انواع آزمایشات

انواع آزمایشات

اسلاید 1: انواع آزمایشات

اسلاید 2: مقدمهبدون شک ممکن است همه ما در ذهن خود اطلاعاتی در مورد آزمایشگاه و بعضی از آزمایش هایی که در بیمارستان یا سایر مراکز آزمایشگاهی صورت می گیرد داشته باشیم اما آنچه که ما را به ارائه این کنفرانس و جمع آوری این مطالب راغب تر کرد این بود که یک سری کامل از تمام آزمایش هایی جمع کنیم که به نوبه خود در نسخه پزشکان می بینیم و ساده از کنارشان می گذریم ، بدون اینکه اطلاعات کاملی در مورد نوع آزمایش و نحوه ی انجام آن داشته باشیمشاید بعضی از آزمایشات موجود در این کنفرانس آنچنان روتین باشد که همه ما روزی چندین با آن سر و کار داریم یا شاید اصلا آزمایشی باشد که تا الان اسمش را هم نشنیده ایمبه هر حال امید واریم این بحث برای تمام عزیزان مفید واقع شود

اسلاید 3: Hematology

اسلاید 4: CBCآزمایش خون یا CBCکه مخفف جمله انگلیسی « شمارش کامل خون » است، یکی از ابتدایی ترین و در عین حال اصلی ترین آزمایشاتی است که می تواند زمینه تشخیص بسیاری از بیماری ها و از آن مهمتر، بیانگر شرایط کلی و حیاتی بدن باشد. برای آشنایی بیشتر با اجزای این آزمایش و فهمیدن اینکه معنی آن چند حرف انگلیسی با اعدادی که روبرویشان نوشته می شود چیست، لطفا به ادامه مطالب توجه کنید...

اسلاید 5: CBC

اسلاید 6: HematologyCBC

اسلاید 7: WBCاین سه حرف مخفف «سلول‌های سفید خون» یا گلبول‌های سفید هستند. اندازه‌گیری مقدار گلبول‌های سفید خون، یکی از روش‌های اصلی برای تعیین وجود عفونت در بدن است، چون این سلول‌ها که جزو سیستم دفاعی بدن هستند، در بیماری‌های عفونی و غیرعفونی واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند.شمارش WBCها دو جزء دارد: یکی مقدار کلی گلبول‌های سفید در یک میلی‌لیتر خون و دوم شمارش جزء به جزء این سلول‌ها. چون گلبول‌ های سفید خون، پنج نوع مختلف دارند که کم و زیاد شدن هر کدام از این انواع، معنی خاص خود را خواهد داشت.

اسلاید 8: WBCمقادیر طبیعی در بزرگسالان و بچه‌های بالاتر از 2 سال مقدار گلبول‌سفید بین 5 تا 10 هزار در هر میلی‌لیتر خون طبیعی است.

اسلاید 9: WBCمحدوده خطرکمتر از 2500 و بیشتر از 30000 نشان دهنده وجود بیماری هایی است که می توانند خطرناک باشند.

اسلاید 10: WBCچه چیزهایی باعث کاهش آن می شود؟ لکوپنی یا کاهش گلبول سفید به مقادیر زیر 4 هزار گفته می شود که معمولا در نتیجه نارسایی مغز استخوان، مسمومیت دارویی عفونت بسیار زیاد، سوء تغذیه، بیماری های خود ایمنی، ایدز، به وجود می آید. در بسیاری از انواع نارسایی مغز استخوان ( مثلا بعد از شیمی درمانی، رادیوتراپی و... )هم این مقدار کاهش می یابد.

اسلاید 11: WBCچه چیزهایی باعث افزایش آن می شود؟ افزایش گلبول سفید، لکوسیتوز نام دارد و به مقادیر بالاتر از 10 هزار گفته می شود. که به طور معمول نشان دهنده عفونت، التهاب، تخریب بافت بدن و یا لوسمی یا سرطان خون است. ضربه و جراحت، استرس و تب هم مقدار آنرا افزایش می دهد.

اسلاید 12: WBCنکته!!!عمل اصلی گلبول سفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم است و در مواقع آلرژ ی ها هم این سلول مسئول بروز واکنش هستند. تغییر هر کدام از انواع گلبول های سفید معنی خاص خود را دارد و ممکن است نشان دهنده عفونت با میکروب، ویروس و یا حتی استرس باشد. فعالیت شدید بدنی و ورزش سنگین هم برای مدتی باعث بالا رفتن تعداد گلبول های سفید در خون می شود. بارداری و زایمان هم این مقدار را افزایش می دهند.

اسلاید 13: RBC  مخفف کلمه سلول قرمز خون است. این سلول های قرمز یا گلبول های قرمز در واقع اصلی ترین قسمت خون و عامل رنگ قرمز آن هستند. خود این رنگ قرمز به دلیل وجود ماده ای به نام همو گلوبین است که کمک می کند گلبول قرمز، اصلی ترین وظیفه خود یعنی حمل و نقل اکسیژن و دی اکسیدکربن را انجام دهد. به طور خلاصه می شود گفت گلبول های قرمز وسیله حمل و نقل اکسیژن از ریه به بقیه سلولهای بدن هستند.

اسلاید 14: RBCمقادیر طبیعیبین 4/7 تا 6/1 میلیون در هر میکرولیتر خون. این عدد برای خانم ها مقداری کمتر و در کودکان مقداری بیشتر است.

اسلاید 15: RBCچه چیزهایی باعث کاهش آن می شود؟خون ریزی های گوارشی یا خون ریزی های واضح از محل زخم، سوء تغذیه و فقر آهن یا Bکمبود ویتامین 12 شکستن سلول های خونی یا همولیز در اثر بعضی بیماری های خاص مثل فاوسیم، بعضی مشکلات ژنتیکی مثل گلبول های قرمز سلول داسی شکل و مشکلات مغز استخوان باعث پایین آمدن مقدار گلبول های قرمز می شوند. نارسایی و بعضی مشکلات کلیوی، بیماری های مزمن و تومورهای سرطانی و همچنین بیماری های روماتویید هم باعث کاهش این عدد در برگه آزمایش می شوند.

اسلاید 16: RBCمقدار RBC ها در طی بارداری به طور طبیعی کمی کمتر نشان می دهد چون حجم مایع خون افزایش پیدا کرده است.خوردن داروهایی مثل کلرامفنیکل هم باعث کاهش RBC می شود.

اسلاید 17: RBCچه چیزهایی باعث افزایش RBC می‌شود؟ مقدار بالای گلبول قرمز می‌تواند نشان‌دهنده ظرفیت‌ بالای حمل اکسیژن باشد. در بعضی از ورزشکاران و همچنین هنگام زندگی در ارتفاعات به خاطر کمبود اکسیژن هوا ، RBC افزایش می یابد. بیماری‌های ریوی یا کلا هر نوع بیماری‌ که هیپوکسی مزمن (کمبود اکسیژن طولانی مدت در بدن) ایجاد می‌کند، مثل بیماری‌ قلبی مادرزادی ، باعث تولید بیشتر RBC می‌شوند.

اسلاید 18: Platelet countعلامت Plt در آزمایش خون نشان‌دهنده تعداد پلاکت‌ها در هر میلی‌لیتر مکعب خون است و عدد مربوط به آن معمولا بزرگ ترین عدد برگه آزمایش خون است.غیر از کنترل انعقاد خون، از میزان پلاکت برای بررسی روند بهبود نارسایی مغز استخوان و بیماری‌های خونی هم استفاده می‌شود.

اسلاید 19: Platelet countمقادیر طبیعیپلاکت بین ۱۵۰ هزار تا ۴۰۰ هزار در هر میلی‌مترمکعب خون برای بزرگسالان طبیعی است. در نوزادان این مقدار کمی بیشتر است.

اسلاید 20: Platelet countمحدوده خطرپلاکت زیر ۵۰ هزار یا بیشتر از یک میلیون غیر طبیعی است و نیازمند توجه خاص است.

اسلاید 21: Platelet countچه چیزهایی پلاکت را کاهش می‌دهد؟بزرگ شدن طحال، خون‌ریزی شدید و مصرف پلاکت، لوسمی یا سرطان خون، ترومبوسیتوپنی، انواع وراثتی کمبود پلاکت، انعقاد منتشر خون در داخل رگ‌ها، شیمی‌درمانی بعد از سرطان، عفونت و نارسایی مغز استخوان

اسلاید 22: Platelet countچه چیزهایی پلاکت را افزایش می‌دهد؟بیماری‌ آرتریت روماتویید، کم‌خونی فقر آهن، مشکلات بعد از برداشتن طحال، بعضی سرطان‌ها و بیماری‌های ژنتیکی خاص باعث افزایش مقدار پلاکت می‌شوند.

اسلاید 23: Platelet countنکاتی در رابطه با پلاکت خون- ورزش شدید و قدرتی باعث افزایش میزان پلاکت می‌شود.- در هنگام قاعدگی مقدار پلاکت خون کمی کاهش پیدا می‌کند.- قرص‌های ضد بارداری باعث بالا رفتن مقدار پلاکت می‌شوند.- داروی استامینوفن پلاکت را کاهش می‌دهد.

اسلاید 24: Count white blood cell differentialهدف : تعیین درصد لکوسیت ها در سلول

اسلاید 25: Count white blood cell differentialاهمیت این آزمایش 1. افزایش درصد ائوزینوفیل ها درخون می تواند دلیلی برابتلا  فرد به بیماریهای کرمی  یا بیماریهای حساسیتی و… باشد. ۲. افزایش در صد نوتروفیل های خون را نوتروفیلی گویند ودر بیماریهائی همچون آپاندیسیت حاد، پنومونی (سینه پهلو)، مننژیت چرکی، سپتیسمی میکروبی، دیفتری، تب های روماتیسمی... نوتروفیلی دیده می شود. ۳. افزایش در صد مونوسیت های خون را مونوسیتوز نامیده می شود و در بیماریهای توبرکولوزیس ( بیماری سل)، بروسلوز (بیماری تب مالت)، سیفلیس، تیفوس،مالاریا، عفونتهای قارچی و غیره  دیده میشود. ۴. افزایش در صد لنفوسیت های خون لنفوسیتوز نامیده می شود و در بیماریهائی همچون سیاه سرفه، سرخک، اوریون،  آبله مرغان، هپاتیت، سل، سیفلیس، حصبه، تب مالت... دیده میشود.

اسلاید 26: Count white blood cell differentialشمارش افتراقی گلبول های سفید خون در یک شخص بالغ نرمال به قرار ذیل است: مقدار به در صدنام گلبول60نوتروفیل32لنفوسیت5منوسیت3ائوزینوفیل0بازوفیل

اسلاید 27: HCTهماتوکریت یا HCT هم یکی از مقادیر اندازه گیری گلبول قرمز است. به طور کلی (هم) به معنی آهن است و هر جا در هر کلمه ای آمد حتما آن کلمه ارتباطی با گلبول قرمز دارد. هماتوکریت درصدی از حجم کلی خون است که از گلبول قرمز ساخته شده و با اندازه گیری قسمت قرمز رسوب خون در لوله آزمایش نسبت به کل ارتفاع خون اندازه گیری می شود. به خاطر بیماری ها و شرایط مختلفی که می توانند اندازه گیری RBC و HGB را با اشکال مواجه کنند، HCT هم اندازه گیری می شود تا به طور مستقیم نشان دهنده اندازه گیری هموگلوبین و گلبول قرمز در خون باشد. این عدد معمولا با درصد نشان داده می شود.

اسلاید 28: HCTمقادیر طبیعیاعدا بین42 تا 52 درصد برای آقایان و 37 تا 47 درصد برای خانم ها نرمال به حساب می آید. در خانم های باردار درصد 33 طبیعی است.

اسلاید 29: HCTمحدوده خطر HCT بالاتر از 60 درصد و پایین تر از 15 درصد باید باعث نگرانی پزشک شود.

اسلاید 30: HCTچه چیزهایی باعث کاهش آن می شود؟ تقریبا همان دلایل HGB و RBC به علاوه شرایطی مثل پرکاری تیروئید، سیروز کبدی، نارسایی مغز استخوان و میلوم مولتیپل باعث کاهش هماتوریت می شوند.

اسلاید 31: HCTچه چیزهایی باعث افزایش آن می شود؟ سوختگی، اسهال شدید، بیماری های انسداد ریوی، از دست دادن زیاد آب، تولید بیش از حد گلبول قرمز عوامل افزایش HCT هستند.

اسلاید 32: HGBدر برگه های آزمایش مختلف ممکن است به صورتهای مختلف Hg، Hgb یا HGB نوشته شود. همه اینها مخفف کلمه هموگلوبین، یکی از عناصر اصلی تشکیل دهنده گلبول قرمز است. این ماده که در آن آهن به کار رفته خود از اسید آمینه تشکیل شده و جایگاه های مختلفی برای ترکیب با اکسیژن دارد. هموگلوبین در جایی که اکسیژن زیاد وجود دارد با آن ترکیب می شود و در محیط کم اکسیژن آن را آزاد می کند. اندازه گیری مقدار کلی هموگلوبین در واقع نوعی نشان دهنده تعداد گلبول های قرمز است.

اسلاید 33: HGBمقدار طبیعی برای آقایان بین 14 تا 18 گرم در هر دسی لیتر است و برای خانم ها مقادیر بین 12 تا 16 گرم در هر دسی لیتر طبیعی محسوب می شود.

اسلاید 34: HGBمحدوده خطر هموگلوبین زیر 5 و بالای 20 مقادیر بحرانی به حساب می آیند و حتما نیازمند رسیدگی فوری هستند.

اسلاید 35: HGBچه چیزهایی آن را کاهش می دهد؟ دقیقا همان دلایل کاهش گلبول های قرمز چون هموگلوبین را هم تخریب می کنند باعث کاهش مقدار آن در خون می شوند. کم خونی، خون ریزی شدید، سرطان، سوء تغذیه، بیماری لوپوس، بیماری های کلیوی و بزرگی طحال باعث کاهش هموگلوبین می شوند. مصرف آنتی بیوتیک ها، آسپرین و ایندومتاسین و همچنین داروهای ضد سرطان هم هموگلوبین خون را کم می کنند.

اسلاید 36: HGBچه چیزهایی باعث افزایش آن می شود؟  مشکلات ریوی، سوختگی شدید، نارسایی مزمن ریه از دست دادن زیاد آب ( دهیدراسیون ) جنتامایسین و متیل دوپا هم جزو داروهایی هستند که عوارض جانبی شان افزایش Hgb است.