صفحه 1:
صفحه 2:
تیرم نخود عمج
یرم نخود ازلحاظ نوع و كسثرتكونه ها وفراوائوانواع دارويردر رديفتسيره هلوههم كياهانك لدار جاءدارد زيرا مجموعا ثسامل600) جشرو متجلوز
از 0/010 گنه ستکه در نها ES ies JAI nt poate Boge
گياهقه صورتطتیر برتههتچوبیو درختچه رادراب زرکند بسگهاییه]مرکباز برگچه طاو كلهاوينظم يا نامتظم دز _مادديا
EYAL SAS SIE LA LEE ay ملق طعاتهبوته سم جر جا ee ULE ISH AS
تاساوی اند
.در دلخلبسوششكللنها بسرجمهابوسه تسعدادة) بسرابر ك لبركها وكاهرسه تسعداد كسمتر يا بسيشتر ديدم میشود رها نکسم در همه ی آنها عمومیت.
دارد وجود تسخمدانازاديكبسرجه عدر أنهاستكه يسراز رسيدزبسه ميود بسه صورتهيام تبديلشدم وبا دوشكضبساز ممشود.
دانم ى أنها بسدونة-إومنويا داراعا-إومنكم لستشيرمى نخود را بس سه تيرم ى فسرعويا مستقل تسفيم ممشمايهم
تسیا سبط میم
صفحه 3:
صفحه 4:
ماشک گل خوشه ای
ارس مین تم نی
سیسوس تتره
5كياهى يكساله يا دو ساله؛ ب ساقه هاى ظريف و نازك و جند ضلعى؛ ارتفاع يك متر و محتاج به قي اندء ريشه هاى راست و عميق با يرك های مرکب و پیچک ها
اجند شاخه اىء كل os خوشه اى و كل بنفش ردككه ميوه از نوع نيام و تكثير با بذر مى A EN در ايران در تمام مزارع و كشت هاى شتوى و صيفي»
باغ هاء ارك ها و مزارع علوفه مى رويد.
بقل
بهفرسي »اي «ودرطب ستقي pie ge
Gl EN 9 Pour dew chor , Prue se 13 میج , سس مت عربي »فول« و»جرجر«ناميده مي شود به فرانسوي
brannbanes cond bs موس enna bat Bove nme verte te beck od 98 Pea Bas ما او soe eve
مي بد اموه عطي Pete 5 سراف آن .ری میی() نام علمي أن مهرب" PBI ANS Renee Ge AOE
عست
كيامي است علقي يكساله مقطع ساقه أن مربع و ايستا و شباردار بركهاي آن متناوب ومركب با بركجه هاي تخم مرغي .كلهاي أن سفيد داراي لكه هاي سياه كاهي لكه.
هاي بنفش .ميوه أن نيام وداراي غلافي بو شيده ازكرك به طول 1674059)سا نتي مثر و عرض 69-9 سائتي متر دو طرف أن نازك و كمي خميده كه درهرغلاف
اتعدادي دائه قرار دارد اعضاي هوابي كياه اعم ازكل و سرشاخه كلدار و ميوه و تخم أن درطب سنتي موارد استعمال داره.
باقلا از نظر طبيعت تازه أن طبق نظرحكماي طب سنتي سرد و كر و خشك أن سرد و خشك است. كل باقلا كرم است و باقلا را اكر با مسركه و آب يهزئد وبا بوسث
بخورند اسهالهاي حاصل از زخم روده هاو اسهالهاي مزمن را قطع مي كند و أرد أن با روغن بادام و قند براي سرفه و خشونت اسينه و حلق مفيد امت أب بخته.
بالا براي رفع خشونت حلق و جلوكيري از توليد سنف مثانه و بازكردن كرفتاكي ها مفيد ات و ضماد آرد بالا مخلوط با أرد جو كه با سركه و نعنا بخته باشئد
براي كوفتكي و رفع ورم يستان كه در اثر انجماد مي باشد نافع ست
ضماد أردآن با شنليله وعسل براي تحليل ونرم كردن دمل و ورم بنلكوش وورم زيرجشم وياكل خطمي براي ورم بيضه و ورمهاي كرم مفيد درآن عضو نمي رويد و
موي ارا از روييدن يازمي دارد
صفحه 5:
صفحه 6:
اسپرس
كه دار اي مقاومت جاتر روجام 0) و جنس ساسا سمممسانن۳) زیر تبزه مه اسپرس گیاهی است از تیره
جندين صد ساله در كشور مى باشد . در كزارش هاى مختلف تعداد (0© الى 6200 كونه از اين جنس را در ايران كزارش نموده اند كه در
از نظر خصوصيات زراعى مطلوب ترين بوده و عموما منظور از اسبرس اين كونه مى باشد .. مج-0.,۵) بین ابل گینه ها گونه
اسبرس كياهى است جند ساله بدون تيغ كه داراى ريشه عميق به قطر يك متر تا ينج سائتى متر و عمق جند متر با انشعابات جائبی بسیار
(تقريبا دو برابر يونجه)مى باشد. ساقه هاى اين كياه قائم , تو خالى با ارتفاع حدود يك متر كه از قسمت طوقه برخاسته است. برك هاى
اسپرس شانه ای متقایل که معمولادارای ۸ ت(/جفت برگچه به شکل بیضی می باشند
با رگه 0٩۳۸ )اسپرس دارای گل آنین خوشه ای منفرد و قام به طول (00 تا 660 سانتیمتر که واجد دست کم ده گل صورتی یا سرخابی
های قدری تیره است . هر گل أذين داراى بنج كلبرك شامل © بال, نا و يك درفش مى باشد كه اندام نر و ماده كياه در داخل دو كليرك ناو
بوده و با اندك فشار به اين كابرك ها أزاد مى شوند. موره اين كباه به صورت غلافي تا شكوفا به شكل عدس سطح خارجى أن مشبك و بر
جسته مى باشد . درون هر غلاف يك دانه منفرد قلوه اى شكل, با سطح صاف به رك قهواى, زيتونى روشنيا تيره به طول © میلی متر كه
اناف أن در ميائه مقعر مى باشد.
أمتيازات اين كياه را مى توان در موارد مختلفى جستجو نمود كه از أن جمله مى توانيم به موارد زير اشاره نمانيم
.عدم ايجاد نفخ در دام كه به همين دليل به عنوان يك كياه علوفه اى براى ايجاد جراكاه ايده آل مى باشد.
صفحه 7:
صفحه 8:
موز
.عا سجامل دجمو ةا
ابا رويش بهاره ٠ بوته اى با بن جوبى ٠ قد تا (0© س م . برك ها شائه اى ؛ با 6-40 جفت برگچه » دمبرك اصلى در انتها منتهى به
ايك بركجه متقرد
Ble Ee a aa
گل آبی تا بیمتمایل به ارغوانی
ميوه نيام و در کنارهباریک ۰ درازپین یا خطی کشیده شامل ©-© دانه
رين بيان داراى ريشه هاى عميق و
از طريق بذر در طبيعت كمتر يرخورد مى شود .
مه ب ,8 :كدلو معدي ,© . شيرين بيان شامل دو زير كيئه كاملاً متمايز است كه اغلب در كنار يكديكر ديده می شوند
اكه در اولى سطح نيام صاف (شيرين بيان معمولى) و در دومی سطح آن خاردار (شیرین بیان کرک غده ای) می باشد . ضمتأ موف لبیل
برخورد می شود . ماس (۵) در مازندران بیشتر با گونه
یکساله زمستانه . معمولاً بدون كرك ٠ بالا رونده یا گسترده روی زمین + قد تا 000 س م .
ساقه بسيار ضعيف و نازك ٠ بالا روئده ٠ زاويه دار و بره دار » ساده یا از
برگ به صورت یک پیچگ منشعب » تحلیل یافته و جای آن را دو تكوشوارك بزرك برك مائئد تخم مرغى - بيكانى به صورت دو برك
bs.) داب .0 متقابل كرفته است
. (.»ا حص وحم ,0 يا بنفش ياسى تا متمايل به أبى رنك يريده (يحع#» .,4 كل زود نسبتا Sop
يا خطى استوانه اى ٠ در انتها قدرى خميده ووه .,م ميوه نيام بهن و دراز کمی شمشیری و خمیده: بدین کرک : با 6-© رديف دائه
. صصح ددم .,م :با (00© عند دائة
بدين كرك يا در سطح روئى بوشيده از غده هاى ريز سفيد و لزج ؛ در دو انتها باريك ٠ تقريباً نوكدار .
تر از طريق همين ريشه ها صورت مى كيرد و با ت
صفحه 9:
صفحه 10:
بادام زمینی
كوتاه و (سسمتمرميسا) گياهي است از تیره نخود مسعیمپررا" ارس () خصوصیات گیاهی: بادم زميني با نام علمي
یکساله که چنانچه ناحیه فاقد یخبندان باشد ظرفیت چند ساله شدن را دا
گلها کامل و خودگشن مي باشد . دگرگشني به فعالیت حشرات بستگي دا
میوه بصورت نيامي ناشکوفا و تقریبا استوانه اي شکل رشد مي کند
ديوارة نیام بصورت مشيك است و در فاصله دانه ها فرو رفته مي باشذ
سازگاری: بادام زميني گياهي اس گرما دوست که به هواي گرم و آفتاب فراوان و يك فصل رشد بدون يخبندان 0000© روزه
محتاج است
بادام زميني نیاز فراوان به آب دارد و بخصوص از هنگام گرده اقشاني تا دو هفته قبل از رسيدگي به کمبود رطوبت خاك
حسلنن مي گردد.. ۱
بادام زميني از نظر حاصلخيزي خاك بسیار کم توقع است و در خاكهاي شني فقیر با مادة آلي کم عملكردي کاملاً قتصادي
تولید مي کند .
نیز غني است . مقدار انرژي قابلیت هضم و کیفیت پروتنین دانه 0) موارد استفاده: دانه از نظر فسفر و ويتامينهاي گروه
بسیار زیاد مي باشد . يكي از مصارف مهم ارقام کم روغن بصورت آجیل است . کنجاله بادام زميني را که ۳00 تا 600
GELS Pe TAA Wb ys saline os ote ole cay Rly Sad
دارد و براي تغذیه دام بسیار مطلوبست ولي کیفیت علوفه به روش خشك کردن و جمع آوري آن و بخصوص میزان برگ
يستالي عارة
و حداكثر به © درصد مي رسد .
صفحه 11:
صفحه 12:
owe
سس رد حصت وميها نخود nr ce — Lave eens oh Ld One b= rire elo
عنس ينام عريى
آعدس كياهى ات كه مصرف أن به قبل از ميلاد بر مى كردد. همجنائكه دانشمندان معروف بودانى مانك تتوفراست و ديسكوريد در مورد أن نوشته اندو آثرا به يوذاني
نام نهادهاند. مصریان در حدود سال 0006360 قبل از میلاد نیز به عدس اشاره کرده اند و نوشته شده است که با چوب درخت سدر مبادله شده است و به بحام
عنوان هدییی برای خدایان توسط مردم پیش کش می گردیده است. عدس گیاهی است علفی؛ يكساله با ساقه هاى كوتاه تا حدى منشعب و به رنك سبز روشن ارتفاع
أن بين 069 12 2 ساتی مت متیر است. ار تیپ هایگاهارفای رین 626 ا 6۳0 سای متر درد سته به زنوتيب كباه ونا حدى محيط رويش أن» كا
پصورت بوتّه ای کوتاه نیمه ایستاده یا ایستاده رشد می کند در شرایط محیطی مطلوب. عدس سریع رشد کرده و چرخه زندگی خود را على © الى 4 ماه كامل مى.
کند.ولی در شرایط نامطلوب این مدت یکی الی دو ماه بیشتر خواهد شد گياه دارای یک ريشه اصلی و تعدادی ريشه های فیبری جانبی می ياشد. ساقه گیاه نازک:
چهارگوش و در زوایادارای نوارهای برچسته است بطور کلی ساقه آن علفی و ضعیف است با پپیشرفت رشد گیاه بخش پاینی ساقه چوبی می شود. ارتفاع گیه نیز
fed bps fc ty
برگهای عدس مرکب. متقبل و داراى يك تا مشت جفت Lp an Sy کر بوده و لول اتصال برگچه ها بین یک نا چهر ونم سقتی مر متغير است.
برگچه ها متقبل یا متاوب هستید وطولشان بین 157 23 میلیمتر و عرضشان ۵ تا ۳" مامتر می باشند
تعداد بركجه ها بسته به زتوتيب فرق كرده و در داخل هر زنوتهب نيز محل كره ها تقاوت مى كند. كلها بر روى محور فرعى كل آذين: با نمكلى باريات به طول © لا
6/9 سانتى متر ظاهر مى شوند. معمولاً هر دمكل از بيك تا #) كل را در بر می گید و در بعضی مواقع ال نيز مشاهده شده است كلها كوج و كلبرك درفش
نها سقيد سم
بالها و نار نیز عموماًسقید یا مخلوطی از آبی و بنفش می پاشند کاسه گل به (2 بخش باریک تقسیم می شود. پرچم ها دیادلفرس هسنند. تخمدان حاوی یک با دو تخمک
است که به یک خامه کوتاه و خمیده منتهی می شود. کلاله روی آن نسبتاًمتورم و غده است. غلافهای عنس بیضوی از جوائب فشرده شده و در محل دربرگرفتن بثرها
متورم است. غلاف حاوی یک نا دو بثر است. بر روی هر محور گل آذین داد یک تا چهار غلاف و گاهی شش مشاهده می شود. بذرهاى عنس به شکل عدسيهاى,
چشمی هد رنگآنا شیر و اغلبقهوه ای تیه است. سطلحبثر مسولاً صاف است ولى در ارقام بر محصول ممكنست بذرها جروكيده باشدء تعداد بذرهاى هر كياو
وابستكى بسيار نزديكى با تعداد غلاف دركباه دارد ليكن تعداد بذر در داخل غلاف وورمن(100) دانه آن كمتر تحت تأثير محيط قرار مى كيرد
صفحه 13:
صفحه 14:
yaded grow — Dury, - موی مصور() نام لاتین:سحصی ساسست!) - لو ممیم() تیر د: سومرمیبسر| نخرد
انام انكليسى ماش سبز:نم فارسی ماش :نام عربی گیاه ماش بومی هندوستان اس ولی در نقاط دیگر از جمله ایران مینمما
روید دانه ماش غنی از پروتنین بوده و بنوان ماده غذانی مورد مصرف دارد وهمچنین بعنوان غذای دام تیز مصرف می
گردد. ماش گیاهی است یکساله به شکل VU Gl dig روندم ریشنه ها آن مسلقهم و قدرى متشنعب هتنند, ساقه*ها راسکا
ظرفیت» منشعب کرک دار» به رنگ سبز روشن و به ارتفاع 6*6 تا 200 سانتی متر می باشند.
گل آذین آن بصورت خوشه و گلهای آن که به رنگ لیمویی زرد می باشند بر روی دمگل بلندی قرار گرفته اند. غلافهای آن
باریک استوانه ای و کمی کرک دار بوده که قبل از رسیدن سبز روشن یا سبزتیره و به هنگام رسیدن سبز مایل به قهوه ای یا
یاه رنگ می شود. در هر بوته 2 تا ۵ غلاف و در هر غلاف (0) تا 200 بذر به رنگ سبزء طلایی؛ قهوه ای و سیاه دیده
می شوند.
وزن هزار دانه آن 00 تا 6*0 گرم است
صفحه 15:
صفحه 16:
mei
یکساله زمستاله » گل ها صورتی مایل به بنفش یا ارغوانی + قد 6200-000 سس م . ساقه ایستاده » صاف و در قسمت بالا : منشعب , برگ ها
قلبى شكل متمايل به سرفيزه لى ٠ غاب ببین دمبرگ » صاف و بدون کرک : فرو رفته در محل رگبرگ ها
برگ های بذری (کوتیلدونی) حدود (10)م م ۰ تخم مرغی ۰ بدین نوک : رگیرگ ها مشخص
أين علف هرز در مزارع كندم اكثر استان ها براكنده است و بيشترين اهميت أن مربوط به استان هاى ايلام ٠ كرماتشاه و اصفهان مى باد .
ممکن است در دام و طبور باعث مسموميت شود يعوو كفته مى شود بذور أن به دليل ماده
صفحه 17:
صفحه 18:
خلر وحشی
: Lele op.
. رووزمین» قد تسا 000 س م 99 fe SLY 0h LG AS Sp ene هناتسمز LU
ساقه بسیار ضمیفو نازک با-لاروندم» زاویه دار و پره دار » ساددیا از قاعده منشعب
بركبه صورتيكبيجكمنشعب تحليليافته و جاوآنرا دو كوشواركبزركبركمائند تخم مرغى. بيكانوياه
. (.ا سب .ا صورتدو بركمتقابلكرفته لست 1
.را سس .)یا بنفشیاسیتا متمایلبه آبیرنگپسریده (بسل .,) گلزرد نسبتاً بزرگ
یا خطی. لستولنه ای در (بعلری .) میود نیام پسهنو دراز کمیشمشیریو خمیده : بدونکرک با 6-6 ردیندلنه.
. رس حمحدرك ددم .,ا) لنتها قدروخميده , با (00)© عدد دلنه.
اتواع خلرو وحشرجر لكثر مزارع ك ندم لبيك شور برلكندم لند .این طفهایهوز در لستانلوکردستان, لیام : کرمانشاه »
. لصفهازو تهرلناز لعميتبيشترويرخوردار ممياشند
صفحه 19:
صفحه 20:
Delonas theo (L.) شاه افسر (یونجه زرد)
یکساله با رویش پائیزه ؛ علفی ۰ بدون کرک ۰ قد تا 600 س م .
ساقه باریک و بلند » منشعب » با شاخه های باریک پراکنده و برگذار .
برگ ها 0 برگچه ای » با گوشوارکی کامل ؛ سرنیزه ای و گاهی باریک و گاه در قاعده دندانه دار .
كل ها زرد ؛ کوچک ؛ مجتمع در خوشه های محوری .
میوه کوچک » گویچه ای تا تخم مرغی ۰ ©-9 م م . ۱
شاه افسر مناطق نسبتاأً گرم و خاک های نسبتا شور را ترجیح می دهد . اين علف هرز معمولً با تراکم زیاد در
مزارع گندم خودنمانی می کند . استان های با آلودگی بیشتر به این علف هرز عبارتند از : خوزستان ۰ سیستان
و بوچستان ؛ بوشهر اصفهان و سمنان.
نیز کم و ,مود یقح( و پونجه های یکساله oe PPh opp, شاه all انواعی از شبدر
. بيش در مزارع گندم کشور برخورد می شود
صفحه 21:
صفحه 22:
ساقه نسبتاً ضخيم » در بن كم و بيش جوبى . ساقه و برك ها بوشيده از كرك ها يا تارهاى ابريشمى رويم خوا.
برگ ها شانه ای » دارای 16-2 جفت برگچه پین دراز » بیضی و در انتها گرد .
كل ها سفيد , مايل به كرم رنك ٠ گل آذین خوشه ضخیم » استوانه ای طویتر از برگ.
میوه نيام كركدار ؛ كم و بيش خميده » محتوى 70-6 دانه و جدار آن در حد فاصل دانه ها به سختی فشرده شده .
تلخ بیان نیز منند خارشتر و شیرین بیان بیشتر از طریق ایجاد ساقه های هوانی روی ریشه های عمیق و گسترده خود تکثیر
می يابد .
اين علف هرز در مزارع كندم خيلى متداول نيست با اين حال در استان هاى خراسان : ايلام و زنجان با اهميت تلقى مى شود
صفحه 23:
صفحه 24:
بایار
0
“4
ل
ت یره ن خود)(Leguminosae
ت یره ن خود ازلحاظ ت نوع و ک ثرتگ ونه ها وفراوانیانواع داروییدر ردیفت یره هایمهم گ یاهانگ لدار جایدارد زیرا مجموعأ ش امل 430جنسو متجاوز
از 4000گ ونه استک ه در ب ینآنها ن مونه هایمهم ف راوانداروییمیت وانی افت
گ یاهانیب ه ص ورتعلفیو ب وته هایچوبیو درختچه و ی ا درختانب زرگاند.ب رگ هاییغا لبآ مرک باز ب رگ چه ها و گ لهایمنظم ی ا ن امنظم ن ر _ماده ی ا
ب ندرتش املی کیاز اجزایاصلیگ لدارند.ک اسه گ لآنها ش املق طع اتپ یوسته ب ه هم و جام گ لآنها ب تفاوتممکناستمرک باز گ لبرگ هایش بیه ب ه هم ی ا
ن امساویب اشد
.در داخلپ وششگ لآنها پ رچمهاییب ه ت ع داد 2ب رابر گ لبرگ ها وگاهیب ه ت ع داد ک متر ی ا ب یشتر دیده میش ود .ت نها ص فتیک ه در همه ی آنها عمومیت
آزادیک رچه ایدر آنهاستک ه پ ساز رسیدنب ه میوه ب ه ص ورتن یام ت بدیلش ده وبا دوشکافب از میش ود.
ب
دارد وجود ت خمدان
دانه ی آنها ب دونآ لبومنویا دارایآ لبومنک م است.ت یره ی ن خود را ب ه س ه ت یره ی ف رعیی ا مستقل ت قسیم مین ماییم
papilionaceae ,caesalpinaceae,Mimosaceae
ماشک گل خوشه ای
Vica villosa rothنام علمی
Leguminosaeنام تیره
گیاهی یکساله یا دو ساله ،با ساقه های ظریف و نازک و چند ضلعی ،ارتفاع یک متر و محتاج به قیم اند ،ریشه های راست و عمیق با برگ های مرکب و پیچک های
چند شاخه ای ،گل آذین خوشه ای و گل بنفش رنگ ،میوه از نوع نیام و تکثیر با بذر می باشد .به شکل هرز در ایران در تمام مزارع و کشت های شتوی و صیفی،
باغ ها ،پارک ها و مزارع علوفه می رویند.
باقال
به فارسي »باقال«و»باقلي «ودر طب سنتي با نام هاي »باقال«وبه
عربي »فول« و»جرجر«ناميده مي شود به فرانسوي
feve des champs , feve desو انواع آن را Feve , grosse feve , gourgane
گفته Faba , fava bean , broadbean , double beanگويند و به انگليسي marais , feve de seville , feve naine hativ , feve naine verte de beck
مي باشد Faba vulgaris moench .و مترادف آن Vicia faba L.نام علمي آن Papilionaceaeتيره فرعي leguminosaeمي شود.گياهي است از خانواده
مشخصات
گياهي است علفي يكساله مقطع ساقه آن مربع و ايستا و شياردار برگهاي آن متناوب ومركب با برگچه هاي تخم مرغي .گلهاي آن سفيد داراي لكه هاي سياه گاهي لكه
هاي بنفش .ميوه آن نيام وداراي غالفي پو شيده ازكرك به طول 12-15سا نتي متر و عرض 2-3سانتي متر دو طرف آن نازك و كمي خميده كه درهرغالف
تعدادي دانه قرار دارد اعضاي هوايي گياه اعم از گل و سرشاخه گلدار و ميوه و تخم آن درطب سنتي موارد استعمال دارد.
باقال از نظر طبيعت تازه آن طبق نظرحكماي طب سنتي سرد و تر و خشك آن سرد و خشك است .گل باقال گرم است و باقال را اگر با سركه و آب بپزند و با پوست
بخورند اسهالهاي حاصل از زخم روده ها و اسهالهاي مزمن را قطع مي كند و آرد آن با روغن بادام و قند براي سرفه و خشونت سينه و حلق مفيد است آب پخته
باقال براي رفع خشونت حلق و جلوگيري از توليد سنگ مثانه و بازكردن گرفتگي ها مفيد است و ضماد آرد باقال مخلوط با آرد جو كه با سركه و نعنا پخته باشند
براي كوفتگي و رفع ورم پستان كه در اثر انجماد مي باشد نافع است .
ضماد آردآن با شنليله وعسل براي تحليل ونرم كردن دمل و ورم بناگوش وورم زيرچشم وباگل خطمي براي ورم بيضه و ورمهاي گرم مفيد درآن عضو نمي رويد و
موي را از روييدن بازمي دارد
اسپرس
که دارای مقاومت Onobrychisو جنس Hedysareaeو قبیله Papilionaceaeزیر تیره Leguminosaeاسپرس گیاهی است از تیره
چندین صد ساله در کشور می باشد .در گزارش های مختلف تعداد 50الی 70گونه از این جنس را در ایران گزارش نموده اند که در
از نظر خصوصیات زراعی مطلوب ترین بوده و عموما منظور از اسپرس این گونه می باشد D.viciifoliae .بین این گونه ها گونه
اسپرس گیاهی است چند ساله بدون تیغ که دارای ریشه عمیق به قطر یک متر تا پنج سانتی متر و عمق چند متر با انشعابات جانبی بسیار
(تقریبا دو برابر یونجه)می باشد .ساقه های این گیاه قائم ,تو خالی با ارتفاع حدود یک متر که از قسمت طوقه برخاسته است .برگ های
اسپرس شانه ای متقابل که معموال دارای 7تا10جفت برگچه به شکل بیضی می باشند .
با رگه )( Pinkاسپرس دارای گل آذین خوشه ای منفرد و قائم به طول 10تا 15سانتی متر که واجد دست کم ده گل صورتی یا سرخابی
های قدری تیره است .هر گل آذین دارای پنج گلبرگ شامل 2بال ,ناو و یک درفش می باشد که اندام نر و ماده گیاه در داخل دو گلبرگ ناو
بوده و با اندک فشار به این گلبرگ ها آزاد می شوند .میوه این گیاه به صورت غالفی تا شکوفا به شکل عدس سطح خارجی آن مشبک و بر
جسته می باشد .درون هر غالف یک دانه منفرد قلوه ای شکل ,با سطح صاف به رنگ قهوای ,زیتونی روشنیا تیره به طول 3میلی متر که
ناف آن در میانه مقعر می باشد.
امتیازات این گیاه را می توان در موارد مختلفی جستجو نمود که از آن جمله می توانیم به موارد زیر اشاره نمائیم :
.عدم ایجاد نفخ در دام که به همین دلیل به عنوان یک گیاه علوفه ای برای ایجاد چراگاه ایده آل می باشد
شیرین بیان
Leguminosae
Glycyrrhiza glabra L.
پایا ،با رویش بهاره ،بوته ای با بن چوبی ،قد تا 80س م .برگ ها شانه ای ،با 5-4جفت برگچه ،دمبرگ اصلی در انتها منتهی به
یک برگچه منفرد .
برگچه ها نسبتا ً چسبناک ،تقریبا ً بدون کرک یا در سطح روئی پوشیده از غده های ریز سفید و لزج ،در دو انتها باریک ،تقریبا ً نوکدار .
گل آبی تا آبی متمایل به ارغوانی .
میوه نیام و در کناره باریک ،دراز پهن یا خطی کشیده شامل 6-3دانه .
شیرین بیان دارای ریشه های عمیق و گسترده است و تکثیر این علف هرز بیشتر از طریق همین ریشه ها صورت می گیرد و با تکثیر آن
از طریق بذر در طبیعت کمتر برخورد می شود .
ً
G. g. varو . G. g var. glabraشیرین بیان شامل دو زیر گونه کامال متمایز است که اغلب در کنار یکدیگر دیده می شوند
که در اولی سطح نیام صاف (شیرین بیان معمولی) و در دومی سطح آن خاردار (شیرین بیان کرک غده ای) می باشد .ضمنا ً glandulifera
برخورد می شود G. echinata .در مازندران بیشتر با گونه
یکساله زمستانه ،معموالً بدون کرک ،باال رونده یا گسترده روی زمین ،قد تا 50س م .
ساقه بسیار ضعیف و نازک ،باال رونده ،زاویه دار و پره دار ،ساده یا از قاعده منشعب .
برگ به صورت یک پیچگ منشعب ،تحلیل یافته و جای آن را دو گوشوارک بزرگ برگ مانند تخم مرغی ـ پیکانی به صورت دو برگ
(L. aphace L.) .متقابل گرفته است
(L. inconspicuous L.) .یا بنفش یاسی تا متمایل به آبی رنگ پریده ) (L. aphacaگل زرد نسبتا ً بزرگ
یا خطی ـ استوانه ای ،در انتها قدری خمیده ) (L. aphacaمیوه نیام پهن و دراز کمی شمشیری و خمیده ،بدون کرک ،با 5-4ردیف دانه
، (L. inconspicuous) .با 610عدد دانه
بادام زمینی
كوتاه و (leguminosae) ،گياهي است از تيره نخود Arachis Hypogaeaخصوصیات گیاهی :بادام زميني با نام علمي
يكساله كه چنانچه ناحيه فاقد يخبندان باشد ظرفيت چند ساله شدن را دارد .
گلها كامل و خودگشن مي باشد .دگرگشني به فعاليت حشرات بستگي داشته و حداكثر به 2درصد مي رسد .
ميوه بصورت نيامي ناشكوفا و تقريبا ً استوانه اي شكل رشد مي كند .
ديوارة نيام بصورت مشبك است و در فاصله دانه ها فرو رفته مي باشد .
سازگاری :بادام زميني گياهي اس گرما دوست كه به هواي گرم و آفتاب فراوان و يك فصل رشد بدون يخبندان 200روزه
محتاج است .
بادام زميني نياز فراوان به آب دارد و بخصوص از هنگام گرده افشاني تا دو هفته قبل از رسيدگي به كمبود رطوبت خاك
حساس مي گردد .
بادام زميني از نظر حاصلخيزي خاك بسيار كم توقع است و در خاكهاي شني فقير با مادة آلي كم عملكردي كامالً اقتصادي
توليد مي كند .
نيز غني است .مقدار انرژي ،قابليت هضم و كيفيت پروتئين دانه Bموارد استفاده :دانه از نظر فسفر و ويتامينهاي گروه
بسيار زياد مي باشد .يكي از مصارف مهم ارقام كم روغن بصورت آجيل است .كنجاله بادام زميني را كه 40تا 50
درصد پروتئين پر كيفيت دارد بعنوان مكمل پروتئين در جيره دام بكار مي برند .علوفه بادام زميني حدود 7درصد پروتئين
دارد و براي تغذيه دام بسيار مطلوبست ولي كيفيت علوفه به روش خشك كردن و جمع آوري آن و بخصوص ميزان برگ
بستگي دارد
عدس
نام انگلیسی عدس:نام فارسی Lentil – Cultivated lentil - gram:نام التین Lens culinaris medik – Lens esculenta moench:تیره Leguminosae :نخود
عدس :نام عربی
عدس گیاهی است که مصرف آن به قبل از میالد بر می گردد .همچنانکه دانشمندان معروف یونانی مانند تئوفراست و دیسکورید در مورد آن نوشته اند و آنرا به یونانی
نام نهاده اند .مصریان در حدود سال 1085قبل از میالد نیز به عدس اشاره کرده اند و نوشته شده است که با چوب درخت سدر مبادله شده است و به phakos
عنوان هدایایی برای خدایان توسط مردم پیش کش می گردیده است .عدس گیاهی است علفی ،یکساله با ساقه های کوتاه ،تا حدی منشعب و به رنگ سبز روشن ،ارتفاع
آن بین 15تا 75سانتی متر متغیر است .اکثر تیپ های گیاه ارتفاعی بین 25تا 40سانتی متر دارند ،بسته به ژنوتیپ گیاه و تا حدی محیط رویش آن ،گیاه
بصورت بوته ای کوتاه ،نیمه ایستاده یا ایستاده رشد می کند در شرایط محیطی مطلوب ،عدس سریع رشد کرده و چرخه زندگی خود را طی 3الی 4ماه کامل می
کند.ولی در شرایط نامطلوب این مدت یکی الی دو ماه بیشتر خواهد شد گیاه دارای یک ریشه اصلی و تعدادی ریشه های فیبری جانبی می باشد .ساقه گیاه نازک،
چهارگوش و در زوایا دارای نوارهای برجسته است بطور کلی ساقه آن علفی و ضعیف است با پپیشرفت رشد گیاه بخش پائینی ساقه چوبی می شود .ارتفاع گیاه نیز
بشدت تحت تأثیر محیط است.
برگهای عدس مرکب ،متقابل و دارای یک تا هشت جفت برگچه هستند ،دمبرگها کوتاه بوده و طول اتصال برگچه ها بین یک تا چهار و نیم سانتی متر متغیر است.
برگچه ها متقابل یا متناوب هستید وطولشان بین 7تا 25میلی متر و عرضشان 2تا 7میلیمتر می باشند.
تعداد برگچه ها بسته به ژنوتیپ فرق کرده و در داخل هر ژنوتیپ نیز محل گره ها تفاوت می کند .گلها بر روی محور فرعی گل آذین ،با دمگلی باریک به طول 2تا
5/5سانتی متر ظاهر می شوند .معموالً هر دمگل از یک تا 4گل را در بر می گیرد و در بعضی مواقع تا 7گل نیز مشاهده شده است گلها کوچک و گلبرگ درفش
آنها سفید است.
بالها و ناو نیز عموما ً سفید یا مخلوطی از آبی و بنفش می باشند کاسه گل به 5بخش باریک تقسیم می شود .پرچم ها دیادلفوس هستند .تخمدان حاوی یک یا دو تخمک
است که به یک خامه کوتاه و خمیده منتهی می شود .کالله روی آن نسبتا ً متورم و غده است .غالفهای عدس بیضوی از جوانب فشرده شده و در محل دربرگرفتن بذرها
متورم است .غالف حاوی یک تا دو بذر است .بر روی هر محور گل آذین تعداد یک تا چهار غالف و گاهی شش مشاهده می شود .بذرهای عدس به شکل عدسیهای
چشمی هستند رنگ آنها متغیر و اغلب قهوه ای تیره است .سطح بذر معموالً صاف است ولی در ارقام پر محصول ممکنست بذرها چروکیده باشد ،تعداد بذرهای هر گیاه
.وابستگی بسیار نزدیکی با تعداد غالف درگیاه دارد لیکن تعداد بذر در داخل غالف وورمن 100دانه آن کمتر تحت تأثیر محیط قرار می گیرد
ماش
Green gram – golden gram – Mungنام التین Vigna radiate – Phaseolus aureus:تیره Leguminosae :نخود
نام انگلیسی ماش سبز:نام فارسی ماش :نام عربی گیاه ماش بومی هندوستان است ولی در نقاط دیگر از جمله ایران میbean:
روید دانه ماش غنی از پروتئین بوده و بعنوان ماده غذائی مورد مصرف دارد وهمچنین بعنوان غذای دام تیز مصرف می
گردد .ماش گیاهی است یکساله به شکل بوته ای یا باال رونده ریشه های آن مستقیم و قدری منشعب هستند .ساقه ها راست،
ظرفیت ،منشعب کرک دار ،به رنگ سبز روشن و به ارتفاع 45تا 90سانتی متر می باشند.
گل آذین آن بصورت خوشه و گلهای آن که به رنگ لیمویی زرد می باشند بر روی دمگل بلندی قرار گرفته اند .غالفهای آن
باریک ،استوانه ای و کمی کرک دار بوده که قبل از رسیدن سبز روشن یا سبزتیره و به هنگام رسیدن سبز مایل به قهوه ای یا
سیاه رنگ می شود .در هر بوته 2تا 8غالف و در هر غالف 10تا 20بذر به رنگ سبز ،طالیی ،قهوه ای و سیاه دیده
می شوند.
وزن هزار دانه آن 20تا 40گرم است
جغجغک
یکساله زمستانه ،گل ها صورتی مایل به بنفش یا ارغوانی ،قد 90-50س م .ساقه ایستاده ،صاف و در قسمت باال ،منشعب .برگ ها
قلبی شکل متمایل به سرنیزه ای ،غالبا ً بدون دمبرگ ،صاف و بدون کرک ،فرو رفته در محل رگبرگ ها .
برگ های بذری (کوتیلدونی) حدود 10م م ،تخم مرغی ،بدون نوک ،رگبرگ ها مشخص .
این علف هرز در مزارع گندم اکثر استان ها پراکنده است و بیشترین اهمیت آن مربوط به استان های ایالم ،کرمانشاه و اصفهان می باشد .
.ممکن است در دام و طیور باعث مسمومیت شود Seponinگفته می شود بذور آن به دلیل ماده
خلر وحشی
Lathyrus spp.
ً
معموال ب دونک رک ،ب ا الرونده ی ا گ سترده رویزمین ،ق د ت ا 50س م .
ی کسا له زمستانه ،
س اقه ب سیار ض عیفو ن ازک ،ب ا الرونده ،زاویه دار و پ ره دار ،س اده ی ا از ق اعده منشعب.
ک یچگمنشعب ،ت حلیلی افته و جایآنرا دو گ وشوارکب زرگب رگمانند ت خم مرغیـ پ یکانیب ه
ب رگب ه ص ورتی پ
(L. aphace L.) .ص ورتدو ب رگمتقابلگ رفته است
رنگ ریده ) (L. aphacaگ لزرد ن سبتاً ب زرگ
(L. inconspicuous L.) .ی ا ب نفشی اسیت ا متمایلب ه آبی پ
ی ا خطیـ استوانه ای ،در ) (L. aphacaمیوه ن یام پ هنو دراز ک میش مشیریو خمیده ،ب دونک رک ،ب ا 5-4ردیفدانه
(L. inconspicuous) .انتها ق دریخمیده ،ب ا 610عدد دانه
انواع خلرووحشیدر اک ثر مزارع گ ندم آبیک شور پ راک نده اند .اینعلفهایهرز در استانهایک ردستان ،ایالم ،ک رمانشاه ،
.اصفهانو ت هراناز اهمیتب یشتریب رخوردار میب اشند
)Melilotus indicus (L.
یکساله با رویش پائیزه ،علفی ،بدون کرک ،قد تا 50س م .
ساقه باریک و بلند ،منشعب ،با شاخه های باریک ،پراکنده و برگدار .
برگ ها 3برگچه ای ،با گوشوارکی کامل ،سرنیزه ای و گاهی باریک و گاه در قاعده دندانه دار .
گل ها زرد ،کوچک ،مجتمع در خوشه های محوری .
میوه کوچک ،گویچه ای تا تخم مرغی 3-2 ،م م .
شاه افسر مناطق نسبتا ً گرم و خاک های نسبتا ً شور را ترجیح می دهد .این علف هرز معموالً با تراکم زیاد در
مزارع گندم خودنمائی می کند .استان های با آلودگی بیشتر به این علف هرز عبارتند از :خوزستان ،سیستان
و بوچستان ،بوشهر ،اصفهان و سمنان.
نیز کم و Medicago spp.و یونجه های یکساله Trifolium spp.عالوه بر شاه افسر ،با انواعی از شبدر
.بیش در مزارع گندم کشور برخورد می شود
شاه افسر (یونجه زرد)
تلخ بیان
Sophora alopecuroides L.
پایا ،با رویش بهاره ،ایستاده ،قد تا 80س م
ساقه نسبتا ً ضخیم ،در بن کم و بیش چوبی .ساقه و برگ ها پوشیده از کرک ها یا تارهای ابریشمی رویم خوابیده .
برگ ها شانه ای ،دارای 12-7جفت برگچه پهن دراز ،بیضی و در انتها گرد .
گل ها سفید ،مایل به کرم رنگ ،گل آذین خوشه ضخیم ،استوانه ای طویلتر از برگ.
میوه نیام کرکدار ،کم و بیش خمیده ،محتوی 7-3دانه و جدار آن در حد فاصل دانه ها به سختی فشرده شده .
تلخ بیان نیز مانند خارشتر و شیرین بیان بیشتر از طریق ایجاد ساقه های هوائی روی ریشه های عمیق و گسترده خود تکثیر
می یابد .
این علف هرز در مزارع گندم خیلی متداول نیست با این حال در استان های خراسان ،ایالم و زنجان با اهمیت تلقی می شود
.
خارشتر
پایان
