اسراف در اقتصاد اخلاق (بررسی رفتار مصرف کننده و تولید کننده)

صفحه 1:
ddd 

صفحه 2:
اسر اف در اقتصاد اخلاق (بررسی رفتار مصرف کننده و تولید کننده) بیژن بید آباد موسبه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی http://www.bidabad.com/ bidabad@yahoo.com 

صفحه 3:
اقتصاد اخلاق ۰ اقتصاد اخلاق نامی نو از مباحث ارزشی قدیمی در اقتصاد است که با توجه به رعایت اصول اخلاقی به تحلیل بدیده‌های اقتصاد و رفتار اقتصادی می‌پردازد. ‎٠‏ روش بررسی: منافع فرد و جامعه با ملاحظات ماذیات و معنویات هردو مد نظر قرار گیرد. ‏۰ از نگاه رایج به مسائل اقتصادی جامعتر است و ضمن قبول قوانین علمی اقتصاد سعی بر بافتن رفاه ماذی و معنوی انسان در دامنه‌ای وسیعتر از مادبات صرف دارد. 

صفحه 4:
اسراف ۰ اسراف: «از حد اعتدال خارج شدن» است و این خروج بیشتر به اخراج در فزونی است تا نقصان. ۰ راغب: «سرف» تجاوز از حد در کلیه افعال انسان ۰ قرآن خطی شماره ۴ آستان قدس رضوی: ارف به معنی «تباهکاری کند» و اسراف به معنی «تبلهیها و تباه کرده» معنی شده است. آين معنی از لحاظ اقتصادی در این بحث اهمیت بسزایی دارد. 

صفحه 5:
۰ ای فرزندان آدم زینتمای خود را در هر مسجدی بركيريد و بخوريد و بياشاميد و اسراف مكنيد كه خداوند اسرافكاران را دوست نميدارد 

صفحه 6:
تفسیر معنی برحسب تنزیل: - استعمال قوا و اعضا د بادتر از مقدار تحصیل 0 وزيا یادتر ز یل الك آن عم از که فعل واجب باشد 0 مباح» اسراف محسوب ميشود ا این است که ۰ اسراف در حور 8 ميدن و بوشيدن به اين أست. م فك يع و از امر و نهی در مورد آنها غفلت برش تخت كردن مشتهيات و خواستههاى ‎iui‏ مر الهی 

صفحه 7:
اخبار عن عبدالله بن عمر: :دمو رَوَسُولٌالله صلى الله عليه واله بعد وَ هُوَ يتوضأء فقال: لانسرف يا سعد! قال: آفى ‎BS egal‏ قال: نعم وَان كُنتَ عَلى نَمرٍ جار» از يبامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلم وارد شده: ‎٠‏ آيا در وضو اسراف هست؟ ‏* فرمود: بلى» در وضو اسراف هست اكر جه بر سر فهر جارى باشى. 

صفحه 8:
فروض نظریه رفتار مصرف کننده در اقتصاد خرد: ۰ اگر مصرف کننده مطلوبیت بیشتری از مصرف ۸ بدست آورد تا می‌گوئيم ۸ مرجح است به 8. ۰ برای تمام گزینه‌های ممکن 3 و ۸ مصرف کننده: - بین ۸و "ایا ۸رابر با را بر ۸ ترجیح می‌دهد - با بین ۸و "بی‌تفاوت است. - فقط یکی از این ترجیحات محیح است اگر ۸ رابر و ترا بر ) ترجیح دهد او ۸ را بر © ترجيح خواهد داد. 117211511116" ۰ فرض مرتبى بودن مطلوبيت 0701281 > تابع مطلوبيت از قبيل اكيداً شبه مقعر 0070259 011251 51210117 ۰ فروض حاشيداى ديكر از لحاظ كيفيت» زمان و مقدار کالا (غیرعدد صحیح بودن) + اشباع نابذيرى 72102-95361210 این فروض رفتار عقلانی مصرف کننده را تشکیل می‌دهد و در اقتصاد اخلاق نیز مورد قبول است: كل ما حكم به العقل حكم به الشرع. ادر اقتصاد اخلاق و در مبحث اسراف: فرض اشباع نابذيرى را وارد نمى كنيم. 

صفحه 9:
تعادل كار د در آمد- مصرف در نظريه رفتار مصرف كننده ۰ مصرف کننده تابع مطلوبیت خود را (0) با توجه به قيد بودجه حداکثر می‌نماید: * Max: f(q,,q,) sy. to: Y = Pid, + 2 ۰ رفتار مصرف کننده برای تنظیم زمان کار و استراحت: ۰ تابع مطلوبیت ( نا) به شکل تابعی از فراغت (۲) و در آمد ‎«(y)‏ کل زمان موجود برای فرد (۲) و زمان کار ( ۷) و نرخ دستمزد (6: * Max: U=g(T-W, rW) 

صفحه 10:
اشباع پذیری-فراغت نگرش اقتصاد نئوکلاسیک به رفاه حداکثر نمودن مصرف است؛ از لحاظ نظری افراد مصرف خود را با ملاحظات فراغت و کار را حداکثر می‌کنند. بر عمل مطلوبيت ناشى از مصرف بر مطلوبیت ناشی از فراغت می‌چرید. تو Raha cad ora ale ‏س که کالاها هستند‎ aed خمسه در ‎Sa‏ انسانی ماده را پتر از معنا اذراک می‌کند. این دیده در عمل انسان را تبديل به ماشينى مى نمايد كه تمام هم و غم وى مصروف توليد مادى ا تی که انسان بايد به توليد محصولات معنوى لازم براى ‎ata‏ 7 مانی اندیشه و محاسبه و مراقبه خیش ام دا رد تا در آین ارب ‎‘Gis‏ ‏روحی خود بردا اب ٠١ ‏كردن رفاه با حداكثر كردن مصرف به معناى مصرف بى حد أسستء در صوردة‎ ST انسان نمی‌تواند مصرف کننده کالا بدون حد و مرز باشد. | بر خلاف نظریات اشباع پذیر است یعنی بیش از اندازه‌ای حدوداً ويا خلا تبات تسا مت سوا ‎Geers See‏ 5 اين مسئله اكر در تمام كالاها صادق نباشد لااقل در مورد دستهاى از كالاها و خدمات صادق است. تزكيه و اصلاح امور رو: موی و ت و3 نيز بى برد وق ده 

صفحه 11:
مصرف و مسرف اسراف منابع نوعی اتلاف منابع نیز هست اسم مکان با زمان برای اسراف» «مسرف» با «شرف» می‌شود که به معنی محل با زمان اسراف کش میهد و اکر همان با زمان وامجازی بکیريم «مسرف» به معنی «بوره ‎<M gel‏ واه ۳ مفهوم اسراف به معنی تباه کردن منابع موردنظر ماست. بخشی از کالایی دچار افساد با تباهی با دورریزی یا زبالگی» شود. ناشی از : یا بطور کلی‌تر «مصرف گرایی» اينها در معنى «مسرف» با «مسين» مى كنجد نه «مصرق» با «صاد» زيرا منايع اخصاء نده مورد «أكل» واقع نمى شود. تصوف از معاظ نظريات اقتصاد خرد به معنى خريد كالا يا تقاضاى واقع شده تعريف مى كردن در صورتى كه أكل به معنى صرف كردن كالا يا به وازكان عامه «خوردن» تلقى مى شود اين خوردن لزوما ‎eke es Ss» 4S Comes Se eee‏ ی ای مفهوم منطوق جدا از تداعیات آذهان باشد استعمال کلمات نامأنوس ب اید (حتی تین) بهتر مقصود را می‌رساند. 

صفحه 12:
4 همانمصر فمدنظرلقتصاد داناننسئوکااسیکلست " » آن مقدار از » است که به آکل می‌رسد 01 آمقدار از ,ملسنکه تسبله میسود تباه شدن: - دورریختن کالا - فاسد شدن آن - غيرضرورى بودن — ضايع شدن - از مد افتادن - بلااستفاده شدن 

صفحه 13:
مطلوبیت در حالت اسراف از لحاظ منطقی و عقلی ۱ کالایی به نحوی تباه شود سبب اتجاد مطلوبينى ‎ght‏ تصرف کننت تخواهد ند به عبارت دیگر اگر بخشی از کالای بداری شده ضا & فاسد شود با غیرضروری باشد با به دلب تخیر زمان و استفاده نباشد ۱ ‎ale Se‏ باه هر ی مورد استفاده به معني أكل قرار ذكيود سب در ۳ ‎a‏ يده فكو فك تل ی »برداري از کالا با خدمت است که موجب مطلربيث ۳ می‌گردد و نه فقط خرید کالاء RRR et pate ‏شكار را مى بذيرد و نه مسرف‎ 

صفحه 14:
حداكثر كردن مطلوبيت در حالت اسراف ۰ تابع مطلویبت مصرف کننده و مسئله حداکنرسازی max f(¢,d) sto Y=n(d+q)+ (b+) ۰ شیب منحنیهای بی‌تفاوتی تغبیر نکرده ولی به دلیل اینکه بخشی از در آمد به ‎West! iC Ss‏ از دست می‌رود هد بودجه به سمت جب تقالبافه وب مجنیهایبی‌تاوتی‌ای مماس می‌شود که مقدار مطلوبیت آنها کمتر است. ‎٠‏ برا ان این کاهش باید به مقدار هزینه مسرف به مصرف ‎cass‏ داد امو تا وی با همان الکو اسرافی مابق به ح مطلوبیت بدون اسرآف برسد. 

صفحه 15:
کار و فراغت در حالت اسراف ۰ مصرف کننده بخشی از مطلوبیت خود را به دلیل مسرف بعنی تباه شدن منابع در آمدی خود از دست می‌دهد. میزان در آمد از دست داده شده در اثر اسراف بعنی 7-7 باید توسط کار بیشتر بدست آید تا رفاه وی را ثابت نگهدارد. [( ۲۷۰+ ۲۷۰,۲۱۲ - ۲ -07 - ۲۲ ,۲۷ -2 نآ ۰ باید میزان 7۷۷ ساعت به کار خود اضافه کند با به عبارت دیگر از فراغت خود کم کند تا منابع درآمدی لازم برای مسرف را بدست آوره و نتیجتا از مسرف هم مطلوبیتی نبرد 

صفحه 16:
نتيجه اسراف ‎٠‏ نتيجه: اسراف سبب از بين رفتن فراغت انسانها و مطلوبيتى كه از فراغت مى برند مى شود. ‎٠‏ اين نتيجه ناقض فرض عقلانيت مصرف كننده نيست. جون اسراف سب می‌شود بخشی از منابع کالایی دچار افساد يا تباهى با دورریزی با زبالگی ناشی از فرم تابعی نادرست تابع مطلوبیت به دلیل عواملی نظیر «حرص خرید» «مصرف تقلیدی» با «مصرف خودنمانی» با «مصرف تشویقی» با «مصرف عادتی» با «مصرف گرایی» با مشابه مي‌باشد عملا باید در عوض اینها مصرف کننده بیشتر کار کند و اوقات فراغت خود را از دست بدهد تا این مصرف را احصاء نماید. وبا اين ارتضاء أكلى صورت نمی کیرد و فقط مصرف کننده خیالا مرتضی می‌شود. 

صفحه 17:
۰ انين توليد به دلائل مختلف خط توا تولید می‌توانه مولد شانه1 ۳ افساد اد اولیه با وا ای با کالای تولیدی شود با محصول را با بهای تمام شده بالاتر تولید نماید؛ بعنی منابع با عوامل تولید رآ یش از ار کی ‎٠‏ اسراف در توليد: ‏2 ۵ : با عوامل توليد ثابت مقدار از مقدار توليد: باشد که ار شرا ‎To eee iG pot aie‏ اس ‏- درتوكيب نابهينه عوا ليد: كيب عوا ليد به صورت بهينه د فرآیند یش مود و ‎iReticelcy‏ 1 0 ‎‘sole‏ لید: به درصد فر آورده‌ها اب با بائین‌تر از استاندارد. بای سل رسد ثراو ۳ پالنتر از ‏- فساد محصول: :به معنى عدم وجود فرآیندهای صحیح الباردارى» نگهداری» بستهبندى و يا توزيع محصوأ 

صفحه 18:
اسراف در بهره‌وری کل افزایش بهره‌وری کل: از مقادیر ثابت عوامل تولید بتوان محصول بیشتری را احصاء نمود. (ود ,ودآل حي ‎qz=A f(%, %)+ A f(%, %)‏ < آن مضرب از بهره‌وری کل است که در عمل تولید می‌شود ۸-حیتبطبا آرمقدار از تولیدلسنکه به دلیلعدمرعلشکات بسهرهییوعملاتولیدعاز آفاحصاء لیات و + ور ود و و ور ‎B,D‏ وا وه + ه ,ور ۵ ود ‏اين ارقام مثبت جملات سمت راست سبب می‌شود توابع تقاضا برای عوامل توليد به سمت راست انتقالبابند: بکارگیری بیشتر عوامل تولید و گرانتر شدن قیمت عوامل تولید» بدون اينکه محصول بیشتری تولید گردد. 

صفحه 19:
اسراف در تر کیب نابهینه عوامل تولید امکان تولید در سه ناحیه کلی قرار می‌گیرد: ناحیه غیر منطقی تولید: باز دهی نهایی حداقل یکی از عوامل تولید نی است. ‎ST et‏ امل نرکید مسار باه ‎on‏ نود اه عامل ولد هی کار ریب از حد عامل تولید مربوطه می‌باشد که بکارگیری واحدهای نهایی از آن میزان تولید را کاهش می‌دهد. ناحيه منطقى توليد: اسراف كمتر از ناحيه قبل است به دليل عد استفاده بهينه از منايع؛ توليد ‎ise‏ ا ا عوامل تولید مثبت است ولی تر کیب بکار گیری عوامل صحیح نیست. جنانجه تركيب عوامل تولید را بهينه نمائيم اين نقائص رفع خواهد شد و اسراف از بين خواهد رفت. نتيجه: ميزان تقاضا براى عوامل توليد را افزايش داده بدون اينكه محصولیازبابت آن ایجاد نماید* 2۳ ۰ 

صفحه 20:
ضایعات تولید و فساد محصول تولید و فساد محصو ضایعات تولید: به دلائل مختلف بوجود می‌آید که تنوع زیاد دارد اهمال نیروی انسانی فامرغوب بودن مواداولیه فقص فنی در ماشین آلات تولید در خطوط تولید صنعتی و سنتی بسته به نوع تولید کالا يا خدمت و فعالیت متفاوت است ضايعات توليد با حجم زياد آن معمولاً ستفاده‌های خاصی نیز دارنه ولی مرغوب نیستند. : همان آثار برای کاهش در بازدهی کل را دارند. ‎Shad‏ محصول: در تعاقب فعالیت تولیدی بنگاه است ولی چون محصول تا تحویل به خريدار از دارابيهاى تولي د كننده محسوب مى شود از موارد اسراف در توليد قلمداد ‏مى نمائيم. ‏اين ناكارائى مىتواند ناشى از سرويسهاى بعدى: ‏حمل و نقل و توزیع انبار یا دپو ‎wld‏ زنك زدكى ‏ خوردگی نتیجه: بکارگیری بخشی از منابع عوامل تولید می‌کردد که سیب بازدهی نخواهند شد. 

صفحه 21:
اقتصاد دانش محور و اقتصاد اخلاق تحلیلهای نظری فوق با ملاحظات اقتصاد دانش محور نه تنها نسخ نمی‌شوند بلکه بر اهمیت دیدگاه اقتصاد اخلاق نیز می‌افزاید. زیرا اقتصاد دانش محور با تشدید کارائی و بالابردن راندومان و تسهیل عملیات جگونگی رفتارهای اقتصادی را تغییر داده و حاد مى نمايند. 

صفحه 22:
اثرات تحولات فناوری اطلاعات و ارتباطات خرید و فروش کاا از طریق اینترنت و سایر شیوه‌های تجارت الکترونیکی سهولت دسترسی در تمام ساعات روز و ایام هفته به بازارها؛ مشتریان؛ فروشندکان؛ واسطه‌ها 00 لزوس به عضور و أرقباط مستقيم 7 كاهش هزينههاى دريافت و برداخت از طرق مختلف سیستم‌های الکترونیکی کاهش هزینه‌های خرید و فروش و انبار و توزيع کاهش هزینه‌های واسطه‌ها کاهش هزینه‌های سربار ۲ افزایش سرعت مراحل خرید و فروش و تحویل اللي و متوقى نالا و حدمت 2 ‎is‏ ‏افزایش راندومان تبلیغات در تشويق مصرف با بكار كبرى ابزارهاى جذاب تبليغ نظير الوان و اصوات؛ نمايش کاهش خطا نسبت به روش سنتی معاملات دسترسی آسان به بازارهای بزرگ جهانی حضور بی وقفه در سراسر گیتی بهنگام بودن اطلاعات بازار تر اطلاعات بازار تكثر انواع کالا و خدمت خلق ابداعات مالی جدید. 

صفحه 23:
کانالهای اثررگذاری بر رفتار مصرفی و تولیدی مايه ‎ie‏ ی تولید و ‎msde de cae‏ کار ‎٠ 9 pig‏ وأزسوى ايش 7 زا بتكا در اثر کاهش هزینهها ‎ae ne‏ قوزيع و نتيجتا افزايش توليد ‏۳ اتغيير شكل فرم قاب ‎oss Spon cater a‏ ديل تغییر سلیقه و ورود کالا ‎wis‏ ‏ارجحيتهاى مصرفى مصرف كننده و ‎ete‏ ‏شهای انبم و ماعلات و افزايش مصرف سابر كا 5 ‏لو جایتزی ناشى از صرقه جولى در هز يناه ی 

صفحه 24:
نتيجة اسراف در تعادل بازارها در اقتصاد كالاى بيشترى مصرف م ىكردد بدون افزايش مطلوبيت. تقاضاى كالا بيشتر و قيمت آن افزايش مى يابد. فراغت نيروى انسانى كمتر خواهد شد. كالاى كمترى توليد مى شود. نیروی انسانی بیشتری بکار گرفته می‌شود. عوامل تولید بیشتری صرف تولید می‌گردد. تقاضای عوامل تولید بیشتر و قیمت آنها بالاتر می‌رود. کارائی کم می‌شود. رفاه حامعه کمتر می‌شود. 

صفحه 25:
نتبجه گیری اگر آموزه‌های اقتصاد اخلاق در شاکلةٌ الکوی مصرف تقوبت شوند رفتارهای اقتصادی به سمت رفتار معتدل مصرف سوق می‌بابد. واكر آموزههاى اخلاق اقدام نه صلا اين فرآيند ننمايند انسانها در مسير تحولات مبدل به ابزارى , اى توليد كالا و مصرف آن خواهند شد و آنجه که انسان برای خلق شده که بوثر از لد و مصرف مادی است؛ در این اشتغال بیش از حد به تولید و مصرف ماذى جابى بيدا نخواهد كرد. به عبارت دیگر اگر رفتار اقتصادي افراد تربيت نشود اقتصاد متعارف انسانها را به سمت تبدیل آنها به ماشین «فقط تولید- فقط مصرف» خواهد کشید. 

صفحه 26:
با تشکر بیژن بید آباد سسه مطالعات هشهاى بازر كاذ شهاى باز ركاذ ت و پژوهشهای باز 

اسراف در اقتصاد اخالق (بررسي رفتار مصرف کننده و تولیدکننده) بیژن بیدآباد موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني ‏http://www.bidabad.com/ ‏bidabad@yahoo.com اقتصاد اخالق • اقتصاد اخالق نامي نو از مباحث ارزشي قديمي در اقتصاد است كه با توجه به رعايت اصول اخالقي به تحليل پديده‌هاي اقتصاد و رفتار اقتصادي مي‌پردازد. ماديات و • روش بررسي :منافع فرد و جامعه با مالحظات ّ مد نظر قرار گيرد. معنويات هردو ّ • از نگاه رايج به مسائل اقتصادي جامعتر است و ضمن مادي و قبول قوانين علمي اقتصاد سعي بر يافتن رفاه ّ ماديات صرف دارد. معنوي انسان در دامنه‌اي وسيعتر از ّ اسراف • اسراف« :از حد اعتدال خارج شدن» است و این خروج بیشتر به اخراج در فزونی است تا نقصان. • راغب« :سرف» تجاوز از حد در کليه افعال انسان • قرآن خطی شماره 4آستان قدس رضویَ :ا ْس َرف به ‏Sیها و تباه معنی «تباهکاری کند» و ِاسراف به معنی «تباه کرده» معنی شده است .این معنی از لحاظ اقتصادي در اين بحث اهمیت بسزایی دارد. قرآن عنْدَ ك ُ ِّ ل م ُ خذُوا زينَتَكُم ِ • يٰا بَني آدَ َ ُ ُ ْ و وا ب ر اش و وا ل وك م سج ٍ ُ َ ِ َ َ َ د َ ْ ٰ ٰ ُ فين ر س م ال ب ح ي ال ه ن ا وا ف ر س ت ال ِ ِ َّ ُ ُّ ُ ْ ْ َ ُ ُ ِ ِ • اي فرزندان آدم زينتهاي خود را در هر مسجدي برگيريد و بخورید و بیاشامید و اسراف مکنید که خداوند اسرافکاران را دوست نمی­دارد تفسير معني برحسب تنزيل: • استعمال قوا و اعضا در هر كاري زيادتر از مقدار تحصيل اعم از اينكه حقيقت آن فعل و زيادتر از تحصيل كماالت آن ّ فعل واجب باشد يا مستحب يا مباح ،اسراف محسوب ميشود معني برحسب تأويل و باطن: • اسراف در خوردن و آشاميدن و پوشيدن به اين است كه نفس بر عقل غلبه كرده و از امر و نهي در مورد آنها غفلت مي‌كند ،يعني اسراف تحصيل كردن مشته ّيات و خواسته‌هاي نفس است غالب بر عقل و امر الهي اخبار عن عبداهلل بن عمرَ « :م َّر َر ُس ُ ول‌اهلل صلي‌اهلل عليه و‌اله عد! ب َِسعد َو ُه َو َيتوضُأّ ،فقال :التَسرف يا َس ُ نت َعلي نَهرِ جار» الوضُ وء َس َرف؟ قال :نِعم َوان ُك َ قالَ :افي ُ از پیامبر اکرم صلی اهلل علیه و آله و سلم وارد شده: • آيا در وضو اسراف هست؟ • فرمود :بلي ،در وضو اسراف هست اگر چه بر سر نهر جاري باشي. رفتار مصرف کننده و اسراف فروض نظریه رفتار مصرف کننده در اقتصاد خرد: • اگر مصرف کننده مطلوبیت بیشتری از مصرف Aبدست آورد تا Bمی‌گوئیم Aمرجح است به .B • برای تمام گزینه‌های ممکن Bو Aمصرف کننده: – بین Aو Bیا Aرا بر Bیا Bرا بر Aترجیح می‌دهد – یا بین Aو Bبی‌تفاوت است. – فقط یکی از این ترجیحات صحیح است • اگر Aرا بر Bو Bرا بر Cترجیح دهد او Aرا بر Cترجیح خواهد دادTransitive . • فرض مرتبی بودن مطلوبیت Ordinal • تابع مطلوبیت از قبیل اكيد ًا شبه مقعرStrictly quasi concave • فروض حاشیه‌ای دیگر از لحاظ کیفیت ،زمان و مقدار کاال (غیرعدد صحیح بودن) • اشباع ناپذیری Non-Satiation • _________________________________________________________ ‏Sل است: این فروض رفتار عقالنی مصرف کننده را تشکیل می‌دهد و در اقتصاد اخالق نیز مورد قبو کل ما حکم به العقل حکم به الشرع. در اقتصاد اخالق و در مبحث اسراف :فرض اشباع ناپذیری را وارد نمي‌كنيم. تعادل كار – درآمد -مصرف در نظریه رفتار مصرف کننده • مصرف کننده تابع مطلوبیت خود را ( )fبا توجه به قید بودجه حداکثر می‌نماید: • Max: )f(q1,q2 • S. to: ‏y = p1q1 + p2q2 • رفتار مصرف کننده برای تنظیم زمان کار و استراحت: • تابع مطلوبیت ( )Uبه شکل تابعی از فراغت ( )Lو درآمد ( ،)yکل زمان موجود برای فرد ( )Tو زمان کار ( ) Wو نرخ دستمزد ( :)r )• Max: U=g(T-W, rW اشباع پذيري-فراغت • • • • • • • • نگرش اقتصاد نئوكالسيك به رفاه حداکثر نمودن مصرف است؛ از لحاظ نظری افراد مصرف خود را با مالحظات فراغت و کار را حداکثر مي‌كنند. ولی در عمل مطلوبیت ناشی از مصرف بر مطلوبیت ناشی از فراغت می‌چربد .توجه انسان به ماديات ملموس كه كاالها هستند بيش از مطلوبهاي معنوي اوست كه ملموس نيستند .زيرا حس‌هاي خمسه در كالبد انساني ماده را بهتر از معنا ادراك مي‌كند. هم و اين پديده در عمل انسان را تبدیل به ماشیني می‌نمايد که تمام ّ غم ّSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS ‏Sرتی که انسان باید به تولید محصوالت معنوی الزم براي وی مصروف تولید مادی می‌گردد .در صو ً S ال آن در زمان فراغت حاصل می‌شود. خود هم بپردازد که معمو یعنی زمانی برای تفکر و انديشه و محاسبه و مراقبه و تزكيه و تربيت و اصالح امور روحی و معنوي و اخالقي خود نیز الزم دارد تا در این ارتباط به هدف خلقت خود نیز پی برد و قدمی در اعتالی روحی خود بردارد. نگرش حداکثر کردن رفاه با حداکثر کردن مصرف به معنای مصرف بي حد است .در صورتی که انسان نمی‌تواند مصرف کننده کاال بدون حد و مرز باشد. زیرا برخالف نظریات نئوکالسیکها مصرف كننده اشباع پذير است یعنی بیش از اندازه‌ای حدود ًا مشخص از کاالها و خدمات نمی‌تواند استفاده کند .به عبارت دیگر گنجایش مصرف ندارد. این مسئله اگر در تمام کاالها صادق نباشد الاقل در مورد دسته­ای از کاالها و خدمات صادق است. مصرف و مسرف • • • • اسراف منابع نوعي اتالف منابع نيز هست اسم مكان يا زمان براي اسرافَ « ،م ْس َرف» يا « َم ْسرِ ف» مي‌شود كه به معني محل يا زمان اسراف معني مي‌دهد و اگر مكان يا زمان را مجازي بگيريم «مسرف» به معني «مورد اسراف» خواهد بود. مفهوم اسراف به معنی تباه کردن منابع موردنظر ماست. بخشی از منابع کاالیی دچار افساد با تباهی یا دورریزی یا زبالگی ،شود .ناشي از : – – – – – – • • • • «حرص خريد» «مصرف تقليدي» «مصرف خودنمائي» «مصرف تشويقي» «مصرف عادتي» يا بطوركلي‌تر «مصرف گرايي» اينها در معني «مسرف» با «سين» می‌گنجد نه «مصرف» با «صاد» زیرا منابع احصاء شده مورد «أکل» واقع نمی‌شود. مصرف از لحاظ نظریات اقتصاد خرد به معنی خرید کاال یا تقاضای واقع شده تعریف می‌گردد ‏Sردن» تلقی می‌شود این خوردن در صورتی که أُکل به معنی صرف کردن کاال یا به واژگان­ عامه «خو لزوم ًا به معنی بلعیدن با حلق نیست بلکه «بکارگیری کاال» معنی می‌دهد. براي اينكه مفهوم منطوق جدا از تداعيات اذهان باشد استعمال كلمات نامأنوس يا جديد (حتي التين) بهتر مقصود را مي‌رساند. مسرف +أکل = مصرف ‏ ~ ‏q q  q • • • • ‏Sت ‏Sس ‏Sیک ‏Sالس ا ‏SناننSئوک ‏Sقتصاددا ‏Sظر ا qهمانمSصرفمSدن ٭ qآن مقدار از qاست که به أکل می‌رسد ‌شSود SمSی ‏SتکSه تSباه ‏Sس ~qآنمSقدار از qا تباه شدن: – – – – – – دورریختن کاال فاسد شدن آن غیرضروری بودن ضايع شدن از مد افتادن بالاستفاده شدن مطلوبیت در حالت اسراف • • • • از لحاظ منطقی و عقلی اگر کاالیی به نحوی تباه شود سبب ایجاد مطلوبیتی برای مصرف کننده نخواهد شد. به عبارت دیگر اگر بخشی از کاالی خریداری شده ضایع یا فاسد شود یا غیرضروری باشد یا به دلیل تغییر زمان قابل استفاده نباشد یا از مد بیافتد یا به هر دلیل دیگری مورد استفاده به معنی أکل قرار نگیرد سبب ایجاد مطلوبیتی برای مصرف کننده نخواهد شد. یعنی فقط بهره‌برداری از کاال یا خدمت است که موجب انتفاع و مطلوبیت می‌گردد و نه فقط خرید کاال. لذا فقط أکل در تابع مطلوبیت مصرف کننده قواعد ارجحیتهای آشکار را می‌پذیرد و نه مسرف حداکثر كردن مطلوبیت در حالت اسراف • تابع مطلوبیت مصرف کننده و مسئله حداکثرسازی ) f  (q1 , q2 ‏max )~y0  p1(q1  q1~)  p2(q2  q2 ‏s.to: • شیب منحنیهای بی‌تفاوتی تغییر نکرده ولی به دلیل اینکه بخشی از درآمد به دلیل ضایع شدن یا تباه شدن کاال از دست می‌رود خط بودجه به سمت چپ انتقال یافته و به منحنیهای بی‌تفاوتی‌اي مماس می‌شود که مقدار مطلوبیت آنها کمتر است. • برای جبران این کاهش باید به مقدار هزینه مسرف به مصرف کننده داده شود تا وی با همان الگوی اسرافی سابق به حد مطلوبیت بدون اسراف برسد. کار و فراغت در حالت اسراف • مصرف کننده بخشی از مطلوبیت خود را به دلیل مسرف یعنی تباه شدن منابع درآمدی خود از دست می‌دهد. ~ میزان درآمد از دست داده شده در اثر اسراف یعنی y باید توسط کار بیشتر بدست آید تا رفاه وی را ثابت نگهدارد. ])~U g(T  W, rW) g[T  W  W~, r(W  W • باید میزان ~Wساعت به کار خود اضافه کند یا به عبارت دیگر از فراغت خود کم کند تا منابع درآمدی الزم برای مسرف را بدست آورد و نتیجت ًا از مسرف هم مطلوبیتی نبرد نتيجه اسراف • نتيجه :اسراف سبب از بین رفتن فراغت انسانها و مطلوبیتی که از فراغت می‌برند مي‌شود. • اين نتيجه ناقض فرض عقالنيت مصرف كننده نيست .چون اسراف سبب می‌شود بخشی از منابع کاالیی دچار افساد يا تباهی یا دورریزی یا زبالگی ،ناشي از فرم تابعي نادرست تابع مطلوبيت به دليل عواملي نظير «حرص خريد»« ،مصرف تقليدي» ،يا «مصرف خودنمائي» يا «مصرف تشويقي» ،يا «مصرف عادتي» يا «مصرف گرايي» يا مشابه مي‌باشد عم ً ال بايد در عوض اينها مصرف كننده بيشتر كار كند و اوقات فراغت خود را از دست بدهد تا اين مصرف را احصاء نمايد .و با اين ارتضاء أكلي صورت نمي‌گيرد و فقط مصرف كننده خيا ً ال مرتضي مي‌شود. اسراف و رفتار تولید کننده • در فرآیند تولید به دالئل مختلف خط تولید می‌تواند مولد ضایعات یا افساد مواد اولیه یا واسطه‌ای یا کاالی تولیدی شود یا محصول را با بهای تمام شده باالتر تولید نماید؛ یعنی منابع یا عوامل تولید را بیش از حد لزوم بکار گیرد. • اسراف در تولید: – – – – در بهره‌وري کل :با عوامل تولید ثابت مقدار تولید کمتر از مقدار تولیدی باشد که در شرایط حداکثر بازدهی قابل حصول استTotal . ‏productivity در ترکیب نابهینه عوامل تولید :یعنی ترکیب عوامل تولید به صورت بهینه در فرآیند تولید بکارگرفته نشودAllocative inefficiency . ضایعات در تولید :به معنی درصد فرآورده‌های معیوب یا پائین‌تر از استانداردTechnological inefficiency . فساد محصول :به معنی عدم وجود فرآیندهای صحيح انبارداری ،نگهداری، بسته‌بندي و یا توزیع محصول. اسراف در بهره‌وري کل • افزايش بهره‌وري کل :از مقادیر ثابت عوامل تولید بتوان محصول بیشتری را احصاء نمود. )q  Af (x1, x2 )q  A f (x1, x2)  A~ f (x1, x2 • ٭ Aآن مضرب از بهره‌وري کل است که در عمل تولید می‌شود ‏SعایتنSکات ‏SیلعSدم ر ‏Sل ‏SتکSه بSه د ‏Sس ‏SبطبSا آنمSقدار از تSولید ا • ~AمSرت ‏Sيع ً ‏Sصاء نSمی ‏Sح ‏Sیدیاز آنا ‏Sمال تSول ‌Sور ‏Sره بSه ‏ ‌گSردد~ . )x1 1 (r1 , r2, p)  1 (r1, r2, p )x2  2 (r1, r2, p)   2~(r1 , r2, p • این ارقام مثبت جمالت سمت راست سبب می‌شود توابع تقاضا برای عوامل تولید به سمت راست انتقال يابند :بکارگیری بیشتر عوامل تولید و گرانتر شدن قیمت عوامل تولید ،بدون اینکه محصول بیشتری تولید گردد. اسراف در ترکیب نابهینه عوامل تولید • • • • • امکان تولید در سه ناحیه کلی قرار می‌گيرد: ناحیه غیرمنطقی تولید :بازدهی نهایی حداقل یکی از عوامل تولید منفی است .اسراف عامل تولید بسیار زیاد است .منفی بودن بازدهی عامل تولید به معنی بکارگیری بیش از حد عامل تولید مربوطه می‌باشد که بکارگیری واحدهای نهایی از آن میزان تولید را کاهش مي‌دهد. ناحیه منطقی تولید :اسراف کمتر از ناحیه قبل است ولی به دلیل عدم استفاده بهینه از منابع ،توليد می‌تواند در حداکثر نباشد .بازدهی نهایی عوامل تولید مثبت است ولی ترکیب بکارگیری عوامل صحیح نیست. چنانچه ترکیب عوامل تولید را بهینه نمائیم این نقائص رفع خواهد شد و اسراف از بین خواهد رفت. نتيجه :میزان تقاضا برای عوامل تولید را افزایش داده بدون اینکه محصولی از بابت آن ایجاد نماید. ضایعات تولید و فساد محصول • • • • • ضایعات تولید :به دالئل مختلف بوجود می‌آید که تنوع زیاد دارد اهمال نيروي انساني نامرغوب بودن مواداولیه نقص فني در ماشین آالت تولید ... در خطوط تولید صنعتی و سنتی بسته به نوع تولید کاال یا خدمت و فعالیت متفاوت است ضایعات تولید با حجم زیاد آن معمو ً ال استفاده‌های خاصی نیز دارند ولی مرغوب نيستند. نتيجه :همان آثار برای کاهش در بازدهی کل را دارند. • فساد محصول :در تعاقب فعالیت تولیدی بنگاه است ولی چون محصول تا تحویل به خریدار از داراییهای تولیدکننده محسوب می‌شود از موارد اسراف در تولید قلمداد می‌نمائیم. اين ناكارائي مي‌تواند ناشي از سرويسهاي بعدي: خوردگی زنگ زدگی فاسدشدن انبار یا دپو حمل و نقل و توزيع ‏Sی از منابع عوامل تولید می‌گردد که سبب بازدهی نخواهند شد. نتيجه :بکارگیری بخش • • • اقتصاد دانش محور و اقتصاد اخالق • تحليلهاي نظري فوق با مالحظات اقتصاد دانش محور نه تنها نسخ نمي‌شوند بلكه بر اهميت ديدگاه اقتصاد اخالق نيز مي‌افزايد. • زيرا اقتصاد دانش محور با تشديد كارائي و باالبردن راندومان و تسهيل عمليات چگونگي رفتارهاي اقتصادي حاد مي‌نمايند. را تغيير داده و ّ اثرات تحوالت فناوري اطالعات و ارتباطات • • • • • • • • • • • • • • • • • خريد و فروش كاال از طريق اينترنت و ساير شيوه‌هاي تجارت الكترونيكي سهولت دسترسي در تمام ساعات روز و ايام هفته به بازارها ،مشتريان ،فروشندگان ،واسطه‌ها عدم لزوم به حضور و ارتباط مستقيم كاهش هزينه‌هاي دريافت و پرداخت از طرق مختلف سيستم‌هاي الكترونيكي كاهش هزينه‌هاي خريد و فروش و انبار و توزيع كاهش هزينه‌هاي واسطه‌ها كاهش هزينه‌هاي سربار افزايش سرعت مراحل خريد و فروش و تحويل سهولت تبليغ و معرفي كاال و خدمت افزايش راندومان تبليغات در تشويق مصرف با بكارگيري ابزارهاي جذاب تبليغ نظير الوان و اصوات ،نمايش كاهش خطا نسبت به روش سنتي معامالت دسترسي آسان به بازارهاي بزرگ جهاني حضور بي وقفه در سراسر گيتي بهنگام بودن اطالعات بازار شفافيت بيشتر اطالعات بازار تكثر انواع كاال و خدمت خلق ابداعات مالي جديد كانالهاي اثرگذاري بر رفتار مصرفي و توليدي • تغيير شكل فرم تابعي توليد به دليل تغيير تكنولوژي توليد و نتيجت ًا جايگزيني عوامل توليد سرمايه‌بر با بازده باالتر و نيروي كار ماهر و متخصص .و از سوي ديگر افزايش منابع مالي آزاد بنگاه در اثر كاهش هزينه‌هاي جانبي فروش و توزيع و نتيجت ًا افزايش توليد. • تغيير شكل فرم تابعي تابع مطلوبيت مصرف كننده به دليل تغيير سليقه و ورود كاالهاي جديد مصرفي و تغيير ارجحيت‌هاي مصرفي مصرف كننده .و نتيجت ًا حذف برخي هزينه‌هاي ابتياع و معامالت و افزايش مصرف ساير كاالها به دليل اثر جايگزيني ناشي از صرفه‌جوئي در هزينه‌هاي معامالت و ... نتيجة اسراف در تعادل بازارها در اقتصاد • • • • • • • • • كاالي بيشتري مصرف مي‌گردد بدون افزايش مطلوبيت. تقاضاي كاال بيشتر و قيمت آن افزايش مي‌يابد. فراغت نيروي انساني كمتر خواهد شد. كاالي كمتري توليد مي‌شود. نيروي انساني بيشتري بكار گرفته مي‌شود. عوامل توليد بيشتري صرف توليد مي‌گردد. تقاضاي عوامل توليد بيشتر و قيمت آنها باالتر مي‌رود. كارائي كم مي‌شود. رفاه جامعه كمتر مي‌شود. نتيجه گيري • اگر آموزه‌هاي اقتصاد اخالق در شاكلة الگوي مصرف تقويت شوند رفتارهاي اقتصادي به سمت رفتار معتدل مصرف سوق مي‌يابد. • و اگر آموزه‌هاي اخالق اقدام به اصالح اين فرآيند ننمايند انسانها در مسير تحوالت مبدل به ابزاري براي توليد كاال و مصرف آن خواهند شد و آنچه كه انسان براي آن خلق شده كه برتر از توليد و مصرف مادي است ،در اين اشتغال بيش از حد به توليد و مصرف مادي جايي پيدا نخواهد كرد. ّ • به عبارت ديگر اگر رفتار اقتصادي افراد تربيت نشود اقتصاد متعارف انسانها را به سمت تبديل آنها به ماشين «فقط توليد -فقط مصرف» خواهد كشيد. با تشكر بیژن بیدآباد موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني ‏http://www.bidabad.com/ ‏bidabad@yahoo.com