحه 26:
(Person - Distance) 4lo¥ = yaxi——
در مخرج کسر گاهی شخص - فاصله مثل مسافر - کیلومتو قرار می‌گیرد
--زی رگروههای جمعیت:
در مخرج کسر زیرگروههایی مثل سنء جنس با شغل و ... قرار می‌گیرد.
صفحه 27:
Odds:
Probability that an event will happen
Probability that an event will not happen
140 / 160
9809 < سس = 7TO
20/160
صفحه 28:
اندازه گیریهای مرگ و میر
* میزان خام مرگ
* میزانهای اختصاصی مرگ
؟ میزان کشندگی بیماری (Case Fatality Rate)
* میزان مرگ نسبتى Proportional Mortality)
(Rate
۲ ival Rate) W oljbe
هر ناه سل زنده می مانند fon 2
ساله کل بیمارانی که تشخیص داده يا درمان می‌شوند
صفحه 29:
میزان بقا (۱0«« (Survival
این میزان. عبارت از تعداد بازماندگان از یک بیماری در طی یک دوره زمانی (برای مثال, یک دوره ۵
ایی استانداردهای مربوط به
ساله) به کل مبتلایان در همان دوره زمانی است. از اين میزان. عمداً برای
روش‌های درمانی, استفاده می‌شود. این زمان معمولا از تاريخ تشخیص بیماری يا شروع درمان محاسبه می‌شود و
راين ميؤان بقا عبارت است از تعداد بيماران
ان‌های مربوط به سرطانها از أن استقاده كردد
به خصوص >
زنده از یک بیماری پس از ۵ سال, تقسيم بر تعداد كل بيماران تشخيص داده شده يا تحت درمان ضربدر .٠٠١
كاربرد ميزان بقا:
-بيان بيش آكهى بيمارى (0100110515)
-ارزيابى درمان
صفحه 30:
میزانهای تطبیق داده شده يا استاندارد شده
Adjusted or Standardized Rate
برای مقایسه میزانهای مرگ در دو جمعیت با توزیع سنی متفاوت به کار می‌رود.
با این عمل اثر ساختار سنی متفاوت جمعیت را از بين می‌بریم.
| استاندارد كردن مستقيم:
ابتدا یک جمعیت استاندارد را در نظر می گیریم. تعداد مرک قابل انتظار در هریک
از گروههای سنی این جمعیت استاندارد را با استفاده از میزانهای اختصاصی سنی
جمعیت مورد مطالعه محاسبه می کنیم. سپس مجموع این مرگهای قابل انتظار را
تقسیم بر تعداد افراد جمعیت استاندارد می نماییم و آنرا میزان استاندارد شده
جمعیت مورد مطالعه به حساب می آوریم.
2
صفحه 31:
. محاسبه تعداد مرگها درگروههای سنی جمعیت مورد
مطالعه بر اساس میزانهای اختصاصی سنی جمعیت
استاندارد و سپس جمع کردن آنها - مرگهای قابل انتظار
۲ تقسیم کردن تعداد مرگهای واقعی (مشاهده شده) در
جمعیت به تعداد مرگهای قابل انتظار
100 لوصح پرتعداد هر گهای ماه SM Ra oon
تعداد مررگهای قابل انتظار
Uo مرگ ومیر در کارگران یک کارخانه با میزان مرگ‌ومیر در جامعه (جمعیت
استاندارد) مقایسه می‌شود: چنانچه با هم مساوی باشند شغل فوق خطرناک
انيت
صفحه 32:
(Morbidity) S61 اندازه گیربهای
ce
بروز
ارزش داده های ابتلا:
_ بیان وسعت و بار بیماری در جامعه و کمک به اولویت بندی
بیماریها
۲ بیان اطلاعات دقیقتر و جامعتر نسبت به اندازه های مرگ و میر
برای تحقیقات
۳ _نقطه آغاز مطالعات سبب شناسی و لذا کمک به پیشگیری از
بيماريها
۴ كمك به بايش و ارزشيابى اقدامات مربوط به كنترل بيماريها
صفحه 33:
Measures of disease
occurence
¢ Epidemiology :
- « Study of the occurrence of illness »
¢ Two types of measures :
- ۳۲6۷۵16106 (شیوع)
Measures population disease status
- Incidence (5,4)
Assess frequency of disease onset
صفحه 34:
اندازه های وقوع بیماری
۰ شیوع (Prevalence)
= بیماری (موارد جدید و قدیم) در جامعه را نشان می دهد
شیوع دوره ای
*شیوع لحظه ای
(Incidence) 59» °
7 فراوانی موارد جدید بیماری را نشان می دهد
*بروز تجمعی
*چگالی بروز
صفحه 35:
صفحه 36:
(Prevalence) :¢ 5.
کلیه موارد بیماری (جدید یا قدیمی) در یک مقطع زمانی خاص پا در
طول مدت زمانی خاص و در یک جمعیت مشخص
در حقيقت 121601201711013 يا تناسب است:
تعداد موارد جدید و قدیم بیماری در یک مقطع زمانی مشخص
جمعیت در همان مقطع زمانی
انواع شیوع:
الف) شيوع لحظداى (Point prevalence)
ب) شيوع دورداى (Period prevalence)
۳
صفحه 37:
شبوع لحظه‌ای:
Point Prevalence: existing cases at a
point in time
0 4 تعداد بیماران فعلی (جدید با قدیمی) برای یک بیماری خاص در یک مقطع زمانی خاص
تعداد کل جمعیت در همان مقطع زمانی
شیوع دو ره‌ای:
0 ان Period Prevalence: existing cases plus
over a specified period of time
_تعداد موارد فعلی یک بیماری (جدید با قدیمی) در طی دوره زمانی معین 1 00
تعداد تخمینی جمعیت در معرض خطر در نیمه همان دوره زمانی
شیوع لحظه‌ای کاربرد بیشتری از شیوع دوره‌ای دارد.
rv
صفحه 38:
کاربرد شیوع:
_ تعیین حجم مشکلات مربوط به بیماری و سلامت در جامعه
(خصوصا بیماریهای مزمن)
۲ برنامه ریزی تسهیلات درمانی و نیروی انسانی (تعداد تخت.
نیروی انسانی لازم» پیش بینی تعداد مراجعین به درمانگاه)
۳ _پیگیری برنامه های کنترل بیماربهای مزمن (خصوصاً روانی)
توجه:
* مناسب برای مطالعه علت بیماریها نیست.
* متاثر از کلیه عواملی است که بر طول دوره بیماری و يا ایجاد
آن اثر دارند.( مثلا در مورد شیوع دیابت. لوکمیا. عقب ماندگی ذهنی)
* تنها با انجام یک بررسی قابل محاسبه است.
2
صفحه 39:
* در محاسبه بروز تعيين تاربخ شروع بیماری مهم است.
* مدت مشاهده: بايد دقيقاً مشخص شود.
* در مخرج كسر فقط بايد افراد در معرض خطر قرار كيرند.
* موارد استفاده بروز:
* وسيله اى اساسى براى شناخت علل بيماريها (حاد و مزمن)
* بیانگر احتمال يا خطر ابتلا به بیماری است.(بروز تجمعی)
* برای ارزیابی اقدامات پیشگیری و درمانی
صفحه 40:
dncidence) 39»
x 100 تعداد موارد جديد ار دز یک رد زماني مشخصر l=
جمعیت در معرض خطر در ابتدای دوره
در حقیقت فرمول فوقء بروز تجمعى (©122010611©06 011112111211576)) را نشان
می دهد
بروز بر دو نوع است:
(retiree Gravee) (Oven بروز تجمعی (سفاه -
(mre) Chote Dror) چگالی -
* Curnkiive Tectlewe: the probability (risk) of
an individual developing the disease
(outcome) during a specific period of time.
۰
صفحه 41:
(Attack Rate) 4ke 410
تعداد موارد جديد از يك بيمارى خاص در طى يك دوره زمانى مشخص
3
Cee BO te See lan
ابسن ميزان براى بيمارىهائسى كه در دوره زمانسى محدودى جمعيتى را در معرض خطير قرار
Ue OS ee Smee) را 2120
آن مى باشد.
Disease Attack Rate) «lex
صفحه 42:
برخى نكات مهم شیوع و میزان بروز پیماری:
© ميزانهاى بروز و شيوع از اندازه‌های بسیار مهم در اپیدمیولوژی محسوب می‌شوند.
* در ميزان بروز افرادى كه قبلا بيمار نبوددائد ولى در يك دوره زمانى خاص به بیماری مبتلا شدهاند
اندازه‌گیری می‌شوده ولى در ١ شيوع نسبت تعدادى كه در يك جمعيت بيمار هستند اندازه كيرى مىشود. به
تعبیری بروز معادل موارد جدید و شیوع معادل موارد قدیم و جدید (همه موارد) بیماری است.
*_ منظور از یک دوره زمانی ممکن است یک سال, یک دوره زمانی معیّن, یا یک لحظه زمانی باشد.
* شیوع محصول مجموع در دوره‌های زمانی گذشته است که هنوز به بیماری مبتلا هستند.
© اندازدگ
شیوع آسانتر و ارزان تر از میزان بروز است.
یک دوره زمانی
اندازه‌گیری میزان بروز ادا باید جمعیتی را مشخص oS آنها را
(یکیری) مود تا مود بروز أشكار شتوند
* با استفاده از میزانهای بروز و شیوع می‌توان متوسط مذت بیماری را نیز تبیین کرد. در واقع متوسط
مذّت بیماری معادل نسبت . شیوع تقسیم بر میزان بروز همان بیماری است. به عبارت دیگر . . شیوع
بیماری معادل حاصل ضرب میزان بروز بیماری در متوسط مذت بیماری است.
صفحه 43:
ارتباط بين بروز» شیوع و طول مدت بیماری
شیوع به دو عامل بستگی دارد:
|-تعداد افرادی که بیمار شده اند (بروز)
(Duration) 5b 03° Jgb—-¥
صفحه 44: