صفحه 1:
آلودگی پرتوها
صفحه 2:
۰۶ مارس ۰۲۰۱۱
حادثههای اتمی فوکوشیما ۱
* در پی زمین لرزه ٩ ریشتری و سونامی رخ داد
< نشت مواد پرتو زا از نیروگاه هسته ای شماره )
فوکوشیما
* بزرگترین فاجعة اتمی پس از چرنوبیل
* از نظر پیچیدگی در مقام نخست فجایع اتمی جهان
چرا که تمام رأکتورهای نیروگاه فوکوشیما در نتیجة
این رویداد با مشکل مواجه شد.
صفحه 3:
حادثههای اتمی فوکوشیما ۱
* در زمان وقوع زلزله, راکتور ۴ خالی از سوخت بود و رآکتورهای ۵ و
۶ خاموش و کاملا سرد بودند.
< بقية رآكتورهاء با وقوع زلزله به طور خودکار خاموش شدند و
ژنراتورهای اضطراری شروع به کار کردند تا پمپهای آب را برای
خنک کردن رآکتورها به کار بیندازند.
< محوطه نیروگاه با سدی دریایی محافظت میشد که برای مقابله با سونامی
۷ متری کفایت میکرد»
ولی در برابر امواج ۱۴ متری که ۱۵ دقیقه بعد از زلزله آغاز شد. کاری از
پیش نمىبرد»
< در نتیجه محوطه نیروگاه کاملاً در آب فرو رفت.
صفحه 4:
حادثههای اتمی فوکوشیما ۱
< ژنراتورها که در ارتفاعی پایینتر از سطح دریا قرار داشتند
۶ تابلوهای برق در طبقة پایین رآکتورها واقع شده بودند. همگی زیر آب
فرو رفتند.
< ارتباط با شبکه برق قطع و کار خنک کردن رآکتورها متوقف شد.
+ دمای رآکتورها از حد مجاز بالاقر رفت.
< سیل و زلزله کمکرسانی از جاهای دیگر را تقریباً غیرممکن کرده بود.
صفحه 5:
حادثههای اتمی فوکوشیما ۱
۶ در رآکتورهای ۱ و ۲ و ۳ سوخت هسته ای ذوب شده و روكش فلزى
بالای ساختمان رآکتورهای ۱ و ۳ و ۴ در اثر انفجار هیدروژن نابود
شدهاست.
> انفجار به دستگاههای کنترل حرارت در داخل رآکتور ۲ آسیب رساند و
رآکتور ۴ نیز آتش گرفت.
> میلههای سوخت مصرفی که در استخرهای سوخت واحدهای ۴-۱ ذخیره
شده بود در اثر کاهش سطح آب استخرها شروع به داغ شدن کرد.
۶ به دلیل ترس از نشت اشعه تا شعاع ۲۰ کیلومتری (۱۲ مایلی) نیروگاه از
سکنه خالی شد و کارگران نیروگاه که در معرض تابش اشعه قرار
داشتند» موقتاً از نیروگاه خارج شدند.
صفحه 6:
حادثههای اتمی فوکوشیما ۱
< مقامات ژاپنی پس از بررسی حادثه ابتدا میزان آن را سطح ۴ در مقیاس
بینالمللی هستهای (اینس) برآورد کردند
۶ اگرچه سازمانهای دیگر بینالمللی پیشبینی میکردند که سطح واقعی
بحران بالاتر از این باشد.
< ژاپن سطح بحران هستهای را ابتدا تا سطح ۵ و سپس تا ۷ بالا برد.
* فروش مواد خوراکی که در اين منطقه روییده بودنده ممنوع شد.
صفحه 7:
حادثه تری مایل آیلند
< بدترین حادثه اتمی آمریکا و نخسنین فاجعه
راکتورهای هسته ای دنیا
+ در 00 مارس 9729 میلادی در تری مایل
آیلند پنسیلوانیا اتفاق افتاد.
۶ در این حادثه بخشی از هسته اصلی واحد ۲ ذوب شد
که باعث نشت © میلیون کوری گاز پرتوزا به
بیرون از نیروگاه گردید..
* در پی اين حادثه حدود ۱۳۰۰۰۰۰ نفر از اهالی
منطقه خانههای خود را ترک کردند.
< پس از حادثه تری مایلی آیلند» ساخت نیروگاههای
هستهای برای مدتی در آمریکا متوقف شد.
صفحه 8:
حادثه تری مایل آیلند (پنسیلوانیا-بیست و هشتم مارس AVY
۶ نیروگاه مورد بحث از نوع رأکتور آب تحت فشار با قدرت ٩۰۰ مگاواتی است که
از یک سال پیش وارد خط شده بود.
۶ در ساعت چهار صبح. مدار اولیه آب خالی شد» یعنی دو شیر تغذیه یکی پس از
دیگری شکست.
چون چراغهای هشدار دهند
ساعت بعد متوجه شدند.
پشت صفحه سرویس پنهان شده بود. مسولان هشت
+ توربین خود به خود از حرکت باز ایستاد و دما و فشار در درون قلب نیروگاه
شروع به بالا رفتن کردند.
+ چند ثانیه بعد شیر فشار شکن, برای آزد کردن فشار اضافی باز شد. هنوز شش
ثانیه وقت لازم بود که دستههای کنترل پایین بیافتند تا رآکتور از حرکت باز ایستد.
تا این لحظهها همه چیز عادی بود. اما بد اقبالی هنگامی شروع شد که شیر فشار
شکن» پس از آزاد کردن فشار اضافیء بسته نشد. بطوری که آب توانست همچنان
روی حفاظ رآکتور بریزد.
صفحه 9:
حادثه تری مایل آیلند (پنسیلوانیا-بیست و هشتم مارس AVY
< بنابراین همان وضعیت از دست رفتن سرمایش به وقوع پیوست و طبیعتاً سیستم
سرمایش اضطراری به کار افتاد
< ساعت شش صبح رئیس قسمت گیج و مبهوت سر رسید و سریعاً شیر فشار شکن
را بست. اگر وی اینکار را نمیکرد» قلب رآکتور به تدریج ذوب میشد و فاجعه
واقعى رخ مىداد.
با اين وصف اوضاع آنقدرها هم تحت كنترل قرار نكرفت. اولاً قفل خودكار حفاظ
رآكتور كار نمىكرد.
در نيروكاه از قبل خبر داشتند كه مخزن تخليه آب بندى نیست. با وجود اين تعمير آن را
به بعد موكول كربده بودند.
گازهای گزنون و کریپتون از گازهای نادر پرتوزا با عمر کوتاه مدتهای مدید و
بدون شک از ساعت پنج صبح وارد هوای آزاد شده بودند و این در حالی است که
برنامه حفاظت از محیط بین ساعتهای هفت تا هشت صبح به اجرا گذاشته میشد.
۲
۳
صفحه 10:
< چرنوبیل بدترین حادثه اتمی غیرنظامی تاریخ
جهاناست
< در رآکتور شماره ۴ نیروگاه چرنوبیل اکراین
اتفاق افتاد
< در ©© آوريل 1903 روی داد.
صفحه 11:
حادثه اتمی چرنوبیل
“ حادثه زمانی آغاز شد که در ۱۰:۱۱ شب ۲۵ آوریل ۹۸۶ ۱نیروگاه
چرنوبیل دستور کاهش میزان قدرت رآکتور برای تست را دریافت نمود و
نیروگاه شروع به کاهش قدرت رآکتور شماره چهار تا ۳۰ درصد نمود.
+ متصدیان رآکتور برای انجام آزمایشی سیستم ایمنی رآکتور را غير فعال
کردند (کندکنندههای نوترون را از آن خارج کردند).
< نتیجه آن رآکتوری بدون کند کننده مناسب و از کنترل خارج شدن آن بود.
+ بدون توانایی در کنترل رآکتور» دمای آن به حدی رسید که بیشتر از
حرارت خروجی طرح ریزی شده بود.
صفحه 12:
حادثه اتمی چرنوبیل
۶ دو اشتباه واقعه مهلک چرنوبیل را رقم زد
< اولین اشتباه زمانی بود که کنترل کننده رآکتور به اشتباه و بر اثر عدم
تنظیم کردن میلههای جذب نوترون نیروی رآکتور را تا یک درصد کاهش
داد و راکتور بیش از پیش افت قدرت پیدا کرد.
۶ در اینجا بود که پرسنل دومین اشتباه خود را انجام دادند و تقریباً تمامی
میلههای کنترل را از داخل رآکتوربیرون کشیدند.
+ این همانند آن است که اتومبیلی در آن واحد هم گاز بدهد و هم ترمز بگیرد.در
این زمان و با وجود نبود میلههای کنترل کننده قدرت در داخل منطقه فعال
نیروی راکتور به ۷ درصد افزایش پیدا نمود.
صفحه 13:
حادثه اتمى چرنوبیل
۴ انفجار اولیه
+ در ۱:۲۴ صبح یک انفجار اولیه پوشش ۱۰۰۰ تنی بالای رآکتور را بلند و
راه را برای خروج مقدار زیادی بخار آب داغ هموار کرد. و اين مقدمهای
بود بر انفجار دوم ناشی از هیدروژن» که ممکن است حاصل ترکیب بخار
آب لولههای پاره شده و زیرکونیوم و یا حتی گرافیت هسته رآکتور بوده
باشد.
© انفجار دوم
< انفجار دوم سقف رآکتور را پاره کرد و ۲۵ درصد از تأسیسات هسته
رآکتور را از بين برد. گرافیت (کندکننده) سوزان و مواد داغ هسته که در
اثر انفجار بیرون ريخته بود» باعث ایجاد حدود ۳۰ آتش سوزی جدید شد؛
واين شامل سقف قیر اندود و قابل اشتعال واحد ۳ نیز میشد که مجاور واحد
۴ واقع شده بود.
صفحه 14:
حادثه اتمی چرنوبیل
< تعداد زیادی از کارکنان تأسیسات در عرض چند ساعت نشانههای
دریافت دبو اکتیو را نشان دادند. عده زیادی کارمند و آتش نشان
که بدون محافظ مشغول به کار بودنده بیشتر بخاطر شروع آتش سوزی
در سقف واحد ۳ بود که پیش بینیهای ایمنی را نادیده گرفتند. عده افرادی
که در بیمارستانها بستری شدند» تا ساعت ۶ صبح به ۱۰۸ و تا پایان روز
اول به ۱۳۲ نفر رسید. پس از انفجار ابتدا محیط اطراف تاسیسات به
امواج رادیواکتیو آلوده گشت و بعد به تدریج ابرهای آلوده به نواحی
دورتر سرکشیدند و بارش باران سبب شد که بخشهای وسیعی از اروپا به
مواد رادیواکنیو آلوده شود.
صفحه 15:
حادثه اتمى چرنوبیل
< در اثر انفجار در رآکتور بلوک چهار تاسیسات اتمی چرنوبیل» مواد
رادیواکتیو برای ساختن حدود ۱۰۰ بمب اتمی آزاد شدند. اگرچه در آن
سال مقامات اتحاد شوروی سابق در آن زمان» پخش هر گونه خبری را
در مورد اين فاجعه به شدت ممنوع ساختند اما در مقایسه جوامع بشری»
فاجعه چرنوبیل وحشتناکترین فاجعه تکنولوژیک انسانی در تمام تاریخ به
شمار میآید در اثر فاجعه چرنوبیل قریب به ۵ میلیون نفر آسیب دیدند»
حدود ۵ هزار مرکز مسکونی در < ت رو سیه سفید» اوکراین و
فدراسیون روسیه با ذرات رادیو اکتیو آلوده شدند. از میان آنهاء ۲۲۱۸
شهر و روستا با جمعیت حدود ۲/۴ میلیون نفر در محدوده اوکراین قرار
داشتند» فاجعه چرنوبیل جمعیت کشورهای مذکور را تحتالشعاع قرار
idl
صفحه 16:
۳
حادثه اتمی چرنوبیل
غیر از اوکراین» جمهوری روسیه سفید و فدراسیون روسیه» کشورهای فنلاند»
سوند» نروژء لهستان» بریتانیای کییر و برخی کشورهای دیگر نیز اثرات فاجعه
را احساس کردند.
عوامل اصلی فاجعه انجام آزمایش بدون فراهم بودن شرایط» سطح ناکافی ایمنی
در رآكتورء اشتباهات پرسنل اعلام شد.
عملیات امحاء نتایج فاجعه در نیروگاه چرنوبیل از تاریخ ۲۶ آوریل ۱۹۸۶
تحت ریاست کمیسیون دولتی شوروی آغاز شد.
این عملیات از نیمه دوم روز ۲۶ آوریل شروع شد و تا سال ۱۹۹۱ ادامه یافت.
در اولین گام یک منطقه انزوا در محدوده ۳۰ کیلومتری اطراف نیروگاه
چرنوبیل تعیین شد. از ۲۷ آوریل سال ۱۹۸۶ حکومت اوکراین ساکنین
شهر های پریپیتت و چرنوبیل» و روستاهای داخل منطقه ۳۰ کیلومتری (حدود
۰ هزار نفر) را به خارج اين محدوده انتقال داد.
صفحه 17:
حادثه اتمى چرنوبیل
“ ينهان كردن اطلاعات مربوط به فاجعه جرنوبيل باعث شكل گیری و
كسترش شايعات باور نكردنى ييرامون نتايج فاجعه شد.
< رياست شوروى از يذيرش همكارى بينالمللى براى انجام عمليات امحاء
نتایج فاجعه هستهای امتناع كرد.
> تنها در سال ۱۹۸۹ بود که حکومت شوروی از آژانس انرژی اتمی به
yates ازرياى 16 شتانبى عطليات اانحاء دز خوانت کمک گرد
۴ فاجعه چرنوبیل وضعیت تشعشع در محدودههای بسیاری از
کشورهای اروپایی را به شدت تغییر داد. در ماه میسال ۱۹۸۶ در تمامی
کشورهای نیمکره جنوبی» در اقیانوسهای آرام» اتلانتیک و منجمد شمالم
ملاحظه میشدند. با وجود گذشت سال ها از اين حادثه وحشتناک اما هنوز
اثاري از مواد راديو اكتيو و جهش هاي ژنتيكي در مردم منطقه مشاهده مي
ast
صفحه 18:
حادثه اتمی چرنوبیل
در اين ميان ميتوان به ناقص شدن نوزادان در دو دهه اخیر» از قبیل بی دست و پا
متولد شدن اشاره کرد.
مقیاس این فاجعه بسیار بیشتر از آن بود که مقامات دولتی آن را اعلام میکردند.از
راکتور شماره چهار فقط اتم سزیم و پلوتونیوم نبود که بیرون آمد بلکه دروخی
خطرناک تر از آن ها بود مقامات سابق شوروی آن را اعلام کردند.بر اساس
گزارش های اعلام شده مقامات شوروی میزان استاندارد تشعشعات اتمی که یک
انسان میتواند تحمل کند را در عدد پنج ضرب کرده بودند» که اين جرمی بسیار
بزرگ است.
از پانصد هزار نفری که با حادثه چرنوبیل مبارزه کردند» بیست هزار نفر مردهاند
و دویست هزار نفر هم رسماً از کار افتاده اعلام شدهاند.
کسانی هم زنده ماندند از بیماری ها و سرطان های مربوط به تشعشعات اتمی رنج
میبرند. بسیاری از مردم اکراین و حتی کشورهای همسایه به دلیل وجود ید
رادیواکتیو به سرطان تیروئید دچار شدند.
صفحه 19:
راکتور لوسنس
“ نیروگاه اتمی خاموش لوسنس ( به 4S (Lucens reactor:.
در لوسنس؛ و در سو فواز داشته ود یکت توزرگام جاموش بزده
که بصورت آزمایشی راه اندازی شده بود و ب بر اثر حادثه اتمی ۱۹۶۹
خاموش گردید.
< ساخت این نیروگاه که راکتور با آب به همراه سیستم خنک کننده
۱ بود از سال ۱۹۶۷ دریک غار به ارتفاع ۲۵ مترو وبه
قطر ۲۰ متر آغاز شد.
+ این نیروگاه ۳۰ مگاوات انر
مگاوات برق بود.
ی تولید میکرد که مولد ۸,۳
صفحه 20:
راکتور لوسنس
< قرار بود که اين نیروگاه تا آخر سال ۱۹۶۹ فعال باشد.
۶ اما در زمان استارت در ۲۱ ژانویه ۱۹۶۹ مشکلی در سیستم خنک کننده
بوجود آمده وهمین باعث ذر قسمتی از قلب راکتور
شده و نشتی حاصل از آن, آلودگی رادیواکتیو در حجم زیاد در محل را
موجب شد.
۲
این حادثه که به درجه ۴ از هفت (حادته چرنوبیل به عنوان درجه هفت
مشخص شدهاست) خطر رادیو اکتیو رسیده بود در رتبه بندی جهانی به
عنوان یکی از ده حادثه جدی در نوع خود (انرژی اتمی برای مصرف DE
نظامی) در دنيا شناخته شده, ه
۲
یچکدام از کارکنان این نیروگاه و نه حتی بومیان منطفه در معرض
تشعشعات این حادثه قرار نگرفتند و آزمایشات صورت گرفته از اطراف
منطفه مقدار رادیواکتیو موجود را در اندازههای استاندارد نشان داد.
صفحه 21:
راکتور لوسنس
* آزمایشهای انجام شده بر روی کارکنان اين نیروگاه در بیمارستان برن
هیچ اثری از وجود امواج ر نشان نداد اما محوطه غار بصورت
خطرناكى الو 5 را نشان میداد.
* این غار در سالهای بعد آلودهزدایی شد و در سال ۱۹۹۲ توسط بتن
بصورت نیمه بسته در آمد و آخرین زبالههای هستهای اين نیروگاه در
سپتامبر ۲۰۰۳ به مرکز نگهداری موقت ضایعات هستهای با رادیواکتیو
ضعیف ۷۷۲۳6۲۱۲96۳ منتقل شد. و راکتور اتمی اين نیروگاه نیز
پس از برطرف کردن آلودگی از حالت نصب خارج شده و قطعات آن
پیاده شد.
صفحه 22:
The INES) i) ust
(Scale
>
۲
مقیاس بین المللی رخداد هسته ای و
رادیولوژیکی» یک ابزار جهانی برای تبادل
اطلاعات مهم ایمنی رخدادهای هسته ای و
رادیولوژیکی بصورت شفاف و یکسان به عموم
مردم می باشد.
این مقیاس توسط یک گروه بین المللی
ازمتخصصيين أكه با اهمكارى آذ انس بين الفللى
انرژی اتمی ۱۸۸۴۸ و آژانس انرژی هسته ای»
سازمان همکاری وگسترش اقتصادی
d909 Jes 53 4b ods! (OECD/NEA)
تشکیل گردید طراحی شده است.
صفحه 23:
مقیاس اینس(۱۸۱25 ۲6
(Scale
۶ از آن زمان آژانس بین المللی انرژی اتمی با همکاری
0۸ و حمایت بیش از PS نماینده از OO
کشور عضو رسمی اینس که بحث و بررسى اين مقياس را
به عهده داشتند توسعه داده است.
> همچنانکه درک اطلاعات مربوط به زلزله و دما بدون
وجود مقیاس های ریشتر و سیلیسیوس دشوار می بود»
اینس نیز برای توضیح اهمیت رخداد های هسته ای و
رادیولوژیکی از درجه بندی عددی استفاده می نماید. اینس
برای هر رخداد مربوط به حمل و نقل» نگهداری و استفاده
از مواد پرتوزا و منابع پرتو به کار می رود صرفتظر از
اینکه رخداد در تأسیسات اتفاق افتاده باشد یا خیر. اینس
طیف وسیعی از فعالیت ها شامل کاربردهای صنعتی؛
پزشکی تأسیسات هسته ای و حقل و نقل مواد پرتوزا راء
همچنین چشمه یا بسته های مفقود یا دزدیده شده؛ و کشف
چشمه های بی سرپرست. مانند چشمه هایی که ندانسته به
ضایعات فلزی منتقل می شوند» را نیز شامل می شود.
صفحه 24:
The INES) a! okie ۶ وقتی یک دستگاه برای لهداف پزشکی (برای مثال
(Scale پرتوتشخیصی يا پرتودرمانی) مورد استفاده قرار
مى كيردء اينس براى درجه بندى رخدادهايى كه
منجر به يرتوكيرى واقعى كاركنان و مردم مى
شوند یا رخدادهایی که شامل افت كيفيت دستكاه يا
نقص در رعايت اصول ليمنى مى شوند مورد
استفاده قرار مى كيرد. در حال حاضر مقياس
اینس پی آمد واقعی با بالقوه پرتودهی بیماران
بعنوان بخشی از یک فرآیند پزشکی را پوشش
نمی دهد. اين مقیاس صرفاً برای استفاده در
كاربردهاى غير نظامی طرلحی شده و فقط مرتبط
با جنبه های ایمنی یک رخداد می باشد.
>
صفحه 25:
مقیاس انس(۱(/85 و۲ .۰ * رخدادها در هفت سطح دسته بندی می شوند: سطوح 110
(Scale 6" سوانع" و سطوح تا ۸" "حوادث" با در نظر
گرفتن سه حوزه تأثیر پذیری: مردم و محیط زیست؛
موانع و کنترل رادیولوژیکی و دفاع در عمق. مقیاس
بگونه ای طراحی شده است که به ازاء افزایش در هر
سطح مقیاس» شدت یک رخداد حدود ده برابر بزرگتر می
on شود. رخداد های بدون اهمیت ایمنی "انحراف" نامیده شده
و بعنوان "زیر مقیاس" یا سطح صفر دسته بندی می
شوند.
در حال حاضر 00 کشور در اینس مشارکت دارند و از
اين مقیاس برای انتقال اطلاعات مربوط به اهمیت ایمنی
در رخدادها به مطبوعات» مردم و جوامع فنی از طریق
يايكاه 5.363.010 الا -١ /الالالالانا استفاده می نمایند.
۲
صفحه 26:
|| ane
درحال بهره برداری
۰ مکاوات
Kernkr, 3
Dani
سوییس
صفحه 27:
رویدادهای نیروگاه گسکن
بر پایه مقیاس اینس_
صفحه 28:
نیروگاه هستهای موهلهبرگ
=
درحال بهره برداری
۵ مکاوات
BKW FMB Energie SA
صفحه 29:
درحال بهره برداری
صفحه 30:
نیروگاه هستهای لایباشتات
(1060)مکاوات
The northeast power
stations AG)
[| |
at 18
| * |
+
v:
صفحه 31:
انرژی هستهای در ایران
برنامه هستهای ایران که در سال ۱۳۲۹ و با
حمایت ايالات متحده اغاز شده بود در سال ۱۳۵۳
با تأسیس سازما اتمی ایران_و امضای
راودا ا ور که اتمی بوشهر شکل جدی به
خود گرفت. ابران, در سال ۰۱1۹۵۸ به عضویت
آژانس بینالمللی انرژی انمی(/.۱.۸.۶) درآمده
بود و در سال ۰۱۹۶۸
پیمان عدم تکثیر سلاحهای هستهای (۱.2۰۲) را
امضا كرده و دن ال ۰ آن را در
مجلس شوراى ملى به تصويب رساندهبود.
صفحه 32:
منابع تامین انرژی الکتریکی در بین سالهای 1۹۸۰تا ۲۰۳۰:
Figure 4. World Marketed Energy Use by Fuel
Type, 1980-2030
250 Quadrilion Btu
200
150
100
اسب _ | سسح ر,
ea
1980 1995 2004 2015 2030
Sources: History: Energy Information Administeation (EIA),
Intemational Energy Annual 2004 (May-July 2006), web ste
www.cia doe .هعامج Projections: EIA, System for the Analy-
sis of Global Energy Markets (2007).
صفحه 33:
رشد استفاده از انرژی هستهای در اواسط دهه ۱۹۸۰ به شدت کاهش يافته
است.
History of the Global Nuclear Power Industry
3
كاهش قيمت سوختهاى فسيلى و افزايش قيمت ساخت يك نيروكاه
فستةاق أز تمائل دولتها براق ساحت تیروگاه هتتهای به هنت نت
صفحه 34:
دلایل کاهش رویکرد استفاده از انرزی هسته ای
* در سی سال انتهایی قرن بیستم ترس از رخدادهای خطرناک هستهای
مانند فاجعه چرنوبیل در ۰۱1۹۸۶ مشکلات مربوط به دفع
بالههای هستهای» بیماریهای ناشی از تشعشم هستهای و... باعث به
وجود آمدن جنبشهایی برای مقابله با توسعه نیروگاههای هستهای شد و
این خود از دلایل کاهش توسعه نیروگاههای هستهای در بسیاری از
کشورها بود
صفحه 35:
استفاده از انرژٍی هسته ای
در جهان
استنشهکنده از ترژی هتهی. .. کشورهایی
اكه نيروكاه هستعاى دارند و باز درحال ساختن
اتيروكاه جديدى sh كشورهايى که اولين
انيروكاه مستهاى خود را
Sie كشورهاين كه در حال يررسئ
أ ساخت نيروكاء جديد هستتد. .. كشورهايى كه
در حال بررسى ساخت اولين رآكتور
هستند. . كشورهايى كه نبروگه درد اماب
أفكر ساخت نيروكاء جديدى نيستئد. .. تشائكر
كشورهايى است كه در فكر غيرفعال كردن
راتورهای خود هستند. . کشورهایی که تام
نيروكاههاى خود را غيرفعال
کردند. . کشورهایی که انرژی هستهای
ندرد و به فکر داشتن أن هم تا کتون
hes دون رتور
صفحه 36:
وذل6)يا انكه براى انبار شدن به انبار ضايعات ات
if ibys a
صفحه 37:
> شکافت هستهایی
۶ میتوان هسته یک «اتم» را با یک رز
کرد. اين همان شیوهای است که در مورد ای
۳۰ به کار میرود. در اینجا هستة یک اتم توسط یک نوترون به
دو بخش کوچکتر تقسیم میشود.
گداخت هستهای
۲
فرآیندی است که در آن 'رنيوم تركيب شده و
م میشوند. در اینجا میتوان با استفاده از دو اتم کوچکتر که
معمولاً هیدورژن با ایزوتوپهای هیدورژن (مانند دوتریوم و تریتیوم)
هستند» يك اتم بزرك مثل هليوم يا ایزوتوپهای آن را تشکیل داد. اين همان
شیوهای است که در خورشید و ستارگان برای تولید انرژی به کار میرود.
صفحه 38:
فناوری هستهای
< نيروكاه هسته ای
۴ سلاح هسته ای
* کاربردهای پزشکی
* کاربردهای صنعتی
* کاربردهای تجاری
> کاربردهای غذایی
> كاربردهاى داميزشكى
- كاربردهاى كشاورزى
صفحه 39:
کاربردهای پزشکی
* در حال حاضرء علاوه بر استفاده از روشهای تصویربرداری» درمان
بیماریهای سرطانی با ر ادیو دار و ها و بر نیز انجام میشود.
۶ به طور کلی» در پزشکی هستهای از مواد ر ای شناسایی و
تشخیص و درمان بیماریها در سطح سلولی و مولکولی استفاده میشود.
صفحه 40:
رابطه شاخههای فیزیک پزشکی با یکدیگر:
۳. روشهای ترکیبی همانند «درمان با هدایت تصویری؛
۴. فیزیک بهداشت و محافظت از پرتو؛ و نیز مباحثی از دزیمتری و رادیوبیولوژی.
صفحه 41:
نمایی از یک تصویر ترکیبی موسوم به 1/0 ۳۲ که از
فلور-۱۸ استفاده میکند.
صفحه 42:
کاربردهای صنعتی
۶ توانایی عبور پرتو گاما از سنگها به ما کمک میکند منابعی مانند نفت و
گاز را شناسایی کنیم.
< از مواد هستهای مانند سزیم ۱۳۷ برای شناسایی چگالی آسفالت» خاک و
بتن استفاده می کنیم.
* تکنیکهای هستهای همچنین برای شناسایی حوزههای آب زیر زمینی
هدایت آبهای سطحی و زیر زمینی» کشف و کنترل نشت و ایمنی سدها
مورد استفاده قرار میگیرد. در شیرین کردن آبهای شور نیز انرژی هسته
ای کاربرد دارد.
صفحه 43:
کاربردهای تجاری
,-۱ 6۲۴ که یک منبع
شده است. تر یوم و ثسفر به هنگام دود شروع به اعلام خطر میکنند و
مزیت این نوع حسگرها قابلیت دید در تاریکی است.
صفحه 44:
۳
کاربردهای کشاورزی
از پرتوزایی هستهای برای از بین بردن میکروبها ,بر :
قارچها استفاده میشود
سها باکتریها و
تکنیکهای هستهای در حوزة دامپزشکی موارد مصرفی چون تشخیص و
درمان بیماریهای دامی» تولید مثل دام تغذیة دام» اصلاح نژاد» بهداشت
و ایمن سازی محصولات دامی و خوراک دام دارد.
تشعشعات هستهای کاربردهای زیادی در کشاورزی دارد که مهمترین آنها
عبارئست از:
موتاسیون هستهای ژنها در کشاورزی
کنترل حشرات با تشعشعات هستهای
جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی با اشعه گاما
انبار کردن میوه ها
صفحه 45:
شکل ۳- ایکس پرتو نگاری صنعتی فلورسکوپی
(محفظه تیوب, بدنه دستگاه و میز کنترل)
صفحه 46:
شکل ۵- دستگاه 26۳۹۲ (محفظه تیوب, بدنه
دستگاه و میز کنترل)
صفحه 47:
پرتو گاما
< از تابشهای الکترو مغناطیسی و از جنس نور و اشعه ایکس هستند. اين
اشعه طول موجهایی کوتاهتر از طول موج نور و اشعه ایکس دارد و بر سلول
های بینایی اثر مخرب میگذارد. اشعه گاما مانند تابشهای دیگر
الکترومغناطیسی با سرعت نفوذ منتشر میشود. توانایی نفوذ اين اشعه خیلی
بیشتر از توانایی نفوذ پرتوی بتا و اشعه آلفاست. اشعه گاما به هنگام فروپاشی
هسته عناصر رادیو اکتیو به وجود میآید. هسته رادیو اکتیو وقتی اشعه گاما
تابش کند مقداری از انرژی خود را از دست میدهد ولی در ساختمان آن
تغییری به وجود نمیآید. هر چه هسته رادیو اکتیو اشعه گاما با طول موج كمتر
تابش کند انرژی تابشی آن بیشتر و توانایی نفوذ آن زیادثر میشود. مثلا اگر
هسته ای ۵ میلیون الکترونولت از دست بدهد» توانابی نفوذ اشعه آن به قدری
زیاد است که از ورقه آهن به ضخامت ۲/۵ سانتیمتر» آبی به عمق ۲۳ سانتیمتر
یا ورقه ای از سرب به قطر ۱۳ میلیمتر میتواند تنها جلو عبور نصف آن را
د. به اين ترتیب سرب بهترین وسیله برای جلوگیری از اشعه گاماست.
صفحه 48:
پرتو گاما
۲ یونش
+ اشعه گاما اشعه هنگام عبور از مواد با اتم های آن برخورد میکند و گاه بر اثر
این برخوردها ممکن است الکترونها از اتم هاى اين مواد جدا شوند و یون تولید
کنند. این فرایند را یونیزاسیون (یونش) گویند.
۶ گاما و سلامت
+ اشعه گاما هنگامی که از بدن بگذرد» در بافتها یونش میکنند. اشعه گاما اگر
بيش از اندازه به بدن بتابده ممکن است به سلول های بدن اسیب برساند. هميشه
اشعه گاما از طریق آبی که میآشامیم یا هوایی که تنفس میکنیم؛ به ما میرسد
اما چون مقدار آن بسیار ناچیز است» خطری برای ما ندارد.
صفحه 49:
LIS پرتو
۶ گاما در پزشکی و صنعت
< با اينكه اشعه گاما به میزان زیاد ممکن است برای بدن خطر ناک باشد» ولی گاه
فايده بسیار دارد. از اين اشعه میتوان برای درمان برخی بیماریهای سرطانی
و نارحتیهای پوستی استفاده کرد. درمان به وسیله اشعه گاما را رادیوتراپی
مینامند. در صنعت نیز از اشعه گاما که از رادیم و کبالت رادیواکتیو با قدرت
زياد تابش میشوند» برای پیدا کردن حفرههای ریز و شکستگیهای قطعات
فلزی استفاده میکنند. دانشمندان اشعه گاما را برای نگهداری مواد غذایی و
جوش دادن لاستیک نیز به کار بردهاند.
* از مهمترین کاربردهای دیگر پرتو گاما در پزشکی میتوان به استرد
تجهیزات پزشکی مانند سرنگ که قابل استریل شدن در دمای بالا نیستند» نام
برد.
صفحه 50:
صرب
آلومينيم
كاغذ
ذراث آلفا
ذرات بتا
صفحه 51:
Average Gamma Dose Rate in nSv/h
2013/12/21
صفحه 52:
رادن چیست؟ . * رادن یک گاز پرتوزای بی Sy بی بو» بدون
مزه و از نظر شیمیایی بی اثرمی باشد. و تنها با
استفاده از دستگاههای مخصوص اندازه گیری
رادن می توان وجود آن را تشخیص داد. گاز
رادن از تلاشی اورانیم طبیعی موجود در خاک »
آب و صخره ها بوجود می آید. رادن oad aul gi
نیز ذرات پرتو زای دیگری تولید می کند که
دختران رادن نامیده می شوند.
صفحه 53:
اثرات رادن بر سلامت
انسانها
+ رادن موجود در هوا از طریق تنفس وارد ریه انسانها می شود. سپس
رادن در ریه تلاشی می نماید و ذره آلفا انتشار میدهد. ذره آلفا دارای
جرم سنكين و بار الکتریکی دو برابر الکترون با علامت مثبت
است . ذره آلفا انتشار يافته در ریه» دارای انرژی است . که اين
انرژی باعث حرکت ذره در بافتهای ریه می شود؛ و بتدریج در
مسیر حرکت و برخورد با سلول بافتهای ریه یونسازی نموده» تا
زمانی که انرژی خود را کاملا از دست داده و متوقف شود. انرژی
ذره آلفا که توسط بافتها جذب می شود باعث آسیب به بافت و يا مرگ
آنها می شود. بنابراین در صورتیکه هوای تتفسی حاوی رادن بمقدار
زياد باشدء بافتهای ریه بتدریج آسیب می بینند. که در دراز مدت می
تواند باعث سرطانی شدن اینگونه بافتها شود.
< بر اساس تحقیقات بین المللی بعد از سيكارء رادن بعنوان مهمترین
عامل سرطان ریه شناخته شده است. بخصوص افراد سیگاری که
هوای داخل منازل آنهاء حاوی مقدار زیاد رادن باشد احتمال ابتلا آنها
به سرطان ريه به مراتب بالاتر از سایر افراد است. همچنین طبق
گزارش کمیته علمی اثرات پرتوهای اتمی سازمان ملل
(1977 ۱(۸1502۸8) بطور متوسط نیمی از پرتوگیری (معادل
دز موثر) سالانه مردم در مناطقی که از نظر پرتوزانی عادی هستند
ناشی از رادن و دختران آن است (2 Ayear/MSv
صفحه 54:
راههای ورود رادن به فضاهای بسته
Sob bate Sanne < رادن موجود در خاک بتدریج در
زیر ساختمان تجمع مینماید و فشار
آن بالا می رود و چون فشار هوا
در داخل ساختمان معمولا کمتر
فشار در داخل خاک است باعث می
شود که رادن موجود در خاک از
طریق کف و دیوارها به داخل
ساختمان منتقل شده و مقدار آن زیاد
شود
صفحه 55:
راههای ورود رادن به فضاهای بسته
شسود «بسا يع »ليع < وجود ترك در دیوارها » محلهای عبور شبکه
din wb anlar pot ۳ تاسیسات ساختمان و هرگونه منفذ و روزنه در
اتصالات و مصا لح ساختمان می تواند در عبور
رادن به داخل ساختمان مز ثر واقع شود.
رین مقدار رادن در زیرزمین و سپس در
بقات اولیه ساختمان وجود دارد. بطور
خلاصه راههای ورود رادن به داخل ساختمان
را میتوان به صورت زیر خلاصه کرد:
سا
Ha Skate
Hp
0 شکافها در کف ساختمان
©. 2 اتصالات ساختمانی
9 _ شکافها در دیوارها
_ درزها در اطراف لوله های سرویسهای
بهداشتی
6 فضاهای خالی داخل دیوارها
.O آبهای مصرفی در داخل حمام و آشپزخانه
rocks rows
تام
Flor its Flor dra 8 amps
>
صفحه 56:
۶ رادن در آب قابل حل می باشده و بخصوص
درآب چاه احتمال وجود آن بیشتر است .
معمولا در صد بسیار کمی از رادن موجود در
آب (00/00) درصد) رها شده و وارد هوا می
شود.
صفحه 57:
منابع انتقال رادن به جو (Outdoor)
< اورانیم طبیعی و رسوبات آن» در خاک پوسته زمین» سنگ
گرائیت و صخره ها در سراسر کره زمین موجود
ر مصالح ساختمانی نیز با غلظت
به بصورت زیر بیان کرد:
١ -) تال از خاک: (0© درصد رادن پخش شده در
اتمسفر از اين طریق بوجود می آید
۰ رادیوم 060 در اصل اورانیوم-006) موجود
در خاک و لایه های زمین باعث تولید رادن می شوند
بعنوان مثال در سنگ گرائیت بطور متوسط 8/4 PPM
آورانیوم وجود دارد.
تقال از آبهای زمینی
رادن تلشی از BG طلريين» اللقراق.
زغال سنگ و برخی صنایع بشری و غیره
صفحه 58:
روشهاي کاهش رادن در خانه ها
Pape sae preparations Flood wih
atc x agndsl~ ised
flor kg tong
wanda io 21
و ان یز
rove dubs
Use chanmer ond cid
roel ook
بستن وروديهاي اصلي رادن
بیشتر مجاري ومنافظ موجود در فونداسیون که
ممکن است رادن از آنجا به داخل ساختمان نفوذ
کند کوچك و ناپیدا هستند اگر چه بعضي از آنها
ممکن است بزرگ و قابل دیدن باشند. این مجاري
بايد به طریق مناسب و مقتضي بسته شوند.
بكارگيري سیستم لوله هاي خروج گاز (Vent)
و هواکش (6۵0) که مي تواند رادن را از محیط
داخل به خارج هدایت کند.
۰ بكارگيري روش مکش Soil) HA
0 ): با ایجاد مکش از طریق لوله هاي
زیر ساختمان رادن تجمع يافته به
هواي آزاد منتقل می گردد.
تعبیه شده
صفحه 59:
روشهاي کاهش رادن در خانه ها
الم م md
ا ايجاد فشار مثبت در خانه
* اين روش با به كاركيري يك فن به منظور
ايجاد يك جريان هوا به داخل زير زمين و
قا از طبقات فوقاني یا از خارج
انجام مي كيرد.
< تهويه هوا به طور طبيعي: باز كردن ينجره
ها » درها و تعبیه مجاري خروج هوا
(Vent) 52 طبقات تحتاني
۰ _ استفاده از یک چاهک فاضلاب کوچک
(5۱1۳0۵) در زیر ساختمان و اتصال آن به
یک لوله همراه با مکش هوا به خارج توسط
یک هواکش با قدرت کم
۰ رنگ آمیزی دیوارها با استفاده از
رنگهای غیر قابل نفوذ
صفحه 60:
پرتو فرابنفش
> (به انگلیسی: 6۳3۷10166ال) یا به اختصار ۱0۷ دامنه موجی است در
گستره امواج الکترومغناطیسی با دامنه طول موجی کوتاه تر از نور مرئی»
ولی بلند تر از پرتو .
< از پرتو فرابنفش برای ضد عفونی آب» موادخوراکی؛ تجهیزات پزشکی و
لوازم صنعتی و غیره میتوان استفاده نمود.
۶ اين تابش را میتوان بر حسب میزان نفوذء به زیر گروههای زیر تقسیم بندی
کرد:
* ۱۷ -نزدیکفرلبنفشبا طولموج ۲۰۰ - ۴۰۰ 1((ظاهراً كم خطر
۴ -/۷۱۷ (دارایریسکب-ثرولیخطرناک)
vee us) (XUV)-)nm )Extreme UV &: XUV or ۲
و مخرببرلیساهتیمحیط زیست)
صفحه 61:
کاربردهای پرتو فرابنفش
۴ نورهاى سياه
< نور سياه به لاميى اطلاق مىكردد كه قادر است با تابش امواج بلند
فرابنفش که به صورت مرنی به سختی دیده میشوند» با نوعی تابش شبه
قلور سنتی بهعنوان یک علامت ضد تقلب» بر روی اسنادی حساس به
طول موجی خاص» چون کارتهای اعتباری» گذرنامه و گواهینامه
رانندگی و غیره بکار گرفته شود.
+ امروزه گذرنامهها و اسکناسهای اغلب کشورهاء» آغشته به مرکبهای
حساس به ۷( و بعضاً مجهز به نوارهای امنیتی اندع 560510۷ ۱0۷
threads .
صفحه 62:
کاربردهای پرتو فرابنفش
< لامپهای فلورسنت
۶ لامپهای فلور سنت قادرند که با یونیزه نمودن بخار جیوه» پرتو فرابنفش
تولید کنند. لایهای فسفری در داخل تیوپ همراه با جذب تابش فرا بنفش
است که آنرا تبدیل به نور مرتی مینماید.
< ستاره شناسی
۶ در دانش ستارهشناسی اجرام بسیار حجیم» قاعدتاً قادر به صدور تابش
عظیمی از امواج فرابنفش به اطرافند. همچنانکه ذکر گردید» لایه اوزون
بخش قابل توجهی از اين نوع امواج که میبایستی توسط تلسکوپهای
مستقر روی زمین دریافت گردند. جذب خواهد کرد. بنابراین هر
مشاهدهای در اين زمینه باید خارج ازجو کره زمین محقق شود.
صفحه 63:
کاربردهای پرتو فرابنفش
* کنترل حشرات.
۶ تلههای فرا بنفش جهت از بین بردن حشرات پرنده ریز جثه که شبانه میل به
نزدیکی تابش ۷ دارند.
۶ فیزیوتراپی
< به دلیل خاصیت ضد عفونی کننده و همچنین تحریک زایش پوستی بعضی از
انواع فرابنفش(/۷())در فیزیوتراپی جهت درمان بیماران استفاده میشود.
۶ این نوع امواج در دو دست کلی لامپهای سرد و لامپهای گرم تفسیم
میگردند.
> عفونتهای پوستی» جوانسازی پوست. زخمهای بستر» پسوریازیس و بسیاری
از بیماریهای دیگر در این سیستم درمانی قرار میگيرند.
* در بعضی از موارد جهت تسریع در رسوب کلسیم در استخوانها از اين سیستم
استفاده میگردد.
صفحه 64:
پرتو فرابنفش
بازتایش پرتو فربنفش از سطح زمین؛ آب» شن
و ماسه زیاد است ولی از سطح چمن کم است.
بیشترین خطر از دو ساعت قبل از ظهر تا دو
ساعت بعد از ظهر است.
آسیب های چشمی, انواع سرطان پوست؛
خالهای پوستی» سوختگی پوست» چروک های
پوستی از عوارض پرتوی فرابنفش است.
کودکان زیر یکسال در معرض تابش مستقیم
خورشید قرار نگیرند
محل های بازی کودکان زیر سایه قرار گیرد.
پوشش مناسب کرم با 15 <5۳۳ Sue
آفتابی مناسب لازم است.
صفحه 65:
>
شاخص فرابنفش
بخشی از پرتوهای فرابنفش نور خورشید از جو زمین عبور میکند و به
سطح زمین میرسد. اين پرتوها از یک سو برای پوست و چشم خطرناک
است و میتواند سبب آسیبهای جدی به این اعضا گردد و از سوی دیگر
به تشکیل ویتامین د در بدن کمک میکند و لذا در سلامت انسان نقشی
موثر دارد. چند سال است که در بسیاری از کشورها بهمنظور اطلاع
رسانی ساده در مورد میزان خطرات پرتوهای فرابنفش به مردم از
شاخص فرابتفش ((|/۷() استفاده میشود. لیکن عدهای از دانشمندان بر
این عقیدهاند که محدود کردن پرتوگیری مردم از نور خورشید سبب
کاهش تشکیل ویتامین د در بدن آنان میگردد
صفحه 66:
>
شاخص فرابنفش
بخشی از پرتوهای فرابنفش نور خورشید از جو زمین عبور میکند و به
سطح زمین میرسد. اين پرتوها از یک سو برای پوست و چشم خطرناک
است و میتواند سبب آسیبهای جدی به این اعضا گردد و از سوی دیگر
به تشکیل ویتامین د در بدن کمک میکند و لذا در سلامت انسان نقشی
موثر دارد. چند سال است که در بسیاری از کشورها بهمنظور اطلاع
رسانی ساده در مورد میزان خطرات پرتوهای فرابنفش به مردم از
شاخص فرابتفش ((|/۷() استفاده میشود. لیکن عدهای از دانشمندان بر
این عقیدهاند که محدود کردن پرتوگیری مردم از نور خورشید سبب
کاهش تشکیل ویتامین د در بدن آنان میگردد
صفحه 67:
شاخص فرابنفش
* شاخص جهاني تابش پرتو فرابنفش (۱(۷) خورشید (۰)0(۷/۱ كميتي بدون
واحد است که حداکثر شدت پرتو /الا نور خورشيد را كه در طول يك
روز خاص روى سطح زمين دريافت ميشودء توصيف ميكند. كميت
مزبور در سال ©©©0 توسط سازمان جهانی بهداشت 3(WHO)
برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) و سازمان جهانى
هواشناسی (۷۷/0) و کمیسیون بین المللی حفاظت در برابر پرتوهای
غير يونساز (1995 100188) معرفى شد. ايده اوليه» معيار واحدي
براي نظارت بر تغييرات تابش يرتو /الابه سطح زمين به دلايل مختلف
از جمله؛ لايه ازون بود. ا/الاء با حداكثر يرتوكيري موثر روزانه
ارتباط دارد و آفتاب سوختگي به عنوان شاخص تأثیر پرتوي ۱0۷ است.
آفتاب سوختگي يك اثر شدید پوستي است و با آسيبهاي مزمن پوستي در
اثر نور خورشید مانند سرطان و پیر شدن يوست ارتباط تنگاتنگ دارد.
صفحه 68:
شاخص فرابنفش
+ آستانه 0 و بالاتر ۱۷/۱ برای ارایه توصیههای حفاظتی در برابر نور خورشید
مجددا تایید میشود. حفاظت در برابر نورخورشید و ضمنا توصیههای حفاظتی باید
براي افرادي که پوست آنها به سادگي در برابر نور خورشید میسوزد و یا کساني
كه قصد ماندن زیر نور خورشید براي مدت طولاني را دارند در 1 ۷۱( و0 نیز
ارایه شود. پیشنهاد شده است که تحقیق اساسی براي بدست آوردن سطح آستانه با
در نظر گرفتن مشکل کمبود ویتامین 0] و آسیب پوستي صورت گیرد.
بط توصیه میشود که وقتي UV بالاي عدد © است يك بيغام ساده حفاظت در
برابر تورخورشید ارسال شود. تصدیق شدهاست که در 8 LL UV دادن
ر فضای باژ در ساعات ظهر اجتناب کنید! از پیدا کردن
سایه برای قرار گرفتن در آن اطمینان حاصل کنید! استفاده از باس آستین بلند و
پوشیده» کلاه و کرم ضد آفتاب الزامی است!" به افرادی که در نواحی زندگی
میکنند که |۱(۷ در بیشتر ساعات روز بالا یا خیلی بالاست» کار دشواري است.
صفحه 69:
تابش آنتهای 15 3] تلفن همراه در ايران
صفحه 70:
وضعیت تابش آنتهای ۲5 8] تلفن همراه در ایران
با فاصله گرفتن از آنتن به علت پخش شدن موج در
فضا شدت پرتو به سرعت کاهش مییابد. به نحوی
که خانهها ومردم در میدانهای بسیار ضعیف قرار
مى كيرند.
صفحه 71:
وضعیت تابش آنتهای 15 2] تلفن همراه در ایران
در ایران, انجام ارتباطات رادیویی بین گوشیهای
تلفن همراه و آنتن 85 , با استفاده از پرتوهای
الکتر ومغناطیسی در محدوده های فر کانس ٩۰۰
و۱۸۰۰ مکاهرتز (میلیون هرتز) صورت میگیرد.
صفحه 72:
وضعیت تابش آنتهای 15 8] تلفن همراه در ایران
آثرات پرتوهای زادیویی و مایکروویو بر انسان با تاثیرات
پرتوهای یونساز نظیر ایکس و کاما بسیار متفاوت است.
برخورد پرتوهای زادیویی به ماده سبب ميشود که
مولکولهای ماده نوسان کنند و در نتیجه گرم شوند. به
همین دلیل اين پرتوها میتوانند بر بدن انسان تاثیر بگذارند.
این پرتوها در شدت های زیاد میتوانند باعث آسیب دیدن
چشمهاء سوختن پوست, احساس گرما در بدن و ... شوند.
صفحه 73:
صفحه 74:
i i
“ممصي ابو ين -
میت پگ اي مت فاد رابهس ی
صفحه 75:
صفحه 76:
حفاظت دربرابر پرتوگیری خارجی
“ رتو گیری خارجی عبارت است از پرتو گیری سلول ها و بافت ها از
منابع پرتو که در خارج از بدن قرار دارند.
۶ برای حفاظت افراد در برابر پرتوگیری خارجی موارد زیر به کار گرفته
مشود :
+ به حداقل رساندن زمان پرتوگیری ( عامل زمان)
< به حداکثر رساندن فاصله از منبع پرتو (عامل فاصله)
< ایجاد حفاظ در مقابل منبع پرتو (عامل حفاظ
صفحه 77:
حفاظت دربرابر پرتوگیری خارجی
عامل زمان : دز دریافتی ناشی از پرتوگیری خارجی متناسب با زمان حضور در میدان پرتو
می باشد. جهت محاسبه دز کل دریافتی میتوان از رابطه زیر استفاده نمود :
دز كل > زمان پرتو گیری * آهنگ دز
عامل فاصله : پرتوهایی که از یک چشمه پرتو زا انتشار می یابند همراه با افزایش فاصله از
چشمه واگرا می شوند که اين واگرایی باعث کاهش موثر آهنگ دز چشمه در فواصل دور می
شود. بطوری که با افزایش فاصله از چشمه ۰ آهنگ دز متناسب با عکس مجذور فاصله کاهش
می یابد. چنانچه آهنگ دز یک چشمه نقطه ای پرتوزا در فاصله برابر باشد می توان آهنگ
دز را در فاصله _ با استفاده از رابطه زیر محاسبه نمود :
مثال : اگر آهنگ دز معادل در فاصله ) متری از یک چشمه نقطه ای گاما ۰ POO
میکروسیورت در ساعت باشد آهنگ دز معادل این چشمه در فاصله 0 متری 400
میکروسیورت در ساعت می باشد.
همانطور که مشاهده شد با دوبرابر کردن فاصله میزان پرتو گیری *) برابر کاهش می یابد .
صفحه 78:
محاسبه آهنگ پرتودهی با استفاده از فاکتور گاما
> طبق تعریف آهنگ دز معادل یک چشمه نقطه ای گاما با پرتو زایی ) گیگا بکرل در فاصله
یک متری را گسیل ویژه پرتو گاما و یا فاکتور گاما می نامند و یکای آن می باشد . برای مثال
فاکتور گاما برای چشمه ایریدیوم-(66 برابر 0.18) است یعنی اینکه آهنگ دز معادل یک
چشمه نقطه ای ایریدیوم با پرتوزایی یک گیگا بکرل (680)) در فاصله 0 متری» 0.45
میلی سیورت بر ساعت می باشد .
صفحه 79:
محاسبه آهنگ پرتودهی با استفاده از فاکتور گاما
با استفاده از فاکتور گامای چشمه های نقطه ای ۰ میتوان آهنگ پرتودهی آنها را در فواصل
مختلف از رابطه زیر محاسبه نمود :
۸ پرتوزلییچشمه و ۵ فاصله از چشمه لست جدولزیر مقادیر فشاکتور گاما را ببرلی
برخیچشماه ظ نشانمیدهد.
مثال : آهنگ دز معادل در فاصله 6 متری از یک چشمه نقطه ای ایریدیوم 69 با پرتوزایی
00 گیگا بکرل چند میلی سیورت بر ساعت است :
X=0.13*400/25=2.08 mSv/h
تكنسيم - 66 . سزیم- 09 كبالت -00© 2 ايريديوم -©©0 چشمه
oo 0.964 0.084 (
صفحه 80:
عامل حفاظ
۶ الف - حفاظ گذاری در برابر پرتوهای آلفا: پرتوهای آلفا پس از طی
مسافت چند سانتیمتر در هوا » يا عبور از یک ورقه کاغذ یا لباس يا لايه
خارجى يوست » در اثر برخوردهایی که با اتمها و مولکولهای ماده در
مسير حرکتشان انجام میدهند انرژی خود را کاملا از دست داده و متوقف
ميشوند. بنابراین چنانچه چشمه مولد پرتو آلفا در خارج از بدن قرار داشته
باشد پرتوهای آن آسیبی به بافت بدن نمیرساند و از نظر پرتوگیری
خارجی حائز اهمیت نیستند. در صورتیکه ماده آلفازا بلعیده شود و یا از
oly تنفس وارد بدن شود باعث پرتو گیری داخلی ميشود.
صفحه 81:
عامل حفاظ
۶ ب - حفاظ گذاری در برابر پرتوهای بتا: با توجه به اينکه پرتوهای بتا
در برخورد با عناصر سنگین انرژی زیادی از دست میدهند و ضمنا هر
چه حفاظ از عناصر سنگین تری تشکیل شده باشد احتمال تولید فوتونهای
ایکس ترمزی بیشتر می باشد پس مناسبترین حفاظ در برابر پرتوهای بتا
از دو لایه زیر تشکیل می شود :
< لایه اول از ماده ای با عدد اتمی کوچک ( مانند پلاستیک) و لایه دوم
متشکل از ماده ای با عدد اتمی بزرگ ( مانند سرب)
صفحه 82:
۲
۳
۲
عامل حفاظ
ج - حفاظ گذاری در برابر پرتوهای ایکس و گاما:
پرتوهای ایکس و گاما دارای قدرت نفوذ زیادی در ماده می باشند. اين
پرتوها هنگام عبور از ماده ایجاد یونسازی نموده و نهایتا یا جذب ماده می
شوند و یا انرژی آنها کاهش می یابند. یکی از روشهای توصیف قدرت نفوذ
این پرتوها تخمین ضخامت حفاظ در برابر آنها می باشد.
لایه نیمه کنند(,]/۲/۷) ضخامتی از ماده است که اگر در مسیر پرتو ایکس
و گاما قرار گیرد شدت پرتو را به نصف مقدار اولیه کاهش می دهد .
درصورتبکه از دو لایه نیمه کننده متوالی در مسیر پرتو استفاده شود شدت
پرتو به یک چهارم کاهش می یابد.
اگر شدت اولیه پرتو باشد و بخواهیم شدت پرتو پس از عبور از 0 لايه
نیمه کننده به مقدار ] کاهش یابد » در این صورت رابطه زیر برقرار می
باشد :
صفحه 83:
عامل حفاظ
ay > یکدهم کننده(7۲۷/1) ضخامتی از ماده است که اگر در مسیر پرتو
ایکس و یا گاما قرار گیرد شدت پرتو را به یک دهم مقدار اولیه کاهش
می دهد :
< جدول زیر مقادیر لایه های نیمه کننده و یکدهم کننده برخی مواد مناسب
برای حفاظ پرتوهای ایکس و گاما برای ماده رادیو اکنیو سزیم 92 و
کبالت 000 و ایریدیوم OG آورده شده است . (بر حسب سانتی متر)
أسيمان
TVL
99
909
1
HVL
9
9
68
آهن
TVL
oe
or
eo
HVL
19
8.0
ao
سرب
TVL
99
FO
19
HVL
0.68
0.0
0906©
منبع يرتو
سزیم 96
OO als
ایریدیوم
qe
صفحه 84:
< مثال : آهنگ دز معادل در فاصله 0 متری از یک چشمه ایریدیوم 19 برابر
00 میکروسیورت در ساعت می باشد . در صورتیکه بخواهیم
آهنگ دز معادل در اين فاصله به ) میکروسیورت در ساعت کاهش یابد :
< الف - چند لایه یکدهم کننده مورد نیاز می باشد؟
* ۳25 ۵ 100000/121065 ۵6
< ب - در صورتیکه بخواهیم در این حفاظ گذاری از سرب استفاده کنیم »
ضخامت حفاظ سربی را محاسبه نمایید .
۶ با استفاده از جدول بالا خواهیم داشت :
* (ضخامت حفاظ سربی مورد نیاز ) 0.6 سانتیمتر 6۳0.9
< ج - در صورتی که بخواهیم از سیمان استفاده کنیم خواهیم داشت:
PD > سانتی متر < 6*00
صفحه 85:
< د - حفاظ گذاری در برابر پرتوهای نوترونی : نوترون ها دارای بار
الکتریکی نیستند و در برخورد با مواد به راحتی انرژی خود را از دست
۶ با توجه به نحوه حرکت ذرات نوترون و پاره ای مسایل دیگر ( که در اين
جزوه - با توجه به نوع ماده رادیو اکنیو بکار رفته در پتروشیمی لاله -
به آنها اشاره نشده است ) فقط این نکته ذکر میشود که حفاظ چشمه های
نوترونی از دولایه تشکیل میشود : لایه اول از مواد هیدروژن دار مانند
آب» پارافین و لایه دوم از مواد سنگین مانند سرب.
صفحه 86:
حمل و نقل ايمن مواد يرتوزا
در سال |6©©)) آزانس بين المللى انرزى اتمى IAEA اولین مقررات حمل و نقل ايمن
مواد برتوزا را منتشر كرد.
بر اين اساس در ايران نيز ضوابط ترابرى ايمن مواد يرتوزا بر اساس آخرين مقررات
سال 000006 تدوین شده است. شامل:
13 طراحی و ساخت و آزمایش بسته ها
برجسب مناسب
2 محدودیت آهنگ دز
الزامات برقراری برنامه های حفاظت در برابر پرتو و آموزشهای لازم
صفحه 87:
حمل و نقل ايمن مواد يرتوزا
> بسته هاى مستثنى
* اين بسته ها جهت حمل مقدار بسيار كمى از مواد يرتوزا بكار مى روند.
< حمل راديوداروهاء جشمه هاى كاليبراسيون»
* اين بسته ها از رعايت بخشهايى از الزامات ضوابط ترابرى ايمن مواد يرتوزا
معافند
الصاق برجسب روى آنها ضرورى نيست اما بايد شماره سازمان ملل را داشته باشند.
آهنگ دز معادل سطح آنها كمتر از © ميكروسيورت بر ساعت باشد.
صفحه 88:
حمل 3 نقل ايمن مواد پرتوزا
* بسته های صنعتی
* این بسته ها کانتینرهای اساسی هستند که برای مواد خاص با پرتوزایی کم 15۸
يا اخسبام با ist gat SCO, gates gS
* عموما محتویات بسته ها شامل سنگ معدن اورانیوم طبیعی یا ماده دیگری نظیر
رادیونوکلئیدهای طبیعی یا مواد پسمان شده با پرتوزایی کم می باشند.
* استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی برای جابجایی اين بسته ها ممنوع بوده و
برای اين منظور منحصر می بایست از روش حمل اختصاصی استفاده نمود
صفحه 89:
حمل ونقل ايمن مواد پرتوزا
Ag scl aby”
> اين بسته ها براى حمل مواد يرتوزا با سطح متوسطهء رادیوایزوتوپهای پزشکی
استفاده:مى شبوئد.
* اين بسته ها طورى طراحى شده اند كه در اثر بروز حوادث جزئى مستحكم باقى
بمائند.
Baal Gl jue” دز در سطح اين بسته ها بايد حداكثر © ميلى سيورت بر ساعت
باشد.
< برای حمل این بسته ها از هواپیما استفاده می شود.
صفحه 90:
حمل و نقل ايمن مواد يرتوزا
۶ بسته هاى نوع 8
* اين بسته ها خيلى محكم هستند و عموما براى حمل جشمه ها يا ديكر مواد با
ايى بالا استفاده مى شوند.
اين بسته ها از سايزهاى بزرك براى حمل سوخته هسته اى تابش ديده و
كاتينرهاى كوجك براى حمل جشمه هاى راديوكرافى صنعتى استفاده مى شوند
* اين بسته ها طورى طراحى شده اند كه در برابر حوادث بسیار شدید» مستحكم
باشند.
۶ میزان آهنگ دز در سطح اين بسته ها باید حداکثر 0 میلی سیورت در ساعت
باشند.
* این بسته ها غالبا از طریق خطوط راه آهن حمل می شوند.
صفحه 91:
حمل و نقل ايمن مواد يرتوزا
“ بسته هاى نوع 601
* اين بسته ها خيلى محكم هستند و بوسيله آنها مى توان موادى با يرتوزايى بالا
نظير مواد قابل شكافت را حمل كرد.
* اين بسته ها طورى طراحى شده اند كه در برابر حوادث بسيار شديد» مستحكم
باشند. حتى در حوادث هوايى نيز بايد از خود مقاومت نشان دهند.
Saal دز در سطح اين بسته ها بايد حداكثر © ميلى سيورت در ساعت
باشند.
* اين بسته ها غالبا از طریق خطوط راه آهن حمل می شوند.
صفحه 92:
حمل و نقل ايمن مواد يرتوزا
آزمونهاى اصلى براى اكثر بسته ها:
2 پاشش آ سازی تأثیر بارش آب با آهنگ 6 سانتیمتر بر سساعت به منت يك ساعت
7 انباشتن: شبیه سازی به وسیله تحت فشار قرار دادن بسته تا 5 برابر وزن بسته
سقوط آزاد: شبیه سازی عدم ثابت بودن بسته در وسیله حمل به وسیله پرتاب بسته از فاصله
0 متری (حداقل ارتفاع برای بسته های بالای 60000000 کیلوگرم)
2 نفود: شبیه سازی تأثیر نفوذ انداختن یک میل استیل © کیلویی از فاصله 1) متری بر روی بسته
آزمونهای نوع 8 برای شرایط حادثه ای
7" مکانیکی: انداختن بسته از فاصله 2 متری بر روی سطح و انداختن بسته بر روی میله استیلی
که در روی زمین قرار گرفته از فاصله 4 متری
7" حرارتی: غوطه وری در آتش OD le دقیقه در دمای 620000 درجه سانتیگراد
7 آب: غوطه وری در عمق 18 متری زیر آب به مدت 60 ساعت
صفحه 93:
برچسب زدن روی بسته ها
صفحه 94:
برچسب زدن روی بسته ها
روی تعام بسته ها (بجز بسته های مستگنی) باید برچسب زده شود که حداقل شامل دو
برچسب در کناره های بسته است.
تمام بسته ها باید شماره |[ مختص مواد درون آن را دارا باشد.
اين برچسبها به گونه ای میزان آهنگ دز در سطح بسته و در فاصله متری از سطح
بسته را نشان می دهد.
صفحه 95:
اخص حمل 11
این عدد با حداکثر آهنگ دز در فاصله 0 متری از سطح بسته رابطه دارد. از اين
شاخص برای تصمیم در مورد تعداد بسته های مجاز در یک وسیله نقلیه و مقدار فاصا
ای که باید از نواحی تردد داشته باشند. استفاده می شود.
پلاکارد وسیله
3 وسيل جاده ای که حامل بسته هایی با برچسب های پرتوزا هستند بایستی در طرفین وسیل
نقليه بلاكارد داشته باشند و در بشت ماشين علامت سه يره و شماره ملی و 7 61۵55 جهت
انشان دادن اين وسيله نقليه در حالم حمل ماده يرتوزا مى باشدء نيز بايد نصب كردد.
صفحه 96:
