اپیدمیولوژی مصرف مواد

اپیدمیولوژی مصرف مواد

اسلاید 1: 1 اپیدمیولوژی مصرف مواددکتر سید عباس متولیاندانشیار اپیدمیولوژیدانشگاه علوم پزشکی ایران

اسلاید 2: ماده روانگردان (Psychotropic Substance)ماده شیمیایی است که از سد خونی-مغزی عبور می کند و عملکرد آن بر سیستم اعصاب مرکزی تاثیر می گذارد. طبقه بندی براساس کنوانسیون های بین المللی: مواد قانونی مواد غیر قانونی 2

اسلاید 3: انواع موادالکلنیکوتینکافئینحشیشمواد افیونیتوهم زاهامواد محرکمواد استنشاقیآرام بخش و خواب آورضد اضطراب ها

اسلاید 4: ترکیبات طبیعی (natural): تریاک (opium)، کدیین (3- متوکسی مورفین) و هیدرومورفینترکیبات نیمه­صناعی (semisynthetic): هرویین (دی استیل مورفین) ترکیبات صناعی (synthetic): مپریدین، متادون، پنتازوسین و پروپوکسی­فن طبقه بندی مواد افیونی براساس منشا

اسلاید 5: طیف اثرات مصرف مواد روانگردان 5مصرف مفید-داروها با تجویز پزشک- چای یا قهوه برای افزایش تمرکزمصرف مسئله دارمصرف مواد با شروع عوارض منفی برای خود فرد، خانواده یا اجتماع مثل رانندگی تحت تاثیر مواد یا مصرف تزریقیمصرف گاهگاهیمصرف گاهگاهی یا تفریحی مواد با عوارض منفی سلامتی و اجتماعی ناچیزوابستگی مزمنمصرف عادتی و اجباری مواد علیرغم اثرات منفی سلامتی و اجتماعی A Public Health Approach to Drug Control in Canada Health Officers Council of British Columbia, October 2005 http://www.cfdp.ca/bchoc.pdf

اسلاید 6: DefinitionsUseSubstance use disordersAbuse DependenceSubstance-induced disorders6

اسلاید 7: اختلالات مرتبط با مصرف مواد در DSM-IV7وابستگی به مواد(سه علامت یا بیشتر در 12 ماه گذشته)سوء مصرف مواد(یک علامت یا بیشتر در 12 ماه گذشته)تحمل (Tolerance) : 1- نياز به افزايش مقدار ماده 2-كاهش قابل ملاحظه اثرات ماده  الف-1-مصرف مكرر مواد منجر به ناتواني دربرآوردن تعهدات عمده فرد در كار، مدرسه يا خانهحالت ترك (Withdrowal) : 1- سندرم ترك مشخص 2- مصرف ماده براي رفع يا جلوگيري از علايم تركالف-2-مصرف مكرر مواد در موقعيت هايي كه در آنها مصرف ماده از نظر فيزيكي خطرناك استمصرف ماده به مقادير بيشتر و براي مدت طولاني تر از آنچه مورد نظر بودهالف-3-مشكلات قانوني تكراري مربوط به موادميل دائمي براي كاهش یا قطع مصرف ماده و يا تلاش هاي ناموفقي در اين زمينه  الف-4-مصرف مداوم مواد علي رغم مشكلات پايدار يا عود كننده اجتماعي يا بين فرديصرف زمان زياد براي بدست آوردن ماده، مصرف ماده يا رهايي از آثار مادهب ) نشانه هاي فوق هيچگاه واجد ملاك هاي وابستگي به اين خانواده از مواد نبوده اند.کنار گذاشتن فعاليتهاي مهم اجتماعي ، شغلي و تفريحي بخاطر مصرف مادهادامه مصرف مواد علي رغم آگاهي از مشكلات روانشناختي يا جسماني مستمر یا عود كننده آن

اسلاید 8: وضعیت افراد از نظر مصرف مواد8

اسلاید 9: 9بار جهانی بیماری ناشی از مصرف مواد روانگردان 12.6% از مرگ ها و 9.0% از DALYs از دست رفته در دنیا قابل انتساب به سیگار، الکل و مواد غیر قانونی است.245000 مرگ (0.4% از مرگ ها) در سال به علت مصرف مواد غیر قانونیمواد غیر قانونی مسئول 0.9% از DALYs از دست رفته در جهانWorld Drug Report , UNODC, 2012

اسلاید 10: پیامدهای سلامتی مصرف مواد10 یک پنجم از حدود 16 میلیون معتاد تزریقی در جهان آلوده به HIV هستند پنجاه درصد از معتادان تزریقی جهان یعنی حدود 8 میلیون نفر آلوده به HCV هستنداز حدود 245000 مرگ ناشی از مصرف مواد در دنیا بیش از نیمی از موارد مربوط به overdose است

اسلاید 11: پیامدهای اقتصادی مصرف مواد در دنیا11 برای درمان وابستگی به مواد سالانه 200 تا500 میلیارد دلار بودجه نیاز است (0.3 تا 0.4 درصد تولید ناخالص داخلی) هزینه از دست دادن بهره وری: 0.3 تا 0.4 درصد GDP هزینه جرائم مرتبط با مواد: 1.6 درصد GDP

اسلاید 12: Global burden of drug use disorders12Mortality and Burden of Disease estimates for WHO member states in 2002 (2009-11-07)

اسلاید 13: 13بار بیماری ناشی از مصرف مواد غیر قانونی در ایرانبراساس مطالعه ملی بار بیماری ها در سال 1383 در ایران 3.9% از DALYs از دست رفته قابل انتساب به اپیوییدها استاختلالات مربوط به مصرف اپیوییدها پنجمین علت بار بیماری در ایران استبراساس گزارش ”مرگ های غیر طبیعی در ایران“ سازمان پزشکی قانونی در سال 1390 حدود 3600 مرگ در اثر اعتیاد رخ داده استاعتیاد پس از حوادث ترافیکی دومین علت مرگ های غیر طبیعی در ایران استدر 9 سال گذشته حدود 38000 معتاد در ایران جان باخته انددر هر روز 11 نفر در اثر اعتیاد در ایران جان خود را از دست می دهند

اسلاید 14: برخی ابعاد اجتماعی مصرف مواد در ایران 14 300000 پرونده قضایی مستقیما مربوط به مواد است 45% از زندانیان به طور مستقیم و 70-65% آنها به طور مستقیم یا غیر مستقیم مرتبط با مواد هستند در سال 1390، 225000 معتاد توسط نیروی انتظامی دستگیر شده اند

اسلاید 15: 15

اسلاید 16: 16World Drug Report , UNODC, 201216 million27 million230 million4,600 millionIllicit Drug Use at the Global Level

اسلاید 17: شیوع مصرف انواع مواد غیر قانونی در دنیا درسال گذشته (2010)17درصدنوع ماده3/8حشیش0/7اپیوئیدها0/4اپیوئیدهای غیر قانونی0/4کوکائین0/7محرک های آمفتامینی بجز اکستازی0/4اکستازی5/0هر نوع ماده غیر قانونی

اسلاید 18: اپیدمیولوژی اختلالات مصرف مواد در ایران مطالعات غیر مستقیم (RSA): سه نوبت سال های 1378، 1383، 1386 برآورد سال 1386: بطور متوسط 000’250’1 معتاد یا وابسته به مواد دامنه 820 هزار تا یک میلیون و هفتصدهزار روش تخمین: multiplier method18

اسلاید 19: اپیدمیولوژی اختلالات مصرف مواد در ایران پیمایش ملی سلامت روان تعداد نمونه: 9150 نفر تعداد پرسشنامه تکمیل شده: 7886 نفر (پاسخ دهی 85%) شیوع هر نوع اختلال روانی: 23.6 درصد شیوع اختلال سوء مصرف یا وابستگی به مواد غیرقانونی (شامل الکل): 2.8% سوء مصرف یا وابستگی به مواد: 1.8% الکل: 1%19

اسلاید 20: شیوع اختلالات سوء مصرف یا وابستگی به مواد و/یا الکل (IranMHS Study)

اسلاید 21: شیوع اختلالات سوء مصرف یا وابستگی به مواد و/یا الکل (IranMHS Study)

اسلاید 22: شیوع مصرف انواع مواد غیر قانونی در ایران درسال گذشته (2010)22درصدنوع ماده5/0اپیوئیدهای غیر قانونی1/2حشیش0/7محرک های آمفتامینی بجز اکستازی5/9هر نوع ماده غیر قانونی

اسلاید 23: عوامل دموگرافیک مرتبط با هر نوع اختلال مصرف مواد یا الکلCI 95%Adjusted OR23.7-5.411.3مرد بودن1.0-0.960.98سن (سال)2.5-1.11.7شهری بودن8.0-1.73.7قبلا ازدواج کرده نسبت به متاهل3.4-1.22.0طبقه اقتصادی اجتماعی پایین نسبت به بالا5.7-1.22.6 تحصیلات ابتدایی نسبت به دانشگاهی 10.8-1.54.0تحصیلات بیسواد نسبت به دانشگاهی10.2-2.55.1منطقه جنوب شرقی نسبت به شمال غربیمرکزی (OR=3.5)، جنوب (OR=3.1) وجنوب غربی (OR=3.0)مرکزی (OR=3.5)، جنوب (OR=3.1) وجنوب غربی (OR=3.0)مرکزی (OR=3.5)، جنوب (OR=3.1) وجنوب غربی (OR=3.0)

اسلاید 24: 24AlcoholTobaccoIllicit Drugمقایسه شیوع مصرف مواد در جهان و ایران

اسلاید 25: 25

اسلاید 26: مرور مطالب مهم حدود 5% از جمعیت دنیا در سال گذشته از مواد غیر قانونی استفاده کرده اند شایعترین ماده غیر قانونی مصرفی در دنیا حشیش است سالانه حدود 245 هزار نفر در دنیا و 3600 نفر در ایران در اثر اعتیاد به مصرف مواد جان خود را از دست می دهند مصرف اپیوییدها رتبه پنجم بار بیماری ها در ایران است مصرف متامفتامین در ایران رو به افزایش است در ایران حدود 1.5 میلیون مصرف کننده مواد مشکل دار وجود دارد26