اصول خدمات بهداشتی

اصول خدمات بهداشتی

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحيماصول خدمات بهداشتي ( پزشكي اجتماعي 1)دكتر مجتبي صداقت استاديار گروه پزشكي اجتماعي

اسلاید 2: دانشجوي طب كسي است كه ميخواهد ياد بگيرد ، سلامت مردم را :1-حفظ كند (در درجه اول)2- اگر كم شد آن را ارتقا دهد پيش نياز :1- بداند سلامتي چيست 2- چگونه آن را اندازه گيري مي كنند3-عوامل تاثير گذار بر آن كدام است؟4- نشانه هاي كاهش آن كدام است؟5- چگونه تشخيص داده مي شود؟6- چگونه درمان كند؟7- درمان تا كجا پيش برود؟8- اگر گروهي بيمار شوند ، اين مراحل را چگونه طي كند؟هدف نظام سلامت تربيت كدام است؟در انگليس : 1- پزشك عمومي بايد اصول و روش هاي حفظ و ارتقا سلامت گروه هاي سني ، جنسي وشغلي را بداند2- اورژانس ها و ارجاعات ضروري و اقدامات آنها را بداند ؟

اسلاید 3: علوم پايه :بيوشيمي، سلول ، بافت ، اندام ، فيزيولوژي ، فيزيو پاتولوژي، پاتولوژي، Core Competencyزبان، IT ، فارسي، اخلاق ، آمار،...علوم باليني:سميولوژي، تئوري بخشها ، كارآموزي ، كار ورزي علوم بهداشتي:تعاريف، عوامل اثرگذار

اسلاید 4: بهداشت عمومی: مجموعه دانش و هنر و فن پیشگيری از بیماری و حفظ و ارتقا تندرستی و توانمندی بشرتعریف سازمان بهداشت جهانی : حالت رفاه کامل جسمی ، روانی و اجتماعی و صرفا نبود بیماری و نقص عضو نیست . عمده ترین محور برای تامین توسعه پایدار در جوامع بشریحق یا کالا یا سرمایه گذاریبهداشت عمومی ،پزشکی اجتماعی ، پیشگیری

اسلاید 5: وظائف:1- ارزیابی وضع سلامت جامعه 2- تعیین نیازهای سلامت جامعه و عوامل موثر بر آن 3- اولویت بندی نیازها4- تعیین راهبردها ، سیاستها برنامه های کلی و عملیاتی 5- تدارک وتامین منابع ( سرمایه ای ، مصرفی )- ساختمان- تجهیزات – نیروی انسانی( استخدام بکارگیری و آماده سازی حفظ و ارتقا آمادگی، بازنشستگی

اسلاید 6: تاریخچه: کتاب تاریخ پزشکی ایران و سرزمینهای خلافت شرقی – سیریل الکود – انتشارات امیر کبیر افسانه های تاریخی: جمشید چهارمین پادشاه قهرمانی دوران باستانی ایرانفردوسی : پزشکی درمان هر دردمند در تندرستی و راه گزند، معرفی الکل بابل: 6000 سال قبل - ادغام و امتزاج طبابت و روحانیت آشور: خدایان اهرمن خوی مسئول سل ، بیماری های کبدی و سقط جنین و مرگ نوزادان داروها بر مبنای اشمئزاز - همیوپاتی فرمان حمورابی: ارتقا منزلت پزشکان دین زرتشت :رعایت نجاست و پاکی در مسائل دینی - شیوه های خاص دفن مردگان خواندن افسون ها و ادعیه - هدایت امور صاحبان حرف پزشکی بر عهده رئیس موبدان نقش خون در انتشار بیماریها - رعایت دقت و احتیاط در جابجائی از بالین بیماران

اسلاید 7: جلوگیری از بروز آلودگی با مواد فاسد کننده جمع آوری کثافات طیور، دور نگهداشتن دامها از محل زندگی از وظایف فرمانروایان و اولیا امور به کمک قانون مگس از همه زیانبارتر و و عامل انتشار بیماری و منفور نوشیدن آب از رودخانه ای شهر شوش بشکل جوشیده و در ظروف نقره ای شتشوی مکرر بدن و البسه مدارس طب در ری ، همدان و پرسپولیس - فراگیری طب نظری و عملی طی چندین سال سه نوع طبیب: 1- شفا دهندگان با اصول روحانی 2- شفا دهندگان گیاهان و3- شفا دهندگان با چاقو گروه دوم شامل دو گروه بودند: 1- درست پات Durast pat یا خدای سلامتی و هدفشان بر طرف کردن ساختن علل ایجاد کننده بیماری بود 2- تن بشزک Tan Beshazak که بیماری را پس از ظاهر شدن درمان می کردند

اسلاید 8: چاقوئی ها کمتر از بقیه و بدون مقام اجتماعی حساسیت و دستمزد بالا ی کار درست پات ها دستمزدها شتر ، گاو ،گوسفند ،بره آفتاب نخستین پاک کننده معدوم کردن لباس های فرد مبتلا به بیماری تمیز کردن آلودگی آب توسط هر کسی قوانین آلودگی آب

اسلاید 9: بهداشت عمومی نوین در ایران دارالفنون توسط امیر کبیر دو پزشک مسئول آموزش پزشکی 1- دکتر پولاک اتریشی :کتاب سفرنامه پولاک – ایران و ایرانیان 2- شلیمر هلندی : اصطلاحات پزشکی ، داروئی و مردم شناسی اطلاعاتی از بیماریهای بومی در ایران دکتر کلوکه فرانسوی : طبیب دربار - پیشنهاد واکسینایون آبله دکتر تولوزان فرانسوی بدنبال قحطی های مکرر و اپیدمی های وبا - ایجاد مجلس الصحه (اولین سازمان کشوری در زمینه بهداشت عمومی )ایجاد سازمان قرنطینه و احیای واکسیناسیون آبله

اسلاید 10: ایجاد پستهای قرنطینه بدنبال اپیدمی های طاعون در سالهای 1278 و 1283 در بنادر جنوب ایران ( بندر عباس ، بوشهر بندر لنگه ، آبادان ) تبدیل مجلس حفظ الصحه به اداره صحیه در وزارت فوائد عامه سابقه تولید واکسن در ایران : 1299 حضور نمایندگان ایران در کنفرانس صلح و ملاقات با رئیس انستیتو و ایجاد شعبه در ایران - اولين واکسن: هاری- در 1314 واکسن های آبله و حصبه و سپس تولید واکسن های حیوانی در انستیتو رازی و بعدسرخک و فلج 1321و سه گانه در 1333 سازمانهای اداری بهداشت عمومی به وزارت بهداری و ..... نقش مالاریا و مالاریاچی ها

اسلاید 11: طیف سلامت و بیماری: اصول 3، 29 و 43 قانون اساسي : سلامت يك حق است و دولت مكلف به تامين بهداشت و درمان به عنوان نياز اساسي مردم ضرورت دانستن تعريف سلامتيتعريف ( وسيع تحت تاثير آگاهي و ديدگاه هاي مختلف جوامع، پويا متغير با زمان ) 1- نبود بيماري 2- تعادل اتباع 4 گانه دموي ، بلغمي ، صفراوي ، سوداوي 3- آكسفورد وضعيت عالي جسم و روح و حالتي كه اعمال بدن بموقع و موثر انجام شود4- تعريف آماري : نرمال نبودن توزيع همه صفات / شايع بودن يك صفت ناهنجار نسبي با خودش، با ديگران، زمان يا مكان هاي مختلف تعريف WHO : غير قابل اندازه گيري

اسلاید 12: طيف سلامتيبعد جسمي: ارزيابي آسانتر عملكرد بيولوژيك سلولها و اعضا بدن بشكل انفرادي و در هماهنگي با هم منجر به بيشترين احتمال بقا ظاهر خوب ، وزن ، اشتها ، خواب راحت و منظم ، اجابت مزاج عدم جلب توجه اعضا توسط خود فرد و ديگران، حركات هماهنگ بدن و طي مراحل منتظره تكامل براي سن بعد رواني :نداشتن بيماري بعلاوه تطابق با شرايط محيطي و عكس العمل مناسب در برابر مشكلات و حوادث با خود و ديگران ، قضاوت صحيح در مسائل ، روحيه انتقادپذير بعد اجتماعي :‌عملكرد صحيح و مولد در ارتباط با خانواده ، مدرسه ، محيط شغلي ، همراستا با اهداف آن سازمان اجتماعي كه در آن كار مي كند.

اسلاید 13: عوامل موثر بر سلامتي : 1- ژنتيك و فردي : ژنتيك : استعداد ابتلا / خود بيماري فردي :‌سن ، جنس :‌ابتلا و مرگ و مير 2-طبقه اجتماعي : رفتار ، تغذيه و مسكن 3- عوامل محيطي : آب و هوا ، نور ، صدا ، حرارت ، ارتعاش ،‌شيميائي ، بيولوژيك 4- شيوه زندگي :‌عادات غذائي ،تحرك و عدم تحرك ، ارتباطات 5- وسعت و كيفيت ارائه خدمات : دسترسي (‌فيزيكي و مالي )‌واكسن ، آب سالم ،بهسازي محيط 6- امنيت ، آموزش ، تفريحات ، اشتغال

اسلاید 14: شاخص هاي سلامت جامعه محاسن شاخص : سنجش وضع موجود و مقايسه با استاندارد – زمان - مكان بررسي و سنجش تاثير برنامه ها مستند كردن فعاليتها شاخص هاي OUTPUT , OUTCOME , IMPACT

اسلاید 15: الف - شاخص هاي ابتلا 1- بروز Incidence : متوسط جمعيت در معرض خطر/موارد جديد بيماري 2- شيوع لحظه ايPoint Prevalence : كل جمعيت در همان مقطع / موارد موجود بيماري در يك مقطع 3- شيوع دوره اي 1+‌2 Periodic Prevalence: P= I *D 4- بروز تجمعي : تعداد افراد در ابتداي دوره / افراد بيمار شده در يك دوره

اسلاید 16: ب-شاخص هاي مرگ Mortality :1- ميزان مرگ خام : متوسط جمعيت همانسال / تعداد مرگ در يك سال 2- IMR: تعدادمواليد زنده / تعدادمرگ زير يكسال در يك دوره 3- مرگ نوزادي NMR: مواليد زنده / مرگ در زير 28 روز 4- مرگ مادر باردار MMR: مواليد زنده / مرگ مادران به علت عوارض بارداري و زايمان

اسلاید 17: ج- ميزانهاي باروري : 1- تولد خام CBR: متوسط جمعيت در سال / تعدادمواليد در همان سال 2- باروري عموميGFR : جمعيت زنان 15 – 44 سال در وسط سال / مواليد در مدت معين 3- ميزان باروري كلي TFR: 1000/ 5 *‌ASFR 4- رشد جمعيت : مرگ خام – تولد خام

اسلاید 18: د- ساير : 1– رفتار : سيگار ، الكل ، فعاليت ، دارو ،‌رژيم غذائي ، فعاليت جنسي مطمئن ، تنظيم خانواده ، اضطراب و افسردگي 2- محيطي : آب و هوا مسكن / تراكم جمعيت 3-اجتماعي – اقتصادي : درآمد سرانه ، تفريحات ، اميد بزندگي ، مشاركت ** Summary Measures of Health

اسلاید 19: تعريف بيماري : هر گونه انحراف از سلامت كامل جسمي و رواني يا اجتماعي Disease: اختلال عملي پاتولوژيك يا فيزيولوژيك قابل مشاهده و اندازه گيري با يا بدون نشانه Ilness : تجربه ذهني ناخوشايند فقدان سلامتي اميد به زندگي كيفيت زندگي : ميزان رفاه جسمي ، رواني واجتماعي درك شده توسط فرد شامل رضايت از جسم ، شغل ، زندگي اجتماعي ، خلاقيت ، مالكيت ، همكاري با ديگران ، منعكس كننده اختلاف بين اميدها و انتظارات يك فرد و تجربيات فعلي او- رضايتمندي از موهبت هاي زندگي

اسلاید 20: جنگ جهاني دوم و تشكيل UN WHO برنامه هاي انفرادي : كنترل بيماريها: تغيير شاخصهاي مرتبط با سلامت و عوامل تعيين كننده آن- سومين اجلاس مجمع جهاني بهداشت در 1977 ارائه بيانيه آلماتا : لازمه صلح و امنيت سلامت همه مردم دنياست در دهه هاي آينده هدف اصلي دولتها و WHO بايد دستيابي همه مردم تا سال 2000 به سطحي از سلامت باشد كه امكان برخورداري از يك زندگي مولد و موثر را براي آنان فراهم سازد 1978 استراتژي PHC انتخاب شد 1979 همه اعضا پذيرفتندمراقبت هاي بهداشتي اوليه Primary Health Care

اسلاید 21: سياستهاي رسيدن به هدف( بيانيه اي كلي در خصوص روش دستيابي به هدف )1- سلامتي حق مردم است و تامين آن يك هدف اجتماعي سراسري است2- توزيع امكانات بهداشتي بايد عادلانه باشد( داخل و بين كشورها)3- مشاركت در برنامه ريزي و اجرا حق و وظيفه مردم است4- دولتها مسئول تام حفظ و ارتقا سلامتي مردم با فراهم نمودن امكانات اجتماعي و بهداشتي هستند5- سلامتي پايه و اساس توسعه اقتصادي و اجتماعي است بنابر اين همكاري همه كشورها را مي طلبد

اسلاید 22: شاخصهاي پايش و ارزيابي HFA 1- وجود بيانيه تعهد رسمي كشور در قبال HFA 2- 5 % GNP براي سلامت 3- تدابير لازم براي مشاركت مردم 4- دسترسي آحاد جامعه به PHC :آب بهداشتي در منزل يا در فاصله 15 دقيقه پياده روي ايمن سازي كودكان براي 6 بيماري سل ، فلج ، سرخك ، DPT مراقبت هاي بهداشتي و دسترسي به 20 قلم داروي حياتي با يكساعت پياده روي وجود كاركنان آموزش ديده براي مراقبت از حاملگي ، زايمان و مراقبت از اطفال تا يكسالگي

اسلاید 23: 5- 90% نوزادان بالاي 2500گرم6- 90% كودكان وزن مناسب براي سن 7- IMR زير 50 در هزار 8- اميد به زندگي بالاي 60 سال9- باسوادي بالاي 70% در كل10- سرانه GNP بالاي 500 دلار در سال

اسلاید 24: اجزاي خدمات PHC:1- آموزش بهداشت 2- دسترسي به آب آشاميدني سالم 3- بهداشت مادر و كودك و فاصله گذاري مواليد 4- واكسيناسيون 5- پيشگيري و كنترل بيماري هاي بومي 6- درمان بيماريهاي معمول و جراحت هاي شايع 7- دسترسي به داروهاي اساسي 8- بهداشت روان

اسلاید 25: سطوح: اول خانه بهداشت ، پايگاه بهداشتي ،‌مراكز بهداشتي درماني دوم:بيمارستانهاي عموميسوم : بيمارستانهاي تخصصي