آشنایی با اصول برنامه ریزی و برنامه ریزی فرهنگی

آشنایی با اصول برنامه ریزی و برنامه ریزی فرهنگی

اسلاید 1: آشنایی با اصول برنامه ریزی و برنامه ریزی فرهنگیاستاد : جناب آقای دکتر رضایی دانشجو :سید مرتضی میرپور رشته :مدیریت شهری

اسلاید 2: فصل اول : فرهنگفرهنگ واژه ای فارسی مرکب از دو جزء ” فر ” و ” هنگ ” است . فر پیشوند و به معنای جلو ،بالاوپیش آمده است .فرعلاوه بر پیشوند ، اسم نیز هست و به معنی شکوه،درخشندگی وبزرگی به کار رفته است.” هنگ ”ریشه ای اوستایی دارد و به معنی کشیدن وسنگین وزنی است. واژه مرکب فرهنگ ازلحاظ لغوی به معنی بالا کشیدن و بیرون کشیدن است که البته هیچگاه در ادبیات فارسی به این معنی به کار نرفته است.در ادب فارسی فرهنگ به معانی مختلفی چون دانش ، علم ، معرفت ، ادب ، تربیت ، هنرآموختن و به کاربستن ، آموزش و پرورش ، آداب ، بینش و ایدئولوژی مذهبی آمده است.فردوسی فرهنگ را همسنگ با دانش وهنر می داند ومی گوید :ز دانا بپرسید پس دادگر که فرهنگ بهتر بود یا گهرچنین داد پاسخ بدو رهنمون که فرهنگ باشد ز گوهر فزونکه فرهنگ آرایش جان بود ز گوهر سخن گفتن آسان بودگهر بی هنر زار وخوار است وسست به فرهنگ باشد روان تندرست

اسلاید 3: فرهنگ در زبان فرانسه Kultur و در زبان انگلیسی Culture بیان شده است . Kultur از نظر ریشه لغوی به معنی کشت و زرع به کار می رود ودر ادبیات فرانسه معنی این کلمه از پرورش گیاهان به پرورش حیوانات و بالاخره پرورش انسان تعمیم یافت.در زبان عربی اصطلاح ثقافه را معادل فرهنگ قرار داده اند. این لغت از نظر ریشه ای به معنی آموختن ،ماهر شدن و یافتن آمده است.در هر حال باید دانست که فرهنگ مفهومی مبهم وپرمعنا دارد و سال ها است که علی رغم ارائه تعاریف متنوع از آن ، هنوز تصویری روشن از این مفهوم که همگان برآن اتفاق نظر داشته باشند ارائه نشده است. تعاریف مختلفی که از فرهنگ ارائه شده بالغ بر سیصد فقره است ، که برخی از آنها عبارتند از :مارگارت مید : فرهنگ عبارت است از مجموعه ای از رفتارهای آموختنی ، باورها ، عادات و سنن که مشترک میان گروهی از افراد است و به گونه ای متوالی توسط دیگران که وارد آن جامعه می شوند آموخته و به کار گرفته می شود.

اسلاید 4: فرهنگ از نظر ادواردتایلور (Tylor) عبارت است از : مجوعه ای پیچیده شامل باورها ، هنرها، اخلاق ، عادات وهر توانایی که انسان به عنوان عضو جامعه کسب می کند.پایه های این تعریف مبتنی است بر :در مقابل دیدگاه کل نگر تایلور عده ای همچون بواس (Boas) ومالینوفسکی(Malinowski) دیدگاهی نسبی گرا در فرهنگ دارند و معتقدند که :1-هر جامعه دارای فرهنگ ویژه خود است که هویت ، وحدت وتداوم آن جامعه را تضمین می کند.2- هیچ فرهنگی را نمی توان بر فرهنگ دیگری ترجیح داد.

اسلاید 5: ژاک ید(Jack Yed) فرهنگ را رفتار ویژه نوع بشر وجزء لاینفک رفتار می داند. او فرهنگ را به طور مشخص مجموعه ای از زبان ،افکار ، اعتقادات ، سنن ، قراردادها ، سازمان ها ، ابزار،روش های کار ، آثار مذهبی ، مراسم اجتماعی وغیره می داند که بقاء وکاربرد آن بستگی به قابلیتی دارد که انحصاراٌ در اختیار انسان است .دکتر شریعتی فرهنگ را مجموعه ای از ساخته ها و اندوخته های معنوی تعریف کرده است و آن را با تمدن و ایدئولوژی ، مرتبط ولی متفاوت دانسته است.ادوارد ساپیر(Edvard sapir) می گوید فرهنگ عبارت است از سیستم رفتارها وحالت های متکی بر ضمیر ناخودآگاه .در دایره المعارف میراث آمریکا فرهنگ به این شکل تعریف شده است : باورها ، رفتارها ، زبان وتمام راه های زندگی در یک گروه از مردم در یک زمان خاص .بر اساس این تعریف فرهنگ شامل اعتقادات ، مراسم ، رسوم کارهای هنری ، اختراعات ، تکنولوژی وسنن یک جامعه است.

اسلاید 6: فرهنگ همانند پیاز از چند لایه تشکیل شده است برای درک و شناخت آن باید لایه لایه آن را مطالعه کرد , در لایه خارجی فرهنگ اسمان خراشها , نوع لباس و ... می باشد لایه ارزشها و هنجارها در درون فرهنگ عمیقترین لایه را تشکیل می دهد و لایه بیرونی متاثر از لایه درونی استتاکنون بالغ بر 160 تعریف از فرهنگ شده است.

اسلاید 7: خلاصه :

اسلاید 8: تفاوت فرهنگ وتمدنفرهنگ سازنده وکمال دهنده فرد است ، فردیت ومن آدمی را می سازد ولی تمدن انسان را در سازمان اجتماعی وگروه جلوه می دهد .تمدن نیازمند فرهنگ است.تمدنی پایدارو سازنده است که استوار بر فرهنگ آن ملت باشد. فرهنگ سازنده تمدن است ولی تمدن جلوه گاه فرهنگ است.فرهنگ جنبه آفرینش ، دیرندگی ، معنوی ، ذهنی ، بنیادی وچونی دارد ولی تمدن جنبه تقلیدی ، علمی ، عینی وچندی دارد.

اسلاید 9: )Herskwits خصوصیات فرهنگ از دیدگاه هرسکویتس(

اسلاید 10: عناصر تشکیل دهنده فرهنگ

اسلاید 11: کارکردهای فرهنگ

اسلاید 12: خاستگاه فرهنگی زبان و ادب دین تاریخ و رویداد آئین،معیشت و اقتصاد پیرامون وجغرافیا

اسلاید 13: تحولات فرهنگی

اسلاید 14: فرآیند فرهنگ پذیری

اسلاید 15: متغیرها و روندهای فرهنگ پذیری

اسلاید 16: گروه های اجتماعی و فرهنگ پذیری

اسلاید 17: نتایج فرهنگ پذیری

اسلاید 18: سرمایه فرهنگی

اسلاید 19: عوامل اجتماعی موثر بر تحولات فرهنگیالگوی پارسونز : پارسونز جامعه شناس آمریکایی مدل ساختاری نسبتاٌ ساده ای برای تحلیل عوامل موثر بر فرهنگ به عنوان نهاد اجتماعی ارائه کرده است. بر اساس نظریه وی چهار موضوع عمده وجود دارد که تاثیر آنها بر یکدیگر حرکت کلی جامعه را شکل می دهد. این چهار موضوع در مدلی تحت عنوان Agil (Adaptation/Goal/Attainment/Legitimaey) به صورت زیر ارائه شده است :1- انطباق با محیط وسازگاری جامعه با شرایط فیزیکی ( وظیفه نهاد اقتصاد)2- حفظ اهداف کلان جامعه و انطباق حرکت جامعه با اهداف ( وظیفه نهاد سیاست)3- یکپارچگی جامعه به ساختار امنیتی ومشروعیت نظام باز می گردد ( وظیفه نهاد امنیت)4- حفظ الگوهای کیفی ( وظیفه نهاد فرهنگ)این چهار نهاد در تعامل با یکدیگر موجب حرکت جامعه به سوی اهداف متعالی خواهند شد.

اسلاید 20: فرهنگ عمومی هم در جوامع مختلف ، نظام هاي فرهنگي متفاوتي موجودند و هم در بطن ودر درون يك نظام فرهنگي بزرگ و وسيع ، خرده فرهنگ هاي كوچكتر جاي گرفته اند. وجود خرده فرهنگ ها وفرهنگ هاي گروهي وسازماني متنوع در يك جامعه طبيعي و لازم است ولي در ميان ملت وجامعه بزرگ واصلي بسياري از ارزش ها ، باورها ، هنجارها والگوهاي رفتاري جنبه عام دارند ، همه آنها را پذيرفته اند و همه در زندگي و روابط اجتماعي از آنها پيروي مي كنند. اين جنبه هاي عام فرهنگ در ميان يك جامعه بزرگ يا ملت را مي توان به عنوان فرهنگ عمومي جامعه مورد مشاهده ومطالعه قرار داد.بايد توجه كرد كه ممكن است در يك جامعه افرادي با گرايش هاي ترقي خواهانه والگوهاي فكري متعالي وجود داشته باشند ، ولي سرنوشت و مسير حركت آن جامعه ربطي به آنان نداشته باشد يا تاثير ناچيزي داشته باشند ، به همين دليل شناخت دقيق فرهنگ عمومي براي ارتقاء وتحول آن و قرار دادن جامعه در مسير رشد وتوسعه ، اهميت زيادي دارد.

اسلاید 21: فرهنگ و تفكر سيستميپديده فرهنگ مانند ساير پديده هاي موجود در جهان هستي يك كليت يا يك سيستم است.در تفكر سيستمي فرآيند وتاثيري كه از كيفيت پيوند و رابطه متقابل اجزا با هم وبا كل سيستم حاصل مي شود اهميت دارد ، لذا يك نمونه ونماد فرهنگي در شرايط و وضعيت هاي مختلف از ارزش ، مفهوم واعتبار متفاوتي برخوردار مي شود.با نگاه سيستمي به فرهنگ ، ارتباط وپيوند بين اركان وعناصر تشكيل دهنده آن با كل مجموعه اهميت پيدا مي كند و به همين دليل اجزاء آن را نميتوان جدا از وضعيت ومحيط سيستم ارزيابي وبررسي كرد.عدم برخورداري از تفكر سيستمي در مقوله فرهنگ مساله ساز بوده وبعضاٌ باعث تنش ، آسيب و ناكامي در درون يك جامعه و موجب قهر ، كين وستيز در بين جوامع مي شود.تقليد وكپي برداري سطحي وظاهري از برخي از نمودهاي فرهنگ ديگران يكي از نتايج نداشتن تفكر سيستمي در مقوله فرهنگي است ، كه باعث مي شود يك مفهوم وسمبل فرهنگي قدرتمند و با ارزش به صورت مجرد درمحيط فرهنگي بيگانه مطرح كه گاهاٌ نيز حالت مضحك ومسخره به خود مي گيرد.

اسلاید 22: فرهنگ سطوح ولایه های مختلفی دارد

اسلاید 23: فصل دوم : آشنایی با برنامه ریزیبرنامه ريزي قدمتي هم پاي قدمت زندگي اجتماعي انسان دارد. از همان ابتدا انسان بر حسب طلوع وغروب خورشيد برنامه هاي شكار ، كشت وذرع و خواب خود را تنظيم مي كرد.انقلاب صنعتي اين آهنگ ثابت برنامه ريزي را به هم ريخت ولي به نوبه خود باعث شد نگرش ديگري در استفاده از زمان ونحوه رسيدن به اهداف به وجود آيد.در اوايل قرن بيستم در منابع علمي واژه برنامه ريزي جاي مهمي را به خود اختصاص داد. تيلور وفايول از جمله دانشمنداني بودند كه در امر مديريت وبرنامه ريزي صاحب نظر بودند و پديده برنامه ريزي را به طور خاص مورد بررسي قرار دادند.برنامه ريزي ركن پراهميت مجموعه وظايف مديريت است كه در صدر وظايف مديريت هم قرار دارد.

اسلاید 24: رابطه مدیریت و برنامه ریزی

اسلاید 25: تشبیه وظایف مدیریت به هرمبرنامه ریزی سامان دهی کنترل ایجاد انگیزه نوآوری

اسلاید 26: تعاریف برنامه ریزی

اسلاید 27: یک نکته : برنامه ریزی برنامه برنامه خروجی فرآیند برنامه ریزی است .برنامه بیانی روشن ، مستند ومشروح از مقاصد وتصمیمات است .

اسلاید 28: اهمیت برنامه ریزی

اسلاید 29: اهداف برنامه ریزی

اسلاید 30: محاسن برنامه ریزی

اسلاید 31: مراحل برنامه ریزی :

اسلاید 32: مراحل مختلف برنامه ريزي در سطح كلان

اسلاید 33: انواع برنامه ریزی :

اسلاید 34: استراتژي (Strategy)تعابير گوناگون وگاه ناسازگاري از استراتژي ومديريت استراتژي وجود دارد ، به تعبيري اين تعاريف مانند هنر است كه قابل شناسايي است ولي تعريف و توضيح آن مشكل است.استراتژي الگويي بنيادي از اهداف فعلي و برنامه ريزي شده ، بهره برداري وتخصيص منابع و تعاملات يك سازمان با بازارها ، رقبا و ديگر عوامل محيطي است .يك استراتژي بايد سه چيز را مشخص كند :

اسلاید 35: دلايل به كار گيري برنامه ريزي استراتژيك 1- برنامه ريزي استراتژيك براي محيط هاي به شدت پيچيده و متغير طراحي شده است .2- برنامه ريزي استراتژيك براي كسب نتيجه است و بخشي از مديريت نتيجه گرا را تشكيل مي دهد .3- يك ابزار اساسي براي اعمال مديريت است .4- برنامه ريزي استراتژيك خود را تطبيق مي دهد.5- براي پشتيباني مشتريان لازم است .6- برنامه ريزي استراتژيك ارتباطات را گسترش مي دهد.

اسلاید 36: مزاياي برنامه ريزي استراتژيك 1- قبل از پيش آمدن مشكلات احتمالي از وقوع آنها خبر مي دهد.2- به علاقمند شدن مديران به سازمان كمك مي كند.3- تغييرات را مشخص كرده و شرايط عكس العمل در برابر تغييرات را فراهم مي كند.4- هر نيازي را كه براي تعريف مجدد سازمان ضروري است تعيين مي كند.5- براي دستيابي به اهداف از پيش تعيين شده بستر مناسب ايجاد مي كند.6- به مديران كمك مي كند كه درك روشن تري از سازمان داشته باشند.7- شناخت فرصت هاي بازار آينده را آسان تر مي كند.8- ديد هدفمند از مسائل مديريت ارائه مي كند.9- قالبي براي بازنگري اجراي برنامه و كنترل فعاليت ها ارائه مي كند.10- به اخذ تصميم در راستاي اهداف تعيين شده كمك مي كند.11-به نحو موثرتري زمان ومنابع را به فرصت هايتعيين شده تخصيص مي دهد.12- هماهنگي در اجراي تاكتيك هايي كه برنامه را به سرانجام مي رساند به وجود مي آورد.13-قالبي براي ارتباطات داخلي كاركنان به وجود مي آورد.14- ترتيب دهي اولويت ها را در قالب زماني برنامه فراهم مي آورد. 15-مزيتي براي سازمان در مقابل رقبا به دست مي دهد.16- مبنايي براي تعيين مسئوليت افراد ارائه مي دهد و به موجب آن باعث افزايش انگيزه مي گردد.17- تفكر آينده نگر را تشويق مي كند.

اسلاید 37: اجزای تشکیل دهنده و یا عوامل اجرا کننده فرایند بر نامه ریزی استراتژیک کمیته راهبری کمیته بر نامه ریزی استراتژیکمدیریت برنامه ریزی استراتژیک

اسلاید 38: روش هاي اجرايي برنامه ريزي استراتژيك 1- تدوين چشم انداز2- تدوين ماموريت 3- ارزش ها و اصول رفتاري4- اهداف جسورانه5- ارزيابي دروني وبيروني6- استراتژي هاي سازمان و موضوعات استراتژيك7- اهداف كلان8- سنجش وارزيابي عملكرد9- بهينه كاوي10- تحليل فاصله11- اهداف خرد12- استراتژي هاي عملياتي13- برنامه هاي اجرايي14- ارزيابي فرآيند برنامه ريزي استراتژيك

اسلاید 39: تفاوت هاي برنامه ريزي استراتژيك و برنامه ريزي تاكتيكي1- برنامه ريزي تاكتيكي به طور كلي در سطوح مياني و پايه اي سازمان انجام مي شود ، در حالي كه برنامه ريزي استراتژيك در سطوح عالي شكل مي گيرد.2- در برنامه ريزي تاكتيكي بيشتر بر منافع فعلي سازمان تاكيد مي شود ، در حالي كه در برنامه ريزي استراتژيك به منافع آينده توجه مي شود.3- برنامه ريزي تاكتيكي كوتاه مدت است و برنامه ريزي استراتژيك بلند مدت است .4- در برنامه ريزي تاكتيكي بيشتر بر روش هاي تجربه شده و دستاوردهاي گذشته تاكيد مي شود در حالي كه در برنامه ريزي استراتژيك بر روش هاي نو و تجربه نشده اصرار مي شود.5- برنامه ريزي تاكتيكي نسبت به برنامه ريزي استراتژيك مخاطره كمتري دارد.6- تاكيد برنامه ريزي تاكتيكي بر كارايي است در حالي كه برنامه ريزي استراتژيك بر اثربخشي تاكيد دارد.

اسلاید 40: نظریات تبیین رابطه میان فرهنگ و برنامه ریزیفرهنگ قابل اندازه گیری نیست پس نمی توان آن را کمی ودر چهارچوب بر نامه در آورد فرهنگ یک واقعیت اجتماعی است که قابل مطالعه و بر نامه ریزی در آن میسر و ضروری استفرهنگ و حفظ ارزش های اصیل و میراث مادی ومعنوی فرهنگی از اساسی ترین عوامل پایداری نظام اجتماعی و حکومت است و برنامه ریزی به شرط حفظ عناصر فرهنگی و ارزش های مورد انتظار میسر و حکومت موظف به دخالت در عرصه های فرهنگی است

اسلاید 41: کارکرد های نظام فرهنگی در سطح کلان تغییر و نوآوری اجتماعی فرهنگ ابزاری (بعد تغییر دهنده)تداوم اجتماعی فرهنگ هنجاری (بعد نظم دهنده)

اسلاید 42: طراحی مجموعه ای از رفتارها,کنشها و واکنشها , اقدامات وتدابیر برای مسائل فرهنگی براساس یک آینده محتمل و یا متصور ویژگیهای برنامه ریزی فرهنگی1- دشوار و پیچیده است2- زمانبر است3- تمام طیف جامعه را در برمیگیرد4- چند وجهی است5- با عوامل متعدد درگیراست6- درصد شکست آن بالاست42تعریف و ویژگی برنامه ریزی فرهنگی