صفحه 1:
gS
2
کارگاه آموزشی مدیریت پسماندهای پزشکی
صفحه 2:
صفحه 3:
مراکز بهداشتی درمانی از جمله بیمارستان ها در راستای انجام وظایف
خود طی فرایندهای پذیرش. نشخیص و درمان بیماران علاوه بر تولید
پسماندهای عادی. پسماندهای بیمارستانی (پزشکی ) که ناشی از فعالیت
های خاص این مراکز است تولید می کنند.
صفحه 4:
اپسماندهای عادی این مراکز مشخصات و ویژکی های پسماندهای
اخانگی را داشته و می تواند همانند پسماندهای شهری. مدیربت
شوند. این بخش از پسماندها حدود ۷۵-۹۰ درصد پسماندهای مراکز
بهداشتی درمانی را تشکیل می دهند.
۵ -۱۰ درصد پسماندهای باقیمانده مراکز فوق را پسماندهای خاص
تشکیل می دهند که در قانون مدیربت پسماندها و دستورالعمل های
آن تحت عنوان "پسماندهای پزشکی ویژه" ذکر شده اند و چنانچه
مدیریت خاص در مورد پسماندهای پزشکی ویژه اعمال نگردد اثرات
نامطلوب بهداشتی و زبست محیطی به همراه خواهد داشت
صفحه 5:
مدیریت پسماندهای بیمارستانی بر اساس:
۱- دستورالعمل "ضوابط و روشهای مدیییت اجرلیی پسماندهای پزشکی و
پسماندهای وابسته " وزارت بهداشت
۴- دستور کار یکسان سازی و رفع ابهامات اجرای "ضوابط و روشهای
مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته "
صفحه 6:
با توجه به ماده ی ۷ فانون مدیربت پسماندها مدیربت
اجرایی پسماندهای وبژه(ازجمله پسماندهای پزشکی) بر
عهده ی تولیدکننده است.بنابراین بیمارستانها موظفند بر
مبنای این قانون نسبت به مدیریت صحیح پسماندهای
تولیدی خود اقدام نمایندو مدبربت اجرایی پسماندهای
پزشکی باید بر اساس ضوابط و روشهای مدیربت اجرایی
پسماندهای پزشکی وپسماندهای وابسته انجام شود
صفحه 7:
اهم مواد ضوابط و روشهای مدیریت اجرایی
پسماندهای پزشکی و نت as
ماده ۶۴- بی خطرساز
تولید کننده پسماند
منک oe ob تام سوت نا مخاطرات تاشی از عمل و کل و فورظ
های مربوطه به حداقل برسد. در شهرهای کوچک و روستاها و مراکز کوچک.
پسماندها می توانند در سایت مرکزی بی خطر گردند
ماده ۶۵- سایر مراکز تولید پسماندپزشکی ویژه اعم از درمانگاهها. مراکز
بهداشت. آزمایشگاهها. مراکزنزر ر نپزشکی
مطبها و سایر مراکز تولید پسماندپزشکی:
مرکزی. زباله تولیدی را بی خطر نمایند و یا آزامکانات بی خطرساز بیمارستانهای
مجاور استفاده نمایند
ماده ۶۶- تحویل پسماند به واحدهای مرکزی تصفیه یا دفع فاقد مجوز ممنوع
است
ماده ۶۷- واحدهای متمرکز پی خطرساز پسماند باید از وزارت بهداشت و سازمان
مجوز دریافت نمایند
صفحه 8:
ه
9
9
3
ه
“Pee هر روش تبدیل يسماندبزشكى ويزه به عادى بايد داراى ويزكيهاى زير
الف-دستكاه بايد قابليت غير فعال سازي اسپورهاي باكتري( Microbial
۵ ۵0۳ ۱۳261:۷) به میزان حداقل Ges كاهش لكاريتمى در يايه (10) را
داشته باشد.( ,۱09 6 )
ب.محصولات جانبي سمي یا خطرناك در حین بي خطرسازي تولید تگردد.
ج-خطر و احتمال انتقال بيماري و عفونت را حذف نماید.
د-مستتدات مربوط به اتجام قرایتد و بررسي صحت عملکرد دستگاه وجود داشته باشد.
خروچي هر روش بای براي اتسان و محیط زیست خطر بوده و به راحتي و بدون
مسخرووجي هر روش بابستي با ب حتي
gM, (Blagg URI pa باتلقاوائاى. كني a a ايمدي دارا Sg
ز-از نظر بهداشتی و ایمتی برای کارکتان و کاربران و .... بی خطر باشد و یا حداقل خطر
را ایجاد تماید.
ماده۷۰ - نصب هر کونه زباله سوز اعم از متمر کز و غیرمتمر کز در شهر ها ممتوع است.
صفحه 9:
تعریف پسماندهای پزشکی ویژه
به کلیه پسماندهای عفونی و زیان آور ناشی از بیمارستان هاء مراکز
بهداشتی درملنی. آزمایشگاه های تشخیص طبی و سایر مراکز مشلبه که به
دلیل بالابودن حدلقل یکی از خواص خطرناک از قبیل سمیّت. بیماری زایی.
قابلیت انفجار ییا اشتعال. خورندگی و مشلبه آن کهبه مراقبت ویه(مدیریت
| خاص) نیاز دارند. گفته می شود.
صفحه 10:
صفحه 11:
پسماندهای ناشی از کار کردهای خانه داری و مدیریت اجرایی این مراکز. شامل:
پسماندهای آشپزخانه
پسماندهای آبدارخانه
۲ پسماندهای اداری و مالی
۲ پسماندهای ایستگاه های پرستاری
7 پسمانداهی باغبانی
v
و
حمل و دفع توسط شهرداری
صفحه 12:
پسماند عفونی
مظنون به داشتن عوامل زنده بیماری زا بهمقدار و کیفیتی که بتوانند در میزبانان حساس موجب
بیماری شوند:
* کشتها و مواد نگهداری شده آزمایشگاه
'* پسماندهای ناشی از اعمال جراحی 2
© پسماند بیماری های عفونی
وه
بی خطرسازی در بیمارستان و دفع توسط شهرداری
صفحه 13:
پسماند تبز و برنده
۲ ۲ ۲ ۲ ۲ ۳ ۳ #
۲ و
o>
اقلامی که موجب زخم از قبیل بریدگی یا سوراخ شدگی شوند شامل:
سوزن ها و سوزن های زیرجلدی
تیغه چاقوی جراحی و دیگر تیغه ها
چاقو
ست های انفوزیون
اره ها د
شيشه های شکسته
ناخن بیماران
بی خطرسازی در بیمارس
صفحه 14:
پسماند شیمیایی و داروبی
۶ مواد شیمیلیی مانند معرف های آزمایشکاهی؛ داروی بوت و ظهور فیلم» مواد ضدعفونی کننده و
كندزداى تاريخ كذشته يا غير لازم و حلال ها
٠“ مواد دارییی مانند داروهای تاییخ كذشتميا غيرلازم و اقلامى كمبه دارو آلوده شده لند ملنند قوطى
ها و شيشه های داروبی
صفحه 15:
صفحه 16:
لزوم استفاده از وه
Thick gloves
Mask
Long-sleeved shirt
Plastic apron
Trousers
Boots
صفحه 17:
نکات قابل توجه در تفکیک» بسته بندی و جمع آوری پسماندها
همکاران خدمات بخش ها موظفند پسماندها را در ساعات مقرر و با رعایت موازین بهداشتی جمع آوری و
ذهنده) مخصوص به هریک از
پسماندها در چرخ های مخصوص جمع آوری پسماند قرار دهند.
٠“ خدمات بخش ها موظفند پس از تخلیه پسماندها؛ سطل ها و چرخ های زباله را با آب داغ (۸۲ درجه به
مدت ۵اثانیه) ُستشو و با وایتکس گندزدایی کنند.
صفحه 18:
> کیسه های زباله داخل سرویس های بهداشتی باید زرد رنک باشد.
< در صورت پاره شدن کیسه های زبله و ی نشت شیرابه از آنها بايد آنها را در كيسه زباله ديكرى با
همان رنگ قرار داده و از ریزش زباله و یا نشت شیرابه جلوگیری کرد.
٠١ در صورت مخلوط شدن پسماند عادی با یکی از پسماندهای عفونی» شیمیایی» رادیواکتیو و نظایر
آن خارج کردن آن ممنوع است.
* از فشرده کردن کیسه های زباله جهت کاهش حجم آن ها خودداری شود.
۳ باز كردن درب 19 5.ها بعلت خروج ساير زباله هابى كه بطور اشتباهی در آنها ریخته شده و با
ريختن محتويات آن در (1. 5. ديكر اكيدا خوددارى نمايبد.
جمع آورى نان خشك كه بدليل احتمال انتقال آلودكى در بيمارستان ها بعنوان زباله عفونى تلقى
oo” شودء بايد در كيسه هاى زرد رنك انجام شده و بطور روزانه دفع كردد.
صفحه 19:
* از دفع البسه و ملحفهبه همراه زبلله عفینی اکیدا خودداری نمایید. چون علاوه بر تعمیل بار
مالی اضافی باعث از کار افتادن دستگاه امحاء نیز می گردد.
< ریختن کیسه های ادرار به همراه محتویات داخل آنها در کیسه های زبالهمعنوع است.
< سیفتی بلکسها در صورت پرشدن (۳/۴حجم) وسطلها تا ۲/۳ حجم توسط خدمات بخشها به
همراه پسماندها تحویل داده می شود.
J ٠“ سیفتی بلکسها از نظر بسته بودن درب ثبت تاییخ» نام بخش و زدن چسب بر روی سیفتی
\ باکس ها الزامی است.
٠“ سيفتى باكس ها قبل از تحویل باید در کیسه زرد رنگ قرار گیرد.
صفحه 20:
نگهداری پسماند
ماده 39- نگهداری پسماندهای پزشکی باید جدا از سایر پسماندهای عادی انجام شود.
ماده 40- محل ذخیره و نگهداری موقت باید در داخل مرکز تولید زباله طراحی شود.
ماده 41- جایگاه نگهداری پسماند باید دارای شرایط زیر باشد:
الفه بسماتدهاق يزشكى بايد فر مخل ai دون از تأثير عوَامل جوف تكهذارق شوند و وضفيت
كلى بستهبندى يا ظرف آن ها در برابر شرايط نامساعد آب و هوايى مثل باران: برف؛ گرماء
تابش خورشيد و نظاير آن محافظت شود.
ب- جایگاه های نگهداری پسماندها باید بهگونهای ساخته شوند که نسبت به رطوبت
نفوذنابذير بوده و قابليت نتكهدارق آسنان با شرانظ بهداشلتی مناسب وا آفراهم ورد
پ- جایگاههای نگهداری باید دور از محل خدمت کارکنان» آشیزخانه, سیستم تهویه و تبرید و
| محل رفتوآمد پرسنل, بیماران و مراجعان باشد.
اک-رورود و خووج حشرات» جوندگان» پرندگان و.-.به محل نگهداری پستاندها ممکن نباشد-
صفحه 21:
ث- محل نگهداری پسماند باید دارای تابلوی گوبا و واضح باشد.
ج- محل نگهداری نباید امکان فساد, گندیدن با تجزیه زیسنی پسماندها را فراهم کند.
چ- انبارداری این پسماندها نباید به شیوهای باشد که ظروف پا کیسهها پاره و محتویات آن
ها در محیط رها شود.
ح- امکان کنترل دما در انبار نگهداری و نیز نور کافی وجود داشته باشد.
خ- سیستم نهویه مناسب با کنترل خروجی وجود داشته باشد. سیسنم تهویه آن کنترل شود
و جریان هوای طبیعی از آن به بخشهای مجاور وجود نداشته باشد.
د- امکان تمیز کردن و ضدعفونی محل و آلودگی زدایی وجود داشته باشد.
ذ- فضای کافی در اختیار باشد تا از روی همریزی پسماند جلوگیری شود.
ر- دارای سقف محکم و سیستم فاضلاب مناسب باشد.
ز- دسترسی و حملونقل پسماند آسان باشد.
س- امکان بارگیری با کامیون» وانت و سایر خودروهای باربری وجود داشته باشد.
ش- انبار دارای ایمنی مناسب باشد.
ص- محل بایستی مجهز به سیستم آب گرم و سرد و کفشوی باشد.
ض- چنانچه بیخطرسازی در محل اتاقک نگهداری تولید انجام میشود باید فضای کافی
برای استقرار سیستمهای مورد نظر در محل نگهداری پسماند فراهم باشد.
صفحه 22:
ماده 42- محل نگهداری برای واحد کوچک میتواند شامل سطل های دارای سیستم حفاظتی
واقع در این محل امن باشد.
ماده 43- بازدید از محل به منظور جلوگیری از نشت و با ابچاد عفونت توسط تولیدکننده صورت
پذیرد.
ماده 45- در صورت عدم وجود سیستم سردکننده» زمان نگهداری موقت (فاصله زمانی بین تولید
و تصفیه پا امحا) نباید از موارد زیر تجاوز کند:
الف- شرایط آب و هوایی معتدل: 72 ساعت در فصل سرد و 48 ساعت در فصل گرم.
ب- شرایط آب و هوابی گرم: 48 ساعت در فصل سرد و 24 ساعت در فصل گرم.
ماده 46- انواع پسماندهای پزشکی ویژه باید جدا از یکدیگر در محل نگهداری شوند و محل
نگهداری هر نوع پسماند باید با علامت مشخصه تعیین شود. بهخصوص پسماندهای عفونی,
شبتوتوکسیک» شیمیایی» رادیواکتیو به هیچوجه در تماس با بکدیگر قرار نگیرند.
صفحه 23:
ماده 54- خودرو حملکننده پسماند باید دارای ویژگی ها زیر باشد:
الف- به طور کامل سریوشیده باشد.
ب- قسمت بار نقوذناپذیر و نشتناپذیر باشد.
پ- قسمت بار دو جداره بوده و دارای سیستم جمعآوری و نگهداری شیرابه باشد.
ت- قسمت بار دارای سیستم ایمنی» ضد حریق و ضد سرقت باشد.
ث- بر روی بدنه خودرو در دو سمت و در سمت عقب, نماد بینالمللی نوع پسماند و نام
شرکت حملکننده و شماره مجوز خودرو درج شود.
ج- از خودرو حمل پسماند برای حمل مواد دیگر با پسماندهای عادی استفاده نشود.
ج- اندازه خودرو متناسب با حجم پسماند باشد.
ح- ارتفاع درونی خودرو حدود 2/2 متر باشد.
خ- اتاق راننده از قسمت بار مجزا باشد.
د- امکان نظاقت و ضدعقونی کردن داشته باشد. کفپوش خودرو از چنس فرش یا موکت
نباشد و حتیالامکان پوششی یکپارچه و بدون درز داشته باشد.
ذ- در حین حملوتقل و در زمان عدم استفاده قسمت بار ققل شود.
صفحه 24:
دستورالعمل اززیابی عملکره و پایش میکروبی,
شیمیابی و مکانیکی دستگاه های غیرسوز بی
صفحه 25:
در این دستورالعمل که توسط آزمایشگاه مرجع سلامت تهیه
شده است انواع پايش دستگاههای بی خطر ساز پسماند به
شرح زیر توضیح داده شده است:
9 پایش مکانیکی
\ 9 پایش شیمیایی
9 پایش بیولوژبک
صفحه 26:
های فیزیکی
نشان داده
شده توسط
درجه ها و
ثيات ها
اندیکاتورهای
شيميايى بايش
تفوة بخار
(9)81/5
داخل بسته يندى
(rst)
اعتبار بخشی
بايش بیولوزیک
آزمون ویال اندیکاتور
بوویدیک پیولوزیکٍ
(به طور Geobacillus
روزائه بعد از Stearothermo
شروع کار philus
(lS (به طور مفتتكى)
آمیول با ویال
اندیکا تور
Sikes
Geobacillus
stearothermo
philus
(به طور ووزانه)
پایش مکانیکی
wes
های فیزیکی
نشان داده
اشده توسط
درجه ها و
بات ها
بايش شيميايى ١ پایش بیولوژیک
آزمون بوويديى لو
انديكاتور شيميايى
ae وبال اندیکاتور
عد پیولوژیک
Geobacillus ee
مس stearothermo
aD, ea عبانم
ایتی تفوذ بخار os
عایت برنامه
(با رعايت برد
البارعا سا
برع الاين سترون سازی
om
سازی)
آمپول یا ویال
اندیکاتور
پیولوژیک
Geobacillus
stearothermo
philus
صفحه 27:
يايشس
بايش مستمر (هر بار
استفاده از دستگاه)
بايش مكانيكى بايش شيميايى
ثبت شاخصض
های فیز
ای فیزیکی
Fae نشان داده
گندزدایی er 3
شده توسط شده توسط
atrophaeus atrophaeus es 5
“a عع )4 a5 | و
eS اد دوذا mea
77 ثبت شاخص آميول اندیکاتور قبت شاخص 777
ارت های قیزیکی بیولوژ یک های فیزیکی ae
حرار: 3 1 بیولوژ
ee نشان داده Geobacillus
خشک به : - ۳ Geobacillus
شده توسط stearother شده توسط 5
stearothermophi és ‘al
همرا در ها و mophilus درجه هاو 0
خردکن قبات )4 طور روزانه) فا ها
توار اندیکاتور پیولوژیک
ی و ثبت شاخص . اندیکاتور Bacillus
سیستم های قیزیکی اند یکاتوو atrophaeus شیمیایی atrophaeus
A نشان داده شیمیایی داخل _- و ویال اندیکاتور داخل و ویال اتدیکاتور
شده توسط پسته بندی (TST) بیولوژیک
درجه ها و (TST) پسته Geobacillus
stearother ols نا 5.4 = stearothermophi
mophilus
صفحه 28:
اظهار نامه بی خطر سازی پسماند عفوتی
و تيز و برتده
اظهار نامه دارای دو قرم ميباشد:
هفرم شماره ۱توسط بیمارستان تکمیل وبه امضاءافراد زیر
GAP و ارسال فى قود
© كارشناس بهداشت محيط بيمارستان
© كارشناس تجهيزات يزشكى بيمارستان
© رئيس بيمارستان
اين فرم به انضمام نتايج آزمونهای میکروبی که توسط
آزمايشكاه بيمارستان يا آزمايشكاه معتمد محيط زيست
اتجام شده است توسط بيمارستان تكميل وهرماه يكبار
به مركز بهداشت مربوطه ارسال مى شود.
صفحه 29:
اظهار نامه بی خطر سازی پسماند عفوتی
و تيز و يوقده
9قرم شماره ۲پس از بررسی و احراز صحت فرم
شماره۱توسط مرکز بهداشت تکمیل و در پایا ن هر فصل
به معاونت بهداشتی دانشگاه ارسال می گردد فرم مذکور
بایدتوسط افراد زیر امضاء و سپس توسط معاونت
ببهداشتی دانشگاه به سازمان مدیربت پسماند ارسال می
گردد:
9 معاون بهداشت
9 معاون توسعه مدیربت ومنابع
9 معاون درمان
صفحه 30: