اخلاق مهندسی

صفحه 1:
اخلاق مهندسي مهدي بهادري نژاد استاد مهندسي مکانیک-دانشگاه صنعتي شریف و عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوري اسلامي ایران متن سخنان ایراد شده در جلسه انجمن ايراني اخلاق در علوم و فناوري اسفند 1385 

صفحه 2:
چکیده 0 20 سال ‎sles‏ لند با استفاده از و کشفیات یافته هاي علمی و با ابتکار و خلاقیت خود مسائل مختلف مربوط به سلامت و بهداشت. درمان؛ آموزش. كشاورزيء مسكنء حمل و نقل و غیره را حل ۱ و رفاه بیشتری را براي مردم فراهم کنند. همزمان با لین فعاليتها. مهندسان نیز توانسته اند جنگ افزارهاي فراولني را خلق 5 ۱۱ ناه کنندگان از آنها بتوانند در زمان کوتاهتري آنسانهاي بيشتري را از بین ببرند و ۰ فعاليتهاي مهندسي همراه با تخریب و آلوده سازي محی منابع طبيعي بود 2 

صفحه 3:
در حللي که مهندسان مي توانند همچنان از قدرت خلاقیت و ابتکار خود استفاده نموده. مسائل مختلف را حل کرده و رفاه و آسایش بيشتري را براي خود و مردم فراهم کنند. ولي برخورداري از اخلاق مهندسي است که باعت می شوه مهندسان خود کنترل کنندة فعاليتهاي خود شده و در نهلیت حافظ منافع جامعه انساني 9 سلامت محيط زيست باشند. برخورداري از ارزشهاي انساني و اخلاق مهندسي مي تواند براي مهندسان آرلمش خاطر. رضليت باطن و در نهايت شادي وافر بيافريند كه هدف نهايي زندكي انسان در روي ‎oi‏ ۱ = 

صفحه 4:
ما برای شاد زیستن زاده شده ایم و می توانیم با محبت ورزیدن بي توقع و خدمتگزاري بي ریا و پيشه کردن تقوي. شادي طول عمر خود را بيشینه کنیم. برخورداري از اخلاق مي تواند براي مهندسان علاوه بر رفاه و آسایش مادي ‎cols,‏ باطن و آرامش خاطر یا شادي وافر بیافریند . مقدمه 8 ۱۱ اي کنوني بشر مرهون فعاليتهاي مهندسی است. می توانیم به اطراف خود نگاه کنیم و به خدمات ارزشمند مهندسان واقف شویم . 

صفحه 5:
پیشرفت در طراحي. ساخت. تولید و ا ۶ افزارهای مختلف نیز مرهون 0 117ل است. فعالیت هاي مهندسي از یک سو باعث تأمین رفاه و آسایش مردم شده و از سوي دیگر باعث کشتار انسان هاي بیشتر 9 آلوده سازي بیش از حد محیط زیست و هدر رفتن منابع و ذخاير روي زمین شده است. 

صفحه 6:
| نان می توانند در حالی که همچنان از ابتکار و خلاقیت ۲ ال استفاده می کنند با رعایت ضوابطی اقدام به 0 ۱ ام انسان ها نموده. محیط زیست را پاک کرده و ‎old,‏ و آسایش بيشتري را براي انسان ها فراهم کنند؟ 007 5 .رش و توسعه مادي براي چه منظوري است و حضور در رقابتي فرسايشي فزاينده و يربيج و خم زندگي که هر روز دشوارتر مي گردد براي چیست؟ 

صفحه 7:
‎ul‏ مهندسان فقط براي اعتلاي فناوري بايد تلاش کنند و وسایل و لوازم رفاه مادي و جسماني را به 210007 نر تولید و فراهم کنند؟ ‎ele UI‏ تکتیک و فناوري با شتلبي که دارد و بر هر چیز توانائي ترس 9 تصرف پيدامي اکن » » بدون ‏1 )| حكمتء خرد. فضیلت. «مرفت آکند؟ 

صفحه 8:
مهندس کیست؟ مهندس كسي است كه ابتكار للد ترج مي دهد و مي ‎el ieee‏ ميكند. يعني هم آراینده و هم آفریننده و هم سازنده است. حوزه خدمات و مشاغل مهندسي بسیار وسیع گردیده و مسئولیت آنها سنگینتر شده است. با جمعبندی اراء و تعاریف مختلف می توان دریافت که 

صفحه 9:
مهندسي توانايي انسان در انتخاب. طراحي برنامه ريزي» راهبري, آینده سازي و نوآوري است. این ‎ills‏ در تولید غذا و سایر محصولات كشاورزي در ساخت. تولید. بازسازی و نگاهداری دستگاه هاء آرارها: بناهاء دادهها و کلية نیازهای ابزاری جوامع ‎ae‏ دترکون سازي طبیعت بوده است. لین فعالیت ها با بهره گيري از مواد و انرژي و با پشتولنه دانايي از علوم تجربي و انساني و با توجه به حفاظت از محیط زیست و در راستای منافع جامعه جهاني انجام مي كيرد. ۱ 

صفحه 10:
بز رگترین دستاوردهای مهندسی در قررن بيستم آ کادمی ملی مهندسی ایالات متحده امریکا (12 )با همکاری اتحادیه انحمن‌های مهندسی آسن کشور بزر گتررین دستاوردهای مهندسی در قرن پیستم را انتخاب نمودند. در ۱۹۹۹ آ کادمی مذکور از 7۰ انحمن حرفه ای مهندسی امریکا درخواست نمود تا به کمک متخصصین خود؛ بز رگترین دستاوردهای مهندسی در قرن بیستم را اعلام نمایند . در مجموع ایسن مهندسین ۵ دستاورد را انتخاب ک‌دند. ملاک اصسلی انتخاب» تأثیس دستاورد مورد نظس بس کیفیت زندگی بشر در قررن بیستم بود. جنگ افزارها مورد توجه قرار نگرفتند. «کمیته انتخاب» آکادمی ملی مهندسی متشکل از ‎IS >‏ مهندسی در محافل علمی؛ بخش صنعته دولت و طیف گسترده ای از رشته های مهندسی بود. 

صفحه 11:
از ميان ۱۰۵ دستاورد محرفی شده اینن کمیته 4۸ مورد را انتخاب و گروه بندی نمود. بای مثال نوآوریهای خاص ساخت پل و جاده در گروه «بزرگراهیا» گنجانده شدند و تراکتور: کمبایسن و ماشینن شضم زنضی مجموعا در گروه « کشاورزی مکانیزه» جای گرفتند. این گروه بندی باعث شد تا تعداد دستاوردها به ‎١‏ مورد ب‌سد. کمیته در دسامبم ۱۹۹۹ تشکیل جلسه داد و ۲۰ مورد را به عنوان بزر گترین دستاوردهای مهندسی در قرن بیستم انتخاب نمود. آغاز هزاره جدید فرصتی فراهم می‌آورد تا در عین نگریستن به آینده» به نبوغ بشم و ابداعات او در گذشته بنگریم. الکتریسیته, اتومبیل تلفن؛ رادیو» تلویزیون و رایانه چند نمونه از ابداعات مهندسین در قررن بیستم است. 

صفحه 12:
فهررست عناوین بز رگترین دستاوردهای مهندسی در قمن بیستم 1- برق رسانى ‎(Electrification)‏ ‏2- اتوبيل (2201116ه:اتتش) 3- هواپیما (صهآصنه) 4 متابع آب و توزیع ‎(Water Supply and Distribution)‏ 5- الكترونيك ‎(Electronics‏ ‏6- رادیو و تلویزیون (۲61616100 لد 12010 ‎(Agricultural Mechanization) ¢5 185 j y.\% -7‏ 8- رایانه ‎(Computer)‏ ‏9- سن (مصمطامماع1) (Air Conditioning and Refrigeration) xs ‏مطبوع وا‎ de 910 

صفحه 13:
4Highways) ‏بررگراهها‎ -1 2- فضباپیما (58۵060۵۴) (Internet) o,2.) -13 4- تصویر‌سازی رایانهای (0صنوهه1) (Household Appliances) ‏لوازم خانگی‎ -15 (Health Technologies) c2ty ‏فتاوريهاى‎ -16 Petroleum and Petrochemical) ‏7فت و فناوریهای پتروشیمی‎ (Technologies 4Laser and Fiber Optics) ¢15 ‏لیزر و فیب‌های‎ -8 4Nuclear Technologies) gps ‏شتاوريياى‎ -19 0- مواد با کارایی بالا ‎High-performance Materials)‏ 

صفحه 14:
اخلاق الاق شامل صفاتى از انسان مى باشدء انسان كارهاى مطابق و متتاسب با اين صفات را بدون تأمل وتفكى و دشوارى انجام ميدهد. 5 در حالی که احلاق شامل صفات پسندیده و رذیله هم دو میشود؛ منظور ما از اخلاق در اينجا صفات فاضله و نیکو و پسندیده است. منظور از اخلاق مهندسی تأمل دربار؛ اپعاد اخلاقی مسائل و موضوعاتی است که به حرفذ مهندسی مرربوط ‏ می شود. دربارة اهمیت احلاق می توان نکات زیر را ذک ‎22S‏ = انما بعثت لاتم مکارم الاخللاق (من بمرای تکمیل کردن مکارم اخلاقی مبعوت شدهام (حضرت محمد (ص)) 

صفحه 15:
-تنها چینری که میتواند انسانیت انسان را شکوفا سازد و اورا «شاد» نماید احلاق است. -تهذیب و ت کیه نفس» یا پررورش ارزشهای انسانی و ب‌خورداری از ‎CN eee ed‏ -هدف نهایی در تهذیب نفس از رذائل و تكميل آن به فضايل همانا وصول به خيس وسعادت است -بايد علاوه ب انديشمند شدن اخلاقمند نیز بود. "اولین درس اخللاق و اولین درس خودسازی؛ خودشناسی است. تا ندانیم که هستیم و چه هستیم و چه میتوانیم باشیم در صدد رشد و تربیت خود برنخواهیم آمد. -هدف از حتوقه تتها رقراری نظم اجتماعی و سعادت دنیوی است وهدف از احلاق» ‎gold‏ سعادت و کمال دنیوی و ابدی انسان است. 

صفحه 16:
-بر‌خورداری از اخالاق به انسان در تما کارهاء از جمله آموزش و تحقیق نشاط و شادی مر بخشد. محقق با نشاط می تواند شاهکارها بیافرینه در حالی که پول فقط می تواند کار ایجاد نماید و نه شاهکار. -یک محتق با الاق در دا بزررگ و خطررناک شهررت زدگی گررفتار نمیآید -ب‌خورداری از اخللاق یکی از عوامل گشایش در رزق و روزی و عدم آتن باعث تنگدستی و فقر ميشود. در روایات مختلف چنین آمده است: * گنجهای رزق در اخلاق خوب نهفته است. * اخلاق نیکو موجب زیادت در روزی میشود. * به درستی که انسان گاهی به دلیل انجام گناء]جدی اخلاقل[- از روزی مقر خود محرو( می ماند. 

صفحه 17:
-عدم ب‌خورداری از اخللاق باعث رفتارهای ناشایست انسان میشود و علت اصلی محروميتهاى انسان اعمال و رفتارهاى ناشايست نود اوست. قرآن * هى مصيبتى به شما رسد به سبب كارهايى است كه كردهايد و.... (شورى - آیذ۳۰) * واگ اهل شهرها و آباديها ايمان ميآوردند وتتوا بيشه ميكردند ]ب‌خوردار از الاق بودند[” بركات آسمان و زمين را بس آنها ميكشوديم..... (اعراف آية 55). -انسانهاى برخوردار از اخلاق كسانى هستتد كه: * می توانند بهترین دوست ببرای مردع باشند * دیدن آنان انسان را به یاد خدا مياندازد * گفتارشان بر دانش انسان میافنراید * بودن با آنان در انسان آرامش خاطبر و شادی می آفرریند. 

صفحه 18:
نکاتی دربار؛ آموزش و پررورش اخلاق در آموزش باید خودخواهی کاهش و علاقه به خدمتگنراری افنرایش یابد. "آموزشی که باعث عروج معنوی انسان و پی برردن به حقيقت وجود نشود ارزشی ندارد. "آموزش باید در نهایت منجس به محبتورزی به همه بشود انسان بدون عشق پایینتس از حيوان است. 2 ‎cli gti eae et‏ عشق واحترا به 4 پر‌ورش یاید. 

صفحه 19:
- بستن سد و ذخیره آاب پشت آن وقتی ارزش دارد كه اين آنب بررای آلبیاری زمید های تشنه و تولید برق مورد استفاده قررار گیررد. رفتن به دانشگاه و ذحیم» دانش وقتی ارزش دارد که این دانش بای کمک به نیازمندان مورد استفاده قررار گیررد. - بى بردن به حقيقت وجود مهمتر از بى بردن به ساي رموز طبیعت یا کسب دانش است. -ما نبايد وقت نود را صرف رفاه مادی بکنیم» بلکه زندگی حاوی خدمت و ایثار را بيشه اكنيم. - منصفانه نیست درحالی که جهان بی ریا و بدون انتظار به ما خدمت می کندما خودخواه باشیم و خدمتی نکنیم. 

صفحه 20:
-همانطور که غذا را لذت بخش میکنیم باید زندگی خود را نین لذت بخش کنیم. لذت زندگی در افکار خوبه عادات تمیسن و اقدامات خوبء یا خلاصه ارزشهای انسانی است. "هیچ لذتی بالات از بی نیازی از مادیات و بخشیدن و خدمتگزاری بی ریا نیست. -آموزش واقعی را در یک دانشگاه میتوان به این ترتیب ارزیابی کرد که دانش آموختگان آن چقدر به بهبود زندگی مردع توجه دارند. - انسان تاج خلقت است و اخلاق درخشانترین جواهم اين تاج. 

صفحه 21:
-آنچه را که داریم یا هر آنچه که هستیم م‌هون و مدیون جامعه ميٍ باشیم. باید قدردانی خود را به جامعه از طبریق خدمت به آن نشان دهیم. -در فر‌آیند آموزش, دانش بايد به رد و خرد به انسانیت تبدیل گرد و كررنه آموزش اتلاف وقت و انرثى و سرمايه هاست. - در ميان تمام فعاليتهاء ارائه مؤشرترين خدمت بيريا به كساني كه بيشترين ذياز ‎١‏ دارند مهمتررين كار است. 

صفحه 22:
رقا ری خود رف چاه رف و شادی بری خود رقه و شادی. إيجاد شفل و شاد رای یک عدم الومساز ى كمقر محيط زيست ‎coh sat‏ ایمتی و سلامت در ساخت و تگهدری با مصرق مواد و نوزی طراحى و محافسيات اخلاق مهندسی ایتی و سلامت در لواحي و محاسيات ايك فكريا يده مقیدتر بای جامعه 

صفحه 23:
اخلاق مهندسي با توجه به تنوع فعاليتهاي مهندسي و کاملاً متفاوت بودن نتایج اين فعاليت هاء جوامع پیشرفته صنعتی. بویثه آمریکاء در دو دهة گذشته بر لن شده لند که به مسئله اخلاق در علوم و مهندسی بیشتر بپردازند بطوري که از طریق رعایت این اخلاق. مهندسان خود کنترل کننده فعاليتهاي خود باشند. میزان این توجه در تأسیس مراکز مربوط به اخلاق. سايتهاي كامپيوتري, داير كردن خط هاي تماس براي مشاوره در امور مربوط به اخلاق مهندسي. تدوین آئین نامه هاي اخلاقي در شرکت ها و موسسات و تعلیم ‎ape eee‏ هناد ارن آثين نامه ها و انتشار مقالات و كتب فراوان دربارة اخلاق در علوم و مهندسي كاملاً مشهود است. 

صفحه 24:
در ایران بهترین دانش آموزان کشور رشته هاي مهندسي را ۴ 3 بر انتتاب می کنند. این دانشجویان ‎en ee‏ 2 8000 ساعت وقت و كسب معلومات مهندسي وارد بازار كار شده و با كسب درامد بيشتر در حدود 40 سال فعاليت مهندسي. مي توانند زندگي مرفي تري را براي خود و خانواده شان فراهم نمایند. 

صفحه 25:
در فرآيند آموزش مهندسيء جه در ايران و جه در ساير كشورهاى جهان. دانشگاه ها در حقيقت روش دستيابى به رفاه و آسایش بیشتر را به جوانان مي آموزند. ولي ‎Gal‏ جوانان عمر مفید خود را پس از ترک دانشگاه چگونه صرف کنند و چه ضوابطي را در حین فعاليتهاي مهندسي خود مراعات نمایند تا از زندگي و فعالیت خود بیشتر لذت برده و شادي بيشتري کسب نمایند؟ ما در انجام وظايف مهندسي خود به ضوابطي نیاز داریم که آن ضوابط را اخلاق مهندسي ميناميم. 

صفحه 26:
7 ار نظر اخلاقى در سه بخش در رابطه 8 3 که مربوط به تصمیمات فني و علمي گرفته مي شود. اخلاق حرفه اي که با سایر مهندسان. مدیران. کارمندان و کارگران مرتبط مي گردد و بالاخره اخلاق اجتماعي که مربوط به تعهدات ملي و ميهني و جامعه انساني مي شود. 

صفحه 27:
چگهنه و در کجا مي توان صاحب این خلقيات شد ويا از ن برخوردار گردید. و يا اينکه اصلا ضرورتي دارد که یک مهندس که دروس داده شده را به خوبي ياد كرفته و حرفه مهندسي را خوب فرا گرفته اخلاق مهندسی رامراعات نماید؟ 

صفحه 28:
معتقسيم كه رعليت اخلاق توسط مهندسان در كلية فعالیت هاي مهندسي ضروري است. نه تنهابه خاطر اينكه لين امر در دار كدت منافع مادي بيشتري را براي آنان در بر خواهد داشت. بلکه لین لمر در راستاي هدف زندكي كه بيشينه كردن شادي 9 ‎sal‏ ‏خاطر در طول عمر مي باشد قرار دارد. 

صفحه 29:
موضوع اخلاق در حرفة مهندسي را میتوانیم با مثال رانندگي و چراغ هاي راهنملثي در چهارراه ها مقایسه نمائیم. در ارتباط با رانندگي باید مفهوم هر یک از چراغهاي سبز و نارنجي و 0 ۱ 3 اند و راننده بدلند که در مقلیل آين چراغها چگونه باید رفتار کند. در ضمن میبایست قوانيني نیز وجود داشته باشند که در صورت تخلف راننده از مقررات مربوط به چراغ ها بگویند جریمه مربوطه چقدر و چگونه است. ولي با وجود این قوانین و مقررات راننده باید اخلاقا و به خاطر رعليت حقوق دیگران و جلوگيري از رساندن ضرر و آسیب به ‎ear 1‏ ای رات مربوط را مراعات نماید. 

صفحه 30:
در مورد اخلاق مهندسي نیز چنین است. یک مهندس بلید فرا گیرد که در چه زمینه هلئی او می تولند فعالیت کند. در چه زمینه هائي نبلید فعالیت داشته و آگاه باشد که در صورت فعالیت در زمینه های ممنوع شده ‎A>‏ ‏عواقبي براي او در پیش است. ولي از همه مهم تر این | که دن مهندس از ز اخلاق ‎ese‏ و از آرزش هاي والاي- انساني برخوردار باشد و خود ناظر و مراقب بر اعمال و افکار خویش در همة بخش ها باشد. 

صفحه 31:
مقررات و فعاليتهاي مجاز و غير مجاز مهندسي را بايد در دانشكاهها به دانشجويان ياد داد و جرائم مربوط به تخلفات ‎Coal 0‏ شور مشخص نمود. ولي از همه مهم تر این است که باید در دانشجویان مهندسي و مهندسان کشور ارزشهاي انساني پرورش داده شود. برخورداري از این ارزشهاست که می تواند نه تنها به آسایش و رفاه مادي. بلکه از آن مهم تربه آرامش خاطر و رضلیت باطن. و خلاصه به شادی دراز مدت مهندسان بیانجامد. 

صفحه 32:
هدف و راه زندگي در فعالیت هاي مهندسي اموري پیش مي آیند که یک مهندس مي تواند منافع مادي زيادي را در مدت کوتاه کسب نملید و رفاه مادي خوبي را بدست آورد. آی لازم است اين فرد از این منافع مادي بگذرد و خود را ملزم به رعایت اخلاق نماید؟ در صورت رعلیت اخلاق و رد کردن منافع مادي و رفاه زندگي چه چيزي علید لین مهندس مي شود؟ براي پاسخ به لين يرسش ها شایسته است قدري راجع به هدف و سپس راه زندگی بیندیشیم و رعایت اخلاق مهندسي را در راستاي هدف و راه زندگي جستجو نمائیم. 

صفحه 33:
بحث خود را در این زمینه با این فرضيه شروع مي كنيم كه ما براى شاد زيستن زاده شده ايمء ما زنده هستيم نا شاد باشيم و این حق ماست. هستند افرادي که با وجود سعي و کوشش و تلاش شان و حتي برخورداري از رفاه مادی و اسایش فراهان شاد ليستئد. جرا؟ 

صفحه 34:
علت اساسي مشکلات امروزي انسان معتقدیم که علت اساسي مشکلات امروزي و ناشادي انسان؛ اعتقاد و باور قاطبه مردم دنیا بر اين است كه ثروت و شهرت و كدت رای انسان شادی می آفرینند. شاخص فردي 9 شادي مي توانیم این عوامل را در قالب یک رابطه یا فرمول که آنرا معادله شادي سنجي مي نامیم بیان کرده و سعي کنیم. رابطه ]7 < [ - - E 

صفحه 35:
شاخص ملی شادی اگر تمام مردم يك کشور شادي خود را با معادلة شادي سنجي ارزيلبي کنند. میتوان میزان شادي روزلنه. ماهلنه. سالانهبيك کشور را تعیین و نتيجتاً در هر سال شاخص ملي شادي آن ملت را مشخص نمود. 

صفحه 36:
لین شاخص عبارت است از جمع جبري میزان شادي سالانة تمام آحاد ملت تقسيم بر تعداد افراد. 0002 لالخف را سی وان با ‎ahi,‏ ]< 1 NIH- = n نیز نشان داد که تآمیزان شادی هر فرد.22 تعداد افراد. 

صفحه 37:
معتقدیم که دلت ها بلید براي بالا بردن ن شاخص ملي شادي بکوشند نه براي افزايش درآمد اقتصادي مردم. اين رفتار با ‎Ne apne ee‏ ان ‎capi)‏ اقتصادي که افزایش درآمد سرائه و به اصطلاح بالا بردن تولید ناخللص ملي را هدف رام مي دهد کاملا متفاوت است. اگر دولت ها چنین رويكردي را در پیش گیرند اولوبتها دگرگون خواهند شد. يعني به از بين بردن گرسنگي. سوء تغذیه. بي خانماني پيامدهاي زشت بيكاري و بيماريهايي نظیر سرطان. ایدز و غیره توجه بيشتري خواهند کرد. 

صفحه 38:
به نظر ما کیفیت زندگي یک جامعه‌به شاخص ملي شادي آن بستكي دارد . همچنین معتقدیم که براي تناه كيفيت 9 سلامتي زندگي ملتهاء مقابسه شاخص ملي شادي بسيار واقعكرايلنه تر از مقابسه توليد ناخللص ملي يا مصرف سرانه انرژي و منابع طبيعي است. 

صفحه 39:
چکیده مراحل دستيابي به شادی قسمتي از راه دستيابي به شادي. عشق ورزیدن و احترام گذاردن به انسانهاء طبیعت و محیط زیست و نیز ارج نهادن به همة موجودات است. این روش. زندگی متعادلی را ایجاب ‎we‏ ‏کند. بلید سقفي براي آرزوهاي خود قلئل شویم. در مصرف آب ‎eee‏ عرته جوبي کنیم. وقت خود را تلف نکنیم و آلودگي محیط زیست را کاهش دهیم. استمرار لين روش در زندكيء براي ما و جامعه. شادي پایدار به ارمغان خواهدآورد. 

صفحه 40:
در اینجا چکيدة مراحل پيشنهاد شده در اين بحث براي دستيابي به شادي فردي و اجتماعي ارائه مي شود (براي استفاده بيشتر از قدرت تلقین. در بیان مطالب از ضمیر اول شخص مفرد استفاده مى كنيم): 1- مي يذيرم كه براي شاد بودن زندكي مي كنم و مي يذيرم که در ‎a ee oo‏ وجود دارند که از لذات 

صفحه 41:
2 مي پذیرم که من خود به تنهاني مسئول شادي خود هستم و با نگرشي مناسب و جهد و کوشش فراوان مي توانم به لطن دلت یابم. 3- مي پذیرم که شادي و سعادت عمیق را مي توان از راه 9 تاو خرصت فى ارياابة دست آورد. 

صفحه 42:
4 بسته به علایق و استعدادهايم. کمر به انجام موثرترین و مهم ترین خدمتي مي بندم که مي توانم. وقتي براي كار يا حرفي اي برنامه ريزي مي كنم با كمال علاقه خود را براي خدمت موثرتر آماده کرده. مجسم مي کنم که در آن کار و حرفه كاملاً ی ی سح 5- می پذیرم که نظام آفرینش بسیار سخاوتمند و کاملاً غني ۱ ۱ توجه به افکار و کوشش هایم برآورده مي کند. پس من به هيج کس نیاز ندارم. هیچ گاه نگران معاش ها دول ۶ كنم أو به وسيلة نظام آفرينشش زندكي مرا تأمين مي كند. 

صفحه 43:
6 در خدمتي که در پیش مي گیرم هرگز به ثروت. شهرت یا ثمرة کارهلیم نمی اندیشم. فقط بی چشمداشت وبی ریا ‎ea eee‏ نی کنم. كر لين خدمت ل لو اور هترکز به لن دل نمي بندم» مفرور نمي شوم و از ن براي خدمت موثرتر و بیشتر ‎ool ۳۱‏ زوس سس کنم. 7 از همة دانش و توانايي هاي خود براي برنامه ريزي و اجراي كاري که مي خواهم انجام دهم استفاده مي کنم و نتیجه را هر چه باشد مي پذیرم و در همه حال راضي و تسلیم رضای خدا هستم. 

صفحه 44:
8- مي پذیرم آنچه بر سر من مي آید و هر موقعيتي که در آن قرار دارم نتيجه افكارء اعمال. خواسته ها و آرزوهاي خود من در گذشته است که نظام آفرینش با کمال قدرت. عشق و محبت برایم فراهم کرده است. 9- میپذیرم که با توجه به هدف دراز مدت زندگی. این بهترین موقعیت ممکن براي پیشرفت معنوي و بيشینه شدن شادی من در تمام عمر است. 

صفحه 45:
10- تنها به صفات نيك كساني که ذهن مرا به خود مشغول مي کنند مي اندیشم. فهرستي از لین صفات را آماده مي کنم تا هرگاه كاستي هاي آنهابه ذهنم خطور کردند بتولنم به ّن رجوع کرده. نيكيهاي آنها را ببینم براي هر کس و هر چيزي که حي 05 أن عي انديشم 

صفحه 46:
نقش اعتقاد و باور اعتقاد و باور حا نقش بسیار مهمي را در شاد زیستن ما بازي مي کنند. بطوري که اگر کلیه جربانات. وقابع و حوادث زندگي را فرصت هايي براي خدمت بي ریا و انسان ها و سایر موجودلتي را که در سر راه زندگیمان قرار می گیرند براي ابراز محبت بی چشمداشت بدانیم. زندگي واقعا شیرین و شادي بخش مي شود. 

صفحه 47:
هميشه بلیسبه دنبال فرصت هائي براي خدمت باشیم و بدون هیاهو و چشمداشت و فقط به عنوان انجام وظيفه و در كمال تواضع و فروتني و با محبت ورزي کامل خدمت کنیم. با محبت ورزي بي ربا از مواهب نظام آفرینش و شادي فروان بهره مند مي تسم 

صفحه 48:
مهندسي در سازندگي و توسعة پایدار جهان, رفاه و آسایش انسان. حفظ جهان هستي از آلودگي هاي زيست محيطي 9 تأمین شادي پلیدار و درازمدت خود 9 دیگران. اینک كه به عنوان مهندس خدمت خود را آغازمي کنم‌به پروردگار جهان و انسان سوگند یاد مي كنم كه: 

صفحه 49:
1- همواره در سراسر زندگي شغلي. حرفه اي و اجتماعي خود بدین سوگند وفادار باشم. 2- به انسان. به ‎ae‏ یک موجود صاحب خرد و شگفت انگیزترین پديدة آفرینش بیندیشم. صدیق و واقع بین بوده و به هیچ اقدامی که به انسان و انسانیت آسیب رساند مبادرت ‎PIF‏ ار راب جود را که میراث مشترک بشري است مغتنم دانسته و کوشش کنم تا لن رابه روز نگه داشته در حد توان خود به گنجینه دانش و تجربیات سودمند بشري بیفزایم. 

صفحه 50:
4ایران زادگاه من است که در آن زاده و پرورده ‎cpl od‏ کوشش خواهم کرد که دین خود رابه سرزمینم. مردمانم. کانانم و آیندکان ادا کنم. ا 23 اي شود تلاش نملیم تا نقش موثري در توسعة پایدار کشورم داشته باشم. 6-در حد توان به دانشگاه که مربی علمی و فنی من است و به 6 5 ی ار ی در لین مکان مقدس بالنده خواهند ‎caus ao‏ نمایم. 

صفحه 51:
7- سرمایه هاي هستي چون ماده. انرژی. محیط زیست و نيروي کار را سرمایه های تمام بشر دانسته. در حفظ. کاربرد درست و بهسازي آنها کوشش نمایم. 6- در تمام فعالیت های مهندسی خود صداقت. دقت. نظم. عدالت. سرعت عمل, حفظ منافع اجتماع و حقوق دیگران را مراعات نمایم و سلامت. ایمنی و آینده انسان ها را مد نظر داشته نسبت به آنان مهربان. دلسوز و متعهد باشم و همواره سود خویش را در منافع عام جستجو کنم. رشوه خواري و سایر رذلئل اخلاقي را طرد نموده و براي زحمات خود ارزش مادي يي در حد معقول و ارف طلب كنم 

صفحه 52:
9- در تمام کوشش هاي مهندسي خود از دانش روز و آخرین یافته هاي علمي و فني آگاه شوم و آنها را با ابتکار خلاقیت و نوآوري در طراحي, برنامه ريزي و اجرا به کار بندم. 0- در تمام کوشش هاي مهندسي خود استانداردهاي حرفه اي را مراعات نموده و تنها در حيطة دلنش و توانليي خود کار قبول كنم و تنها مداركي را امضاء نملیم که‌به آنها احاطه فني کامل دارم. در مواردي که منع قانيني و حق مالکیت اختصاصي وجود ندارد. دلنش خود را آزادلنه وبه صورت رایگان منتشر نموده و در اختیار دیگران قرار دهم. 1- در انجام وظلیف حرفه اي محوله. فردي متعهد. مسئولیت پذیر. مشارکت پذیر و رازدار باشم. ۱ 

صفحه 53:
2 محيطي پر از محبت و صفا و عشق و علاقه به خدمتگزاري بي ريا به مردم و وطنم را بوجود آورم و همکاران خود را بدون توجه به ملیت. نژاد. مذهب. جنسیت. سن و عقیده دوست بدارم و ارزش هاي انساني را در خود و در آنان تس حور 3 در کوشش هاي مهندسي خود هميشه فردي متواضع بوده. موفقیت هاي بدست آمده را علاوه بر سعي و کوشش خود مرهون تلاش همکاران و نظام آفرینش دانسته و از آنان قدرداني و سپاسگزاري نمایم 

صفحه 54:
4 در تمام کوشش هاي مهندسي خود جویا و پذيراي نقد و اظهارنظر صادقانة همکاران بودهء خطاهاي خود را اصلاح نمایم و براي همکاري گروهي و نقش دیگران ارزش قلیل باشم و از لطمه زدن به حیئیت» شهرت. دارايي یا اشتغال دیگران يرهيز كرده از اقدامات بدخواهانه براي آنان خودداري کنم. 

صفحه 55:
5 از کوشش هاي فرهنگي و فعالیت هاي اجتماعي که به منظور توسعة رفاه ‎ea‏ انجام مي گیرد استقبال نموده و در آنها شرکت نمایم. 16- همکاران خود را تشويق به رعایت اصول اخلاق مهندسي و وجدان حرفه اي نمایم. 

اخالق مهندسي مهدي بهادري نژاد استاد مهندسي مکانيک-دانشگاه صنعتي شريف و عضو پيوسته فرهنگستان علوم جمهوري اسالمي ايران متن سخنان ايراد شده در جلسه انجمن ايراني اخالق در علوم و فناوري اسفند 1385 چکيده در طول تاريخ مهندسان توانسته اند با استفاده از و کشفيات يافته هاي علم ي و ب ا ابتکار و خالقي ت خود مس ائل مختل ف مربوط ب ه سالمت و بهداش ت ،درمان ،آموزش ،کشاورزي ،مسکن ،حمل و نقل و غيره را حل کنند و در نهايت آسايش و رفاه بيشتري را براي مردم فراهم کنند .همزمان با اين فعاليتها ،مهندسان نيز توانسته اند جنگ افزارهاي فراواني را خلق کنن د ت ا اس تفاده کنندگان از آنه ا بتوانن د در زمان کوتاهتري انسانهاي بيشتري را از بين ببرند و يا بيمارکنند .همراه با هر دو نوع فعاليت ياد شده فعاليت­هاي مهندسي همراه با تخريب و آلوده سازي محيط زيست و اتالف ت. اس بوده بيعي ط ع مناب در حال ي ک ه مهندس ان م ي توانند همچنان از قدرت خالقيت و ابتکار خود استفاده نموده ،مسائل مختلف را حل کرده و رفاه و آسايش بيشتري را براي خود و مردم فراهم کنند ،ول ي برخورداري از اخالق مهندسي است ک ه باع ث م ي شود مهندسان خود کنترل کنندة فعاليتهاي خود شده و در نهاي ت حاف ظ مناف ع جامعه انس اني و س المت محي ط زيست باشند .برخورداري از ارزشهاي انس اني و اخالق مهندس ي م ي تواند براي مهندسان آرامش خاطر ،رضايت باطن و در نهايت شادي واف ر بيافرين د ک ه هدف نهاي ي زندگ ي انسان در روي ت. اس ن زمي م ا براي شاد زيس تن زاده شده اي م و م ي تواني م ب ا محبت ورزيدن بي توقع و خدمتگزاري بي ريا و پيشه کردن تقوي، شادي طول عمر خود را بيشينه کنيم .برخورداري از اخالق م ي توان د براي مهندس ان عالوه بر رفاه و آسايش مادي، رضايت باطن و آرامش خاطر يا شادي وافر بيافريند . مقدمه رفاه و آس ايش مادي کنون ي بش ر مرهـون فعاليتهاي مـهندسي است .مي توانيم ب ه اطراف خود نگاه کنيم و به خدمات ارزشمند مهندسان واقف شويم . پيشرف ت در طراح ي ،س اخت ،توليد و استفاده از جنگ افزارهاي مختلف نيز مرهون فعاليتهاي مهندس ي اس ت .فعاليت هاي مهندس ي از ي ک س و باع ث تأمين رفاه و آس ايش مردم شده و از س وي ديگ ر باعث کشتار انسان هاي بيشتر و آلوده سازي بيش از ح د محي ط زيس ت و هدر رفت ن منابع و ذخاير روي زمين شده است. آيا مهندسان مي توانند در حالي که همچنان از ابتکار و خالقيت خود در حل مسائل استفاده مي کنند با رعايت ضوابطي اقدام به از بين بردن درد و آالم انسان ها نموده ،محيط زيست را پاک کرده و رفاه و آسايش بيشتري را براي انسان ها فراهم کنند؟ سوال اين است که رفاه ،آسايش و توسعه مادي براي چه منظوري است و حضور در رقابتي فرسايشي ،فزاينده و پرپيچ و خم زندگي که هر روز دشوارتر مي گردد براي چيست؟ آيا مهندسان فقط براي اعتالي فناوري بايد تالش کنند و وسايل و لوازم رفاه مادي و جسماني را به منظور لذت بيشتر توليد و فراهم کنند؟ آيا علم، تکنيک و فناوري با شتابي که دارد و بر هر چيز توانائ ي دس ترسي و تص رف پيدام ي کند ،بدون اينکه با حکمت ،خرد ،فضيلت ،اخالق و معرفت انس اني پرورش ياب د م ا را ب ه هدف نزدي ک مي کند؟ مهندس کيست؟ مهندس کس ي اس ت ک ه ابتکار ب ه خرج م ي ده د و مي آفريند و اختراع ميکند .يعني هم آراينده و هم آفريننده و هم سازنده است. با گسترش مرزهاي مهندسي و ايجاد تخصص­هاي مختلف، حوزه خدمات و مشاغل مهندسي بس يار وسيع گرديده و مس ئوليت آنه ا س نگين­تر شده اس ت .با جمع­بندي آراء و تعاريف مختلف مي توان دريافت که مهندسي توانايي انسان در انتخاب ،طراحي ،برنام ­ه ريزي ،راه بري ،آينده س ازي و نوآوري اس ت .اين توانائي در توليد غذا و ساير محصوالت کشاورزي ،در س اخت ،تولي د ،بازس ازي و نگاهداري دس تگاه ها، ابزارها ،بناها ،داده­ها و کلية نيازهاي ابزاري جوامع انس اني ب ا اس تفاده و دگرگون س ازي طبيعت بوده است .اين فعاليت ها با بهره گيري از مواد و انرژي و با پشتوانه دانايي از علوم تجربي و انساني و با توجه ب ه حفاظ ت از محي ط زيس ت و در راس تاي منافع جامعه جهاني انجام مي گيرد. بزرگترين دستاوردهاي مهندسي در قرن بيستم آكادم ي مل ي مهندس ي اياالت متحده امريك ا ( )NAEب ا همكاري اتحادي ه انجمن‌هاي مهندس ي آ ن كشور بزرگتري ن دس تاوردهاي مهندس ي در قرن بيس تم را انتخاب نمودند. در ،1999آكادم ي مذكور از 60انجم ن حرف ه اي مهندس ي امريك ا درخواس ت نمود ت ا به كمك متخصصين خود ،بزرگترين دستاوردهاي مهندسي در قرن بيستم را اعالم نمايند .در مجموع اي ن مهندس ين 105دس تاورد را انتخاب كردند .مالك اص لي انتخاب ،تأثير دستاورد مورد نظر بر كيفيت زندگي بشر در قرن بيستم بود .جنگ افزارها مورد توجه قرار نگرفتند« .كميته انتخاب» آكادمي ملي مهندسي متشكل از خ برگان مهندس ي در محافل علمي ،بخش ص نعت ،دول ت و طيف گس ترده اي از رشته هاي مهندسي بود. از ميان 105دس تاورد معرف ي شده ،اي ن كميت ه 48مورد را انتخاب و گروه بندي نمود .براي مثال نوآوريهاي خاص س اخت پ ل و جاده در گروه «بزرگراهه ا» گنجانده شدن د ،و تراكتور ،كمباي ن و ماشي ن شخ م زن ي مجموع ًا در گروه «كشاورزي مكانيزه» جاي گرفتند .اين گروه بندي باعث شد تا تعداد دستاوردها به 28مورد برس د .كميت ه در دس امبر 1999تشكي ل جلس ه داد و 20مورد را ب ه عنوان بزرگترين دستاوردهاي مهندسي در قرن بيستم انتخاب نمود. آغاز هزاره جدي د فرص تي فراه م مي‌آورد ت ا در عي ن نگريس تن ب ه آينده ،ب ه نبوغ بشر و ابداعات او در گذشته بنگريم .الكتريسيته ،اتومبيل ،تلفن ،راديو ،تلويزيون و رايانه چند نمونه از ابداعات مهندسين در قرن بيستم است. فهرست عناوين بزرگترين دستاوردهاي مهندسي در قرن بيستم )Electrification( برق رساني-1 )Automobile( اتومبيل-2 )Airplane( هواپيما-3 )Water Supply and Distribution( منابع آب و توزيع-4 ) )Electronics الکترونيک-5 )Radio and Television( راديو و تلويزيون-6 )Agricultural Mechanization( مکانيزاسيون کشاورزي-7 )Computer( رايانه-8 )Telephone( تلفن-9 )Air Conditioning and Refrigeration( تهويه مطبوع و تبريد-10 )Highways( بزرگراهها-11 )Spacecraft( فضاپيما-12 )Internet( اينترنت-13 )Imaging( تصويرسازي رايانه­اي-14 )Household Appliances( لوازم خانگي-15 )Health Technologies( فناوريهاي بهداشت-16 Petroleum and Petrochemical( نف ت و فناوريهاي پتروشيمي-17 )Technologies )Laser and Fiber Optics( ليزر و فيبرهاي نوري-18 )Nuclear Technologies( فناوري­هاي هسته­اي-19 High-performance Materials( مواد با کارايي باال-20 اخالق اخالق شامل صفاتي از انسان مي باشد ،انسان کارهاي مطابق و متناسب با اين صفات را بدون تأمل و تفکر و دشواري انجام مي­دهد. در حالي که اخالق شامل صفات پسنديده و رذيله هر دو مي­شود ،منظور ما از اخالق در اينجا صفات فاضله و نيکو و پسنديده است. منظور از اخالق مهندس ي تأم ل دربارة ابعاد اخالق ي مس ائل و موضوعات ي اس ت که ب ه حرف ة مهندسي مربوط مي شود. دربارة اهميت اخالق مي توان نکات زير را ذکر کرد: انما بعثت التم مکارم االخالق (من براي تکميل کردن مکارم اخالقي مبعوت شده­ام (حضرتمحمد (ص)) تنها چيزي که مي­تواند انسانيت انسان را شکوفا سازد و او را «شاد»نمايد ،اخالق است. تهذيب و تزکيه نفس ،يا پرورش ارزشهاي انساني و برخورداري ازاخالق ،ضروري است. هدف نهايي در تهذيب نفس از رذائل و تکميل آن به فضايل همانا وصول بهخير و سعادت است بايد عالوه بر انديشمند شدن اخالقمند نيز بود.اولين درس اخالق و اولين درس خودسازي ،خودشناسي است .تا ندانيمکه هستيم و چه هستيم و چه مي­توانيم باشيم در صدد رشد و تربيت خود برنخواهيم آمد. هدف از حقوق ،تنها برقراري نظم اجتماعي و سعادت دنيوي است و هدفاز اخالق ،شادي ،سعادت و کمال دنيوي و ابدي انسان است. برخورداري از اخالق به انسان در تمام کارها ،از جمله آموزش و تحقيق نشاط و شادي م ­يبخشد .محقق با نشاط مي تواند شاهکارها بيافريند ،در حالي که پول فقط مي تواند کار ايجاد نمايد و نه شاهکار. يک محقق با اخالق در دام بزرگ و خطرناک شهرت زدگي گرفتار نمي­آيدبرخورداري از اخالق يکي از عوامل گشايش در رزق و روزي و عدم آن باعث تنگدستي وفقر مي­شود .در روايات مختلف چنين آمده است: • گنجهاي رزق در اخالق خوب نهفته است. • اخالق نيکو موجب زيادت در روزي مي­شود. • به درستي که انسان گاهي به دليل انجام گناه ] بدي اخالق[ از روزي مقرر خود محروم مي ماند. عدم برخورداري از اخالق باع ث رفتارهاي ناشايس ت انس ان مي­شود و عل ت اص ليمحروميت­هاي انسان اعمال و رفتارهاي ناشايست خود اوست .قرآن چنين مي­فرمايد: • هر مصيبتي به شما رسد به سبب کارهايي است که کرده­ايد و ( ....شوري – آية )30 • و اگر اهل شهرها و آباديها ايمان مي­آوردند و تقوا پيشه مي­کردند ] برخوردار از اخالق بودند[ ،برکات آسمان و زمين را بر آنها مي­گشوديم( .....اعراف آية )96 انسانهاي برخوردار از اخالق کساني هستند که:• مي ت وانند بهترين دوست براي مردم باشند • ديدن آنان انسان را به ياد خدا مي­اندازد • گفتارشان بر دانش انسان مي­افزايد، • بودن با آنان در انسان آرامش خاطر و شادي مي آفريند. نکاتي دربارة آموزش و پرورش اخالق در آموزش بايد خودخواهي کاهش و عالقه به خدمتگزاري افزايش يابد.آموزشي که باعث عروج معنوي انسان و پي بردن به حقيقت وجود نشود ارزشي ندارد.آموزش باي د در نهاي ت منج ر ب ه محبت­ورزي ب ه هم ه بشود انس ان بدون عش ق پايين­ت ر ازحيوان است. ملتي رشد مي کند و شاد مي شود که در بين شاگردان ارزشهاي صداقت ،عشق و احترام بهساير انسانها پرورش يابد.  بستن سد و ذخيره آب پشت آن وقتي ارزش دارد که اين آب براي آبياري زمي ن­هاي تشن ه و تولي د برق مورد اس تفاده قرار گيرد .رفت ن ب ه دانشگاه و ذخيره دان ش وقتي ارزش دارد که اين دانش براي کمک به نيازمندان مورد استفاده قرار گيرد. پي بردن به حقيقت وجود مهمتر از پي بردن به ساير رموز طبيعت يا کسب دانشاست. ما نبايد وقت خود را صرف رفاه مادي بکنيم ،بلکه زندگي حاوي خدمت و ايثار راپيشه کنيم. منص فانه نيس ت درحال ي که جهان ب ي ري ا و بدون انتظار ب ه م ا خدم ت م ي کن د م اخودخواه باشيم و خدمتي نکنيم. همانطور که غذا را لذت بخ ش مي­کني م باي د زندگ ي خود را ني ز لذت بخ ش کنيم.لذت زندگ ي در افکار خوب ،عادات تمي ز و اقدامات خوب ،ي ا خالص ه ارزشهاي انساني است. هيچ لذتي باالتر از بي نيازي از ماديات و بخشيدن و خدمتگزاري بي ريا نيست.آموزش واقع ي را در ي ک دانشگاه مي­توان ب ه اي ن ترتي ب ارزياب ي کرد که دان شآموختگان آن چقدر به بهبود زندگي مردم توجه دارند. -انسان تاج خلقت است و اخالق درخشان­ترين جواهر اين تاج. آنچ ه را که داري م ي ا ه ر آنچ ه که هس تيم مرهون و مديون جامع ه م ي­باشيم .بايد قدرداني خود را به جامعه از طريق خدمت به آن نشان دهيم. در فرآيند آموزش ،دانش بايد به خرد و خرد به انسانيت تبديل گردد وگرنه آموزش اتالف وقت و انرژي و سرمايه هاست. در ميان تمام فعاليته ا ،ارائ ه مؤثرتري ن خدم ت بي­ري ا ب ه کس اني کهبيشترين نياز را دارند مهمترين کار است. اخالق مهندسي با توجه به تنوع فعاليتهاي مهندسي و کام ً ال متفاوت بودن نتايج اين فعاليت ها ،جوامع پيشرفته صنعتي ،بويژه آمريکا ،در دو دهة گذشته بر آن شده اند که به مس ئله اخالق در علوم و مهندسي بيشتر بپردازند بطوري که از طريق رعايت اين اخالق ،مهندسان خود کنترل کننده فعاليتهاي خود باشند .ميزان اي ن توجه در تأسيس مراکز مربوط به اخالق ،سايت­هاي کامپيوتري ،داير کردن خ ط هاي تماس براي مشاوره در امور مربوط به اخالق مهندسي، تدوين آئين نامه هاي اخالقي در شرکت ها و مؤسسات و تعليم مهندسان در تعبير و تفسير مفاد اين آئين نامه ها و انتشار مقاالت و کتب فراوان دربارة اخالق در علوم و مهندسي کام ً ال مشهود است. آموزان کشور رشته هاي مهندسي را ِ در ايران بهترين دانش براي ادامه تحصيل خود انتخاب مي کنند .اين دانشجويان پس از صرف حدود 8000ساعت وقت و کسب معلومات مهندس ي وارد بازار کار شده و با کسب درآمد بيشتر در حدود 40سال فعاليت مهندسي ،مي توانند زندگي مرف ه­ تري را براي خود و خانواده شان فراهم نمايند. در فرآيند آموزش مهندسي ،چه در ايران و چه در ساير کشورهاي جهان ،دانشگاه ها در حقيقت روش دستيابي به رفاه و آسايش بيشتر را به جوانان مي آموزند .ولي ترک دانشگاه اي ن جوانان عم ِر مفي د خود را پ س از ِ چگونه صرف کنند و چه ضوابطي را در حين فعاليت­هاي مهندسي خود مراعات نمايند تا از زندگي و فعاليت خود بيشتر لذت برده و شادي بيشتري کسب نمايند؟ ما در انجام وظايف مهندسي خود به ضوابطي نياز داريم که آن ضوابط را اخالق مهندسي مي­ناميم. مهندس ان از نظ ر اخالق ي در س ه بخ ش در رابطه تند: هس اخالق تکنيکي يا فني که مربوط به تصميمات فني و علمي گرفته مي شود ،اخالق حرفه اي که با ساير مهندسان ،مديران، کارمندان و کارگران مرتبط مي گردد و باالخره اخالق اجتماعي که مربوط به تعهدات ملي و ميهني و جامعه انساني مي شود. چگون ه و در کج ا م ي توان ص احب اين خلقيات شد و يا از آن برخوردار گرديد ،و يا اينکه اص ً ال ضرورتي دارد که يک مهندس که دروس داده شده را ب ه خوب ي ياد گرفته و حرف ه مهندس ي را خوب فرا گرفته اخالق مهندسي رامراعات نمايد؟ معتقديم که رعايت اخالق توسط مهندسان در کلية فعاليت هاي مهندسي ضروري است، نه تنها به خاطر اينکه اين امر در دراز مدت منافع مادي بيشتري را براي آنان در بر خواهد داشت ،بلکه اين امر در راستاي هدف زندگ ي ک ه بيشين ه کردن شادي و آرامش خاطر در طول عمر مي باشد قرار دارد. موضوع اخالق در حرفة مهندسي را ميتوانيم با مثال رانندگي ِ و چراغ هاي راهنمائي در چهارراه ها مقايسه نمائيم .در ارتباط با رانندگي ،بايد مفهوم هر يک از چراغ­هاي سبز و نارنجي و قرمز قب ً ال تعيين شده باشند و راننده بداند که در مقابل اين چراغها چگونه بايد رفتار کند .در ضمن مي­بايست قوانيني نيز وجود داشت ه باشن د ک ه در ص ورت تخلف راننده از مقررات مربوط به چراغ ها بگويند جريمه مربوطه چقدر و چگونه است. ولي با وجود اين قوانين و مقررات راننده بايد اخالقاً و به خاطر رعايت حقوق ديگران و جلوگيري از رساندن ضرر و آسيب به خود و ديگران مقررات مربوط را مراعات نمايد. در مورد اخالق مهندسي نيز چنين است .يک مهندس بايد فرا گيرد که در چه زمينه هائي او مي تواند فعاليت کند ،در چه زمينه هائي نبايد فعاليت داشته و آگاه باشد ک ه در ص ورت فعالي ت در زمين ه هاي ممنوع شده چه عواقبي براي او در پيش است .ولي از همه مهم تر اين است که اين مهندس از اخالق مهندسي و از ارزش هاي واالي انس اني برخوردار باش د و خود ناظ ر و مراقب بر ِ اعمال و افکار خويش در همة بخش ها باشد. مقررات و فعاليتهاي مجاز و غير مجاز مهندسي را بايد در دانشگاهها به دانشجويان ياد داد و جرائم مربوط به تخلفات را از طريق قوانين کشور مشخص نمود .ولي از همه مهم تر اي ن اس ت ک ه باي د در دانشجويان مهندس ي و مهندسان کشور ارزشهاي انساني پرورش داده شود .برخورداري از اي ن ارزشهاست که م ي تواند نه تنها ب ه آسايش و رفاه مادي ،بلکه از آن مهم تر ،به آرامش خاطر و رضايت باطن، و خالصه به شادي دراز مدت مهندسان بيانجامد. هدف و راه زندگي در فعاليت هاي مهندسي اموري پيش مي آيند که يک مهندس مي تواند منافع مادي زيادي را در مدت کوتاه کسب نمايد و رفاه مادي خوبي را بدست آورد .آيا الزم است اين فرد از اين منافع مادي بگذرد و خود را ملزم به رعايت اخالق نمايد؟ در صورت رعايت اخالق و رد کردن منافع مادي و رفاه زندگي چه چيزي عايد اين مهندس مي شود؟ براي پاسخ به اين پرسش ها شايسته است قدري راجع به هدف و سپس راه زندگي بينديشيم و رعاي ت اخالق مهندس ي را در راس تاي هدف و راه زندگي جستجو نمائيم. بحث خود را در اين زمينه با اين فرضيه شروع مي کنيم که ما براي شاد زيستن زاده شده ايم، ما زنده هستيم تا شاد باشيم و اين حق ماست. هستند افرادي که با وجود سعي و کوشش و تالش شان و حتي برخورداري از رفاه مادي و آسايش فراوان شاد نيستند .چرا؟ علت اساسي مشکالت امروزي انسان معتقديم که علت اساسي مشکالت امروزي و ناشادي انسان، اعتقاد و باور قاطبه مردم دنيا بر اين است که ثروت و شهرت و قدرت براي انسان شادي مي آفرينند. شاخص فردي و شادي مي توانيم اين عوامل را در قالب يک رابطه يا فرمول که آنرا معادله شادي سنجي مي ناميم بيان کرده و سعي کنيم ،رابطه H = J -FE شاخص ملي شادي اگ ر تمام مردم ي ك كـشور شـادي خود را با معادلة شادي سنجي ارزيابي كنند ،مي­توان ميزان شادي روزانه ،ماهانه ،ساالنه يك كشور را تعيين و نتيجت ًا در هر سال شاخص ملي شادي آن ملت را مشخص نمود. اين شاخص عبارت است از جمع جبري ميزان شادي ساالنة تمام آحاد مل ت تقس يم بر تعداد افراد. اي ن شاخ ص را م ي توان ب ا رابط ة ‏n ] [ Hi ‏i 1 ‏n =NIH نيز نشان داد كه Hiميزان شادي هر فرد n،تعداد افراد، NIHمعرف شاخص ملي شادي است. معتقديم كه دولت ها بايد براي باال بردن شاخص ملي شادي بكوشند نه براي افزايش درآمد اقتصادي مردم .اين رفتار با شيوه هاي امروزي برنام ه ريزي اقتص ادي كه افزاي ش درآمد سرانه و به اصطالح باال بردن توليد ناخالص ملي را هدف قرار مي دهد كام ً ال متفاوت است .اگر دولت ها چنين رويكردي را در پيش گيرند اولويتها دگرگون خواهند شد ،يعني به از بين بردن گرس نگي ،س وء تغذي ه ،ب ي خانمان ي ،پيامدهاي زشت بيكاري و بيماريهايي نظير سرطان ،ايدز و غيره توجه بيشتري خواهند كرد. به نظر ما کيفيت زندگي يک جامعه به شاخص ملي شادي آن بستگي دارد .همچنين معتقديم که براي مقايس ه کيفي ت و س المتي زندگ ي ملتها، مقايسه شاخص ملي شادي بسيار واقعگرايانه تر از مقايس ه تولي د ناخال ص مل ي ي ا مص رف سرانه انرژي و منابع طبيعي است. چکيده مراحل دستيابي به شادي قس متي از راه دس تيابي ب ه شادي ،عشق ورزيدن و احترام گذاردن به انسانها ،طبيعت و محيط زيست و نيز ارج نهادن به همة موجودات است .اين روش ،زندگي متعادلي را ايجاب م ي­ كند .بايد سقفي براي آرزوهاي خود قائل شويم ،در مصرف آب و انرژي و ساير منابع طبيعي و ملي صرفه جويي كنيم ،وقت خود را تلف نکنيم و آلودگي محيط زيست را كاهش دهيم. استمرار اين روش در زندگي ،براي ما و جامعه ،شادي پايدار به ارمغان خواهدآورد. در اينجا چکيدة مراحل پيشنهاد شده در اين بحث براي دستيابي به شادي فردي و اجتماعي ارائه مي شود (براي استفاده بيشتر از قدرت تلقين ،در بيان مطالب از ضمير اول شخص مفرد استفاده مي کنيم): -1مي پذيرم كه براي شاد بودن زندگي مي كنم و مي پذيرم كه در زندگي شادماني هايي وجـود دارند كه از لذات جسماني بسي عميقترند.  -2مي پذيرم كه من خود به تنهائي مسئول شادي خود هستم و با نگرشي مناسب و جهد و کوشش فراوان مي توان م ب ه آ ن دس ت يابم. -3مي پذيرم كه شادي و سعادت عميق را مي توان از راه محبت ورزيدن بي چشمداشت و خدمت بي ريا به دست آورد.  -4بسته به عاليق و استعدادهايم ،كمر به انجام مؤثرترين و مهم ترين خدمتي مي بندم كه مي توانم .وقتي براي كار يا حرفه­ اي برنامه ريزي مي كنم با كمال عالق ه خود را براي خدمت موثرتر آماده كرده ،مجسم مي كنم كه در آن كار و حرفه كام ً ال تم. هس ق موف -5مي پذيرم كه نظام آفرينش بسيار سخاوتمند و كام ً ال غني است و كلية نيازهاي مرا با توجه به افكار و كوشش هايم برآورده مي كند ،پس من به هيچ كس نياز ندارم .هيچ گاه نگران معاش خود نيستم چون به خداوند توكل مي كنم .او به وسيلة نظام آفرينشش زندگي مرا تأمين مي كند.  -6در خدمتي كه در پيش مي گيرم هرگز به ثروت ،شهرت يا ثمرة كارهايم نمي انديـشم .فقط بي چشـمداشـت و بي ريا و در كمال عشق و محبت ،خدمت مي كنم .اگر اين خدمت ثروت و شهرتي برايم به همراه آورد هـرگز به آن دل نمي بندم ،مغـرور نمي شـوم و از آن براي خـدمت مؤثرتر و بيشتر كنم. ي م تفاده اس -7از همة دانش و توانايي هاي خود براي برنامه ريزي و اجراي كاري كه مي خواهم انجام دهم استفاده مي كنم و نتيجه را هر چه باشد مي پذيرم و در همه حال راضي و تسليم رضاي خدا هستم.  -8مي پذيرم آنچه بر سر من مي آيد و هر موقعيتي كه در آن قرار دارم ،نتيجه افكار ،اعمال ،خواسته ها و آرزوهاي خود من در گذشته است كه نظام آفرينش با كمال قدرت، عشق و محبت برايم فراهم كرده است. -9ميپذيرم كه با توجه به هدف دراز مدت زندگي ،اين بهترين موقعيت ممكن براي پيشرفت معنوي و بيشينه شدن شادي من در تمام عمر است.  -10تنه ا ب ه ص فات ني ك كس اني كه ذه ن مرا به خود مشغول مي كنند مي انديشم .فهرستي از اين صفات را آماده مي كنم تا هرگاه كاستي هاي آنها به ذهنم خطور كردند بتوانم به آن رجوع كرده ،نيكيهاي آنها را ببينم. براي هر كس و هر چيزي كه مي بينم يا به آن مي انديشم طلب خير مي كنم. نقش اعتقاد و باور اعتقاد و باور ما نقش بسيار مهمي را در شاد زيستن ما بازي مي کنند ،بطوري که اگر کليه جريانات ،وقايع و حوادث زندگي را فرصت هايي براي خدمت بي ريا و انسان ها و ساير موجوداتي را که در سر راه زندگيمان قرار م ي گيرن د براي ابراز محب ت ب ي چشمداشت بدانيم ،زندگي واقع ًا شيرين و شادي بخش مي شود. هميشه بايد به دنبال فرصت هائي براي خدم ت باشي م و بدون هياهو و چشمداش ت و فق ط به عنوان انجام وظيفه و در کمال تواضع و فروتني و با محبت ورزي کامل خدمت کنيم. با محبت ورزي بي ريا از مواهب نظام آفرين ش و شادي فروان بهره من د مي شويم : ‏CU 10L سوگندنامة مهندسي م ن ، ................... ،ب ا آگاه ي کام ل از نق ش و تأثير مهندس ي در س ازندگي و توسعة پايدار جهان ،رفاه و آس ايش انس ان ،حف ظ جهان هس تي از آلودگي هاي زيست محيطي و تأمين شادي پايدار و درازمدت خود و ديگران ،اين ک ک ه ب ه عنوان مهندس خدمت خود را آغازمي کنم به پروردگار جهان و انسان سوگند ياد مي کنم که:  -1همواره در سراسر زندگي شغلي ،حرفه اي و اجتماعي خود بدين سوگند وفادار باشم. -2ب ه انس ان ،ب ه عنوان ي ک موجود ص احب خرد و شگفت انگيزترين پديدة آفرينش بينديشم ،صديق و واقع بين بوده و به هيچ اقدامي که به انسان و انسانيت آسيب رساند مبادرت نورزم. -3دانش مهندسي و تجربة حرفه اي خود را که ميراث مشترک بشري است مغتنم دانسته و کوشش کنم تا آن را به روز نگه داشت ه در ح د توان خود ب ه گنجين ه دانش و تجربيات سودمند بشري بيفزايم. -4ايران زادگاه م ن اس ت ک ه در آن زاده و پرورده شده ام، کوشش خواهم کرد که دين خود را به سرزمينم ،مردمانم، نياکانم و آيندگان ادا کنم. -5در طول زندگي حرفه اي خود تالش نمايم تا نقش مؤثري در توسعة پايدار کشورم داشته باشم. -6در حد توان به دانشگاه که مربي علمي و فني من است و به کساني که پس از من در اين مکان مقدس بالنده خواهند شد خدمت نمايم.  -7سرمايه هاي هستي چون ماده ،انرژي ،محيط زيست و نيروي کار را س رمايه هاي تمام بش ر دانس ته ،در حف ظ ،کاربرد درست و بهسازي آنها کوشش نمايم. -8در تمام فعاليت هاي مهندسي خود صداقت ،دقت ،نظم ،عدالت، س رعت عم ل ،حف ظ منافع اجتماع و حقوق ديگران را مراعات نمايم و سالمت ،ايمني و آينده انسان ها را مد نظر داشته نسبت به آنان مهربان ،دلسوز و متعهد باشم و همواره سود خويش را در منافع عام جستجو کنم ،رشوه خواري و ساير رذائل اخالقي را طرد نموده و براي زحمات خود ارزش مادي يي در حد معقول و متعارف طلب کنم  -9در تمام کوشش هاي مهندسي خود از دانش روز و آخرين يافته هاي علمي و فني آگاه شوم و آن­ها را با ابتکار ،خالقيت و نوآوري در طراحي ،برنامه ريزي و اجرا به کار بندم. -10در تمام کوش ش هاي مهندس ي خود اس تانداردهاي حرفه اي را مراعات نموده و تنها در حيطة دانش و توانايي خود کار قبول کنم و تنها مدارکي را امضاء نمايم که به آنها احاطه فني کامل دارم .در مواردي ک ه من ع قانون ي و ح ق مالکي ت اختصاصي وجود ندارد، دانش خود را آزادانه و به صورت رايگان منتشر نموده و در اختيار ديگران قرار دهم. -11در انجام وظايف حرفه اي محوله ،فردي متعهد ،مسئوليت پذير، مشارکت پذير و رازدار باشم.  -12محيطي پر از محبت و صفا و عشق و عالقه به خدمتگزاري بي ريا ب ه مردم و وطنم را بوجود آورم و همکاران خود را بدون توجه به مليت ،نژاد ،مذهب ،جنسيت ،سن و عقيده دوس ت بدارم و ارزش هاي انساني را در خود و در آنان پرورش دهم. -13در کوش ش هاي مهندس ي خود هميش ه فردي متواضع بوده ،موفقيت هاي بدست آمده را عالوه بر سعي و کوشش خود مرهون تالش همکاران و نظام آفرينش دانسته و از آنان قدرداني و سپاسگزاري نمايم  -14در تمام کوش ش هاي مهندس ي خود جويا و پذيراي نق د و اظهارنظ ر صادقانة همکاران بوده، خطاهاي خود را اص الح نمايم و براي همکاري گروهي و نقش ديگران ارزش قايل باشم و از لطمه زدن به حيثيت ،شهرت ،دارايي يا اشتغال ديگران پرهي ز کرده از اقدامات بدخواهانه براي آنان خودداري کنم.  -15از کوش ش هاي فرهنگ ي و فعاليت هاي اجتماعي که به منظور توسعة رفاه عمومي انجام مي گيرد استقبال نموده و در آنها شرکت نمايم. -16همکاران خود را تشوي ق ب ه رعاي ت اصول اخالق مهندسي و وجدان حرفه اي نمايم.