اسپکتروفتومتری

اسپکتروفتومتری

اسلاید 1: Downloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 2: اسپكتروفتومتر وقانون بیر- لامبرتDownloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 3: اعضای گروپ:محمد عثمان ”زکی“احمد سهرابسید انصارالحقعبدالحمیدسمیع اللهزبیرDownloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 4: اسپكتروفتومتر يا طيف سنج يك دستگاه آزمايشگاهي اوليه است كه جهت خواندن نتايج آزمايش هاي كه واكنش آنها از نوع End point هستند بكارمي رود اين دستگاه ميزان جذب يا عبور طول موجهاي مشخصي از انرژي تابشي (نور) از يك محلول را اندازه گيري مينمايد بيشترين كاربرد آن در آزمايشگاه در بخش بيوشيمي است.اساس كار اسپكتروفتومتر همانند بسيار از دستگاههاي آزمايشگاهي، براندازه گيري ميزان نور جذب شده توسط يك محلول رنگي است كي طبق قانون بير-لامبرت (-Lambert Bear) ميزان جذب نور(OD) متناسب با غلظت ماده حل شده در محلول است. قانون بير-لامبرت زماني صادق است كه:1- نور منتشر شده بر روي ماده مورد نظر تك رنگ باشد2-غلظت ماده حل شده بايد در محدوده خطي باشداسپكتروفتومتر (Spectrophotometer)Downloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 5: اسپكتروفتومترهاي visible & ultra violet رايجترين ، نوع آنها در مراكز تشخيصي و آزمايشگاهي است اسپكتروفتومترها بر اساس تعداد پرتوهاي نوري كه به detector دستگاه مي رسد به دو نوع mono beam & double beam تقسيم ميشوند.در نوع تك پرتويي يك جايگاه براي محلول و بلانگ وجود دارد در دستگاههاي دو پرتويي دو جايگاه منظور شده است .پرتوتابش شده بطور خودكار مجزا شده و ازمحلول بلانك و نمونه همزمان عبور مي كند اين دستگاهها بسيار حساس مي باشند.Downloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 6: 1ـ منبع نور(Light Source)2ـ تك رنگ ساز(Monochromator)3ـ شكاف عبور يا متمركز كننده پرتو(Focusing Device) 4ـ كووت يا محل قرار دادن نمونه (Cuvet)5ـ دتكتور يا آشكار ساز (Detector)6ـ صفحه نمايشگر (Display device)قسمت هاي مختلف يك اسپكتروفتومتر شامل: Source Cell Analyzer Detector Recorder Downloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 7: تصويري از يک اسپکتروفتومتر ماوراي بنفش مرئي Downloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 8: Downloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 9: معمولا“از لامپهاي تنگستني كه توليد نور با طول موج990-300 نانومتر مينمايند استفاده مي شود براي توليد پرتوهاي فرابنفش غالبا“ از از لامپ هاي هيدروژني يا دوتريومي (با طول موج 450-200نانومتر) استفاده مي شود لامپ هاي دوتريومي معمولا“ پايدارترند وطول عمر بيشتري دارند. منبع نور(Light Source)Downloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 10: اين قسمت دستگاه، نور مخلوط را به پرتوهاي تك رنگ تجزيه مي كند اين عمل در اسكپتوفتومتر معمولا“ توسط منشور يا سيستم گريتينگ(Grating) انجام مي گيرد تركيبي از عدسي ها،آئينه هاي كوچك مي باشد كه فقط به طيف رنگي با طول موج مورد نظر اجازه عبور مي دهند هر قدر عرض شكاف نور كمتر باشد كيفيت پرتوها بهتر خواهد بود. ميزان منوكروماتيك بودن نور تابيده شده به كووت بسيار مهم مي باشد كه با (Spectral Band Width) SBW پهناي باند طيف برحسب نانومتر مشخص مي شود هرچقدر عدد SBW كوچكتر باشد كيفيت دستگاه بهتر خواهد بود كه بستگي به نوع گريتينگ و پهناي شكاف عبور نور دارد. بهترين SBW براي اسپكتروفتومتر هاي آزمايشگاهي 8 نانومتر و براي دستگاههاي تحقيقاتي 4-8/1نانومتر مي باشدشكاف عبور يا متمركز كننده پرتو(Focusing Device)تك رنگ ساز(Monochromator)Downloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 11: كووت يا محل قرار دادن نمونه (Cuvet)كووتها محفظه هاي شفافي هستند كه محلول موردآزمايش در آن ريخته شده و در جايگاه خاص خود كه در مسير نور تكرنگ تعبيه شده است قرار مي گيرد. كووتها با توجه به نوع مصرف جنس ، شكل و حجم متفاوتي دارند. براي محلولهاي اسيدي و قليايي از كووتهاي مخصوص شيشه اي و براي طول موجهاي زير 320نانومتر از لوله كوارتز يا پلاستيك استفاده مي شودDownloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 12: كار با اسپكتروفتومتر1- پس اتصال به برق دستگاه را روشن مي كنيم حدود 10 دقيقه صبر مي كنيم تا به اصطلاح دستگاه گرم شود2- طول موج مورد نظر را انتخاب مي كنيم3- با استفاده بلانك دستگاه را صفر ميكنيم 4-استانداردآزمايش و نمونه به ترتيب به كووت منتقل نموده و OD آن را مي خوانيم 5- با يك محاسبه غلظت نمونه بدست مي آوريمDownloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 13: رجذب از دو قانون پيروي مي كند:مطابق قانون بيرولامبرت هنگاميكه نور يك رنگ از محلول رنگي عبور ميكند مقدار نوري كه به وسيله محلول جذب مي شود ويا مقدار نوري كه از محلول خارج مي شود؛ به غلظت ماده رنگي موجود در محلول به ضخامت لوله ايكه نور از آن عبور كرده بستگي دارد گردد.یعنی: OD=KCL = جذ ب Downloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 14: logIo/I= KCL غلظت جسم مورد مورد آزمايش، C L قطر لوله مي باشد و چون معمولاً قطر لوله را مساوي يك سانتي متر اختيار ميكنند بنابراين خواهيم داشت: آضريب جذب ماده OD= log I0/I=KCK يا ضريب جذب ماده براي مواد مختلف فرق مي كند و به آساني قابل اندازه گيري است.Downloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 15: (%T)T: عبور(درصد عبور) : ضريب جذبي مولي L. mol-1 cm-1b: ضخامت سل (طول مسير عبور اشعه الكترو مغناطيس) cmC: غلظت mol.L-1IoIbقانون: Beer-Lambert or Bouguer-BeerDownloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 16: قانون بیر- لامبرت بیان میکند: شدت جذب اشعه الكترومغناطيس توسط يك جاذب، بستگي به غلظت ماده جاذب و طول مسير عبور اشعه از جاذب دارد. A=bcDownloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 17: عوامل انحراف از قانون بیر: 1- انحرافهای کیمیاوی تشکیل کمپلکس های مختلف ، اخلال مرکبات دیگر در اندازه گیری وتغیر ph محیط 2- انحرافهای فزیکی: تغیر رنگ از مواد متناسب با تغیر غلظت . 3- انحرافهای دستگاهی: تکرنگ نبودن نور ، آلودگی سل ها، خطی نبودن جریان حاصل در دتکتور با شدت نور تابشی ، تغیر در مقدار برق و حرارت. Downloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 18: حدود اعتبار قانون بیر:1- غلظت محلول از 0.01 مولر بیشتر نباشد زیرا این قانون در مورد محلولهای رقیقتر از 0.01 مولار به خوبی صادق است.3- نباید تصور شود که انحلال و حضور اجسام بی رنگ در محلول اگر چه واکنشی کیمیاوی هم با جسم جاذب ندهد بر میزان جذب بی تاثیر است گاهی اتفاق می افتد که این تاثیر شدید می باشد.4- قانون بیر-لامبرت در مورد محلولهای کلویدی صادق نمی باشد چون قسمتی از امواج نورانی به علت بر خورد و پخش ، از بین میرود.Downloaded from www.pharmacy123.blogfa.com

اسلاید 19: Downloaded from www.pharmacy123.blogfa.com