اصول کندزدایی و ضدعفونی ( نظافت ) ویژه خدمات

اصول کندزدایی و ضدعفونی ( نظافت ) ویژه خدمات

اسلاید 1: مقصود امیرپور دکترای تخصصی (PHD) مهندسی محیط زیست دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مراغه m.amirpour1128@mrgums.ac.irاصول گندزدایی و ضدعفونی( نظافت)ویژه خدمات

اسلاید 2: عفونت های بیمارستانی بعنوان یکی از عوامل عمده مرگ و میر در بخش های ویژه (سوختگی ، ICU، بخش های نوزادی و ...) محسوب می شود. و از طرفی می تواند سبب انتقال بیماری های عفونی به دیگران (کارکنان، همراهان و سایر افراد جامعه ) گردد.لذا به منظور کنترل آلودگی های محیط (سطوح وسایل و دستگاهها، سطوح و فضاهای اماکن درمانی و ...) و کاهش خطر ایجاد میکروب های مقاوم و استفاده کمتر از آنتی بیوتیک ها و اثر بخشی آنها، کاهش مرگ و میر و هزینه ها، کاربرد مناسب گندزدا در بیمارستان و مراکز درمانی ضرورت دارد. اهمیت گندزدایی و ضدعفونی

اسلاید 3: گندزدایی(Disinfection) : حذف اکثریت یا همه میکروارگانیسم های پاتوژنی که بر روی اشیاء بی جان وجود دارند به جز اسپور باکتریها ( سطوح بی جان مانند اماکن مسکونی ، البسه و ظروف ، آب ، سبزی و ... ) ماده گندزدا  (Disinfectant) : ماده اي است كه براي كم كردن بار ميكروبي از روي سطوح بي جان و اجسام بكار برده مي شود.تعاریف

اسلاید 4: ضدعفونی(Antisepsis) : بکارگیری ماده ای برای نابودکردن یا مهار میکروارگانیسم ها در پوست یا بافتهای زنده ( در مورد سطوح زنده بکار میرود )ماده ضد عفونی کننده(Antiseptic):ماده اي است كه بازدارنده فعاليت ارگانيسم ها از روي بافت هاي زنده است.(غلظت ضدعفونی کننده ها بایستی کمتر از گندزداها باشد تا از آسیب به بافت ها جلوگیری شود. به همین دلیل ضدعفونی کننده ها نسبت به گندزداها سمّیت کمتری دارند.)تعريف سترون سازي يا استريليزاسيون :حذف يا نابودي كامل تمام انواع ميكروبها ( كه شامل اسپور باكتريها نيز انجام مي شود) كه طي فرآيند شيميايي يا فيزيكي در داخل بيمارستان .

اسلاید 5: سطح بالا H.L.D (High Level Disinfectant) : در این فرآیند تمام میکروارگانیسم ها از جمله باکتریها ، قارچ ها ، ویروس ها ، و ... ( در کلیه اشکال فعال و غیر فعال ) بجز انواع مختلف اسپور باکتریها در مدت زمان مواجهه با ماده گندزدا از بین می روند. (گلوتارآلدنید - پراستیک اسید – کلرین دی اکسید – پراکسیدئیدروژن – فرمالدئید – هیپوکلریت سدیم و ... مواردی از این گروه می باشند.)  سطح متوسط I.L.D (Intermediate Level Disinfectant) : در این فرآیند تمام باکتریهای رویشی (حتی مایکو باکتریوم توبرکولوزیس )، ویروس های پوشش دار و قارچ ها از بین میروند.( الکل ها 90% تا 70% - ترکیبات کلرین ، برخی از ترکیبات فنلی و یده مواردی از این گروه می باشند. )  سطوح گندزدايي

اسلاید 6: سطح پايين(L.L.D) Low Level Disinfectant: در این فرآیند باکتریهای رویشی ( به جز توبرکولوز) ، ویروس های پوشش دار و بعضی از ویروس های بدون پوشش و بعضی از اسپور قار چها را از بین می روند. (برخی از ترکیبات فنلی و یده مواردی از این گروه می باشند.)

اسلاید 7: انتخاب روش گندزدایی1- بر مبنای کاربرد وسیله ، سطوح و احتمال تماس آن با میکروارگانیسم ها : حساس (Critical) : وسایلی است که با خون یا بافت استریل یا سیستم عروقی بدن در تماس مستقیم می باشد و قبل از استفاده باید حتما استریل شوند. ( سوزن ها، كاتترهاي عروقي، لوازم جراحي، كاتترهای ادراری ، ... )نیمه حساس (Semicritical): وسایلی است که با پوست آسیب دیده و یا غشاهای مخاطی تماس دارند ولی وارد آنها نمی شوند و قبل از استفاده باید با مواد گندزدایHigh Level گندزدایی گردند و نیاز به استریل کردن ندارند . ( آندوسكوپ ها، لوله تراشه ،... )

اسلاید 8: غیرحساس Non-critical : وسایلی است که فقط با پوست سالم در ارتباط می باشند و قبل از استفاده باید بر حسب مورد توسط آب یا آب و مواد شوینده تمیز شوند. ( گوشي معاينه، كاف فشارسنج، الكترودهاي ECG ، ...)2 – بر مبنای جنس وسیله و سطوح

اسلاید 9: پاکسازي ( Cleaning ): زدودن تمام مواد خارجی ، چرک یا مواد قابل رویت با چشم از روی اشیاء که با استفاده از آب با یا بدون استفاده از ماده شوینده انجام می شود.آلودگی زدایی (Decontamination) : زدودن میکروارگانیسم های پاتوژن از روی اشیاء تا حدی که هنگام جمع آوری و حمل و نقل آنهامشکلی برای پرسنل پیش نیاید.اقدامات ضروری قبل از عمل گند زدایی و استریلیزاسیون

اسلاید 10: براي توجه به اهميت مرحله هاي پاکسازي و تميز کردن قبل از گندزدائي لازم است اطلاع رساني کنيم که :بيش از 70 درصد عفونتهاي بيمارستاني را ميتوان با شستشوي ساده با استفاده از دترجنتها رفع کرد .پس نبايد اجازه داد در مصرف مواد گندزدا افراط گردد .

اسلاید 11: قادر باشد عامل بيماريزا را در كمترين زمان ممکن از بين ببرد.درتماس با مواد مختلف مانند صابون و پاک كننده ها و چرک و الودگی ها اثرش را از دست ندهد.روي پوست بدن اثر سوء نداشته باشد، حساسيت افراد نسبت به آن كم باشد در نهايت براي انسان و حيوان ضرر نداشته باشد و بد بو نباشد.بايستی ثابت و پايدار بوده و تحت شرايط عادي خراب نشود (درمجاورت هوا و نور فاسد نشود)درمقدار كم ، قدرت گندزدايی خود را نشان دهدقابليت نفوذ خوبی داشته باشد.قابليت حل شدن درآب را داشته باشد و اگر به صورت امولوسيون است به همان صورت باقی بماند.بايستی قيمتش مناسب بوده و خيلی گران نباشد.خصوصيات ضد عفوني کننده ها و گندزداها

اسلاید 12: دستورالعمل کلی در مورد کاربرد گندزداها و ضدعفونی کننده های شیمیایی از گند زداها و ضد عفوني كننده ها براي استريل كردن استفاده نكنيد . فقط در صورتی که کاربرد روش های حرارتی مقدور نباشد از محلول های میکروب کش انتخابی استفاده کنید.توجه داشته باشيد كه كاربرد گند زداها و ضد عفوني کننده ها بدون دقت و مهارت سبب رشد ميكروبها و گسترش عفونت و آسیب به انسان و محیط زیست مي شود .از بکارگیری محلول های میکروب کش که خود به بیمارستان آورده اید پرهیز کرده و آنچه که بیمارستان در اختیار شما می گذارد استفاده کنید.ظروف ماده گندزدا و ضدعفونی کننده در مکان خشک نگهداری شوند.

اسلاید 13: دور از آفتاب نگهداری شوند.محصولی که ابتدا وارد انبار شده مصرف شود.ظروف حاوي مواد گندزدا و ضد عفوني كننده را دوباره پر نكنيد .هرگز دو محلول گند زدا را باهم بكار نبريد مگر آنکه یکی از آنها الکل باشد.از تركيب و اختلاط مواد گند زدا با پاك كننده ها بپرهيزيد زيرا ممكن است هر دو بي اثر شوند .کنترل تاریخ مصرف ماده گندزدا و ضد عفونی کننده در زمان استفادهقبل از كاربرد ماده گند زدا ، در صورت امكان لكه ها را پاك كنيد.

اسلاید 14: ابزار و وسایل تمیز را در درون محلول های میکروب کش نگهداری کنید ( وجود آلودگی های قابل مشاهده مثل خون خشک شده باعث زنده ماندن باکتری ها و سایر موجودات می شود )براي رقیق سازی محلول از ظروف خشك استفاده كنيد ( خیس بودن وسایل باعث رقیق شدن محلول می گردد )ماده مصرفي را به دقت پيمانه كنيد . سپس درب ظرف ماده گندزدا و ضد عفونی کننده را کاملاً ببندید.براي ساختن محلول ، مقدار صحيحي از ماده گند زدا را به آب بيفزاييد ( ابتدا نصف ظرف را با آب پر کرده سپس به میزان لازم ماده گندزدا به آن اضافه کرده و باقیمانده ظرف را تا حدی با آب پر کنید که به حجم محلول دلخواه برسد)