قرارداد تاخت

قرارداد تاخت

اسلاید 1: قرارداد تاخت swap contract

اسلاید 2: قرارداد تاخت Swap Contractsابزار مديريت ريسكطراحي اوليه: 1979 در لندندر قرارداد تاخت: مجموعه‌اي از جريان‌هاي نقدي با نرخ ثابت و مجموعه‌اي از جريان‌هاي نقدي با نرخ شناور (Floating Rate) با يكديگر تاخت زده مي‌شوند.برخي جريان‌هاي نقدي ثابت دوست دارند.و برخي با قبول ريسك، جريان نقدي شناور را برمي‌گزيند.تركيبات قرارداد تاخت بسيار متنوع هستند.

اسلاید 3: انواع قراردادهاي تاختتاخت پول (‍Currency Swaps)قرارداد تاخت نرخ ارز و كالاقرارداد تاخت مالكيتقرارداد تاخت اعتباريقرارداد تاخت نرخ سود. . . .

اسلاید 4: تاريخچه معاملات تاختمنشا آن وام متقابل (Parallel loans) و وام‌هاي دو به دو (Back- to- back loans) است.قبل از پيدايش تاخت در كشورهاي مختلف براي ورود و خروج ارز محدوديت‌هاي قانوني وجود داشت و امكان سرمايه‌گذاري در خارج و تامين مالي از خارج محدود بودشركت مادر انگليسيشركت تابعه فرانسويشركت مادر فرانسويشركت تابعه انگليسيفرانسهانگليسمرز اقتصاديواموامنرخ بهره وام 15درصدنرخ بهره وام 10درصد

اسلاید 5: راه حل: انعقاد قرار وام متقابل و دو به دو ساختار وام متقابل و وام دو به دو يكسان استتفاوت: در صورت نكول هر يك از طرفين، وام دو به دو به طرفين اجازه خارج شدن از قرارداد را ميدهد در حاليكه قرارداد وام متقابل چنين اجازه اي را به طرفين نمي دهد و نيز وثيقه رهني متقابل را نيز مجاز نمي داند.با كاهش محدوديت ارزي در 1970 اين قراردادها كاهش يافت و قرارداد جديد به نام تاخت طراحي شد.شركت مادر انگليسيشركت تابعه فرانسويشركت مادر فرانسويشركت تابعه انگليسيفرانسهانگليسمرز اقتصاديواموامنرخ بهره وام 15درصدنرخ بهره وام 10درصد

اسلاید 6: ساز و كار معاملات تاختطرف اول به دنبال يك يا چند جريان نقدي بر اساس نرخ ثابت است.معامله‌گر، طرف دوم (طرف مقابل) را براي وي جستجو مي‌كند تا همان درخواست را با نرخ شناور داشته باشد.با دريافت اين مبلغ ثابت، طرف اول، ريسك تغييرات نرخ دارايي را از بين مي‌برد.همه معاملات تاخت داراي طرفين معامله (Counter parties) و واسطه اي است كه معامله گر تاخت (Swap Dealer) ناميده مي‌شود.طرف دومپرداخت با نرخ شناورپرداخت با نرخ ثابتمعامله‌گر تاختطرف اولپرداخت با نرخ ثابتپرداخت با نرخ شناور

اسلاید 7: مثال: شركت الف بايد هر سه ماه يك بار از شركت خارجي مواد اوليه خريداري نمايد و مواجه با نوسان نرخ ارز مي‌باشد. شركت الف با بانك سرمايه گذار وارد قرارداد تاخت مي شود به طوري كه در پايان هر سه ماه بر اساس نرخ ارز ثابت مندرج در قرارداد، ما به تفاوت بين مبلغ ثابت و نرخ شناور بين دو طرف انتقال مي‌يابد.نقش معاملگر:يافتن طرف دومتا يافتن طرف دوم بازي كردن نقش طرف دوماز بين رفتن ريسك نكول براي طرفين،زيرا معاملگران تاخت خود با ريسك نكول مواجهند

اسلاید 8: انواع قردادهاي تاختتاخت نرخ سود: مجموعه‌اي از پرداخت‌هاي سود با نرخ ثابت را با مجموعه‌اي از پرداخت‌هاي نرخ سود شناور بر اساس لايبور (LIBOR) و يا نرخ مرجع ديگري معاوضه مي كند.مثال: فرض كنيد شركت الف اوراق قرضه با نرخ سود شناور Floating Rate Bond را با نرخ LIBOR+0.5% منتشر مي‌كند و سپس وارد قرداد تاخت با دريافت لايبور و پرداخت 6 درصد شود و در مجموع 5/6 درصد بهره پرداخت كند(Floating to fix)شركت ب اوراق قرضه با نرخ 6 درصد منتشر مي‌كند و بر اساس قرارداد تاخت متعهد به دريافت نرخ ثابت و پرداخت نرخ لايبور شود، در مجموع بايد به اندازة نرخ لايبور پرداخت كند‌(Fixed to Floating)

اسلاید 9: LIBOR(London Interbank Offered Rate) interest rates that major international banks charge one another for loans

اسلاید 10: مثال:(شناور)3/0%- LIBOR = دريافتي خالصقرارداد تاختثابت 7/5%نگهداري اوراق قرضهثابت 6%LIBOR5/0% LIBORنگهداري اوراق قرضه با نرخ شناورقرارداد تاختثابت 6%LIBOR(ثابت)درصد 5/5= 5/0-6 = خالص دريافتيالف)تبديل نرخ ثابت به شناور روي دارايي هاب)تبديل نرخ شناور به ثابت روي دارايي ها

اسلاید 11: تاخت نرخ سود استاندارد Standard Interest Rate Swapقراردادي بين دو نفر كه هر يك تعهد پرداخت سود را به صورت دوره‌اي به طرف مقابل دارديك طرف به پرداخت با سود ثابت و طرف ديگر به پرداخت با سود شناور متعهد استضمنا، هيچگونه مبادله‌اي به جز مبادله ما به التفاوت نرخ سود روي اصل مبلغ فرضي انجام نمي‌شودttc ,tp1tp2tp3tp4ts2ts1ts3ts4

اسلاید 12: تاخت نرخ سود غيراستاندارد Non Standard Interest Rate Swapشامل تاخت صعودي (accreting swaps- step up)تاخت نزولي (Amortizing swaps)تاخت متغير (Rollercoaster swaps)تاخت پايه(Basis swaps) هر دو طرف قرارداد متعهد به پرداخت جريان نقد شناور اما با نرخ‌هاي مرجع متفاوت هستند. مثلاً يك طرف براساس لايبور و طرف ديگر براساس تغييرات قيمت يا نرخ يكي ديگر از دارايي‌ها مانند اوراق تجاري،گواهي سپرده و... .تاخت حاشيه‌اي (Margin Swaps) نرخ شناور برابر با حاشيه‌اي كمتر يا بيشتر از نرخ لايبور يا نرخ متغير ديگر است مثلاً LIBOR+5% يا LIBOR – 2%

اسلاید 13: تاخت آتي Forward- start swapsتاريخ موثر يك يا دو روز بعد از انعقاد قرارداد نيست بلكه ممكن است يك هفته تا يك ماه يا زمان مشخص در آينده باشد و ريسك آتي تغييرات سود براي دوره‌هاي مختلف پوشش داده مي‌شودتاخت خارج از بازار (Off-Market Swaps) : شرايطي متفاوت از قرارداد تاخت استاندارد دارد.تاخت متفاوت (Diff Swaps/ Quanta Swaps) : يكي از طرفين بر اساس يك ارز و ديگري براساس ارز متفاوت متعهد به پرداخت است و يكي از طرفين با پرداخت يا كسر حاشيه‌اي تعهد خود را ايفا مي‌كند.تاخت با كوپن صفر (Zero Coupon Swaps) : به جاي پرداخت‌ها با نرخ ثابت، تنها يك پرداخت انجام مي‌شود، چه در ابتداي قرارداد و چه در زمان سررسيد.

اسلاید 14: تاخت نرخ ارز Currency swaps قراردادي دو طرفه براي مبادله دو ارز مختلف.با نام تاخت هم سان ارزCross – Currency Swaps هم ناميده مي شود.مثال) هم اكنون 2/6/1382، هر دلار 130 ين، قرارداد براي مبادله 100 هزار دلار به طور ساليانه كه يكي از طرفين متعهد به پرداخت نرخ ارز مندرج در قرارداد (طرف الف) و طرف ديگر متعهد به پرداخت نرخ ارز جاري بازار (طرف ب) است. حال اگر در اولين پرداخت (31/6/82) هر دلار 140 برسد طرف ب به طرف الف 10 ين مي‌پردازد و اگر 125 ين بشود طرف الف به طرف ب 5 ين مي‌پردازد (به ازاي هر دلار).

اسلاید 15: تاخت كالا Commodity swaps روي كالاهايي از قبيل نفت، محصولات پتروشيمي، ارزي، فلزات و ...دو نوع تاخت كالا مرسوم است:مبادله نرخ ثابت قرارداد و نرخ شناور شاخص و قيمت يك كالاي خاصمبادله 2 نوع جريان نقدي يكي بر اساس شاخص قيمت نوع خاصي از كالا و ديگري جريان نقدي ناشي از يكي از دارايي‌هاي بازار پولمعامله گر تاختشركت توليد كننده نفت خامشركت پتروشيميقيمت نقدقيمت ثابتقيمت نقدي شناورقيمت ثابتكاهش ريسك براي فروشندهكاهش ريسك براي خريدار

اسلاید 16: تاخت مالكيت Equity swapsبر روي سود ناشي از سرمايه‌گذاري درسهام شاملCapital Gains (losses), Dividends و يا شاخص‌هاي مختلف.شروع قرارداد تاخت مالكيت t0 شاخص سهام برابر با Iti و نرخ لايبور Lti به عنوان جريان نقدي قابل معامله باشد، در تاريخ‌هاي (t1,t2,t3,…,ti) طرفين جريان نقدي به وجود آمده را مبادله مي‌كنند كه براساس درصد تغييرات شاخص سهام Iti است:Nti : اصل مبلغ فرضي كه البته مبادله نمي‌شود و مي‌تواند درهر دوره‌اي شناور باشد و يا درهمه دوره‌ها ثابت انتخاب شود Nti-1 X [ ( Iti-Iti-1) /(Iti-1)]

اسلاید 17: مثال: تاخت مالكيتي 4 ساله، جريان نقدي ناشي از سود و درآمد ناشي از تغيير «شاخص قيمت سهام» با جريان نقد ناشي از لايبور سه ماهه مبادله مي شود. اصل مبلغ 1،000،000 دلار تاريخ تسويه 90 روزه در زمان انعقاد قرارداد هيچ يك از نرخ ها مشخص نيست. در اولين تاريخ تسويه800= It0 ،850= It1 ، 5%= Lt0حل: تغييرات قيمت شاخص با توجه به اصل مبلغ: 62500 = [800 ÷ (800-850)] × 000 000 1 = Nti-1 X [ ( Iti-Iti-1) /(Iti-1)]نرخ لايبور2/0 درصد كاهش يافت بنابراين جريان نقدي ناشي از لايبور براساس نرخ فعلي :12000=(4÷1) (0.002 - 0.05) 000 000 1 = (360÷90) (St0 – It0) × Nt0St0 : تغييرات نرخ لايبوردر تاخت مالكيت سود ناشي از سهام يا شاخص با تغييرات ناشي از نرخ لايبور مبادله مي‌شود. بنابراين حاصل‌ضرب تغييرات نرخ لايبور در اصل مبلغ عبارت است از جريان نقدي كه از طرف مقابل مي‌پردازد.

اسلاید 18: تاخت اعتباري ‍‍ Credit swapsنمونه‌اي بديع از ابزارهاي مشتقه اعتبارييكي از طرفين خريدار ريسك اعتباري و ديگري فروشنده ريسك اعتباري جريان هاي نقدي با درجه اعتباري متفاوت در اين قرارداد مورد مبادله قرار مي‌گيرند. مثلاً سود اوراق قرضه با اعتبار A با جريان نقدي لايبور به علاوه حاشيه‌اي بر حسب ميزان اعتبار (شكاف اعتباري Credit Spread) مبادله مي‌شودتاخت اعتباري دو نوع اصلي دارد 1)تاخت با بازدهي كامل Total Return Swaps و 2) تاخت نكول يا تاخت اعتباري خالص Pure Credit or Default Swaps

اسلاید 19: تاخت با بازدهي كاملمثلا بانك الف 10ميليون به شركتي با رتبه A با نرخ 10 درصد وام دهد و سپس يك تاخت با بازدهي كامل بخرد.در اين قرارداد بانك الف مبلغ ثابت (F) بطور ساليانه بعلاوه تغييرات ارزش وام پرداخت و نرخ لايبور دريافت مي كند.[(Bt-1 ÷ ( Bt-i – Bt )] + F = پرداختي به بانكLIBOR= دريافتي بانكتاخت نكول يا تاخت اعتباري خالص:تاخت با بازدهي كامل همانند ريسك نكول داراي ريسك بازار است بدليل نرخ لايبور.تاخت اعتباري و تاخت نكول ريسك بازار را از بين مي برد

اسلاید 20: چند نمونه:بانك رهني آلفا وام مسكن با نرخ ثابت 12 درصد پرداخت مي‌كند، بانك آلفا وجوه موردنياز خود را از طريق سپرده كوتاه‌مدت با نرخ شناور دريافت مي‌كند (LIBOR- 1%)،اگر نرخ لايبور به 11 درصد برسد، سود بانك 2 درصد و اگر به 14 درصد برسد زيان بانك 1 درصد استقرارداد تاخت بانك رهني نرخ لايبور دريافت و نرخ 11 درصد ثابت را واگذار مي كند و 2 درصد سود را براي خود تضمين مي‌كند - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -شركت الف داراي بدهي كوتاه مدت و سرمايه‌گذاري بلند مدت است،شركت ب داراي سرمايه‌گذاري كوتاه مدت و بدهي بلند مدت است،اين دو شركت وارد قرارداد تاخت شده و پرداخت سودها را با همديگر مبادله مي نمايند،شركت الف سود دارايي كوتاه‌مدت را براي بدهي‌هاي بلندمدت دريافت كرده و سود دارايي بلندمدت را به شركت ب منتقل مي‌كند و شركت ب نيز سود دارايي‌هاي بلندمدت را صرف بدهي‌هاي كوتاه مدت خود مي‌كند.

اسلاید 21: قيمت گذاري قرارداد تاختقيمت تاخت در ابتدا صفر است و در طول دوره براساس تغييرات نرخ شناور ، قيمت تاخت مثبت يا منفي مي شود.برابري ارزش فعلي جريان‌هاي نقدي كه طرفين متعهد به پرداخت مي شوند، اساس قيمت گذاري قرارداد تاخت است.

اسلاید 22: و ....