اپیدمیولوژی مصرف مواد

صفحه 1:
EE — == اپیدمیولوژی مصرف مواد دکتر سید عباس متولیان دانشیار اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پیشکی ایران 

صفحه 2:
ماذه روافكر دان («صدمدطل©) حامرص فص اص 5 )) ده یی ات كه ار سن خون سنزى غبو مى كتدو كرد أ بر سيستم اعصاب مركزى تير مى ترد - طق بندى باس كواسيون هاى ين ‎iA‏ ‏مولد اون * مواد غير تون 

صفحه 3:
تفیش © مواد افيونى © توهم زاها #مواد محرى ©مواد استنشاقى © آرام بخش و خواب آور #ضد اضطراب ها 

صفحه 4:
طبقه بندی مواد افیونی براساس ‎Lino‏ ترکیبات طبیعی الم تریاک (0۳) کدیین (۳- متوکسی مورفین) و هیدرومورفین ترکیبات نیمهصناعی (9/۳۲): هرویین (دی استیل مورفین) ترکیبات صناعی (7ظ۳۳<): مپریدین» متادون پنتازوسین و پروپوکسیفن 

صفحه 5:
طیف اثرات مصرف مواد روانگردان [A Public Health Approach to Drug Control in Canada Health Officers Council of British Columbia, October 2008 ‏امه هام واه‎ © 

صفحه 6:
Definition * Use » Substance use disorders » Abuse » Dependence » Substance-induced disorders 

صفحه 7:
سوء مصرف مواد (يك علامت يا ببشتر در ۱۳ ماه گذشته) با مصرف مواد در 511-۷ a ‏لد‎ (سه علامت با بیشتر در ۱۲ ماه گذشته) الف-۱-مصرف مکرر مواد منجر به ناتوانی دربرآوردن تعهدات عمده فرد در کار مدرسه یا خانه الف-۲-مصرف مکرر مواد در موقعیت هایی که در آنها مصرف ماده از نظر فیزیکی خطرناک است الف-۳-مشکلات قانونی تکراری مربوط به مواد الف-۴-مصرف مداوم مواد علی رغم مشکلات پایدار یا عود کننده اجتماعی یا بین فردی ب ) نشانه های فوق هیچگاه واجد ملاک های وابستگی به این خانواده از مود نبودهاند. -۲ ‏به افزایش مقدار ماده‎ js -\: (Tolerance) Jos ‏کاهش قابل ملاحظه اثرات ماده‎ حالت ترک (1/۷1]20۳01781) : ۱- سندرم ترک مشخص ۲- مصرف ماده برای رفع یا جلوگیری از عللایم ترک مصرف ماده به مقادیر بیشتر و برای مدت طولانی تر از آنچه مورد نظر بوده میل دائمی برای کاهش یا قطع مصرف ماده و يا تلاش هاى ناموفقی در این زمینه صرف زمان زیاد برای بدست آوردن ماده. مصرف ماده یا رهایی از آثار ماده کنار گذاشتن فعالیتهای مهم اجتماعی « شغلی و تفریحی بخاطر مصرف ماده ادامه مصرف مواد علی رغم آگاهی از مشکلات روانشناختی یا جسمانی مستمر یا عود کننده آن 

صفحه 8:
وضعیت افراد از نظر مصرف مواد 

صفحه 9:
بار جهانی بیماری ناشی از مصرف مواد روانگردان © ۱۲۶۸ از مرگ ها و 9.۰/ از ۷۶ ,069۷) از دست رفته در دنا قابل نتساب به سیگارهالکل و مواد غير قانونى ) © ۲۴۵۰۰۰ مرگ (۰.۴/ از مرگ ها) در سال به علت مصرف مواد غیر قانونی © مواد غير قانونی مسئول ۰.5 از <060(/۲7) از دست رفته در جهان Table 1, Deaths and disability-adjusted life-years attributable to the use of illicit drugs, alcohol snd tobacco Micit drugs Alcohol Tobacco Total Deaths related to substance abuse (milions) 0.245 23 51 76 Global deaths (percentage) 04 36 87 126 Lost disablty-adusted life-years (millions) 132 ‏دوه‎ 56.9 1395 Global lost disabilty-adjsted life-years (percentage) os 44 37 20 Dork! Orn Report, DVOOO, EDGE 3 

صفحه 10:
پیامد‌های سلامتی مصرف مواد * یک پنجم از حدود ۱۶ میلیون معتاد تزریقی در جهان آلوده به ‎HIV‏ هستند پنجاه درصد از معتادان تزریقی جهان یعنی حدود ۸ میلیون نفر آلوده به ‎se HCV‏ از حدود ۲۴۵۰۰۰ مرگ ناشی از مصرف مواد در دنیا بیش از نیمی از موارد مربوط به 0۷6۲0056 است 

صفحه 11:
پیامدهای اقتصادی مصرف مواد در ‎Wd‏ * برای درمان وابستگی به مواد سالانه ۲۰۰ ۵۰۰۱ میلیارد دلار بودجه نیاز است (۰:۳ تا ۰۴ درصد تولید ناخالض داخلی) * هزینه از دست دادن بهره وری: ۰.۳ تا ۰۰۴ درصد ‎BOP‏ * هزینه جرائم مرتبط با مواد: ۱۶ درصد 69606۳ 

صفحه 12:
Global burden of drug use disorders Mortality and Burden of Disease estimates for WHO member states in 2002 (2009-11.07) 12 

صفحه 13:
بار بیماری ناشی از مصرف مواد غیر قانونی در ایران براساس مطلعه ملی بار بیماری ها در سال ۱۳۸۳ در ایران :1/۳ از ‎cad IDLY‏ رفته قابل انتساب به پیوییدها است. © براساس كزارش "مرك هلى غير طبيعى در ايران” سازمان يزشكى قانونى در سال ‎174٠‏ حدود ‎72٠٠‏ مرك در اثر اعتيا رخ داده است © اعتياد بس از حوادث ترافيكى دومين علت مرك هلى غير طبيعى در ايران اسست © در 4 سال كذشته حدود ‎78٠‏ معتاد در ايران جان باخته اند 13 

صفحه 14:
برخی ابعاد اجتماعی مصرف مواد در ایران . ۰ پرونده قضایی مستقیما مربوط به مواد است * از زندانیان به طور مستقیم و ۶۵-۷۰ آنها به طور مستقيم يا غير مستقيم مرتبط با مواد هستند * در سال ۸۱۳۹۰ ۲۷۵۰۰۰ معتاد توسظ نیروی انتظامی دستگیر شده اند 

صفحه 15:
Fig. 1. Use of licit versus illicit psychoactive substances among youth and the adult population (Percentage) 50% 42% 40% 35% 30% 25% 20% ‏تب‎ ‎10% ‎48% i ‏عدو فو‎ 0 m= ‏نت سح‎ Annual Pastmonth Weekly heaw Current use Dalyuse,—Annual__Current (past. Problem drug prevalence, prevalence, episodic (past-month), 2009 prevalence, month) use, use, 2010 2004 2004 drinking, ‘2006 2010 2009 2005 ‏حت تن‎ Tet drugs 15 

صفحه 16:
Illicit Drug Use at the Global Level Number of people who inject drugs aged 1264۰: 66 ‏وب‎ Number of “problem drug users” ages Sayan OP wlioa Number of people who have used drugs at least once in the past year aged هب 0و6 156۳۰۰ Total number of people aged 15-4 years مسب 600 ‎Repert, DDOWO, CDIP 6‏ بعت نندت 

صفحه 17:
شیوع مصرف انواع مواد غیر قانونی در دنیا درسال گذشته (۲۰۱۰) اپیوئیدها پیوتیدهای غیر قانونی کوکائین محرک های آمفتامینی بجز اکستازی اکستازی هر نوع ماده غير قانونى ۳/۸ “IV ۰/۴ ۰/۴ “IV ۰/۴ o/s 

صفحه 18:
اپیدمیو لوژی اختلالات مصرف مواد در ابران * مطالعات غیر مستقیم ‎:))٩696(‏ * سه نوبت سال های ۱۳۷۸ ۸۱۳۸۳ ۱۳۸۶ * برآورد سال ۱۳۸۶: بطور متوسط ۱۲۵۰۳۰۰۰ معتاد یا وابسته به مواد دامنه ۸۲۰ هزار تا یک میلیون و هفتصدهزار * روش تخمین: اسب املی 

صفحه 19:
اپیدمیو لوژی اختلالات مصرف مواد در ابران * پیمایش ملی سلامت روان * تعداد نمونه: ‎٩۱۵۰‏ نفر * تعداد پرسشنامه تکمیل شده: ۷۸۸۶ نفر (پاسخ دهی 40۵ * شیوع هر نوع اختلال روانی: ۲۳۶ درصد * شیوع اختلال سوء مصرف یا وابستگی به مواد غیرقانونی (شامل الکل): ۲۸ * سوء مصرف يا وابستگی به مواد: ۱۸ الکل: 1۱ 

صفحه 20:
تت سس ۱ شیوع اختلالات سوء مصرف يا وابستكى به مواد و/يا الكل ( 7211/1115 (Study ‏کال 0 و‎ 10 2.1 28 18 38 52 01 03 04 11 12 21 18 19 33 05 3.1 3.3 01 27 27 03 14 18 0.0 15 158 

صفحه 21:
OO = TranMHS) ‏شیوع اختلالات سوء مصرف با وابستکی به مود وی الکل‎ (Study ‏سوء مصرف یا سوء مصرف يا‎ | | ‏یا الکل وابستكى به مواد |_وابستكى به الكل‎ 10 21 28 ‏کل جمعیت‎ 12 2.0 29 ‏رک‎ ‎05 23 27 ‏روستایی‎ ‎10 41 50 SES. al. 07 19 23 SES ‏متوسط‎ ‎13 15 23 SESYL, 16 33 45 ‏شاغل‎ ‎10 0.1 17 ‏محصل‎ بیکار 6.9 55 15 

صفحه 22:
شيوع مصرف انواع مواد غير قانونی در ایران درسال گذشته (۲۰۱۰) اپیوئیدهای غیر قانونی ۵ یی ‎vv‏ ‏محرک های آمفتامینی بجز اکستازی ‎“NV‏ هر نوع ماده غير قانونى 9/۹ 

صفحه 23:
عوامل دموکرافیک مرتبط با هر نوعاختلال مصرف مواد ی الكل ك2 مرد بودن ‎wr‏ ۲۳۷ سن (سال) ۹۸ تا ۱ شهرى بودن 1 ۲,۵۱ قبلا ازدواج کرده نسبت به متاهل ‎ry‏ ۸۰-۷ طبقه اقتصادی اجتماعی پایین نسبت به بالا ‎Ye‏ ۳.۲ تحصيلات ابتدايى نسبت به دانشكاهى 15 ۵۷-۲ تحصيلات بيسواد نسبت به دانشكاهى 5 ۱۰۸-۵ منطقه جنوب شرقی نسبت به شمال غربی ).0 ۱۰۲-۵ (OR=3.0) 2 Gees (OR=3.1) Gee (OR=3.5) 65 

صفحه 24:
0 24 ۱3 مقایسه شیوع مصرف مواد در جهان و ایران 35 25 19 137 101 65 5 59 24 24 ۳ ۰۰ Annual — Problem Drug Prevalence Use. Mlicit Drug Current Daily Use Annual Monthy Prevalence Prevalence LIse(Monthiy) Tobacco Alcohol 45 40 35 30 25 20 15 10 

صفحه 25:
Brain Mechanisms 00 

صفحه 26:
مرور مطالب مهم * حدود 1/۵ از جمعیت دنیا در سال گذشته از مواد غیر قانونی استفاده کرده اند * شایعترین ماده غیر قانونی مصرفی در دنیا حشیش است * سالانه حدود ۲۴۵ هزار نفر در دنیا و ۳۶۰۰ تفر در ایران در اثر اعتیاد به مصرف مواد جان خود را از دست می دهند * مصرف اپیوییدها رتبه پنجم بار بیماری ها در ایران است * مضرف متامفتامین در ایران رو به افزایشن انتت * در ایران حدود ۱۵ میلیون مصرف کننده مواد مشکل دار وجود دارد 26 

اپیدمیولوژی مصرف مواد دکتر سید عباس متولیان دانشیار اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی ایران 1 ماده روانگردان ()Psychotropic Substance ماده شیمیایی است که از سد خونی-مغزی عبور می کند و عملکرد آن بر سیستم اعصاب مرکزی تاثیر می گذارد. - طبقه بندی براساس کنوانسیون های بین المللی: - مواد قانونی • مواد غیر قانونی • 2 انواع مواد ‏الکل ‏نیکوتین ‏کافئین ‏حشیش ‏مواد افیونی ‏توهم زاها ‏مواد محرک ‏مواد استنشاقی ‏آرام بخش و خواب آور ‏ضد اضطراب ها طبقه بندی مواد افیونی براساس منشا ترکیبات طبیعی ( :)naturalتریاک ( ،)opiumکدیین ( -3متوکسی مورفین) و هیدرومورفین ترکیبات نیمه­صناعی ( :)semisyntheticهرویین (دی استیل مورفین) ترکیبات صناعی ( :)syntheticمپریدین ،متادون ،پنتازوسین و پروپوکسی­فن طیف اثرات مصرف مواد روانگردان وابستگی مزمن مصرف عادتی و اجباری مواد علیرغم اثرات منفی سالمتی و اجتماعی مصرف مسئله دار مصرف مواد با شروع عوارض منفی برای خود فرد ،خانواده یا اجتماع مثل رانندگی تحت تاثیر مواد یا مصرف تزریقی 5 مصرف گاهگاهی مصرف گاهگاهی یا تفریحی مواد با عوارض منفی سالمتی و اجتماعی ناچیز مصرف مفید داروها با تجویز پزشک- چای یا قهوه برای افزایش - تمرکز ‏A Public Health Approach to Drug Control in Canada Health Officers Council of British Columbia, ‏October 2005 http://www.cfdp.ca/bchoc.pdf Definitions • Use • Substance use disorders • Abuse • Dependence • Substance-induced disorders 6 اختالالت مرتبط با مصرف مواد در DSM-IV سوء مصرف مواد وابستگی به مواد (یک عالمت یا بیشتر در 12ماه گذشته) (سه عالمت یا بیشتر در 12ماه گذشته) الف-1-مصرف مكرر مواد منجر به ناتواني دربرآوردن تعهدات عمده فرد در كار ،مدرسه يا خانه تحمل ( -1 : )Toleranceنياز به افزايش مقدار ماده -2 كاهش قابل مالحظه اثرات ماده الف-2-مصرف مكرر مواد در موقعيت هايي كه در آنها مصرف حالت ترك ( -1 : )Withdrowalسندرم ترك مشخص -2مصرف ماده براي رفع يا جلوگيري از عاليم ترك ماده از نظر فيزيكي خطرناك است الف-3-مشكالت قانوني تكراري مربوط به مواد مصرف ماده به مقادير بيشتر و براي مدت طوالني تر از آنچه مورد نظر بوده الف-4-مصرف مداوم مواد علي رغم مشكالت پايدار يا عود كننده اجتماعي يا بين فردي ميل دائمي براي كاهش یا قطع مصرف ماده و يا تالش هاي ناموفقي در اين زمينه ب ) نشانه هاي فوق هيچگاه واجد مالك هاي وابستگي به اين خانواده از مواد نبوده اند. صرف زمان زياد براي بدست آوردن ماده ،مصرف ماده يا رهايي از آثار ماده کنار گذاشتن فعاليتهاي مهم اجتماعي ،شغلي و تفريحي بخاطر مصرف ماده 7 ادامه مصرف مواد علي رغم آگاهي از مشكالت روانشناختي يا جسماني مستمر یا عود كننده آن وضعیت افراد از نظر مصرف مواد 8 بار جهانی بیماری ناشی از مصرف مواد روانگردان 12.6%از مرگ ها و %9.0از DALYsاز دست رفته در دنیا قابل انتساب به سیگار ،الکل و مواد غیر قانونی است. 245000مرگ ( %0.4از مرگ ها) در سال به علت مصرف مواد غیر قانونی ‏مواد غیر قانونی مسئول %0.9از DALYsاز دست رفته در جهان 9 ‏World Drug Report , UNODC, 2012 پیامدهای سالمتی مصرف مواد یک پنجم از حدود 16میلیون معتاد تزریقی در جهان آلوده به HIVهستند پنجاه درصد از معتادان تزریقی جهان یعنی حدود 8میلیون نفر آلوده به HCVهستند ‏از حدود 245000مرگ ناشی از مصرف مواد در دنیا بیش از نیمی از موارد مربوط به overdoseاست 10 پیامدهای اقتصادی مصرف مواد در دنیا • برای درمان وابستگی به مواد ساالنه 200تا 500میلیارد دالر بودجه نیاز است ( 0.3تا 0.4درصد تولید ناخالص داخلی) • هزینه از دست دادن بهره وری 0.3 :تا 0.4درصد GDP • هزینه جرائم مرتبط با مواد 1.6 :درصد GDP 11 Global burden of drug use disorders Mortality and Burden of Disease estimates for WHO member states in 2002 (2009-11-07) 12 بار بیماری ناشی از مصرف مواد غیر قانونی در ایران ‏براساس مطالعه ملی بار بیماری ها در سال 1383در ایران %3.9از DALYsاز دست رفته قابل انتساب به اپیوییدها است اختالالت مربوط به مصرف اپیوییدها پنجمین علت بار بیماری در ایران است براساس گزارش ”مرگ های غیر طبیعی در ایران“ سازمان پزشکی قانونی در سال 1390حدود 3600مرگ در اثر اعتیاد رخ داده است اعتیاد پس از حوادث ترافیکی دومین علت مرگ های غیر طبیعی در ایران است ‏در 9سال گذشته حدود 38000معتاد در ایران جان باخته اند در هر روز 11نفر در اثر اعتیاد در ایران جان خود را از دست می دهند 13 برخی ابعاد اجتماعی مصرف مواد در ایران • 300000پرونده قضایی مستقیما مربوط به مواد است • 45%از زندانیان به طور مستقیم و %65-70آنها به طور مستقیم یا غیر مستقیم مرتبط با مواد هستند • در سال 225000 ،1390معتاد توسط نیروی انتظامی دستگیر شده اند 14 15 Illicit Drug Use at the Global Level 16 million 27 million 230 million 4,600 million World Drug Report , UNODC, 2012 16 شیوع مصرف انواع مواد غیر قانونی در دنیا درسال گذشته ()2010 نوع ماده حشیش اپیوئیدها اپیوئیدهای غیر قانونی کوکائین محرک های آمفتامینی بجز اکستازی اکستازی هر نوع ماده غیر قانونی 17 درصد 3/8 0/7 0/4 0/4 0/7 0/4 5/0 اپیدمیولوژی اختالالت مصرف مواد در ایران • مطالعات غیر مستقیم (:)RSA • سه نوبت سال های 1386 ،1383 ،1378 • برآورد سال :1386بطور متوسط 1’250’000معتاد یا وابسته به مواد دامنه 820هزار تا یک میلیون و هفتصدهزار • روش تخمینmultiplier method : 18 اپیدمیولوژی اختالالت مصرف مواد در ایران • پیمایش ملی سالمت روان • تعداد نمونه 9150 :نفر • تعداد پرسشنامه تکمیل شده 7886 :نفر (پاسخ دهی )%85 • شیوع هر نوع اختالل روانی 23.6 :درصد • شیوع اختالل سوء مصرف یا وابستگی به مواد غیرقانونی (شامل الکل)%2.8 : • سوء مصرف یا وابستگی به مواد %1.8 :الکل%1 : 19 شیوع اختالالت سوء مصرف یا وابستگی به مواد و/یا الکل (IranMHS )Study گروه کل جمعیت مردان زنان سال 19-15 سال 29-20 سال 39-30 سال 49-40 سال 59-50 سال 64-60 هر نوع اختالل مواد یا الکل سوء مصرف یا وابستگی به مواد سوء مصرف یا وابستگی به الکل 5.2 3.8 1.8 0.4 0.3 0.1 2.1 1.2 1.1 3.3 1.9 1.8 3.3 3.1 0.5 2.7 2.7 0.1 1.8 1.4 0.3 1.5 1.5 0.0 2.8 2.1 1.0 شیوع اختالالت سوء مصرف یا وابستگی به مواد و/یا الکل (IranMHS )Study گروه کل جمعیت شهری روستایی پایین SES متوسط SES باال SES شاغل محصل بیکار هر نوع اختالل مواد یا الکل سوء مصرف یا وابستگی به مواد سوء مصرف یا وابستگی به الکل 2.9 2.0 1.2 2.7 2.3 0.5 5.0 4.1 1.0 2.3 1.9 0.7 2.3 1.3 1.3 4.5 3.3 1.6 1.7 0.1 1.0 6.9 5.5 1.5 2.8 2.1 1.0 شیوع مصرف انواع مواد غیر قانونی در ایران درسال گذشته ()2010 نوع ماده اپیوئیدهای غیر قانونی حشیش محرک های آمفتامینی بجز اکستازی هر نوع ماده غیر قانونی 22 درصد 5/0 1/2 0/7 5/9 عوامل دموگرافیک مرتبط با هر نوع اختالل مصرف مواد یا الکل مرد بودن سن (سال) شهری بودن قبال ازدواج کرده نسبت به متاهل ‏Adjusted ‏OR ‏CI 95% 11.3 23.7-5.4 1.7 2.5-1.1 0.98 3.7 طبقه اقتصادی اجتماعی پایین نسبت به باال 2.0 تحصیالت بیسواد نسبت به دانشگاهی 4.0 تحصیالت ابتدایی نسبت به دانشگاهی منطقه جنوب شرقی نسبت به شمال غربی 2.6 5.1 1.0-0.96 8.0-1.7 3.4-1.2 5.7-1.2 10.8-1.5 10.2-2.5 مرکزی ( ،)OR=3.5جنوب ( )OR=3.1وجنوب غربی ()OR=3.0 مقایسه شیوع مصرف مواد در جهان و ایران ‏Illicit ‏Drug 24 ‏Tobacco ‏Alcohol 25 مرور مطالب مهم • حدود % 5از جمعیت دنیا در سال گذشته از مواد غیر قانونی استفاده کرده اند • شایعترین ماده غیر قانونی مصرفی در دنیا حشیش است • ساالنه حدود 245هزار نفر در دنیا و 3600نفر در ایران در اثر اعتیاد به مصرف مواد جان خود را از دست می دهند • مصرف اپیوییدها رتبه پنجم بار بیماری ها در ایران است • مصرف متامفتامین در ایران رو به افزایش است • در ایران حدود 1.5میلیون مصرف کننده مواد مشکل دار وجود دارد 26