صفحه 1:
به نام خدا
توانايى ها
تفاوت های فردی
استعدادیابی
21011111
رضا شجيع
دانشجوی کارشناسی ازشد تربیت بدلی دانشگاه فردوسی مشهد.
صفحه 2:
مقدمه ...
0 ene a ne ees ae
ا Re net a
Soe ee eee ne ee
۱ wee nS
موفق باشند؟
" آيا ۱
د
pra renee remem ere ory لیا آنان *
Cree ار ی
كم
صفحه 3:
اور
0507 pe ood Pea SUP Tee eT EY ID)
0007 Roe enn On| rps om Fee er Fy
۳ TOP Cae EMP one
صفحه 4:
روانشناسی افتراقی
Differential Psychology
* روانشناسی افتراقی مطالعه تفاوتهای فردی
در روانشناسى در مقايسه با مطالعه رفتار
میانگین یا هنجار است.
ا ا ا
میکنند به شنأسایی و اندازه گیری توانلیی ها
ار(
(113115) توجه دارند.
۳
* ظهور ت
Sieg ۳۳
ده های ۷۰ و ۲۸۰
معدودى در ارتباط با
صفحه 5:
توافايى ۳۹
ال اص ل ۱
مهارت به كار مى رود.
١ تفاوتهاى فردى 70 0 rear uCtia
9 به كار رود؛ به معناى خصيصه
| 215 27 citer
إطااست.
ل ا ا تك
aa
ee ار
of slat ga 9 sis ete
Peron)
" توانايى ها ات
صفحه 6:
(Ability)
ارئى تعريا
صفحه 7:
توانایی های حرکتی
" بزوهشكران معتقدند كه توانليى هاى حركتى كوناكونى, زيربناى اجراى مهارتهاى
۱
ال eee يَوَانَابى ها در يك فرد بحث مى كنند.
یده دارند که ۱۳۳
رند می گویند توانایی ها نسب
ل 0 0
صفحه 8:
فرضيه توانایی عمومی حرکتی
General motor ability
عزعهط]ا DEA
Bere ee oneness 2
طرف
9
ا ا اك
IS
۱ eC ae aes) es
می کند. اننتعداد !۵ دارد که 9
در تمام مهارت هاى حركتى خوب عمل كند.
و ل .۰ ۲
Sere)
صفحه 9:
صفحه 10:
fe Rte are re eee)
Specifity of motor ability
Hypothesis
Bee ee eae Pee
كه 01 || يكديكر مستقلئل
مفهوم ادعاى فوق: موفقيت فرد أذز آزمون “
Ee ae OO ane
۳ er
انتشار بُزوهش هاى بسيار از سوى فرانكلين *
هنرى و شاكردانش (همبتكى ناجيز بين دو
لل ole; لت
(ose 1
> ازعايش دراد اتو (/1951)
صفحه 11:
فرضیه توانایی اختصاصی حر کتی
Specifity of motor ability
Hypothesis
پدیده اختصاصی بودن توانایی های = "| های پلیه حرکتی را نیز در بر *
كرفت.
KCRG) ca || )| ل پا و پرتاب کردن را
سنجیك بین عملکرد فرد در آزمونهای مربوطه همبستگی ناچیزی یافت شد
۱۳۱/۱ Ceri
صفحه 12:
eo
Gees OL;
00 لي rereelearenrion i
Re TE IB) Jo Oe پ
۱1-۱ ۶ ستگی میان مهارت های متفاوت عموما بسیار پایین است.
۲ حت ۶ تگی مهارت هایی که معمولا مشابهت دارند. ضعیف است.
ود 2
عمومى را نشان مى دهد.
۶ دو مهارت حرکت ۲ ۱ 2 الک (مانند پرتاب کردن ا ل به مسافتهای
ی بالابی
0
صفحه 13:
یک سئوال ...
بر اساس آنچه گفته شد. در صورتی که توانایی های حرکتی متعدد و مستقل
باشند. جكونه مى توان وجود افراد همه فن حريف را توجيه كرد؟
صفحه 14:
طبقه بندی توانایی های حرکتی
SMS) one er er sere =F ORCL AD oe
افراد زيادى اجرا كرد. توانايى هاى ادراكى و حركتى انسان را طبقه بندى كند.
ا ال 11
¥- :5< ا 0
(Response Orientation) | tal
- زمان واكنش (111226 1163261107)
۵- سرعت حرکت بازو (30۲6061 صتع 0۶ 2860
و ل وا
(Manual Dexterity) 245 SY -v
+- جالاكى انككشتى که ۱3۱۰۱۰۱۰۰
(Arm-hand steadiness) 5b 5 cus ols -4
Ome nr Sea ۱۱9
۱- هدف گیری (1191730)
صفحه 15:
توانایی های تبحر حرکتی
Physical Proficiency
3 اه
0 ور ها
۱ nd Pee een need
هستنك.
ل ا 0
092۵۹ eros ens
قدرت انفجارى (5176260 عذز105[ص82) -"
زر ا ل
lexibility) yd, sth! -0
1- انعطاف يذيرى هد ۱9۱
هماهتكى درشت بدن (00010111811012 200377 055 لد
1
۸- توازن درشت بدن (60011119111150 0057 Sea
3 Resse
صفحه 16:
تاب راكت به جلو
راکت با توب
متوایی های
بنیادین ادراکی حرکتی
صفحه 17:
ل الت
يايدار و بادوام
در حدود ۵۰
وابسته و متکی به چند توانایی زیر بنای مهارت ها
صفحه 18:
استعداديابى
انتخاب پهترین هاء پیش بینی موفقیت ها
eee 5
es).
۱ فرد برای مو
موفقیت وی در اینده
ا ل ا ا
سح
انکیرش کوین. فرصت ها و 5
است.
و ی و
بيش بينى مى كنند بليد قضاوت خود را به
سنجش استعداد فرد يراق Bye ee)
صفحه 19:
۳
ابه عواملى بستكى که دو
Ses اهميت
۱ پیش 000000010
ONS ل Cg ee
دقيق تواناييهاى بنيادين براى اجراى أن
مهارت (مهارت هدف) بستكى دارد.
گام اول؛: آچرای یک تحلیل تکلیف براى
و
eal 0
كام ed a ل ا ا
عه ازمون روی نمونه های
صفحه 20:
TALENT
صفحه 21:
اس
0
ا ا ا لا
ارتباط بين اجراى مهارت در ابتداى ياذكيرى؛ با
اجراى آن در مراحل بعدى اننا!
1b ل ل
- تمرین دختران دانشجو در ۲۷ جلسه (۳۱
(acta 4 Cue a: acta 53 a هر جلسه
ea es
صفحه 22:
آيا مى توان عملكرد اوليه تمرين را معيارى براى كزينش قرار داد؟
ما
7
۱ YS
سا ان ROMEGMEGIN()
صفحه 23:
اصول سه كانه اكرمن (/198)
توصيف كننده توانليى هاى زيربنايى اجرا در
ا Cs انا
Cte
Re... NWR را از
Deo) ree Tore) Sees
OO
|
تداعی است؛ سرعت ادراکی زیربنای اجرا
See elo
توقع داشته باشم كه توانايى
های شناختی با تمرین اولیه
مهارت همبستگی بیشتری داشته
صفحه 24:
Ce tele ل
UCSC args oc Bes
)1988( محقق: كاكس
۲ کاراموز 22 -
صفحه 25:
بزوهشى موفق در ارتباط با بيش بينى موفقيت
هدف: پیش بینی موفقیت ورزشکاران رشته
محقق: لندرز بوچر و ونگ (1۹۸۱)
نمونه: /148 كمانكير
ery ۳۳۱۳
ران» چربی بدن. زمان وا
تصویرسازی بهتر, اعتماد به نفس بیشت
)20 از كذشته
اماتور
۱
دراك ۲۰
ce) ۳ 0
مهارت آموزا
صفحه 26:
acd ا لا ا ار 0 ل ال
ل ل سا
به نام خدا
توانايي ها
تفاوت هاي فردي
استعداديابي
زیر نظر :جناب آقاي دكتر سهرابي
رضا شجيع
دانشجوی کارشناسی ارشد تربیت بدنی دانشگاه فردوسی مشهد
مقدمه ...
برخي از مردم فعاليت هاي بدني گوناگون را
به خوبي اجرا مي كنند .دليل آن چيست؟
آيا برخي افراد با نوعي توانايي حركتي ويژه
به دنيا مي آيند ك++ه مي توانن++د در هر ك++اري
موفق باشند؟
آيا آنان در فعاليت هاي مختل+++++ف ،تمرين
خوب و زيادي كرده اند؟
آيا آنان واقعا همه فعاليت هاي بدني يا فق++ط
برخي از آن ها را خوب اجرا مي كنند؟
نظر شما چيست؟
رفتار ورود چيست؟
رفتار ورود ،پديده هاي رفتاري واقعي افراد را منعكس مي كند كه نشان دهنده
تفاوت آنان در قابليت اجراي مهارت هاست .از آنجا كه پيشرفت افراد سرعت
هاي متفاوتي دارد ،اين تفاوت همچنان باقي مي ماند.
روانشناسي افتراقي
Differential Psychology
روانشناسي افتراقي مطالعه تفاوتهاي فردي
در روانشناسي در مقايس ه با مطالع ه رفت ار
ميانگين يا هنجار است.
كساني كه تفاوتهاي فردي را مطالع ه
ميكنند به شناسايي و اندازه گيري توانايي ها
ه هاي افراد
( )Abilitiesو خصيص
( )Traitsتوجه دارند.
مثال :مطالعه هوش
ظه ور تحقيق ات مع دودي در ارتباط با
مطالعه تفاوتهاي فردي در رفت ار حرك تي از
دهه هاي 70و . 80
توانايي ()Ability
كلمه اي است كه معموال در محاوره ها مترادف با
مهارت به كار مي رود.
كلمه توانايي هنگامي كه در زمينه تفاوتهاي فردي
به كار رود ،به معناي خصيصه يا ظرفيت كلي فرد
است كه ب ه عملكرد وي در ان واع مهارت ها يا
تكاليف مربوط است.
توانايي هاي حركتي ،شالوده اجراي مهارت هاي
حركتي هستند.
سطح موفقيت افراد در اجراي مهارتهاي حرك تي
تا حدود زيادي به ميزان توانايي آن ها در اجراي آن
مهارت ها دارد.
توانايي هاي متفاوت= سطوح متفاوت پيشرفت
توانايي ()Ability
توانايي به عنوان يک خصلت نسبتا پايدار ،بادوام و ارثي تعريف مي شود.
توانايي ممکن است شناختي يا حرکتي باشد.
توانايي ها عمدتا به طور ژنتيکي تعيين مي شوند و با تمرين قابل تغيير نيستند.
توانايي هاي حركتي
پژوهشگران معتقدند كه توانايي هاي حركتي گوناگوني ،زيربناي اجراي مهارتهاي
حركتي است و افراد در سطوح مختلفي از اين توانايي ها هستند.
آنان سال هاست كه در رابطه با ارتباط اين توانايي ها در يك فرد بحث مي كنند.
گروهي عقيده دارند كه توانايي ها به شدت به هم مربوطند و گروهي ك ه دي دگاه
متضاد دارند مي گويند توانايي ها نسبتا از يكديگر مستقلند.
فرضيه توانايي عمومي حركتيGeneral motor ability Hypothesis
فرضيه توانايي اختصاصي حركتيSpecifity of motor ability Hypothesis
فرضيه توانايي عمومي حركتي
General motor ability
Hypothesis
طرفداران فرض يه :مكل وي ،ب ريس ،بارو و
يانگ
اين فرضيه اظهار مي كند كه هر فرد داراي
يك توانايي كلي و منحصر به فرد است.
اگر فردي در اج راي ي ك مهارت حرك تي
خوب عمل مي كن د ،اس تعداد اين را دارد ك ه
در تمام مهارت هاي حركتي خوب عمل كند.
منطق اين ادعا :تنها ي ك توان ايي عم ومي
(كلي) حركتي وجود دارد.
فرضيه توانايي عمومي حركتي
General motor ability
Hypothesis
پژوهشگران مذكور آزم ون هايي را ب ه وج ود
آوردند كه توانايي هاي حركتي موجود در افراد را
با آن مي سنجند و موفقيت آنان را در فعاليت هاي
ورزشي آتي پيش بيني مي كنند.
مكلوي و يانگ ( )1954آزمون ظرفيت عم ومي
حركتي را براي آزمودن توانايي عمومي حركتي ب ه
وجود آوردند.
مكل وي ظرفيت حرك تي را اس تعداد ارثي و
مادرزادي براي اجراي كلي حركتي مي دانست.
آزمون جانسون و نلسون ()1985
فرضيه توانايي اختصاصي حركتي
Specifity of motor ability
Hypothesis
توانايي هاي حركتي متع ددي وج ود دارن د
كه نسبتا از يكديگر مستقلند.
مفهوم ادعاي فوق :موفقيت فرد در آزم ون
تعادل ،نمي تواند عامل پيش بيني موفقيت فرد
در آزمون زمان واكنش باشد.
انتشار پژوهش هاي بسيار از سوي فرانكلين
هنري و شاگردانش (همبس تگي ن اچيز بين دو
توانايي حركتي مانن د زمان واكنش و سرعت
حركت)
آزمايش دراتسكي و زوكاتو ()1967
فرضيه توانايي اختصاصي حركتي
Specifity of motor ability
Hypothesis
پديده اختصاصي بودن توانايي هاي حركتي ،مهارت هاي پايه حركتي را نيز در ب ر
گرفت.
سينگر ( )1966همبستگي بين مهارت هاي پايه ضربه زدن با پا و پرت اب كردن را
سنجيد ،بين عملكرد فرد در آزمونهاي مربوطه ،همبستگي ناچيزي يافت شد.
ديدگاه جديد :فرا توانايي
همبستگی
زبان تفاوت های فردی
با استناد به یافته های پژوهشی در مورد همبستگی مهارت ها
می توان چنین اظهار داشت:
-1اندازه همبستگی میان مهارت های متفاوت عموما بسیار پایین است.
-2حتی همبستگی مهارت هایی که معموال مشابهت دارند ،ضعیف است.
-3نبود همبستگی زیاد (مثبت یا منفی) بین مهارت ها ،نارسا بودن نظریه توانایی حرکتی
عمومی را نشان می دهد.
-4دو مهارت حرکتی با تفاوت های اندک (مانند پرتاب کردن یک ش یء ب ه مسافتهای
10و 15متر) می توانند همبستگی باالیی داشته باشند.
يك سئوال ...
بر اساس آنچه گفته شد ،در صورتي كه توانايي هاي حركتي متعدد و مستقل
باشند ،چگونه مي توان وجود افراد همه فن حريف را توجيه كرد؟
طبقه بندي توانايي هاي حركتي
فاليشمن ( )1984-1972در نتيجه آزمون هاي ادراكي -حرك++تي بس++ياري ك++ه روي
افراد زيادي اجرا كرد ،توانايي هاي ادراكي و حركتي انسان را طبقه بندي كند.
-1هماهنگي چند عضوي ()Multilimb Coordination
-2دقت كنترل ()Control Precision
-3جهت گيري پاسخ ()Response Orientation
-4زمان واكنش ()Reaction time
-5سرعت حركت بازو ()Speed of arm movement
-6كنترل شدت ()Rate control
-7چاالكي دستي ()Manual Dexterity
-8چاالكي انگشتي ()Finger Dexterity
-9ثبات دست و بازو ()Arm-hand steadiness
-10سرعت مچ ،انگشت ()Wrist-finger speed
-11هدف گيري ()Aiming
توانايي هاي تبحر حركتي
Physical Proficiency
abilities
فاليشمن ( )1984-1972نه توانايي ديگر را نيز شناسايي كرد و آن ها را توانايي هاي
تبحر بدني نام نهاد .اين توانايي ها بيشتر به اجراي حركت هاي بزرگ و ورزشي مرب وط
هستند.
-1قدرت ايستا ()Static Strength
-2قدرت پويا ()Dynamic Strength
-3قدرت انفجاري ()Explosive Strength
-4قدرت تنه ()Trunk Strength
-5انعطاف پذيري ()Flexibility
-6انعطاف پذيري پويا ()Dynamic Flexibility
-7هماهنگي درشت بدن ()Gross body coordination
-8توازن درشت بدن ()Gross body equilibrium
-9استقامت ()Stamind
ارتباط توانايي هاي حركتي با اجراي مهارت ها
توانايي هاي
بنيادين ادراكي حركتي
توانايي در برابر مهارت
توانايي
مهارت
قابل توسعه و پيشرفت با تمرين
صفات ارثي
قابل تغيير با تمرين
پايدار و بادوام
از نظر تعداد بي شمار
در حدود 50
وابسته و متکي به چند توانايي
زير بناي مهارت ها
استعداديابي
انتخاب بهترين ها ،پيش بيني موفقيت ها
استعدايابي بيشتر بر پيش بيني اس تعداد
فرد براي م وفقيت آتي تأكي د دارد ت ا ب ر
موفقيت وي در آينده.
دست يافتن و يا عدم دس تيابي فرد ب ه
موفقيت در آينده به عوام ل زيادي مانن د
انگيزش ،تمرين ،فرصت ها و ...وابس ته
است.
كساني كه بر مبناي توانايي هاي حركتي
پيش بيني مي كنند بايد قضاوت خود را به
سنجش استعداد فرد براي موفقيت محدود
كنند.
دقت پيش بيني
دقت پيش بيني به عواملي بستگي دارد كه دو
عامل آن از اهميت ويژه اي برخوردار است:
-1پيش بيني استعداد فرد ب راي م وفقيت در
يك مهارت حركتي ،به شناسايي و س نجش
دقي ق تواناييهاي بنيادين ب راي اج راي آن
مهارت (مهارت هدف) بستگي دارد.
گام اول :اجراي ي ك تحلي ل تكلي ف ب راي
مهارت هدف ك ه زيربن اي اج راي م وفقيت
آميز مهارت مورد نظر است.
گام دوم :تواناييهاي شناسايي شده در تحلي ل
تكليف با يك رشته آزمون روي نمون ه هاي
آزمايش كنيم.
دقت پيش بيني
-2دومين عامل مهم در دقت پيش بيني ،اعتبار و پايايي آزمون هاي توانايي اس ت .اگر
اين آزمون ها معتبر و پايا نباشد ،دقت پيش بيني با عالمت سئوال مواجه خواهد شد.
ارتباط پیشرفت های اولیه و پیشرفت های بعدی
یکی از عوامل مهم در استفاده از توانایی های
حرکتی برای پیش بینی پیشرفت در مهارت ها،
ارتباط بین اجرای مهارت در ابتدای یادگیری ،با
اجرای آن در مراحل بعدی است.
آزمایش کالسیک االتروسل ()1965
تمرین دخ تران دانشجو در 27جلس ه (36جلسه در هفته ب ه م دت 9هفت ه) ،هر جلس ه
شامل 75تکرار.
آزمونگر بر اساس تعداد خطاها یا توپ هایبه زمین افتاده در هنگام تمرین تردستی به افراد
نمره داد.
آیا می توان عملکرد اولیه تمرین را معیاری برای گزینش قرار داد؟
مبتدي
ماهر
A C Q R
C T P
A C P Q R T X Z
A
اصول سه گانه اکرمن ()1988
توصیف کننده توانایی های زیربنایی اج++را در
سه مرحله یادگیری فیتز و پوسنر (& Fitts
)Posner
اصل ( :)1در مرحله اول یادگیری که مرحل++ه
شناختی است ،توانایی های عمومی برای اجرا
بیشترین اهمیت را دارند.
اصل ( :)2در مرحله دوم یادگیری که مرحل++ه
تداعی است؛ سرعت ادراکی زیربن++ای اج++را
است.
اصل ( :)3در مرحله سوم یادگیری که مرحل++ه
خودکاری است؛ توانایی های غیرش++ناختی و
ویژه تکلیف حاکمیت دارند.
بر اساس این س++ه اص++ل ،باید
توقع داشته باش++م که توان++ایی
های شناختی با تمرین اولیه
مهارت همبستگی بیشتری داشته
باشند و بالعکس توان+++ایی های
ویژه تکلیف در اوایل تمرین،
باید همبستگی کمتری نسبت به
اواخر تمرین داشته باشد.
پژوهشی موفق در ارتباط با پیش بینی موفقیت
هدف :پیش بینی موفقیت داوطلبان خلبانی
محقق :کاکس ()1988
نمونه 320 :کارآموز دوره خلبانی
توانایی های شناسایی شده :هماهنگی دو دست ،هماهنگی پیچیده
نتیجه :دقت باالی پیش بینی
پژوهشی موفق در ارتباط با پیش بینی موفقیت
هدف :پیش بینی موفقیت ورزشکاران رشته
کمانگیری
محقق :لندرز ،بوچر و ونگ ()1986
نمونه 188 :کمانگیر آماتور
توانایی های شناسایی شده :قدرت ساق و
ران ،چربی بدن ،زمان واکنش ،ادراک عمق،
تصویرسازی بهتر ،اعتماد ب ه نفس بیش تر،
استفاده از اشتباهات گذشته
نتیج++ه :پبش بینی م وفقیت 81درص د از
مهارت آموزان
نتیجه گیری کلی ....
کسانی که شایسته تر هستند اشتباهات بیشتری را مرتکب می شوند ،زیرا که
تالش می کنند راه های جدید بیشتری را تجربه کنند.