اهميت رعايت تناسب كودی در تغذيه گياهی

صفحه 1:


صفحه 2:
اهمیت رعایت تناسب کودی در تغذبه گیاهی 

صفحه 3:
این مطالب جهت استفاده: ‎٩‏ کشاورزان؛ 9کارشناسان؛ مروجان؛ و خصوصا: ۵ کار گزاران توزیع نهاده‌های کشاورز مشاوران سامانه ۱۵۵۹ و باشگاه کشاورزان_شرکت خدمات حمایتی کشاورزیبه عنوان متولیان تدارک و توزیع کودهای کشاورزی و بخش اعظم تغذیه گیاهی کشور که ارتباط مستقیمی با بهره‌برداران دارند؛ تهیه شده است. 

صفحه 4:
١ ‏مقدمه‎ خود او يكى از بنيا نكذاران آن بوده است؛ جمله‌ای دارد با اين مضمون: "اگر کسی بگوید فیزیک کوانتوم را فهمیده؛ پس چیزی نفهمیده گستردگی مسائل مربوط به هر فن و حرفه‌ای خصوصا بخش کشاورزی بدلیل تاثیر عوامل متعدد غیرقابل کنترل از قبیل شرایط اقلیمی. شرایط آب. خاک و ژنتیک گیاه (توقعات. مقاومت‌ها و استعداد ارقام و تاثیر تتش‌ها و نهاده‌های مختلف بر روی آنها خصوصا برهمکنش نهاده‌ها هم بر روی یکدیگر و هویر روی گیاه به حدی است که امکان استاد شدن هیچ کس در این زمینه وجود ندارد. 

صفحه 5:
‎٩‏ بیسن ۶۰۱۳۲ درصد افزلیش تولیدات کشاورزی در جهان طی سه دهه گذشته مرهون کودهس‌ای شسیمیایی (از قبیسل کودهسای نیترلته. فسفاته. بتاسه و..) بوده اسست .(80) اكر جه استفاده از لين كودها در افزليش توليد در واحد سطح و تامين غذای مورد نیاز جامعه بسیار موثر است. اما مصرف نادرست و نامتعادل آنها تبعلتی را در چی خواهد داشت. متاسفانه تاکنون بیشتر تحت عنوان مصرف بیش از حد کودهای شمیلئی.به این موضوع ‏پرداخته شده انتت: حال آنکه پراساش گزارشات مستند:مونسه خاک وب کشوز تصرف کود در ‏کشور بسیار پایین‌تر از میزان نیاز برآورد شده توسط این موسسه می‌باشد. پس آنچه که در اين ‏خصوص بیشتر اهمیت دارد مصرف متناسب و متعادل عناصر غذلیی است و در توصیه‌های ‏فنی کارشناسی و ترویجی تاکنون از لین زاویه کمتربه بعث کود و تغنیه پرداخته شده ‎ ‎ ‎ 

صفحه 6:
©در لين مبحث 61 ف کودها و زیادی با مصرف کودهای شیمیلئی مدنظر نبوده و صرفابه تاثیر نسبت مصرف کودهای کشاورزی خصوصا برهمکنش, آنها و تاشر این موضوع بر عملکرد کمی و کیفی و مدیریت تنش‌های محیطی زنده و غیر زنده در محصولات کشاورزی می‌پردازد. 

صفحه 7:
اهمیت رعایت تناسب کودی درتغذیه گیاهی: ۵ گیاهان نیز مانند ماء به غذاهای متنوعی نیاز دارند. با اين تفاوت که آنها ضمن اینکه در محیطی غیرقابل کنترل و متاثر از عوامل متعدد زیست می‌کنند؛ غذای خود را كه ما بعنوان مواد يا عناصر غذايى می‌شناسیم تامین و کلیه اين عناصر غذایی را پروسن. ذخیره و در اختیار ما قرار می‌دهند. اين موجودات زنده حدود ۲۰ عنصر غذایی نیاز دارند که می‌بایست تعداد اندکی از آن‌ها را از طريق هوا (كربنء هیدروژن و اکسیژن) و مابقی را از خاک تامین کنند. 0 اگرچه عناصر ضروری گیاهان را به سه دسته پرمصرف (ماکرو). میان مصرف و کم مصرف (میکرو) تقسیم می‌کنند؛ اما اين به معنای کم اهمیت بودن نقش هر دسته نسبت یه دسته دیگر نیست. 6 در راستای ترویح مصرف کودهای کشاورزی, به جهت اهمیت این موضوعات. کلیه عوامل دخیل در این امر می‌بایست تمام تلاش خود را بجای تبلیغ برای یک نوع کود و بازاریابی و فروش؛ در جهت آموزش بهره‌برداران در زمینه توجیه و آموزش مسائل فنی صرف کنند که اگر بحث‌های فنی حل شود اهداف بازرگانی نیز محقق خواهد شد: 0 چونکه صد آمد. نود هم پیش ماست! 

صفحه 8:
بايد بدانيم که گیاشان نیز مانشد امسا به مواد غذایی نیاز دارنم 

صفحه 9:
اهمیت رعایت تناسب کودی درتغذیه گیاهی: 0 در گام اول. کارگزاران توزیع نهاده. مروجین. کارشناسان و مشاورین نهاده‌های کشاورزی باید به خوبی جامعه هدف خود را بشناسند. نیازهای آنان را بدانند و بتوانند با ایجاد سوال. مطالب مورد نظر خود را به آنان انتقال دهند. © یک تجربه: © در كليه مواردی که در کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی موضوع با طرح سوال شروع شده, بدلیل جلب توجه فراگیر و مشارکت دادن او در بحث‌ها موفق بوده‌لیم؛ کلاس‌های آموزشی و ترویجی خود با طرح سوالات مختلفی سعی کنیم ذهن فراگیران را برای مشارکت در موضوع مورد نظر آماده کنیم. در آموزش‌های مربوط به تغثیه و ترویج مصرف کودها اثربخش بوده است. هميشه در سوالاتی باید مطرح و ب ن‌ها پاسخ داده شود که: 

صفحه 10:
آیابرای ما آب مهمتر است يا نان؟ گوشت یا میوه؟ سبزیجات با لبنیات؟ و آيا هيجكدام از اين مواد غذايى مىتواند جلى ديكرى را پر کند؟ (مثال پازل) آیا اگر هرکدام از اين مواد غذابي ضرورى را مصرف نكنيم؛ دجار مشكل مىشويم يا خير؟ جه مشكلاتى؟! بدون اينكه نياز باشد كه تعاریف کتابی و خسته کننده و مشکل برای فراگیر ارائه کنیم؛ با مثال‌های ساده و ملموس سعی می‌شود تعریفی از عناصر غذلیی ضروری برای گیاه ارلئه شود. اينکه عنصر غذایی ضروری. عنصری است که در نبود.آن سیستم گیاه دچار مشکل شود و هیچ عنصردیگری نتواند جایگزین آن شود؛_تعریف عناصر غذلیی ضروری است. بنابرلین کارشناسان ما در زمان ترویج یک نوع کود نبلید به نحوی صحبت کنند که کشاورز تصور کند که لین نوع کود ‎cle‏ همه کودهای دیگر را پر می‌کند که در زمان ترمیج کود بعدی بخواهد همان اندازه ان مصرف کندتا کود جدید را معرفی کند بلکه‌با لین متد یعنی اهمیت عصرف متناسب و متعادل کودها کار را برای معرفی‌های بعدی آسان‌تر می‌کند. ‎٩‏ جهان چون خط و خال و چشم و ابروست كه هر جيزى بجاى خويش نيكوست!!! ‏© حكايت زندگی گیاه و کودهای مورد نیاز آن نیز همین است. ‎ 

صفحه 11:
در خصوص مصرف کودها آبا فقط میزان هر کود به تنهایی مهم است با نسبت مصرف آنها نیز مهم است؟ 

صفحه 12:
عناصر ضروری (کودها) مانند قطعات پازل هستند. هر کدام یک قطعه از پز پازل تکمیل شود. هیچکدام جای دیگری را نمی‌تواند پر کند. پس هیچکدام را دست کم نگیرید. (تعریف عنصر ضروری به زبان ساده)ٍ 

صفحه 13:
شما کشاورز عزیز به عنوان تولید کننده گیاهان و محصولات کشاورزی؛ از این ۱۶ کود که باید برای گیاه تامین شود؛ چندتایش را می‌شناسید و به محصول خود می‌دهید؟ ند سیاه و... متاسفانه تعداد انگشت شماری پاسخ می‌دهند که: و پتاس!!! یعنی در حللی که تلویزیون ‎Le‏ از چند سال پیش از حللت سیاه و سفید جه رنگی دیجیتال آنوقت ما توقع داریم که محصول رنگارنگ و با کیفیت و عملکرد بالا هم به ما تحویل دهدا!! * دلنش لازم برای مصرف کودهای کشاورزی آیا اهمیتی کمتر از مصرف داروهای انسانی دارد؟!!! وقتی خود ما با مشکلی مواجه شده و به پزشک مراجعه می‌کنیم؛ با وجود اینکه مشکل خود را برای پزشک معللح شرح دهیم. آیا با لین حال پزشک از تکنیک‌هلیی مانند آزمایشات مختلف و سونوگرافی و .. استفاده نمی‌کند تا مشکل را شناسایی و برطرف کند؟ آیا وقتی پزشک ما دارویی را تجهیز می‌کند؛ تا مطمتن نشدهليم که لین داروبه چه میزان. چگونه: ۱ ۲- سفید؛ ارتقاء یافته؛ هنوز تصویر تغنییه گیاه ما سیاه و سفید و برفکی است؟!!۱ ان داریم که 

صفحه 14:
اگر گیاه در زمینه ‎ae‏ هر کدام از اقی خواهد افتاد؟ 3 ۳ 2 zs 2 3 } 3 3 1 5 هم سرا ‎A‏ emer ouz 0 ‏ات‎ ‎ESNet an) ren tot ad 

صفحه 15:
نمونه‌ای از برهمکنش عناصر غذایی 

صفحه 16:
فسفر. منیزیوم و نیتروین لثر تحریک کنندگی روی هم دارند. یعنی در حضور هرکدام از این عناصردر خاک جذب عنصر دیگر افزایش می‌یابد. پس کمبود یک عنصر می‌تواند باعث کمیود عنصر دیگر شود. فسفر زیادی اثر آنتاگونیستی (مخالف) روی جذب آهن دارد. مقدار زیاد فسفر باعث می‌شود که از قلبل استفاده بودن روی در داخل بلفت گیاه کاسته شده و روی به صورت فسفات روی رسوب نماید. وقتی‌که مقدار روی کم باشد کاهش رشد در اثر کمبود روی باعث می‌شود که نتلیج تجزیه برگ مقدار فسفر بالاتری را تشان دهد. روش دیگر برای ارزیابی مقدار روی در گیاه؛ استفاده از نسبت فسفر به روی (19/218) است. این نسبت از تقسیم فسفر يا واحد میلی‌گرم بر کیلوگرم بر مقدار روی در واحد میلی گرم بر کیلوگرم است. (مقدار فسفر در عدد ۱۰۰۰۰ ضرب می‌شود). وقتی از لین فرمول استفاده شود مقدار ۲۰ میلی‌گرم در کیلوگرم رویبا نسبت 10/2 برابر با ۰ با بیشتر نشان دهنده کمبود روی است؛ در حالی‌که نسبت 100 10/2 و ییا کمتر نشان دهنده مقدار مناسب روی است. (۳) منگنزه آهن و پتاسیم روی هم اثرات تحریک کنندگی دارند. 

صفحه 17:
* در صورتی‌که تغذیه گیاه متعادل و سایر عوامل محیطی نیز مطلوب باشد؛ ريشه از رشد و فعالیت خوبی برخوردار بوده و جذب آهن بهتر انجام می شود. برخی عناصر در تحریک جذب آهن در خاک آهکی نقش مهمی به عهده دارند. مهمترین عنصر پتاسیم است. جذب این عنصر ترشح اسید ريشه را تحریک می‌کند. بعضی مواقع دیده شده که حتی اگر گیاه از نظر پتاسیم کمبودی نداشته باشد؛ باز هم افزایش پتاسیم برگ تا حد مناسب‌تری (از طریق کود پتاسه) به رفع زردبرگی ناشی از آهمک کمک می‌کند. 

صفحه 18:
غلظت بالای ازت تاثیر زیادی در شیوع عوارض کمبود کلسیم دارد. نسبت ازت‌به کلسیم (0۵/) در وزن خشک ميوه سيب بين ۱۰ تا ۰ بايد باشد. زملنى كه لين نسبت ‎٠١‏ باشد تقریبا هیچ عارضه‌ای ديده نمىشود ولى وقتى اين نسبت ۳۰ باشد؛ (حتی با مقدار كلسيم یکسان در هر دو نسبت)» عوارض فيزيولوزيكى (لكه تلخ موضعى ‎(mg‏ دیده می‌شود. 02 

صفحه 19:
آهمیت نسبت مصرف کودها و عناصر غذابه به حدی است که حتی یک قانون علمی در این زمينه به نام قانون نسبت با 191۷ 12110 نیز مطرح گردیده است که فقط به یک مثال از آن اشاره می‌شود: 

صفحه 20:
وودراف (۱۹۵۵) جزء اولین دانشمندانی است که قابلیت جذب پتاسیم را برای ريشه گیاه براساس رولبط بین پتاسیم و کلسیم با بین پتاسیم و کلسیمبه علاوه منیزیوم می‌داند. این رولبط نشان می‌دهد که جذب پتاسیم در نتیجه افزایش میزان کلسیم و منیزیوم در محیط کاهش می‌یابد. در لین صورت قابلیت جذب پتاسیم برای ريشه را براساس مقدار نسبی لین عنصر نسبت به کلسیم و منیزیوم برآورد می‌کنند؛ نه میزان واقعی پتاسیم در محیط. بنابراین معمول است که میزلن جذب پون بوسیله گیاه را هم با در نظر گرفتن اثر مقدار موجود آن یون در محیط یعنی "شدت با 110160561157" و هم با توانلیی محیط برای ثلبت نگه‌داشتن لین غلظت یعنی ظرفیت بسنجند. مقدار شدت در مورد پتاسیم خاک بوسبله اسکوفنلد نسست فعالست پتاسیم به حذر محموع فعالیت کلسیم و منیز یوم اطلاق می شود. اين فرضیه اسکوفیلد به نام "قانون نسبت"! گفته می‌شود. لین مطللب به این جهت مطرح شد که بدانیم مصرف و جذب کودها و عناصر غذایی دارای یک فرایند پیچیده بوده که عوامل متعددی از قبیل وضعیت فیزکی و شیمیلئی خاک گیاه دما و... از جمله وضعیت سایر عناصر نیز در آن نقش دارند. (۱) 

صفحه 21:
مثال‌هایی از اثرات هم افزایی و مخالف عناصر غذایی و نقش آنها در سلامت گیاه به عنوان نمونه * مثال دیگر: در توجیه لزوم استفاده از کود سولفات آمونیوم که به عنوان یک کود ازته شناخته می‌شود؛ ما از نظر ترویج کودهای ازته که مشکلی نداریم؟! عمده تلاش ما باید روی اهمیت گوگرد و بنیان سولفات بوده و علاوه بر اهمیت بنیان سولفات و تأثیر هرچند ناچیز و موضعی بر اسیدیته خاک به جهت تامپون بودن محيط أن و نيز ضروری بودن عنصر گوگرد برای گیاهان. می‌توان به اهمبت علبت نسبت نیتروین به گوگرد در خاک و گیاه اشاره کرد و روی آن انگشت گذاشت. 

صفحه 22:
موضوع چیست نسبت نیترون.به گوگرد (5/1) یکی از مهمترین عولمل تولید پروتشین در گیاه خصوصا در حبوبات و گیاهان علوفه‌ای است. استوارت (۱۹۶۷) درباره نسبت گوگرد به لزت می‌کوید یکی از دلایل اندازه‌گیری میزان گوگرد در گياه. دانستن نسبت گوگردبه ازت ((/5) در انساج و در واقع مقدار کل گوگرد به مقدار ازت کل است. اگر این نسبت بزرگتر از همین نسبت در پروتئین باشد؛ در این برت ایرادی نخواهد داشت. ولی در صورتی‌که لین نسبت کوچکتر باشد؛ (گوگرد استفاده نشود) کمبود گوگرد خواهد داشت و ساخت پروت می‌دهد که وقتی میزان گوگرد مواد آلی که به خاک اضلفه می‌شود کمتر از ۰/۱۵ باشد؛ بوسبدگی مواد آلی خاک‌به خوبی انجام نمی‌شود. مکر آنکه باکتری‌ها مقداری از گوگرد خاک را جذب کنند. وقتی ماد آلی نپوسیده ای مانند بقایای گیاهی و کلش باقیمانده از محصول قبل كه دارای درصد گوگردی کمتر از ۰/۱۵ درصد باشد یا همراه کودهای ازته. فسفر و پتاسی به خاک داده شود؛ نیز متوقف می‌شود. مطالعات استوارت (۱۹۶۷) نشان محصول کاهش پیدا می‌کند. وقتی میزان گوگرد از ۰/۱۵ درصد بیشتر باشد. لطمه‌ای به محصول وارد ازه کافی گوگرد برای پوساندن مواد آلی در دسترس خواهند داشت. (۱) نمىشود. زيرا باكترى ها به ان 

صفحه 23:
مطالعات مختلفی که بر روی نسبت گوگردبه ازت صورت گرفته نشان می‌دهد که گیاهلنی که در شرایط مساعد ازت و گوگرد کشت شده باشند؛ دارای نسبت گوگردبه ازت ابه ۱۶ا ابه ۱۷ هستند. در صورتی که خاک از نظر گوگرد فقیر باشد؛ این نسبت ممکن است کوچک‌تر گردد. مواد آلی خاک دارای تسبت گوگردبه ازت ۱ به ۸ هستند. در حالی‌که در پروت اين نسبت ۱ به ۱۷ است. بنابراین اگر گیاهی تمام ازت خود را از مواد آلی خاک تامین کند به اندازه کافی گوگرد در اختیار خواهد داشت. در صورتی که گیاهان خانواده بقولات کاشته شود و یا کود ازتی داده شود؛ ممکن است مقدار گوگرد خاک کافی نباشد. در آزمایش تسبت گوگرد به ازت در چفندر قند و گندم حدود ۱ به ۸ بود. با افزلیش کود ازته استوارت بدون کود از این رقم به ۱ به ۲۸ تنزل کرد (۱). این موضوع می‌رساند که وقتی که کود ازته در خاک‌هایی که از نظر گوگرد فقسر هستند. مصرف می‌شود؛ حتما باستی در وضعمت گوگرد خاک دقت شود. این موضوع به خوبی در مزارعی که در تناوب بعد از غلات که کلش زیادی در مزرعه باقی می‌ماند با زردی رنگ محصول در ردیف‌های تخلیه کلش در محصول بعدی به خوبی مشهود است. بنبراین ما توصیه می‌کنيم در مراحل اولیه سبز محصول با مصرف کود سولفات آمونیوم خصوصا در مزارع غلات و کلزای پاییزه ین مشکل برطرف گردد. 

صفحه 24:
کمبود کوگرد و نیتروژن در مسیر تخلیه کلش محصول قبل و کشت‌های حفاظتی 

صفحه 25:
=a اکثر چالش‌ها (تنش‌های) بزرگ تولید محصولات کشاورزی ارتباط مستقیمی با تغذیه و کوددهی داشته و از اين طریق بايد مدیییت شوند؟!!! 

صفحه 26:
۲ شوری ناشی از افزایش غلظت املاح منابع آب زیر زمینی؛ ۳ تغییر اقلیم» نوسانات دمایی» تغییر نوع بارش و سرمازدگی محصولات کشاورزی؛ ۴ تتش‌های زنده شامل آفات و بیماری‌های گیاهی؛ ۵ سلامت محصولات کشاورزی (بلقی مانده سموم؛ کیفیتیا عطر و طعم محصول از نظر مصرف کننده؛ ۶ ضایعات پس از برداشت و ماندگاری محصول و مقاومت آن در برابر حمل و نقل و... ۷ بالا بودن هزینه تولید و هزینه تمام شده محصول در اثر هزینه‌های سمپاشی و... 

صفحه 27:
در شرایط کم ّبی باید مصرف کودهای ازته را کاهش و مصرف کودهای پتاسه را افزلیش داد. مصرف زیاد کودهای ازته در شرایط کم آبی بدلیل افزلیش رشد رویشی قسمت هولیی گیاه نسبت به ریشه‌ها بامث تنش رطوبتی می‌شود؛ پتاسیم با تاثبر روی سیستم روزنه گیاه و تولید هورمون _۵12۸_که به عنوان هورمون تدش معروف است؛ باعث کاهش تبخیر و تعرق و کاهش خسارات کم‌آبی می‌شود. افزایش مواد آلی باعث کمک به حفظ رطوبت خاک می‌شود. مصرف اسید هیومیک و فسفات ضمن تقویت سیستم ريشه گیاه باعث 

صفحه 28:
مدیریت عناصر غذایی و تغذیه گیاه در شرایط خشکی و خشکسالی درسالهای خشک جذب عناصر غذایی توسط گیاه به دلیل محدود شدن رشد ريشه و کاهش حرکت این عناصر به سمت ريشه كاهش می‌یابد. در نتیجه در این سالها علاوه بر تنش رطوبتی با تنش تغذیه ای نیز مواجه خواهیم بود. #ا حاصلخیز بودن خاک می تواند نوسانات مربوط به تولید محصول بر اثر تغییر در مقدار بارندگی را کاهش دهد. للا اصلاح مدیریت تغذیه می تواند راندمان استفاده از آب را ۱۵ تا ۲۵ درصد افزایش دهد. 

صفحه 29:
دو نکته در این زمینه حائز اهمیت به نظر می‌رسد: ۱.پدیده خشکسالی و تاثیر آُن روی شوری لب و خاک: بدلیل کاهش حجم منلبع آبی, غلظت املاح آنها رو به افزایش است. بنابراین معضل شوری. دیگر اکنون به خاک‌ها و منابع آب شور قبلی محدود نمی‌شود. شوری به عنوان یکی دیگر از مهمترین تدش‌های محیطی غیر زنده نیز ارتباط تنگاتنگی با تغذیه گیاهی و مصرف کودهای شیمیائی داشته و تا حدودی قایل مدیریت لست. ۲.درجه شوری کودها: برای کلیه کودهای شیمیلئی درجه شوری تعریف شده و مصرف برخی از کودها باعث افزایش 126 خاک می‌گردد. با انتخاب کودهای مشابه ولی با درجه شوری کمتر می‌توان به کنترل شوری کمک کرد نقش کودها در تحمل شوری توسط گیاه: تحقیقات نشان داده مصرف پتاسیم که یک كاتيون يك ظرفیتی و مشلیه سدیم است. خصوصا در محصولاتی مثل چفندر قند باعث رقابت در جذب آنها توسط گیاه شده و اثرات شوری را کاهش می‌دهد. 

صفحه 30:
نقش كوددهى و تغذيه در كنترل سرماز * رعايت تناسب مصرف كودها خصوصا فسبت بتاسه به ازقه: اگر کودهای سفيد يا ازته بىرويه و بدموقع مصرف شود؛ ولى كود يتاسه به تناسب مصرف نشود: گیاه بافت ترد و آبداری پیدا می‌کند و در مقابل انواع سرما (دیررس بهاره. زودرس پاییزه و زمستانه؛ حساس می‌شود. امابا مصرف کودهای پتاسه مقاومت گیاه در برابر ايين سرماها بالا می‌رود. چرا که پتاسیم باعث افزایش غلظت شیره گیاهان و مقاوست بشره شده و مقاومت آنها را در برابر سرما و پخبندان افزایش می‌دهد. تغنیه مناسب. رشد رویشی کلفی خصوصا تولیدمیک ريشه عمیق قبل از شروع فصل سرما در کلیه محصولات زراعی علی الخصوص کلزا باعث مقاومت لین محصولات در برابر سرمای زمستانه می‌شود. مصرف پتاسیم خصوصا کلرور پتاسیم از سرمای زودرس پابیزه در ذرت جلوگیری می‌کند. مصرف پتاسیم خصوصا در زمان خوشه‌دهی از پوک ماندن شلتوک جلوگیری می‌کند. 

صفحه 31:
پتاسیم باعث بهبود مقاومت به تنش خشکی و بهبود رشد ریشه می کردد. کاربرد کودهای چتاسیمی اثر قابل ملاحظه ای در کاهش خدارت تنش خشکی در پی دارد تنش‌شدیه.. ‎ee‏ ‏اثر متقابل تيمارهاى ابيادى و سولفات تسم بر شملکرد اه کندم اثر مولفات بناسيم در صرفه جويى مصرف آب آبيارى وافزايش چمران( رمضانپور و همعاران. ۱۳۸۶) كادابى مصرف آب دو برتقا (دائش نيا 005907 ۱ مصرف متعادل کود اثر قابل ملاحظه ای در کاهش اثرات خشکسالی دارد مزوعه کندم دیم بدون خارت تتش خشکی و مصرف متعادل کود. سر فیروزآباد. روستای چله؛ ۱4 اردیبهشت ۱۳۸۸ 

صفحه 32:
مصرف کودهای آلی و حیولنی با ۳ مکانیسم خیلی ساده باعث کاهش سرمازدگی در مزرعه و حتی در زمان شکوفه‌دهی درختان میوه می‌شود: ۱- رنگ تیره ایجاد شده در خاک باعث جذب بیشتر نور آفتاب و بازتاب بیشتر آن در شب می‌شود. مصرف لین کودها باعث پویلیی بیشتر خاک و فعالیت بیشتر میکروارگانیسم‌ها و موجودات زنده درون خاک و گرمتر ماندن آن می‌شود. ۲.مواد آلی ضمن نگهداری رطوبت بیشتر در خاک. بدلیل گرمای وییه بالای آب. حرارت بیشتری را در زمان اوج سرما به مرور به هوا بس داده و باعث تعديل هواى اطراف كياه می‌شوند. شلید لین میزان حرارت ناچیزبه نظر برسد؛ لما در کل: آنجا که اختلاف یک درجه‌ای دمای هوا از سرمازدگی جلوگیری می‌کند نقش تعیین کننده‌ای خواهند داشت. از طرفی لین روش‌هانه تنها هزینه اضافه برای کشاورز ندارند؛ بلکه باعث افزايش کمی و کیفی عملکرد خواهند شد. 

صفحه 33:
مدیریت مواد آلی خاک علاوه بر بهبود وضعیت حاصلخیزی خاک و عناصر غذایی, نقش به سزایی در افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک و کاهش اثرات تنش خشکی دارد. راندمان استفاده از آب آبیاری ‎Use Effici‏ ۳ 

صفحه 34:
مصرف بیش از حد کودهای ازته باعث ترد و آبدار شدن بافت گیاه؛ نازک شده دیواره 8 سلولزی سلول‌های گیاهی و افزایش حساسیت آن‌ها در برابر آفات و بیماری‌های گیاهی می‌گردد. در مقابل, عناعری مانند کلسیم و پتاسیم باعث افزایش مقاومت گیاهان در این زمینه می‌شوند. پس با مصرف کودهای پتاسه و متعادل کردن مصرف کودها می‌توان مقاهمت گیاه را نسبت به آفات و بیماری‌ها بالا برد. ۲ مصرف کلرور پتاسیم هم به جهت تاثیر پتاسیم بر مقاوست گیاه و هم نقش ضدعفونی کنندگی کلر آن باعث کنترل بیماری پاخوره گندم می‌شود. 7 مصرف سولفات روی و منگنز باعث کاهش خسارت بیماری پاخوره می‌شود. چند مثال بارز ديكر: مصرف کودهای پتاسه برخلاف کودهای ازته نقش مهمی در کنترل بیماری‌های پاخوره غلات, مقاومت گیاهان به شته‌ها می‌شود. بلاست برنج. بیماری‌های قار چی انباری و... و ذ 

صفحه 35:
7" بخش اعظمی از محصولات کشاورزی خصوصا میوه. سبزی و صیفی پس از برداشت و تا زمان مصرف. دچار فساد شده و از بین می‌رود. در کشور ‎clo‏ این رقم در برخی از محصولات حتی به ۵۰ نیز می‌رسد. ” مصرف بیش از حد کودهای ازته باعث ترد و آبدار شدن بافت گیاه. نازک شده دیواره سلولزی سلول‌های گیاهی. مستعد شدن برای فعالیت کپک‌هاء و کاهش عمر انباری محصولات کشاورزی می‌گردد. در مقابل. عناعری مانند کلسیم و پتاسیم باعث افزايش مقاومت كياهان در اين زمينه می‌شوند. پس با مصرف کودهای پتاسه و متعادل کردن مصرف کودها می‌توان انبارمانی و مقاومت محصولات به حمل و نقل را بالا برد. 

صفحه 36:
امروزه مضران کنندگان بر روی دوز موضوع مهم بافیمانده سموم بر روی محصولات کشاورزی و تج ۲ نیترات در برخی محصولات خیلی حساسیت نشان می‌دهند. «مصرف بیش از حد کودهای ازنته باعث ترد و آبدار شدن بلفت گیاه. نازک شده دیواره سلولزی سلول‌های گیاهی و حساسیت محصولات کشاورزی در برابر آفات و بیماریها و در نتیجه افزلیش مصرف سموم شیمیلئی شده و در مقابل, عناعری مانند کلسیم و پتاسیم باعث افزایش مقاومت گیاهان در این زمینه می‌شوند. پس با مصرف کودهای پتاسه و ریزمغذی‌هلیی مانند روی و منگنز و متعادل کردن مصرف کودها می‌توان مقاومت محصولات به آفات و بیماری‌ها را بالا برد و از مصرف سموم شیمیائی کاست. مصرف بی‌رویهازت و عدم مصرف پتاسیم باعث افزلیش تجمع نیترات در محصولاتی مانند سیب اسفناج. گوجه فرنگی و.. می‌شود. اما نتایج تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که مصرف متناسب یتاسیم همراه کودهای از ته حتی در شرایط زیادبود ازت. به کاهث بترات در گیاه کمک می‌کند. 

صفحه 37:
دیررسی و زودرسی محصولات: _مصرف نامتعادل کودها خصوصا مصرف بیشتر ازت نسبت به پناسیم باعث افزایش رشد رویشی گیاه. عدم رنگگیری مناسب میوه و دیررسی محصول می‌گردد. ۲ عطر, طعم و رنگ محصول و رضلیت مصرف کنندگان:_مصرف بی‌رویه ازت و عدم مصرف پناسیم باعث کاهش تشکیل آنتوسیانین‌ها (رنگیههای گیاهی) و عطر محصولات کشاورزی می‌شود. ت مکانیزه. ریزش محصول و کنترل علف‌های هرز در محصول بعدی لین مشکل مدیربت شود. کود ازته زیاد باعث ورس و کود پتاسه باعث مقاومت به ورس مصرف متعادل کودهای پتاسه و ازنته باید می‌شود. 4 سفتی خاک‌های زراعی و تبعات ناشی از ّن: مصرف بی‌روبه کودهای فسفاته باعث سفتی خاک و بوجود آمدن حللت احیاء و مشکل شدن جذب ریزمغذی‌هلیی مانند آهن. مس و روی می‌شود. در صورتیکه مصرف کودهای آلی به حل این مشکل کمک می‌کند. 

صفحه 38:
م — در این نوشتار بیشتر قصد داشتیم برای کشاورزان و کارشناسان عزیز این سوال را ایجاد نماییم که آیا رعایت تناسب مصرف عناصر غذایی اهمیت دارد یا خیر؟ برهمکنش عناصر غذلیی چگونه است؟ و ‎UT‏ وقعا می‌توان چالش‌ها (تنش‌های) مهم و اساسی مثل سرمازدگی. خشکی. شوری. شیوع آفات و بیماری‌هاء ضلیعات پس از برداشت و زمان حمل و نقل محصولات 

صفحه 39:
.موکق و پیروز باشید 

صفحه 40:
سالاردیتی علی اکبر. ۱۳۷۴. حاصلخیزی خاک. انتشارات دانشگاه تهران» ۴۴۱ صفحه. ملکوتی محمدجعفر, ۰۱۳۷۸ کشاورزی پایدا. و ازایش عملکرد با بهینه سازی مصرف کود در ایران, نشر آموزش ‎gj gl‏ 4 ۴۶۰ صفحه. ملکوتی محمدجعفر و طباطبلیی سید جلال, ۱۳۷۸, تغذیه صحیح درختان میوه برای نیل به افزایش عملکرد و بهبود کیفی محصولات باغی در خاکهای آهکی ایران. نشر آموزش کشاورزی, ۲۶۶ صفحه. ‏ملکوتی محمدجعفره ۰۱۳۷۹ تغذیه متعادل گندم. نشر آموزش کشاورزی» ۵۴۴ صفحه. ‏ملکوتی محمدجتفره ۰۱۳۷۹ روش جامع تشخیض و ضرورت مصرف بهینه کودهای شیمیلئی. انتشارات دانشگاه تربیت معوین» چاني پنچ ۹ ‎aoc‏ ‏بای بوردی محمد و همکاران» ۱۳۷۹ تولید و مصرف بهینه کود شیمیئی در راستای اهداف کشاورزی پایدر.نشر آموزش کشاورزی, ۲۸۲ صفحه. ‏ملکوتی محمدجعفر و همکاران. ۰۱۳۸۰ عزم ملی برای تولید کود در داخل کشور گامی... نشر آموزش کشاورزی: ۴۲۰ مرادی مرتضی, ۰۱۳۹۴ تثیر نسبت‌های مختلف پتاسیم به نتروین روی برخی خصوصیات كمى. كيفى و تاريخ رسيدن میوه انگور رقم بیدانه قرمز قزوین در منطقه سامان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهرکرد. دانشکده کشاورزی: ‎ 

1 اهميت رعايت تناسب كودي در تغذيه گياهي اين مطالب جهت استفاده: كشاورزان؛ ‏كارشناسان؛ ‏مروجان؛ و خصوصا: ‏كارگزاران توزيع نهاده‌هاي كشاورزي و ‏مشاوران س)امانه 1559و باشگاه كشاورزان شرك)ت خدمات حمايتي كشاورزي ب)ه عنوان متوليان تدارك و توزي)ع كودهاي كشاورزي و بخ)ش اعظم تغذيه گياهي كشور كه ارتباط مستقيمي با بهره‌برداران دارند؛ تهيه شده است. مقدمه 1 نيلز بور ( )1962-1885يكي از بنيانگذاران فيزيك كوانتوم در مورد چيزي كه خود او يكي از بنيان‌گذاران آن بوده است؛ جمله‌اي دارد با اين مضمون: " اگر كسي بگويد فيزيك كوانتوم را فهميده؛ پس چيزي نفهميده است!" گستردگي مسائل مربوط به هر فن و حرفه‌اي خصوصا بخش كشاورزي بدليل تاثير عوامل متعدد غيرقابل كنترل از قبيل شرايط اقليمي ،شرايط آب ،خاك و ژنتيك گياه (توقعات ،مقاومت‌ها و استعداد ارقام و تاثير تنش‌ها و نهاده‌هاي مختلف بر روي آنها خصوصا برهمكنش نهاده‌ها هم بر روي يكديگر و هم بر روي گياه به حدي است كه امكان استاد شدن هيچ كس در اين زمينه وجود ندارد. مقدمه 2 ‏ بیــن 33ت)ا 60درص)ــد افزاي)ش تولیدات کشــاورزی در جهان ط)ی س)ه ده)ه گذشته مرهون کودهــای شــیمیایی (از قبیــل کودهــای نیترات)ه ،فس)ــفاته ،پتاســه و)... بوده اس)ــت )FAO(.اگر چه اســتفاده از این کودها در افزایش تولیــد در واحد ســطح و تامین غــذای مورد نیاز جامعه بسیار موثر است ،اما مصرف نادرست و نامتعادل آنها تبعاتي را در پی خواهد داشت .متاسفانه تاكنون بيشتر تح)ت عنوان مص)رف بي)ش از ح)د كودهاي شميائ)يب)ه اين موضوع پرداخت)ه شده است .حال آنكه براساس گزارشات مستند موسسه خاك و آب كشور ،مصرف كود در كشور بسيار پايين‌تر از ميزان نياز برآورد شده توسط اين موسسه مي‌باشد .پس آنچ)ه ك)ه در اين خص)وص بيشت)ر اهمي)ت دارد مص)رف متناس)ب و متعادل عناص)ر غذاي)ي اس)ت و در توصيه‌هاي فن)ي كارشناس)ي و ترويج)ي تاكنون از اي)ن زاوي)ه كمت)ر ب)ه بح)ث كود و تغذي)ه پرداخته شده است. مقدمه ( 2ادامه) ‏در اي)ن مبح)ث ميزان مص)رف كوده)ا و زيادي ي)ا كمي مص)رف كودهاي شيميائ)ي مدنظ)ر نبوده و ص)رفا ب)ه تاثير نس)بت مص)رف كودهاي كشاورزي خص)وصا برهمكنش آنه)ا و تاثي)ر اي)ن موضوع بر عملكرد كم)ي و كيفي و مديري)ت تنش‌هاي محيط)ي زنده و غير زنده در محصوالت كشاورزي مي‌پردازد. اهميت رعايت تناسب كودي درتغذيه گياهي: اهميت رعايت تناسب كودي درتغذيه گياهي: ‏ در گام اول ،كارگزاران توزيع نهاده ،مروجين ،كارشناسان و مشاورين نهاده‌هاي كشاورزي بايد به خوبي جامعه هدف خود را بشناسند .نيازهاي آنان را بدانند و بتوانند با ايجاد س)وال ،مطالب مورد نظر خود را به آنان انتقال دهند. ‏ يك تجربه: ‏ در كليه مواردي كه در كالس‌ها و كارگاه‌هاي آموزشي موضوع با طرح س)وال شروع شده ،بدليل جل)ب توج)ه فراگي)ر و مشارك)ت دادن او در بحث‌ها موفق بوده‌ايم؛ اثربخش بوده است .هميشه در كالس‌هاي آموزشي و ترويجي خود با طرح سواالت مختلفي سعي كنيم ذهن فراگيران را براي مشارك)ت در موضوع مورد نظر آماده كنيم .در آموزش‌هاي مربوط به تغذيه و ترويج مصرف كودها سواالتي بايد مطرح و بدان‌ها پاسخ داده شود كه: تعريف ساده عناصر ضروري گياه: ‏ آيا براي ما آب مهمتر است يا نان؟ گوشت يا ميوه؟ سبزيجات يا لبنيات؟ و... ‏ آيا هيچكدام از اين مواد غذايي مي‌تواند جاي ديگري را پر كند؟ (مثال پازل) ‏ آيا اگر هركدام از اين مواد غذايي ضروري را مصرف نكنيم؛ دچار مشكل مي‌شويم يا خير؟ چه مشكالتي؟!! بدون اينكه نياز باشد كه تعاريف كتابي و خسته كننده و مشكل براي فراگير ارائه كنيم؛ با مثال‌هاي ساده و ملموس س)عي مي‌شود تعريف)ي از عناص)ر غذاي)ي ضروري براي گياه ارائ)ه شود .اينك)ه عنص)ر غذايي ضروري، عنصري اس)ت كه در نبود آ)ن س)يستم گياه دچار مشكل شود و هيچ عنصرديگري نتواند جايگزين آن شود؛ تعري)ف عناص)ر غذاي)ي ضروري اس)ت .بنابراي)ن كارشناس)ان م)ا در زمان تروي)ج ي)ك نوع كود نباي)د به نحوي صحبت كنند كه كشاورز تصور كند كه اي)ن نوع كود جاي همه كودهاي ديگر را پر مي‌كند كه در زمان تروي)ج كود بعدي بخواه)د همان اندازه‌ انرژ)ي مص)رف كن)د ت)ا كود جدي)د را معرف)ي كن)د بلك)هب)ا اي)ن مت)د يعني اهميت مصرف متناسب و متعادل كودها ،كار را براي معرفي‌هاي بعدي آسان‌تر مي‌كند. ‏ ‏ جهان چون خط و خال و چشم و ابروست كه هر چيزي بجاي خويش نيكوست!!! حكايت زندگي گياه و كودهاي مورد نياز آن نيز همين است. در خصوص مصرف كودها آيا فقط ميزان هر كود به تنهايي مهم است يا نسبت مصرف آنها نيز مهم است؟ عناصر ضروري (كودها) مانند قطعات پازل هستند .هر كدام يك قطعه از پازل تغذيه گياه هستند .همه بايد باشند تا پازل تكميل شود .هيچكدام جاي ديگري را نمي‌تواند پر كند .پس هيچكدام را دست كم نگيريد. (تعريف عنصر ضروري به زبان ساده) پتاسيم مس نيتروژن گوگرد آهن سواالت ديگر: ‏ شما كشاورز عزيز به عنوان توليد كننده گياهان و محصوالت كشاورزي؛ از اين 16كود كه بايد براي گياه تامين شود؛ چندتايش را مي‌شناسيد و به محصول خود مي‌دهيد؟ -1سياه؟!!! -2سفيد؟!!! و ...متاسفانه تعداد انگشت شماري پاسخ مي‌دهند كه :و پتاس!!! يعن)ي در حال)ي ك)ه تلويزيون م)ا از چن)د س)ال پي)ش از حال)ت س)ياه و س)فيد ب)ه رنگي ديجيتال ارتقاء يافت)ه؛ هنوز تص)وير تغذي)ه گياه م)ا س)ياه و س)فيد و برفك)ي اس)ت؟!!! و آنوق)ت م)ا توقع داريم كه محصول رنگارنگ و با كيفيت و عملكرد باال هم به ما تحويل دهد!!! ‏ دان)ش الزم براي مص)رف كودهاي كشاورزي آي)ا اهميت)ي كمت)ر از مص)رف داروهاي انساني دارد؟!!! • وقتي خود ما با مشكلي مواجه شده و به پزشك مراجعه مي‌كنيم؛ با وجود اينكه زبان داريم كه مشكل خود را براي پزشك معالج شرح دهيم ،آيا با اين حال پزشك از تكنيك‌هايي مانند آزمايشات مختلف و سونوگرافي و ...استفاده نمي‌كند تا مشكل را شناسايي و برطرف كند؟ ‏ آيا وقتي پزشك ما دارويي را تجويز مي‌كند؛ تا مطمئن نشده‌ايم كه اين دارو به چه ميزان ،چگونه، چه موقع و با چه شرايطي بايد مصرف شود از مطب پزشك خارج مي‌شويم؟ اگر گياه در زمينه هركدام از عناصر غذايي (كودها) دچار كمبود شود چه اتفاقي خواهد افتاد؟ قانون حداقل ليبيگ كليد تفهيم اهميت مصرف هر عنصر و نيز رعايت تناسب عناصر غذايي در گياهان است. حداكثر عملكرد تابع عنصر حداقل است. نمونه‌اي از برهمكنش عناصر غذايي مثال‌هايي از اثرات هم افزايي و مخالف عناصر غذايي و نقش آنها در سالمت گياه به‌ عنوان نمونه • فس)فر ،منيزيوم و نيتروژ)ن اث)ر تحري)ك كنندگ)ي روي ه)م دارند .يعن)ي در حضور هركدام از اين عناصردر خاك ،جذب عنصر ديگر افزايش مي‌يابد .پس كمبود يك عنصر مي‌تواند باعث كمبود عنصر ديگر شود. • فسفر زيادي اثر آنتاگونيستي (مخالف) روي جذب آهن دارد. • مقدار زياد فس)فر باعث مي‌شود كه از قاب)ل اس)تفاده بودن روي در داخ)ل باف)ت گياه كاسته شده و روي به صورت فس)فات روي رسوب نمايد .وقتي‌كه مقدار روي كم باشد كاهش رشد در اثر كمبود روي باعث مي‌شود كه نتايج تجزيه برگ مقدار فسفر باالتري را نشان دهد .روش ديگر براي ارزيابي مقدار روي در گياه؛ استفاده از نسبت فسفر به روي ( )p/Znاست .اين نسبت از تقسيم فسفر با واحد ميلي‌گرم بر كيلوگرم بر مقدار روي در واحد ميلي گرم بر كيلوگرم است( .مقدار فسفر در عدد 10000ضرب مي‌شود). وقت)ي از اي)ن فرمول اس)تفاده شود مقدار 20ميلي‌گرم در كيلوگرم رويب)ا نس)بت p/Znبرابر با 100ي)ا بيشت)ر نشان دهنده كمبود روي اس)ت؛ در حالي‌ك)ه نس)بت p/Zn 100و ي)ا كمتر نشان دهنده مقدار مناسب روي است)3( . • منگنز ،آهن و پتاسيم روي هم اثرات تحريك كنندگي دارند. مثال‌هايي از اثرات هم افزايي و مخالف عناصر غذايي و نقش آنها در سالمت گياه به‌ عنوان نمونه • در صورتي‌كه تغذيه گياه متعادل و ساير عوامل محيطي نيز مطلوب باشد؛ ريشه از رشد و فعاليت خوبي برخوردار بوده و جذب آهن بهتر انجام مي شود .برخ)ي عناص)ر در تحري)ك جذب آه)ن در خاك آهك)ي نقش مهم)ي ب)ه عهده دارند .مهمتري)ن عنص)ر پتاس)يم اس)ت .جذب اين عنصر ترشح اسيد ريشه را تحريك مي‌كند .بعضي مواقع ديده شده كه حت ي اگ ر گياه از نظ ر پتاس يم كمبودي نداشت ه باش د؛ باز ه م افزايش پتاسيم برگ تا حد مناس ب‌تري (از طريق كود پتاسه) به رفع زردبرگي ناشي از آهك كمك مي‌كند. مثال‌هايي از اثرات هم افزايي و مخالف عناصر غذايي و نقش آنها در سالمت گياه به‌ عنوان نمونه ‏ غلظ ت باالي ازت تاثي ر زيادي در شيوع عوارض كمبود كلسيم دارد. نس)بت ازتب)ه كلس)يم ( )N/Caدر وزن خشك ميوه سيب بين 10تا 30بايد باشد .زمان)ي ك)ه اي)ن نس)بت 10باش)د تقريب)ا هيچ عارضه‌اي ديده نمي‌شود ولي وقتي اين نسبت 30باشد؛ (حتي با مقدار كلسيم يكسان در هر دو نسبت) ،عوارض فيزيولوژيكي (لكه تلخ موضعي و)... ديده مي‌شود)3( . مثال‌هايي از اثرات هم افزايي و مخالف عناصر غذايي و نقش آنها در سالمت گياه به‌ عنوان نمونه اهمي)ت نس)بت مص)رف كوده)ا و عناص)ر غذايي به حدي است كه حتي يك قانون علمي در اين زمينه به نام قانون نس)بت ي)ا Ratio lawنيز مطرح گرديده اس ت ك ه فق ط ب ه ي ك مثال از آن اشاره مي‌شود: مثال‌هايي از اثرات هم افزايي و مخالف عناصر غذايي و نقش آنها در سالمت گياه به‌ عنوان نمونه وودراف ( )1955جزء اولي ن دانشمندان ي اس ت كه قابلي)ت جذب پتاس)يم را براي ريشه گياه براس)اس رواب)ط بي)ن پتاس)يم و كلس)يم ي)ا بي)ن پتاس)يم و كلس)يم ب)ه عالوه منيزيوم مي‌داند .اين روابط نشان مي‌دهد كه جذب پتاسيم در نتيجه افزايش ميزان كلسيم و منيزيوم در محيط كاهش مي‌يابد .در اي)ن ص)ورت قابلي)ت جذب پتاس)يم براي ريش)ه را براس)اس مقدار نس)بي اي)ن عنصر نس)بت به كلس)يم و منيزيوم برآورد مي‌كنند؛ نه ميزان واقعي پتاسيم در محيط .بنابراين معمول است كه ميزان جذب يون بوسيله گياه را هم با در نظر گرفتن اثر مقدار موجود آن يون در محيط يعني "شدت ي)ا "Intensityو هم با توانايي محيط براي ثابت نگه‌داشتن اين غلظت يعني ظرفيت بسنجند .مقدار شدت در مورد پتاس)يم خاك بوس)يله اس)كوفيلد نس)بت فعالي)ت پتاس)يم به جذر مجموع فعالي)ت كلس)يم و منيزيوم اطالق م)ي شود .اين فرضيه اسكوفيلد به نام "قانون نسبت" گفته مي‌شود .اين مطالب به اين جهت مطرح شد كه بدانيم مصرف و جذب كودها و عناصر غذايي داراي يك فرايند پيچيده بوده كه عوامل متعددي از قبيل وضعيت فيزكي و شيميائي خاك ،گياه ،دما و ...از جمله وضعيت ساير عناصر نيز در آن نقش دارند)1( . مثال‌هايي از اثرات هم افزايي و مخالف عناصر غذايي و نقش آنها در سالمت گياه به‌ عنوان نمونه ‏ مثال ديگر :در توجيه لزوم استفاده از كود سولفات آمونيوم كه به عنوان يك كود ازته شناخته مي‌شود؛ ما از نظر ترويج كودهاي ازته كه مشكلي نداريم؟! عمده تالش ما بايد روي اهميت گوگرد و بنيان سولفات بوده و عالوه بر اهميت بنيان سولفات و تاثير هرچند ناچيز و موضعي بر اسيديته خاك به جهت تامپون بودن محيط آن و نيز ضروري بودن عنص ر گوگرد براي گياهان ،مي‌توان ب ه اهميت رعاي)ت نس)بت نيتروژ)ن به گوگرد در خاك و گياه اشاره كرد و روي آن انگشت گذاشت. موضوع چيست؟ نس)بت نيتروژ)نب)ه گوگرد ( )S/Nيكي از مهمترين عوامل توليد پروتئي)ن در گياه خصوصا در حبوبات و گياهان علوفه‌اي است .استوارت ( )1967درباره نسبت گوگرد به ازت مي‌كويد يكي از داليل اندازه‌گيري ميزان گوگرد در گياه ،دانستن نس)بت گوگردب)ه ازت ( )S/Nدر انساج و در واقع مقدار كل گوگرد به مقدار ازت كل است .اگر اين نسبت بزرگتر از همين نسبت در پروتئين باشد؛ در اين صورت ايرادي نخواهد داشت .ولي در صورتي‌كه اين نسبت كوچكتر باش د؛ (گوگرد استفاده نشود) كمبود گوگرد خواهد داشت و ساخت پروتئين نيز متوقف مي‌شود .مطالعات استوارت ( )1967نشان مي‌ده)د ك)ه وقت)ي ميزان گوگرد مواد آل)ي ك)ه ب)ه خاك اضاف)ه مي‌شود كمت)ر از %0/15باشد؛ پوس)يدگي مواد آل)ي خاكب)ه خوب)ي انجام نمي‌شود .مكر آنكه باكتري‌ها مقداري از گوگرد خاك را جذب كنند .وقتي مواد آلي نپوسيده اي مانند بقاياي گياهي و كلش باقيمانده از محصول قبل كه داراي درصد گوگردي كمتر از 0/15درصد باشد يا همراه كودهاي ازته ،فسفر و پتاسي به خاك داده شود؛ محصول كاهش پيدا مي‌كند .وقتي ميزان گوگرد از 0/15درصد بيشتر باشد ،لطمه‌اي به محصول وارد نمي‌شود .زيرا باكتري‌ها به اندازه كافي گوگرد براي پوساندن مواد آلي در دسترس خواهند داشت)1( . موضوع چيست؟: ‏ مطالعات مختلفي كه بر روي نس)بت گوگردب)ه ازت صورت گرفته نشان مي‌دهد كه گياهان)ي ك)ه در شرايط مس)اعد ازت و گوگرد كش)ت شده باشن)د؛ داراي نس)بت گوگردب)ه ازت 1ب)ه 16ت)ا 1ب)ه 17هستند .در صورتي‌كه خاك از نظر گوگرد فقير باشد؛ اين نسبت ممكن است كوچك‌تر گردد .مواد آلي خاك داراي نسبت گوگرد به ازت 1به 8هستند .در حالي‌كه در پروتئين اين نسبت 1به 17است .بنابراين اگر گياهي تمام ازت خود را از مواد آلي خاك تامين كند به اندازه كافي گوگرد در اختيار خواهد داشت .در صورتي‌كه گياهان خانواده بقوالت كاشته شود و يا كود ازتي داده شود؛ ممكن است مقدار گوگرد خاك كافي نباشد .در آزمايش استوارت بدون كود ازته ،نسبت گوگرد به ازت در چغندر قند و گندم حدود 1به 8بود .با افزايش كود ازته اين رقم به 1به 28تنزل كرد ( .)1اين موضوع مي‌رساند كه وقت)ي ك)ه كود ازته در خاك‌هايي كه از نظر گوگرد فقي)ر هس)تند ،مص)رف مي‌شود؛ حتم)ا بايس)تي در وضعي)ت گوگرد خاك دق)ت شود .اين موضوع به خوبي در مزارعي كه در تناوب بعد از غالت كه كلش زيادي در مزرعه باقي مي‌ماند ب)ا زردي رن)گ محصول در رديف‌هاي تخلي)ه كل)ش در محص)ول بعدي به خوبي مشهود است .بنابراين ما توصيه مي‌كنيم در مراحل اوليه سبز محصول با مصرف كود س)ولفات آمونيوم خص وصا در مزارع غالت و كلزاي پاييزه اين مشكل برطرف گردد. كمبود گوگرد و نيتروژن در مسير تخليه كلش محصول قبل و كشت‌هاي حفاظتي آيا مي‌دانستيد: اكثر چالش‌ها (تنش‌هاي) بزرگ توليد محصوالت كشاورزي ارتباط مستقيمي با تغذيه و كوددهي داشته و از اين طريق بايد ‏Hت شوند؟!!! مديري چالش‌هاي بزرگ و مهم توليد محصوالت كشاورزي .1 خشكسالي و كم آبي؛ .2شوري ناشي از افزايش غلظت امالح منابع آب زير زميني؛ .3تغيير اقليم ،نوسانات دمايي ،تغيير نوع بارش و سرمازدگي محصوالت كشاورزي؛ .4تنش‌هاي زنده شامل آفات و بيماري‌هاي گياهي؛ ‏bول از نظر ‏bم محص ‏bر و طع ‏bا عط ‏bت ي ‏bموم ،كيفي ‏bي مانده س ‏bاورزي (باق ‏bوالت كش ‏bالمت محص .5س مصرف كننده؛ .6ضايعات پس از برداشت و ماندگاري محصول و مقاومت آن در برابر حمل و نقل و... .7باال بودن هزينه توليد و هزينه تمام شده محصول در اثر هزينه‌هاي سمپاشي و...  -1نقش تغذيه درخشكسالي و كم آبي: .1 در شراي ط ك م آ بي باي د مص رف كودهاي ازت ه را كاه ش و مصرف كودهاي پتاسه را افزايش داد .مصرف زياد كودهاي ازته در شرايط كم آبي بدليل افزايش رشد رويشي قسمت هوايي گياه نسبت به ريشه‌ها باعث تنش رطوبتي مي‌شود؛ .2 پتاس)يم ب)ا تاثي)ر روي س)يستم روزن)ه گياه و تولي)د هورمون ABA كه به عنوان هورمون تن ش معروف اس ت؛ باع ث كاه ش تبخير و تعرق و كاهش خسارات كم‌آبي مي‌شود. .3 افزايش مواد آلي باعث كمك به حفظ رطوبت خاك مي‌شود. .4 مص)رف اس)يد هيومي)ك و فس)فات ضم)ن تقوي)ت س)يستم ريش)ه گياه باعث جذب بهتر آب و ايجاد مقاومت در گياه مي‌شود.  -3نقش تغذيه گياهي در كاهش اثرات شوري دو نكته در اين زمينه حائز اهميت به نظر مي‌رسد: )ب و خاك :بدليل كاهش حجم منابع آبي، .1پديده خشكس)الي و تاثي)ر آ)ن روي شوري آ غلظت امالح آنها رو به افزايش است .بنابراين معضل شوري ،ديگر اكنون به خاك‌ها و منابع آب شور قبلي محدود نمي‌شود .شوري به عنوان يكي ديگر از مهمترين تنش‌هاي محيطي غير زنده نيز ارتباط تنگاتنگي با تغذيه گياهي و مصرف كودهاي شيميائي داشته و تا حدودي قابل مديريت است. )ا :براي كليه كودهاي شيميائي درجه شوري تعريف شده و مصرف برخي از .2درج)ه شوري كوده كودها باعث افزايش ECخاك مي‌گردد .با انتخاب كودهاي مشابه ولي با درجه شوري كمتر مي‌توان به كنترل شوري كمك كرد. نق)ش كوده)ا در تحم)ل شوري توس)ط گياه :تحقيقات نشان داده مص)رف پتاس)يم كه يك كاتيون يك ظرفيتي و مشابه سديم است .خصوصا در محصوالتي مثل چغندر قند باعث رقابت در جذب آنها توسط گياه شده و اثرات شوري را كاهش مي‌دهد.  -2نقش كوددهي و تغذيه در كنترل سرمازدگي: ‏ رعايت تناسب مصرف كودها خصوصا نسبت پتاسه به ازته: اگ)ر كودهاي س)فيد ي)ا ازت)ه بي‌روي)ه و بدموق)ع مص)رف شود؛ ول)ي كود پتاس)ه ب)ه تناس)ب مص)رف نشود؛ گياه باف)ت ترد و آبداري پيدا مي‌كن)د و در مقابل انواع سرما (ديررس بهاره ،زودرس پاييزه و زمس تانه) ،حس اس مي‌شود .ام)ا ب)ا مص)رف كودهاي پتاس)ه مقاوم)ت گياه در برابر اي)ن س)رماها باال مي‌رود .چرا ك)ه پتاس)يم باع)ث افزاي)ش غلظ)ت شيره گياهان و مقاوم)ت بشره شده و مقاومت آنها را در برابر سرما و يخبندان افزايش مي‌دهد. تغذي)ه مناس)ب ،رشد رويش)ي كاف)ي خص)وصا توليد ي)ك ريش)ه عميق قبل از شروع فصل سرما در كلي)ه محص)والت زراع)ي عل)ي الخص)وص كلزا باع)ث مقاوم)ت اي)ن محص)والت در برابر س)رماي زمستانه مي‌شود. مصرف پتاسيم خصوصا كلرور پتاسيم از سرماي زودرس پاييزه در ذرت جلوگيري مي‌كند. مصرف پتاسيم خصوصا در زمان خوشه‌دهي از پوك ماندن شلتوك جلوگيري مي‌كند.  -2نقش كوددهي و تغذيه در كنترل سرمازدگي: مص)رف كودهاي آل)ي و حيوان)ي ب)ا 3مكانيس)م خيل)ي س)اده باع)ث كاه)ش س)رمازدگي در مزرع)ه و حت)ي در زمان شكوفه‌دهي درختان ميوه مي‌شود: -1رن)گ تيره ايجاد شده در خاك باع)ث جذب بيشت)ر نور آفتاب و بازتاب بيشت)ر آ)ن در ش)ب مي‌شود. .1مص)رف اي)ن كوده)ا باع)ث پوياي)ي بيشت)ر خاك و فعالي)ت بيشت)ر ميكروارگانيس)م‌ها و موجودات زنده درون خاك و گرمتر ماندن آن مي‌شود. .2مواد آل)ي ضم)ن نگهداري رطوب)ت بيشت)ر در خاك ،بدلي)ل گرماي ويژ)ه باالي آ)ب ،حرارت بيشتري را در زمان اوج س))رما ب))ه مرور ب))ه هوا پ))س داده و باع))ث تعدي))ل هواي اطراف گياه مي‌شوند .شاي)د اي)ن ميزان حرارت ناچي)زب)ه نظ)ر برس)د؛ ام)ا در ك)ل ،آنج)ا ك)ه اختالف ي)ك درجه‌اي دماي هوا از س)رمازدگي جلوگيري مي‌كن)د نق)ش تعيي)ن كننده‌اي خواهن)د داشت .از طرف)ي اي)ن روش‌ه)ا ن)ه تنه)ا هزين)ه اضاف)ه براي كشاورز ندارن)د؛ بلك)ه باع)ث افزاي)ش) كم)ي و كيف)ي عملكرد خواهند شد.  -3نقش تغذيه در كنترل آفات و بيماري‌ها‌: ‏ مص)رف بي)ش از ح)د كودهاي ازت)ه باع)ث ترد و آبدار شدن باف)ت گياه ،نازك شده ديواره س)لولزي س)لول‌هاي گياه)ي و افزاي)ش حس)اسيت آن‌ه)ا در برابر آفات و بيماري‌هاي گياه)ي مي‌گردد .در مقاب ل ،عناعري مانن د كلس)يم و پتاس)يم باع ث افزاي ش مقاوم ت گياهان در اي ن زمين ه مي‌شوند .پس با مص)رف كودهاي پتاس)ه و متعادل كردن مص)رف كوده)ا مي‌توان مقاوم)ت گياه را نسبت به آفات و بيماري‌ها باال برد. ‏ مص)رف كلرور پتاس)يم ه)م ب)ه جه)ت تاثي)ر پتاس)يم بر مقاوم)ت گياه و ه)م نق)ش) ضدعفون)ي كنندگي كلر آن باعث كنترل بيماري پاخوره گندم مي‌شود. ‏ ميشود. مصرف سولفات روي و منگنز باعث كاهش خسارت بيماري پاخوره ‌ چند مثال بارز ديگر: مص)رف كودهاي پتاس)ه برخالف كودهاي ازت)ه نق)ش) مهم)ي در كنترل بيماري‌هاي پاخوره غالت، بالست برنج ،بيماري‌هاي قارچي انباري و ...و نيز مقاومت گياهان به شته‌ها مي‌شود.  -4نقش تغذيه در عمر انباري محصوالت كشاورزي: ‏ بخ)ش اعظم)ي از محص)والت كشاورزي خص)وصا ميوه ،س)بزي و ص)يفي پس از برداش)ت و تا زمان مصرف ،دچار فساد شده و از بين مي‌رود .در كشور ما ،اين رقم در برخي از محصوالت حتي به %50نيز مي‌رسد. ‏ مص)رف بي)ش از ح)د كودهاي ازت)ه باع)ث ترد و آبدار شدن باف)ت گياه ،نازك شده ديواره س)لولزي س)لول‌هاي گياه)ي ،مس)تعد شدن براي فعالي)ت كپك‌ه)ا، و كاه)ش عم)ر انباري محص)والت كشاورزي مي‌گردد .در مقاب ل ،عناعري مانن د كلس يم و پتاس يم باع ث افزاي ش مقاوم ت گياهان در اي ن زمين ه مي‌شوند .پ س ب ا مص)رف كودهاي پتاس)ه و متعادل كردن مص)رف كوده)ا مي‌توان انبارماني و مقاومت محصوالت به حمل و نقل را باال برد.  -5نقش تغذيه در سالمت محصوالت كشاورزي: امروزه مص)رف كنندگان بر روي دو موضوع مه)م) باقيمانده س)موم بر روي محص)والت كشاورزي و تجمع نيترات در برخي محصوالت خيلي حساسيت نشان مي‌دهند. .1مص)رف بي)ش از ح)د كودهاي ازت)ه باع)ث ترد و آبدار شدن باف)ت گياه ،نازك شده ديواره س)لولزي س)لول‌هاي گياه)ي و حس)اسيت محص)والت كشاورزي در برابر آفات و بيماريه)ا و در نتيج)ه افزاي)ش مص)رف سموم شيميائ)ي شده و در مقاب ل ،عناعري مانن د كلس يم و پتاس يم باع ث افزاي ش مقاوم ت گياهان در اي ن زمين ه مي‌شوند .پس با مص)رف كودهاي پتاس)ه و ريزمغذي‌هاي)ي مانن)د روي و منگن)ز و متعادل كردن مص)رف كوده)ا مي‌توان مقاومت محصوالت به آفات و بيماري‌ها را باال برد و از مصرف سموم شيميائي كاست. .2مصرف بي‌رويه ازت و عدم مصرف پتاسيم باعث افزايش تجمع نيترات در محصوالتي مانند سيب‌زميني، اسفناج ،گوجه فرنگي و ...مي‌شود .اما نتايج تحقيقات اخير نشان مي‌دهد ك)ه مصرف متناسب پتاسيم همراه كودهاي ازته حتي در شرايط زيادبود ازت ،به كاهش تجمع نيترات در گياه كمك مي‌كند.  -6ساير موارد مهم و كليدي .1 ديررس)ي و زودرس)ي محص)والت :مصرف نامتعادل كودها خصوصا مصرف بيشتر ازت نسبت به پتاسيم باعث افزايش رشد رويشي گياه ،عدم رنگ‌گيري مناسب ميوه و ديررسي محصول مي‌گردد. .2 عط)ر ،طع)م و رن)گ محص)ول و رضاي)ت مص)رف كنندگان :مصرف بي‌رويه ازت و عدم مصرف پتاس يم باع ث كاه ش تشكي ل آنتوس يانين‌ها (رنگيزه‌هاي گياه ي) و عط ر محصوالت كشاورزي مي‌شود. .3 ورس ي)ا خوابيدگ)ي محص)ول و ب)ه تب)ع آ)ن مشكالت برداش)ت مكانيزه ،ريزش محصول و كنترل علف‌هاي هرز در محص)ول بعدي و:...ب)ا مص)رف متعادل كودهاي پتاس)ه و ازت)ه بايد اي)ن مشك)ل مديري)ت شود .كود ازت)ه زياد باع)ث ورس و كود پتاس)ه باع)ث مقاوم)ت به ورس مي‌شود. .4 س)فتي خاك‌هاي زراع)ي و تبعات ناش)ي از آ)ن :مص)رف بي‌روي)ه كودهاي فس)فاته باعث س)فتي خاك و بوجود آمدن حال)ت احياء و مشك)ل شدن جذب ريزمغذي‌هاي)ي مانن)د آهن، مس و روي مي‌شود .در صورتيكه مصرف كودهاي آلي به حل اين مشكل كمك مي‌كند. در اين نوشتار بيشتر قصد داشتيم براي كشاورزان و كارشناسان عزيز اين سوال را ايجاد نماييم كه آيا رعايت تناسب مصرف عناصر غذايي اهميت دارد يا خير؟ برهمكنش عناصر غذاي)ي چگونه است؟ و آيا واقعا مي‌توان چالش‌ها (ت)نش‌هاي) مهم و اساسي مثل سرمازدگي ،خشكي ،شوري ،شيوع آفات و بيماري‌ها، ضاي)عات پس از برداشت و زمان حمل و نقل محصوالت كشاورزي و ...را با مديريت تغذيه گياهي مديريت كرد؟!!! .موفق و پيروز باشيد منابع .1 ساالرديني علي اكبر ،1374 ،حاصلخيزي خاك ،انتشارات دانشگاه تهران 441 ،صفحه. .2 ملكوت ي محمدجعف ر ،1378 ،كشاورزي پايدار و افزاي ش عملكرد ب ا بهين ه س ازي مص رف كود در ايران ،نشر آموزش كشاورزي 460 ،صفحه. .3 ملكوتي محمدجعفر و طباطبايي سيد جالل ،1378 ،تغذيه صحيح درختان ميوه براي نيل به افزايش عملكرد و بهبود كيفي محصوالت باغي در خاكهاي آهكي ايران ،نشر آموزش كشاورزي 266 ،صفحه. .4 ملكوتي محمدجعفر ،1379 ،تغذيه متعادل گندم ،نشر آموزش كشاورزي 544 ،صفحه. .5 ملكوتي محمدجعفر ،1379 ،روش جامع تشخيص و ضرورت مصرف بهينه كودهاي شيميائي ،انتشارات دانشگاه تربيت مدرس ،چاپ پنجم 131 ،صفحه. .6 باي بوردي محمد و همكاران 1379 ،توليد و مصرف بهينه كود شيميائي در راستاي اهداف كشاورزي پايدار ،نشر آموزش كشاورزي 282 ،صفحه. .7 ملكوتي محمدجعفر و همكاران ،1380 ،عزم ملي براي توليد كود در داخل كشور گامي ....نشر آموزش كشاورزي420 ، صفحه. .8 مرادي مرتضي ،1394 ،تاثير نسبت‌هاي مختلف پتاسيم به نيتروژن روي برخي خصوصيات كمي ،كيفي و تاريخ رسيدن ميوه انگور رقم بيدانه قرمز قزوين در منطقه سامان ،پايان نامه كارشناسي ارشد ،دانشگاه شهركرد ،دانشكده كشاورزي.