اقدام پژوهی (Action Research)

اقدام پژوهی (Action Research)

اسلاید 1: دكتر تهمینه صالحیعضو هیات علمی دانشکده پرستاری و مامایی1396به نام خدا

اسلاید 2: پاسخ‌گویی اجتماعی در تمامی فعالیت‌های آموزش پژوهش و ارایه خدمات گروه پزشکیبه سمت مرتفع نمودن نیازهای سلامتی جامعه هدفقدرت پاسخگویی سازمان در برابر فشارها و انتظارات جامعه

اسلاید 3: HX OF ARبيش از 65 سال قدمت اولين بار توسط Kurt Lewin، روانشناس اجتماعي كه ديدگاه و نظراتش در حوزه‌هاي مشاوره، بهسازي كاركنان، پويايي گروه و رهبري سازماني بسيار تاثيرگذار بود، مطرح گرديد ( (Guiffrida,20111947: يك فرآيند مارپيچ حاوي بررسي و شناسايي اوليه، اقدام و جمع‌آوري اطلاعات درباره نتايج اقدام توصيف كرد.

اسلاید 4: HX OF AR1953 Stephen corey آن را فرآيندي توصيف كرد كه شاغلين در يك حوزه به منظور هدايت، تصحيح و ارزشيابي اقدامات و تصميم‌هايشان، مشكلات خود را به روش علمي مورد بررسي قرار مي‌دهند؛ Robert Rappaport 1970مفهوم اخلاق را افزود؛1983Stephen Kemmis : اقدام‌پژوهي شكلي از يك تحقيق Self reflection است كه توسط شاغلين يك حيطه اجتماعي به منظور ارتقا عدالت و عقلانيت در عملكرد حرفه‌اي‌شان، و درك بهتر از وظايف و موقعيت‌هاي كاري و حرفه‌اي انجام مي‌شود.

اسلاید 5: اقدام‌پژوهيcommunity based participatory action research practitioner research شاغل‌پژوهي، participatory action research اقدام‌پژوهي مشاركتيaction science علم عملیemancipatory praxiscooperative inquiry بررسی توام با همكاريfeminist action research (Guiffrida, etal, 2011)research in practice پژوهش در عمل practical research پژوهش كاربردي practical action research اقدام‌پژوهي كاربردي )Davidson ,2009)

اسلاید 6: What is AR ??فرآيندي چرخه‌اي و تعاملي است كه بر عملكردها بازتاب داشته، و بر اساس اين بازتاب چرخه بعدي شكل گرفته و تحقيق به تدريج در حين اجرا شكل مي‌گيرد. درك و فهميدن هر چرخه، راه بهبود اقدامات بعدي را روشن‌تر مي‌سازد (Riel، 2010). چرخه‌ای از تعيين مسئله، برنامه‌ریزی، مشاهده، اقدام و بازاندیشی و تفکر در رابطه با ارزشيابي مداخلات و ارزيابي مجدد مشكل اوليه پژوهشی آگاهانه، سنجیده و معطوف به راه‌حل است که به صورت فردی یا گروهی انجام شده، می‌توان از آن در بررسی و حل بسیاری از مشكلات و مسائل استفاده نمود (شهباز تبار، 1390)؛

اسلاید 7: What is AR ??تمركز آن بر موضوعات يا مشكلاتي است‌كه توسط خود مددجويان يا شاغلين در محيط مطرح شده و نتايج آن به صورت واقعي باعث توانمندسازي يا آگاه‌سازي و تغيير در عملكرد و يا زندگي آنان مي‌گردد و در واقع به جاي بر مردم، با مردم انجام مي‌شود (Mackie وGuiffrida, Douthit, Lynch،2011). تمامي مراحل اين چرخه با بحث و مذاكره بين مشاركت‌كنندگان به اجرا در مي‌آيد (Earl-Slater،2002).

اسلاید 8: What is AR ??

اسلاید 9: چرخه اقدام‌پژوهي Kemmis (1996)

اسلاید 10: What is AR ??It has a long tradition in community and organizational development work, It is increasingly being used in quality improvement work in low- and middle-income countries,and in health policy and systems-related work with communities (Gilson, 2012)

اسلاید 11: Practice–Research Engagement (PRE) (Brown, 2001)PRE processes as: working on a problem that requires the resources of both practitioners and researchers;recruiting participants appropriate to the problem and the PRE process; Establishing shared values, goals and expectations for joint work and diagnosing institutional arrangements that support or retard PRE, organizing the engagement process to use participants’ resources effectively and learning from the process about the issues and PRE.

اسلاید 12: Why AR ??اقدام پژوهی به هر فعالیتی گفته می شود که منجر به تبدیل وضع موجود به وضع مطلوب تر شود. اقدام، محور اصلی در این نوع تحقیق است. هدف از این کار بهسازی امور و اثربخش کردن آنها است.هدف از اقدام پژوهی مانند پژوهش های مرسوم و دانشگاهی، پی بردن به روابط پدیده ها یا به اصطلاح متغیرها نیست، بلکه به بررسی موضوع هایی می پردازد که فرد یا افراد در محیط کار و شغل خود با آن درگیر هستند و می خواهند از راه پژوهش آن را حل کرده یا کاهش دهند. بنابر این:تغییر در وضعیت موجود هدف عمده در این تحقیق است.این پژوهش راه حل های مناسب برای مشکلات را جستجو می کند و پاسخی است به انتقادهایی که از کاربردی نبودن اکثر پژوهش های مرسوم به عمل می آید.

اسلاید 13: Why action research???There is international recognition of the need to transfer research results into clinical practice and to promote equitable quality care (Davison &..2013).in addition to translating evidence into clinical practice, this approach focuses on transforming structural conditions within a context that is adverse to change (Zaforteza etal, 2015)there has been ongoing debate about which are the best strategies to transform health services, especially in complex practice settings (Slater and Kothari 2014)

اسلاید 14: AR Process At a glanceبیان مسأله با جمع آوري اطلاعاتتشکیل تیم اقدام پژوهیتوصیف وضع موجود (شواهد1)به منظور گردآوری داده‌ها جهت توصیف وضع موجود، از شاخص‌های کیفی و کمّی استفاده‌ می شود که داده‌های به دست آمده از آن، به اقدام‌پژوه در پی بردن به دلایل بروز مسأله‌ی موجود یاری رساند.الف) شاخص‌های کیفی وضع موجودب) شاخص‌های کمّی وضع موجود اهداف توصیف وضع مطلوب (شواهد 2) الف) شاخص‌های کیفی وضع مطلوب ب)شاخص‌های کمّی وضع مطلوب

اسلاید 15: AR Process At a glanceبررسي عللارائه راهكارهاي مختلف با: مطالعه دقيق، بررسي نمونه هاي موفق ديگران، بررسي روش هاي علمي موجود براي حل اين مشكل خاص انتخاب راه كارهاي موثر و كاربردي و cost effective

اسلاید 16: معیارهای اعتبار بخشی به راه‌حل‌های انتخابی 1. بر اساس پیش‌بینی به عمل آمده سهل الوصول و قابل دسترسی بودن.2. قابل اجرا بودن راه حل‌های انتخابی.3. پیش بینی تاثیرگذاری راه حل‌ها در حل مشکل.4. ابتکاری و نو بودن بعضی از راه حل‌های انتخاب شده.5. استفاده از نظرات همکاران 6. و تأیید راه حل‌ها توسط همکاران.

اسلاید 17: AR Processشرح اجرای راه‌حل‌هاانجام یا نظارت بر اجرای راه حلمشارکت و نقّادی همکاراناصلاح، تعدیل و یا تغییر راه‌حل‌هاورود به چرخه دوم

اسلاید 18: AR Characteristics پژوهشی مشارکتی است: در حالی که در پژوهش های مرسوم و دانشگاهی مسئله مورد تحقیق ضرورتاً مسئله خود محقق نیست بلکه محقق به عنوان فردی حرفه ای وارد جریان تحقیق می شود.تاکید بر عمل دارد: اقدامی در محیط  کاری که منجر به اصلاح و یا تغییر وضعیت شود. خود ارزیاب است: تغییرهایی که در فرآیند پژوهش صورت می گیرد  یعنی چگونگی پیشرفت کار و حتی نتیجه تغییر و اصلاح موقتی، همواره توسط خود پژوهشگران یا افراد درگیر در پژوهش مورد ارزیابی قرار می گیرد.مبتنی بر ارزش های درونی افراد است:  افراد درگیر در این پژوهش در برابر موضوع پژوهش نوعی احساس درونی و تعلق خاطر دارند. نوعی احساس تعهد و نیاز به تغییر و تحول در محیط کار و اجتماع  ایجاد می کند.

اسلاید 19: AR Characteristics   روشی ساده و انعطاف پذیر است: این روش پیچیدگی های برخی روشهای تحقیق علمی را ندارد و انعطاف پذیرتر است. به همین علت محقق به تناسب پیشرفت کار و در حین کار، می تواند تجدید نظر کرده و اقدام های پیش بینی نشده ای انجام دهد.  تعمیم پذیری یافته ها ضروری نیست: گرچه تلاش بر این است تا ضمن حل مسئله های گوناگون بر دانش خود و دیگران بیفزائیم، اما مانند پژوهش های  دانشگاهی تعمیم پذیر بودن یا نبودن این روش چندان مورد نظر نیست. نگاهی از درون است: اقدام پژوه از درون محیط کاری و اداری خود به مسائل می نگرد و هدفش حل مسائل درونی و فعلی است. در حالی که در پژوهش های دانشگاهی نگاه از بیرون به درون است.

اسلاید 20: Researcher role in action researchاز ويژگي‌هاي مهم اين روش، نقش پژوهشگر است. محقق اقدام‌پژوه همچون ساير تحقيقات كيفي به‌عنوان ابزار اصلي تحقيق و عامل تغيير بوده و بر پايه تجارب قبلي، جنسيت، فرهنگ و پيش‌زمينه‌اي كه دارد فرآيند تحقيق را شكل مي‌دهد (Davidson، 2009) و از صلاحيت‌هاي مهم وي انعطاف‌پذيري و توانايي مشاركت و همكاري است (Fengjun و Laidlaw، 2011).

اسلاید 21: Researcher role in action researchSometimes the researchers are those whose practices and actions are the subject of inquiry, sometimes external researchers can support participants to examine their research methods. practices and experiences, and also act as facilitators to support the introduction of new practices or interventions.Such research is always flexible in character and responsive to participants’ changing needs as findings are repeatedly fed back to them, reflected on and, perhaps, acted on. (Gilson, 2012)

اسلاید 22: action researchQualitative or Quantitative ???Action research studies always involve multiple methods, but are mainly qualitative in nature and are often written up as case studies. (Gilson, 2012)اغلب محققان، اقدام‌پژوهي را از جمله رویکردهای کیفی مي‌دانند (شهباز تبار، 1390)

اسلاید 23: Paradigm & philosophy of action researchبرخی پژوهشگران زیربنای فلسفی اقدام پژوهی را اگزیستانسیالیسم و هرمنیوتیک می دانندAction research is one form of emancipatory research.Existentialism یکی از شایع ترین نهضت های فلسفی غرب است . مبانی ایدئولوژیکی: در نظریات اصالت نمودی ادموند هوسرل فیلسوف ایدئالیست آلمانی و کیرکگارد فیلسوف دانمارکی نهفته است.سارتر: وجود گرایی انسان گرایی است. اگزیستانسیالیستها انسانیت را مبدأ کار خود قرار می دهند

اسلاید 24: Paradigm & philosophy of action researchHermeneutics واژه‏اى يونانى: به معنى «هنر تفسير» يا «تفسير متن‏»کشف پیام‌ها، نشانه‌ها و معانی یک متن یا پدیدهفردریش نیچه  مارتین هایدگر هانس گئورگ گادامر

اسلاید 25: Paradigm & philosophy of action researchاغلب پژوهشگران معتقدند زیربنای فلسفی AR ریشه در pragmatism دارد. پراگماتيسم، رويكردي در فلسفه مدرن است كه طرفداران آن، خود را عملگرا مي‌دانند. حکمت عملی Aristotle و رابطه یادگیری و عملِ Dewey را بستر رویش این روش می‌دانند (قاسمی، ایروانی و باقری، 1388). واژه پراگماتيسم اولین بار توسط Charles Sanders Pierce ، منطق‌دان و فیلسوف آمريکائي به کار برده شد (دانايان، 1387)، مشتق از لفظ يوناني pragma به معني عمل است. فلسفه پراگماتيسم به معنی فلسفه اصالت عمل است

اسلاید 26: Paradigm & philosophy of action researchدر اواخر قرن نوزدهم با کار متفکراني نظير William James(1910-1842) و Dewey John(1859 -1925) شكل گرفت (Myrick و Hansen-Ketchum، 2008). به تدريج معناي پراگماتيسم تغيير کرد و امروزه نظريه‌اي است كه در پاسخ به اين پرسش كه معيار درست بودن يك قضيه چيست؟ سودمندي. يعني يك انديشه آنگاه درست است كه به كار آيد و مشكلي را بگشايد (نقيب‌زاده 1386). درباره هر نظريه يا آموزه‌اي بايد بر پايه نتايجي که از آن به دست مي‌آيد، داوري کرد. جیمز منشا حقیقت را در سودمند بودن یک امر و یا قضیه می‌داند و معتقد است حقیقت به چیزی اطلاق می‌شود که سودمند و یا عملی باشد پراگماتيسم انقلابي است عليه ايده‌آليسم و کاوش‌هاي عقلي محض که هيچ فايده‌اي براي انسان ندارد.

اسلاید 27: Goodnough(2008) به نقل از O’Brien روش‌هاي زير كه از اواسط دهه 70 مطرح شدند را به صورت چهار جريان علمي شاخص در اقدام‌‌پژوهي بیان کرد:روش مرسوم يا سنتي Traditional Action Research كه از كارها و تحقيقات Lewin در رابطه با پويايي گروه و سازمان منشا گرفته و تمايل آن بر حفظ سازمان و ساختارهاي قدرت است.روش يادگيري Action Learning از كارهاي Trist كه در زمينه ارتباطات سازماني فعاليت مي‌كرد، ريشه مي‌گيرد.روش راديكال Radical Action Research كه از فعاليت‌ها و ديدگاه‌هاي Marx و ماترياليزم ديالكتيك وي ناشي مي‌گردد و تمركزش بر رهايي‌بخشي و غلبه بر بي‌عدالتي در تقسيم قدرت است. دو روش اقدام‌پژوهي فمنيستي و مشاركتي كه از طريق حمايت و تقويت گروه‌هاي marginal اجتماع سعي در ايجاد تغيير و دگرگوني در جامعه را دارند در این گروه جاي دارند.Educational Action Research بر پايه نوشته‌هاي John Dewey استوار است كه معتقد بود مدرسان حرفه‌اي بايد خارج از موسسه آموزشي و در فرآيند حل مشكلات اجتماع خود مداخله نمايند.

اسلاید 28: معيارتعريفمعادل كميباورپذيري/ مقبولیتپذيرفتني بودن ساخته‌هاي تحقيق براي سازند‌گان واقعيتاعتبار درونيانتقال‌پذيريانتقال استنباط‌ها از يك بستر فرستندة ويژه به يك بستر گيرندۀ ويژهاعتبار بيرونياطمينان‌پذيريميزان توانايي ابزار انساني براي كسب نتايج سازگار و منطقيرواييتأييدپذيريميزان همسويي نظريه با شواهد تجربيعينيت

اسلاید 29: معیارهای مدیریت کیفیت پژوهشاستاندارد طلایی محققان کیفی همان معیارهایی هستند که Guba & Lincoln (1994) طراحی کردند. این معیارها عبارتند از: مقبوليت، قابلیت اطمينان، تأییدپذیری، قابلیت انتقال (Carpenter و Streubert، 2011).

اسلاید 30: معیارهای مدیریت کیفیت پژوهشباورپذيري، مقبولیت Credibility / استدلال‌ها و فرايندهاي ضروری براي اعتماد به نتايج تحقيق/ اطمینان از صحت داده‌ها و تفسیر آنها؛ حضور در عرصه و درگیری طولاني‌مدت با موضوع پژوهشتلفیق، هدف آن غلبه بر خطای درونی و ذاتی است که با استفاده از روش واحد بدست می‌آیدCarpenter و Streubert (2011) به نقل از Jenks: حداقل سه روش جمع‌آوري داده چك‌كردن يافته‌ها توسط مشاركت‌كنندگانشایستگی حرفه اي محقق توجه به بنيان هاي فلسفي و متولوژی تحقيق كيفي

اسلاید 31: معیارهای مدیریت کیفیت پژوهشاطمينان‌پذيري Dependability معادل پایایی (اعتماد): جواب به اين پرسش است كه چگونه و چقدر اين نتايج قابل اعتماد و استناد است (Carpenter و Streubert ، 2011) و اشاره به پايداري داده‌ها در طول زمان و در شرايط متفاوت دارد (Beck وPolit ، 2008)، از طریق: حسابرسي تحقيق R. Audit شامل بررسي داده‌ها و مدارك حمايت‌كننده توسط يك ناظر خارجي است؛مسير روشن و ثابت بين داده ها و كاربرد آنها را مشخص مي کند و به ملاك تاييدپذيري نيز كمك مي‌كند

اسلاید 32: معیارهای مدیریت کیفیت پژوهشتأييدپذيري Confirm ability به اين معناست كه يافته‌ها و تفسیرهاي تحقيق عملاً و واقعاً مبتني بر داده‌ها هستند یا خیر/ آیا داده ها نماینده اطلاعاتی که مشارکت کنندگان ارائه کردند هست یا خیرميزان همسويي نظريه با شواهد تجربيResearch auditmember checkPeer check

اسلاید 33: معیارهای مدیریت کیفیت پژوهشانتقال‌پذيري Transferabilityقابل انتقال بودن يافته‌هاي حاصل از داده‌ها به مكان يا گروه‌هاي ديگرپژوهشگر طبيعت‌گرا در گزارش خود توصيفي غني از موضوع تحقيق خود ارائه مي‌دهد ولي قادر نيست قابليت انتقال آن‌را تعيين نمايد. تعیین قابلیت انتقال نتايج پژوهش توسط افرادی كه تمايل دارند از یافته‌ها استفاده نمايند صورت مي‌گیرد و نه توسط محقق.Thick Descriptionتوصيف دقيق و واضح مكان، شرايط و موقعيت پژوهش، ویژگی‌های مشاركت‌كنندگان امکان پیگیری فرآیند تحقیق برای سایر پژوهشگران فراهم آید تا در صورت وجود تشابه شرايط يا موقعيت‌ها، قضاوت در زمينه استفاده از نتايج تحقيق يا تعميم آن تسهيل شود. گستردگی محیط پژوهش

اسلاید 34:

اسلاید 35: External validityTransferabilityAlthough most generalisable studies involve causal models, action researchers should not seek to develop such models.action researchers should look for other types of transferable results that might be taken from specific projects and made available in other situations and settings.

اسلاید 36: how we can increase Generalizability ??(a) increasing transparency of research processes (b) declaring prior notions and intellectual frameworks,(c) discussing transferability of findings, (d)defining appropriate forms of accumulation of results. action researchers could change the ways in which action research results are reported. Forms of reporting that help peers to assess trustworthiness of these results would be important for creating a wider audience for action research(Blichfeldt & Andersen, 2006).

اسلاید 37: ReferencesDavison and National Collaborating Centre for Determinants of Health 2013 Slater KL and A Kothari. 2014. Using a realist evaluation to open de black box of knowledge translation: A state-ofthe-art review. Implementation Science 9: 115. http://www.implementationscience.com/content/9/1/115Zaforteza C. etal. 2015. Transforming a conservative clinical setting: ICU nurses’ strategies to improve care for patients’ relatives through a participatory action research. Nursing Inquiry 2015; 22(4): 336–347Loevenson, R. etal, 2014. participatory action research in health care.WHODavidson, AO., 2009. Observing action research processes in practice. Thesis for degree of Doctor of Philosophy in the School of Education, The University of North Carolina.Earl-Slater, A., 2002. The superiority of action research?. British Journal of Clinical Governance, 7(2), pp.132–135.Goodnough, K., 2008. Dealing with messiness and uncertainty in practitioner research: The nature of participatory action research. Canadian Journal of Education, 31(2), pp. 431-458.

اسلاید 38: ReferencesGuiffrida,DA., Douthit, KZ., Lynch, MF., Mackie, KL., 2011. Publishing Action Research in Counseling Journals. Journal of Counseling and Development, 89(3), PP. 282-287 Laidlaw, M., and Fengjun, DT., 2011. Doing Your Action Research (AR): A Brief Guide. Experimental Centre for Educational Action Research in Foreign Languages Teaching, China. Open access: http://www.actionresearch.net/living/moira/mlarguide.htmRiel, M., 2010. Understanding Action Research. Center for Collaborative Action Research. Pepperdine University. Accessed online on [2011] from http://cadres.pepperdine.edu/ccar/define.html.شهبازتبار، پ.، 1390. اقدام‌پژوهي چيست. دي ماه 1390، برگرفته از: http://libtmu.persiangig.com/document/shabaztebar نقيب‌زاده، م. ع.، 1386. نگاهي به فلسفه آموزش و پرورش. چاپ بيستم. تهران: نشر طهوري. دانایان، س.، 1387. پراگماتیسم اصالت عمل. http://makatebefalsafe.persianblog.ir

اسلاید 39: ضوابط و مقررات پژوهش روي انسان سازماني مليبين المللي

اسلاید 40: بيانيه نورنبرگ - 1947 بيانيه هلسينكي – 1964 هجدهمین اجلاس عمومی انجمن جهانی پزشکی بیست و نهمین اجلاس- 1975 – توكيو سی و پنجمین 1983 – ونيز چهل و یکمین 1989 – هنگ كنگ چهل و هشتمین 1996 – آفريقاي جنوبي پنجاه و دومین 2000 – ادينبورو ( اسكاتلند) پنجاه و سومین 2002- واشنگتن پنجاه و پنجمین 2004 - توکیو پنجاه و نهمین 20018 – سئول شصت و چهارمین 2013 - فورتالزاضوابط و مقررات پژوهش روي انسان سازماني مليبين المللي

اسلاید 41: ضوابط و مقررات پژوهش روي انسان سازماني مليبين المللي  راهنماي WHO/CIOMS – 1982 1993

اسلاید 42: راهنما WHO/CIOMS در سال 1979 پروژه مشترك سازمان جهاني بهداشت (WHO) و شوراي سازمان هاي بين المللي علوم پزشكي (CIOMS) به منظور تهيه راهنما براي اجراي بيانيه هلسينكي II آغاز و در سال 1982 راهنماي تحقيقات زيست پزشكي روي انسان ها منتشر شد، كه يك دستورالعمل بين المللي براي اجراي بيانيه هلسينكي در كشورهاي مختلف است. اين راهنما در سال 1992 بازنگري و اصلاح شده است. Council of International Organizations of Medical Sciences

اسلاید 43: International Ethical GuidelinesforBiomedical ResearchInvolving Human SubjectsPrepared by the Council for International Organizations of Medical Sciences (CIOMS)In collaboration withThe world Health Organization (WHO)شامل : اعلاميه ها و دستورالعمل هاي بين المللي، اصول اخلاقي كلي و 15 دستورالعمل درباره :‌موافقت نامه (‌دستورالعمل 1تا 9 ) انتخاب افراد مورد پژوهش (‌دستورالعمل 10 و 11)محرمانه ماندن اطلاعات ( 12)صدمات احتمالي و جبران خسارت افراد مورد پژوهش (13)كميته نظارت اخلاقي ( 14)تحقيقات مورد پشتيباني از خارج (15)

اسلاید 44: بيانيه هلسينكي 1964(ويرايش پنجم ) 2008 اصول اخلا قي براي تحقيقات پزشكي روي انسان ها   شامل 3 قسمت : A- مقدمه شامل 9 بندB - اصول اساسي براي تمام پژوهش هاي پزشكي بند 10 تا 27C - اصول اضافي براي پژوهش هاي پزشكي توأم با مراقبت هاي پزشكي بند 28 تا 32

اسلاید 45: گزارش بلمونت 1978كميسيون ملي حفاظت واحدهاي انساني از تحقيق زيست پزشكي و فن آوريسه اصل اخلاقي عمدهسودمندي كاهش آسيب و افزايش مزايا -حق آزادي از آسيب و ناراحتي.... جسمي عاطفي مالي و اجتماعي -حق حفاظت از بهره برداري.... مشاركت كنندگان بايد مطمئن شوند كه شركت شان يا اطلاعاتشان به هيچ وجه بر عليه خودشان استفاده نشود.احترام به شان انسانحق تصميم گيري توسط خودحق افشاي كامل full disclosure اين دو اساس رضايت آگاهانه را ايجاد مي كند.عدالتحق درمان منصفانه حق حريم بيش از آن چيزي كه لازم است وارد زندگي افراد نشوند... داده ها

اسلاید 46: در سطح جهان چهار اصل كليدي براي راهنمايي در تصميم‌گيريهاي اخلاقي مورد توافق است احترام به فرد و اختيار او autonomy سودمندي beneficence عدم ضرررساني non-Malfeasance عدالت justice

اسلاید 47: Ethical considerationsinformed consent, participants were informed that their identity would remain confidential in all project publicationsAR does not offer the same ethical guarantees concerning confidentiality and anonymity, informed consent, and protection from harm as other research methodologies (both quantitative and qualitative)We recommend that researchers and participants recognize, discuss and negotiate these problematic areas before starting their work. (Williamson & Prosser, 2002)

اسلاید 48: آيين نامه اخلاق پژوهش( 1370 - كميسيون پزشكي شوراي پژوهش هاي علمي كشور ) كدهاي حفاظت آزمودني انساني در پژوهش هاي علوم پزشكي ( 1379 – مصوب كميته كشوري اخلاق در پژوهش هاي علوم پزشكي) حقوق بیمار 1388 در 10مادهضوابط و مقررات پژوهش روي انسان سازماني مليبين المللي

اسلاید 49: سپاس از توجه تان