الفبای زیست فناوری

الفبای زیست فناوری

اسلاید 1: فصل 7 الفبای زیست فناوری   تهیه کننده: اسمعیل زادگان

اسلاید 2: اگر به گنجشکهایی که روی یک شاخه نشسته اند نگاه کنیم،فکر میکنیم همه ی آنها شبیه هم هستند.  اگر به ژاپنیها و چینیها نگاه کنیم،فکر میکنیم ،همه ی آنها شبیه هم هستند.  ولی آیا همه ی آنها شبیه همند؟چرا فرزندان شبیه والدین هستند؟چون از آنها بوجود آمده اند.چرا فرزندان با والدین تفاوت دارند؟چون از دو والد بوجود آمده اند.پدر و مادر  هرفرد با وجود شباهتهایی که به والدین خود دارد ولی موجودی منحصر به فردی است،یعنی با اینکه به والدین شبیه است ولی دقیقا شبیه آنها نیست. 

اسلاید 3: دو عامل در تعیین صفات افراد دخالت دارند:1-وراثت:صفاتی است که از والدین به فرزند می رسد.2-محیط:صفاتی که از محیط دریافت می شود.

اسلاید 4: براساس این دوعامل صفات افراد را به سه دسته تقسیم می کنیم:1-صفات وراثتی: مجموعه ی آنچه صفات وراثتی یک فرد را میسازند از والدین به او رسیده است.مثل: رنگ چشم توانایی لوله کردن زبان   چال بودن گونه  نرمه گوش آزاد و پیوسته  اثر انگشت  

اسلاید 5: 2-صفات محیطی:صفاتی که فقط از محیط دریافت می شود،وعوامل موجود در محیط این صفات را پدید می آورند.-عوامل محیطی در خارج از پیکر جاندار قرار دارد.مثل:تکلم رنگ گل گیاهان ادریسی که در خاکهای مختلف از نظر اسیدی متفاوت است،در صورتی که از نظر وراثتی شبیه هم هستند.رنگ گل در خاک اسیدی آبی ولی در خاک جنثی صورتی رنگ است.  رنگ موی روباه قطبی در زمستان و تابستان رشد گیاه در تاریکی

اسلاید 6:  3-صفات ارثی محیطی:صفاتی که محیط و وراثت در بروز آن دخالت دارند.مثل:طول قد بعضی بیماریها مثل سرطان و سکته قلبی  

اسلاید 7: دانشمندان جانداران را بر اساس شباهتها و تفاوتها طبقه بندی می کنند.  یکی از تفاوتهای انسان ها اثرانگشت است.هیچ دو فردی وجود ندارند که اثر انگشت آنها دقیقا شبیه هم باشد.     

اسلاید 8: در صفات ارثی نیمی از صفات از مادر و نیم دیگر از پدر به ارث می رسد.پدر تولید سلول جنسی نر(50%صفات) سلول تخم(100%صفات)مادر تولید سلول جنسی ماده(50%صفات)   دانشمندان به این فکر افتادند که چون نیمی از صفات از پدر و نیم دیگر از مادر به ارث می رسد پس باید محل انتقال صفات در سلولهای جنسی نر و ماده تقریبا شبیه هم باشد. دانشمندان سلولهای جنسی نر و ماده را مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که هسته ی هر دو سلول تقریبا شبیه هم است.          

اسلاید 9: نگاهی دقیق به هسته سلول  با آزمایش هسته،ماده ای اسیدی از آن استخراج کردندو نام آن را اسید هسته ای یا اسید نوکلئیک گذاشتند.اسیدنوکلئیک مانند هیدرات کربن و چربی و پروتئین نوعی ماده ی آلی است. DNA یک نوع اسید هسته ایست که در هسته قرار دارد.       

اسلاید 10: ساختار مولکول DNA :مولکول DNA دورشته ای و مارپیچ است،وشبیه نردبان پیچ خورده است. DNA درواقع دارای اطلاعات و دستورهایی برای تعیین شکل بدن و ایجاد صفات ارثی ما و همه ی جانداران است.DNA به قطعات مشخصی تقسیم می شوند که هر قطعه را یک ژن می نامند ژن:قطعه ای از مولکول DNA است که عامل تعیین کننده صفات است که از سلولی به سلول دیگر و از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود.-اطلاعات DNA در واحدهایی به نام ژن سازماندهی می شود.مثال:صفت رنگ چشم=ژن رنگ چشمرنگ چشم بوسیله چند ژن کنترل می شود،ولی فقط دو ژن از آن در سلول هر فرد وجود دارد که یکی از مادر و دیگری از پدر به او رسیده است.

اسلاید 11: ویژگی مولکول DNA :1-می تواند صفات را منتقل کند.2-میتواند همانند سازی کند.

اسلاید 12: DNA چگونه اطلاعات(صفات)را منتقل می کند؟-DNA یک مولکول شیمیایی است و صفات را از طریق شیمیایی منتقل می کند.-DNA دستور ساختن بعضی پروتئینها را در سلول می دهد.-پروتئین در سلول تبدیل به آنزیم می شود و واکنش های شیمیایی سلول را کنترل می کند.-DNA بوسیله پروتئین هر واکنشی که بخواهد در سلول انجام می دهد و سبب تغییر سلول می شود. نکته:ژنها دستور ساختن پروتئین خاصی را به سلول منتقل می کند.

اسلاید 13: DNA چگونه همانند سازی می کند؟DNA تنها مولکولی است که میتواند شبیه خود را بسازد.-ابتدا دو رشته از هم باز می شوند-رشته مکمل مقابل هر رشته قرار می گیرد

اسلاید 14: ایجاد صفات جدید در جانداران:برای ایجاد صفات جدید دانشمندان باید بتوانند ژنها را از جانداری به جاندار دیگر منتقل کنند و صفاتی را در جاندار جدید ایجاد کنند که به طور طبیعی در آنها وجود ندارند.مثلا باکتری تولید کننده انسولین DNA باکتری مولکولی حلقوی است و قطعه ی جدیدی که به آن وارد می شود پلاسمید نامیده می شود.امروزه با استفاده از ژن ها،محصولات کشاورزی با ویژگی های خاصی تولید می کنند.مثل:- برنج طلایی که دارای پیش ماده ویتامین A می باشد و در بدن تبدیل به این ویتامین می شود.-تولید گوجه فرنگیهای مقاوم در برابر سرما که ژن آن را از نوعی ماهی آبهای سرد به دست می آورند.

اسلاید 15: سلول ها تقسیم می شوند:برای تقسیم سلول باید ابتدا هسته ی سلول تقسیم شود.درون هسته DNA به صورت رشته های در هم وجود دارد.(شبیه کلاف نخ) که به آن کروماتین می گویند. هنگام تقسیم رشته های کروماتین دو برابر می شوند و به کمک پروتئین های خاصی کوتاه و ضخیم می شوند و تبدیل به کروموزوم می شوند.  -سلولهای هر جاندار تعداد مشخصی کروموروم دارد.مثلاانسان 46-پشه6- مگس12- سرخس1262 - سگ78 -قارچ پنی سیلین2

اسلاید 16: دو دسته کروموزوم در هر سلول وجود دارد که یک دسته از پدر و یک دسته از مادر به ارث می رسد.مثلا سلول انسان که 46 کروموزومیست از دو دسته ی 23 کروموزومی تشکیل شده است.کروموزومها در هسته سلول به صورت جفت جفت قرار دارند.مثلا در انسان 23 جفت کروموزوم وجود دارد.

اسلاید 17: انواع تقسیم سلول:1-تقسیم میتوز:تقسیم هسته سلول به دو هسته همانند را میتوز گویند.2-تقسیم میوز:تقسیم با کاهش کروموزوم را میوز گویند.

اسلاید 18: ویژگی تقسیم میتوز:1-از یک سلول دو سلول ایجاد می شود2-تعداد کروموزوم های سلول حاصل مساوی سلول اولیه است3-در همه ی قسمتهای بدن و در تمام طول عمرانجام می شود4-باعث رشد و ترمیم بافت های آسیب دیده بدن می شودنحوه ی تقسیم:ابتدا کروماتین ها دو برابر می شوند و سپس نصف می شوند و به دو سلول تبدیل می گردد.

اسلاید 19: ویژگی تقسیم میوز:1-از یک سلول چهار سلول ایجاد می شود2-تعداد کروموزوم های سلول حاصل نصف سلول اولیه است3-فقط در اندام های جنسی صورت می گیرد4-برای تولید سلول های جنسی انجام می شودنحوه ی تقسیم:ابتدا کروماتین ها دو برابر می شوند و سپس دو بار پی در پی تقسیم می شوند و چهار سلول ایجاد می کنند.

اسلاید 20: تقسیم مشکل ساز:در بعضی از مناطق بدن مثل پوست سلولها همیشه در حال تقسیمند،اما در خیلی از نقاط دیگر در هنگام نیاز سلول تقسیم می شود.اگر بدون اینکه نیازی به سلول های بیشتر باشد،سلول تقسیم شود،توده ی سلولی سرطانی ایجاد می شود.تومور:توده ی سلولی نابجا که دائما در حال تقسیم است.(توده ی سرطانی) سرطان ممکن است در اثر جهش کروموزومی باشد که به دو صورت است.1-عواملی که باعث توقف تقسیم می شوند از بین رفته است2-عواملی که باعث تقسیم می شوند زیاد شده است عوامل محیطی زیادی در ایجاد سرطان نقش دارند.مثل:بعضی کود های شیمیایی-آلاینده های حاصل از سوخت فسیلی-کشیدن سیگار-مصرف مشروبات الکلی-اشعه ماورائ بنفش و غیره