ارزیابی سریع بهداشتی در جمعیت های پناهنده و آوارگان

صفحه 1:


صفحه 2:
ارزيابي سربع بهداشتي در جمعيتهاي پناهنده و آوارگان 

صفحه 3:
حياتي معين اب ی بنابراین جمع آوري و تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به جمعیت شناسي» مرگ و میر؛ ‎ae‏ ا م 5 همین طور منابع غذاء آب و بهسازي منابع مورد نظر ضروري است. در اين مبحث كه ارزيابي سريع بهداشتي (11148) ناميده مي شود بررسي شود تا نيروهاي امدادي بتوانند با ارزيابي فوري از وضعيت بهداشتي يك جمعيت آسيب ديده يا آواره که شامل اجزاء بهداشتي یک جمعیت را که عبارت است از: ۰ چهار چوب ارزيابي سریع بهداشتي ۶ ممرفياهاف و روظها * ارزيابي ميداني و شاخص هاي مربوطه * توصیه هاي لازم بزاي انجام ارزيبي مي‌باشد برآورد نموده تا با برنامه ريزي مناسب ارائه خدمات لازم بهداشتي را بنمایند. 

صفحه 4:
8 0 80 ۵ ۵ 8 ۵ 0۵ ۵ ۲ چهارچوب ارزيابي هاي سریع بهداشتي: حال ‎pale‏ با توجه بحران هاي منطقه اي و حوادثي که در جهان رخ مي دهد آواره و پناهنده زیاد در جهان وجود دارد أواركي وسيع جمعيث اغلب با مرك و مير بالا بريء در كروههاي أسيب بذير نير كودكان زير © سال همراه مي باشدء عل اصلي مرگ اغلب سرخاف» عفونت هاي حاد نتفسي» آسهال» مالاریا و يا سوء تغذیه مي باشند. در مرحله بحراني جابجايي هدف؛ کاهش هر چه سریعتر مرگ و میر ناشي از اين جابجايي است. از اين رو اولويتهاي عملي زیر بايستي انجام پذیر؛ ارزيابي سریع وضعیت بهداشت جمعیت واکسیناسیون وسیع بر علیه سرخك أمین آب و اجراي اقدامات بهسازي آمین غذا و اجراي برنامه هاي بازتواني تغذیه اي ویژه تأمین پناهگاه و انرژي مراقبت درماني مبتتي بر تامین داروهاي امناسي و بکار گيري پروتکل هاي درماني استاندارد برنامه هاي کنترل بيماريهاي اسهالي و همه گیریها سیستم هاي اطلاعات بهداشتي(۲(۱5) ارزيابي منبع انساني و آموزش کارکنان بهداشتي واحدهاي محيطي هماهنگي عملیات در بخشهاي مختلف 

صفحه 5:
جایگاه ارزيابي بهداشتي: ** معمولاً ارزيابي بهداشتي در آغاز مداخله» همزمان با اجراي عملیات هاي اولیه (تأمين آب» واکسیناسیون سرخك) انجام مي گیرد. ** بايستي داده هاي مربوط به اندازه جمعيتء اولويت هاي بهداشتي نيازهاي اولیه را جهت تطبیق مداخله و ارزيابي نتایج آن را ‎a‏ ‏جمع آوري نمود. 

صفحه 6:
داده هاي مورد نیاز در ارزيابي سریع بهداشتي: *# در اين بخش داده هاي اصلي که در جریان ارزيابي سریع بهداشتي جمع آوري مي گردد مورد بحث قرار مي گیرند» تعبین شاخص هاي در دسترس با در نظر گرفتن روند كلي مورد استفاده و متناسب با شرایط منطقه اي فراهم مي شود. 

صفحه 7:
جمعيت شناسي: تعداد كل يناهندكان يا افراد آواره يا آسيب ديده ابعاد مشكل را نشان مي دهد و امكان برنامه ريزي مداخله اي (مقدار آب» غذا و غيره) را فراهم مي سازد به همين دليل اينكه برنامه هاي خاص براي گروههاي معيني وجود دارد (کودکان زیر 6 سال» زنان حامله» افراد مسن و غیره) تعيين ساختار جمعیت ضروري است. تعداد جمعیت در تعيين مخرج کسر و محاسبه تعدادي از شاخص هاي بهداشتي نظیر میزان مرگ نیز کاربرد دارد. 

صفحه 8:
مرگ و میر: در فوریتها مرگ و میر شاخصي است که به بهترین شکل وخامت اوضاع را نشان مي دهد. این شاخص بصورت میزان بیان مي شود که مي تواند با شاخصهاي مرجع (میزان مرگ و مير مرجع) مقایسه شود و یا پيگيري بعدي میزان مرگ مي توان اثر مداخلات اجرايي و اقدامات بهداشتي را ارزيابي نمود. 

صفحه 9:
ابتلاء: به منظور تنظیم برنامه هاي بهداشتي» اطلاع از بيماريهاي شایع و خطرات بروز همه گیریها در میان جمعیت مفید است» معهذا بيماريهاي مسئول در قسمت اعظم ابتلاء ها و در اکثر جمعیت ها موقعیت یکسان دارند و عبارتند از مالاریا» اسهال» عفوتنهاي حاد تتفسي و يا سرخك به همین دلیل تخمین شیوع این آسیب ها با استفاده از بررسي گذشته نگر بندرت ضرورت پیدا مي کند» استفاده از داده هاي موجود در ساختاررهاي بهداشتي منطقه اي نیز مفید مي باشد. جمع اززي داد هاي ابنده نترتاز طزیق تیش مراقیت اجادع متیر در داخل اردوگاه نیز بسیار جالب توجه مي باشد. اين امر بویژه در مراقبت همه گیریها صادق است مانند سرخك و وبا, 

صفحه 10:
و بت تغذي اي: لساسوء تغذیه در بیشتر حوادث وجود دارد و اغلب با مرگ و میر بالايي همراه است. لذا توانايي سنجش وضعیت تغذیه اي جمعیت آسیب دیده اهمیت ویژه اي دارد و اين امر با بررسي مقطعي که میزان شیوع سوء ذیه كلي و حاد و وخیم را نشان مي دهد امکان پذیر است. نتایج این بررسي را مي توان با شأخص هاي مرجع مقايسه كرد. چنین اقدامي تصمیم گيري (اجرا یا عدم اجراي يك برنامه ویژه تغذیه اي به منظور درمان کودکان مبتلا به سوء تغذیه) را تسهیل کرده و داده هاي پایه اي را جهت برآورد اثرات مداخلات انجام گرفته را فراهم مي سازد. 

صفحه 11:
پوشش نيازهاي اولیه آسیب دیدگان: ۶ ارزيابي وضعیت بهداشتي يك جمعیت به مفهوم شناخت وضعیت معيشتي جمعیت شامل غذا» آب و شرایط ابتدايي زو لو (نظیر چادر و پناهگاه) مي باشد بعضي از مواقع سایر عوامل تأثیر غیر مستقيمي برباي ادامه حیات دارند و در صورت لزوم در ارزيابي سریع بهداشتي بايستي آنها را نیز مدنظر قرار داد مانند ظروف فردي براي جمع آوري آب قابلمه آشپزي» منبع انرژي پتو و غیره که در نيازهاي بهداشتي و بهسازي محیط نیز نقش حياتي را ایفا مي نمایند. 

صفحه 12:
لااگر توزیع كلي غذا رضایت بخش باشد يعني هدف که عبارت است از تعیین میزان متوسط كالري دريافتي جمعیت و شناسايي گروههاي در معرض خطر که ممکن است دسترسي به غذا نداشته باشند مانند سرپرستان مونث خانواده» کودکان و افراد مسن و... در اختیار آنان قرار داده شده باشد. میزان متوسط كالري دريافتي براي هر فرد در يك شبانه روز در حد 0060 کیلو كالري تعیین شده اسك 

صفحه 13:
آب: عبارت است از اين که آب به مقدار كافي و با کیفیت مناسب در دسترس باشد نیاز به آب از طریق مقدار لیتر آب در روز و بر حسب هر فرد اندازه گيري مي شود براي هر فرد حداقل مقدار. آب مورد نیا برباي آشامیدن» تهبه غذا و بهداشت فردي 19) لیتر در روز مي باشد. 

صفحه 14:
بهسازي: * ارزيابي اقدامات لازم و موجود براي کنترل موضوع» فاضلاب و سایر منابع آلوده کننده اي که در محيط دفن مي 

صفحه 15:
پناهگاه: بررسي تناسب محل سكونت آسیب دیدگان و میزان حفاظت آنها از هواي بد» تلاش براي تجدید بناي محل سکونت آنها اهمیت بسزايي دارد. نیز به تأمین سرپناه مناسب با شمارش تعداد خانوارهاي فاقد محل اسکان محاسبه مي شود. 

صفحه 16:
روش هاي بررسي و نمونه گيري در ارزيابي سریع بهداشتي: *#*معرفي روشها #در بررسي سریع بهداشتي داده هاي شمارش شده (شاخص ها) را جمع آوري مي نمایند که اغلب این داده ها میزانها» نسبتها و تناسبها هستند که امکان اندازه گير.ي وقایع بهداشتي را در حوادث فراهم مي سازند. 

صفحه 17:
به منظور محاسبه این شاخصهاء تعداد معيني از اطلاعات بايستي جمع آوري گردند که عبارتند از تعداد اعضاء خانواده» مرگها» وزن» قدء سن» جنس واکسیناسیون عليه سرخك. توالتهاء خانوارهاء آب» غذا و...) 

صفحه 18:
بررسي نمونه گيري: لاجمع آوري داده ها در نقاط توزیع ۷سایر روشها (مربوط به اطلاعات جمعيت شناسي) 

صفحه 19:
بررسي نمونه گيري لا در بررسي نمونه اي» نمونه اي که انتخاب مي شود نماینده کل جمعيتي است که نمونه از آن گرفته شده است. ‎Ee es‏ ین داده هاي ضروري براي ارزيابي وضعیت ‏اشتي يك جمعیت اسیب دیده جمع آوري گردد مانند مرگ و میر» وضعیت تغذیه اي ‏سر شش با بان اولیه و اساسي و...... ‏بر أمناس نوع اطلاعات مووة” يازء اندازه نمونه ممکن است متفاوت باشد حتي بايستي بین محدوديتهاي زماني دقت؛ ا ‏الا در بررسي نمونه كيري مي توان با يك روث 0 نمونه اي از خانوارها را انجام ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏داد که واحد نم ار( اندازه و مير) و نمونه اي از كودكان (بررسي وض ته اي اكت طون را رام وي عدار كه هرو به مقدار كافي به مورد نیاز ما در بررسي مي پردازد. 

صفحه 20:
نمونه گيري ها ممکن است: ‎P‏ نوع ساده تصادفي باشد بشرطي که خانوارها شمارش شده یا ‏فهرستي از جمعیت موجود باشد. ‎i>‏ نوع سيستماتيك باشد به شرطي که خانوارها در ردیف هاي اسکان و سازماندهي شده باشند. ‏و ‏در حوادث عملاً اجراي يك بررسي ساده تصادفي امکان پذیر ‏نمي باشد بنابراین در آغلب موارد نمونه گيري سيستماتيك یا ‏نمونه گيري خوشه اي انتخاب مي شود و در اردوگاهها نمونه گيري سيستماتيك در صورت امکان بدلیل سهولت و سرعت ‏اجراي آن ارجحیت کامل دارد. 

صفحه 21:
نمونه گيري سيستماتيك: آسادر اردوگاه تقریباً هميشه بايد نمونه كيري سيستماتيك در ميان ساکنین اردوگاه صورت كيرد. مثال: لادر يك اردوكاه تعداد ساكنين معلوم مي باشد ‎OOO)‏ نفر) و حجم نمونه اي ما 6۳000 خانوار بوده لذا فاصله نمونه كيري مما مي شود 0 خانوار < 600 + 62000 يعني ما در نمونه گيري سیستماتيك در یف اردوگاه با ۵000000 نفر جمعیت وا داراي ‎PSO‏ خانوار مي بايستي اطلاعات يك خانوار را از هر 0 خانوار جمع آوري کنیم بدین صورت که در يك مسیر يك خانواده شرو ع بررسي خواهد بود و خانواده بعدي خانواره شماره © و خانوار بعدي خانوار شماره 00 و ۰ خواهد بود. 

صفحه 22:
جمع آوري اطلاعات در نقاط توزیع: لاداده ها ها و اطلاعات در موسسات و یا سازمانهاي غيردولني مسئول تهيه و توزيع آب و غذا و.......بيشتر در دسترسي مي ‎Petcare‏ ‏.. مورد نیاز براي هر يك از آسیب دیدگان را فراهم مي ‎sls‏ . اگر بخواهیم مقادیر واقعي توزیع شده مانند غذا را تعیین کنیم مي توان با يك بررسي نمونه گيري سبستماتيك از خانوارها در نقاط و توزیع آمار صحيحي را جمع آوري کنیم. این آمر اجازه مي دهد مقادیر متوسط واقعي که هر آسیب دیده دریافت داشته است و همین طور نسبت افرادي که کمتر از آستانه مورد قبول غذا دریافت داشته اند را معلوم نمود. 

صفحه 23:
سایر روشها: در اطلاعات جمع آوري مربوط به جمعیت شناسي بویژه حجم جمعیت را مي توان از طریق انجام سرشماري» شمارش خانوارها (بطور کامل منظم و یا با تهیه نقشه) و یا از طریق اطلاعات مربوط به پوشش فعالیت هاي انجام شده نظیر. واکسیناسیون بدست آورد. ساختار يك جمعيت يعني نسبت افراد بر حسب سن یا جنس ريا نيز مي توان از طريق اين شيوه بدست آورد. 

صفحه 24:
ارزيابي مناطق و شاخص ها در حوادث الا ارزيابي مناطق و بست آوردن شاخص هاي مورد جمعیت آسیب دیده عبارتند از : (جمعیت شناسي اهدافي را که دنبال مي کند) Ce iin Ch ل تعیین اندازه و ساختار گروههاي در معرض خطر كه از اين داده ها مي توان شاخص ها را بدست آورد که عبارتند از: کل جمعیت: تعداد کل آسیب دیدگان بر حسب محل یا اردوگاه از در برآورد نیازها و برنامه ريزي جهت كمك به ساختار جمعیت بر حسب ت كودكان زير © سال ن باردار بت افراد سالمند و جوان هرم سني جمعیت Ooooooo 

صفحه 25:
شاخص ‎gla‏ مورد نیاز در برآورد نیازها: جهت دسترسي به اين داده ها اين امکان وجود دارد که از بين سه شیوه بررسي و نمونه گيري يكي از آنها را انتخاب کرد و ولیکن کاربرد آنها بر حسب موقعیتها و نوع حوادث فرق مي نماید. **راهها و روشهاي موجود عبارتند از: #شمار تن اماكن ***سرشماري و نام نويسي استفاده از آمار فعاليتهاي برنامه اي بهداشتي مانند واكسيناسيون 

صفحه 26:
شمارش اماکن: شمارش اماکن را مي توان به روش 0- كامل ©- نمونه كيري ‎-O‏ تهيه نقشه ‏انجام داد. 

صفحه 27:
شمارش کامل اماکن: < این روش مبتني بر شمارش کل تعداد اماکن مي باشد و بنابراین مناسب مناطق با وسعت کم مي باشد» تعداد متوسط افراد بر حسب خانوار از طریق انجام يك بررسي کوچك از بین خانوارهايي که به طور تصادفي انتخاب شده اند انجام مي گیرد (حداقل ‎OD‏ 1335( بدین ترتیب کل جمعیت از حاصل ضرب تعداد کل خانوارها در تعداد متوسط افراد در هر خانوار بدست مي آید. شمارش اماکن (با خانوارها) را مي توان با پاي پیاده و با يك وسیله نقلیه انجام داد و یا حتي بعضي وفتها بوسیله عکس برداري هوايي مي توان انجام داد. 

صفحه 28:
برآورد جمعیت بوسیله نقشه بريداري: ۶ این شیوه اطلاعات جمعيتي (جمعیت کل) را برآورد کرده و محاسبات زیر را انجام مي دهیم. © سطح کلي منطقه اردوگاه بر حسب متر مربع بخشهاي مختلف اردوگاه در منطقه < تراکم جمعیت بر حسب تعداد افراد به ازاء متر مربع 

صفحه 29:
سطح كلي منطقه اردوگاه بر حسب متر مربع: لا استاندار محل زیست بر حسب نظر ۱(۱۳۱0 (كميسارياي عالي امور پناهندگان سازمان ملل) < 0/9 متر مربع براي هر فرد * استاندارد کل اردوگاه = ‎AS‏ متر مربع براي هر فرد. این شیوه بر پایه تهبه نقشه اردوگاه با بخشهاي مختلف آن پایه ريزي شده است با استفاده از نمونه گيري تصادفي از چندین منطقه شناخته شده مي توان افرادي که در اين مناطق را زندگي مي کنند شمارش کرد و متوسط جمعیت را در متر مربع محاسبه نمود. به منظور آگاهي از تعداد کل جمعیت اردوگاه مي توان مساحت کل منطقه را از متوسط جمعیت در هر متر مربع محاسبه نمود. 

صفحه 30:
سرشماري یا نام نويسي: #*سرشماري آسیب دیدگان روش بسیار مناسب و مطلوبي است. در حوادث زمان لازم براي انجام سرشماري و منابع آنساني براي بدست آوردن نتایج قابل اعتماد بايستي مد نظر قرار گیرد. سرشماري را مي توان صبح زود یا شب یا وقتي که آسیب دیده در محل سکونت خود حضور دارد انجام داد.... *#نام نويسي را مي توان وقتي که آسیب دیده وارد يك اردوگاه مي شود سازماندهي کرد این روش مي تواند همراه با سایر فعاليتهاي كمك رساني مانند صدور دفترچه ارزاق یا کشف سوء تغذيه» واکسیناسیون انجام گیرد. 

صفحه 31:
استفاده از آمار فعاليتهاي برنامه اي بهداشتي : برآورد جمعیت از طریق پوشش واکسیناسیون و اطلاعات مربوط به فعاليتهاي بهداشتي: “مي توان از بررسي نتايج حاصله از اقدامات بهداشتي مانند واکسیناسیون يك گروه سني خاص و همین طور تعداد واکسن هاي تجویز شده در همان گروه سني از آغاز برنامه امداد رساني به گروههاي آسیب ‎yy‏ استفاده قرار گرفته و جمعیت كودكان و سيس كل جمعيت را برآورد کرد. 

صفحه 32:
روشهاي تعیین ساختار جمعیت: لا اگر نسبت هر يك از گروههاي سني يك جمعیت معلوم باشد مي توان ساختار آن جمعیت را تعیین نمود. در این روش حداقل نسبت جنسي و درصد کودکان زیر 0 سال قابل محاسبه است. ‎S| OD‏ اطلاعات بيشتري موجود باشد مي توانيم هرم سني جمعيت را ذ نیز ارائه تمائیم. بعلاوه جايجايي هاي جمعيتي | ‎Gui ga Ags FEAT Ga ct‏ مي گردد و در مواقعي سودمند خوآهد بود که هدف ت بین خصوصیات گروههاي در معرض خطر مانند زنان تنهاه به همراه کودکان و سالمندان تنها مي باشد. لسا تمام اين اطلاعات را مي وان از طریق سرشماري و یا با يك بررسي نمونه اي بدست آورد. از اين طريق نيز مي توان شاخص هاي جمعيتي اختصاصي براي برنامه هاي معين را هم محاسبه د مان تعدلا زان باردار براي مشاوزه یل از زايمان» تعداد زنان در سنین باروري براي واکسیناسیون کزاز و غیره, ‎O‏ بطور كلي نسبت جنسي (تعداد مردان تقسیم بر تعداد زنان) مساوي يك است و این براي تمام گروههاي سني یکسان است. ‎ ‎ ‎ 

صفحه 33:
هرم سني: لاهرم سني هرمي است که گروههاي سني را نشان مي هد بطوریکه جوان ترین گروه در قاعده هرم قرار دارند که معمولا بیشترین تعداد را شامل مي شود. در وضعیت هاي خاص هرمهاي سني معکوس نشان دهنده مرگ و مير بیشتر در گروههاي سني جوانتر مي باشد. 

صفحه 34:
مرگ و مير **در حوادث در طول هفته و در جابجايي جمعيت ها (آواركان) مرك و مير مشاهده مي شود كه اغلب هم بالا است و زماني كه كمكهاي سازماندهي و هماهنك كردند سريعاً كاهش مي يابد. 

صفحه 35:
هدف اصلي کمك رساني به جمعیت هاي آسیب دیده و یا آواره و یا پناهندگان کاهش سریع مرك و مير اضافي است كه هميشه اين چنین وضعيت هايي وجود دارد و به همين دليل است كه اندازه كيري و بيكيري مرك و مير شاخص.يك اولويت مي باشد. 

صفحه 36:
اهدافي را که ما در این شاخص باید پيگيري بکنیم عبارت است از: #*میزان مرگ و میر خام جمعیت آسیب دیده یا پناهنده ربا اندازه گيري کنیم **میزان مرگ و مير کودکان زیر 6 سال را اندازه گيري ‎as‏ #*علل اصلي مرگ و میر و سهم آن (مرگ و میر نسبي) را در مرك و مير كلي تعيين كنيم. 

صفحه 37:
شاخص ها مرگ و میر- لساتعداد کل مرگها در 0000000 نفر در روز آساتعداد مرگها در کودکان زیر © سال در 00000000 نفر در روز لاتعداد مركّها در 000000000 نفر در ماه الاتعداد مركها در كودكان زير © سال در (0)0000 نفر در ماه الانسبت جمعيت فوت شده در طول دوره زماني معين امرگ و میر نسبي منتسب به هر يك از بيماريهاي اولویت دار (سرخك» عفونتهاي حاد نتفسي» مالاریا؛ اسهال» سوء تغذیه و ها لاميزان مرك و مير اختصاصي بعلت يك بيماري خاص (بعنوان مثال: تعداد مركها بعلت سرخك در (0000000 نفر در روز) 

صفحه 38:
روشها اندازه گیری شاخص ها مرگ و میر: ** در جریان ارزيابي اولیه» مرگ و میر گذشته نگر اندازه گيري مي شود بدین معني که میزان مرگها در طول يك دوره زماني گذشته نسبت به زمان حاضر بررسي مي شود. این کار را مي توان با يك بررسي نمونه اي جمعیت يا با شمارش تعداد قبرها در ‎ses‏ انجام داد. این روشها وخامت اوضاع را که قبلا افتاده است نشان مي دهد و ممکن است متفاوت از روندهاي زمان ارزيابي باشد. در غیاب داده‌هاي موجود مرگ و مبر مي توان به بررسي نمونه اي جامعه متوسل شد. واقعه مرگ که تلاش مي شود اندازه گيري شود يك اتفاق تادري است لذا به منظور انجام بررسي با دقت کافي» حجم نمونه بايستي بزرگ باشد. نمونه گيري خوشه اي (00 خوشه (00 خانواري با جمعیت تقریبا ‎POOO‏ نفري بك حجم نمونه مناسبي است. ۹ oe 

صفحه 39:
روشها اندازه گیری شاخص ها مرگ و میر: ‎Guy‏ هر خانوار مورد بررنني در خصوض وقوع (یا عدم وقوع) در خانوار در طول دوره زماني معين مورد يرسس قرار هي ‏كيرد به منظور اجتناب از تورش حافظه و محدود كردن مشكلات تفسير نتايج اين دوره زماني هر قدر كه ممكن است مي بايست كوتاه باشد به شرطي كه تعداد كافي وقايع مرك كزارش شود تا در محاسبات آماري دقت لازم کسب گردد. ‏لازماني كه وضعیت فوق العاده خطرناك است تعداد مرگها به طور واضحي خيلي بالا است و دوره بررسي گذشته نگر چند هفته خواهد بود. ‏سا زماني که وضعیت کمتر بحراني است دوره بررسي چند ماه مي باشد. بهتر است يك دوره زماني محدود تعیین گردد که این دوره زماني با يك واقعه عمده در تقویم محلي مشخص شده باشد. 

صفحه 40:
روشها اندازه گیری شاخص ها مرگ و میر: لساداده هاي بدست آمده» محاسبه میزان مرگ در جمعیت بررسي شده و تعیین میزان وخامت اوضاع را امکان پذبر مي کند. میزان مرگ از تقسیم تعداد کل مرگهاي اتفاق افتاده در يك نمونه (صورت کسر) بر تعداد افراد بررسي شده (مخرج کسر) در يك دوره زماني معین بدست مي آيد. نتيجه حاصل را در 600000 یا 10)00000) ضرب مي گردد و به يك دوره زماني مساوي با يك روز دلالت دارد و بدین ترتیب نتایج حاصل با دیگر وضعیت هاي شناخته شده قابل مقایسه مي گردد. لامخرج کسر که در محاسبه میزان مرگ مورد استفاده قرار مي گیرد مجموع افراد زنده در نمونه در زمان بررسي بعلاوه مجموع مره ثبت شده در دوره زماني معین مي باشد که در اغلب مواقع به آن بصورت يك دوره زماني (يك روز) اشاره مي شود. 

صفحه 41:
اطلاعات حاصل از شمارش : “” در موقعیت هاي معین امکان شمارش قبرها از زمان ورود آسیب دیدگان وجود دارد این روش يك روش تقريبي است و امکان کسب اطلاعات را زماني که دسترسي به افراد وجود ندارد فراهم مي آورد. جالب توجه خواهد بود نتایج حاصل از این روش با داده هاي حاصل از بررسي گذشته نگر مرگ مقایسه شود. روش تعیین علل مرگ لا اك و ‎Ie PAE We‏ پرسش قرار مي گیرد. بطور كلي اصطلاحات خيلي ساده به كار مي رود مانند در مورد مالاریا؛ وجود تب و لرز» در سایر موارد نظیر. سرخك» آسم محلي موجب شناسايي آن مي گردد. 

صفحه 42:
شایترین علل مرگ: الا شایترین علل مرگ عبارت است از مالاریاء سرخكه اسهال» عفونتهاي حاد تتفسي. سوء یه و خشونت» [ا در این قسمت هدف تعیین ارتباط بخشي از مرگهاي اتفاق افتاده با آسیب فوري است که مي توان در مقابل آنها اقدامات موثري را در اسرع وقت به مورد اجراء گذاشت» سوالات با پاسخ بسته بلي یا خپر ترجیح داده مي شود يك مصاحبه شفاهي مدتي طولاني بعد از مرگ بدلیل اينکه عملاً مشکل آست بندرت در حوادث مورد استفاده قرار مي گیرد. لا در مرحله حاد ميزان هاي مرك و مير به صورت تعداد مرگ در 400600060 نفر در هر روز بیان مي شود. ‎a‏ بعد از مزحله حاد يغتي زماني که میزان هاي مرگ به حد قابل قبولي مي رسد مرگ و میر بصورت تعداد مرگ به ازاء ‎(DDD‏ نفر در ماه بیان مي شود. مي بایست یادآور شد که داده هاي مرگ و ميري که از طریق بررسي گذشته نگر بدست مي آيد میانگین دوره زماني بررسي مي باشد. ‏لا آستانه وخامت مرك و مير در كودكان زير © سال: تنها از نظر اطلاع رساني در مواقع اضطراري معادل 6/2 در 000000000 كودك در روز مي باشد. ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 43:
اولویت بندي بیماریها: اهداف در اين اولویت بندي عبارت است از لاتعیین اهمیت آسيبهاي جاري و خطرناك در ميان جمعيت آواره و آسیب دیده لاشناخت آسیب هاي احتمالي که توان ایجاد اپيدمي را دارند. 

صفحه 44:
نشانگرهااولویت بندي بیماریها: ساشیوع: تعداد موارد يك بيماري (موجود در مقطع زماني معین) به ازاء هر 000 نفر در هر هفته یا هر ماه. 

صفحه 45:
روشها: در غیاب اطلاعات یا داده هاي اپيدميولوژيكي تلاش براي برآورد شیوع يك آ طریق بررسي گذشته نگر ضروري است. لا لازم به يادآوري است که نتایج بدست آمده از بررسي؛ ارزش محدودي خواهد داشت. اين روش فقط در موارد وجود يك مشكل خاص كه قبلا شناسابي شده و جهت فراهم ‏ ساختن داده هاي فوري كاربرد دارد مانند ابيدمي سرخك يا ‎TS‏ لا در طي بررسي نمونه اي در يك جامعه عموماً از سريرست خانوار در مورد وقوع يك ‎gals Casal‏ در شان ‎(ae‏ انوار براي تعيين طول دوره زماني تحقيق بعمل مي ‎ul‏ اف ‎SUE Fe au ca sy OE cela a ye‏ عموماً براي دوره زماني کمتر از 19 روز قبل از زمان بررسي انجام ميكيرد. لا در مواق که آسیب توسط جامعه بخوبي شناخته شده باشد دوره طولاني باشد. سطح آموزش يرسشكران و ث متشه با تک روش مات وبا oh Oya eases 

صفحه 46:
Es لا لا شرح و ثه تفسير نتايج حاصله: منظور مقايسه يك موقعيت با موقعيت هاي شناخته شده ديكر از شيوع كه به صورت زير تعريف مي شود استفاده مي شود. تعداد موارد يك بيماري به ازاء هر هزار نفر در طول يك ماه اين اطلاعات بايستي با توجه به دقت كمتر آن و اطلاعات مربوط به كذشته با احتياط تفسير شود. لا راه اندازي سريع يك سيستم مراقبت آينده نكر و اعتماد به اطلاعات بدست آمده نسبت به روند آسيب هاي عمده ارجحيت دارد. 

صفحه 47:
پوشش واکسیناسیون علیه سرخك: هدف: ** سنجش نسبت کودکان 0 ماه تا 46 سال که قبلاً در مقابل سرخك واکسینه شده اند. نشانگرها: * در صد کودکان واکسینه شده در مقابل سرخك (بر اساس کارت ایمن سازي) هدف داشتن پوشش واکسیناسیون صد در صد در مقابل سرخك مي باشد. ** در صد کودکان واکسینه شده در مقابل سرخك بر اساس اظهارات مادران 

صفحه 48:
پوشش واکسیناسیون علیه سرخك: روشها: * عموماً بررسي بعد از اجراي عملیات واکسیناسیون عمومي در بدو ورود آسیب دیده به اردوگاه بعمل مي آید. ** در طول بررسي نمونه اي از يك جامعه ارزيابي پوشش واکسیناسیون در مقابل سرخك نیز انجام مي گیرد در هر حال اگر بررسي انجام گرفته در گذشته براي ساير ي بهداشتي بوده ضرورتي ندارد که مجددا بررسي شود. *** براي حفظ دقت نتايج در محدوده (0) درصد كافي است كه حجم نمونه در نمونه برداري خوشه اي شامل 0060 کودك باشد. (در بررسي با نمونه برداري سيستماتيك یا تصادفي ساده حجم نمونه به نصف تفلیل مي یابد) * براي اجراي مطالعه کودکان 0 ماهه تا 46 ساله انتخاب مي شوند که مشابه گروه سني در معرض خطر در موقعیت هاي خطیر و بحراني مي باشد. 

صفحه 49:
پوشش واکسیناسیون علیه سرخك: ارائه و تفسیر نتایج: نتایج بصورت نسبت کودکان واکسینه شده در مقابل سرخك با فاصله اطمینان ذکر مي شود (به عنوان مثال ‎PS -OG) 22 OG‏ درصد) کودکان 0 ماهه تا 1) ساله در مقابل سرخك واکسینه شده‌اند) *** بايستي به نحوه محاسبه پوشش واکسیناسیون (استفاده از داده هاي کارت ایمن سازي یا اظهارات مادران) نیز توجه نمود. پوشش واکسیناسیون» ارزيابي اثر واکسیناسیون همگان در صورت اجراي عملیات را نشان مي دهد. در سایر موقعیت ها داده هاي پوشش واکسیناسیون اطلاعاتي راجع به ضرورت اجراي عملیات ایمن سازي جدید در مقابل سرخكك را ارائه مي کند. 

صفحه 50:
وضعیت تغذیه اي: ** آسیب دیدگان و آوارگان اغلب از كمبودهاي تغذیه اي متعددي چه از نظر کمي و چه از نظر كيفي رنج مي برند وضعیت تغذیه اي ممکن است در آسیب دیدگان ‎dose cues‏ ** کودکان زیر 0 سال گروه سني اي هستند که به علت سوء تغذیه به شدت تحت تأثير ‎fete pk oo‏ بيماري مبتلا مي گردند. *** بخش وضعيت تغذيه اي كودكان ©© روزه تا © ماهه يكي از اولويت هاي ارزيابي اوليه محسوب مي شود. ** از ساير جنبه ها نيز وضعيت تغذيه اي يك جمعيت ممكن است در طول زمان به علت عدم تعادل در دريافت جيره روزانه مختل شود. لذا كمبود عناصر كمياب و ويتامين ها هم بررسي مي شود. 

صفحه 51:
وضعیت تغذیه اي: اهداف: <«تعيين تغذيه اي < برآورد تعداد كودكان در معرض سوء تغذيه تدوین داده ها براي اجراي احتمالي برنامه غذايي شاخص ها: شیوع سوء تغذیه حاد كلي یا متعادل <شیوع سوء تغذیه حاد شدید 

صفحه 52:
شاخص هاي آنتروپومتريك: ساشاخص هاي مورد استفاده براي اندازه گيري وضعیت تغذیه اي کودکان متغيررهاي متعددي را ‎AG EAC‏ عبارت است از سن, قد» وزن» طول دور بازی اندازه گيريهاي آنتروپومتريك ممکن است بستري را براي اشتباهات بيشماري فراهم آورد و ضرورت دارد که محققين و سایر مشارکت کنندگان در بررسي تغذیه اي به طور صحیح آموزش ببینند. 

صفحه 53:
شاخص وزن- قد (۲۱ -۷۷) : این شاخص نشان دهنده سوء تغذیه حادي باشد که اهمیت آن از يك جمعیت به جمعیت دیگر متفاوت بوده و قابلیت مقایسه این شاخص را فراهم مي کند. شاخص مذکور در موقعیت هاي بحراني براي بررسي سریع وضعیت تغذیه اي بکار مي رود. این شأخص ممکن است بصورت میانگین انحراف معیار یا درصدها از يك میانگین بیان مي شود تا با جمعیت مرجم قابل مقایسه باشد. در حال حاضر استفاده از مقادیر انحراف معیار به دلیل مطلوب بودن اعتبار آماري ترجیح داده مي شود. * * شیوع كلي سوء تغذیه حاد با نست کودکان داراي شاخص ۷۷-۱ کمتر از 0 انحراف معیار و یا آدم مرتبط است. هن شیوع سوء تغذیه حاد شدید با نسبت کودکان داراي شاخص !۷۷-۲ کمتر از ‎lal as ye aa gua Cal)‏ 

صفحه 54:
دور بازو یا ۱۱۸۵ دور بازو در قسمت نیمه فوقاني لس در شرایط اضطراري بدلیل محدودیت خدمات پشتیبان هميشه بررسي سریع انتروپومتريك با استقاده از اندازه هاي قد و وزن امکان پذیر نمي باشد. لذا اندازه دور بازو ‎Cal See (MUAC)‏ مورد استفاده قرار بگیرد که بصورت میلیمتر اندازه گيري مي شود. برای هر کودك اندازه گيري دقیق دور بازو بايستي مد نظر قرار گیرد ‎MUAC)‏ از بازوي چپ با عضله در حال استراحت اندازه گيري مي شود) ۱۸02 کمتر از 406 میلیمتر ببعنوان‌سوء تسغذیه کلي‌تعریفميشود. ۱۱۸0 بین(400 تا ©©) میلیمتر بعنوان‌سوء تسغدیه متوسط تعريفميشود. ۷۱۸02 کمتر از (000 میلیمتر بعنوان‌سوء تغذیه شدید تعریف میشود. 

صفحه 55:
بررسي تغذیه اي: لآ هدف بررسي از کودکان 070 روزه تا 0 ماهه مي باشد. ‎O‏ در صورت نامشخص بودن سنء نمونه ها از میان کودکان با قد 4000 سانتي متر و یا بیشتر انتخاب مي شوند. ‏_قد کودکان ۰0/00 00 سانتي متر را به حالت خوابیده و بالاتر از 00 سانتي متر را در حالت ایستاده اندازه گیر: مي نمايند. براي اجراي بررسي با نمونه برداري سيستماتيك حجم نمونه حداقل بايستي شامل ‎oS POD‏ باشد و براي بررسي با نمونه اي خوشه اي ا ‏يك بررسي كلي از يك جمعيت اين كودكان از 00© خانوار (0© خوشه اي (تقريباً ‏شامل 6 هزار نفر) یا از ‎POD‏ خانوار در نمونه برداري سیستماتيك ‎SOOO)‏ ‏انتخاب مي شوند. ‎oo ee ee ‏منتهي شود كه جه استراتزي تغذيه اي بايستي اتخاذ شود ‏الا .بر اساس وخامت اوضاع شيوع سوء تغذيه بالاي (10) درصد ضرورت راه اندازي مراکز ‏تغذيه درماني را ايجاد مي كند و در اين مراكز كودكان دجار سوء تغذيه خيلي شديد در طي ‏0 ساعت شبانه روز با رژیم غذايي پروتنيني پركالري تحت درمان قرار مي كيرند. ‎ ‏نفر) ‎ ‎ 

صفحه 56:
منابع غذا- اهداف: لااندازه كيري ميزان دسترسي جمعيت به غذا لااندازه كيري نسبت كالري دريافتي به ازاء هر يناهنده امتوسط کیلوكالري/ شخص/ روز (استاندارد- 60000 کیلوكالري/ شخص/ روز) لا لانسبت (درصد) خانوارهاي داراي كارت توزيع غذا لا انسبت خانوارهاي دريافت كننده جيره مناسب 

صفحه 57:
روش هاي برآورد جیره غذايي: دسترسي غذايي در سطوح مختلف زنجیره توزیع ارزيابي مي شود. از مقادیر برنامه ريزي شده توسط سازمان ها در توزیع با آگاهي از اين که اين ارقام اطلاعات واقعي مقادیر توزیع را فراهم نمي سازد. بوسیله بررسي نمونه اي از خانوارها در جریان توزیع (بررسي توزیع غذا) یا آگاهي از اين كه در موقعیت هاي مشخص خانوارهاي معيني به جریان توزیع دسترسي ندارند. در جریان بررسي نمونه اي از خانوارهاي منتخب از يك جامعه که براي اندازه گيري وضعیت تغذیه اي کودکان در همان زمان اجرا ميشود. 

صفحه 58:
محاسبه مقادیر غذايي در دسترس: لاآگاهي از برنامه هاي سازمانهاي امداد غذايي اهمیت دارد. لا متوسط كالري جیره آسیب دیدگان ممکن است از روي مقادیر كلي غذاي در دسترس و داده هاي دموگرافيكي تائيه فده ل لاتركيب عناصر غذايي كمياب نيز بايستي مشخص گردد. 

صفحه 59:
بررسي توزیع غذا :(۴۳5) اين بررسي در ج کی غذا اجرا مي گردد. اساس این بررسي ارزيابي میزان ‎US gle ee‏ لدان كوي برلاري توزيع در ميان خانوارها مي 5 کل مواد غذايي که توسط سرپرست خانوار دریافت مي شود وزن شده و ارزش آن از طر کلوي مه مر شوه ** انرژي جیره فردي بر اساس تعداد افراد خانوار برآورد مي شود. با آگاهي از ترکیب غذايي ارزش كيفي جیره غذايي ممکن است مورد مطالعه فرار گی ** اندازه گیریها بايستي قبل از هر نوع مبادله یا فروش در محل انجام گیرد. ** براي اينكه نتيجه.اين روش پایا و قابل تعمیم باشد اطمینان از رعایت قوانین نمونه برداري که معمولاً نمونه برداري سیستما باشد بايستي حاصل شود. (بعد از برآوزه تعداد خانواده هاي مورد انتظار یاک خانواده منتخب از خاتواده مورد مطالعه که بطور کامل تحت پوشش توزیع غذايي از ابتدا تا انتها قرار دارند وارد مي شوند) 

صفحه 60:
بررسي توزیع غذا :(۴۳5) ** در مواقع اضطراري 00 سنجش از 00 سرپرست خانوار وضعیت غذايي را به صورت تخميني فراهم مي نمایند این سنجشها با همان روش و در طول هر بار توزیع بر اساس تمایل دسترسي به غذا تکرار مي شود. بررسي هاي در منزل: لا در اين گونه موارد مطالعه در داخل خانوار (نظیر بررسي تغذیه اي) که گاهي اوقات خيلي سخت و حساس مي باشد براي ارزيابي مقدار غذاي در دسترس بکار مي رود. لا بنابراين روش خيلي جالبي براي ارزيابي مطمئن عوامل غیر مستقیم یا جیره غذايي مي باشد. 

صفحه 61:
ارائه و تفسیر نتایج: جیره هاي غذايي برنامه ريزي شده: لا برآورد ذخيره غذايي در دسترس يا توزیع شده واقعي بر اساس بررسي سبد غذايي بصورت متوسط کیلو كالري/ شخص/ روز بیان مي شود. ©- نسبت خانوارهاي دریافت کننده جیره مناسب پوشش توزیع عمومي بر اساس نسبتي (درصدی) از خانوارهايي که جيره مناسب دریافت داشته ‎ODO) 3)‏ کیلو كالري/ شخص/ روز) در مقایسه با کارت توزیع غذا 3- عدالت در توزیع: ‎reticent fe Wate lon acer aevien: a‏ كيده هر چقدر اختلاف ‏بیشتر باشد توزیع کمتر عادلانه خواهد بود. ‏5 تسبت کمیت غذاي دريافتي و اندازه خانوار: ‏لا اگر اين تسبت وجود دارد (از نظر آماري) نشان دهنده بروز مشكل در آينده از نظر توزيع غذا مي باشد براي مثال تجربه نشان داده كه خانواده هاي برجمعيت تمايل به دريافت غذاي كمتري نسبت به ساير خانواده ها دارند. 

صفحه 62:
منابع آب- هدف: الاسنجش کمي و كيفي آب در دسترس براي جمعیت آسیب دیده یا آواره مي باشد. te ‏شاخص‎ لامتوسط لیتر آب در دسترس به ازاء هر شاخص در هر روز (استاندارد: (20- 9) لیتر به ازاء هر شخص در هر روز آسامیزان لیتر آب شرب (استانداردها) در دسترس به ازاء هر شخص در هر روز سانسبت (درصد) خانوارهاي داراي وسایل حمل و نگهداري (بعنوان مثال ظروف آب در پوش دار با ظرفيت (0© ليتر به تعداد © عدد) 

صفحه 63:
روشهای توزیع آب: پمپ دستي: متوسط جریان آب از پمپ دستي ) متر مکعب در ساعت تعیین شده است اگر عملکرد يك پمپ 9) ساعت در روز باشد مي توان مقدار آب در دسترس را محاسبه کرد بر اساس داده هاي جمعيتي میزان آب در دسترس بر اساس لیتر/ شخص/ روز اندازه گيري مي شود به شرطي که تمامي افراد دسترسي يكساني داشته باشند. 

صفحه 64:
روشهای توزیع آب: 2 محاسبه ظرفیت چاههاي آب: لا حجم آب در دسترس يك محفظه استوانه اي به این صورت محاسبه مي شود ارتفاع “ا قطر >“ 002/9 لا از يك شاقول میتوان براي اندازه گيري عمق جاه استفاده كرد. اين اقدام براي بررسي سطح آب چاه بطور منظم و دوره اي تکرار مي شود. با این روش اختلاف بین سطوح آب اندازه گيري شده و مقدار آب مصرفي تخمین زده مي شود. 

صفحه 65:
روشهای توزیع آب: متانكرهاي آب: جمع آوري داده ها از توزیع عمومي آب: ل ميزان دسترسي بر اساس ظرفیت تانکرها و تتاوب پرکردن آنها (روزانه با هفتگی) برآورد مي شود. افراد مسئول در تامین آب از کل مقدار آب توزیع شده مطلع هستند. متوسط مقدار آب در دسترس به آزاي هر شخص در هر روز از آين روشها اندازه گيري ‎eae‏ ©بررسي هاي خانوار: لا اين امر به صورت يرسشكري از سريرستان خانوار بر اساس حجم نمونه تعيين شده ازجامعه اجرا مي شود. تعداد و ظرفيت ظروف مورد استفاده در هر خانوار شمارش مي شود. یا شمارش تعداد دفعات پر کردن ظروف آب در هر روز و اندازه خانوار مقدار آب در دسترس به آزاء شخص/ روز برآورد مي شود. . _ در بررسي از وجود ظروف نگهداري و جم ع آوري آب در خانوار نیز سزال میشود. 

صفحه 66:
ارائه و تفسیر نتایج: ترس به ازاء هر شخص و در هر روز,بیان ميشود. این نتیجه با استانداردهاي مرجع كه عبارت آست از 200 ©0 ليتر به ازاء هر شخص در روز مقايسه مي شود. - كيفيت آب: الا بصورت بررسي تعداد كليفرمهاي مدفوعي در (000) ميلي ليتر أب بيان مي شود و نتايج أن با استانداردهاي كيفيت مقبول أب شرب ( از () كليفرم مدفوعي درصد ميلي ليتر آب) مقايسه مي كردد. الا كيفيت آب در دسترس با كمك كيت هاي آزمايش صحرايي(1»! 80103 /06) 016317 بررسي مي شود. وجود كلر باقي مانده/ ليتر آب مهم بوده و نشان دهنده آب ضدعفوني شده مي باشد. 

صفحه 67:
نتایج نمونه بررسي شده: لااين نتايج نسبت (درصد) خانوارهاي بهره مند و غیربهره مند را محاسبه و نشان مي دهد نتایج را بعداً مي توان براي کل جمعیت پیش بيني کرد. داده هاي جمع آوري شده از شبکه هاي توزیع در مورد متوسط مقدار آب در دسترس به ازاء هر شخص در هر روز اطلاعاتي ارائه نمي کند. 

صفحه 68:
وضعیت زندگي و بهسازي محیط: اهداف: - اندازه گيري نسبتي از جمعیت بهره مند از سرپناه محافظت شده - ارزيابي نسبتي از خانوارهاي داراي توالت و برکه هاي فاضلاب شاخص ها: - درصد سریناه هاي محافظت شده (بعنوان مثال: 0 متر مربع ورقه ي پلاستيكي به آزاي هر شخص یا 300 متر مربع به ازاي هر خانوار) - سطح قابل دسترسي (متر مربع به ازاي هر شخص) در اماکن (استاندارد < 0/0 متر مربع به ازاء هر شخص) - نسبت تعداد اشخاص به ازاء هر توالت (استاندارد براي ‎OD‏ نفر يك توالت) ** - نسبت تعداد خانوار/ برکه فاضلاب (اگر ارتفاع گودالها خيلي زیاد باشد) 

صفحه 69:
روشها: ‎-O‏ استفاده از داده هاي برنامه (محاسبه نسبت نعداد افراد به توالت» از تعداد توالتهاي نصب شده) ‎ ‎-O‏ استفاده از داده هاي نمونه بررسي در جامعه محاسبه نسبتي از خانواده ها بر اساس نوع سرپناه» نسبت خانواده هاي داراي توالت و غیره. 

صفحه 70:
ارائه و تفسیر نتایج: داده هاي جمع آوري شده از شبکه توزیع عمومي نشان مي دهد که 70000 توالت در يك اردوگاه 060006 نفره نصب شده است. تعداد افراد به ازاء هر توالت به این صورت خواهد بود. توالت/ فرد 200 90080: 9060000 ‎4S)‏ با استانداردهاي توصیه شده مطابقت دارد) ‏در این مثال يك نتیجه میانگین را بیان مي کند و اطلاعات اختصاصي در مورد وضعیت خانواده نمي دهد. ‎ ‏ك بررسي از (000© خانواده» کل 4۳660 سریناه داراي ورقه هاي پلاستيكي باشند (000 متر مربع به ازاء هر خانواده) نسبت خآنواده هاي داراي سرپناه محافظت شده 660 درصد خوآهد 22 )800 ‎FSO‏ ‎ ‎ 

صفحه 71:
منابع: -کتاب ارزيابي سریع بهداشتي جمعیت هاي پناهنده و آواره ترجمه جمعي از اساتید مولفین وینسنت براون- آلن مورن- کریستف پاکوت. -کتاب پروژه 501۱6۲6 منشور. بشر دوستانه و حداقل استانداردهای امدادرسانی در بحران - جزوات آموزشي مراکزوادارات کل معاونت سلامت وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکي 

ارزيابي سريع بهداشتي در جمعيتهاي پناهنده و آوارگان مقدمه: به منظور برنامه ريزي و كمك به جمعيت آسیب دیده ،آگاهي از وضعيت بهداشتي و برآورد نيازهاي آنها در حوزه حياتي معين اجتناب ناپذير است. بنابراين جمع آوري و تجزيه و تحليل اطالعات مربوط به جمعيت شناسي ،مرگ و مير، ابتالء وضعيت تغذيه اي و وضعيت ايمني سازي و همين طور منابع غذا ،آب و بهسازي منابع مورد نظر ضروري است. در اين مبحث كه ارزيابي سريع بهداشتي ( )RHAناميده مي شود بررسي شود تا نيروهاي امدادي بتوانند با ارزيابي فوري از وضعيت بهداشتي يك جمعيت آسيب ديده يا آواره كه شامل اجزاء بهداشتي يك جمعيت را كه عبارت است از: • • • • چهار چوب ارزيابي سريع بهداشتي معرفي اهداف و روشها ارزيابي ميداني و شاخص هاي مربوطه توصيه هاي الزم براي انجام ارزيابي ميباشد برآورد نموده تا با برنامه ريزي مناسب ارائه خدمات الزم بهداشتي را بنمايند. ‌ چهارچوب ارزيابي هاي سريع بهداشتي: ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ در حال حاضر با توجه بحران هاي منطقه اي و حوادثي كه در جهان رخ مي دهد آواره و پناهنده زيادي در جهان وجود دارد آوارگي وسيع جمعيت اغلب با مرگ و مير باال بويژه در گروههاي آسيب پذير نظير كودكان زير 5سال همراه مي باشد ،علل اصلي مرگ اغلب سرخك ،عفونت هاي حاد تنفسي ،اسهال، ماالريا و يا سوء تغذيه مي باشند .در مرحله بحراني جابجايي جمعيت ،هدف ،كاهش هر چه سريعتر مرگ و مير ناشي از اين جابجايي است .از اين رو اولويتهاي عملي زير بايستي انجام پذيرد: ارزيابي سريع وضعيت بهداشت جمعيت واكسيناسيون وسيع بر عليه سرخك تأمين آب و اجراي اقدامات بهسازي تأمين غذا و اجراي برنامه هاي بازتواني تغذيه اي ويژه تأمين پناهگاه و انرژي مراقبت درماني مبتني بر تأمين داروهاي اساسي و بكار گيري پروتكل هاي درماني استاندارد برنامه هاي كنترل بيماريهاي اسهالي و همه گيريها سيستم هاي اطالعات بهداشتي()HIS ارزيابي منابع انساني و آموزش كاركنان بهداشتي واحدهاي محيطي هماهنگي عمليات در بخشهاي مختلف جايگاه ارزيابي بهداشتي: معموًال ارزيابي بهداشتي در آغاز مداخله ،همزمان با اجراي عمليات كمكهاي اوليه (تأمين آب ،واكسيناسيون سرخك) انجام مي گيرد. بايستي داده هاي مربوط به اندازه جمعيت ،اولويت هاي بهداشتي و نيازهاي اوليه را جهت تطبيق مداخله و ارزيابي نتايج آن را سريعًا جمع آوري نمود. داده هاي مورد نياز در ارزيابي سريع بهداشتي: در اين بخش داده هاي اصلي كه در جريان ارزيابي سريع بهداشتي جمع آوري مي گردد مورد بحث قرار مي گيرند ،تعيين شاخص هاي در دسترس با در نظر گرفتن روند كلي مورد استفاده و متناسب با شرايط منطقه اي فراهم مي شود. جمعيت شناسي: • تعداد كل پناهندگان يا افراد آواره يا آسيب ديده ابعاد مشكل را نشان مي دهد و امكان برنامه ريزي مداخله اي (مقدار آب ،غذا و غيره) را فراهم مي سازد به همين دليل اينكه برنامه هاي خاص براي گروههاي معيني وجود دارد (كودكان زير 5سال ،زنان حامله ،افراد مسن و غيره) تعيين ساختار جمعيت ضروري است .تعداد جمعيت در تعيين مخرج كسر و محاسبه تعدادي از شاخص هاي بهداشتي نظير ميزان مرگ نيز كاربرد دارد. مرگ و مير: در فوريتها مرگ و مير شاخصي است كه به بهترين شكل وخامت اوضاع را نشان مي دهد ،اين شاخص بصورت ميزان بيان مي شود كه مي تواند با شاخصهاي مرجع (ميزان مرگ و مير مرجع) مقايسه شود و يا پيگيري بعدي ميزان مرگ مي توان اثر مداخالت اجرايي و اقدامات بهداشتي را ارزيابي نمود. ابتالء: به منظور تنظيم برنامه هاي بهداشتي ،اطالع از بيماريهاي شايع و خطرات بروز همه گيريها در ميان جمعيت مفيد است ،معهذا بيماريهاي مسئول در قسمت اعظم ابتالء ها و در اكثر جمعيت ها موقعيت يكسان دارند و عبارتند از ماالريا ،اسهال ،عفوتنهاي حاد تنفسي و يا سرخك به همين دليل تخمين شيوع اين آسيب ها با استفاده از بررسي گذشته نگر بندرت ضرورت پيدا مي كند ،استفاده از داده هاي موجود در ساختارهاي بهداشتي منطقه اي نيز مفيد مي باشد .جمع آوري داده هاي آينده نگر از طريق سيستم مراقبت ابتالء مستمر در داخل اردوگاه نيز بسيار جالب توجه مي باشد .اين امر بويژه در مراقبت همه گيريها صادق است مانند سرخك و وبا. وضعيت تغذيه اي: سوء تغذيه در بيشتر حوادث وجود دارد و اغلب با مرگ و مير بااليي همراه است ،لذا توانايي سنجش وضعيت تغذيه اي جمعيت آسيب ديده اهميت ويژه اي دارد و اين امر با بررسي مقطعي كه ميزان شيوع سوء تغذيه كلي و حاد و وخيم را نشان مي دهد امكان پذير است .نتايج اين بررسي را مي توان با شاخص هاي مرجع مقايسه كرد .چنين اقدامي تصميم گيري (اجرا يا عدم اجراي يك برنامه ويژه تغذيه اي به منظور درمان كودكان مبتال به سوء تغذيه) را تسهيل كرده و داده هاي پايه اي را جهت برآورد اثرات مداخالت انجام گرفته را فراهم مي سازد. پوشش نيازهاي اوليه آسيب ديدگان: ارزيابي وضعيت بهداشتي يك جمعيت به مفهوم شناخت وضعيت معيشتي جمعيت شامل غذا ،آب و شرايط ابتدايي زندگي (نظير چادر و پناهگاه) مي باشد بعضي از مواقع ساير عوامل تأثير غير مستقيمي براي ادامه حيات دارند و در صورت لزوم در ارزيابي سريع بهداشتي بايستي آنها را نيز مدنظر قرار داد مانند ظروف فردي براي جمع آوري آب ،قابلمه آشپزي ،منبع انرژي ،پتو و غيره كه در نيازهاي بهداشتي و بهسازي محيط نيز نقش حياتي را ايفا مي نمايند. غذا: ‏اگر توزيع كلي غذا رضايت بخش باشد يعني هدف كه عبارت است از تعيين ميزان متوسط كالري دريافتي جمعيت و شناسايي گروههاي در معرض خطر كه ممكن است دسترسي به غذا نداشته باشند مانند سرپرستان مونث خانواده ،كودكان و افراد مسن و ...در اختيار آنان قرار داده شده باشد .ميزان متوسط كالري دريافتي براي هر فرد در يك شبانه روز در حد 2100كيلو كالري تعيين شده است. آب: عبارت است از اين كه آب به مقدار كافي و با كيفيت مناسب در دسترس باشد نياز به آب از طريق مقدار ليتر آب در روز و بر حسب هر فرد اندازه گيري مي شود براي هر فرد حداقل مقدار آب مورد نياز براي آشاميدن ،تهيه غذا و بهداشت فردي 15ليتر در روز مي باشد. بهسازي: ارزيابي اقدامات الزم و موجود براي كنترل موضوع، فاضالب و ساير منابع آلوده كننده اي كه در محيط دفن مي شوند (نظير فاضالب) مي باشد. پناهگاه: بررسي تناسب محل سكونت آسيب ديدگان و ميزان حفاظت آنها از هواي بد ،تالش براي تجديد بناي محل سكونت آنها اهميت بسزايي دارد .نياز به تأمين سرپناه مناسب با شمارش تعداد خانوارهاي فاقد محل اسكان محاسبه مي شود. روش هاي بررسي و نمونه گيري در ارزيابي سريع بهداشتي: ‏معرفي روشها در بررسي سريع بهداشتي داده هاي شمارش شده (شاخص ها) را جمع آوري مي نمايند كه اغلب اين داده ها ميزانها، نسبتها و تناسبها هستند كه امكان اندازه گيري وقايع بهداشتي را در حوادث فراهم مي سازند. به منظور محاسبه اين شاخصها ،تعداد معيني از اطالعات بايستي جمع آوري گردند كه عبارتند از تعداد اعضاء خانواده ،مرگها ،وزن ،قد ،سن ،جنس واكسيناسيون عليه سرخك ،توالتها ،خانوارها ،آب، غذا و)... بررسي نمونه گيري: جمع آوري داده ها در نقاط توزيع ساير روشها (مربوط به اطالعات جمعيت شناسي) بررسي نمونه گيري: ‏ ‏ ‏ ‏ در بررسي نمونه اي ،نمونه اي كه انتخاب مي شود نماينده كل جمعيتي است كه نمونه از آن گرفته شده است. در اين بررسيها ممكن است بيشترين داده هاي ضروري براي ارزيابي وضعيت بهداشتي يك جمعيت آسيب ديده جمع آوري گردد مانند مرگ و مير ،وضعيت تغذيه اي و ايمن سازي ،پوشش نيازهاي اوليه و اساسي و...... بر اساس نوع اطالعات مورد نياز ،اندازه نمونه ممكن است متفاوت باشد حتي بايستي بين محدوديتهاي زماني دقت ،هماهنگي و مطابقت وجود داشته باشد. در بررسي نمونه گيري مي توان با يك روش ،بررسي نمونه اي از خانوارها را انجام داد كه واحد نمونه اي از افراد (مانند اندازه گيري مرگ و مير) و نمونه اي از كودكان (بررسي وضعيت تغذيه اي و واكسيناسيون) را فراهم مي سازد كه هر دو به مقدار كافي به جزئيات مورد نياز ما در بررسي مي پردازد. نمونه گيري ها ممكن است: نوع ساده تصادفي باشد بشرطي كه خانوارها شمارش شده يا فهرستي از جمعيت موجود باشد. نوع سيستماتيك باشد به شرطي كه خانوارها در رديف هاي منظم اسكان و سازماندهي شده باشند. نوع خوشه اي. در حوادث عمًال اجراي يك بررسي ساده تصادفي امكان پذير نمي باشد بنابراين در اغلب موارد ،نمونه گيري سيستماتيك يا نمونه گيري خوشه اي انتخاب مي شود و در اردوگاهها نمونه گيري سيستماتيك در صورت امكان بدليل سهولت و سرعت اجراي آن ارجحيت كامل دارد. نمونه گيري سيستماتيك: ‏در اردوگاه تقريبًا هميشه بايد نمونه گيري سيستماتيك در ميان ساكنين اردوگاه صورت گيرد .مثال: ‏در يك اردوگاه تعداد ساكنين معلوم مي باشد ( 4000نفر) و حجم نمونه اي ما 450خانوار بوده لذا فاصله نمونه گيري ما مي شود 9خانوار = 4000 ÷ 450يعني ما در نمونه گيري سيستماتيك در يك اردوگاه با 4000نفر جمعيت و داراي 450خانوار مي بايستي اطالعات يك خانوار را از هر 9 خانوار جمع آوري كنيم بدين صورت كه در يك مسير يك خانواده شروع بررسي خواهد بود و خانواده بعدي خانواره شماره 15و خانوار بعدي خانوار شماره 24و .......خواهد بود. جمع آوري اطالعات در نقاط توزيع: ‏داده ها و اطالعات در موسسات و يا سازمانهاي غيردولتي مسئول تهيه و توزيع آب و غذا و.......بيشتر در دسترسي مي باشند و آنها امكان محاسبه مقادير متوسط نفري مانند آب و غذا و ....مورد نياز براي هر يك از آسيب ديدگان را فراهم مي نمايند .اگر بخواهيم مقادير واقعي توزيع شده مانند غذا را تعيين كنيم مي توان با يك بررسي نمونه گيري سيستماتيك از خانوارها در نقاط و توزيع آمار صحيحي را جمع آوري كنيم. اين امر اجازه مي دهد مقادير متوسط واقعي كه هر آسيب ديده دريافت داشته است و همين طور نسبت افرادي كه كمتر از آستانه مورد قبول غذا دريافت داشته اند را معلوم نمود. ساير روشها: • در اطالعات جمع آوري مربوط به جمعيت شناسي بويژه حجم جمعيت را مي توان از طريق انجام سرشماري، شمارش خانوارها (بطور كامل ،منظم و يا با تهيه نقشه) و يا از طريق اطالعات مربوط به پوشش فعاليت هاي انجام شده نظير واكسيناسيون بدست آورد. • ساختار يك جمعيت يعني نسبت افراد بر حسب سن يا جنس را نيز مي توان از طريق اين شيوه بدست آورد. ارزيابي مناطق و شاخص ها در حوادث ارزيابي مناطق و بدست آوردن شاخص هاي مورد نياز در برآورد نيازها و برنامه ريزي جهت كمك به جمعيت آسيب ديده عبارتند از: (جمعيت شناسي اهدافي را كه دنبال مي كند) تعيين اندازه جمعيت تعيين اندازه و ساختار گروههاي در معرض خطر كه از اين داده ها مي توان شاخص ها را بدست آورد كه عبارتند از: ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ كل جمعيت :تعداد كل آسيب ديدگان بر حسب محل يا اردوگاه ساختار جمعيت بر حسب نسبت جنسي نسبت كودكان زير 5سال نسبت زنان باردار نسبت افراد سالمند و جوان هرم سني جمعيت شاخص هاي مورد نياز در برآورد نيازها: جهت دسترسي به اين داده ها اين امكان وجود دارد كه از بين سه شيوه بررسي و نمونه گيري يكي از آنها را انتخاب كرد و وليكن كاربرد آنها بر حسب موقعيتها و نوع حوادث فرق مي نمايد. ‏راهها و روشهاي موجود عبارتند از: ‏شمارش اماكن ‏سرشماري و نام نويسي ‏استفاده از آمار فعاليتهاي برنامه اي بهداشتي مانند واكسيناسيون شمارش اماكن: ‏شمارش اماكن را مي توان به روش -1كامل -2نمونه گيري -3تهيه نقشه انجام داد. شمارش كامل اماكن: اين روش مبتني بر شمارش كل تعداد اماكن مي باشد و بنابراين مناسب مناطق با وسعت كم مي باشد ،تعداد متوسط افراد بر حسب خانوار از طريق انجام يك بررسي كوچك از بين خانوارهايي كه به طور تصادفي انتخاب شده اند انجام مي گيرد (حداقل 30خانوار) بدين ترتيب كل جمعيت از حاصل ضرب تعداد كل خانوارها در تعداد متوسط افراد در هر خانوار بدست مي آيد .شمارش اماكن (با خانوارها) را مي توان با پاي پياده و يا يك وسيله نقليه انجام داد و يا حتي بعضي وقتها بوسيله عكس برداري هوايي مي توان انجام داد. برآورد جمعيت بوسيله نقشه برداري: اين شيوه اطالعات جمعيتي (جمعيت كل) را برآورد كرده و محاسبات زير را انجام مي دهيم. سطح كلي منطقه اردوگاه بر حسب متر مربع بخشهاي مختلف اردوگاه در منطقه تراكم جمعيت بر حسب تعداد افراد به ازاء متر مربع سطح كلي منطقه اردوگاه بر حسب متر مربع: ‏استاندار محل زيست بر حسب نظر ( UNHCRكميسارياي عالي امور پناهندگان سازمان ملل) = 5/3متر مربع براي هر فرد × استاندارد كل اردوگاه = 45متر مربع براي هر فرد. ‏اين شيوه بر پايه تهيه نقشه اردوگاه با بخشهاي مختلف آن پايه ريزي شده است با استفاده از نمونه گيري تصادفي از چندين منطقه شناخته شده مي توان افرادي كه در اين مناطق را زندگي مي كنند شمارش كرد و متوسط جمعيت را در متر مربع محاسبه نمود .به منظور آگاهي از تعداد كل جمعيت اردوگاه مي توان مساحت كل منطقه را از متوسط جمعيت در هر متر مربع محاسبه نمود. سرشماري يا نام نويسي: ‏سرشماري آسيب ديدگان روش بسيار مناسب و مطلوبي است. در حوادث زمان الزم براي انجام سرشماري و منابع انساني براي بدست آوردن نتايج قابل اعتماد بايستي مد نظر قرار گيرد. سرشماري را مي توان صبح زود يا شب يا وقتي كه آسيب ديده در محل سكونت خود حضور دارد انجام داد.... ‏نام نويسي را مي توان وقتي كه آسيب ديده وارد يك اردوگاه مي شود سازماندهي كرد اين روش مي تواند همراه با ساير فعاليتهاي كمك رساني مانند صدور دفترچه ارزاق يا كشف سوء تغذيه ،واكسيناسيون انجام گيرد. استفاده از آمار فعاليتهاي برنامه اي بهداشتي : برآورد جمعيت از طريق پوشش واكسيناسيون و اطالعات مربوط به فعاليتهاي بهداشتي: مي توان از بررسي نتايج حاصله از اقدامات بهداشتي مانند واكسيناسيون يك گروه سني خاص و همين طور تعداد واكسن هاي تجويز شده در همان گروه سني از آغاز برنامه امداد رساني به گروههاي آسيب ديده مي توان مورد استفاده قرار گرفته و جمعيت كودكان و سپس كل جمعيت را برآورد كرد. روشهاي تعيين ساختار جمعيت: اگر نسبت هر يك از گروههاي سني يك جمعيت معلوم باشد مي توان ساختار آن جمعيت را تعيين نمود .در اين روش حداقل نسبت جنسي و درصد كودكان زير 5 سال قابل محاسبه است. اگر اطالعات بيشتري موجود باشد مي توانيم هرم سني جمعيت را نيز ارائه نمائيم .بعالوه جابجايي هاي جمعيتي اغلب منجر به آميختگي خانواده هاي سنتي مي گردد و در مواقعي سودمند خواهد بود كه هدف تعيين خصوصيات گروههاي در معرض خطر مانند زنان تنها ،به همراه كودكان و سالمندان تنها مي باشد. تمام اين اطالعات را مي توان از طريق سرشماري و يا با يك بررسي نمونه اي بدست آورد .از اين طريق نيز مي توان شاخص هاي جمعيتي اختصاصي براي برنامه هاي معين را هم محاسبه كرد مانند تعداد زنان باردار براي مشاوره قبل از زايمان ،تعداد زنان در سنين باروري براي واكسيناسيون كزاز و غيره. بطور كلي نسبت جنسي (تعداد مردان تقسيم بر تعداد زنان) مساوي يك است و اين براي تمام گروههاي سني يكسان است. هرم سني: هرم سني هرمي است كه گروههاي سني را نشان مي هد بطوريكه جوان ترين گروه در قاعده هرم قرار دارند كه معموًال بيشترين تعداد را شامل مي شود .در وضعيت هاي خاص هرمهاي سني معكوس نشان دهنده مرگ و مير بيشتر در گروههاي سني جوانتر مي باشد. مرگ و مير: ‏در حوادث در طول هفته و در جابجايي جمعيت ها (آوارگان) مرگ و مير مشاهده مي شود كه اغلب هم باال است و زماني كه كمكهاي سازماندهي و هماهنگ گردند سريعًا كاهش مي يابد. نکنه مهم : هدف اصلي كمك رساني به جمعيت هاي آسيب ديده و يا آواره و يا پناهندگان كاهش سريع مرگ و مير اضافي است كه هميشه اين چنين وضعيت هايي وجود دارد و به همين دليل است كه اندازه گيري و پيگيري مرگ و مير شاخص يك اولويت مي باشد. اهداف مرگ و مير: اهدافي را كه ما در اين شاخص بايد پيگيري بكنيم عبارت است از: ميزان مرگ و مير خام جمعيت آسيب ديده يا پناهنده را اندازه گيري كنيم ‏ميزان مرگ و مير كودكان زير 5سال را اندازه گيري كنيم علل اصلي مرگ و مير و سهم آن (مرگ و مير نسبي) را در مرگ و مير كلي تعيين كنيم. شاخص ها مرگ و مير: تعداد كل مرگها در 10000نفر در روز تعداد مرگها در كودكان زير 5سال در 10000نفر در روز تعداد مرگها در 10000نفر در ماه تعداد مرگها در كودكان زير 5سال در 1000نفر در ماه نسبت جمعيت فوت شده در طول دوره زماني معين مرگ و مير نسبي منتسب به هر يك از بيماريهاي اولويت دار (سرخك ،عفونتهاي حاد تنفسي ،ماالريا ،اسهال ،سوء تغذيه و)....... ميزان مرگ و مير اختصاصي بعلت يك بيماري خاص (بعنوان مثال: تعداد مرگها بعلت سرخك در 10000نفر در روز) روشها اندازه گیری شاخص ها مرگ و مير: در جريان ارزيابي اوليه ،مرگ و مير گذشته نگر اندازه گيري مي شود بدين معني كه ميزان مرگها در طول يك دوره زماني گذشته نسبت به زمان حاضر بررسي مي شود .اين كار را مي توان با يك بررسي نمونه اي جمعيت يا با شمارش تعداد قبرها در گورستان انجام داد .اين روشها وخامت اوضاع را كه قبًال اتفاق افتاده است نشان مي دهد و ممكن است متفاوت از روندهاي زمان ارزيابي باشد. در غياب داده‌هاي موجود مرگ و مير مي توان به بررسي نمونه اي جامعه متوسل شد .واقعه مرگ كه تالش مي شود اندازه گيري شود يك اتفاق نادري است لذا به منظور انجام بررسي با دقت كافي ،حجم نمونه بايستي بزرگ باشد .نمونه گيري خوشه اي 30خوشه 30خانواري با جمعيت تقريبًا 4000نفري يك حجم نمونه مناسبي است. روشها اندازه گیری شاخص ها مرگ و مير: سرپرست هر خانوار مورد بررسي در خصوص وقوع (يا عدم وقوع) مرگ در خانوار در طول دوره زماني معين مورد پرسش قرار مي گيرد به منظور اجتناب از تورش حافظه و محدود كردن مشكالت تفسير نتايج اين دوره زماني هر قدر كه ممكن است مي بايست كوتاه باشد به شرطي كه تعداد كافي وقايع مرگ گزارش شود تا در محاسبات آماري دقت الزم كسب گردد. زماني كه وضعيت فوق العاده خطرناك است تعداد مرگها به طور واضحي خيلي باال است و دوره بررسي گذشته نگر چند هفته خواهد بود. زماني كه وضعيت كمتر بحراني است دوره بررسي چند ماه مي باشد. بهتر است يك دوره زماني محدود تعيين گردد كه اين دوره زماني با يك واقعه عمده در تقويم محلي مشخص شده باشد. روشها اندازه گیری شاخص ها مرگ و مير: داده هاي بدست آمده ،محاسبه ميزان مرگ در جمعيت بررسي شده و تعيين ميزان وخامت اوضاع را امكان پذير مي كند .ميزان مرگ از تقسيم تعداد كل مرگهاي اتفاق افتاده در يك نمونه (صورت كسر) بر تعداد افراد بررسي شده (مخرج كسر) در يك دوره زماني معين بدست مي آيد .نتيجه حاصل را در 1000يا 10000ضرب مي گردد و به يك دوره زماني مساوي با يك روز داللت دارد و بدين ترتيب نتايج حاصل با ديگر وضعيت هاي شناخته شده قابل مقايسه مي گردد. مخرج كسر كه در محاسبه ميزان مرگ مورد استفاده قرار مي گيرد مجموع افراد زنده در نمونه در زمان بررسي بعالوه مجموع مرگها ثبت شده در دوره زماني معين مي باشد كه در اغلب مواقع به آن بصورت يك دوره زماني (يك روز) اشاره مي شود. اطالعات حاصل از شمارش : در موقعيت هاي معين امكان شمارش قبرها از زمان ورود آسيب ديدگان وجود دارد اين روش يك روش تقريبي است و امكان كسب اطالعات را زماني كه دسترسي به افراد وجود ندارد فراهم مي آورد. جالب توجه خواهد بود نتايج حاصل از اين روش با داده هاي حاصل از بررسي گذشته نگر مرگ مقايسه شود. روش تعيين علل مرگ از سرپرست خانوار در خصوص عالئم اصلي منجر به مرگ مورد پرسش قرار مي گيرد .بطور كلي اصطالحات خيلي ساده به كار مي رود مانند در مورد ماالريا ،وجود تب و لرز ،در ساير موارد نظير سرخك ،آسم محلي موجب شناسايي آن مي گردد. شايعترين علل مرگ: ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ شايعترين علل مرگ عبارت است از ماالريا ،سرخك ،اسهال ،عفونتهاي حاد تنفسي ،سوء تغذيه و خشونت، در اين قسمت هدف تعيين ارتباط بخشي از مرگهاي اتفاق افتاده با آسيب فوري است كه مي توان در مقابل آنها اقدامات موثري را در اسرع وقت به مورد اجراء گذاشت ،سؤاالت با پاسخ بسته بلي يا خير ترجيح داده مي شود ،يك مصاحبه شفاهي مدتي طوالني بعد از مرگ بدليل اينكه عمًال مشكل است بندرت در حوادث مورد استفاده قرار مي گيرد. در مرحله حاد ميزان هاي مرگ و مير به صورت تعداد مرگ در 10000نفر در هر روز بيان مي شود. بعد از مرحله حاد يعني زماني كه ميزان هاي مرگ به حد قابل قبولي مي رسد مرگ و مير بصورت تعداد مرگ به ازاء 1000نفر در ماه بيان مي شود. مي بايست يادآور شد كه داده هاي مرگ و ميري كه از طريق بررسي گذشته نگر بدست مي آيد بيانگر ميانگين دوره زماني بررسي مي باشد. آستانه وخامت مرگ و مير در كودكان زير 5سال :تنها از نظر اطالع رساني در مواقع اضطراري معادل 5/2در 10000كودك در روز مي باشد. اولويت بندي بيماريها: اهداف در اين اولويت بندي عبارت است از تعيين اهميت آسيبهاي جاري و خطرناك در ميان جمعيت آواره و آسيب ديده شناخت آسيب هاي احتمالي كه توان ايجاد اپيدمي را دارند. نشانگرهااولويت بندي بيماريها: ‏شيوع :تعداد موارد يك بيماري (موجود در مقطع زماني معين) به ازاء هر 1000نفر در هر هفته يا هر ماه. روشها: ‏ ‏ ‏ ‏ در غياب اطالعات يا داده هاي اپيدميولوژيكي تالش براي برآورد شيوع يك آسيب از طريق بررسي گذشته نگر ضروري است. الزم به يادآوري است كه نتايج بدست آمده از بررسي ،ارزش محدودي خواهد داشت. اين روش فقط در موارد وجود يك مشكل خاص كه قبًال شناسايي شده و جهت فراهم ساختن داده هاي فوري كاربرد دارد مانند اپيدمي سرخك يا كلرا. در طي بررسي نمونه اي در يك جامعه عمومًا از سرپرست خانوار در مورد وقوع يك آسيب خاص در ميان اعضاي خانوار براي تعيين طول دوره زماني تحقيق بعمل مي آيد .به منظور محدود ساختن تورش خاطره براي آسيب هاي جاري مانند اسهال تحقيق عمومًا براي دوره زماني كمتر از 15روز قبل از زمان بررسي انجام ميگيرد. در مواقعي كه آسيب توسط جامعه بخوبي شناخته شده باشد دوره بررسي مي تواند طوالني باشد .سطح آموزش پرسشگران و شناخت آسيب هاي مختلف موضوع بررسي مي بايستي هميشه با يك روش مناسب و با دقت تمام ذكر شود .عمومًا تعريف عالئم نظير تب همراه با لرز آسانتر از تعريف تشخيص ماالريا است. شرح و تفسير نتايج حاصله: به منظور مقايسه يك موقعيت با موقعيت هاي شناخته شده ديگر از شيوع كه به صورت زير تعريف مي شود استفاده مي شود. تعداد موارد يك بيماري به ازاء هر هزار نفر در طول يك ماه ‏اين اطالعات بايستي با توجه به دقت كمتر آن و اطالعات مربوط به گذشته با احتياط تفسير شود. راه اندازي سريع يك سيستم مراقبت آينده نگر و اعتماد به اطالعات بدست آمده نسبت به روند آسيب هاي عمده ارجحيت دارد. پوشش واكسيناسيون عليه سرخك: هدف: سنجش نسبت كودكان 6ماه تا 15سال كه قبًال در مقابل سرخك واكسينه شده اند. نشانگرها: در صد كودكان واكسينه شده در مقابل سرخك (بر اساس كارت ايمن سازي) هدف داشتن پوشش واكسيناسيون صد در صد در مقابل سرخك مي باشد. در صد كودكان واكسينه شده در مقابل سرخك بر اساس اظهارات مادران پوشش واكسيناسيون عليه سرخك: روشها: عمومًا بررسي بعد از اجراي عمليات واكسيناسيون عمومي در بدو ورود آسيب ديده به اردوگاه بعمل مي آيد. در طول بررسي نمونه اي از يك جامعه ارزيابي پوشش واكسيناسيون در مقابل سرخك نيز انجام مي گيرد در هر حال اگر بررسي انجام گرفته در گذشته براي ساير شاخصهاي بهداشتي بوده ضرورتي ندارد كه مجددًا بررسي شود. براي حفظ دقت نتايج در محدوده 10درصد كافي است كه حجم نمونه در نمونه برداري خوشه اي شامل 210كودك باشد( .در بررسي با نمونه برداري سيستماتيك يا تصادفي ساده حجم نمونه به نصف تقليل مي يابد) براي اجراي مطالعه كودكان 6ماهه تا 15ساله انتخاب مي شوند كه مشابه گروه سني در معرض خطر در موقعيت هاي خطير و بحراني مي باشد. پوشش واكسيناسيون عليه سرخك: ارائه و تفسير نتايج: نتايج بصورت نسبت كودكان واكسينه شده در مقابل سرخك با فاصله اطمينان ذكر مي شود (به عنوان مثال 85درصد (75 -95 درصد) كودكان 6ماهه تا 15ساله در مقابل سرخك واكسينه شده‌اند) بايستي به نحوه محاسبه پوشش واكسيناسيون (استفاده از داده هاي كارت ايمن سازي يا اظهارات مادران) نيز توجه نمود .پوشش واكسيناسيون ،ارزيابي اثر واكسيناسيون همگان در صورت اجراي عمليات را نشان مي دهد .در ساير موقعيت ها داده هاي پوشش واكسيناسيون اطالعاتي راجع به ضرورت اجراي عمليات ايمن سازي جديد در مقابل سرخك را ارائه مي كند. وضعيت تغذيه اي: آسيب ديدگان و آوارگان اغلب از كمبودهاي تغذيه اي متعددي چه از نظر كمي و چه از نظر كيفي رنج مي برند وضعيت تغذيه اي ممكن است در آسيب ديدگان تخريب شده باشد. كودكان زير 5سال گروه سني اي هستند كه به علت سوء تغذيه به شدت تحت تأثير قرار مي گيرند و به اشكال مختلف بيماري مبتال مي گردند. بخش وضعيت تغذيه اي كودكان 59روزه تا 6ماهه يكي از اولويت هاي ارزيابي اوليه محسوب مي شود. از ساير جنبه ها نيز وضعيت تغذيه اي يك جمعيت ممكن است در طول زمان به علت عدم تعادل در دريافت جيره روزانه مختل شود .لذا كمبود عناصر كمياب و ويتامين ها هم بررسي مي شود. وضعيت تغذيه اي: اهداف: تعيين تغذيه اي برآورد تعداد كودكان در معرض سوء تغذيه تدوين داده ها براي اجراي احتمالي برنامه غذايي شاخص ها: شيوع سوء تغذيه حاد كلي یا متعادل شيوع سوء تغذيه حاد شديد شاخص هاي آنتروپومتريك: شاخص هاي مورد استفاده براي اندازه گيري وضعيت تغذيه اي كودكان متغيرهاي متعددي را شامل مي شود كه عبارت است از سن ،قد ،وزن ،طول دور بازو ،اندازه گيريهاي آنتروپومتريك ممكن است بستري را براي اشتباهات بيشماري فراهم آورد و ضرورت دارد كه محققين و ساير مشاركت كنندگان در بررسي تغذيه اي به طور صحيح آموزش ببينند. شاخص وزن -قد (: )W- H اين شاخص نشان دهنده سوء تغذيه حادي مي باشد كه اهميت آن از يك جمعيت به جمعيت ديگر متفاوت بوده و قابليت مقايسه اين شاخص را فراهم مي كند .شاخص مذكور در موقعيت هاي بحراني براي بررسي سريع وضعيت تغذيه اي بكار مي رود .اين شاخص ممكن است بصورت ميانگين انحراف معيار يا درصدها از يك ميانگين بيان مي شود تا با جمعيت مرجع قابل مقايسه باشد. در حال حاضر استفاده از مقادير انحراف معيار به دليل مطلوب بودن اعتبار آماري ترجيح داده مي شود. شيوع كلي سوء تغذيه حاد با نسبت كودكان داراي شاخص W-Hكمتر از 2انحراف معيار و يا آدم مرتبط است. شيوع سوء تغذيه حاد شديد با نسبت كودكان داراي شاخص W-Hكمتر از 3انحراف معيار و يا آدم مرتبط است. دور بازو يا :MUAC دور بازو در قسمت نيمه فوقاني در شرايط اضطراري بدليل محدوديت خدمات پشتيبان هميشه بررسي سريع انتروپومتريك با استفاده از اندازه هاي قد و وزن امكان پذير نمي باشد .لذا اندازه دور بازو ( )MUACممكن است مورد استفاده قرار بگيرد كه بصورت ميليمتر اندازه گيري مي شود. براي هر كودك اندازه گيري دقيق دور بازو بايستي مد نظر قرار گيرد ( MUACاز بازوي چپ با عضله در حال استراحت اندازه گيري مي شود) MUAC كمتر از 125ميليمتر بعنوان سوء تغذيه كلي تعريف ميشود. MUAC بين 110تا 125ميليمتر بعنوان سوء تغديه متوسط تعريف ميشود. MUAC كمتر از 110ميليمتر بعنوان سوء تغذيه شديد تعريف ميشود. بررسي تغذيه اي: ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ هدف بررسي از كودكان 59روزه تا 6ماهه مي باشد. در صورت نامشخص بودن سن ،نمونه ها از ميان كودكان با قد 110سانتي متر و يا بيشتر انتخاب مي شوند. قد كودكان 65 -5/84سانتي متر را به حالت خوابيده و باالتر از 85سانتي متر را در حالت ايستاده اندازه گيري مي نمايند .براي اجراي بررسي با نمونه برداري سيستماتيك حجم نمونه حداقل بايستي شامل 450كودك باشد و براي بررسي با نمونه اي خوشه اي حجم نمونه بايستي شامل 900كودك باشد. در يك بررسي كلي از يك جمعيت اين كودكان از 30خانوار 30خوشه اي (تقريبًا شامل 4 -5هزار نفر) يا از 450خانوار در نمونه برداري سيستماتيك ( 2500نفر) انتخاب مي شوند. نتايج بررسي تغذيه اي بايستي بر اساس مفاهيم منطقه اي (محلي) تفسير گردد .و به اين سؤال منتهي شود كه چه استراتژي تغذيه اي بايستي اتخاذ شود. بر اساس وخامت اوضاع شيوع سوء تغذيه باالي 10درصد ضرورت راه اندازي مراكز تغذيه درماني را ايجاد مي كند و در اين مراكز كودكان دچار سوء تغذيه خيلي شديد در طي 24ساعت شبانه روز با رژيم غذايي پروتئيني پركالري تحت درمان قرار مي گيرند. منابع غذا: اهداف: ‏اندازه گيري ميزان دسترسي جمعيت به غذا ‏اندازه گيري نسبت كالري دريافتي به ازاء هر پناهنده شاخص ها ‏متوسط كيلوكالري /شخص /روز (استاندارد= 2100كيلوكالري/ شخص /روز) ‏نسبت (درصد) خانوارهاي داراي كارت توزيع غذا ‏نسبت خانوارهاي دريافت كننده جيره مناسب روش هاي برآورد جيره غذايي: • • • • دسترسي غذايي در سطوح مختلف زنجيره توزيع ارزيابي مي شود. از مقادير برنامه ريزي شده توسط سازمان ها در هزينه توزيع با آگاهي از اين كه اين ارقام اطالعات واقعي مقادير توزيع را فراهم نمي سازد. بوسيله بررسي نمونه اي از خانوارها در جريان توزيع (بررسي توزيع غذا) يا آگاهي از اين كه در موقعيت هاي مشخص خانوارهاي معيني به جريان توزيع دسترسي ندارند. در جريان بررسي نمونه اي از خانوارهاي منتخب از يك جامعه كه براي اندازه گيري وضعيت تغذيه اي كودكان در همان زمان اجرا ميشود. محاسبه مقادير غذايي در دسترس: آگاهي از برنامه هاي سازمانهاي امداد غذايي اهميت دارد. متوسط كالري جيره آسيب ديدگان ممكن است از روي مقادير كلي غذاي در دسترس و داده هاي دموگرافيكي محاسبه شده باشد. تركيب عناصر غذايي كمياب نيز بايستي مشخص گردد. بررسي توزيع غذا )FDS(: اين بررسي در جريان دفعات توزيع غذا اجرا مي گردد .اساس اين بررسي ارزيابي ميزان انرژي در جيره غذايي گيرندگان و اندازه گيري برابري توزيع در ميان خانوارها مي باشد. كل مواد غذايي كه توسط سرپرست خانوار دريافت مي شود وزن شده و ارزش آن از نظر كالري محاسبه مي شود. انرژي جيره فردي بر اساس تعداد افراد خانوار برآورد مي شود .با آگاهي از تركيب غذايي ارزش كيفي جيره غذايي ممكن است مورد مطالعه قرار گيرد اندازه گيريها بايستي قبل از هر نوع مبادله يا فروش در محل انجام گيرد. براي اينكه نتيجه اين روش پايا و قابل تعميم باشد اطمينان از رعايت قوانين نمونه برداري كه معموًال نمونه برداري سيستماتيك مي باشد بايستي حاصل شود( .بعد از برآورد تعداد خانواده هاي مورد انتظار يك خانواده منتخب از خانواده مورد مطالعه كه بطور كامل تحت پوشش توزيع غذايي از ابتدا تا انتها قرار دارند وارد مي شوند) بررسي توزيع غذا )FDS(: در مواقع اضطراري 35سنجش از 35سرپرست خانوار وضعيت غذايي را به صورت تخميني فراهم مي نمايند اين سنجشها با همان روش و در طول هر بار توزيع بر اساس تمايل دسترسي به غذا تكرار مي شود. بررسي هاي در منزل: در اين گونه موارد مطالعه در داخل خانوار (نظير بررسي تغذيه اي) كه گاهي اوقات خيلي سخت و حساس مي باشد براي ارزيابي مقدار غذاي در دسترس بكار مي رود. بنابراين روش خيلي جالبي براي ارزيابي مطمئن عوامل غير مستقيم يا جيره غذايي مي باشد. ارائه و تفسير نتايج: -1جيره هاي غذايي برنامه ريزي شده: برآورد ذخيره غذايي در دسترس يا توزيع شده واقعي بر اساس بررسي سبد غذايي بصورت متوسط كيلو كالري /شخص /روز بيان مي شود. -2نسبت خانوارهاي دريافت كننده جيره مناسب پوشش توزيع عمومي بر اساس نسبتي (درصدي) از خانوارهايي كه جيره مناسب دريافت داشته اند ( 2100كيلو كالري /شخص /روز) در مقايسه با كارت توزيع غذا -3عدالت در توزيع: عدالت در توزيع با تنوع در جيره توزيع شده انفرادي مشخص مي شود .هر چقدر اختالف بيشتر باشد توزيع كمتر عادالنه خواهد بود. -4نسبت كميت غذاي دريافتي و اندازه خانوار: اگر اين نسبت وجود دارد (از نظر آماري) نشان دهنده بروز مشكل در آينده از نظر توزيع غذا مي باشد براي مثال تجربه نشان داده كه خانواده هاي پرجمعيت تمايل به دريافت غذاي كمتري نسبت به ساير خانواده ها دارند. منابع آب: هدف: سنجش كمي و كيفي آب در دسترس براي جمعيت آسيب ديده يا آواره مي باشد. شاخص ها: متوسط ليتر آب در دسترس به ازاء هر شاخص در هر روز (استاندارد 15 -20 :ليتر به ازاء هر شخص در هر روز ميزان ليتر آب شرب (استانداردها) در دسترس به ازاء هر شخص در هر روز نسبت (درصد) خانوارهاي داراي وسايل حمل و نگهداري (بعنوان مثال ظروف آب در پوش دار با ظرفيت 20ليتر به تعداد 2عدد) روشهای توزيع آب: -1پمپ دستي: متوسط جريان آب از پمپ دستي 1متر مكعب در ساعت تعيين شده است اگر عملكرد يك پمپ 12ساعت در روز باشد مي توان مقدار آب در دسترس را محاسبه كرد بر اساس داده هاي جمعيتي ميزان آب در دسترس بر اساس ليتر /شخص /روز اندازه گيري مي شود به شرطي كه تمامي افراد دسترسي يكساني داشته باشند. روشهای توزيع آب: -2محاسبه ظرفيت چاههاي آب: حجم آب در دسترس يك محفظه استوانه اي به اين صورت محاسبه مي شود ارتفاع × قطر × 14/3 از يك شاقول ميتوان براي اندازه گيري عمق چاه استفاده كرد .اين اقدام براي بررسي سطح آب چاه بطور منظم و دوره اي تكرار مي شود .با اين روش اختالف بين سطوح آب اندازه گيري شده و مقدار آب مصرفي تخمين زده مي شود. روشهای توزيع آب: -3تانكرهاي آب: -4جمع آوري داده ها از توزيع عمومي آب: ميزان دسترسي به آب بر اساس ظرفيت تانكرها و تناوب پركردن آنها (روزانه يا هفتگي) برآورد مي شود .افراد مسئول در تامين آب از كل مقدار آب توزيع شده مطلع هستند. متوسط مقدار آب در دسترس به ازاي هر شخص در هر روز از اين روشها اندازه گيري مي گردد. -5بررسي هاي خانوار: اين امر به صورت پرسشگري از سرپرستان خانوار بر اساس حجم نمونه تعيين شده ازجامعه اجرا مي شود .تعداد و ظرفيت ظروف مورد استفاده در هر خانوار شمارش مي شود .يا شمارش تعداد دفعات پر كردن ظروف آب در هر روز و اندازه خانوار مقدار آب در دسترس به ازاء شخص /روز برآورد مي شود. در بررسي از وجود ظروف نگهداري و جم ع آوري آب در خانوار نيز سؤال ميشود. ارائه و تفسير نتايج: -مقدار آب در دسترس: نتايج بصورت مقدار ليتر آب در دسترس به ازاء هر شخص و در هر روز بيان ميشود .اين نتيجه با استانداردهاي مرجع كه عبارت است از 15 -20ليتر به ازاء هر شخص در روز مقايسه مي شود. -كيفيت آب: بصورت بررسي تعداد كليفرمهاي مدفوعي در 100ميلي ليتر آب بيان مي شود و نتايج آن با استانداردهاي كيفيت مقبول آب شرب ( از 0كليفرم مدفوعي درصد ميلي ليتر آب) مقايسه مي گردد. كيفيت آب در دسترس با كمك كيت هاي آزمايش صحرايي( Oxfam )Del Aqua Kitبررسي مي شود .وجود كلر باقي مانده /ليتر آب مهم بوده و نشان دهنده آب ضدعفوني شده مي باشد. نتايج نمونه بررسي شده: اين نتايج نسبت (درصد) خانوارهاي بهره مند و غيربهره مند را محاسبه و نشان مي دهد نتايج را بعدًا مي توان براي كل جمعيت پيش بيني كرد .داده هاي جمع آوري شده از شبكه هاي توزيع در مورد متوسط مقدار آب در دسترس به ازاء هر شخص در هر روز اطالعاتي ارائه نمي كند. وضعيت زندگي و بهسازي محيط: اهداف: - اندازه گيري نسبتي از جمعيت بهره مند از سرپناه محافظت شده - ارزيابي نسبتي از خانوارهاي داراي توالت و بركه هاي فاضالب شاخص ها: - درصد سرپناه هاي محافظت شده (بعنوان مثال 5 :متر مربع ورقه ي پالستيكي به ازاي هر شخص يا 30متر مربع به ازاي هر خانوار) - سطح قابل دسترسي (متر مربع به ازاي هر شخص) در اماكن (استاندارد = 5/3متر مربع به ازاء هر شخص) - نسبت تعداد اشخاص به ازاء هر توالت (استاندارد براي 20نفر يك توالت) - نسبت تعداد خانوار /بركه فاضالب (اگر ارتفاع گودالها خيلي زياد باشد) روشها: - استفاده از داده هاي برنامه (محاسبه نسبت تعداد افراد به توالت ،از تعداد توالتهاي نصب شده) -استفاده از داده هاي نمونه بررسي در جامعه محاسبه نسبتي از خانواده ها بر اساس نوع سرپناه ،نسبت خانواده هاي داراي توالت و غيره. ارائه و تفسير نتايج: مثال: داده هاي جمع آوري شده از شبكه توزيع عمومي نشان مي دهد كه 300توالت در يك اردوگاه 6000نفره نصب شده است. نسبت تعداد افراد به ازاء هر توالت به اين صورت خواهد بود. 6000 :300 =20 توالت /فرد (كه با استانداردهاي توصيه شده مطابقت دارد) در اين مثال يك نتيجه ميانگين را بيان مي كند و اطالعات اختصاصي در مورد وضعيت خانواده نمي دهد. مثال: اگر در يك بررسي از 900خانواده ،كًال 450سرپناه داراي ورقه هاي پالستيكي باشند ( 30متر مربع به ازاء هر خانواده) نسبت خانواده هاي داراي سرپناه محافظت شده 50درصد خواهد بود)450 :900( . منابع: كتاب ارزيابي سريع بهداشتي جمعيت هاي پناهنده و آوارهترجمه جمعي از اساتيد مولفين وينسنت براون -آلن مورن- كريستف پاكوت. کتاب پروژه sphereمنشور بشر دوستانه و حداقلاستانداردهای امدادرسانی در بحران جزوات آموزشي مراکزوادارات کل معاونت سالمت وزارتبهداشت و درمان و آموزش پزشكي