حریق و روش های خاموش کردن آتش

حریق و روش های خاموش کردن آتش

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحيم

اسلاید 2: تعريف آتش:آتش عبارت است از يك سلسله فعل و انفعالات شيميايي توام با شعله ،دود ،ذرات،نور،خاكستر و حرارت كه از اكسيداسيون مواد سوختي با اكسي‍ژن بدست مي آيدمثلث وچهار وجهي حريقسه عامل اصلي حريقسوختاكسيژنحرارتواكنش هاي زنجيرهاي سوختن

اسلاید 3: درجه حرارت خود بخود سوزي پايين ترين درجه حرارت است كه در آن ماده به خودي خود مشتعل مي شود يعني ماده بدون نزديك شدن به شعله يا منبع ديگر جرقه زني ،خود بخود خواهد سوخت واين بدان معنا است كه در شرايط خاص بعضي از مواد به خودي خود ايجاد حريق مي نمايند

اسلاید 4: علل وشرايط بروز حريق1-آتش گيري مستقيم2- افزايش تدريجي دما3-واكنش هاي شيميايي4-اصطكاك5-تمركز ذره بيني6-الكتريسته جاري7- الكتريسته ساكن8- صاعقه9- تراكم بيش از حد ماده سوختني

اسلاید 5: عوامل موثر برگسترش وشدت حريق1- افزايش دسترسي حريق به اكسيژن2- ثبات شيميايي ماده سوختني3- سطح ماده سوختني

اسلاید 6: فازهاي حريق1-فاز اول(شروع حريق)2- فاز دوم (سوختن آزاد)3- فاز سوم (سوختن كند)4- فاز چهارم (برگشت شعله)

اسلاید 7: انتقال حرارتانتقال حرارت به سه روش صورت مي گيردهدايت:حرارت از يك مولكول به مولكول ديگرانتقال مي يابد مثال فلزاتجابجاي:انتقال حرارت بوسيله يك سيال واسطه مانند هوا يا يك مايع صورت مي گيردتشعشع:انتقال حرارت از طريق امواج الكترو مغناطيس نامرعي صورت مي گيردانتقال حرارت به طريق تشعشعي مي تواند ساختمانهاي همجوار را به آتش بكشد

اسلاید 8: لوزي خطر. يكي از راه هايي كه اطلاعات مربوط به مخاطرات بهداشتي و ايمني مواد را در زمان آتش سوزي به سهولت در اختيار افراد قرار مي دهد استفاده از يك لوزي با جهار بخش به عنوان لوزي خطر است . خانه هاي اين لوزي ، در چهار رنگ نشان داده مي شود . رنگ قرمز : كه در بخش بالايي اين لوزي قرار دارد نشان دهنده خطر اشتعال پذيري ماده است .رنگ آبي : كه در سمت چپ اين لوزي قرار دارد ، نشان دهنده خطر بهداشتي ماده مي باشد . رنگ زرد كه در سمت راست اين لوزي قرار دارد نشان دهنده خطر واكنش پذيري ماده مي باشد . رنگ سفيد كه در بخش پاييني لوزي قرار دارد نشان دهنده خطرات ويژه ماده است .

اسلاید 9: در اين لوزي درجات خطر هر ماده بين 0 تا 4 تعيين شده كه هر عدد تعريف خاصي دارد :0 : خفيف1 : كم 2 : خطر ناك 3 : جدي 4 : شديد

اسلاید 10: درجه بندي مواد از نظر اشتعال پذيري : لوزي قرمز0 : اين ماده آتش نمي گيرد .1 : اين ماده نياز به حرارت قابل توجه دارد تا آتش گيرد .2 : اين ماده نياز به حرارت مختصري براي آتش گيري دارد . 3 : اين ماده احتمالا در شرايط فشار و دماي عادي نيز آتش مي گيرد .4 : مايعات با قابليت اشتعال بالا يا گازهاي مايع شده كه به سرعت آتش مي گيرند .

اسلاید 11: به عنوان مثال ، اگر درجه اشتعال پذيري يك ماده 3 باشد ، خطر اشتعال پذيري ماده جدي است به طوري كه :در درجه حرارت و فشار معمولي ، به سرعت تبخير مي شود .به سرعت در هوا پراكنده مي شود به آساني مشتعل مي گردد .اين مواد عبارتند از :01 گازهاي بسيار قابل اشتعال 02 مايعات بي نهايت فرار 03 گرد و غبارهايي كه به راحتي مشتعل مي شوند .04 گرد و غبارهايي كه در معرض هوا مي سوزند .

اسلاید 12: درجه بندي خطر بهداشتي مواد هنگام آتش سوزي : لوزي آبي0 : اين ماده در هنگام آتش سوزي خطر خاصي ندارد .1 : اين ماده در هنگام آتش سوزي مخاطرات محدودي دارد و براي اطفاء حريق ترجيحا از ماسك استفاده نماييد . 2 : اين ماده در هنگام آتش سوزي خطرناك بوده و فقط با ماسك تنفسي مي توان به محيط آتش گيري آن رفت .3 : اين ماده در هنگام آتش سوزي براي سلامتي بسيار خطرناك بوده و ورود فرد به منطقه آتش گيري با احتياط و لباس حفاظتي و ماسك امكان پذير است . 4 : اين ماده در هنگام آتش سوزي به شدت مخاطره آميز و مرگ آور مي باشد و حتي مخاطرات پوستي نيز ايجاد مي كند .

اسلاید 13: درجه بندي مواد از نظر واكنش پذيريلوزي زرددر اين ويژگي ، بيشتر واكنش ماده با آب در هنگام آتش سوزي مورد نظر است .0 : اين ماده در حالت عادي و حتي در مجاورت آتش ، پايدار بوده و با آب واكنش ندارد .1 : اين ماده در دماهاي بالا و فشار زياد واكنش نشان مي دهد.2 : اين ماده به آساني دچار تغييرات شديد شيميايي مي شود .3 :اين ماده ممكن است خود به خود تجزيه شده و در صورتي كه در محفظه بسته باشد ، حالت انفجاري دارد .4 : اين ماده در شرايط فشار و دماي معمولي ، قابليت انفجار و تجزيه دارد و برخي نيز در اثر ضربه منفجر مي شوند .

اسلاید 14: درجه بندي مواد از نظر خطرات ويژهلوزي سفيددر اين قسمت با درج علائمي ، خطرات ويژه يك ماده در هنگام آتش سوزي نشان داده مي شود. براي موادي است كه در اثر تماس با آب واكنش هاي غير عادي را از خود نشان مي دهند . Wبراي موادي است كه داراي ويژگي اكسيد كنندگي هستند . OX براي موادي است كه داراي خاصيت اسيدي هستند . ACIDبراي مواد قليايي به كار مي رود . ALK براي مواد خورنده استفاده مي شود COR .براي مواد راديو اكتيو به كار مي رود

اسلاید 15: طبقه بندي آتش سوزي از نظر اطفاءطبقه بندي N.F.P.Aطبقه بندي اروپاييطبقه بندي اروپاييطبقهA جامدات قابل اشتعالطبقهB مايعات قابل اشتعال طبقهC گازهاطبقهD فلزات قابل اشتعالطبقهE وسايل الكتريكي

اسلاید 16: گروه بندي حريق ها(N.F.P.A)گروه A جامدات قابل اشتعال مانند كاغذ ،چوب،پارچه........ماده اطفايي:آب (سرد كردن)گروهB مايعات قابل اشتعال مانند بنزين ،نفت،.......مواد اطفاي:فوم(كف) پودرشيميايي گروه C حريق وسايل برقيپس از قطع برق وسايل جزء گروهA ياB قرار مي گيرندمواد اطفاييگاز كربنيكCO2

اسلاید 17: گروه D فلزات قابل اشتعال مانند پتاسيم،ليتيم،منيزيم و..مواد اطفايي:پودر خشك يا ماسه خشكگروه Kحريق هاي ناشي از پخت وپزمانند روغن سرخ كردني ،چربي ها مواد اطفايي طراحي شدهمحتوي مواد شيمياي مرطوب WET CHEMICAL مي باشد كه از محلول آبي استات پتاسيم، كربنات پتاسيم به تنهايي يا مخلوط بر هم استفاده مي شود.

اسلاید 18: روشهاي اطفاء حريق سرد كردن مواد در حال اشتعالكاهش يا قطع درصد اكسيژنجداسازي مواد سوختنيقطع واكنش هاي زنجيرهاي سوختنواكنش هاي زنجيرهايواكنش هاي زنجيرهاي باعث ادامه آتش سوزي مي شوند بطوريكه سوخت،اكسيژن وحرارت با هم بطور منا سب تركيب شوند قطع واكنش هاي زنجيره اي باعث اطفاء حريق مي شوند

اسلاید 19: تقليل درجه حرارت بوسيله سرد كردنحرارت يكي از صورتهاي مختلف انرژي در طبيعت است وبه كمك آب يا خاموش كننده هاي سرما زا ،مي توان سوخت را سرد نمود واز بوجود آمدن گازهاي قابل اشتعال جلوگيري كردكاهش در صد هوا(اكسيژن)هوا تركيبي از اكسيژن ،نيتروژن ومقداري گازهاي ديگر نظير دي اكسيد كربن ،منواكسيد كربن ،آرگون ،بخارات اب وذرات معلق در هوا و.... مي باشد

اسلاید 20: الف) جايگزين كردن گازهاي سنگين تر از هوادر اين طريقه از گازهاي سنگين مختلف كه در سيلندرهاي مخصوص حاضر بكارند ويابوسيله مايعاتي كه در اثر برخورد با آتش يا حرارت محيط به گاز تبديل مي شوند (مواد هالوژنه)استفاده مي نمايند گازهاي مصرفي بين 5/1 تا 5 برابر هوا سنگين تر بوده وپس از ريخته شدن بر روي آتش ، چون از هوا سنگين تر مي باشند جانشين هوا شده واز تماس هوا با آتش جلوگيري مي نمايند .مهمترين اين گازها عبارتند از ب)ايجاد يك لايه عايق بين هوا وآتشدر اين روش از كف مخصوص كهبتواند در مقابل آتش سوزي مقاومت نمايد استفاده مي شود در اين طريق كف مصرفي ايجاد لايه عايق بين هوا وـش نموده واز رسيدن اكسيژن موجود در هوا به بخارات قابل اشتعال جلوگيري مي كند.

اسلاید 21: قطع با دور ساختن مواد سوختني چنانچه ماده قابل اشتعال در مجاورت هوا وحرارت نباشد آتش سوزي اتفاق نخواهد افتادبراساس استانداردهاي بين المللي جهت جداسازي يا قطع سوخت مي توان از يكي از سه روش زير استفاده كرد.الف)دور كردن (جداكردن)ماده سوختني ازشعلهب)دور كردن (جدا كردن) شعله از ماده سوختنيج)ايجاد فاصله يا عايق بين ماده سوختني وشعله

اسلاید 22:

اسلاید 23: خاموش كننده هاطبقه بندي خاموش كننده هاي دستي از لحاظ مواد اطفاييالف: خاموش كننده هاي محتوي آب (آب وهوا،آب وگاز)ب: خاموش كننده هاي مولد كف(كف شيميايي،كف مكانيكي)ج: خاموش كننده هاي محتوي پودر(پودر وهوا،پودر گاز)د: خاموش كننده هاي محتوي گاز دي اكسيد كربنه: خاموش كننده هاي مواد هالوژنه

اسلاید 24: طبقه بندي خاموش كننده ها از لحاظ كاربردياز نظر كاربردي خاموش كننده ها را مي توان مطابق جدول زير تقسيم نمود

اسلاید 25: رنگ خاموش كننده هااستاندارد بين المللي رنگ بدنه خاموش كننده ها رابر اساس جدول روبرو تعيين كرده است

اسلاید 26: خاموش كننده آبيخاموش كننده آب وهواهمانطور كه ازاسم اين خاموش كننده پيداست مواد داخلي ان عبارت است از آب به علاوه هوا،بدنه اين خاموش كننده ها بطور مداوم تحت فشار داخلي قرار دارد

اسلاید 27: خاموش كننده آب وگازمحلول موجود در خاموش كننده آب خالص است وبراي تامين فشار مورد نياز از گاز co2 تحت فشار كه در يك سيلندر كوچك ذخيره شده ودر داخل بدنه قرار مي گيرد استفاده مي شود

اسلاید 28: خاموش كننده هاي پودري خاموش كننده هاي پودري از چند پوند تا چند صد پوند در انواع مختلف دستي،چرخي،ارابه اي و در سيستمهاي ثابت طراحي وساخته مي شود كه انواع دستي آن با گنجايش يك تا 14 كيلو گرم را مي توان به دو گروه تقسيم نمودالف :خاموش كننده هاي پودر وهواب: خاموش كننده هاي پودر وگاز

اسلاید 29: خاموش كننده هاي پودر وهوا اين خاموش كننده ها همان ساختمان خاموش كننده هاي آب وهوا را دارند،با اين تفاوت كه نوع پودري در اندازه هاي متفاوت ساخته مي شوددوسوم حجم آن پودر ويك سوم ديگر با هواي خشك يا ازت پر مي شود وفشار داخل بدنه آن در حدود 10 اتمسفر در زمان شارژ مي باشد

اسلاید 30: خاموش كننده هاي پودر وگازخاموش كننده هاي پودر وگاز را مي توان به دو گروه تقسيم كرد وحال آنكه هرگروه داراي انواع مختلف است خاموش كننده پودر وگاز وفشنگ خارجدر اين خاموش كننده فشنگ محتوي گاز كربنيك در خارج از استوانه (بدنه)قرارگرفته ومجراي خروجي گاز فشنگ به بدنه خاموش كننده پيچ مي شود

اسلاید 31: خاموش كننده هاي پودر وگاز فشنگ داخل در اين نوع خاموش كننده هاي فشنگ گاز co2 در داخل بدنه وزير در پوش قرار گرفته كه هنگام عمل باضربه يا فشار بر روي اهرم،راه خروج گاز از داخل فشنگ باز و گاز وارد بدنه مي شود

اسلاید 32: خاموش كننده هاي گاز كربنيكاين خاموش كننده ها به علت فولادي بودن بدنه كاملا“ سنگين است وبدين جهت انواع دستي آن با ظرفيت هاي بين 2-12 پوند ساخته مي شود ودر ظرفيتهاي بيشتر ،آن به عنوان وسيله چرخدار يا در دستگاه هاي ثابت اتوماتيك طرح ومورد استفاده قرار مي گيرد

اسلاید 33: نحوه استفاده از خاموش كننده ها

اسلاید 34: نحوه استفاده از خاموش كننده هاي محتوي آبالف- طرزكار با خاموش كننده آب وهوا:باقرار دادن در موقعيت مناسب نسبت به حريق بايد ضامن را كشيده وبا يك دست خاموش كننده وبادست ديگر سر لوله گرفته شود . با فشار بر روي اهرم ،مايع جريان پيدا مي كند كه آن را به محل دلخواه هدايت مي كنيمب- طرز كار با خاموش كننده آب وگازبا آزاد كردن ضامن به وسيله فشار يا وارد كردن ضربه گاز را به داخل بدنه فرستاده ، سپس مايع را با حركت دادن سر لوله خاموش كننده به روي آتش مي پاشيم

اسلاید 35: نحوه استفاده از خاموش كننده هاي محتوي پودرخاموش كننده هاي پودر گاز فشنگ خارجدر نزديكي محل آتش سوزي ،خاموش كننده را روي زمين قرار داده ولوله پلاستيكي را ار گيره خارج وآن را با دستگيره با هم نگهداريد بدون آنكه بدن يا سر وصورت خود را در مسير سوپاپ ايمني خاموش كننده قرار دهيد. شير گاز را با چرخانيدن فلكه شير،فشار وكشيدن اهرم باز كنيد پس از آماده كردن خاموش كننده در فاصله اي دور تر از آتش سوزي،به آتش سوزي نزديك مي شويم در فاصله حدود سه متري از آتش سوزي،عمليات اطفايي را شروع مي نماييم هميشه سعي كنيد ابتدا قسمت جلو ونزديك آتش سوزي با خود را اطفاء نماييدخاموش كننده هاي پودر وگاز فشنگ داخلدر اين نوع خاموش كننده ،فشنگ گاز co2 در داخل بدنه وزير در پوش قرار مي گيرد كه هنگام عمل با زدن ضربه يا فشار بر روي اهرم راه خروج گاز از داخل فشنگ باز وگاز وارد بدنه مي شود.

اسلاید 36: طريقه استفاده از خاموش كننده co2با توجه به فشار زياد دستگاه وبه علت طرح خاص سر لوله حداكثر فاصله پرتاب اين خاموش كننده بين 2 الي 4 متر است بنابراين براي استفاده بايد بيشتر به حريق نزديك شددر فاصله دور تر از حريق ضامن را آزاد وسر لوله را در دست گرفته وبا قرار دادن در موقعيت مناسب با فشار روي اهرم يا باز كردن شير گاز رابا حركت سر لوله قيفي به محل دلخواه هدايت مي كنيمحداكثر زمان تخليه اين خاموش كننده ها بين 60 الي 160 ثانيه مي باشد