اخلاق در مدیریت

صفحه 1:


صفحه 2:


صفحه 3:
ماده «خلق» (بالفتح) به معنای صورت ظاهری است و «خلق» (بالضم) به معناى صورت باطنى است. صورت باطنی انسان همچون صورت ظاهری‌اش دارای هیئت و ت رکیبی زشت يا زیباست. در مفردات هر دو را (حلق و خُلق) در اصل یکی می‌دانند. لکن «خلق» (بالفتح) را مخصوص شکل‌ها و هیئت‌هایی می‌دلند که باچشم و بصر درک می‌شوند و «خلق» (بالضم) را به سجایا و قوایی که با بصیرت قابل د رک‌اند. 

صفحه 4:
ابن مسكويه جنين مىكويد: «خلق همان نفسانى است كه انسان را به انجام كارهايى د مى كند, بى آنكه نياز به تفكر و انديشه داشته باشد. * پس سلسله صفاتی که در نفس و روح انسان ابت/2 ریشه‌دار است و به صورت ملکه شده و به راحت صدور اعمال خوب يا بد می‌شود, اخلاق نامیده می * گاهی لین افعال و اعمال شرعاً و عقلاً پسندیده ! جه آن اخلاق نیکو و گاهی ناپسند است كه به آن ا< بد می گویند. 

صفحه 5:
بیشک بحتهاي اخلاقي از زماني که انسان گام بر روي زمین گذارد آغاز شد زيرا ما معتقديم كه حضرت آدم عليه السلام پیامبر خدا بود. نه تنها فرزندانش را با دستورهاي اخلاقي آشنا ساخت بلکه خداوند از همان زماني که او را آفرید و 

صفحه 6:
سایر پیامبران الهي يكي پس از دیگر تهذیب نفوس و تکمیل اخلاق که خمیر سعادت انسانها است پرداختند تا نوبت حضرت مسیح علیه السلام رسید که , عظيمي از دستوراتش را مباحث اخلا تشکیل میدهد, و همه پیروان و علاقهمندان وي را به عنوان معلم بزرگ اخلاق میشنا 

صفحه 7:
اما بزرگترین معلم اخلاق پیامبر اسلام علیه و آله بود که با شعار: «انما بعثت لا تمم مکارم الاخلاق» مبعوث شد و خداوند درباره خود او فرموده (« و انط لعلی خلق عظیم » «اخلاق تو بسیار عظیم و شایسته است». 

صفحه 8:
e ‏اخلا‎ صفات و ویژکی‌های پایدار در نفس که موجب می‌شوند کارهاییی متناسب با آن صفات. به‌طور خود‌جوش و بدون نباز به تفکر و ‎fob‏ از انسان صادر شود. 

صفحه 9:
مد یریت < شناخت راه‌های موفقیت سازمان برنامه‌ریزی جهت ارتقای این راه‌ها < افزايش عوامل تسهیل کننده ۶برطرف کردن مشکلات و کاهش يا رفع موانع بر اساس ارزش‌های مورد قبول 

صفحه 10:
در فرض احراز شایستگی باید تحقیق شود تا از میان شایستگان برای مسئولیت مدیریت بهترین و شایستهترین آنها از جهت احراز شرائط برگزیده شود. از پیغمبر اکزم (ض) تقل اشده است که فزموده‌اند: « من استعمل عاملا من المسلمین و شو یعلم آن فیشم اولی بذلک و اعلم بكتاب الله و سنة نبيه فقد خان الله و رسوله و جمبع المومنین» « کسی که کارگزار و مدیری را به کار گمارد در حالی که مبداند در میان مسلمانان فردی وجود دارد که برای آن مسئولیت شایستهتر و به قران و سنت آگاهتر است در این صورت قطعا به خدا و رسول خدا و همه مومنان خیانت کرده است. » 

صفحه 11:
1. سخن از انتخاب فرد غیر شایسته نب فرض بر شایستگی منتخب است در حا شخص شایستهتری وجود دارد. 2. اولویت و برتری را با اعلمیت به قرآن آميخته کرده است زیرا کسی که مخواهد | را در حوزه مدیریتی خود پیاده کند و است. که لازمه عمل به اسلام آگاهی بیشتر به اسلام است. 3 چنین گزینشی را خیانت به خدا و رسول 

صفحه 12:
استانداردهای رفتاری هستند که مدیران را در کارهایشسان به صورت فردی راهنمایی می‌کند. چگونگی رفتارها را می توان بدین‌صورت نامبرد : سازمان با كا 1 وی جكونكى رفتار کارمندان و شازمان با نمایندگی‌های اقتصادی دیگر چگونگی رفتار کارمندان با سازمان خود 

صفحه 13:


صفحه 14:
" گرایش درونی و خود انگیختگی سازمان» مدیران و منابع انسانی آن نسبت به تحقق اخلاق و ارزش‌های اخلاقی * مهارت عملی پایبندی مدیران به اصول اخلاقی 

صفحه 15:
ی مد فی: درک وظیفه مدیریت را امانت پنداشتن نگران بندگان خدا بودن صداقت انتقادپذیری رعایت بیت‌المال و دوری از آزمندی 

صفحه 16:
‎ows : >‏ ای از مسائل اخلاقی مدیران ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 17:
زندگی مدیران: دست صآید آن است که مدیر در دوره مديريت ودر حال يذيرفكتن مسئوليت بايد سطح زندكى خود را در هر صورت همسطح با زندكى مس دا ا معدا ‎a a ee‏ 

صفحه 18:
حضرت امیرالمومنین (ع) معفرماید: ‎(١‏ آن الله فرض على ائمة الحق ان يقدروا انفسهم بخ الناس کیلا پتبیغ تبیغ بالفقیر فقره » « همان ا خداوند بر پیشوایان حق وا< فرموده است که خود را با مردم هم اندازه کنند برای اينکه تهیدستی ز آنان را به هیجان و شورش نکشاند.» 

صفحه 19:
مختلف را در برمگیرد» زيرا هر مد متناسب با محدوده مدیریت و خود مرتبهای از امامت و رهمبری را ‎A‏ 2 ‎we‏ مه مردم چشم به او دوخته اه ‎ 

صفحه 20:
اخلاق‌ورزی در زندگی شخصی: از مدیرا نتظار می‌رود در زندگی شخصی به فضایل اخلاقی پسندیده آراسته گردند. " اخلاق‌ورزی در شغل: اخلاق‌ورزی شغلی آن است‌که فرد, در رفتارهای ارتباطی ‎lew‏ خود عملکرد اخلاقی داشته باشد. * نظام‌مند کردن همه امور در حرفه: نظام‌مندی مانع تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای, موردی و تبعیض آمیز می‌شود؛ در نتیجه ظلم را کاهش می‌دهد. 

صفحه 21:
1 دنیاگرایی و ریاست‌خواهی: ماهیت دنیا در تعامل انسان با وی, در قالب‌هایی همچون ثروت‌اندوزی, افزون‌خواهی, حب ریاست و شهرت, حب زنان و فرزندان ظهور می‌کند. 2) قدرت‌طلبی: قرآن کریم قدرت‌طلبی و استغنا را منشأاً طغیان و سرکشی انسان می‌داند. 3) درک ننمودن فضیلت معنوی خدمت: درک نکردن عظمت فضیلت خدمت و بی‌توجهی به امور مردم مانعی کشنده و برباد دهنده است. 

صفحه 22:
4) چشم‌پوشی از خطاها: ان :رویگرد ار تهلکات بزرگ استکه خوب و بد زا تابود می‌کند: 5 مداهنه (سازش‌کاری): اتعطاف‌های مذموم منافقانه 6( فقدان انصاف و عدالت: اكر مدير انصاف داشته باشد, بی‌گمان پاسخ خواسته‌ها و توقعات مردم را خواهد داد و اگر نداشته باشدآنچه در خاطرش نم ىكنجد, مردم خواهند بود. 7 تکبر: تکبر به‌معنای خود بزرگ‌بینی و خود یکی از بیماری‌های هلاک‌کننده و شوم است. 

صفحه 23:
یکی دیگر از لفزشگاههای خطراک برای مدیران که می‌تواند مدبریتیک نظام رابه ضعف و تباهی بکشلند آن است که مدیر به شایسته سالاری و انتخاب اصلح در انتخاب همکاران و مدیران زیر مجمو: آکاهلنه یا ناخودآگاه کرفتار رولبط شخصی شود. یکی از زمبن بلای مهلکت که از منلفذ شیطان‌به شمار ی‌آلید لین است که اسان به طبیعی به افرادی که با آنها وابستكى فاميلى, قبيلهاى, باندی, حزیی» و... به اندازه تعلق خاطر, شیفتگی و محبت نسبت‌به آنهاء از دیدن واقعیات مورد آنها کور می‌شود. 

صفحه 24:
یجه گیری: " اخلاق حرفه‌ای یکی از زمینه‌های دانش مدیریت به‌شمار می‌رود. " مدیریت در دین مبین اسلام اهمیت خاصی دارد و زمینه رشد انسان به‌سوی الله را فراهم می‌نماید و مطابق کتاب؛ سنت تجارب بشری و و و 

صفحه 25:
یی 25 قرآن کریم. اکبری, محمود, 1389, اخلاق و احکام کارمندی, قم, فتیان. جوادی‌آملی, عبدالله, 1375, اخلاق کارگزاران در حکومت اسلامی, تهران, مرکز نشر فرهنگی رجا. حسین‌زاده, محمدعلی, 1387, مدیران و اخلاق اسلامی, قم, بوستان کتاب. فظاهری, خسین, 1375, کاوشی نوردر اخلاق اشلامی وزشکون:حکمت: عملی, ترجمه محمود ابوالقاسمی, موسسه نشر و تحقیقات ذکر. رضاييان. علی, 1369, اصول مدیریت, تهران. سمت. 

صفحه 26:


1  :موضوع اخالق در مدیریت 2 تعريف اخالق: ماده «خَ ل ق» (بالفت ح) ب ه معناي ص ورت ظاهري است و «خلق» (بالضم) به معناي صورت باطني است. ُ ص ورت باطن ي انس ان همچون صورت ظاهري‌اش داراي هيئت و تركيبي زشت يا زيباست. در مفردات هر دو را (خَ لق و ُخلق) در اصل يكي مي‌دانند، لك ن «خَ ل ق» (‌بالفت ح) را مخص وص شكل‌ه ا و هيئت‌هايي «خلق» (بالضم) مي‌داند كه باچشم و بصر درك مي‌شوند و ُ را به سجايا و قوايي كه با بصيرت قابل درك‌اند. 3 اب ن مس كويه چني ن مي‌گوي د« :خل ق همان حالت نفساني است كه انسان را ب ه انجام كارهايي دعوت مي‌كند ،بي‌آنكه نياز به تفكر و انديشه داشته باشد. • پ س س لسله ص فاتي ك ه در نف س و روح انس ان ثابت و ريشه‌دار است و به صورت ملكه شده و به راحتي منشأ صدور اعمال خوب يا بد مي‌شود ،اخالق ناميده مي‌شود. • گاهي اين افعال و اعمال شرع ًا و عق ً ال پسنديده است كه به آن اخالق نيكو و گاهي ناپسند است كه به آن اخالق بد مي‌گويند. 4 تاريخچه علم اخالق بيش ک بحثهاي اخالق ي از زمان ي که انسان گام بر روي زمين گذارد آغاز شد، زيرا م ا معتقدي م ک ه حضرت آدم عليه السالم پيامبر خدا بود ،نه تنها فرزندانش را با دستورهاي اخالقي آشنا ساخت بلکه خداوند از همان زماني که او را آفريد و ساکن بهشت ساخت مسائل اخالقي را با 5 س اير پيام بران اله ي يک ي پ س از ديگري به تهذي ب نفوس و تکمي ل اخالق ک ه خمي ر مايه س عادت انس انها اس ت پرداختن د ،ت ا نوب ت به حضرت مس يح علي ه الس الم رس يد ک ه بخش عظيم ي از دس توراتش را مباح ث اخالقي تشکيل ميدهد ،و همه پيروان و عالقهمندان او، وي را به عنوان معلم بزرگ اخالق ميشناسند. 6 اما بزرگترين معلم اخالق پيامبر اسالم صلي الله عليه و آله بود که با شعار: «انما بعثت ال تمم مکارم االخالق» مبعوث شد و خداوند درباره خود او فرموده است: « و انک لعلي خلق عظيم » «اخالق تو بسيار عظيم و شايسته است». 7 تعریف کلی اخالق: صفات و ویژگی‌های پایدار در نفس که موجب می‌شوند کارهایی متناسب با آن صفات ،به‌طور خودجوش و بدون نیاز به تفکر و تأمل از انسان صادر شود. 8 وظایف مدیریت: شناخت راه‌های موفقیت سازمان برنامه‌ریزی جهت ارتقای این راه‌ها افزایش عوامل تسهیل‌کننده برطرف کردن مشکالت و کاهش یا رفع موانع بر اساس ارزش‌های مورد قبول 9 انتخاب مدیر در فرض احراز شايس تگى باي د تحقي ق شود تا از ميان شايستگان براى مسئوليت مدیریت بهترين و شايس تهترين آنه ا از جه ت احراز شرائط برگزيده شود. از پيغمبر اكرم (ص) نقل شده است كه فرموده‌اند: « م!ن اس!تعمل عامال م!ن المس!لمين و ه!و يعل!م ان فيه!م اول!ى بذلك و اعلم بكتاب اهلل و سنة نبيه فقد خان اهلل و رسوله و جميع المؤمنين» « كس ى ك ه كارگزار و مديرى را به كار گمارد در حال ى ك ه مىدان د در ميان مسلمانان فردى وجود دارد كه براى آن مسئوليت شايستهتر و به قرآن و س نت آگاهت ر اس ت در اي ن ص ورت قطع ا به خدا و رسول خدا و همه مؤمنان خيانت كرده است» . 10  .1س خن از انتخاب فرد غي ر شايس ته نيس ت بلكه فرض بر شايس تگى منتخ ب اس ت در حال ى كه شخص شايستهترى وجود دارد. .2اولويت و برترى را با اعلميت به قرآن و سنت آميخته كرده است زيرا كسى كه مىخواهد اسالم را در حوزه مديريت ى خود پياده كن د و طبيعى اس ت ك ه الزم ه عم ل ب ه اس الم آگاه ى هرچه بيشتر به اسالم است. .3چنين گزينشى را خيانت به خدا و رسول خدا و 11 :اخالق مدیریتی اس تانداردهای رفتاری هس تند که مدیران را در کارهایشــــان ب ه ‌صورت فردی راهنمای ی می‌کند .چگونگ ی رفتارها را نامبرد : می توان بدین ‌صورت رفتار یک چگونگی سازمان با کارمندانش چگونگی رفتار کارمندان با سازمان خود 12 چگونگی رفتار کارمندان و سازمان با نمایندگی‌های اقتصادی دیگر اثرات حاکمیت اخالق: یاری تحقق سازمان سازمان در موفقیتش‌ها به باعث کاهش تن در جهت گردد. رساند. اهدافش می می 13 ترویج اثربخش اخالق در گرو سه گام عمده است: فراگیری دان ش اخالق معطوف به زمینه‌های تخصصی گرایش درونی و خود انگیختگی سازمان ،مدیران و مناب ع انس انی آ ن نس بت ب ه تحقق اخالق و ارزش‌های اخالقی مهارت عملی پایبندی مدیران به اصول اخالقی 14 ویژگی های مدیر اخالقی: ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ 15 درک وظیفه مدیریت را امانت پنداشتن نگران بندگان خدا بودن معاشرت نیکو صداقت انتقادپذیری رعایت بیت‌المال و دوری از آزمندی :برگزیده ای از مسائل اخالقی مدیران 16 سطح زندگى مديران: آنچه از احاديث و سيره معصومين به دس ت مىآي د آ ن اس ت ك ه مدي ر در دوره مديري ت و در حال پذيرفت ن مس ئوليت باي د س طح زندگ ى خود را در ه ر ص ورت همس طح ب ا زندگ ى 17 حضرت اميرالمؤمنين (ع) مىفرمايد: « ان اهلل! فرض عل!ى ائم!ة الح!ق ان يقدروا انفس!هم بضعف!ة الناس كيال َي َت َب َّيغ بالفقير فق!ره » « همان ا خداون د بر پيشوايان ح ق واج ب فرموده اس ت ك ه خود را ب ا مردم ضعي ف هم اندازه كنند براى اينكه تهىدستى فقرا آنان را به هيجان و شورش نكشاند». 18 تع بير پيشوايان ،هم ه مديران در س طوح مختل ف را در برمىگيرد ،زيرا ه ر مديرى متناس ب ب ا محدوده مديري ت و مس ئوليت خود مرتبهاى از امام ت و ره برى را ب ه عهده دارد و جمع ى از مردم ب ه عنوان كاركنان زيرمجموع ه ي ا گيرندگان خدم ت و حت ى عام ه مردم چش م ب ه او دوخت ه و ب ه 19 مسئولیت‌های اخالقی مدیران: اخالق‌ورزی در زندگی شخصی: از مدیران انتظار می‌رود در زندگی شخصی به فضایل اخالقی پسندیده آراسته گردند. اخالق‌ورزی در شغل: اخالق‌ورزی شغل ی آ ن است‌که فرد ،در رفتارهای ارتباطی شغلی خود عملکرد اخالقی داشته باشد. نظام‌مند کردن همه امور در حرفه: نظام‌مندی مان ع تص میم‌گیری‌های سلیقه‌ای ،موردی و تبعیض‌آمیز می‌شود؛ در نتیجه ظلم را کاهش می‌دهد. 20 آسیب‌شناسی مدیران از نظر اخالقی: )1دنیاگرایی و ریاست‌خواهی: ماهیت دنی ا در تعام ل انس ان ب ا وی ،در قالب‌هایی همچون ثروت‌اندوزی‌ ،افزون‌خواهی‌ ،حب ریاست و شهرت ،حب زنان و فرزندان ظهور می‌کند. )2قدرت‌طلبی: قرآن کریم قدرت‌طلبی و استغنا را منشأ طغیان و سرکشی انسان می‌داند. )3درک ننمودن فضیلت معنوی خدمت: درک نکردن عظمت فضیلت خدمت و بی‌توجهی به امور مردم مانعی کشنده و برباد دهنده است. 21  )4چشم‌پوشی از خطاها: این رویکرد از مهلکات بزرگ است‌که خوب و بد را نابود می‌کند. )5مداهنه (سازش‌کاری): انعطاف‌های مذموم منافقانه )6فقدان انصاف و عدالت: اگر مدیر انصاف داشته باشد ،بی‌گمان پاسخ خواسته‌ها و توقعات مردم را خواهد داد و اگر نداشته باشدآنچه در خاطرش نمی‌گنجد، مردم خواهند بود. )7تکبر: تکبر به‌معنای خود بزرگ‌بینی و خود یکی از بیماری‌های هالک‌کننده و شوم است. 22 يك ى ديگ ر از لغزشگاههاى خطرناك براى مديران ك ه مىتوان د مدي ر و مديريتي ك نظام را ب ه ضع ف و تباه ى بكشان د آ ن اس ت ك ه مدي ر ب ه جاى شايسته ساالرى و انتخاب اصلح در انتخاب همكاران و مديران زير مجموعه، آگاهان ه ي ا ناخودآگاه گرفتار رواب ط شخص ی شود .يك ى از زمينههاى اي ن بالى مهلك كه از منافذ شيطان به شمار مىآيد اين است كه انسان به طور طبيعى به افرادى كه با آنها وابستگى فاميلى ،قبيلهاى ،باندى ،حزبى ،و ...دارد به اندازه تعلق خاطر ،شيفتگى و محبت نسبت به آنها ،از ديدن واقعيات در مورد آنها كور مىشود. 23 نتیجه گیری: اخالق حرفه‌ای یکی از زمینه‌های دانش مدیریت به‌شمار می‌رود. مدیریت در دین مبین اسالم اهمیت خاص ی دارد و زمین ه رش د انسان به‌س وی الل ه را فراه م می‌نماید و مطاب ق کتاب ،سنت تجارب بشری جهت رسیدن به هدف‌های یک نظام اله ی ،همانن د قطب‌نم ا عمل 24 :منابع • قرآن کریم. • اکبری ،محمود ،1389 ،اخالق و احکام کارمندی ،قم ،فتیان. • جوادی‌آمل-ی ،عبدالل-ه ،1375 ،اخالق کارگزاران در حکوم-ت اسالمی، تهران ،مرکز نشر فرهنگی رجا. • حس-ین‌زاده ،محمدعل-ی ،1387 ،مدیران و اخالق اس-المی ،ق-م ،بوستان کتاب. • مظاهری ،حس-ین ،1375 ،کاوش-ی ن-و در اخالق اس-المی و شئون حکمت عملی ،ترجمه محمود ابوالقاسمی ،مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر. • رضاییان ،علی ،1369 ،اصول مدیریت ،تهران ،سمت. 25 با سپاس از توجه شما دوستان عزیز 26