اقتصاد مقاومتی

اقتصاد مقاومتی

اسلاید 1: اقتصاد مقاومتی مفاهیم و مولفه ها

اسلاید 2: فهرست موضوعاتکلیات و مفاهیم اقتصاد مقاومتیمولفه های اقتصاد مقاومتیشاخصهاي تحقق سياست هاي كلي اقتصاد مقاومتيابلاغیه سیاست های کلی اقتصاد مقاومتیتحول نظام اجرایی و اداری در راستای اثربخشی سیاستهای اقتصاد مقاومتیمهمترين الزامات و بايسته هاي اقتصاد مقاومتي در برنامه ششم توسعه

اسلاید 3: مفاهیم اقتصاد مقاومتی

اسلاید 4: مفهوم مقاومت (Resilience)مقاومت: اشاره به استعداد بازيابي و برگشت به وضعيت اوليه پس از مواجهه با تكان (شوك) دارد.ًًًًًًًًًًًًًًًًًمقاومت داراي معناي متفاوتي است، بطور مثال در:روانشناسي: مقاومت به معناي مقاومت رواني فرد پس از مواجهه با افسردگي و يا بيماري را مي‌گويند.مواد: مقاومت مواد يعني خاصيت فيزيكي مصالح در حفظ شكل ظاهري خود بعد از اينكه آن شي‌ء تحت فشار و يا كشش قرار مي‌گيرد (خاصيت كشش‌پذيري)سيستم: مقاومت سيستم يعني ميزان توانايي سيستم در مقابله با تخريب ناگهاني.

اسلاید 5: 5ميزان توانايي اقتصاد براي بازگشت به كاركرد عادي خود پس از مواجهه با تكان وارده را مورد بحث قرار مي‌دهد. تكان وارده به اقتصاد مي‌تواند ناشي از عوامل بيروني و يا ضعف‌هاي دروني اقتصاد باشد.اقتصاد مقاومتي (Economic Resilience)

اسلاید 6: 6تهديدهاي اقتصادیچرخه‌هاي ركوديبه ميدان آمدن رقيب جديد تغيير فناوريشوك‌هاي وارده به اقتصاد در ارتباط با تحريم‌هاي خارجي زلزله و ديگر بلاياي طبيعي جنگ

اسلاید 7: 7بین المللی (بحران مالي جهاني- تحریم های اقتصادی)ملی (خرابي‌هاي جنگ تحميلي - شوك نرخ ارز، شوك حاملهاي انرژي، تغييرات پي درپي سازماني، تغييرات پي درپي سياستها)منطقه ای (بحران خاورمیانه)محلی واحدهای انفرادی تصمیم گیرنده : بنگاه - خانوارسطوح اقتصاد مقاومتی

اسلاید 8: اقتصاد آسیب‌پذیر یا شکننده (vulnerable economy)اقتصاد آسیب‌پذیر یا شکننده (vulnerable economy) : بحران مالی شرق آسیا در سال ۱۹۹۷ بحرانی که مولود خطای راهبردی وابسته‌کردن بازارهای مالی به سرمایه‌گذاران خارجی بود و به سقوط چندساله‌ی اقتصادهایی منجر شد که در جهان به عنوان معجزه‌ی آسیایی شناخته می‌شدند.التفات به مسأله‌ی آسیب‌پذیری یا مقاومتی بودن، نه تنها در سطح اقتصاد ملی بلکه در همان زمان در سطح بنگاه‌های اقتصادی نیز جدی گرفته شد. مقاله‌ی هامل و والیکانگاس (۲۰۰۳) در نشریه‌ی معروف دانشگاه هاروارد با نام «نیاز به مقاوم بودن» نمونه‌ای از پدید آمدن این هوشیاری بود.

اسلاید 9: گزارش رسمی اجلاس مجمع جهانی اقتصاد (۲۰۱۳) : «ایجاد مقاومت ملی دربرابر مخاطره‌های جهانی» تعبیر این گزارش از مقاومت (تاب‌آوری Resiliency )، شامل طیف وسیعی از مخاطره‌های جهانی می‌شود (مانند بلایای طبیعی) که فراتر از اثر شوک‌های خارجی است. همچنین مقاومت پیوند وثیقی با پیش‌بینی‌پذیربودن مخاطره‌ها دارد. در گزارش مزبور پنج بُعد برای تقویت مقاومت پیشنهاد شده است:وقوع بحران مالی ۲۰۰۸ آمریکا و سپس اروپا

اسلاید 10: تبیین اقتصاد مقاومتی و ضرورت آن۱. زیرساختهای اقتصادی؛ مشتمل بر جنبه‌هایی از قبیل محیط اقتصاد کلان، بازار کالا و خدمات، بازار مالی، بازار کار، پایداری‌پذیری و بهره‌وری و مانند آنها؛۲. زیرساختهای زیست‌محیطی؛ مشتمل بر جنبه‌هایی همچون منابع طبیعی، شهرسازی و سامانه‌ی زیست‌بوم‌شناختی؛۳. زیرساختهای حکمرانی؛ مشتمل بر نهادها، دولت، سیاست‌ها؛۴. زیرساختهای اساسی؛ مشتمل بر زیرساختهای حساس به ویژه مخابرات، انرژی، حمل و نقل، آب و سلامت؛۵. زیرساختهای اجتماعی؛ مشتمل بر سرمایه‌ی انسانی، سلامت، اجتماع و افراد.

اسلاید 11: 11با مروري در ادبيات جهاني پيرامون تاب آوري ملي متوجه ميشويم كه سه مؤلفه در تعريف اين مفهوم وجود دارد كه عبارتند از: 1. سازگاري با تغيير موقعيتهاتاب آوردن در مقابل شوكهاي ناگهاني خودبازيابي تا حد يك تعادل مطلوب خواه تعادل پيشين يا يك تعادل جديد و در همانحال، حفظ تداوم عمليات خود. بنابراین تاب آوري اقتصاد، صرفاً مربوط به شوكهاي ناگهاني و مهار آنها ميباشد؛اقتصاد مقاومتی در ادبیات جهانی- تاب آوری اقتصادی

اسلاید 12: نهادهاي بين المللي مهمي نظير مجمع جهاني اقتصاد و بانك جهاني راجع به اين موضوع مطالعه و اظهارنظر كرده اند؛براي مثال در گزارش مجمع جهاني اقتصاد، 50مخاطره جهاني، براساس ديدگاه 1000متخصص از بخشهاي صنعت، دولت و دانشگاه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. يافته هاي اين گزارش نشان ميدهد كه جهان به لحاظ توانايي در مقابله با چالشهاي اقتصادي، بيشتر در معرض خطر است تا مقابله با چالشهاي زيست محيطي؛

اسلاید 13: 10مخاطره اقتصادي پيش بيني شده در اين گزارش عبارتند از: عدم تعادلهاي مزمن مالي عدم تعادلهاي مزمن بازار كار نوسانات شديد در قيمتهاي انرژي و محصولات كشاورزي سقوط سخت يك اقتصاد نوظهور ورشكستگي سيستماتيك مالي غفلت طولاني از زيرساختها بحرانهاي دوره اي نقدينگي اختلافات شديد درآمدي پيامدهاي منفي پيشبيني نشده وضع قوانين و مقررات كاهش قيمت يا در مقابل، تورم كنترل نشده

اسلاید 14: استادان مدرسه عالي هاروارد، سه نوع مخاطره را از يكديگر متمايز ميسازند:- مخاطره هاي قابل پيشگيري- مخاطره هاي راهبردي- مخاطرات بيروني كه وراي ظرفيت تأثيرگذاري يا كنترل فرد هستند.پيشنهاد آنها اين است كه در مورد دو نوع نخست مخاطره ها، ميتوان رويكردهاي متعارف مديريت ريسك را اتخاذ كرد؛ اين يعني تمركز عمده بر فرهنگ سازماني و التزام دقيق به رهنمودهاي مقرراتي، فني و نهادي. اما با عنايت به ماهيت برونزاي مخاطره هاي بيروني، رويكرد مرجع براي گونه سوم مخاطره ها، ايجاد تاب آوري است . اما به نظر مي آيد كه اقتصاد مقاومتي چيزي فراتر از مهار تهديدها باشد زيرا اين مفهوم در شرايط تحريمهاي اقتصادي عليه ايران مطرح شد و اقتصاد ايران به واسطه اين تحريم ها، توانسته است برخي از اشكالات ساختاري خود را شناسايي كرده و تا حدي به درمان آنها بپردازد.

اسلاید 15: 1- رويكرد مديريت ريسك: در اين روش ميزان احتمال شكست سيستم مورد محاسبه قرار مي‌گيرد. (Risk Management)2- رويكرد مهندسي مقاومت: در اين رويكرد روش‌هاي تقويت مقاومت سيستم و همچنين ايجاد انعطاف‌پذيري بيشتر در برابر فشارهاي وارده مورد مطالعه قرار مي‌گيرد. (Resilience Engineering) رویکردهای کلی در تحليل اقتصاد مقاومتی

اسلاید 16: تبیین اقتصاد مقاومتی و ضرورت آنمفهوم اقتصاد مقاومتیاقتصاد مقاومتي يعني تشخيص حوزه هاي فشار یا درشرایط کنونی تحریم و متعاقبا تلاش براي کنترل و بي اثر کردن و در شرايط آرماني تبديل چنين فشارهايي به فرصت است.در تعریف دیگر اقتصاد مقاومتی مجموعه تدابیر و راهکارهایی‌ است که برای پیشبرد امور اقتصادی در شرایط مقاومت در همه زمینه‌های اقتصادی به کار گرفته می‌شود.تعریف دیگر اقتصاد مقاومتی عبارتست از: سیاستگذاری و اجرای برنامه های اقتصادی معطوف به پايداري در همه سطوح با فرض فشار همه جانبه نظام سلطه.بطور کلی:” اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنی ها و خصومت های شدید می تواند تعیین کننده رشد و شکوفایی کشور باشد”(مقام معظم رهبری)

اسلاید 17: 171- ساختار اقتصاد2- ميزان انعطاف‌پذيري و پيش‌بيني تدابير لازم براي مواجهه با شوك‌هاي ناگهاني 3- تنوع در صادرات 4- درس گرفتن از تجارب گذشته5- حكمروايي مؤثر (Effective Governance) اتخاذ سياست‌هاي مناسب اقتصادي6- افزايش مشاركت در مواقع بحران7- ايجاد ذخاير استراتژيك براي آمادگي مواجهه با شوك ناگهاني8- داشتن زيربناهاي مناسب 9- آموزش مقاومت فردي در سطح جامعه10- طراحي شبكه‌اي سيستم براي جلوگيري از كار افتادن يك جزء از سيستمعوامل موثر در شکل گیری مقاومت اقتصادی

اسلاید 18: 18مفهوم اجرايي اقتصاد مقاومتيايجاد نهاد مناسب (مجموعه‌اي از سياست‌ها، قوانین و تدابير اجرايي) كه خطرپذيري (ريسك) اقتصاد ايران را در برابر تكانه‌ها و اختلال‌هاي آسيب زننده داخلي و خارجي، بويژه تحريم‌هاي بين‌المللي، به حداقل رسانيده و زمينه را براي دستيابي ايران به پيشرفت‌هاي پايدار اقتصادي فراهم نمايد.

اسلاید 19: 19قلمرو اقتصاد مقاومتي در ايرانشناسايي حوزه‌هاي خطرپذير اقتصاد ايرانپيدا كردن راهكارهاي كاهش خطرپذيري‌ها و همچنين كنترل و مديريت آنخروج از حوزه‌هايي كه ميزان خطرپذيري و احتمال آسيب در آن بالاست مقاوم‌سازي اقتصاد در برابر خطرپذيري‌هاي موجود

اسلاید 20: 20مثال‌هاي اقتصاد مقاومتيموضوع خطرپذيري جدي آمريكا در حوزه انرژي:بعد از تحريم كشورهاي عربي اوپك نسبت به فروش نفت به آمريكا در سال 1973 و همچنين بعد از وقوع انقلاب اسلامي ايران، قيمت جهاني نفت افزايش يافت و در نتيجه ركود طولاني مدت در اقتصاد آمريكا ايجاد شد، موضوع امنيت انرژي در آمريكا بعنوان يك حوزه خطرپذير مطرح گرديد و لذا طي سال‌هاي بعد راهكارهاي كاهش خطرپذيري اقتصاد آمريكا در حوزه انرژي در دستور كار قرار گرفت.

اسلاید 21: 21راهبردهاي اتخاذ شده براي كاهش خطرپذيري اقتصاد آمريكا در حوزه انرژي:1- استفاده از فناوري‌هاي كمتر انرژي بر2- استفاده از انرژي‌هاي جايگزين نفت3- ايجاد ذخاير استراتژيك نفت در حدي كه كاهش مقطعي عرضه نفت ، توليد داخلي را متأثر ننمايد.

اسلاید 22: 22مثال: موضوع خطرپذيري تركيه به گاز وارداتي از روسيهتركيه در دهه‌هاي پيش، كل گاز مورد نياز خود را از كشور روسيه تامين مي‌كرد. با توجه به خطرپذيري بالاي اقتصاد تركيه از بابت وابستگي به گاز روسيه، اين كشور تصميم گرفت به هر قيمت شده منابع واردات گاز خود را متنوع كند و به وضعيت انحصاري روسیه زمان خاتمه دهد. بنابراين تركيه با جمهوري اسلامي ايران قرارداد گاز (با قيمت بالاتر از روسيه) منعقد نمود تا از خطرات وابستگي و انحصار گاز روسیه دور شود.

اسلاید 23: 23مثال (3):خطر پذیری اقتصاد ایران در برابر واردات گاز از ترکمنستان خطرپذيري ايران در تامين گاز در اوج مصرف (زمستان 86) براي استان‌هاي شمالي مشكلات فراواني را بوجود آورد. با توجه به افزايش مصرف گاز در زمستان، همچنين تهيه بخش مهمي از مصرف گاز استان‌هاي شمالي از طريق واردات از كشور تركمنستان، اين كشور هنگام زمستان تصميم به افزايش قميت گاز صادراتي به ايران را اتخاذ نمود و چون مقامات ايران تسليم افزايش قيمت نشدند، با كاهش عرضه گاز در زمستان بسياري صنايع كشور از مصرف گاز محروم شدند و گاز موجود كشور صرفاً به مصرف خانوار ها اختصاص يافت.

اسلاید 24: 24ادامه مثال (3):اقدام تركمنستان مبني بر افزايش قيمت گاز صادراتي به ايران نشان داد كه ايران در زمينه تامين گاز در هنگام اوج مصرف زمستان، دچار خطرپذيری بالا است. بنابراين جمهوري اسلامي ايران در سال بعد چند اقدام را براي كاهش خطرپذيري خود انجام داد:1- عقد قرارداد جديد با تركمنستان با قيمت بالاتر2- متنوع كردن منابع تامين گاز استان‌هاي شمالي و كاهش وابستگي به تركمنستان

اسلاید 25: 25مثال (4): تجربیات جنگ تحمیلی تجربه جنگ تحميلي نشان داد، وابستگي توان رزم نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران به واردات اقلام خارجي بايستي كاهش پيدا كند. به همين لحاظ در سال‌هاي بعد از جنگ اقدامات گسترده‌اي توسط صنايع دفاع در جهت كاهش وابستگي به خارج و خود كفايي در تامين نيازهاي اساسي نيروهاي مسلح بعمل آمد و امروزه در صنايع نظامي وابستگي و خطرپذيري كشور به مراتب كمتر از ساير توليدات صنعتي كشور است.

اسلاید 26: 26مثال (5): تحریم بانکی ایران با تشديد تحريم‌هاي بانكي كشورهاي غربي طي سال‌هاي بعد از 1384، روزنه‌اي كه باعث شتاب گرفتن اين نوع تحريم‌ها عليه ايران گرديد اين موارد بود:1- بانك‌هاي ايراني اکثر مبادلات خارجي خود را از طريق 5 بانك اروپايي انجام مي‌دادند.2- نفوذ آمریکا در اين بانك‌ها از طريق خريد سهام آن ها و يا تهديد آن ها .در صورتيكه جمهوري اسلامي ايران مبادلات خارجي خود را در تعداد محدودي از بانك ها متمركز نكرده بود، میزان خطرپذيري در تحريم بانكي كاهش مي‌يافت. عدم درك به موقع براي انجام تدابیر لازم در جهت کاهش ریسک مبادلات بانکی باعث افزايش آسيب‌پذيري ایران گرديد ولي بعد از اين مرحله بانك مركزي به فكر پخش كردن مبادلات خارجي ایران افتاد.

اسلاید 27: 271_ خطرپذيري وابستگي درآمد دولت به نفتبيش از 65 درصد از درآمدهاي دولت به صادرات نفت وابسته است و هرگونه تحريم خريد نفت ايران و يا كاهش قيمت جهاني نفت موجب آسيب ديدن درآمدهاي دولت مي‌شود.

اسلاید 28: 28جدول 1- تركيب درآمد دولت در بودجه عمومينوع درآمدكشورماليات‌هاي مستقيمماليات‌هاي غير مستقيمماليات‌هاي غير مستقيمدرآمدهاي ناشي از مالكيت‌هاي دولتي مثل نفت، معادن و...نوع درآمدكشورماليات بر درآمد و شركت‌هاماليات بر مصرف كالا و خدماتماليات بر وارداتدرآمدهاي ناشي از مالكيت‌هاي دولتي مثل نفت، معادن و...چين26.556.15.112.2هند46.522.812.917.8اندونزي38.532.32.227ايران23.83.77.565اردن17.539.26.237.1كره جنوبي37.334.75.322.7مالزي47.416.52.134مكزيك30.956.43.79آفريقاي جنوبي55.233.33.28.3تايلند35.5435.216.3تركيه26.155.41.117.4متوسط كشورهاي خاورميانه و شمال آفريقا3135.6726.4متوسط كشورهاي جهان30.342.15.222.4

اسلاید 29: 292_ خطرپذيري وابستگي واردات ايران به نفت درآمد نفتي در اقتصاد ايران دو كاركرد دارد: اول: تأمين كننده بخش عمده درآمد دولت است.دوم: تأمين كننده بخش عمده ارز مورد نياز واردات كشور است.

اسلاید 30: 303_خطرپذيري‌ ساختار تجارت خارجي ايران:ساختار صادرات و واردات كالايي اقتصاد ايران و شركاي محدود ايران در صادرات و واردات، در مجموع ساختار تجارت خارجي ايران را خطرپذير نموده است.

اسلاید 31: 31جدول 2_ ساختار صادرات كالايي كشورها طي دورة 2011-2000(دست راست→ دست چپ)WDI-2013مأخذ:

اسلاید 32: 32جدول 3_ واردات كالايي كشورها طي دوره 2011-2000(دست راست→ دست چپ)

اسلاید 33: سهم عمده واردات از مبدأ چند كشور محدود صورت ميپذيرد؛ تأمين حدود 70 درصد نيازهاي وارداتي كشور در سال 1393و 6 ماهه نخست سال 1394،از پنج كشور چين، امارات متحده عربي، جمهوري كره، تركيه و هندآسيب پذيري در حوزه واردات

اسلاید 34: 344_ خطرپذيري رشد بالاي نقدينگي و تورمآثار منفي تورم در اقتصاد:- افزايش هزينه طرح‌هاي سرمايه‌گذاري خصوصي و دولتي- افزايش شكاف فقير و غني- كاهش نرخ سود حقيقي و در نتيجه كاهش نرخ سود حقيقي بانكي و توان تجهيز منابع بانكي- افزايش نرخ ارز- اختلال در تصميمات سرمايه‌گذاري- اختلال در تخصيص بهينه منابع

اسلاید 35: 354_ ادامه خطرپذيري رشد بالاي نقدينگي و تورم:الف: دلايل رشد نقدينگي:- سياست‌هاي انبساطي مالي دولت- كسري بودجه بدليل افزايش مخارج دولت- تبديل بي‌رويه درآمدهاي ارزي نفت به پول محلي- تحميل تسهيلات تكليفي به سيستم بانكي- كافي نبودن درآمدهاي مالياتي براي تامين مخارج دولت- افزايش بي‌رويه طرح‌هاي عمراني و ناتمام ماندن آنها بدليل كمبود مالي- پايين نگه داشتن دستوري نرخ سود بانكي

اسلاید 36: 364_ ادامه خطرپذيري رشد بالاي نقدينگي و تورم:ب: دلايل بالا بودن تورم در اقتصاد ايران:- عدم انضباط مالي دولت- سلطه مالي- نفتي بر سياست‌هاي پولي- تامين كسري بودجه از طريق افزايش مستقيم و غيرمستقيم پايه پولي- افزايش بدهي دولت و شركت‌هاي دولتي به سيستم بانكي- افزايش بدهي بانك‌هاي تجاري به بانك مركزي

اسلاید 37: 375_ خطرپذيري كاهش اشتغال در اقتصاد ايران:- افزايش واردات همراه با افزايش درآمد نفتي- ثابت نگه داشتن نرخ اسمي ارز قبل از اجراي تشديد تحريم- با وجود تورم بالا در داخل و ثبات نسبي قيمت ارز توليد بسياري از محصولات توليدي در ايران بصرفه نخواهد بود و توليد كنندگان روي به فعاليت مونتاژ مي‌آورند.

اسلاید 38: 386_ خطرپذيري افزايش نرخ ارز در اقتصاد ايران:افزايش هزينه توليد داخلي افزايش قيمت كالاي وارداتي افزايش هزينه زندگي

اسلاید 39: 397_ خطرپذيري اقتصاد ايران در ساير موارد:7-1) وابستگي مواد غذايي مردم به واردات؛7-2) وابستگي دارويي ايران به واردات؛7-3) كالاهاي توليد داخل وابسته به واردات؛7-4) ايجاد محدوديت در مبادلات ارزي ايران توسط كشورهاي تحريم‌كننده؛7-5) افزایش مخارج دولت؛7-6) افزايش تسهیلات تکلیفی؛7-7) افزايش معوقات بانکی؛ 7-8) افزايش بدهی دولت به پیمانکاران؛ 7-9) تعيين دستوري نرخ سود تسهیلات بانکی؛ 7-10) رشد حبا بي بورس؛7-11) توان مالی صندوق های بازنشستگی؛7-12) آلودگی های زیست محیطی؛

اسلاید 40: مولفه های اقتصاد مقاومنرخ پائین بیکاری و بیکاری پنهان (آسیب روانی، بارتکفل- کاهش پس انداز، شکاف تولید، امنیت شغلی ، مهاجرت)بهره وری بالای نیروی کارنفی جامعه دوقطبی (کاهش توان مقاومت جامعه، حدبهینه تفاوت-انگیزه تولید)سرمایه اجتماعیتنوع درامدهای صادراتی (آسیب قیمتی)رشد اقتصادی

اسلاید 41: مولفه های اقتصاد مقاومتی در بیانات مقام معظم رهبریکارآفرینیبرنامه ریزی (بدون بازگشت، پرهیز از دید کوتاه مدت)کاهش اسراف (مدیریت مصرف)کاهش وابستگی به خارج (افزایش تولید داخلی)کاهش وابستگی به درامدهای نفتیمردمی کردن اقتصاد (اصل 44 )پیاده سازی اقتصاد دانش

اسلاید 42: بنابراین اقتصاد مقاومتی یک اقتصاد بسته و یا یک اقتصاد ریاضتی و یا یک اقتصاد جنگی و یا یک اقتصاد دولتی نمی باشد.

اسلاید 43: ویژگی های اقتصاد درون زا

اسلاید 44: ویژگی های اقتصاد برون گرا

اسلاید 45: تقابل مفاهیم مقاومت و توسعه اقتصادیاستقلال سیاسی در کنار استقلال اقتصادیتاثیر گذاری در صحنه بین المللی (خوش بینی افراطی کلاسیک و نئوکلاسیک - مزیت رقابتی- محدودیت تعاملبا اقتصاد جهانی، نگاه واقع گرایانه به اراتباطات تجاری)استفاده از انواع سرمایه (فیزیکی، انسانی و اجتماعی)

اسلاید 46: سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی

اسلاید 47: اهدافتأمین رشد پویا بهبود شاخصهای مقاومت اقتصادی دستیابی به اهداف سند چشم انداز بیست سالهرویکرد جهادی انعطاف پذیر فرصت ساز مولددرونزا پیشرو برونگرا

اسلاید 48: تأمین شرایط و فعالسازی کلیه امکانات و منابع مالی و سرمایه های انسانی و علمی کشور به منظور توسعه کارآفرینی و به حداکثر رساندن مشارکت آحاد جامعه در فعالیتهای اقتصادی با تسهیل و تشویق همکاری های جمعی و تأکید بر ارتقاء درآمد و نقش طبقات کم درآمد و متوسط 0. توسعه کارآفرینی

اسلاید 49: 1. پیشتازی اقتصاد دانش بنیان پیشتازی اقتصاد دانش بنیان، پیاده سازی و اجرای نقشه جامع علمی کشور و ساماندهی نظام ملی نوآوری به منظور ارتقاء جایگاه جهانی کشور و افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش بنیان درمنطقه

اسلاید 50: سهم صادرات با فناوري بالا از كل صادرات غيرنفتي

اسلاید 51: صادرات خدمات فني و مهندسي از كل صادرات غيرنفتي

اسلاید 52: پايين بودن حجم صادراتروند نزولي سهم آن فقدان تنوع و تمركز بيش از 83 درصد ارزش آن به يک نوع محصول خاص مانند توليد دارو مشکلات صنايع با فناوري بالا در ایران

اسلاید 53: 2. محوريت رشد بهره وري در اقتصادمحور قراردادن رشد بهره وری در اقتصاد با تقویت عوامل تولید، توانمندسازی نیروی کار، تقویتِ رقابت پذیری اقتصاد، ایجاد بستر رقابت بین مناطق و استانها و به کارگیری ظرفیت و قابلیتهای متنوع در جغرافیای مزیتهای مناطق کشور .

اسلاید 54: سهم بهره وري در رشد اقتصادي

اسلاید 55: در ماده (79) برنامه پنجم توسعه: سهم بهره وري در رشد اقتصادي: يک سومكشورهاي توسعه يافته : بيشتر از 53 درصد رشد ناخالص داخلي از محل بهره وري عوامل توليدگزارش سازمان بهره وري آسيايی: سهم بهره وري عوامل توليد كشور ايران از رشد توليد ناخالص داخلي بسيار پايينتر از متوسط كشورهاي توسعه يافتهدلايل اصلي پايين بودن بهره وري در ايران: پايين بودن كارآيي در سرمايه به دليل تكنولوژي پايين و فرسودگي ماشين آلات، پايين بودن بهره وري نيروي كار به دليل نبود انباشت سرمايه انساني كارآمد و كمبود انگيزه، خلاقيت و نوآوريمشکلات بهره وری در ایران

اسلاید 56: شاخص بهره وري كل عوامل توليد

اسلاید 57: درصد تغییر بهره وری کل عوامل تولید

اسلاید 58: 3. استفاده از ظرفیت اجرای هدفمندسازی یارانه ها استفاده از ظرفیت اجرای هدفمندسازی یارانه ها در جهت افزایش تولید، اشتغال و بهره وری، کاهش شدت انرژی و ارتقاء شاخصهای عدالت اجتماعی .

اسلاید 59: 4. سهم بری عادلانه عوامل در زنجیره تولید تا مصرفسهم بری عادلانه عوامل در زنجیره تولید تا مصرف متناسب با نقش آنها در ایجاد ارزش، بویژه با افزایش سهم سرمایه انسانی از طریق ارتقاء آموزش، مهارت، خالقیت، کارآفرینی و تجربه

اسلاید 60: 5. افزایش تولید داخلی نهاده ها و کالاهای اساسی افزایش تولید داخلی نهاده ها و کاالهای اساسی (بویژه در اقلام وارداتی)، و اولویت دادن به تولید محصولات و خدمات راهبردی و ایجاد تنوع در مبادی تأمین کالاهای وارداتی با هدف کاهش وابستگی به کشورهای محدود و خاص

اسلاید 61: 6. تامین امنیت غذا و درمان تامین امنیت غذا و درمان و ایجاد ذخایر راهبردی با تأکید بر افزایش کمی و کیفی تولید)مواد اولیه و کالا

اسلاید 62: افزايش توليد محصولات و نهادههاي اساسيِ وارداتينسبت ارزش واردات غذاهاي اساسي به ارزش كل مصرف آنها

اسلاید 63: تنوع بخشي به مبادي واردات نهاده ها و محصولات غذايي اساسي نسبت ارزش واردات از بزرگترين مبدأ واردات غذاي اساسي به ايران، به كل ارزش واردات اين اقلام

اسلاید 64: افزايش حجم و بهبود بازده ذخاير راهبردي غذايي نسبت حجم ذخاير راهبردي به مصرف غذاهاي اساسي

اسلاید 65: بحران آببراساس شاخصهاي جهاني اگر كشوري كمتر از 20درصد از منابع آبي تجديدپذير خود را مصرف كند، آن كشور از نظر منابع آبي پايدار استمصرف تا 40 درصد براي كشورهايي نظير ايران كه در منطقه گرم و خشك قرار دارند در مرحله قابل قبول است. مصرف تحت هيچ شرايطي نبايد بيش از 60درصد قرار گيرد. در غير اينصورت وارد مرحله بحرانآبي ميگردد. ايران ساليانه بيش از 70 درصد از منابع آبي تجديدپذير خود را مصرف ميكند

اسلاید 66: 7. مدیریت مصرف مدیریت مصرف با تأکید بر اجرای سیاستهای کلی اصالح الگوی مصرف و ترویج مصرف کالاهای داخلی همراه با برنامه ریزی برای ارتقاء کیفیت و رقابت پذیری در تولید

اسلاید 67: شدت انرژيشدت انرژي شاخصي است كه نسبت مصرف نهايي انرژي (عرضه انرژي اوليه) به توليد ناخالص داخلي را نشان ميدهد بيانگر آن است كه براي توليد مقدار معيني از كالاها و خدمات (برحسب واحد پول) چه مقدار انرژي به كار رفته است. شدت انرژي ميتواند متأثر از سطح استانداردهاي زندگي، عوامل آب و هوايي يا ساختار اقتصادي و صنعتي يک كشور باشد.

اسلاید 68:

اسلاید 69: بهينه سازي توليد برقتلفات توليد و انتقال برق

اسلاید 70: ماهيت شبكه هاي توزيع، گستردگي و آسيب پذيري آن، فرسودگي نزديک به 30درصد شبكه هايتوزيع، سوءاستفاده از انرژي برق به ويژه در مناطق گرمسيري و حاشيه شهرها از مهمترين عوامل مؤثردر تلفات برق هستند.هر يک درصد تلفات در شبكه انتقال و توزيع برق كشور به معناي در اختيار قرار گرفتن بيش از1 درصد ظرفيت اسمي نيروگاههاي كشور توسط تلفات است كه حداقل 700ميليون دلار ارزش دارد.مقايسه تلفات شبكه توزيع برق ايران و كشورهاي جهان در سال 2013نشان ميدهد كه تلفات ايران2/5 برابر است. اين روند مغاير با سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي است و بايد براي رفع آن برنامهريزي جدي جهت بهينه سازي تلفات برق صورت گيرد

اسلاید 71: 8. اصلاح و تقویت همه جانبه نظام مالی کشور اصلاح و تقویت همه جانبه نظام مالی کشور با هدف پاسخگویی به نیازهای اقتصاد ملی، ایجاد ثبات در اقتصاد ملی و پیشگامی در تقویت بخش واقعی

اسلاید 72: ايجاد ثبات در اقتصاد ملي (اقتصاد كلان)نرخ تورم

اسلاید 73: واریانس نرخ تورم

اسلاید 74: اختلاف نرخ ارز حقيقي و اسمي

اسلاید 75: هرچه نرخ ارز اسمي)نرخ رسمي يا نرخ بازار( از نرخ ارز حقيقي كمتر باشد، به معني تشويق واردات و كاهش رقابت پذيري كالاهاي صادراتي كشور است. بنابراين اختلاف دو نرخ بالا و مقايسه تحولات اين دو در هر دوره ميتواند شاخصي مناسب جهت سنجش ثبات در اقتصاد ملي باشد.

اسلاید 76: ثبات نظام بانكينسبت كفايت سرمايه

اسلاید 77: هر چه نسبت كفايت سرمايه بيشتر باشد بيانگر اين است كه بانک از شبكه حفاظتي مناسبي برخورداراست و ميتواند در صورت بروز مشكل، بدهيها را بازپرداخت كند. اين شاخص از تقسيم سرمايه پايه بر داراييهاي موزون شده بر حسب ريسک به دست مي آيد. براساس مقررات بانک مركزي بايد مقدار اين شاخص حداقل 8 باشد.

اسلاید 78: سود حقيقي سپرده ها و تسهيلات

اسلاید 79: اختلاف نرخ سود سپرده و تسهيلات : حاشيه سود بانكي هر چقدر مقدار اين شاخص كمتر باشد كارآيي بانک افزايش مي يابد، اما مقادير منفي آن منجر به ورشكستگي بانکها مي شود.

اسلاید 80: پاسخگويي به نيازهاي اقتصاد ملي و پيشگامي در تقويت بخش واقعي اقتصاد (داراييهاي ناسالم نظام بانكي)نسبت مطالبات غيرجاري در كل شبكه بانكي به كل مطالبات شبكه بانكي پس از كسر مطالبات استمهال شده

اسلاید 81: نسبت تعداد چکهاي برگشتي به كل چکهاي مبادلهشده

اسلاید 82: 9. حمایت همه جانبه هدفمند از صادرات کالاها و خدماتحمایت همه جانبه هدفمند از صادرات کالاها و خدمات به تناسب ارزش افزوده و با خالص ارزآوری مثبت از طریق :تسهیل مقررات و گسترش مشوقهای لازمگسترش خدمات تجارت خارجی و ترانزیت و زیرساختهای مورد نیاز . تشویق سرمایه گذاری خارجی برای صادرات .برنامه ریزی تولید ملی متناسب با نیازهای صادراتی،شکلدهی بازارهای جدید، و تنوع بخشی پیوندهای اقتصادی با کشورها به ویژه با کشورهای منطقه . استفاده از ساز و کار مبادالت تهاتری برای تسهیل مبادالت در صورت نیاز .ایجاد ثبات رویه و مقررات در مورد صادرات با هدف گسترش پایدار سهم ایران در بازارهای هدف

اسلاید 83: حمايت همه جانبه هدفمند از صادرات كالاها و خدماتنسبت صادرات غيرنفتي و غيرمعدني به كل صادرات

اسلاید 84: در سالهاي 1391 و 1392 به دليل تحريم هاي بانكي، نرخ ارز به شدت افزايش يافت كه فرصت مناسبي براي صادركنندگان فراهم شد تا با افزايش توليد به صادرات غيرنفتي رونق بخشند، اما از آنجا كه نهاده هاي واسطه اي و سرمايه اي اكثر محصولات توليدي كشور وابسته به واردات بود نه تنها اين اتفاق نيافتاد، بلكه عكس آن رخ داد و منجر به كاهش ميزان صادرات غيرنفتي شد.

اسلاید 85: 10. توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشورتوسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور به منظور انتقال فناوریهای پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات کالاو خدمات و تأمین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج .

اسلاید 86: توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ويژه اقتصادي كشور نسبت صادرات به واردات در مناطق آزاد و ويژه اقتصادي

اسلاید 87: حجم مبادلات تهاتري يا مبتنيبر پيمانهاي پولي دو يا چندجانبه به حجم مبادلات كشوريكي از موانع فعلي كه در مسير صادرات و واردات مشكلات جدي بهوجود آورده است و در آينده نيزمشكلاتي را بهوجود خواهد آورد وابستگي تجارت كشور به ارزهاي دلار و يورو است، يكي از راههاي غلبهبر اين مشكل جايگزيني آن با سازوكارهاي تهاتري است كه در متن سياستهاي اقتصاد مقاومتي نيز بهآن اشاره شده است، براي انجام تهاتر مكانيسمهاي مختلفي وجود دارد اما مؤثرترين راهكار و با دوامترينآن پيمان پولي دو يا چندجانبه است كه مورد توجه تعداد قابل توجهي از كشورهاي دنيا نيز قرار گرفتهاست.در پيمانهاي پولي به جاي استفاده از يک ارز جهاني، از دو ارز ملي استفاده ميشود كاركرد مهمآن، استفاده براي ذخيره ارزي در زمان بحرانهاي مالي و تحريم است تاكنون بيش از 42 پيمان پوليدوجانبه بين كشورها امضا شده است كه در رأس آنها كشور چين با 29 پيمان پولي دوجانبه قرار دارد.

اسلاید 88: يكي از شاخصهاي به كار رفته براي وضعيت روابط تجاري ميان كشورها، شاخص درجه تمركز كالاهايصادراتي است. اين شاخص كه از آن در محاسبه تنوع صادراتي و وارداتي كشورها استفاده ميشود بهاين صورت استكه در آن hik سهم كالاي k در كل صادرات كشور i و hnk سهم كالاي k در كل صادرات جهانياست.

اسلاید 89: درجه تمركز كالاهاي صادراتي هرچه شاخص كوچکتر و به عدد صفر نزديکتر باشد، نشانگر تنوع كالاهاي صادراتي و هر چه به يک نزديکتر باشد وابستگي كشور را تنها به صدور يک كالا نشان ميدهد.

اسلاید 90: 11. افزایش قدرت مقاومت و کاهش آسیب پذیری اقتصادافزایش قدرت مقاومت و کاهش آسیب پذیری اقتصاد کشور از طریق : - توسعه پیوندهای راهبردی و گسترش همکاری و مشارکت با کشورهای منطقه و جهان بویژه همسایگان . - استفاده از دیپلماسی در جهت حمایت از هدفهای اقتصادی . - استفاده از ظرفیتهای سازمانهای بین المللی و منطقه ای .

اسلاید 91: 12. مقابله با ضربه پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز مقابله با ضربه پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق : - انتخاب مشتریان راهبردی . - ایجاد تنوع در روش های فروش . - مشارکت دادن بخش خصوصی در فروش . - افزایش صادرات گاز . - افزایش صادرات برق . - افزایش صادرات پتروشیمی . - افزایش صادرات فرآورده های نفتی

اسلاید 92: افزایش ذخایر راهبردی نفت وگاز کشور به منظور اثرگذاری در بازار جهانی نفت و گاز و تأکید بر حفظ و توسعه ظرفیتهای تولید نفت و گاز، بویژه در میادین مشترک .13. توسعه ظرفيت توليد (اولويت ميادين مشترک)

اسلاید 93: نسبت مجموع برداشت ايران از ميادين مشترک به مجموع برداشت كشورهاي رقيب در اين ميادينبیش از 60 میلیارد بشکه نفت درجاي ميادين مشترک نفتي با احتساب اينكه نفت درجاي كشور حدود 500 ميليارد بشكه باشد سهم نفت ميادين مشترک 12 درصد از كل نفت درجاي كشور خواهد بود.با فرض اينكه كه ميانگين ضريب بازيافت ميادين مشترک نفتي با ميانگين ضريب بازيافت ميادين نفتي كشور يعني 25 درصد برابر باشد آنگاه ميتوان نتيجه گرفت حدود 15 ميليارد بشكه نفت قابل استحصال در اين ميادين قرار دارد. با توجه به برداشت طرف هاي عربستاني و اماراتي و كاهش فشار ميدان براساس گزارش هاي آنها احتمال مهاجرت نفت از طرف ايراني به سمت كشور همسايه و كاهش ضريب بازيافت اين ميادين بسيار محتمل است.

اسلاید 94:

اسلاید 95: 14. افزایش ارزش افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز، توسعه تولید کالاهای دارای بازدهی بهینه) براساس شاخص شدت مصرف انرژی ( و بالابردن صادرات برق، محصولات پتروشیمی و فرآورده های نفتی با تأکید بر برداشت صیانتی از منابع .

اسلاید 96: سهم ارزش صادرات نفت خام از مجموع ارزش صادرات نفت، فرآورده هاي نفتي، گاز طبيعي، محصولات پتروشيمي و برقاز 82 درصد در سال 1385 به 59 درصد در سال 1392 كاهش يافته است. كاهش اميدواركننده ، اجمالاً نشان از كاهش خام فروشي و توجه بيشتر به صادرات غيرنفتي (محصولات پتروشيمي و برق) دارد. علت روند كاهشي اين شاخص، به خصوص از سال 1390 به بعد تحريم هاي شديد نفتي و بانكي و به دنبال آن عدم خريداري نفت خام از سوي مشتريان خارجي بوده است.

اسلاید 97: 15. صرفه جويي در هزينه هاي عمومي كشور و حذف هزينه هاي زائدصرفه جویی در هزینه های عمومی کشور با تأکید بر تحول اساسی در ساختارها، منطقی سازی اندازه دولت و حذف دستگاه های موازی و غیرضرور و هزینه های زاید .

اسلاید 98: نسبت اعتبارات هزينه اي دولت (بودجه جاري) به كل بودجه عمومي

اسلاید 99: نسبت زمان خاتمه طرحهاي عمراني به زمان برنامه ريزي شده براي اختتام

اسلاید 100: در سالهاي 1381 الي 1393 به طور متوسط 526 طرح بايد در هر سال به اتمام مي رسيده است كه در عمل تنها 126طرح (26درصد) از آنها خاتمه يافتهاند و در مجموع هزينه اي معادل 899080 ميليارد ريال مازاد بر پيشبيني قوانين بودجه بر اقتصاد كشور تحميل شده است.بيش از 41 درصد از اعتبارات اختصاص يافته به طرحهاي عمراني در طي اين دوره (حدود 2185 هزار ميليارد ريال) بابت هزينه تأخير در اتمام طرح ها بوده است و نه عمليات جديد.

اسلاید 101: 16. اصلاح نظام درآمدی دولت با افزایش سهم درآمدهای مالیاتی

اسلاید 102: نسبت درآمد مالياتي به كل منابع بودجه عمومي

اسلاید 103: 17. افزایش سهم صندوق توسعه ملي از درآمدهاي ناشي از صادرات نفت و گاز براساس ماده (84) قانون برنامه پنجم، از سال 1390، ساليانه حداقل معادل 20 درصد از منابع حاصل از صادرات نفت (نفت خام و ميعانات گازي، گاز و فرآوردههاي نفتي) در طي برنامه و حداقل 20درصد ارزش صادرات تهاتري اين اقلام بايد به حساب صندوق واريز گردد و هر سال به ميزان 3 درصد افزايش يابد. طبق قوانين بودجه سنواتي، سهم صندوق توسعه ملي از درآمدهاي ناشي از صادرات نفت و گاز در سال 1390 معادل 20درصد بوده و ساليانه 3 درصد به آن اضافه شده است. در سال 1393 علاوه بر 3 درصد مذكور 2 درصد بابت بازپرداخت برداشت از اين صندوق به منظور پرداخت عيدانه سال 1391 لحاظ شده است. در قانون بودجه سال 1394 به دليل اجتناب از مواجهه دولت با كسري بودجه به دليل كاهش شديد قيمت نفت در بازارهاي جهاني، سهم مذكور مجدداً به 20 درصد تقليل يافته است.

اسلاید 104: 18. شفاف سازی و سالم سازی اقتصاد شفاف سازی اقتصاد و سالم سازی آن و جلوگیری از اقدامات، فعالیت ها و زمینه های فسادزا در حوزه های پولی، تجاری، ارزی و . ...

اسلاید 105: در حال حاضر اغلب بانکها نظام بانكداري يكپارچه را پياده سازي كرده اند (البته همه اين بانکها استانداردهاي مورد نياز بانک مركزي را اجرا نكرده اند). اما هنوز هيچيک از بانکها به «سناب « نپیوسته اند و لذا نظارت الكترونيک بانک مركزي بر شبكه بانكي محقق نشده است. بنابراين ميتوان شاخص مربوط به به شفافيت نظام بانكي(نسبت دارايي بانکهاي متصل شده به (سناب: سامانه نظارت الكترونيكي بانكي ) به دارايي كل شبكه بانكي) را در حال حاضر برابر با صفر در نظر گرفت.

اسلاید 106: بنا بر گفته معاون قوه قضائيه در سال 1392 ، ميانگين رسيدگي به پرونده ها در دادگاههاي عمومي 128 روز و دادگاههاي كيفري 187 روز بوده است كه بيشترين مدت زمان رسيدگي به پرونده در دادگاه هاي مدني 573 روز و در كيفري 173 روز بوده است وكماكان حاكي از عدم رسيدگي به موقع و وجود موانع بوروكراسي شديد در فرآيند رسيدگي به دعاوي حقوقي در ساختار قوه قضائيه است. لذا در اين شرايط نميتوان انتظار داشت كه در خصوص فساد و موانع سلامت اقتصادي، قوانين موجود از بازدارندگي كافي برخوردار باشند.

اسلاید 107: 19. تقویت فرهنگ جهادی در ایجاد ارزش افزوده، تولید ثروت، بهره وری، کارآفرینی، سرمایه گذاری و اشتغال مولد و اعطای نشان اقتصاد مقاومتی به اشخاص دارای خدمات برجسته در این زمینه .

اسلاید 108: 20. تبیین ابعاد اقتصاد مقاومتی و گفتمان سازی آن بویژه در محیط های علمی، آموزشی و رسانه ای و تبدیل آن به گفتمان فراگیر و رایج ملی .

اسلاید 109: 21. وظایف دولت - شناسایی و بکارگیری ظرفیتهای علمی، فنی و اقتصادی برای دسترسی به توان آفندی و اقدامات مناسب - رصد برنامه های تحریم و افزایش هزینه برای دشمن - مدیریت مخاطرات اقتصادی از طریق تهیه طرحهای واکنش هوشمند، فعال، سریع و به هنگام در برابر مخاطرات و اختلال های داخلی و خارجی .

اسلاید 110: 22. شفاف و روان سازی نظام توزیع و قیمت گذاری و روزآمدسازی شیوه های نظارت بر بازار

اسلاید 111: 23. افزایش پوشش استاندارد برای کلیه محصوالت داخلی و ترویج آن.