آئین نامه معاملات در بورس
اسلاید 1: استاد : جناب آقای کاریز نوی تهيه وتنظيم :رسول ابریشمی - سید حسین حسینی زاده آئین نامه معاملات بورس
اسلاید 2: ماده 1تعاریف :1. منظور از سازمان، در این آییننامه، سازمان بورس واوراق بهادار ومنظور از بورسشرکت بورس اوراق بهادارتهران سهامی عام است.2.معاملات خرید یا فروش اوراق بهاداری است که در بورس پذیرفته شده است.هرمعامله درصورتی قطعیت می یابد که به تایید بورس رسد.3. تابلوی بورس تابلویی است که برای ارائة اطلاعات طبقهبندی شدة اوراق بهادار بهکار میرود از قبیل تابلوی اصلی و فرعی، تابلو اوراق مشارکت دولتی و تابلوی اوراق مشارکت شرکتها.
اسلاید 3: 4. عرضه، عبارت است از اعلام آمادگی برای فروش اوراق بهادار از طرف کارگزار فروشنده.5. تقاضا، عبارت است از اعلام آمادگى برای خرید اوراق بهادار از طرف کارگزار خریدار.6. مشتری، شخصی است که متقاضی خرید (یا فروش) اوراق بهادار است.مشتری میتواند نمایندة قانونی خریدار یا فروشنده باشد.7. سفارش، درخواست خرید و یا فروش اوراق بهادار است که توسط مشتری به کارگزار ارائه میشود.8. قیمت پیشنهادی، نرخی است که برای هر واحد اوراق بهادار از طرف کارگزار وارد سامانة معاملات میشود.9. قیمت باز، نرخی است که اختیار تعیین آن از طرف مشتری به کارگزار واگذار میشود.
اسلاید 4: 10. قیمت محدود، نرخی است که حداکثر یا حداقل آن از طرف مشتری به کارگزار اعلام میشود.11. قیمت معین، نرخ ثابتی است که توسط مشتری برای انجام معامله به کارگزار اعلام میشود.12. واحد پایة معاملاتی متعارف، حداقل میزان اوراق بهادار در هر معامله است که توسط بورستعیین میشود.13. واحد پایة معاملاتی نامتعارف، میزان اوراق بهاداری که از واحد پایة معاملاتی متعارف کمتر است.14. قیمت آغازین، قیمتی است که در شروع جلسة رسمی معاملاتی برای هر ورقة بهادار در تابلو بورس اعلام میشود.15. قیمت پایانی، قیمت هر ورقة بهادار در پایان هر جلسة رسمی معاملاتی بورس است که محاسبه و توسط بورس اعلام میشود.
اسلاید 5: 16. حجم مبنا، تعداد اوراق بهادار از یک نوع است که هر روز باید مورد دادوستد قرار گیرد تا کل درصد تغییر آن روز، در تعیین قیمت روز بعد ملاک باشد.17. سهم شناور آزاد هر شرکت، بخشی از سهام آن شرکت است که دارندگان آن آمادة عرضه و فروش آن سهام میباشند، و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت نمایند.18. دامنة نوسان قیمت، پایینترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه، طی یک یا چند جلسة رسمی معاملاتی بورس، قیمت میتواند نوسان داشته باشد.19. بستن نماد، توقف معاملات هر یک از انواع اوراق بهادار طی دورة معین طبق دستورالعمل مربوطه میباشد.20. محدودیت حجمی، حداکثر تعداد اوراق بهاداری است که در هر نماد معاملاتی طی هر سفارش در سامانة معاملات وارد میشود. این رقم مضرب صحیحی از واحد پایة معاملاتی متعارف است 21. سپردهگذاری، عملیاتی است که طی آن اوراق بهاداری که در سامانة معاملات به ثبت رسیده است، قابلیت معامله پیدا میکند.
اسلاید 6: 22. تسویه و پایاپای مرحلة پایانی انجام معامله است که طی آن مالکیت اوراق بهادار به خریدار و وجوه حاصل ازمعامله به فروشنده منتقل میشود.23. نماد معاملاتی، شناسهای است که برای هریک از اوراق بهادار بهصورت منحصر بهفرد در سامانة معاملات تعریف شده است. این شناسه میتواند بهصورت حروف، عدد و یا ترکیبی از هر دو باشد.24. کد معاملاتی، شناسة مشتری جهت انجام معاملة اوراق بهادار در سامانة معاملات است. این شناسه بهصورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو میباشد.25.کد معاملاتی گروهی شناسهای است که برای ورود سفارشهای خرید و یا فروش گروهی برای هر شرکت کارگزاری در سامانة معاملات تعریف شده است. این شناسه بهصورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هردو میباشد 26. سامانة معاملاتی، سیستم رایانهای است که دریافت سفارشهای خرید و فروش، تطبیق سفارشها و در نهایت انجام معاملات از طریق آن انجام میشود.
اسلاید 7: 27. ایستگاه معاملاتی، پایانة معاملاتی کارگزار است که با سامانة معاملاتی بورس در ارتباط میباشد. هر ایستگاه معاملاتی با کدی مشخص میشود که به آن کد ایستگاه معاملاتی گویند. ایستگاههای معاملاتی هر کارگزار با کدهای جداگانه تعریف میشود.28. معاملة بلوک، معاملاتی است که در آن قواعد مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی رعایت نمیشود.29. معاملة ترجیحی، انتقال سهام شرکتهای دولتی به کارکنان واحدها بهمنظور اجرای برنامههای خصوصیسازی است که به نرخ معینی انجام میشود.30. معاملات اشخاص خارجی، خریدوفروش اوراق بهادار اشخاص خارجی است که حسب مورد، پس از اخذ مجوز از مراجع ذیربط، اقدام به معاملة اوراق بهادار میکنند.31. معاملات دوطرفه، معاملاتی است که کارگزار همزمان نقش کارگزار خریدار و فروشنده را برعهده دارد.32. معاملات خوشهای، خرید یا فروش مجموعهای از اوراق بهادار است که بهطور یکجا معامله میشود.
اسلاید 8: 33. معاملات چرخشی، معاملاتی است که با تکمیل چرخة آن ظرف یک جلسة معاملاتی، وضعیت مالکیت طرفین معامله تغییری نمیکند.34. معاملات مشروط، معاملاتی است که برای انجام و یا نحوة تسویة آن، شرایطی برابر مقررات بورستعیین شده باشد.35. معاملات با اقربا، خریدوفروش اوراق بهادار با همسر و اقربای درجة یک (طبقة اول نسبی طبق تعریف قانون مدنی) است.36. معاملات اعتباری، معاملاتی است که درصدی از ثمن معامله از طریق بانک و یا مؤسسة مالی یا اعتباری تأمین مالی شده باشد.37. معاملات تجدید ساختار، انتقال اوراق بهادار از طرف شرکت مادر به شرکتهای تابعه با هدف تجدید ساختار است.38. معاملات عمده، معاملاتی است که تعداد سهام مورد معامله از درصد معینی از کل سهام آن شرکت، یا حجم معاملات آن طی دورة معین، و یا حجم معاملات کل بازار طی مدت معین، بیشتر باشد.
اسلاید 9: 39. خرید گروهی، خرید اوراق بهادار توسط کارگزار با کد معین، و تخصیص آن به مشتریان است.40. فروش گروهی، فروش اوراق بهادار تجمیعشدة تعدادی از مشتریان با کد معین کارگزار میباشد.41. انتقال قهری، انتقال اوراق بهاداری است که با فوت دارندة آن به وراث قانونی وی صورت میگیرد.42. انتقال قانونی، انتقال اوراق بهاداری است که به موجب قوانین خاص و یا با حکم دادگاه صالحه به شخص دیگری صورت میگیرد.43. شاخص، نماگری است که تغییرات قیمت یا بازدة یک یا مجموعهای از اوراق بهادار را طی دورة زمانی مشخص نشان میدهد.44. پذیرش مضاعف، پذیرش اوراق بهاداری است که علاوه بر بورسدر بورس دیگری نیز پذیرفته شده باشد.
اسلاید 10: 45. بازارگردان، کارگزار/معامله گری است که با اخذمجوز لازم با تعهدبه افزایش نقدشوندگی وتنظیم عرضه وتقاضای اوراق بهادارمعین وتحدید دامنه نوسان قیمت آن،به دادوستدآن اوراق می پردازد.46. عرضة اولیه، منظور نخستین عرضة اوراق بهادار شرکت، پس از پذیرش آن در بورس است.47. کارگزار معرف، کارگزاری که در پذیرش اوراق بهادار نقش مشاور و کارشناس را برای عرضة اولیه برعهده داشته باشد 48. کارگزار متعهد پذیرهنویسی، کارگزاری است که در عرضة اولیة اوراق بهادار به بورس، هماهنگی برای تأمین مالی خرید بخشی از اوراق را که به فروش نمیرسد، بهعمل آورده باشد.49. حراج، سازوکاری برای دادوستد اوراق بهادار برپایة انطباق سفارشهای خریدوفروش مشتریان با درنظرگرفتن اولویت قیمت و زمان است.50. جلسة رسمی معاملاتی، ساعاتی پیوسته از یک نشست کاری است که معاملات اوراق بهادار در این ساعات انجام میپذیرد. بورس میتواند در یک شبانهروز بیش از یک نشست رسمی معاملاتی داشته باشد.
اسلاید 11: ماده 2ساعت و روزهای انجام معاملة انواع اوراق بهادار در بورس، به استثناى روزهاى تعطیل رسمی توسط هیئتمدیرهبورس تعیین و اعلام میشود.تبصره:تغییرات ساعت و روزهای انجام معامله حداقل 15 روز قبل از انجام بایستی به اطلاع عموم برسد.
اسلاید 12: ماده 3معاملات بورس، مگر در مواردی که در این آییننامه آمده است، به طریقة حراج انجام میشود. کارگزاران پیشنهادهاى خریدوفروش خود را با توجه به سفارشهای خریداران و فروشندگان، تعداد اوراق بهادار و قیمت آنها را در سامانة معاملاتی وارد خواهند نمود.
اسلاید 13: ماده 4معاملات بورس با رعایت اولویت قیمت و زمان ورود سفارش به سامانة معاملاتی انجام میشود. جزییات نحوة انجام معاملات در دستورالعمل نحوة انجام معاملاتخواهد آمد.
اسلاید 14: ماده 5حدود و شیوة عملیات کارگزاران در خریدوفروش اوراق بهادار تابع دستورالعمل نحوة انجام معاملات خواهد بود.
اسلاید 15: ماده 6هیئتمدیرة بورس میتواند در مواردى که نوسان غیرعادی در قیمت پیشنهادى یا معاملاتی* اوراق بهادار در هر جلسه مشاهده کند، از انجام معامله جلوگری نماید. چگونگی انجام کار در دستورالعمل توقف معاملات خواهدآمد.هیئت مدیرة بورس میتواند اختیارات موضوع این ماده را به مدیرعامل تفویض نماید.تبصره:در صورتى که کارگزار خریدار یا فروشنده نسبت به تصمیم جلوگیرى از انجام معامله براساس این ماده معترض باشد، باید اعتراض خود را با ذکر دلایل، براى رسیدگى و تعیین تکلیف، به سازمان تسلیم نماید. رسیدگى به این اعتراض ظرف 48ساعت، به عمل میآید.
اسلاید 16: ماده 7شرایط و چگونگی عرضة اولیة اوراق بهادار تابع دستورالعمل عرضة اولیة اوراق بهادار خواهد بود.
اسلاید 17: ماده 8انواع معاملات اوراق بهادار، شرایط معامله، میزان اطلاعاتی که در زمان معامله میباید انتشار یابد، مراحل انجام سفارش خریدوفروش، و سایر شرایط انجام معامله در دستورالعمل نحوة انجام معاملات خواهد آمد. تسویة وجوه و پایاپای اوراق بهادار و شرایط تسویة خارج از اتاق پایاپای،برطبقدستورالعمل سپردهگذاری تسویه، و پایاپای انجام خواهد شد.
اسلاید 18: ماده 9معاملات بورس باید در شرایط رقابتی و همواره به صورت حراج انجام شود. در صورتی که انجام معاملهای به صورت حراج ممکن نباشد، این معاملات با مصوبة شورای بورس خارج از جلسة رسمی معاملات قابل انجام است.
اسلاید 19: ماده 10 در مواردى که کارگزارى برای اوراق بهادار خاصی بهعنوان کارگزار معرف یا کارگزار متعهد پذیرهنویسی، عمل کند، برطبق دستورالعمل عرضة اولیة اوراق بهادار حقتقدمى براى وى در نظر گرفته میشود.
اسلاید 20: ماده 11وجوه مربوط به سهام معاملهشده در بورس همراه با وکالتنامة فروش سهام و اصل سهام باید حداکثر تا 72ساعت از تاریخ معامله بین کارگزاران خریدار و فروشنده ردوبدل گردد. کارگزار فروشنده، موظف است تشریفات مربوط به انتقال سهام معاملهشده را ظرف 72 ساعت (سه جلسة معاملاتی) از تاریخ معامله انجام داده و سهام را تحویل خریدار نماید. در صورتىکه علل یا توافقى دیگر در مورد تحویل بعد از مهلتهاى تعیینشده، وجود داشته باشد، مراتب باید حداکثر تا پایان نشست رسمی معاملاتی مربوط کتباً به اطلاع مدیرعامل بورس برسد. در هر صورت، معاملة انجامشده، قطعى به شمار میرود. ساعات تسویه ویا مدتزمان مربوط به انتقال سهام، براساس دستورالعمل سپردهگذاری، تسویه وپایاپای انجام خواهد شد
اسلاید 21: ماده 12وجوه مربوط به معاملههاى اوراق مشارکت باید حداکثر ظرف 24ساعت از تاریخ معامله، واریز شود. در صورتىکه وجوه اوراق مشارکت پس از24ساعت پرداخت نشودکارگزار فروشنده میتواند درخواست ابطال معامله یا اخذ جریمة هر روزى که وجه دیرتر پرداخته میشود، اقدام نماید. در هر صورت، کارگزار خریدار نمیتواند تقاضای ابطال معاملة انجام شده رانمایدوموظف به پرداخت خسارت به کارگزار فروشنده، است. جزییات پایاپای و تسویة اوراق مشارکت براساس مفاد دستورالعمل سپردهگذاری، تسویه، و پایاپای خواهد بود.
اسلاید 22: ماده 13نحوة تکمیل اسناد مربوط به معاملات و تحویل آنها به بورس و نیز نحوة تسویة وجه طبق دو دستورالعمل نحوة انجام معاملات و سپردهگذاری، تسویه وپایاپایانجام میشود.
اسلاید 23: ماده 14دستورهای خرید یا فروش اوراق مشارکت بانک مرکزی و دولت بدون توجه به محدودیتهای مقرر در آییننامهها و دستورالعملهای بورس در بورس قابل معامله خواهد بود.
اسلاید 24: ماده 15انجام معاملات قهری، قانونی، اشخاص خارجی، گروهی، خوشهای، مشروط، با اقربا، اعتباری، تجدید ساختار وترجیحی طبق دستورالعملهای نحوة انجام معاملات و سپردهگذاری، تسویه، و پایاپای انجام خواهد شد.
اسلاید 25: ماده 16کارگزاران موظفاند از انجام معاملات چرخشی اجتناب کنند، و در صورتیکه سهواً این نوع معاملات را انجام داده، و بعداً به ماهیت معامله پی بردند، مراتب را بلافاصله به مدیرعامل بورس اطلاع دهند. جزییات مربوطه در دستورالعمل نحوة انجام معاملاتخواهد آمد.
اسلاید 26: ماده 17در مواقعى که اعلام خرید کارگزاران یا قطعیت معامله مورد تردید باشد، رأى مدیرعامل بورس یا نمایندة وی قطعى ولازمالاتباع میباشد.
اسلاید 27: ماده 18معاملات عمده براساس دستورالعمل معاملات عمده انجام میشود.
اسلاید 28: ماده 19نحوه و چگونگی وثیقهگذاری اوراق بهادار بر طبق دستورالعمل توثیق اوراق بهادار انجام میشود.
اسلاید 29: ماده 20بورس موظف به رعایت قوانین پولیوبانکی، مصوبات بانک مرکزی و شورای پولواعتبار در مورد معاملات اعتباری و ابلاغ این مصوبات ومصوباتشورا سازمان و هیئتمدیرة بورس به کارگزاران است.
اسلاید 30: ماده 21پذیرش اشتباهات سهوی کارگزاران درمورد معاملات تاحدی مجاز است که در دستورالعمل توقف معاملات تعیین شده است.
اسلاید 31: ماده 22کارگزاران موظفاند ضمن رعایت سفارش مشتریان از فرم هایی برای پذیرش سفارشهای خرید و فروش مشتریان استفاده کنند که از طرف بورس طراحی شده است.تبصره:سفارشی که بهصورت غیرحضوری از طریق تلفن، فاکس، و یا بهشکل الکترونیک به کارگزار داده میشود، باید بهنحوی انجام شودکه دردستورالعمل نحوة انجام معاملات تصریح شده است.
اسلاید 32: ماده 23نحوة ادامة معاملات ناتمام اوراق بهادار در نشست معاملاتی بعدی، بر طبق دستورالعمل نحوة انجام معاملات انجام میشود.
اسلاید 33: ماده 24 بازکردن و بستن نمادهای معاملاتی و صدور مجوز توقف نماد براساس ” دستورالعمل توقف نمادها انجام خواهد شد.
اسلاید 34: ماده 25بورس موظف است اطلاعات لازم از جمله قیمت آغازین و پایانی، شاخص و میزان سهم شناور آزاد را برای تحلیل بازار و انجام معاملات عادلانه و مبتنی بر عرضهوتقاضا به نحو مقتضی در اختیار بازار قرار دهد.
اسلاید 35: ماده 26 نحوة انجام معاملات اوراق بهادار مختلف از جمله سهام ، حقتقدم سهام، اوراق مشارکت، سبد سهام، و هر نوع اوراق بهاداری که در بورس پذیرش می شوند ، بر اساس دستورالعمل نحوة انجام معاملاتخواهد بود.
اسلاید 36: ماده 27میزان کارمزد دریافتى کارگزاران از هر طرف معامله به شرح زیر محاسبه میگردد: در معاملات سهام هر یک از طرفین معامله کارمزدى از قرار 4 در هزار مبلغ معامله به کارگزارى که معامله را از طرف آنها انجام داده پرداخت خواهد کرد. در معاملات اوراق مشارکت هر یک از طرفین کارمزدى از قرار 0.75 در هزار مبلغ معامله به کارگزار مربوط پرداخت خواهد کرد.تبصره:حداقل کارمزد معاملات 15.000 ریال است. حداکثر کارمزد کارگزاران دریکمعامله100میلیونریال است.درمعاملات اوراق مشارکت حداقل مبلغ کارمزدکارگزاران000ر20ریال وحداکثر آن 30 میلیون ریال است.
اسلاید 37: ماده 28بهمنظور انجام پروژههاى گسترش بورس به میزان 3/0 درصد از ارزش معاملة سهام که 15/0 درصد آن را خریدار و 15/0 درصد آن را فروشنده پرداخت میکند، توسط سازمان وصول و مستقیماً به حساب بانکى خاصى به نام سازمان کارگزاران بورس واریز میشود. این وجوه منحصراً با تصویب شوراى بورس به مصرف طرحها و پروژههاى توسعة بورس خواهد رسید. هرگونه دخل وتصرف در موجودى حساب بانکى مذکور توسط سازمان ، بدون تصویب شوراى بورس ممنوع میباشد. درصد یادشده از معاملات اوراق مشارکت دریافت نخواهد شد. درمورد سایر ابزارهای موردمعامله در بورس، درهر مورد موضوع در آییننامة اوراق بهادار یادشده خواهد آمد.
اسلاید 38: ماده 29کارگزاران مکلفاند دفاتر سفارشهای دریافتی خود را مطابق دستورالعملهای مربوطه ثبت و از فرمهایى که سازمان مقرر میدارد استفاده کنند. مسؤولیت حفظ فرم های سفارش مکتوب و الکترونیک و اطمینان از صحت سفارشهای انجام شده با کارگزاران است.
اسلاید 39: ماده 30کارگزاران مکلفاند تمام وجوهى را که از مشتریان خود براى انجام معامله دریافت میدارند، در پایان هر روز در حساب جارى مخصوصى که نزد یکى از بانکها و تحت عنوان حساب جارى معاملاتی کارگزارى به نام خود باز میکنند، منظور نمایند. در برگة مخصوصى که سازمان براى منظورنمودن وجه تهیه میکند، باید ذکر شود که وجوه مزبور بابت فروش یا خرید چه تعداد سهام یا اوراق مشارکت متعلق به فروشنده یا خریدار میباشد. کارگزاران مجاز نیستند به هیچوجه وجوه مشتری را برای مدتی خارج از زمان تعیینشده در دستورالعمل نزد خود نگاه دارند، و یا هرگز از محل وجوه آنها ، برای سایر مشتریان و یا کارگزاری خود، معاملهای انجام دهند . جزییات امر در آییننامة نحوة نگهداری وجوه مشتریان خواهد آمد.
اسلاید 40: ماده 31کارگزاران و نمایندگان آنها که در امور مربوط به خریدوفروش سهام فعالیت دارند میتوانند تا میزان نصابهای مندرج در زیر براى خود و افراد تحت تکفل خود، سهام به قیمت تابلو خریدارىنمایند: الف) اعضای حقیقی و نمایندگان اشخاص حقوقی عضو هیئتمدیره و مدیرعامل و کارکنان شرکتهای کارگزاری جمعاً تا سقف 250 میلیونریال (به قیمت خرید).ب) شرکتهای کارگزاری تا سقف صددرصد سرمایة ثبت و پرداختشده و یا هفتاد درصد ارزش ویژة حقوق صاحبان سهام شرکت کارگزاری هرکدام که کمتر باشد.
اسلاید 41: ماده 32درمورد انتقال سهام به مدیران و کارکنان واحدها ، انتقال براساس مصوبة انتقال سهام به کارکنان شرکت های پذیرفته شده در بورس” انجام خواهد شد.
اسلاید 42: ماده 33تسویة معاملات در خارج از اتاق پایاپای و سیستم تسویة بورس فقط محدود به مواردی است که در ” دستورالعمل سپردهگذاری ، تسویه، و پایاپای میآید.
اسلاید 43: ماده 34کارگزاران موظفاند مفاد این آییننامه را رعایت و اجرا نمایند. درصورت عدم رعایت آن مشمول مقررات پیشبینی شدة مربوطه خواهند شد.
اسلاید 44: ماده 35دستورالعملهای اجرایی این آییننامه پس از تصویب هیئتمدیرة سازمان و ابلاغ آن معتبر و لازمالاجراست.
اسلاید 45: الحاقیه :با انجام برخی از معاملات درخارج ازوقت قانونی به شرح ذیل موافقت می نماید:(مصوبه 30/6/83 شورای بورس )1- سهامی که به موجب قرادادهای منعقده مابین ارگانهای دولتی (مانند سازمان صنایع ملی ایران) و اشخاص حقوقی و حقیقی که بنابر رای حکم تعیین شده توسط ریاست جمهوری یا هیئت وزیران و تنفیذ ریاست جمهوری میباید انتقال یابد، به قیمت توافق شده انجام شود.2- سهامی که به موجب مقررات قانونی به منظور تأدیه دیون دولت به سازمان تامین اجتماعی، سازمان بازنشستگی و غیره منتقل میشود، به قیمت تعیین شده یا قیمت تابلوی بورس انتقال یابد.3- سهامی که به سرمایهگذاری مربوط است که به تصویب سازمان سرمایهگذاری خارجی رسیده است و از طریق آن مصوبه سهامداران خارجی اجازه یافتهاند به قیمت تعیین شده در مصوبه آن سازمان سهام را خریداری نمایند.
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.