اختلال زبان و گفتار

اختلال زبان و گفتار

اسلاید 1: اختلال زبان و گفتار

اسلاید 2: فهرستبخش اول : ارائه آناتومی مغز و نواحی تکلم ، آفازیابخش دوم : تعاریف و اصطلاحات ، طبقه بندی اختلال زبانبخش سوم : تشریح انواع اختلال گفتاربخش چهارم : راه های درمان اختلال گفتار

اسلاید 3: بخش اول ارائه آناتومی مغز و نواحی تکلم

اسلاید 4: ساختمان زبانزبان عبارت از یك توده عضلانی است كه قاعده آن متصل و كناره های آن آزاد است و به اعتبار دستجات مختلف عضلانی كه در ساختمان آن به كار رفته است دارای تحرك فوق العاده ای است. بنا بر این زبان از نظر توصیف ظاهری دارای یك سطح فوقانی ، یك سطح تحتانی و دو كناره طرفی است.

اسلاید 5: بخش ورنیکه(speech understanding)ناحیه بروکا(speech formation)مراکز تکلم در مغز

اسلاید 6: بروکا و ورنیکهمنطقه بروكا بر روي كرتكس حركتي، در قسمت پاييني شيار مغزي قرار گرفته است. منطقه ورنيكه در قسمت عقبي چين خوردگي بالاي ناحيه گيجگاهي، در منطقه چين خوردگي مغز قرار دارد و به سطح بالايي ناحيه گيجگاهي گسترش يافته است. منطقه ورنيكه، بوسيله يكسري رشته هاي قوس مانند، به منطقه بروكا متصل شده است.عملكرد منطقه ورنيكه اين است كه به فرد كمك مي كند كه بتواند الگوهاي كلامي را شناسايي كند.

اسلاید 7: الگوهاي كلامي شناسايي شده، به منطقه بروكا ارسال مي گردند . در منطقه بروكا، الگوهاي حركتي مناسب، براي عضله هاي حركتي مناسب، براي عضله هاي گفتاري ارسال مي گردند. منطقه بروكا اطلاعات دريافت شده توسط ورنيكه را پردازش كرده و آن ها را به الگوهاي كوچكتر و هماهنگ براي تلفظ تبديل مي كند و سپس، اين الگوها را به كرتكس حركتي مي فرستد كه باعث ايجاد حركت هاي مناسب و هماهنگ در لب ها، زبان و حنجره مي گردد و زمينه را براي توليد گفتار فراهم مي كند. به اين ترتيب فرد مي تواند جملات معني داري را به زبان بياورد.بروکا و ورنیکه

اسلاید 8:

اسلاید 9: MRI مغز1. مغز در هنگام دیدن واژه ها2. مغز در هنگام شنیدن واژه ها

اسلاید 10: 3. مغز در هنگام تلفظ واژه ها؛ به نظر می رسد قشر حرکتی یا motor cortex فعال است.4. مغز در هنگام تولید زبان؛ هر دو بخش ورنیک و بروکا فعال است.MRI مغز

اسلاید 11: بخش دومتعاریف و اصطلاحات زبان طبقه بندی اختلال زبان

اسلاید 12: گفتار و زبانتعریف گفتاربه معنای تولید شفاهی کلمات در یک زبان معین می باشد البته تنها زمانی که اصوات بتوانند کلمات معناداری را تولید کنند به گفتار تبدیل می شوند

اسلاید 13: 4 فرآیند تولید گفتارعبارت است از : تنفس : که نیروی تولید صوت را به وجود می آورد صوتی سازی : عبارت است از تولید صوت بر اساس لرزش تارهای صوتی طنین : حاصل صوتی است که از مسیر سر و گردن گوینده می گذرد و ویژگی منحصر به فرد صدای گوینده را مشخص می کند تلفظ : عبارت از حرکت دهان و زبان است و صوت را تبدیل به آواهایی می کند که گفتار را به وجود می آورد

اسلاید 14: فرآیند تولید گفتارنخست یک فکر در مغز به وجود می آید و پس از تبدیل به نمادها به نواحی تنفسی مخصوص طنین و آوا فرستاده می شود سپس هوا به ناحیه دهان باز می گردد و به وسیله حرکت های زبان و گذار از دندان ها و لب ها تغییر شکل می دهد .مجموعه این فرآیند به ایجاد اصوات ، کلمات و جملات یک زبان خاص ( تلفظ ) می انجامد و فکر که در طی این مراحل به صورت کلمات درآمده است به وسیله شنونده دریافت می شود .

اسلاید 15: نظریه های رشد زباندیدگاه رفتارگرایی ( اسکینر )* زبان را کاملآ ناشی از تآثیرات محیطی می داند .* زبان از طریق شرطی سازی کنشگر آمیخته می شود .* وقتی نوباوه از خود صداهایی در می آورد والدین آنهایی را که بیشتر شبیه کلمه ها هستند با بغل کردن ، لبخند و پاسخ گفتن متقابل تقویت می کنند .

اسلاید 16: نظریه های رشد زباندیدگاه فطری نگر ( نوام چامسکی )* همه کودکان با ابزار فراگیری زبان بدنیا آمده اند سیستم فطری که مجموعه ای از قواعد مشترک در تمام زبانها را در بر دارد صرف نظر از زبانی که می شنوند به محض داشتن کلمه های کافی بصورت قانونمند زبان را فهمیده و صحبت می کنند

اسلاید 17: نظریه های رشد زباندیدگاه تعامل گرا ( دی پائولو و کلمن )* تآکید می کند که تواناییهای فطری و تآثیرات محیطی برای ایجاد زبان کودکان تعامل می کنند استعداد فطری ، میل زیاد به تعامل با دیگران و محیط زبانی و اجتماعی غنی با هم ترکیب و سیستم ارتباطی را می سازند .

اسلاید 18: نظریه های رشد زباندیدگاه رشد شناختی ( ژان پیاژه )به اعتقاد پیاژه توالی رشد شناختی ، توالی رشد زبان را تعیین می‏کند . او مصرانه تاکید می‏ورزید که ساختارهای پیچیده زبان نه‏ ذاتی‏اند و نه آموخته می‏شوند . بلکه این‏ ساختارها در نتیجه کنش دائم میان کارکرد شناختی و محیط زبانی و غیر زبانی او پدیدار می‏گردند . وی همچنین به پذیرش نظریهء فطری‏ بودن یادگیری زبان تمایلی نداشت . پیاژه با نادیده انگاشتن نقش عوامل اجتماعی در رشد زبان کودک بر این باور است که کودک پیش از فراگیری زبان بر واقعیت دنیای فیزیکی پیرامون‏ خود واقف می‏گردد . هوش و استعداد کودک‏ محصول کنش متقابل محیط و ساختارهای ذهنی‏ خاص است.

اسلاید 19: نظریه های رشد زبانپیاژه با دنبال کردن مسیر تحولی‏ این ساختار چنین نتیجه گرفت که کودکان در خلال رشد مراحلی را سپری می‏کنند . هر مرحله‏ به واسطهء ویژگی‏های تفکر کودک مشخص‏ گردیده و همهء کودکان به‏طور ثابت این مراحل را می‏گذرانند ، این مراحل عبارتند از : مرحله حسی‏- حرکتی ( از تولد تا 18 ماهگی ) مرحلهء پیش‏عملیاتی‏ ( 18 ماهگی تا 7 سالگی ) مرحله عملیات‏ عینی ( 7 تا 11 سالگی ) مرحلهء عملیات صوری‏ (11 سالگی )

اسلاید 20: طبقه بندی اختلال زبان1) اختلالات زبانی مربوط به دوران رشد2) اختلالات زبانی مربوط به دوران بزرگسالی3) اختلالات تولید و واج شناختی4) اختلالات روانی گفتار5) اختلالات صوت

اسلاید 21: اختلالات زبانی مربوط به دوران رشد عقب ماندگی ذهنی اوتیسم زبان پریشی مربوط به دوران کودکی فلج مغزی آسیب دیدگی شنوایی اختلالات عاطفی اختلالات یادگیری و خواندن

اسلاید 22: اختلالات زبانی مربوط به دوران بزرگسالی دمانس آفازیا ( زبان پریشی ) اختلالات تولید و واج شناختی اختلال در تلفظ آپراکسی گفتار دیزارتری

اسلاید 23: اختلالات روانی گفتارلکنتکلاترینگ اختلالات صوت اختلالات جسمی مانند انواع فلجی تارهای صوتی اختلالات عملکردی تارآواها اختلالات تشدید

اسلاید 24: بخش سوم مراحل رشد تکلم تشریح انواع اختلال گفتار

اسلاید 25: مراحل رشد تکلم مرحله فریاد کودکاین فریادها در ماههای اول شکل گرفته و به صورت گریه ،آهنگ دار و برای هدفهای مختلف به کار می رود. مرحله هجایی یا سیلابی ( زبان خود به خودی )از سه یا چهار ماهگی شروع شده و تا نه ماهگی ادامه دارد و به صورت آهنگهایی هجایی ساده و زیر و بم صدا حتی درکودکان ناشنوا نیز دیده می شود آهنگ هجا بوسیله حرکات لبها و تارهای صوتی انجام می شود.

اسلاید 26: مراحل رشد تکلم مرحله تقلیددراین مرحله کودک هرچه می شنود بدون اینکه به معنی و مفهوم آن پی ببرد آنرا تکرار می کنند این مرحله از نه ماهگی شروع و تا یک سالگی ادامه داشته و تقلید و تکرار کلمات جملات شنیده شده مانند بازتابهای شرطی روی کودک اثر می گذارد و کودک یاد می گیرد که کلمات را چه موقعی بکار ببرد تا مورد تشویق قرار گیرد . این مرحله که اولین زبان کودک است زبان لیمبیک است چون در کودک قشر مغز رشدی ندارد و سیستم لیمبیک فعال تر از کورتکس مغزی است . شنوایی کودک و فراوانی استفاده از واژه ها و گفتگو با والدین در پیشرفت گفتار کودک بسیار موثر است

اسلاید 27: بخش لیمبیک مغز

اسلاید 28: مراحل رشد تکلم مرحله درک معنی و مفهوم از 12تا 18 ماهگی طول می کشد کودک به درک معنای کلمات می پردازد در این دوره کودک با جملات قابل فهم و درک صحبت می کند که ممکن است از لحاظ دستوری نواقصی داشته باشد در این مرحله کودک ابتدا جملات کوچک و سپس جملات کاملتری بیان می کند.

اسلاید 29: مراحل رشد تکلم مرحله گفتاراین دوره بعد از 18 ماهگی شروع می شود و کودک ضمن رعایت نکات دستوری در بکار بردن ضمایر دقیق تر می شود و از اشیا تصاویر ذهنی صحیحی برقرار می کند و کم کم زبان ادامه می یابد. مرحله زبان اجتماعی از 5 سالگی شروع میشود یعنی موقعی که کودک به مدرسه میرود و با دیگران صحبت میکند و به سئوالات دیگران پاسخ می دهد.

اسلاید 30: اختلالات زبانی مربوط به دوران رشدآسیب دیدگی شنواییآسیب شنوایی به طور مستقیم رشد یا حفظ مهارتهای ارتباطی مناسب را تحت تاثیر قرار می دهد و برآینده تحصیلی، اجتماعی و شغلی فرد تاثیر گذار است . آسیب شنوایی قبل از تولد یا هنگام تولد یادر سالهای آغاز زندگی ( قبل از زبان آموزی ) باعث ایجاد آسیبهای جدی درتوانایی های زبانی و گفتاری فرد می گردد ولی آسیب شنوایی دربزرگسالی ( بعد از طی مراحل زبان آموزی وکسب زبان ) بیشتر روی جنبه های کیفی و تلفظی گفتار تاثیر گذار است .ازآنجائی که کم شنوائی ها اندازه های گوناگونی دارند ، قابلیت تاثیرگذاری آن ها بر روی رشد گفتار و زبان متفاوت خواهد بود و هرچه شدت کم شنوایی بیشتر باشد تاثیر منفی تری بر روی گفتار وزبان خواهد اشت به طور کلی اثرات کم شنوایی بر روی گفتار و زبان به عوامل زیر بستگی دارد1) میزان کم شنوایی 2) نوع کم شنوایی 3) زمان شروع کم شنوایی 4) ثبات کم شنوایی

اسلاید 31: اختلالات زبانی مربوط به دوران بزرگسالیاختلال در يك عصب اختصاصي است كه آن را به آسيب در ناحيه جلو كرتكس( ناحيه تكلم ) مربوط مي دانند . اين آسيب ، در نيمكره چپ مغز، در افراد راست دست و در نيمكره راست مغز در افراد چپ دست رخ مي دهد. بيمار مبتلا به آفازي ، اختلالات كلي در واژه ها و قدرت درك و ارايه پيام ها و علائم كلي را دارد. بسياري از افراد مبتلا به آفازي، فاقد توانايي سخن گفتن هستند و مشكلاتي در زمينه خواندن، نوشتن، هجا كردن، حساب كردن، اشاره و صحبت كردن دارند. بنابراين كودكاني كه دچار ضايعات مغزي هستند در توانايي بهره گيري از زبان اختلال عمومي دارند . آفازيا تنها زماني ايجاد مي گردد كه صدمه در نيمكره برتر ايجاد شود. سه ناحيه نيمكره مغزي كه در ايجاد آفازيا تاثير اساسي دارند عبارتند از: بروكا، ورنيكه و رشته هاي قوسيآفازیا

اسلاید 32: اختلالات تولید و واج شناختیدیزآرتریدیزآرتری عبارتست از عنوانی جامع برای گروهی از اختلالات گفتاری ناشی از اختلال در کنترل مکانیسم گفتار، به دلیل بروز ضایعه در دستگاه اعصاب مرکزی یا محیطی .دیزآرتری رشدی اختلال گفتاری ناشی از آسیب به سیستم مغزی نابالغ است که با ضعف، فلجی یا عدم هماهنگی عضلات گفتاری مشخص می شود .

اسلاید 33: شایع‌ترین اختلال در روانی گفتار، لكنت زبان است. تاكنون سه نوع لكنت یا گرفتگی زبان به شرح زیر شناسایی شده است.عبارتست از تكرار تشنج‌آمیز یك واج یا هجا قبل از اینكه كلمه یا جمله ادا شود یا ادامه یابد. مثلا آآآ آب بده.كلونیكعبارتست از حالتی كه در آن عضلات گویایی به مدت چند ثانیه تا یك دقیقه از حركت باز می‌ماند و این توقف مانع تكلم می‌شود یا به اصطلاح، زبان بند می‌آید و هنگامی كه انقباض رفع می‌گردد، كلام با سرعت و با شتاب به حالت انفجاری ادا می‌شود.تونیك در این نوع، فرد برای شروع سخن گفتن یك واج را ادا می‌كند كه هیچ ربطی با مفهوم مورد نظر ندارد. مثلا بـ بـ بـ حسین آمد.مكرر گویی یا تكرار صرفلكنت زباناختلالات روانی گفتار

اسلاید 34: اندروز و همكارانش، ویژگی‌های مشترك و متعددی را در میان مبتلایان به لكنت زبان پیدا كرده‌اند كه به آنها اشاره می‌كنیم: اكثریت وسیعی از اختلال‌های لكنتی در كودكان بین سن شروع حرف زدن اولیه در كودكی و همچنین دوره نوجوانی آغاز می‌شود. بیشترین میزان ابتلا بین سنین 2 و 5 سالگی رخ می‌دهد. البته این مساله طبیعی است و با رشد كودك از بین می‌رود. به این نوع، لكنت زبان فیزیولوژیك نیز گفته می‌شود.1كودكان لكنتی به عنوان یك گروه از نظر تحصیلی در حدود شش ماه عقب‌تر از همسالان خود می‌باشند.2شایع‌ترین مشكلات همراه با این ناراحتی عبارتند از اختلال در تولید كلمات و اختلال‌های زبانی.3اختلالات روانی گفتار

اسلاید 35: عوامل موثر بر لكنت زبان- آسيبهاي قبل از تولد ، در زمان تولد و دوران كودكي- ابتلا به بيماري هاي عفوني شديد- تنبيه بدني در خانه و مدرسه- تشويق كودكان چپ دست براي استفاده از دست راست- احساس تهديد و نا امني در خانواده- شوك هاي عاطفي و روحي

اسلاید 36: اختلالات صوتبرای اختلالات صوت دو منشاء را می توان درنظرگرفت:الف- اختلالات صدا با منشاء عملکردی یا غیر ارگانیکدر این نوع اختلالات هیچ گونه نقص جسمی و ارگانیک درحنجره یا قسمت های دیگر وجود ندارد ولی ممکن است که اشکال عملکردی پس از گذشت زمان منجر به ایجاد اختلالات عضوی گردد

اسلاید 37: ب) اختلالات با منشاء ارگانیکدر این نوع اختلالات بعلت وجود عوامل فیزیکی یاجسمی نامناسب، شدت، کیفیت و تشدید صدا دستخوش اختلال می گردد.این اختلالات می توانند در اثر آسیب دیدگی حرکت فعال تارهای صوتی، وجود تغییرات نامناسب در طول و ضخامت تارهای صوتی، کم شنوایی یا ناشنوایی ، اشکالات جسمی در تنفس و تغییرات ساختمانی حفرات تشدید باشد سایر عوامل ارگانیک که آواسازی طبیعی را مختل می کند شامل موارد زیراست :* ضربه مستقیم به غضروف های حنجره * فلجی حنجره *کیست اپی درم * پولیپ * آسیب های عروقی * التهاب حنجره * سرطان حنجره

اسلاید 38: راه های درمان اختلال گفتاربخش چهارم

اسلاید 39: راه هاي درمان لكنت زبانروشهاي گفتار درماني از طريق ايجاد هماهنگي بين حنجره، زبان و لبها انجام مي شود. لكنت زبان در كودكان بر اثر اختلال هاي بدني يا عاطفي رشد مي كند. در بعضي موارد كندي زبان را مي توان از راه آموزش برطرف كرد. در اين روش به كودك آموخته مي شود كه آهسته آهسته چيزي را بخواند و به تلفظ درست كلمات دقت كند. همچنين به آنها مي آموزند كه چگونه در هنگامي كه زبانش بند مي آيد، نفس خود را تنظيم كنند

اسلاید 40: راه هاي درمان لكنت زبانروشهاي روان درمانيدر مورد كودكاني كه دچار كشمكش هاي عاطفي و اختلالات عصبي هستند به كار مي رود. البته اين روش براي كودكاني كه در سنين پايين هستند مفيد واقع نمي شود. روش دارو درمانياز آنجائيكه يكي از عوامل لكنت زبان، تنش، اضطراب و هيجانات عاطفي است لذا داروهاي آرام بخش مي توانند تا حدودي كودك را از اضطراب و هيجانات عاطفي دور نگه دارند.روش رفتار درمانييكي ديگر از دلايل لكنت زبان كودكان، رفتارهاي سازش نايافته و ناهنجار او است. در اين روش سعي مي شود تا رفتارهاي كودك اصلاح شود.

اسلاید 41: وظيفه والدين در برابر با لكنت زبان كودكشان- پدران و مادران بايد با كودك مبتلا به لكنت زبان با نرمي رفتار كنند.- زماني كه مي خواهند با كودك خود صحبت كنند سعي كنند تا با او ارتباط چشمي برقرار شود.- كودك را براي صحبت كردن تحت فشار قرار ندهند.- زماني كه كودك تمايل به صحبت كردن دارد به او اين اجازه بدهند تا صحبت كند.- به كودك اجازه بدهند تا خودش حرفش را تمام كند.- كودك را تشويق به شركت در كارهايي كنند كه از عهده آنها به خوبي بر مي آيند.

اسلاید 42: هر روز به مدت 10 الي 15 دقيقه به آرامي با كودك خود صحبت كنند.- مراقب سلامت جسماني كودك باشند.- هرگز به كودك ياداوري نكنند كه براي بهبود لكنت زبان بايد چه كارهايي انجام دهد.- با كودك درباره فعاليتهايي كه به آنها علاقه مند است صحبت كنند. او را تشويق كرده تا در فعاليتهاي داخل منزل به آنها كمك كنند.- زماني كه كودك مشغول صحبت كردن است، حرف او را قطع نكنند.- در حضور جمع كودك را وادار به صحبت كردن نكنند.وظيفه والدين در برابر با لكنت زبان كودكشان

اسلاید 43: درمان های دیزآرتریدافی(2005) درمان های دیزآرتری را به انواع زیر تقسیم بندی نموده استمداخله ی پزشکی: شامل مداخلات دارویی و جراحی می شود.درمان پروتزی: ممکن است موقتی یا دائمی باشند. برخی مستقیما آنچه که در مسیر صوتی، حین گفتار رخ می دهد را اصلاح می کنند، مانند پروتز بالابرنده کامی و مسدودکننده حلق بینی. برخی گفتار را پس از تولیدش تغییر می دهند، مانند تقویت کننده های صوت. برخی شیوه ی تولید گفتار را اصلاح می کنند، مانند مترونوم و DAF

اسلاید 44: درمان های دیزآرتریدرمان رفتاریهدف اصلی در این نوع درمان به حداکثر رساندن ارتباط است و به دو رویکرد اصلی تقسیم می شود؛ 1) رویکردهای گوینده-محور که به وسیله تغییر گفتار، ارتباط آسیب دیده را بازیابی یا اصلاح می نمایند. در این رویکرد تمرکز روی خود فرد است. شیوه های درمانی به صورت تقویت یا جبران است. 2) رویکردهای ارتباط-محور که به وسیله ی تغییر استراتژی های سخن گفتن، رفتار شنونده ها، یا محیط ارتباط، ارتباط را بهبود می بخشند.

اسلاید 45: پایان

اسلاید 46: منابعکتاب اختلال های زبان ( روش های تشخیص و بازپروری ) . نویسنده : دکتر پریرخ دادستان انتشارات سمت چاپ 1388 لکنت زبان در کودک وبلاگ پرستاران ایرانی http://www.parastaran87.blogfa.com/category/2 وبلاگ روانشناسی و مشاوره - نظریه های رشد زبان و مراحل تکلم http://newpsychology.blogfa.com

اسلاید 47: منابع بانک مقالات آسیب شناسی گفتار و زبان بخش ساختمان و موقعیت زبانhttp://language-speech.mihanblog.com/post/category/12وبلاگ طبقه بندی اختلالات زبان و گفتارhttp://s-najafi.blogsky.com/1391/04/28/post-199 بانک مقالات آسیب شناسی گفتار و زبان بخش درمان دیزآرتری: اختلال حرکتی گفتارhttp://language-speech.mihanblog.com/post/category/4