انتقال مطالب آموزشی

انتقال مطالب آموزشی

اسلاید 1: انتقال مطالب آموزشي

اسلاید 2: هرم یادگیری

اسلاید 3: انتقال مطالب آموزشيانتقال مطالب آموزشي:زماني که مدرس براي آموزش برنامه ريزي مي کند، بايد در مورد مناسبترين روشها و راهکارهاي ارائه مطالب و همچنين ايجاد واکنش مساعد در دانشجو، تصميماتي را اتخاذ کند.روش هاي انتقال مطلب:سخنرانينمايش علميمباحثه[در ادامه، روش سخنراني مورد بررسي قرار خواهد گرفت.]

اسلاید 4: روش سخنرانيسخنراني:به عنوان يکي از روشهاي موثر و در عين حال يکي از نکوهيده ترين روشهاي تدريس قلمداد مي شود.اثر منفي اين روش زماني بيشتر مي شود که استاد براي مدتي طولاني و بدون وقفه براي حضاري که توجه چنداني ندارند سخنراني مي کند.در حالي که اگر اين روش با محتوايي درست، زمان معقول و مناسب و هماهنگ با ساير راهکارهاي آموزشي باشد، مي تواند به عنوان يک وسيله خوب، موثر و سودمند به کار گرفته شود.

اسلاید 5: روش سخنرانييک روش سنتي ولي نادرست «سخنراني»:روشي که در آن سخنران براي مدت 45 دقيقه جزوه گويي کند و در اين مدت، دانشجو تا جايي که در توان دارد در کتابچه خود جزوه نويسي کند و در پايان سخنران سئوال کند که آيا سئوالي هست و از همان جا يکراست به دفتر کار خود برود و سخنراني را تعطيل کند.آموزش موثر و سودمند:هميشه درصدد ايجاد رابطه دوطرفه بين مدرس و دانشجوست.سخنران بايد با استفاده از نوشته چاپي،نوشته روي صفحات طلقی [يا اسلايد] براي نمايش روي ديوار،نقاشيها و مطالب تصويري،سئوالات دانشجويان،نوشته ها و يا طرحهاي دانشجويان،و يا نقد و بررسي موضوع درس به صورت کتبي به موثر و مفيد کردن شيوه آموزش خود بيفزايد.

اسلاید 6: روش سخنرانيبرنامه ريزي براي ارائه مطالب:مقدمه بخشي از ارائه شفاهي مطالب است.مدرسان کارآمد از اين مقدمه استفاده مي کنند تا دانشجو را در يک وضعيت روحي مساعد يا آماده براي يادگيري قرار دهند.در اين مقدمه بايد:1) بر اهداف درس توجه و تأکيد شود.2) براي مطالبي که بايد ارائه شود يک چهارچوب سازماني ايجاد شود.3) علاقه دانشجو را تحريک کند و سبب جلب و حفظ توجه دانشجو به موضوع درس شود.

اسلاید 7: روش سخنرانييک يادداشت از رئوس مطالب تهيه کنيد.يک مدرس باتجربه در رئوس مطالب، جزئيات بسيار کمتري نسبت به يک مدرس کم تجربه يادداشت مي کندهمين منتهي به بزرگترين نقطه ضعف مدرسان باتجربه) که از اين شاخه به آن شاخه پريدن است( مي شود.اين عادت با اصل توضيح و روشن کردن موضوع درس براي دانشجويان مغايرت دارد و يادگيري را براي آنها دشوارتر مي کند.

اسلاید 8: روش سخنرانيآمادگي براي ارائه مطلب:داشتن يک مقدمه جامع و خوب، که مطالب را کاملاً توجيه کند بسيار ضروري است.مقدمه براي تمام طول کلاس اثرگذار است.سئوالاتي که لازم است در ميان درس يا پس از پايان سخنراني پرسيده شوند نيز بايد پيش بيني شوند.سئوالات بيش از حد: انگيزه مشارکت را از دانشجو مي گيرد.

اسلاید 9: روش سخنرانيجلب توجه حضار:اگرچه بعضي از دانشجويان ذاتاً به موضوع علاقه نشان مي دهند، مدرس بايد توجه کند که خود نيز بايد مطلب را طوري به دانشجويان عرضه کند که انگار مي خواهد آن را به آنها بفروشد.زيرا بسياري از دانشجويان بي علاقه و بدون انگيزه وجود دارندبراي شروع يک سخنراني خوب و موفقيت آميز بهتر آن است که در ابتدا يک سئوال توجه برانگيز و يا هيجان انگيز مطرح کنيم،داستان جالبي در ارتباط با موضوع بگوييم،حقايق مختلف مربوط به موضوع را به صورت معمّا مطرح کنيم و يا روشهاي ديگري به کار بريم که توجه و کنجکاوي دانشجو را به موضوع جلب کند.

اسلاید 10: روش سخنرانيجلب توجه حضار (ادامه):شوق مدرس در مورد موضوع مهم استهر قدر که خود او به موضوع علاقه مندتر باشد مسلماً بيشتر مي تواند علاقه دانشجويان را جلب کند.ميزان علم و اطلاع مدرس در موضوع نيز مستقيماً در سطح علاقه او به موضوع موثر است.هر قدر شخص موضوع را بهتر بداند قدرت بيشتري براي کاربرد آن و جلب کردن توجه ديگران به موضوع خواهد داشت.اگر مدرس در مورد مطالب و موضوع مورد تدريس علم و تجربه کافي نداشته باشد، بسختي مي تواند شوق و علاقه اي هم نسبت به تدريس آن پيدا کند.

اسلاید 11: روش سخنرانيجلب توجه حضار (ادامه):هيچ چيزي جالبتر از تجربيات دست اولي که از زندگي واقعي منتج شده باشد نيست.چنين مثالهايي سخنراني را زنده و جالب مي نمايد.مسلماً نمي توان توجه دانشجويان را به چيزي که خود مدرس هم به آن علاقه اي ندارد جلب کرد.مدرس مي تواند با کسب اطلاعات بيشتر در مورد يک يک شاگردان و علائق آنها به نحوي توجه آنها را جلب کند.وقتي مدرس با صدا کردن نام دانشجويان و رفتار دوستانه به آنها شخصيت بدهد توجه و علاقه دانشجويان نيز نسبت به او جلب مي شود.در طول کلاس بايد به شيوه هاي مختلف دانشجويان را به گوش دادن واداشت.ساده ترين محرکها: حرکات مختلف سر، دست و بدن مدرس، تغيير صدا و يا حرکات مختلف در طول سخنراني

اسلاید 12: روش سخنرانيرفتارهاي فيزيکي و بدني:هر چند در سخنراني هيچ چيز جاي مطالب جالب، متناسب و خوب را نمي گيرد، موفقيت يک سخنران تا حد بسيار زيادي به مهارت هاي او در برقراري ارتباط با ديگران مربوط است.نحوه و روش سخنراني مدرس در جلب توجه فراگير و بالطبع در ميزان يادگيري او بسيار موثر است.حرکات:حرکت سبب جلب توجه مي شود ولي البته حرکات زيادي هم ممکن است مضر باشد.حرکات بايد طبيعي باشد نه مکانيکي و بايد مطمئن شد که اين حرکات سبب انحراف اذهان از يادگيري نمي شوند.حرکت آزادانه از چپ به راست يا به جلو و عقب کلاس، حرکت کردن، تکيه دادن به ميز، نشستن روي دسته صندلي و امثال اينها در حقيقت حرکاتي هستند که سبب جلب توجه دانشجويان به مدرس و تدريس او مي شوند.

اسلاید 13: روش سخنرانيحضور و شرکت در کلاس:اينکه مدرس کاري کند که تک تک دانشجويان کلاس احساس کنند که مدرس به آنها توجه دارد آسان نيستولي به هر حال اگر مدرس در طول کلاس يکي دو بار چشم در چشم هر دانشجو بيندازد تا حدي اين منظور برآورده مي شود.مدرسي که به سقف، بيرون پنجره، زمين و خلاصه نقاطي غير از دانشجويان نگاه مي کند نمي تواند نظر دانشجويان را به تدريس خود جلب کند.مدرسي که طوري به سئوال دانشجو پاسخ مي دهد که دانشجو احساس مي کند احمق و يا بي ارزش است، در حقيقت فضايي منفي براي يادگيري ايجاد کرده است.ولي اگر با لبخند به طرف دانشجويي که سئوال کرده برود و با علاقه و دقت به سئوال او پاسخ دهد و حتي اگر سئوال او اشتباه است آن را به طور تلويحي تصحيح کند تا دانشجو احساس نکند خفيف شده، فضايي مثبت براي جلب توجه و يادگيري دانشجويان فراهم کرده است.

اسلاید 14: روش سخنرانيتأکيد کردن:نوع رفتاري را که معلم عمداً براي کنترل «سمت و سوي» توجه شاگرد به کار مي برد «تأکيد کردن» مي ناميم.از طريق حرکت بدني يا جمله اي خاص و يا تلفيقي از هر دو روش امکان پذير است.اشارات سر و دست، حرکات صورت، اشاره با انگشت يا ديگر حرکات بدون کلام را مي توان به جاي حرف زدن به کار برد و دانشجويان آن را کاملاً درک مي کنندمگر اينکه اين حرکات طوري تکرار شوند که سبب انحراف از يادگيري شوند.

اسلاید 15: روش سخنرانيتأکيد کردن:حرکاتي مثل دست بلند کردن، به چيزي اشاره کردن، دست زدن، بالا بردن ابرو، لبخند زدن يا اخم کردن را براي جلب توجه فراگير به افکار، کلمات، مفاهيم يا مسأله خاصي مي توان به کار برد.جلب توجه کلامي:با دقت گوش کناين مطلب مهم استدقيقاً به اين مطلب گوش کننگاه کن وقتي اين کار را انجام مي دهيم چه اتفاقي مي افتد.

اسلاید 16: روش سخنرانيتداوم در حين تدريس:اينکه مدرس تصميم بگيرد چه کاري را با چه سرعتي بايد انجام داد.مدرسي که آرام و آهسته کار مي کند ممکن است موجب کسالت دانشجويان و باعث بي علاقگي آنها به درس شود.مدرسي که همه کارها را سريع، بي وقفه و پشت سرهم انجام مي دهد ممکن است باعث شود که دانشجويان نتوانند پا به پاي او پيش بروند  از کلاس احساس خستگي و عقب ماندگي مي کنند. مطالب آشنا، آسان و سطح پايين را بهتر است که بسرعت تدريس کنيمچنانچه فراگير قبل از دروس بعدي، وقت کافي براي حل و فصل و جا انداختن دروس قبلي در ذهن خود را نداشته باشد رابطه مورد انتظار (يعني فراگيري) حادث نخواهد شد.

اسلاید 17: روش سخنرانيتأمل در حين تدريس:چند لحظه سکوت هم براي آنکه دانشجويان بتوانند اطلاعات و مطالب را در ذهن خود جاي دهند لازم است و هم اينکه سبب جلب توجه آنها به مطالب بعدي مي شود.پژوهشگران علوم آموزشي اخيراً به بررسي عواملي از قبيل تعداد، دفعات، طول مدت و زمان استفاده برنامه ريزي شده از سکوت يا تأمل در تدريس پرداخته اند.

اسلاید 18: روش سخنرانيتأمل در حين تدريس:تأمل به عنوان يک روش براي ايجاد انگيزه، مي تواند به طرق زير به آموزش بهتر کمک کند:مي تواند باعث ايجاد حالت انتظار براي دريافت مطالب بعدي شود.مي تواند الگويي براي گوش کردن يا فکر کردن ايجاد کند.مي تواند براي تأکيد بر اهميت نکات مهم به کار برده شود.مي تواند براي پردازش اطلاعات و کاربرد ذهني آن به دانشجو فرصت بدهد.مي تواند علامتي براي پرداختن مدرس از مبحثي به مبحث ديگر باشد.مي تواند براي مخالفت با حرکت نامعقول يکي از دانشجويان استفاده شود.

اسلاید 19: روش سخنرانيعادتهاي خاص:رفتار بي معنا و يا حتي تکراري، اختلال و بي توجهي به درس را ايجاد مي کند.تکرار يک لغت مثل «مي دانيد»راه رفتن به چپ و راست کلاس به صورت يکنواختبازي کردن با سکه هاي پول در جيب،ممکن است سبب اختلال و حواس پرتي در دانشجويان بشود.

اسلاید 20: روش سخنرانيوضوح و روشني ارائه مطالب:دو بعد اصلي:1) حفظ روند منطقي در ابراز عقايد، ديدگاهها، مفاهيم و اصول و مربوط نمودن آنها به هم2) نحوه اداي جملات و مطالب يعني شيوه بيان کلمات و صدا و حرارتي که در گفتار خود به کار مي برد. مطالب درسي در بعد وضوح آموزشي:به صورت عيني يا کلامي مثال بزنيممطالب حاشيه اي ابداعي و نو بگوييممفاهيم مشکل را براي يادگيري بهتر تکرار کنيممثالها يا نمونه هايي از کاري را که به عنوان تمرين در منزل بايد انجام شود نشان دهيم

اسلاید 21: روش سخنرانيفکر کردن و صحبت کردن:قبل از اينکه مدرس بخواهد به طور روشن و واضح درباره مطلبي اظهار نظر کند، بايد شخصاً آن موضوع را به طور کامل و واضح فهميده و درک کرده باشدو بعد در موقع برنامه ريزي و نيز هنگام ارائه مطلب، کاملاً در مورد آن تفکر کند.

اسلاید 22: روش سخنرانيقواعد فکر کردن و صحبت کردن:لغاتي را به کار بريد که با زبان محاوره اي شاگردان هماهنگي و تجانس داشته باشد.سعي نکنيد دانشجويان را با به کار بردن کلماتي که با آن آشنا نيستند مرعوب کنيد. لغت فني را در اولين بار که مي خواهيد آن لغت را بگوييد آن را کاملاً براي فراگيران تعريف کنيد. نگذاريد مطالبي که مي گوييد، آش شله قلمکاري باشد از کلمات اختصاري (اگر کلمات اختصاري به کار مي بريد حتماً آنها را تعريف کنيد).براي تأکيد روي موضوع از جملات کوتاه استفاده کنيد.لغات يا جملات غيرضروري را حذف کنيد.جمله خود را دقيق و روشن بيان کنيد.

اسلاید 23: روش سخنرانيفکر کردن و صحبت کردن (ادامه):مدرس مي تواند تسلسل مطالب را با به کار بردن کلمات ظريفي (مانند، علاوه بر اين، به هرحال، با وجود اين، بنابراين، بعلاوه، در نتيجه، طبق اين گفته، و يا نهايتاً) به طور ماهرانه و زيرکانه اي حفظ نمايد.دائماً از يک لغت استفاده نکنيد. مدرس مي تواند براي پرداختن از بخشي به بخش ديگر، با بيان يک يا دوجمله، درس جديد را معرفي کند و مفاهيم جديدي را که بايد آموخته شوند و رابطه اين بخش با تمام درس را بيان نمايد.توضيح لفظي درمورد يک شيء يا يک فرايند کاري، براي اينکه شاگردان بتوانند عيناً آن را انجام دهند کافي نيست؛لذا از انواع ديگر وسايل ارتباطي مثل عکسها، نمودارها و جداول در اين مورد استفاده کنيد.

اسلاید 24: روش سخنرانيصدا:در کلاس تمام دانشجويان بايد بدون هيچ اشکالي بتوانند کلماتي را که مدرس مي گويد بشنوند. نبايد چنان يکنواخت صحبت کنيد که دانشجويان کسل و خسته بشوند.کوشش کنيد که بتوانيد به طرق مختلف و با الحان گوناگون صحبت کنيد.تلفظ:مدرس بايد کلمات را صحيح و شمرده تلفظ کند.در مورد اداي کلمات به طور واضح و روشن، تمرين کنيد. رو به دانشجويان صحبت کنيد.

اسلاید 25: روش سخنرانيسرعت سخنراني:ممکن است بسياري از مدرسان با سرعتي بيش از 150 کلمه در دقيقه صحبت کنند و سخنان آنها کاملاً واضح و روشن هم باشد ولي در آن صورت شاگردان وقت کافي براي تفکر در مورد کلمات و فهميدن نظرات و مطالبي که ارائه مي شود نخواهند داشت.چنانچه زمان تعيين شده براي تدريس يک درس قبلاً بيشتر بوده و بعد آن را کاهش داده اند، به هيچ وجه با تند حرف زدن، خود را با زمان تطبيق ندهيدبلکه براي حداکثر استفاده از زمان تعيين شده دوباره برنامه ريزي کنيد.

اسلاید 26: روش سخنرانيزبان صحيح و سليس:شاگردان مدرس خوب خود را به دليل اينکه گاهي کلمات را اشتباه تلفظ مي کند يا جمله اي را غلط مي گويد تقبيح نمي کنند ولي اگر جزء عادت مدرس است و او هميشه غلط حرف مي زند اين کاستي او بخشش پذير نيست.

اسلاید 27: روش سخنرانيجمع بندي و نتيجه گيري:سخنراني بايد يک جمع بندي و نتيجه گيري برنامه ريزي شده براي رسيدن به اهداف مورد نظر داشته باشد نه آنکه يک مرتبه تمام شود.شامل بررسي اجمالي نکات اصلي اي است که مدرس مي خواهد دانشجويان به خاطر بسپارند. سخنراني اگر به صورت مناسبي خاتمه يابد سبب مي شود که مطالب جديد ارائه شده در شبکه ارتباطات و تداعيهاي ذهني فراگير به نحوي جاي گيرد که بخوبي در حافظه بلند مدت حفظ شود و با يک اشاره به خاطر آيد. وقتي مدرس دانشجو را در درک «رابطه» ميان اطلاعات و ساماندهي آنها ياري مي کند، ميزان يادگيري دانشجو افزايش مي يابد.