صفحه 1:
موضوع: طراحي ابنیی در اقلیم گرم و خشک
استاد راهنما: دکتر کرد
محمد حسين قناب
مجید سیاوش_ب
پائیز۱۳۹۲
صفحه 2:
فهرست
بررسب شرايط اقليبليران.1)
بسررسبخصوصياتشرايط اقليميمنا طقكرم و خشك
خصوصياتمعمار؟اقليم گرم و خشک9
اصول‌طراح‌در مناطق‌گرم و خشک؟
صفحه 3:
.١ بررسب شرایط اقلیمپ ایران
تقسیمات اقلیمی جهان
در مورد تقسیم بندی اقلیمی نقاط مخلف جهان » روشهای گوناگونی پیشهاد شدء که از یان نها روش کون
دانشمند اتریشی مورد قبول قرار گرفته است . كوين بر اساس رشد و نمو انواع نباتات ينج نوع اقليم » در مقیاس
جهانی معرفی کرده است
١ ) اقليم بارائى و استوايى --در اين اقليم فصل سرد وجود نداره » و معدل دماى هوا در سرهترین ماه سال پیش
از ۱۸ درجه سانتی راد است.
۲) اقلیم گرم و خنشکت - در
را تأمين نمى كند ه هوا به طور کلی شک است
Game dag gS GO ها خ واف سره ترین غافاسال دز این متاطع:پین 9۸ ۳ وزنچنه میتی "نراد نز
ممدال هولى كرم ثرين ماه ساق بيقن لز ۱۰ موجه سانتی گرد است دو لین مناطق » زمستانا کوفاء اسلت ولنی
Ways en ass
pall سرد و برفى - در اين اقليم معدل دماى هوا در ككرم ترين ماء سال بيش از ٠١ درجه و در سردترين ماه
سال کمتر از ۳- درجه سانتى GLE بارندكى در اين مناطق معمولاًبه صورت برف است و در لول چند ماه از
اقلیم به دلیل آنکه میزان بارندگی سالینه بخار آب مورد نیاز جهت رطوبت هوا
ء زعين يخ بسته يا يوشيده از برف باشد
سال زمین پو:
8)اقليم قطبی - در این اقليم منفال دما هوا در گرم فزین ما ال کننتزال :1 دوجه فلت big See SE
اینجا برخلاف اقلیم بارانی و استوایی فصل گرم وجود ندارد.
صفحه 4:
۱
19
صفحه 5:
تقیمات اقلیمی در ایران
اصولاً در بسیاری از مناطق جهان اقلیم به وسیله عرض جغرافيايى و ارتفاع از سطح دریا مشخص می شود .
يران با قرار گرفتن ین ۳۵ و ۴۰ درجه عرض جغرافيايى شمالی ۰ در منطقه "گرم قرار دارد و از نظر ارتفاع نیز »
قلات مرتفعی است که منجبوع سطوحی از OT که ارتقاعشان از سطح دریا کمتر از ۴۷۵ متر است » درصد بسیار
کمی از سطح کل کشور را تشکیل می دهند
با وجود اينكه ايران داراى دو حوژه ی بزگک آب < دریای خزر و خلیج فارس ) است. به دلیل وجود رشته
کوههای البرز و زاگرس و نحوه قرار گیری آنهاء اثرات این دو حوزه محدود به واحی بسیار نزدیکک به آنهاست.
و این حوزه ها ء به ندرت اثر در تعدیل درجه حرارت هوای قسمتهای داخلی دارند
بى ترديد در کشوری کوهستانی مانند را هیچ گاء دو تقطه از تظر اقلیمی املا یکسات تیستتد با این حال»
بهترین روش برای دستیابی به پایه ای به منظور تعبین مناطق اقلیمی کشور همان اصول کوین است که نا گزیر
باید ار آن پیروی کرد . البته باید تغیراتی در آن صورت گیرد تا نتیجه مورد نظر حاصل شود و مناطقی با آب و
هوای مشابه» تحت فرمول معینی قرار گیرند و معرفی شوند .
تابراین» تقسیمات چهار گانهاقلیم ایران را که توسط دکتر حسن گنچی پيشتهاد شدء می توان مورد استفاده قرار
داد . وی تقسیم بندی کوین را با کمی تغیبر و با توجه به عوارض جغرافیایی کشور به شرح زیر پذیرقته است
۱) اقلیم معتدل و مرطوب ( سواحل جنوبی دریای خزر »
۲) اقلیم سرد ( کوهستان غربی )
۳) اقلیم گرم و خشکك ( فلات مر کزی )
۴) اقلیم گرم و مرطوب ( سواحل جنوبی )
صفحه 6:
حوزه تصیات چهارگانه ی اقلیمی در را
صفحه 7:
۲.بررسپ خصوصیات شرایط اقلیمپ مناطق گرم و خشک
اقلیم کرم و خشک ( فلات مر کزی ) :
در این اقیم كه بيشتر مناطق نيمه استوايى را شامل مى شوده به ذليل وزش بادهای مهاجر کنه جنوب غربی و
شمال غربى به طرف استوا در حركت اند هوا بسيار خشكك استء این بادها هنگام عبور از قاره هاى بنز ركه
بیشتر رطویت خود را از دست می دهد.
علاوه بر این در مناطق نیمه استوایی که جزء مناطق پر فشار هستنده هواپه دلیل حرکت از قسمت ای بالایی
گرم و خشکک می شود توجه به خشکی هوا در این مناطق که با ویژگیهای دیگری همراه است؛
از نظر تامین HLT انسان و در نتیجه طراحی ساختمان؛ اهمیت فراوانی دارد
اتمسفر به پا
تابش مستقیم آفتاب در این مناطق شدید است و ۷۰۰ تا ۸۰۰ کیلو کالری» در هر ساعت در متر مربع در سطوح
افقى اترى توليد مى كند و با افزايش برتو منعكس شده از سطوح باير زمین؛ شدت آن بیشتر می شود آسمان
Ghee در پیشتر مواقع سال بدون ابر است . ولی معمولبعدازظهر ها در اثر گرم شدن و حرکت لاه های
به زمین» مه و طوفان و گرد و غبار پدید می AT
صفحه 8:
رطوبت کم و نبودن ابر در آسمان باعث می شود دامنه تغیبرات دسای هوا در اين مناطق بسيار زياد شود در
تابستان؛ تاش آفتاب در طول روز سطح زمین را تا ۷ درجه سانتیگراد گرم می کند . در حالی که هنگام شب؛
دمای سطح زمین به سرعت کاهش می یابد و به ۱۵ درجه سانتیگراد یا پیین تر می رسد الب نوسان دماى هوا
كمتر استء ولى در هر حال میزان تغیرات آن به ۳۰ درجه سانتیگراد می رسد دمای هوا در روزهای گرم
تابستانبه ۴۰ تا ۵۰ درجه سانتيكراد و در شبها به 18 ما ۲۵ درجه سانتيكراد مى رسد.
در فلات مركزى كه بز ركترين منطقه ايران است و اطراف آثرا ناهموارى هاى مرتفعى محصور کرده صرف
نظر از حاشيه متصل به ارتفاعات و برخى از حوزه های مستقل داخلی: شرایط آب و هوایی گرم و خشکک است
و از جمله مشخصه های آن» زمستان های سخت و سرد است و تابستان های گرم و خشکک !.
با توجه به
وضعیت پراکندگی ناهمواری های جغرافییی در فلات م رکزی می توان دو منطقه آب و هوایی متمایز یعنی نیمه
بياباتى را در آن تشخیص داد .
صفحه 9:
أ. بات شهرى و رومئايى بسيار متراكم
7 فضان شيرى كابلا محصور
3 كرجه هلى باريك ر نامنطم و بعضا بوشيده باق
4 ساخثمان داى متصل به هم
نحره امتقرار مجموعه هلى زيستى بر اسان جيث Sy ysl
صفحه 10:
۳.خصوصیات معماره اقلیم گرم و خشک
وی ژکیهای معماری بومی مناطق گرم و خشکت :
ساکنین مناطق گرم و خشک برای غلبه بر مشکلات آب و هوایی این نواحی؛ تداییر
۱)به طور کلی؛د
شدء اند در مناطقی که شرایط آب و هوایی بسیار حاد است. با ساختن خانه هایی در دل تيه ها يا زیر زمین:
را انديشيده اند .
اين مناطق ساختماتها با مصالسى از جمله خطشت و گل که ظرفیت حرارتی زیادی دارند با
خیر ا به بنهایت رسانده ند و بدین وسیله از شرایط حرارتی متعادل عمق زمین استفاده کرده اند
۲ پلان ساختمان ها تا حد امکان متراکم و فشرده است و نا حد سمکنن تلاش شدده سطح خارجی ساختما
نسبت به حجم آن کم باشد. اين تراکم و فشردگی پلان خانه ها میزان تبادل حرارت از طریق جداره های
خارجی ساختمان را چه در تبستان و چه در زستان به حداقل می رساند ودر نیجه تا حد زیادی از تقوذ حرارت
به داخل ساختمان در تابستان و اتلاف آن در زمستان جل و گیری می کند.
صفحه 11:
۳) ساختمانها معمواً در بفتهای متراکم و مجموعه های بسیار فشرده بنا شده اند و بدين ترتيب تلاش شده است
ین سايه ممكن بر سطوح خارجى ايجاد شود به دليل تراكم و قشردگی مجموعه توده کل مصالح ساختمانی
أفزايش يافته و زمان تأخير به حد مطلوب رسيده است .
؟) در بيشتر نواحى اين منطق, به دليل بارندكى كم و در نتيجه كمبود جوب؛ سقف ساختمان ها به شكل
خربشته» طاق يا كنبد و بدون هيج اسكلتى از خشت خام و كل ساخته شده است البته نيمه بيابانى به دليل اعتدال
نسبى هوا و وجود جوب نسبتاً كافى» بيشتر بامها از جوب و به شكل مسطح ساخته شده است
۵) به منظور کاهش هرچه بیشتر حرارت ایجاد شده در دیوارها در اثر تابش آفتاب بر آنهاء معمولاً سطوح
خارجی سفید کاری شذه است.
۶) در اين مناطق تعداد و مساحت پنجره ساختمان ها به حداقل میزان سمکن کاهش یفته و برای جلو گیری از
نفوذ پوتوهای منعکس شده از سطح زمین اطراف پنجره ها در قسمت فوقانی دیوارهاتعیه شده است .
۷) در مناطق گرم و شک بر خلاف مناطق معتدل و مرطوب سمی شده است از ایجاد کوران و ورود هوا
خارج به داخل ساختمان از طریق پنجره ها اقسمتهای بازشو بویژه در موای گرم جل وگیری شود ولی تدایر
دیگری از جمله ایجاد با گیری برای خنکک سازی هوای داغلی به صورت طییعی اندیشیده شده که بسيار مؤثر
انیت
صفحه 12:
(A, استفاد:
از حياط هاى داخلی درخت کاری شده و معطوف ساختن فضای زندكى به اين حياط هاء از عمده
ترین ویژگیهای معماری در مناطق گرم و خشكك است حياط هاى داخلى که شامل درخت. حوض و سطح گیاه
کاری شده است» یکی از موثرترین عوامل ایجاد رطوبت ( که درمناطق گرم و خشکک اممیت فراواتی دارد )
حصيوب يشو اناقها که فقط به این حباطها بات می شوند دو:پرارپاد و طوفان شن که معمولا در ملق کنوبری
می وزند: همین در برابر یاذهای هرد زمبتانی حفاظت ام شون
ری ساختمانها در این مناطق» جنوب تا جنوب شرقی است این جهت ها برای به حداقل رساندن
)٩ جهت قرا رگ
تفوذ حرارتی تاشی از تابش كاب در بعدازظهر به داخل ساختمان, مناسب ترین جهت محسوب می شود.
تکته :
براى دستيابى به يكك طرح معماری منطقی و هماهنگ با اقلیم: علاوه بر توجه بر نوع اقلیم منطقه سورد نظر و
تغییرات دما و رطوبت هوای این منطقه بر اساس جدول زبست اقلیمی ساختمانی؛ در نظر گرفتن موقعیت
خورشید و وزش بادهای محلی در آن منطقه نیز ضروری است. موقعبت خورشید که تابع عرض جغرافیایی
است؛ در تعيين جزئیات ساختمانی از قیل ابعادپنجره ها و سایه بان ها و جهت قراررگیری ساختمان با توجه به
تابش آفتاب تأثیر دارد. جهت باد نیز یکی از عمده ترین عوامل در تعبین جهت قرارگیری ساختمان محسوب می
شود؛ بنابراين براى دستيابى به يكك طرح مطلوب بايد اين دو عامل را نيز كاملاً مورد توجه قرار داد.
صفحه 13:
حت دخا د جح جع 2
کلیات فرم بنا :
کلیه بنا ها به صورت کاملا درونگرا و محصور
کلیه بنا ها دارای حباط مرکزی (به جز حمام و اغلب آنها دارای زیرزمین ؛ ايوان و با
كف ابنيه و خصوصا حياط بانين ثر از سطح معابر
ارتفاع اتاق ها نسبتاز
تاق ها غلبا قوسى و كنبدى
ديوار ها نسبتا قطور
اد
صفحه 14:
درونگرایی
صفحه 15:
حياط مركزى
زير زمين
ايوان
كف ابنيه بايين تر از معابر
صفحه 16:
گنبدی
ارتفاع نسبتاً زیاد اتاق ها
طاق های غالباً قوسی و زر
صفحه 17:
استفاده از پنجره های ارسی
ارسی پنجره مشبکی است که به
جای گشتن روی پاشنه گرد , YL
می‌برود: و درمحفظه آي که در نظر
گرفته شده است جای می گیرد.
ارسي معمولاً دز اشکوب کوشکما و
پیشانی و رواق ساختمانهای
سردسیری دیده می شود. نقش
شبکه ای ارسی معمولاً مانند
.پنجره و روزنهای چوبی است
کارکرد سطح مشبک پنجره
های ارسی
تامین نور فضای درونی در معرض
دید قرار دادن فضای بیرونی کاهش
شدت تابش نور آفتاب و گرما ایجاد
زیبایی در نمای ساختمان حفظ
خریم و محزویت.فطای.بیرون ذور
کردن حشرات مزاحم(شیشههای
رنگی پنجره های ارسی با ایجاد
نورهای رنگارنگ باعث دور شدن و
خارج شدن حشرات مزاحم از
صفحه 18:
ات و دلایل استفاده از پنجره های ارسی
الف-نور: اين نوع پنجره ها باعت می شوند نور خورشید به اندازه کافی وارد فضای اتاق شود نه کمتر
قه زپیشتر:
ب-روانشناسی رنگ ها: از نظر روان شناسی رنگ های مختلف این شيشه ها و ایجاد نور های هم
رنگشان بر روی انسان تاثیرات می گذارد که هر رنگ کنار رنگ دیگر شدت این تاثیر را ختلی
می کند و مقدار مناسب آن را تنظیم و تعدیل می کند.بیشتر رنگ های استفاده شده در شیشه هایارسی
رنگهای لاجوردی قرمز سبز و زرد هستند و هر کدام به تنهایی یک تاثیر روانشناختی مجزای دارند.
ج-زیبایی: سطح پنجره های ارسی را با استفاده از انواع نقش های گوناگون گره سازی و با شيشه هاى
رنگین و ساده می آراستند و ترکیب های بدیعی پدید می آورند و بدین صورت هماهنگی بین اين شبکه
های هندسی و نورهای رنگی باعث ایجاد زیبایی دلیذیری می شود.
د-نقش هندسی در ارسی: ناپسند دانستن تقلید از نقش ها و صورت های انسانی و حیوانی در نقاشی و
سایر هنر های تصویری و تجسمی به تدریج موجب شد که تقلید از طبیعت در فرهنگ بسیاری از هنر
های اسلامی چندان مورد توجه قرار نگیرد و جایگاه والایی نیابد.به همین جهت هنرمندان به ترکیب های
هندسی و انتزاعی توجه بسیار کردند.
و-محرمیت: پنجره های ارسی همچنین باعث محدّود کردن دید از بیرون به درون خانه و ایجاد محرمیت
می شود.
صفحه 19:
صفحه 20:
صفحه 21:
4.صول طراحي در مناطق گرم و خشک
صفحه 22:
جهت قرار گیره بنا
صفحه 23:
wane
صفحه 24:
شکل و وه قارگیریساختمان باوج همعیت خورشید
صفحه 25:
پلان ابنیه ها در مناطق گرم و خشک
پلان ها متراکم و قشرده است و بدین طریق سطوح خارجی ساختمان نسبت به
حجم آن به حداقل می
رسد, تراکم و فشردگی پلان ها و بناها میزان تبادل حرارتی را در زمستان و تابستان
.به حداقل رسانده و باعث می شود بیشترین سایه ممکن بر روی سطوح ایجاد شود
صفحه 26:
:پوشش بام دراقلیم گرم و
سقف و بام خانه ها از خشت خام و گل ساخته می شود به دلبل کمبود بارندگی و کمبود
چوب بام ails
ها غالبا" دارای پوشش طاق و گنبد است , سقف گنبدی و قوس دار علاوه بر ایجاد سایه بر
روی بدنه گنید باعث ایجاد سایه در محوطه پیرامون گنبد می شود و بدین ترتیب بیش از
نیمی از مساحت پشت ام در ساعات گرم بعداظهر در سایه قرار می گیرد:
همچنین سطح منحنی و قوس دار طاق بام باعث انعکاس بیشتر تابش خورشید شده و در
نتيجه باعث كاهش جذب حرارت مى شود و زمانی که پوشش قوس دلر و گنبدی است
ياد
صفحه 27:
:تعداد ومساحت بازشوها و درها
تعداد بازشوها در سطوح بیرونی و رو به معابر در حداقل ممگن انگه داثه می نود
تا فضاهای
داخلی کمتر تحت شرایط حاد پیرامون بنا باشد, همچنین خهت ممانعت از ورود گرد و
خاک
, باز شوها و پنجره های مرتبط با محیط خارج در قسمت قوقانی دیوارهای بنا نصب
Ge
شود.
با نصب پنجره در قسمت فوقانی بنا میزان نفوذ اشعه های منعکس شده از سطوح
غير قابل كشت به داخل
بنا به حداقل ممكن كاهش ميابد, همجنين
حياط 3
مركزى است كة كمتر تحت شرايط
است.
صفحه 28:
با ومعایر در منطقه خشک
برای iat Jn خورشید حداقل مقدور گذرها به صورت شرقی ,غربی احداث می
شوند, همچنین
باریک با دیوارهای مرتفع در دو طرف گذر که در بعد اظهرهای تابستان کاملا" از سایه
پوشیده می شود و جهت ممانعت از جریان یافتن هوا و نقوذ شرایط هوایی حاد
پیرامون 1
بافت معابر عموما" پیچ در پیج و باریک ساخته می
.است
صفحه 29:
: گذرهای سرپوشیده (ساباطا
گذرهای سرپوشیده باعث می شوند بیشترین سایه ممکن در معابر و سطوح
خارجی ایجاد شود و اين
گذرهای کم عرض به تراکم و فشردگی ابنیه مجاور می افزاید.
این گذرهای پر پیچ وخم با دیوارهای مرتفع علاوه بر یک راه کار اقلیمی میتواند
یک روش امنیتی
در برابر هجوم و حمله دشمنان باشد. (شهر چاتال هویوک در ترکیه)
صفحه 30:
: مصالح بدنه دیوارها در این !
مصالح بکاررفته در دیوارها عمدتا" از خشت و گل است, اصولا" خشت , گل و
خاک دارای ظرفیت
حرارتی بالایست. استفاده از اين مصالح با ظرفیت حرارتی بالا باعث می شود
گرمای
محیط پیرامون بنا با مدت زمان تاخیر بیشتری از بدنه دیوار عبور کرده و به
فضای
داخلی راه یابد ,خشت مدت زمان تاخیری 7 الی9 ساعت دارد و بدین ترتیب
كرما خ و تجادی امن !۱
ولو و مج :مط عادر اودر یره شده و در شب هنكام كه هوا سرد است, با از
دست دادن
.حرارت باعث تعدیل دمای داخل ساختمان می شود
سطوح و نما
به رنگ روشن انتخاب:فی شوند تا حرارت:ناشي از تابش آفتاب کمتز جذب
دیوار شود و نما
و سطوح صیقلی و روشن می باشند تا باعث انعکاس هر چه بیشتر تابش
خورشید شوند
صفحه 31:
صفحه 32:
حياط بيد
فرمی که درمناطق گرم و خشک به عنوان الكوى خانه ها استفاده شده است فرم كهن و
ارزشمند خانه
های دارای حیاط مرکزی است, الگوی حیاط مرکزی از دوران ماقبل تاریخ تا به امروز نه
تنها در مناطق مرکزی ایران بلکه در مناطق خشک خاورمیانه و در اکثر تمدن ها کهن
تکرار شده است, خانه های با حیاط میانی و محصور مطلوب ترين, ترکیب و فرم برای
تعدیل شرایط حاد اقلیمی به خصوص در منطقه گرم و خشک کویری است.
اتاق های این خانه ها به حباط مرکزی باز می شود و بدین ترتیب در مقابل گرمای تابستان و
سرمای
سرد زمستان و بادها و طوفان ها و شن که عموما" در منطقه کوبری در جریان است
داقع زمستان اناق ها رو به جنوب (أناق هاى زمستان نشین) که دارای باز شوهای وسع در
مدنه بنتؤؤدى است جهت آفتاب كيرى مورد استفاده قرار مى كيرد.
اناق هاى
زمستان نشین با باز شوهای رو به جنوب در جهت شمالی رو به پلان و اتاق های تابستان
نشین (با بازشو های رو به شمال) در جهت جنوبی پلان که کمتر در معرض تابش خورشید
است استقرار می یابد, در حیاط مرکزی برای ایجاد رطوبت در هوای خشک منطقه از سطوح
گیاه کاری شده حوض آب و فواره استفاده می شود با توجه به سرمای شب در منطقه هوای
سرد در طول شب در داخل حیاط نشست کرده و در داخل حياط و بدنه دیوارها ذخیره می شود
و در طول روز که شدت تابش آقتاب بالاست و دمای بیرون ساختمان به حداکثر می رسد
هوای داخل سأختمان و حياط تعدیل می شود.
صفحه 33:
صفحه 34:
صفحه 35:
: باد گیرها
از عناصرتفکیک ناپذیر خانه ها در اقلیم گرم و خشک است استفاده از بادگیر از سال های
قبل در
ايران رواج داشته که با فرم های مختلف در ایران ساخته می شود, بادگیرها با دهنه
های رو به بادهای مطلوب ساخته می شوند تا باد خنک را جهت تهویه و
فضاهای داخلی هدایت کند, بادگیرها معمولا" در بخشی از ساختمان قرا
.در نظر گرفتن وسعت خانه و تعداد اتاق ها سمت تابستان نشین خانه ر
|
Ve Ose
صفحه 36:
صفحه 37:
صفحه 38:
شکل ۱-۱۵-یادگیرهای یک طرفه شهر ميبد - در استان يزه - رو به نسیم مطلوب
و يشت به باد نامطلوب كويرى دارند.
صفحه 39:
دو اصل کل براك طراحي اقلیمپ در مناطق گرم و خشک
جلو گیره از تاثیر هواک گرم در فضاهاک داخبی مجموعم -۱
الف. طراحي مناطق نیمی محافظت شده در خارج بنا
ب. استفاده از پوشش گیام برا خنک کردن محوطم
ج. استفاده از كياهان در كنار ديوارهاك خارجى ساختمان
د. استفاده ازبام وديوار دو جداره جهت تهویم در داخل پوستم ساختمان
ه. استفاده از يوستمهاك دو جداره جعت جابجاي حرارت
5. إيجاد سايم براك ينجرههاك رو بي آفتاب تابستان
صفحه 40:
محافظت ساختمان در برابر تابش
الف. طراحي محوطم
ب. ایجاد سايم براك
ج. شکل و جهت دادن بم بدنم ساختمان بم منظور کاهش اثر آفتاب تابستان
د. کاهش انحکاس زمین و سطوح بیرون از پنجره‌ها رو بم آفتاب تابستان
.ه. تأمین سای براک دیوارهایی کم رو بم آفتاب تابستانی هستند
صفحه 41:
نموهی ارب g au} تعدادأ ميزان استفاده ا[
بافت مجموعه | نوع رنك فاربى.
صفحه 42: